Lorenc Antoni
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
LOREnc ANToni Simpozium në Zagreb për 100-vjetorin e Nga Akil KOCI lindjes së kompozitorit Dy fjalë për lexuesin Revistë për artin, kulturën muzikore dhe shkencën muzikologjie / Nr.1 Shtator 2010 Po startojmë me revistën e re për kulturë muzikë dhe shkencën muzikologjie. E quajtëm Kontrapunkt, që në kuptimin profesional ka domethënie të saktë, por në rastin konkret e kam menduar si qasje kundër pikës, meqë në këtë aktualitetin tonë kulturor e ar- tistik, ka të tillë ë mendojnë se gjërave ua kemi vënë pikën... Duhet thënë se në historinë e gjatë të popullit shq- K ntra iptar, këndej dhe andej kufirit, asnjëherë nuk ka pasur Botim i KOCI CONTEMPORARY ndonjë revistë me synim trajtimi të temave mbi prob- lemet dhe bukuritë e artit muzikor. Rrita dhe evoluimi i muzikës më kanë detyruar të angazhohem dhe ta ARTS CENTER-LondËR nis botimin e kësaj reviste edhe për krah shumë pro- unkt fesorëve, kompozitorëve dhe muzikologëve, sepse Redaktor përgjegjës: Prof. Akil Koci ajo në rrugën e vet të zhvillimit nuk mund të gjallërojë pa fjalën përcjellëse të muzikologëve, të atyre që vëzhgojnë nga afër krijimtarinë tonë muzikore. Janë shkruar mjaftë libra për muzikë, mirëpo asnjëherë nuk është kujtuar askush që të merr iniciativën që ta inicioj botimin e një reviste të tillë. Më kujtohet derisa isha kryetar i Shoqatës së Kompozitorëve të Kos- ovës, patëm marrë iniciativën që të organizoheshim për nxjerrjen e një buletini, sa për informim të anëtarëve të shoqatës. Në këtë drejtim më 1971 pata shkruar një libër të vogël , me një para- thënie, me fotografitë, adresat dhe veprat e krijuara. Mirëpo, tani kur jeta muzikore po merr kahe tjetër, në krahasim me fillimet e muzikës, një ndër veçoritë duhet të jetë edhe kjo revistë e cila do të përcjell kri- jimtarinë dhe jetën muzikore në të gjitha trojet shq- iptare, dhe duhet të paraqes një lloj ditari të zhvillimit dhe të krijimtarisë. Nëse shohim se kush shkruan nëpër revista dhe gazeta të shumta, nuk duhet të na habisë edhe zhvillimi me një kahe krejt tjetër, që po merr muzika dhe krijimtaria e saj. Pra, revista duhet të jetë një lloj kritike dhe jo vetëm ajo, por edhe një Rauf Dhomi, stimuluarin për krijuesit tanë të rinj, dhe një kështu kompozitori Primo të orientojë kah vlerat e njëmendta artistike. Duhet shtruar problemet haptazi dhe të jetë avangardë e uomo i muzikës ndijimeve të reja, jo vetëm në krijimtarinë muzikore, operistike në Kosovë por edhe në atë interpretuese, pedagogjike etj. Gjatë shkrimeve në këtë revistë duhet pasur kujdes edhe për gjuhën dhe stilin bazuar në ligjet estetike, sipas çdo material i trajtuar duhet të jetë plotësisht në pajtim me gjuhën. Kritiku, përkatësisht muzikologu, duhet të jetë i pajisur me aftësitë për t’i shikuar gjerësisht dhe thellësisht probleme dhe sukseset e krijuesve tanë. Me rastin e 100- Muzikologu, kritiku duhet të shtrojë ide, probleme, vjetorit të lindjes tema dhe dilema, sepse ajo të shtyn të mendosh por të gjitha ato gjëra që rrjedhin nga problemet, sepse ajo është cilësia kryesore e krijuesve i të gjitha lë mive. Tefta Tashko, Kam lexuar diku se poeti anglez Kortixh dhe Viktor Ygo, duke thënë: “nuk mund të jetë poet i madh, po nuk qe njëkohësisht edhe mendimtar i dalluar”. Nuk është e rastit, prandaj, pse mu tash po del kjo revistë, e ushqyer sepse rrethanat na detyrojnë të jemi më seriozë se deri tani. Karikatura që po paraqesim me legjendën se kështu merren vesh kompozitorët, është pasqyrë mrekullisht me vlera reale e jetës dhe marrëdhënieve tona, qofshi ato pro- fesionale, por edhe kolegjiale. Në qoftë se nisemi nga kjo tezë nuk të mohohet fakti se marrëdhëniet për- Feim Ibrahimi, kulmore muzikore ball punës dhe krijimtarisë janë të mira. Në mungesë të një pasqyre të qartë, mendoj se kjo revistë e ka për Personalitet i sigurt obligim të sqarojë dhe t’i vë punët në binare të shën- e i pavarur i muzikës doshë, sepse kritika muzikore e shkruar, deri tash profesioniste nuk ka arritur të bind me seriozitet dhe profesional- izëm. Është shkruar larg nivelit të dëshiruar dhe pa u mbështetur fort në kodet muzikologjie. Andaj, qëllimi është që t’i qasemi kritikës së shëndosh bashkëko- hore, e cila nuk do të kishte qëllimin vetëm të hetojë, por të suprimojë vlerat e veprave të krijuara. Nëse bazohemi në këto parime do të vejmë raporte të reja jo vetëm në marrëdhënie mes nesh, por edhe më gjerë. Është e vërtetë se kritika muzikore po zhvil- lohet brenda parimeve që nuk janë as afër realitetit, sepse rrallëherë hetohen vlerat prej të pa vlerave, edhe pse kemi disa nga veprat me nivel të lartë ar- tistik, por kur thuhet “disa vepra’ ato nuk paraqesin tërësinë, shumësinë e veprave. Të shpresojmë se angazhimi në këtë veprimtari botuese, duke ia dhënë Shqyrtime rreth sinkretizmit në këngët polifonike formën e plotë kësaj reviste, me titullin metaforik Kontrapunkt, do të ndryshojë në mënyrë kualitative PLUS Kremtohet 75-vjetori i lindjes së Vinçenc Gjinit edhe profili i kritikës; do të avancojë në të mirë të artit muzikor, sepse epoka moderne në të cilën jetojmë kërkon një angazhim më të madh që të realizohen dy Pse nuk ekziston Shoqata e kompozitorëve,Pse? qëllimet e saja meditimi dhe veprimi, pra para se të veprojmë te mendojmë dhe të meditojmë për atë se si duhet dhe në çfarë mënyre të veprojmë. Në Lokalet e saj është Vetëvendosja,Si? Të shohim! E hënë, 27 shtator 2010 K ntra 14 SUPLEMENT PËR MUZIKËN @ | www.gazeta55.al 55 + unkt LOREnc ANToni Simpozium në Zagreb për 100 vjetorin e lindjes së kompozitorit Diskursi tingëllor dhe kërkimet empirike si procedim- përcaktim i së bukurës në disa nga veprat korale të këtij autori Akil Koci tik, me kriter e dhe kërkesa este- dhe materies”. asnjë vepër tjetër. tike, por jo si propagandë e tezave Po mos të ishte nismëtar Lorenc An- Kurse Lorenc An- Londër të veta për ta realizuar qëllimin e toni, a thua se sa do të kishim pritur toni, pos që na ka shenjtë që të rifunksionalizojë he- që më në fund dikush të fillojë ha- lënë një opus të Viti 2009 është vit jubilar me rëndë- donizmin muzikor. Pra, shkrimi im pat e parë në reformimin e artit konsiderueshëm si të veçantë, sepse para 100 vjetëve duhet të ketë pos karakterit autobi- muzikor dhe për këtë rast kishim dhe të larmishëm, ka lindur kompozitori, etnomuz- ografik, krijues, estetik, shpirtëror, kërkuar shumë pyetje të tjera, kurse siç do ta shohim në vazhdim, arriti toni kemi një prezantim të denjë ikologu, profesori dhe personaliteti gnoseologjik, aksiologjik, substan- përgjigjet shtrohen vetvetiu. Po të bëjë edhe ca aktivitete të dendu- tëfolklorit, pa cenuar imagjinatën i shquar i kulturës sonë të gjithm- cial, formal, sociologjik si formë të cila përgjigje kishte me qenë më e ra, përmes të cilave do të riformojë e tij krijuese, pa anatemuar dhe barshme shqiptare, Lorenc Antoni. një trajte të prozës letrare, gjë që sakta,më e drejta?.Pra, do të ishte kjo jo vetëm shkollën muzikore, por mënjanuar shprehjen e tij muz- Natyrshëm lind pyetja: si është e do të kërkonte njohje të madhe të që më duket më e sakta “ Nuk është e edhe vetë veprimtaritë artistike ikore që përshkohet në veprat e mundur që në atmosferën parapër- unit të tij krijues,hulumtues dhe rastit që ai, pra Lorenc Antoni, erdhi muzikore. Guximi për ndërmarrë tija nga receptivi muzikor, sepse gatitore të këtij jubileu, në kulturën reformues,por, me që vendi në në këtë hapësirë për të ndërmarrë një hap të tillë nuk ishte i lehtë në në strukturën kompozicionale të tonë shqiptare në përgjithësi, të mos gazetë nuk lejon për shkak të hapë- hapat e parë në krijimin e veprave të ato rrethana pas lufte, sepse popul- veprave të tija të shumta ngërthen kemi shkrime nga më të ndrysh- sirës së kufizuar, do të lejohem t’i para muzikore,ansambleve dhe hapi li e vërejti zhgënjimin e “lirisë” që e tërë një begati të këngës së bukur met prej gazetarëve, muzikologëve shqyrtojmë këto çështje me një rast shkollën e parë muzikore që në vitin sollën“komunistët çlirimtarë”,duke shqipe, pa kthesa të pa pritura, por dhe studiuesve tanë?! Deri më tani tjetër. 1948, në kohën e një destruktimi të vrarë e masakruar ajkën e popul- gjithmonë me tinguj të qëlluar; dhe nuk kemi bërë asgjë që s’ paku ta NT/Çka thonë estetët dhe filozo- një realitetit të zymtë që lit shqiptar; pra ishte vështirë që ai po ta analizojmë sfondin tingëllor shënojmë këtë jubile dhe eveniment fët për mjuzikën: “Muzika është si mbretëronte aso kohe e që ishte një ta merrte një hap të tillë siç edhe e të këtyre këngëve si proces në kon- të rëndësishëm, jo vetëm për muz- çdo art tjetër e lidhur me kohën,ajo punë sizifiane. Ai dëshmoi jo vetëm mori dhe veproi në mënyrë mjaft tekstin timbrik, artikullues, ritmik ikën tonë, por edhe për kulturën është shprehje e denjë e kohës së se ka prirje organizative, por edhe tal- aktive, sa që mund të krahasohet dhe atë të formës, do të befasohemi kombëtare, që ta prezantojmë kri- vet,atë e kuptojnë vetëm bashkë- ent për të krijuar vepra muzikore,për me atë që pohon sentenca e gjuhës me freskinë e mrekullueshme të saj jimtarinë e tij nga të gjitha aspektet, kohësit e saj”. Cila është domethënie t’ ia hapur sytë një populli që nuk poetike si HERO I KOTËSISË- pa hipostaza të shfrenuara, me një për të gjetur konventa të jaftueshme e kësaj sentence? Shtrohen shumë dinte shumë për muzikën klasike; HERO I ABSURDIT. Këtë e themi, optikë të qartë të nuancuar si vlera dhe të përshtatshme në funksion të pyetje, por cila është pika qendrore pra kjo ishte si obligim dhe kërkesë sepse ai ndërmori një hap të guxim- njerëzore me prehje koherente dhe artit në tërësi, e veçmas në muzikë.