Ahmet Hatipoğlu'nun Hayati, Eserleri Ve Mûsikî Anlayişi
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İSLÂM TARİHİ VE SANATLARI ANABİLİM DALI (Türk Din Mûsikîsi) AHMET HATİPOĞLU’NUN HAYATI, ESERLERİ VE MÛSİKÎ ANLAYIŞI YÜKSEK LİSANS TEZİ Fatih KOCA Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Bayram AKDOĞAN ANKARA – 2004 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ................................................................................................................. I KISALTMALAR .............................................................................................................. IV ÖNSÖZ ............................................................................................................................. V GİRİŞ ................................................................................................................................ VII A. TEZİN AMACI VE ÖNEMİ ................................................................................ XI B. TEZİN METOD VE KAPSAMI .......................................................................... XII I. BÖLÜM AHMET HATİPOĞLU’NUN HAYATI 1. Doğumu ve Ailesi ................................................................................................. 1 2. Tahsili ve Mûsikî Sanatı ile İlgisi ......................................................................... 4 II. BÖLÜM AHMET HATİPOĞLU’NUN HİZMETLERİ VE SANAT KİŞİLİĞİ 1. TRT’deki Görevleri .............................................................................................. 14 a – Ses Sanatçılığı ................................................................................................. 14 b – Usûl Sanatçılığı……………………………………………………………… 16 c- Tanbur Sanatçılığı ........................................................................................... 16 d – Kütüphanecilik, Tonmaisterlik ve Stüdyo Görevleri ...................................... 18 e– Koro Şefliği ve Hocalığı ................................................................................. 19 f– Öğrencileri ...................................................................................................... 20 g – İdareciliği ........................................................................................................ 21 h – Komisyon Çalışmaları ve Jüri Üyeliği Görevleri .......................................... 22 2. Bestekârlık Yönü .................................................................................................. 23 a-Tarihlerine Göre Besteleri ................................................................................ 26 b-Formlarına Göre Besteleri ................................................................................ 34 3. Ahmet Hatipoğlu’nun Bazı Eserlerinin Tahlilleri ................................................ 39 4. Şahsiyeti ve Sanat Kişiliği .................................................................................... 53 III. BÖLÜM AHMET HATİPOĞLU’NUN ÇALIŞMALARI 1. Kitapları ................................................................................................................ 54 a. Türk Mûsikîsi Solfeji ................................................................................ 54 b. Türk Mûsikîsi Prozodisi ........................................................................... 55 c. Türk Mûsikîsinde Formlar ........................................................................ 56 d. Besteleriyle Yunus Emre İlâhileri ............................................................ 57 2. Verdiği Konserler, Konser Anıları ve Hakkında Çıkan Bazı Yazılar ................. 58 3. Dinî Mûsikîmize Olan Hizmetleri ........................................................................ 81 4. Aldığı Ödüller: ...................................................................................................... 87 IV. BÖLÜM AHMET HATİPOĞLU’NUN MÛSİKÎ HAKKINDA GÖRÜŞLERİ 89 1. Ahmet Hatipoğlu’na Göre Mûsikî ...................................................................... 96 2. Dinî Mûsikî Hakkındaki Görüşleri ...................................................................... 96 3. Ahmet Hatipoğlu’na Göre Güfte Unsuru ............................................................. 98 4. Ahmet Hatipoğlu Göre Uslûp Unsuru .................................................................. 113 5. Sistem ve Sistem Karşıtı ile İlgili Düşünceleri ..................................................... 115 6. Mûsikîde Prozodi Meselesi ................................................................................... V. BÖLÜM AHMET HATİPOĞLU’YA AİT ÇEŞİTLİ TOPLANTI, KONFERANS, RÖPORTAJ VE MEKTUP METİNLERİ, BAZI SANATÇI VE İLİM ADAMLARININ KENDİSİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ 120 121 1. Toplantı Metinleri ................................................................................................. 126 a. T. S. M. Danışma Kurulu 29- 30/ 9/ 1988 İSTANBUL ........................... b. T.S.M. IV. Danışma Kurulu 11/12/1989, İSTANBUL ............................ 130 2. Ahmet Hatipoğlu’nun, Mustafa Çıpan’ın “Güfte İncelenmesi” Adlı Kitabına Yazdığı Sunuş Yazısı ............................................................................................ 3. 2001 Ramazan Ayı Kadir Gecesi’nde Yayınlanmak Üzere Prof. Dr. Cemal Sofuoğlu, Prof. Dr. 132 Said Mehmet Hatipoğlu ve Ahmet Hatipoğlu’nun Katıldığı Programın Kısaca Metni ................................................................................................... 137 137 138 4. Ahmet Hatipoğlu İle Yapılan Bazı Söyleşiler....................................................... a. 12 Şubat 2001 Tarihinde Yapılan Röportaj ........................................... b. 14 Şubat 2001 Tarihinde Yapılan Röportaj ........................................... 140 140 141 5. Kayseri’den Genç Bir Müzikseverin Ahmet Hatipoğlu’na Gönderdiği Mektup ve 151 Hatipoğlu’nun Cevabı....................................................................................... 151 a. 11. 03. 1999’da Kayseri’den gönderilen mektubun metni ....................... 152 b. Ahmet Hatipoğlu’nun Halil Tekiner’e Cevabı ......................................... 152 154 6. Ahmet Hatipoğlu Hakkında Bazı Sanatçı ve İlim Adamlarının Görüşleri ............. 156 Alâeddin YAVAŞÇA (Prof. Dr. Bestekâr) ........................................................... 157 Selahattin İÇLİ (Bestekâr) ..................................................................................... 157 Mehmet Nazmi ÖZALP (Yazar, Mûsikîşinâs) ...................................................... 159 Erol SAYAN (Sanatçı, Bestekâr) .......................................................................... Muzaffer ŞENDURAN (Öğretim Görevlisi) ......................................................... Ruhi KALENDER (Yard. Doç. Dr. Emekli Öğretim Üyesi) ................................ Bayram AKDOĞAN (Yard. Doç. Dr. Öğretim Üyesi) ......................................... Mustafa KILIÇ (Emekli Dr. Öğretim Görevlisi) ................................................... SONUÇ ............................................................................................................................. KAYNAKLAR 160 ................................................................................................................. 162 EKLER 1. Fotoğraflarla Ahmet Hatipoğlu ............................................................................ 168 2. Ahmet Hatipoğlu’nun Bazı Besteleri .................................................................... 193 KISALTMALAR a.g.e. : Adı geçen eser a.r. : Aynı röportaj A.H. : Ahmet Hatipoğlu s.a.v. : Sallallahu aleyhi vesellem Bkz. : Bakınız T.R.T. : Türkiye Radyo Televizyonu s. : Sayfa A.Ü. : Ankara Üniversitesi Fak. : Fakülte a.g.r. : Adı geçen röportaj S.Ü. : Selçuk Üniversitesi T.D.V. : Türkiye Diyanet Vakfı İ.Ü. : İstanbul Üniversitesi İ.T.Ü. : İstanbul Teknik Üniversitesi T.S.M. : Türk Sanat Müziği c. : Cilt T.V. : Televizyon AKM : Atatürk Kültür Merkezi O.D.T.Ü. : Ortadoğu Teknik Üniversitesi Hz. : Hazreti ö. : Ölümü A.Ü.İ.F.D. : Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi ÖNSÖZ Sanatın değer taşlarından birisi olan mûsikî, hayatımızın vazgeçilmez unsurlarındandır. Yaşamımızın her safhasında yer alan mûsikî ile, her an, farkında olmadan iç içe olmaktayız. Evde, iş yerinde, otobüste, durakta, ibadethanede, her yerde... Yüce Rabbimiz insanı en değerli varlığı olarak yaratmış, bir çok nimetler gibi mûsikîyi de ona bir lütuf olarak bahşetmiştir. İnsan duygusunun zirvesinde varlığı hissedilen mûsikî sanatı, insanın günlük yaşamından soyutlanması düşünülemez. İnsan varlığıyla paralel yaşayan, gelişen, tekâmülüne doğru ilerleme kateden mûsikî, doğal olarak yine insanların gayret ve çabalarıyla bugünlere ulaşmıştır. Türk Mûsikîsi tarihinde kitap, beste ve diğer çalışmalarıyla, mûsikîmizin tekâmülü için emek vermiş yüzlerce şahsiyet yetişmiştir ve bunlar önemli bir hizmet zinciri oluşturmaktadır. XX. yüzyılın ikinci yarısında bu zincirin önemli bir halkası durumunda olan Sayın Ahmet Hatipoğlu’nun kendi gayret ve çabalarının bir nebze olsun su yüzüne çıkmasında böyle bir çalışmada bulunmamız ve mûsikî severlerin hizmetine sunmamız bizim için mutluluk vesilesi olmuştur. Çalışmamız süresince şahsını daha iyi tanımamız ve hizmetlerini kaydetmemiz, mûsikî hayatımızda bize ve bu işe gönül verenlere bir rehber olacaktır. Ahmet Hatipoğlu’nun bizzat kendi ifadelerinden yola çıkarak tezimize yansıttığımız hayatı ve mûsikî anlayışı, bu alanda çalışmak isteyenler için bir örnek teşkil edecektir. Ahmet Hatipoğlu’nun Dinî Mûsikîmiz’in inkişâfı için göstermiş olduğu gayretleri, bu Mûsikî’nin yurt içinde hatta yurt dışında sevilmesine