Strategia Rozwoju

na lata 2021-2030

Kraków, Iwanowice, 2021

Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Projekt z dnia 30.03.2021 r.

Dokument został sporządzony z inicjatywy Wójta Gminy Iwanowice, opracowany w Urzędzie Gminy Iwanowice, przy współudziale urzędników i przedstawicieli instytucji publicznych, przedsiębiorców, reprezentantów organizacji pozarządowych, mieszkańców, ekspertów i liderów społecznych. Wsparcie eksperckie świadczyli konsultanci FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji z Krakowa.

Serdecznie podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w proces opracowania niniejszego dokumentu – za poświęcony czas, rzetelność, merytoryczne podejście, profesjonalizm oraz odwagę w proponowaniu rozwiązań korzystnych dla gminy Iwanowice oraz jej mieszkańców.

1 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Spis treści

Wprowadzenie ...... 3 Wnioski z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Iwanowice ...... 6 Analiza strategiczna (SWOT) gminy Iwanowice ...... 16 Wizja rozwoju gminy Iwanowice w perspektywie 2030 roku ...... 22 Obszary, cele i kierunki działań Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 oraz oczekiwane efekty jej realizacji ...... 24 GOSPODARKA LOKALNA ...... 34 INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO ...... 45 MIESZKAŃCY I SAMORZĄD ...... 51 Inwestycje kluczowe w kontekście osiągnięcia założonych celów strategicznych ...... 74 Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice wraz z ustaleniami i rekomendacjami w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie ...... 82 Uwarunkowania i Prawo wodne a Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030...... 82 Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy ...... 88 Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie ...... 98 Obszary strategicznej interwencji ...... 103 Obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa wraz z zakresem planowanych działań ...... 103 Obszary strategicznej interwencji kluczowe dla gminy Iwanowice wraz z zakresem planowanych działań ...... 105 Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w dokumentach wyższego rzędu ...... 108 System realizacji Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030...... 112 System wdrażania ...... 112 Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych ...... 115 Monitoring, ewaluacja i aktualizacja dokumentu ...... 123 Ramy finansowe i potencjalne źródła finansowania Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021- 2030 ...... 127 Ramy finansowe ...... 127 Potencjalne źródła finansowania ...... 133

2 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wprowadzenie

Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 jest rezultatem procesu planowania strategicznego, prowadzonego metodą partycypacyjno-ekspercką, z udziałem przedstawicieli różnych środowisk wspólnoty lokalnej. Dzięki takiemu podejściu dokument ten stanowi zaproszenie do współpracy dla wszystkich partnerów lokalnych i ponadlokalnych zainteresowanych przyszłością gminy Iwanowice. Potrzeba budowy nowej Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice wynikała z wielu przesłanek wewnętrznych i zewnętrznych. Do tych pierwszych należały szeroko rozumiane zmiany rzeczywistości lokalnej, m.in.: stopniowe zmiany w strukturze demograficznej wspólnoty gminnej, nowe potrzeby, problemy, oczekiwania i aspiracje mieszkańców, zmiany dotykające lokalnej gospodarki i rynku pracy, a także przestrzeni i środowiska. Za główne przesłankami natury zewnętrznej należy z kolei uznać: projektowanie nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 na szczeblu krajowym i regionalnym oraz zintegrowane z tym zmiany prawne oraz dostosowanie dokumentów strategicznych wyższego rzędu, zmiany społeczne i gospodarcze w bliższym i dalszym otoczeniu gminy, czy też zmiany technologiczne i cywilizacyjne. W odpowiedzi na te przesłanki, strategia formułuje wizję rozwoju, rozumianą jako pożądany stan rzeczywistości, a także stawia długo i krótkookresowe cele do osiągnięcia przez całą wspólnotę lokalną. Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 jest najważniejszym dokumentem samorządu gminnego, diagnozującym podstawowe uwarunkowania i potrzeby rozwojowe oraz potencjał gminy, opisującym podejście zintegrowane, określającym obszary, cele i kierunki działań polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni gminy w perspektywie najbliższych lat, w tym przy szerokiej partycypacji interesariuszy i partnerów. W systemie zarządzania polityką rozwoju strategia pełni kluczową rolę jako generalny plan postępowania władz lokalnych – we współpracy z innymi samorządami, administracją państwową oraz partnerami społecznymi i prywatnymi. Dokument pełni nadrzędną rolę nad branżowymi planami rozwoju gminy. Koordynuje różne terytorialnie, sektorowo i technicznie plany oraz dokumenty strategiczne na szczeblu lokalnym. Jest jednocześnie ważnym instrumentem koordynującym oraz wspierającym pozyskiwanie i wykorzystanie funduszy zewnętrznych na rozwój. Określa zasady wdrażania, ze szczególnym uwzględnieniem procesów współpracy. Kluczowym jej założeniem jest zintegrowanie polityki środowiskowej, gospodarczej, przestrzennej i społeczno- kulturowej, dla poprawy warunków życia i jakości usług publicznych na terenie gminy. Strategia powstała w oparciu o nowe przepisy dotyczące polityki rozwoju, wprowadzone ustawą z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw. Zmiany realizują postanowienia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) w zakresie konsolidacji systemu zarządzania rozwojem Polski i etapowego wprowadzania systemu zintegrowanych strategii na poziomie ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym. Stanowią pierwszy etap reformy, której celem jest integracja wymiaru społecznego, gospodarczego i przestrzennego w dokumentach strategicznych, przygotowywanych na różnych poziomach administracji, w tym na poziomie samorządu gminnego. Poprzez te zmiany strategia rozwoju gminy po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie zyskała podstawę prawną oraz wytyczne realizacyjne w ramach ustawy.

3 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Procedura dotycząca opracowania Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 uwzględniała wszystkie akty prawne mające wpływ na jej przebieg, w tym ustawę z dnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dokument strategii został opracowany zgodnie z przepisami art. 10e ust. 2-4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 nie ogranicza się w swych zapisach wyłącznie do zadań realizowanych bezpośrednio przez Urząd Gminy Iwanowice i jednostki gminne. Strategia proponuje przede wszystkim zadania stanowiące wyzwania dla całej społeczności lokalnej oraz wszystkich interesariuszy i podmiotów działających na terenie gminy. Tworzenie partnerstw na etapie wdrażania zapisów strategii będzie miało kluczowe znaczenie również ze względu na nowe instrumenty rozwojowe, które wymagają zacieśnienia współpracy i skoordynowania działań podejmowanych przez samorządy oraz podmioty prywatne i pozarządowe w zakresie realizacji usług publicznych na rzecz mieszkańców, turystów, inwestorów, przedsiębiorców i innych klientów. Okres realizacji Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 przyjęto na dziesięć lat, co jest zgodne z okresem kolejnej perspektywy budżetowej UE (2021-2027) wraz z dodatkowym okresem rozliczania pozyskanych projektów. Strategia została sformułowana w ścisłej korelacji z dostępnymi na tę chwilę, kluczowymi dokumentami planistycznymi szczebla krajowego, regionalnego i subregionalnego, m.in. Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą 2030 roku), Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030 oraz Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”. Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 stanowi efekt szerokich prac badawczych, analitycznych, ewaluacyjnych, planistycznych i programowych oraz uwzględnia wnioski i rekomendacje sformułowane w ramach szerokiej debaty publicznej, której elementem były w szczególności: warsztat diagnostyczny i spotkania strategiczne z interesariuszami lokalnymi oraz szerokie konsultacje społeczne. Moderatorem całego procesu byli eksperci FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji z Krakowa (m.in. Wojciech Odzimek, Dawid Hoinkis i Jan Cieplak). Cały proces planowania strategicznego obejmowały następujące działania: • Opracowanie diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Iwanowice, w ujęciu dynamicznym i porównawczym, wraz z podsumowaniem, • Podjęcie uchwały nr XXVI/265/2020 Rady Gminy Iwanowice z dnia 30 listopada 2020 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021- 2030 oraz określenia szczegółowego trybu i harmonogramu opracowania projektu strategii, w tym trybu konsultacji,

• Opracowanie wniosków dla długofalowej polityki rozwoju wynikających z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Iwanowice, • Wypracowanie – we współpracy ekspertów FRDL MISTiA i zespołu roboczego składającego się z przedstawicieli wspólnoty lokalnej – założeń Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030,

4 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Opracowanie projektu dokumentu strategii o zakresie i treści zgodnej z art. 10e ust. 2-4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym,

• Realizacja konsultacji społecznych dotyczących strategii w szczególności z: sąsiednimi gminami i ich związkami, lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi, mieszkańcami gminy oraz z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, wraz z ich podsumowaniem, • Realizacja procedury opiniowania dokumentu strategii przez zarząd województwa (w celu wydania przez zarząd województwa opinii dotyczącej sposobu uwzględnienia ustaleń i rekomendacji w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w województwie określonych w strategii rozwoju województwa),

• Przeprowadzenie uprzedniej ewaluacji trafności, przewidywanej skuteczności i efektywności realizacji strategii – przed jej przyjęciem,

• Opracowanie wersji strategii po zmianach wynikających z konsultacji, opiniowania i ewaluacji;

• Realizacja procedury w trybie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w tym uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska oraz państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym; • Opracowanie finalnej wersji Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030, przedstawienie pod obrady i uchwalenie przez Radę Gminy Iwanowice.

5 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wnioski z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Iwanowice

Podstawowe informacje i założenia dotyczące diagnozy Diagnoza społeczna, gospodarcza i przestrzenna gminy Iwanowice wraz z wnioskami dla strategii została opracowana w 2020 r. Analizy i wnioski opierały się na danych statystyki publicznej, przede wszystkim zbieranych i udostępnianych przez Główny Urząd Statystyczny w ramach Banku Danych Lokalnych, a także pozostających w dyspozycji samej gminy. Analiza wybranych danych i informacji, charakteryzujących podstawowe uwarunkowania rozwojowe jednostki, była prowadzona w ujęciu dynamicznym (badając lata 2014-2018/2019, w zależności od dostępności danych) i porównawczym (przedstawiając gminę Iwanowice na tle pozostałych gmin tworzących powiat krakowski; dodatkowo tam, gdzie było to uzasadnione i pozwalało na wydobycie innych, cennych dla planowania strategicznego wniosków, dokonano porównania gminy z jednostkami o podobnej charakterystyce – tło porównawcze stanowiły gminy: Michałowice, Skała, Słomniki oraz Sułoszowa; uwzględniano też odniesienia do średniej powiatowej i regionalnej). Ostateczne wnioski, prezentowane w ramach dokumentu, zostały zweryfikowane i zaakceptowane przez kierownictwo gminy oraz uczestników dedykowanego warsztatu diagnostycznego. Ogólny obraz gminy Analiza danych statystycznych potwierdza dualistyczny charakter gminy Iwanowice. Z jednej strony jest to jednostka typowo rolnicza, wykorzystująca potencjał, jakim są żyzne gleby pogranicza Wyżyny Olkuskiej i Miechowskiej. Z drugiej – co widoczne jest przede wszystkim w południowej części jednostki – powoli przekształca się ona w gminę o profilu podmiejskim, w dużym stopniu korzystającą z sąsiedztwa dużego ośrodka administracyjnego, gospodarczego, naukowego i usługowego, jakim jest Kraków. Proces ten jest w dużej mierze warunkowany odległością i ściśle związaną z nią dostępnością komunikacyjną – stąd wyraźne zróżnicowanie jego dynamiki pomiędzy północną a południową częścią gminy Iwanowice, a jednocześnie wciąż duża różnica w wielu aspektach rozwojowych pomiędzy gminą a jednostkami bezpośrednio sąsiadującymi z Krakowem, w których procesy podmiejskie są znacznie mocniej nasilone (np. przekształcania się dotychczasowych gmin typowo wiejskich w „sypialnie” dużego miast). Dużym punktem zwrotnym dla gminy Iwanowice może stać się finalizacja budowy drogi S7, która znacznie „przybliży” gminę i stolicę Małopolski. Większość z zaobserwowanych zjawisk i trendów, wyrażonych danymi statystycznymi, ma swoje odbicie w gminach powiatu krakowskiego o zbliżonym charakterze do Iwanowic, na czele z gminą Słomniki, Skała czy Igołomia-Wawrzeńczyce. Wynikają one z szeregu następujących uwarunkowań: a) wynikających z położenia gminy Jak zaznaczono wcześniej, dostępność komunikacyjna gminy do Krakowa pogarsza się w miarę przesuwania się w kierunku jej północnych granic, gdzie np. nie dociera transport zbiorowy organizowany przez krakowski Zarząd Transportu Publicznego. Duża zmiana w tym zakresie nastąpi z zakończeniem budowy brakujących odcinków drogi S7, z jednym z węzłów zlokalizowanych na południowo-wschodnim krańcu gminy Iwanowice. Można przypuszczać, że z jednej strony przełoży się to na wzrost atrakcyjności terenów inwestycyjnych i mieszkaniowych w gminie, ale może także spowodować znaczący wzrost natężenia ruchu na drogach lokalnych, które staną się dojazdowymi do

6 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 węzła, a które do przyjęcia zwiększonej liczby pojazdów nie są dostosowane. Już obecnie rosnąca liczba kolizji (50 odnotowanych w 2019 roku) każe położyć większy nacisk na zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Tym bardziej, że według analiz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, liczba pojazdów na fragmencie drogi wojewódzkiej przecinającej równoleżnikowo gminę Iwanowice spada. W zakresie uwarunkowań wynikających z położenia gminy Iwanowice należy także wspomnieć o jej potencjale rolniczym. Obecnie blisko 83% jej powierzchni stanowią grunty użytkowane rolniczo – uprawiane są przede wszystkim warzywa (głównie cebulowe i korzeniowe), w południowej części jednostki rozwija się ogrodnictwo i sadownictwo. W połączeniu z zagadnieniami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego i zrównoważonego rozwoju obszar ten może stanowić jeden z cennych i perspektywicznych wyróżników gminy. Jednocześnie wśród zagrożeń należy uwzględnić konsekwencje zmian klimatycznych, na czele z utrzymującym się od co najmniej kilku sezonów zagrożeniem suszy, co w gminie Iwanowice ma tym większe znaczenie, że poza rzeką Dłubnią jest ona pozbawiona istotniejszych cieków wodnych, w oparciu o które możliwa byłaby rozbudowa systemów irygacyjnych.

Konsekwencje: Wyzwania: • Zróżnicowana dostępność komunikacyjna • Poprawa dostępności komunikacyjnej gminy – korzystniejsze położenie południa północnej części gminy, m.in. w zakresie względem północy; transportu publicznego; • Utrudnione korzystanie z komunikacji • Dostosowanie siatki dróg publicznych do publicznej przez osoby o ograniczonej nowej struktury ruchu drogowego; mobilności; • Zapewnienie bezpieczeństwa • Umiarkowana atrakcyjność osiedleńcza uczestnikom ruchu drogowego, gminy, zwłaszcza w porównaniu w szczególności na drogach, na których z gminami bezpośrednio graniczącymi zmieni się struktura ruchu; z Krakowem; • Rozbudowa sieci dróg lokalnych, • Spodziewana zmiana położenia zwiększenie ich przepustowości oraz komunikacyjnego gminy w związku ułatwienie dojazdu do pól; z realizacją drogi ekspresowej S7, • Podejmowanie działań zmierzających do z węzłem zlokalizowanym w granicach ograniczenia negatywnych skutków klęsk jednostki; żywiołowych; • Potencjał jednostki w zakresie produkcji • Promocja gminy w oparciu o produkcję rolnej, w tym upraw ekologicznych; rolniczą, głównie ekologiczną, • Większe zagrożenie związane z klęskami z akcentowaniem zagadnień związanych żywiołowymi (np. susza, nawalne deszcze, ze zdrowym stylem i trybem życia. przymrozki) w porównaniu do gmin o profilu innymi niż rolniczy.

b) wynikających z procesów demograficznych Jedną z cech charakterystycznych dla gmin podmiejskich, sąsiadujących z dużymi centrami administracyjno-usługowymi i gospodarczymi, jest obserwowany w ostatnich latach wzrost liczby ludności, powodowany przez dopływ nowych mieszkańców przeprowadzających się z dużego miasta. W gminie Iwanowice proces ten także istnieje, ale z dużym zróżnicowaniem terytorialnym – znacznie większą popularnością cieszą się miejscowości położone na południu jednostki. Ogólna liczba ludności

7 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 zamieszkującej gminę na koniec 2019 roku wynosiła 9 037 osób. Na przestrzeni lat 2015-2019 największy przyrost liczby mieszkańców zanotowały w szczególności miejscowości położone na południu gminy: Narama (8,9%), Zalesie (8,5%) oraz Żerkowice (7,8%). Dodatkowo zjawisko to dobrze ilustruj porównanie liczby ludności zameldowanej z ujętą w deklaracjach odprowadzania odpadów – jedynie w przypadku czterech miejscowości w południowej części gminy (Krasieniec Zakupny, Krasieniec Stary, Narama, Żerkowice) wartości tego drugiego parametru były wyższe. Jak wspomniano, strukturę tę może znacząco zaburzyć wzrost atrakcyjności osadniczej gminy po podniesieniu jej dostępności komunikacyjnej. Pomimo wskazanego zróżnicowania, ostatnie pięciolecie charakteryzowało się nieznacznym wzrostem liczby mieszkańców gminy Iwanowice. Podobny, mieszczący się w przedziale 0-3%, notowały wszystkie gminy leżące w pasie od Sułoszowej po Słomniki. W przypadku Iwanowic zjawisko to, poza dodatnim saldem migracji (saldo migracji wewnętrznych w przeliczeniu na 1000 osób w analizowanym okresie wahało się pomiędzy wartościami 10,0 w 2014 roku a 2,8 w 2018 roku, co było rezultatem lepszym niż w przypadku Małopolski, choć znacząco odstającym od parametru dla całego powiatu), można tłumaczyć także dodatnimi wartościami przyrostu naturalnego (w ujęciu bezwzględnym przez cały analizowany okres 2014-2018 pozostawał na poziomie dodatnim, przy czym przewaga urodzeń nad zgonami była nieznaczna, wynosząc od 5 w 2017 roku do 11 w 2014 roku, a w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w 2018 roku wyniósł 0,77, co oznaczało wynik nieco mniejszy niż w przypadku wartości parametru dla całego powiatu oraz województwa). Sytuacja ta rzutuje na rezultaty większości wskaźników demograficznych, na czele ze strukturą wieku mieszkańców. Ta, zwłaszcza w porównaniu z analogicznymi danymi dla powiatu krakowskiego i całej Małopolski prezentuje się korzystnie, ale należy odnotować też zauważalny wzrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym do poziomu 18,1% w 2018 roku, co już teraz winno skłaniać do pytań i działań w zakresie reorientacji polityki dostarczania odpowiednich usług publicznych.

Konsekwencje: Wyzwania: • Stabilna sytuacja demograficzna w gminie • Zapobieganie zjawisku dualistycznego pojmowanej jako całość – brak dużych rozwoju jednostki – „dwie prędkości” – przyrostów i ubytków liczby ludności z przewagą południowej części w ostatnich latach – przekładająca się na w stosunku do północnych fragmentów powolny, dający się przewidzieć wzrost gminy; zapotrzebowania na usługi publiczne; • Kreowanie odpowiedniej polityki • Nierównomierny przyrost liczby ludności (m.in. w zakresie planowania zamieszkującej gminę – nasilenie procesu przestrzennego oraz inwestycji) w obliczu w miejscowościach w południowej części; spodziewanego wzrostu atrakcyjności • Niższa faktyczna liczba ludności osadniczej i gospodarczej gminy po (wynikająca z deklaracji odbioru uruchomieniu S7; odpadów) od deklarowanej na listach • Łagodzenie skutków zmiany struktury meldunkowych, pomimo wzrostu liczby demograficznej ludności gminy, m.in. za mieszkańców warunkowanego dodatnim sprawą dostarczania odpowiednich usług saldem migracji i dodatnim przyrostem publicznych, dostosowanych do nowej naturalnym; struktury i potrzeb społecznych; • Wzrost odsetka najstarszych • Uniknięcie negatywnych zjawisk mieszkańców w ogólnej liczbie ludności społecznych związanych gminy i związane z nim konsekwencje z przekształceniem gminy w „sypialnię” społeczne i gospodarcze. dużego miasta.

8 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

c) wynikających z sytuacji gospodarczej Na tle wszystkich 17 gmin powiatu krakowskiego potencjał gospodarczy gminy Iwanowice można określić jako przeciętny. Pomimo wzrostu liczby podmiotów zarejestrowanych w REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (o 17% w okresie 2014-2018), wartość tego parametru jest jedną z niższych (94,4) i wyprzedza jedynie trzy jednostki z północy powiatu, co może być konsekwencją ich rolniczego charakteru. Spośród firm, które działają na terenie gminy, w 2019 r. dominowały te związane z branżą handlową (21,02%) oraz budownictwem (18,13%). W oparciu o analizę ich wielkości (97,3% stanowią przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób) można stwierdzić, że większość z nich to niewielkie, rodzinne przedsiębiorstwa usługowe, działające jedynie na rynku lokalnym, ograniczonym do gminy Iwanowice i jednostek ościennych. W analizowanym okresie sytuacja na lokalnym rynku pracy prezentowała się korzystnie, nie wyróżniając się przy tym na tle gmin powiatu krakowskiego. Odnotowano m.in. spadek liczby bezrobotnych o 41,1% (lata 2015-2019). W strukturze bezrobocia ze względu na płeć, wiek czy czas pozostawania bez pracy osób zarejestrowanych także nie wyróżniały się trendy, wskazujące na podjęcie pilnych działań interwencyjnych w jakimś zakresie. Opisywane pozytywne tendencje na rynku pracy prawdopodobnie zostaną załamane w wyniku negatywnych konsekwencji obecnej epidemii COVID-19. Różne analizy dotyczące prognozowanego bezrobocia pokazują różne dane, jednak realnym jest, że na koniec 2020 roku może one wzrosnąć do 9-10% w skali kraju. W samym kwietniu przybyło około 20 tysięcy bezrobotnych. Sytuacja będzie wymagać z jednej strony wdrożenia mechanizmów łagodzących skutki kryzysu społeczno- gospodarczego, leżących w kompetencjach gminy, z drugiej szerokiej współpracy, w tym z jednostkami samorządu terytorialnego wyższego szczebla oraz centralnymi. To samo zalecenie można odnieść do znacząco rozwiniętego na obszarze gminy Iwanowice sektora produkcji rolniczej, narażonego nie tylko na skutki spowolnień gospodarczych, ale i klęski żywiołowe (np. suszę).

Konsekwencje: Wyzwania: • Umiarkowana konkurencyjność gminy • Podniesienie poziomu atrakcyjności gminy w stosunku do pozostałych jednostek dla inwestorów; z powiatu; • Wykorzystanie znaczącej poprawy • Występujące zjawisko emigracji naukowej dostępności komunikacyjnej za sprawą i zarobkowej, przekładające się na odpływ budowy drogi S7; kadr oraz szereg innych konsekwencji • Wyznaczenie i udostępnienie towarzyszących temu zjawisku; potencjalnych obszarów inwestycyjnych • Potencjał w zakresie rozwoju usług, w tym w sąsiedztwie powstającej S7; związanych z rolnictwem ekologicznym, • Wsparcie i promocja przedsiębiorczości; sprzedażą (w tym bezpośrednią) zdrowej • Zwiększenie udziału przedsiębiorstw żywności i promocją zdrowego stylu życia; zaliczanych do grupy małych i średnich • Ryzyko wystąpienia negatywnych zjawisk w strukturze gospodarczej jednostki; społecznych związanych z kryzysem • Wsparcie procesu profesjonalizacji gospodarczym i wzrostem bezrobocia, działania przedsiębiorstw z terenu gminy w szczególności jako konsekwencja oraz promocja ich produktów i usług; epidemii COVID-19; • Łagodzenie społecznych i gospodarczych • Ryzyko negatywnych konsekwencji skutków związanych z epidemią gospodarczych związane koronawirusa (2020) i próba

9 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

z występowaniem klęsk żywiołowych wypracowania mechanizmów reagowania (np. susza) z racji rolniczego profilu gminy. na podobne wydarzenia w przyszłości; • Monitorowanie i obejmowanie wsparciem grup bezrobotnych wymagających najpilniejszej interwencji.

d) wynikających ze stopnia rozwoju infrastruktury technicznej Dane statystyczne gromadzone przez GUS uwidaczniają szereg wyzwań, stojących przed gminą Iwanowice w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej. Wartości wskaźników liczby osób posiadających dostęp do sieci kanalizacyjnej (10,7% w 2018 roku) oraz gazowej (40,7% w 2018 roku) są jednymi z niższych wśród wszystkich 17 gmin powiatu krakowskiego. W gminie Iwanowice najmniejszy problem występuje w zakresie dostępności do wodociągu – w 2018 roku posiadało ją 91,9% mieszkańców, przy czym wśród jednostek powiatu krakowskiego był to jeden z niższych rezultatów. Działania w tym kierunku wydają się być jednak konieczne ze względu na podniesienie jakości życia mieszkańców, wzrost atrakcyjności osiedleńczej i gospodarczej gminy oraz poprawę stanu środowiska.

Konsekwencje: Wyzwania: • Obniżenie komfortu życia mieszkańców; • Intensyfikacja działań w zakresie rozwoju • Mniejsza atrakcyjność osadnicza sieci infrastruktury technicznej na i gospodarcza gminy Iwanowice, obszarze gminy, ze szczególnym zwłaszcza w porównaniu do pozostałych uwzględnieniem kanalizacji; jednostek powiatu krakowskiego; • Zabezpieczenie mieszkańcom stałego • Negatywny wpływ na jakość środowiska dostępu do wody odpowiedniej jakości; naturalnego – m.in. zanieczyszczenie wód • Podnoszenie jakości usług związanych powierzchniowych i podziemnych, smog; z infrastrukturą techniczną i dostosowanie • Potencjalne problemy z dostępem do ich do zmieniających się warunków wody pitnej dla mieszkańców osadniczych; korzystających ze studni w przypadku • Optymalizacja kosztów związanych suszy. z utrzymywaniem i rozwojem infrastruktury sieciowej.

e) wynikających z potrzeb polityki społecznej i ochrony zdrowia Ochrona zdrowia jest jedną z tych dziedzin, dla których ogólnodostępne dane statystyczne nie diagnozują w pełni potrzeb i wyzwań. Z całą pewnością na poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców gminy Iwanowice wpływa bliskość Krakowa, zapewniająca bardzo szerokie możliwości w zakresie usług medycznych. Zawężenie tej kwestii do samej gminy winno skupić się na problemach typowych, diagnozowanych w skali całego kraju – zapewnienia wysokich standardów obsługi medycznej, zapobieganie odpływowi wysoko wykwalifikowanej kadry lekarskiej i pielęgniarskiej, zapewnienia zaopatrzenia placówkom medycznym (zwłaszcza na czas kryzysowy, czego uczy przebieg pandemii) czy realizacji działań profilaktycznych. Ważnym ogniwem w zapewnieniu bezpieczeństwa mieszkańcom gminy są ochotnicze straże pożarne (w 2019 roku funkcjonowało 15 takich jednostek z czego jedna, OSP Sieciechowice, ujęta została w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym) – tym

10 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 bardziej, że najbliższe całodobowe placówki ratownictwa (w tym medycznego) oddalone są od centrum gminy o co najmniej kilka, a nierzadko kilkanaście kilometrów. Na przestrzeni analizowanego okresu spadała liczba osób obejmowanych wsparciem z zakresu pomocy społecznej – w 2019 roku było ich 401. W strukturze udzielanej pomocy społecznej da się wyróżnić dwa zjawiska, wymagające szczegółowej interwencji. Pierwszym z nim jest wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym, objętych działaniami z zakresu pomocy społecznej – w 2019 roku stanowili oni już 20% ogółu po wzroście o kilkanaście punktów procentowych na przestrzeni wcześniejszych 5 lat. W połączeniu z sygnalizowanym wcześniej wzrostem odsetka najstarszych osób w grupie mieszkańców gminy może oznaczać to duży problem społeczny, z którym gmina będzie musiała zmierzyć się w najbliższych latach. Równie niepokojący wydają się być wysokie wartości odsetka osób korzystających ze wsparcia długotrwale, tj. powyżej 1 roku, na przestrzeni lat 2015-2019 sięgające pułapu 75%, co może świadczyć o trudnościach adaptacyjnych i konieczności skierowania w te obszary dodatkowego wsparcia. Powody udzielania wsparcia nie wyróżniają gminy Iwanowice w skali całego powiatu. Najpoważniejszym problemem społecznym pozostają długotrwałe lub ciężkie choroby (28,4% wszystkich świadczeń w 2019 roku), niepełnosprawność (22,0%) oraz ubóstwo (20,4%).

Konsekwencje: Wyzwania: • Powolny choć nieunikniony wzrost • Przeciwdziałanie spodziewanym na zapotrzebowania na opiekę zdrowotną, terenie całego kraju problemom w tym na usługi specjalistyczne, związany związanym z funkcjonowaniem służby ze zmianami w strukturze demograficznej; zdrowia na poziomie lokalnym; • Ryzyko związane z oddaleniem o kilka – • Zapewnienie bezpieczeństwa kilkanaście kilometrów specjalistycznych mieszkańcom gminy poprzez poprawę służb ratunkowych (dyżurująca karetka wyposażenia sprzętowego i podnoszenie pogotowia, zawodowa straż pożarna, kwalifikacji miejscowych placówek policja); służących ratowaniu zdrowia i życia • Zmiana liczebności oraz struktury grup (w tym OSP); wymagających wsparcia w zakresie • Monitorowanie i reagowanie na zmiany pomocy społecznej; w zakresie liczebności i struktury ludności • Duży przyrost niektórych grup ludności objętej pomocą społeczną; wymagających wsparcia (osoby w wieku • Dostosowanie celów i działań, poprodukcyjnym, korzystający z pomocy wyznaczanych lokalnymi programami społecznej długotrwale) pomimo rozwiązywania problemów społecznych obniżenia się ogólnej liczby osób objętych do dokumentów wyższego rzędu; pomocą społeczną – konieczność zdiagnozowania zjawiska oraz wdrożenia mechanizmów pomocowych; • Porównywalny, przewidywalny katalog problemów, przekładających się na konieczność udzielenia wsparcia z zakresu pomocy społecznej.

f) wynikających ze stanu oraz potencjału środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego Atrakcyjność przyrodnicza gminy Iwanowice jest niewielka i nie była jak dotąd rozpatrywana w roli składowej potencjału jednostki. Niewątpliwym atutem jest Park Krajobrazowy Doliny Dłubni,

11 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

1 zajmujący około /3 powierzchni jednostki, ale też jest to miejsce dalece mniej atrakcyjne niż chociażby nieodległy Ojcowski Park Narodowy czy położone jeszcze dalej na zachód Dolinki Podkrakowskie, stanowiące popularny cel jednodniowych wycieczek krakowian. Gmina Iwanowice pozbawiona jest także znaczących obiektów zabytkowych – istniejące, na czele z drewnianym kościołem pw. św. Trójcy w Iwanowicach Włościańskich, odwiedzane są raczej przez wytrawnych krajoznawców. Bliskość znaczących atrakcji turystycznych i przyrodniczych z jednej strony uwidacznia niewielki potencjał gminy Iwanowice w tym zakresie, z drugiej zaś może stać się szansą na wykreowanie wizerunku miejsca sprzyjającego aktywnemu wypoczynkowi i rekreacji, w otoczeniu nieskażonego środowiska naturalnego i z dobrą, dostępną dla każdego infrastrukturą. Podstawowym adresatem takiej oferty, poza mieszkańcami samej gminy, może stać się mieszkaniec Krakowa, zwłaszcza jego północnych, silnie zabudowanych dzielnic, poszukujący nieco więcej przestrzeni i spokoju niż potrafią zapewnić tłumnie odwiedzane atrakcje Ojcowa, Doliny Będkowskiej czy Pieskowej Skały. O sporych brakach w tym zakresie świadczy chociażby zdiagnozowany brak ścieżek rowerowych na terenie jednostki. Wydaje się też, że stworzenie takiej oferty będzie niemożliwe bez współpracy z gminami ościennymi, nie wyłączając jednostek z sąsiedniego powiatu miechowskiego. Innym wyzwaniem stojącym przed gminą Iwanowice jest utrzymanie oraz poprawa stanu środowiska naturalnego. Bardzo wiele do zrobienia w tym zakresie jest w przypadku niskiej emisji, pochodzącej z kotłów ogrzewających domy prywatne. Radykalne działania Krakowa z ostatnich kilku lat, które przyniosły znaczącą poprawę jakości powietrza w mieście, uwypukliły dodatkowo problem na terenie „obwarzanka”, czyli gmin ościennych. Działanie to winno być skoordynowane z aktywnością podejmowaną przez sąsiednie jednostki, podobnie zresztą jak wszelkie ruchy zmierzające do poprawy czystości rzeki Dłubni. Ta, mimo niewątpliwych walorów przyrodniczych, jest silnie zanieczyszczona, co potwierdzają badania wykonywane przez WIOŚ w Krakowie na punkcie pomiarowym w Biskupicach. Póki co gmina Iwanowice na tle całego powiatu krakowskiego jest liderem w zakresie odsetka odpadów zbieranych selektywnie w ogólnej liczbie odpadów (58,1% w 2018 roku), co jednak nie zwalnia z obowiązku intensyfikacji działań zmierzających do poprawienia wydolności systemu i podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców.

Konsekwencje: Wyzwania: • Niska atrakcyjność turystyczna gminy, • Próba podniesienia atrakcyjności oferty brak ruchu turystycznego i niewielki spędzania czasu wolnego na terenie potencjał na zmiany w tym zakresie gminy, kierowanej do własnych (możliwa rekreacja); mieszkańców oraz przede wszystkim do • Możliwe kolizje pomiędzy planami mieszkańców północnej części Krakowa; inwestycyjnymi a regulacjami dotyczącymi • Współpraca z gminami ościennymi ochrony przyrody (park krajobrazowy); w zakresie tworzenia oferty spędzania • Zagrożenie dla mieszkańców związane czasu wolnego, w tym rozwoju ścieżek z zanieczyszczeniem powietrza – także ze rowerowych i ich integracji; względu na brak miarodajnych, • Tworzenie i utrzymywanie analizowanych na bieżąco pomiarów; w odpowiednim stanie małej • Wzrost kosztów gospodarowania infrastruktury turystycznej, sportowej odpadami i zagrożenia związane i rekreacyjnej; z nieefektywnym systemem odbioru • Szersze wykorzystanie faktu posiadania i utylizacji śmieci (m.in. powstawanie parku krajobrazowego w granicach gminy dzikich wysypisk śmieci). do jej promocji;

12 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Poprawa stanu środowiska naturalnego, w szczególności w odniesieniu do rzeki Dłubni oraz stanu powietrza (wsparcie likwidacji indywidualnych kotłów węglowych).

g) wynikających z poziomu rozwoju kapitału społecznego W analizie wskaźników dotyczących rozwoju kapitału społecznego na terenie gminy Iwanowice zwracają uwagę przede wszystkim dane dotyczące frekwencji wyborczej – chociaż jest ona zbliżona do średnich notowanych dla powiatu i województwa, mieszkańcy jednostki znacznie silniej mobilizują się w przypadku wyborów do samorządu terytorialnego niż do organów szczebla centralnego. Może świadczyć to o dużym poziomie zaangażowania mieszkańców gminy Iwanowice w funkcjonowanie i rozwój swojego najbliższego otoczenia, a jednocześnie o dużym potencjale do większego zaktywizowana i wykorzystania. Zdaje się to potwierdzać także dość wysoki, zwłaszcza na tle powiatu i województwa, poziom partycypacji w tworzeniu i konsumowaniu kultury, choć należy mieć na uwadze także fakt, że dane statystyczne w tym przypadku obrazują jedynie ilość, a nie jakość podejmowanych inicjatyw. W miarę stała liczba mieszkańców gminy daje nadzieję na co najmniej kilkuletnią stabilizację w zakresie funkcjonowania przedszkoli i szkół podstawowych – tym bardziej, że gmina Iwanowice zmiany organizacyjne w tym zakresie przeprowadziła w ostatnim czasie. Niektóre ze szkół funkcjonują po niezbędnych przekształceniach i przejęciu przez podmioty niezwiązane z samorządem. Niezależnie od kwestii właścicielskich, niezbędne wydają się działania zmierzające do usprawnienia funkcjonowania systemu szkolnictwa, począwszy od zapewnienia odpowiednich warunków edukacji najmłodszych mieszkańców gminy, przez organizację bezpiecznego, sprawnego transportu uczniów, po ciągłe podnoszenie poziomu nauczania. Ten ostatni, mierzony wynikami ogólnopolskich egzaminów kończących edukację w gimnazjach (do 2019 roku) i szkołach podstawowych (od 2019 roku), jest warty zaakcentowania – o ile bowiem wyniki egzaminów gimnazjalnych z lat 2015-2019 plasowały gminę Iwanowice poniżej średniej powiatowej i wojewódzkiej, o tyle w realizowanym po raz pierwszy w 2019 roku egzaminie ósmoklasisty uczniowie z Iwanowic osiągnęli rezultaty lepsze niż ich rówieśnicy w całym powiecie, regionie oraz większości gmin stanowiących tło porównawcze w analizie.

Konsekwencje: Wyzwania: • Zauważalny rozdźwięk pomiędzy • Wykorzystanie potencjału w zakresie poziomem zaangażowania mieszkańców kapitału społecznego mieszkańców gminy; gminy w wybory na poziomie lokalnym • Opracowanie i wdrożenie mechanizmów a ogólnopolskim – duże zainteresowanie ułatwiających integrację społeczną na funkcjonowaniem gminy; wypadek zaistnienia dużych zmian • Niewielkie ryzyko zaburzenia tkanki w strukturze demograficznej gminy społecznej gminy ze względu na procesy (np. nagły wzrost atrakcyjności migracji wewnętrznej (niewielki dopływ osadniczej); nowych mieszkańców, widoczny głównie • Utrzymanie i podnoszenie poziomu w sołectwach w południowej części nauczania w placówkach edukacyjnych na jednostki); terenie gminy w połączeniu ze skuteczną promocją oferty edukacyjnej

13 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Potencjał oraz zaplecze instytucjonalne i utrzymaniem infrastruktury na (lokalne muzeum) w zakresie ciągłości odpowiednim poziomie; kultywowania lokalnej tradycji; • Doskonalenie modelu współpracy • Stabilizacja w zakresie liczby uczniów pomiędzy gminą a placówkami w przedszkolach i szkołach na terenie edukacyjnymi prowadzonymi przez gminy; podmioty prywatne (osoby prywatne, • Sieć oraz liczebność szkół podstawowych stowarzyszenia); dostosowana do potrzeb oraz liczby • Kreowanie i wspieranie rozwoju oferty ludności w gminie; spędzania wolnego czasu, ze szczególnym • Rosnące oczekiwania mieszkańców uwzględnieniem potrzeb dzieci w zakresie edukacji przedszkolnej i młodzieży; i szkolnej oraz potencjał placówek • Monitoring i optymalizacja oferty z terenu gminy w tym zakresie. edukacyjnej z uwzględnieniem zmian i trendów demograficznych.

h) wynikających ze stanu finansów publicznych Analizowany okres w przypadku gminy Iwanowice charakteryzował się dużą dynamiką wzrostu dochodów jednostki, sięgającą blisko 56%, co było wartością wyższą od notowanej w skali całego powiatu oraz województwa. Pomimo to, dochód gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca osiągnięty w 2018 roku (4 289,75 zł) był jednym z niższych wśród wszystkich 17 gmin powiatu. W latach 2014-2018 znacząco, bo o blisko 100%, wzrósł także poziom wydatków budżetu gminy. Te, w przeliczeniu na jednego mieszkańca, osiągnęły wysokość 5 229,28 zł. Wartość ta plasowała gminę Iwanowice pomiędzy analogicznym rezultatem dla województwa oraz całego powiatu. Była ona też jedną z 12 jednostek powiatu krakowskiego, w których w analizowanym okresie poziom wydatków rósł szybciej, niż kwota dochodów. W analizie wskaźników dotyczących dochodów jednostki zwrócił uwagę fakt dość niskiego stopnia wykorzystywania funduszy UE w okresie 2014-2018 na tle pozostałych gmin powiatu krakowskiego oraz bardzo dobry wynik w tym zakresie w roku 2019 – pozyskana wówczas kwota 7,98 mln zł stanowiła bowiem dwukrotność tej, którą udało się zaabsorbować we wspomnianym pięcioleciu. Najistotniejszymi źródłami wpływów do budżetu jednostki są te, zaliczane do działów 758 – Różne rozliczenia (32,7% w 2018 roku) 756 – Dochody od osób fizycznych, prawnych i nieposiadających osobowości prawnej (29,6%), oraz 855 – Rodzina (25,7%). Na przestrzeni okresu poddanego analizie struktura została zaburzona transferem środków z budżetu centralnego w związku z wypłatami świadczeń „Rodzina 500+”. Zmiana ta dotyczy także wydatków gminy – dział 855 – Rodzina zajmuje drugą pozycję w strukturze (21,0%), największym odsetkiem charakteryzują się wydatki związane z oświatą i wychowaniem (38,3%). Sporo przeznacza się także na wydatki w ramach działu 900 – Gospodarka komunalna i ochrona środowiska (13,1%). Co warte podkreślenia, ten ostatni odsetek wzrósł o przeszło 8 punktów procentowych w analizowanym pięcioleciu. Poziom zadłużenia gminy Iwanowice na koniec 2019 roku wynosił 37,14%, o 6,4 punktu procentowego mniej niż w 2018 roku, rekordowym pod tym względem w ciągu całego minionego pięciolecia.

14 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Konsekwencje: Wyzwania: • Ryzyko związane z szybszą dynamiką • Optymalizacja wydatków gminy przy wzrostu wydatków w porównaniu do jednoczesnym podniesieniu poziomu dochodów gminy; dochodów; • Możliwe utrudnienie prowadzenia • Wzrost efektywności w zakresie realizacji i finansowania działań, w tym inwestycji finansowanych ze środków z wykorzystaniem dofinansowania zewnętrznych w nowej perspektywie zewnętrznego (konieczność programowania UE; zabezpieczania wkładów własnych); • Efektywne wydatkowanie środków • Stracona szansa na realizację projektów publicznych, rozumiane m.in. jako i programów przy wsparciu środków generowanie oszczędności bez obniżenia europejskich – niewielki stopień ich dostępności lub jakości usług publicznych; wykorzystania do 2018 roku; • Uruchomienie partycypacyjnych • Relatywnie wysoki poziom zadłużenia mechanizmów wydatkowania niektórych gminy. środków.

15 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Analiza strategiczna (SWOT) gminy Iwanowice

Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnostycznych. Służy porządkowaniu i segregacji informacji, stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Polega na grupowaniu czynników odnoszących się do gminnej polityki społecznej na cztery kategorie, nazwane z j. ang.: strengths – mocne strony, weaknesses – słabe strony, opportunities – szanse i threats – zagrożenia.

Tabela 1. Wyniki analizy SWOT dla gminy Iwanowice. SILNE STRONY SŁABE STRONY UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE I KOMUNIKACYJNE • Dobra dostępność komunikacyjna: • Duże natężenie ruchu na głównych drogach, o Infrastruktura drogowa, m.in. utrudnienia (społeczne, środowiskowe itp.) przechodząca przez niewielki w centrach miejscowości; fragment gminy w południowo- • Nierównomierny dostęp do transportu wschodniej jej części DK7 oraz droga publicznego (wewnątrz gminnego i połączeń wojewódzka nr 773, łącząca DK7 z DK z Krakowem) północnej części gminy 94 przez Skałę, względem południowych sołectw; o Połączenie gminy z Krakowem liniami autobusowymi oraz siecią prywatnych mikrobusów; • Bliskość Krakowa: o Rynek pracy i zbytu, o Możliwość kształcenia, o Dostęp do usług publicznych itd.; USŁUGI I KAPITAŁ SPOŁECZNY • Korzystna i stabilna na przestrzeni ostatnich lat • Rozdźwięk pomiędzy danymi dotyczącymi sytuacja demograficzna: liczby zameldowanych mieszkańców a liczbą o Wzrost liczby mieszkańców, odbiorców usług, w szczególności komunalnych: o Dodatni przyrost naturalny, o Problem dla opracowania o Dodatnie saldo migracji, i prowadzenia adekwatnej polityki o Korzystna struktura demograficzna przestrzennej czy w zakresie gminy (wysoki odsetek osób w wieku organizacji i dostosowania systemu przedprodukcyjnym oraz niski świadczenia usług publicznych, w wieku poprodukcyjnym); a także ich ceny, • Model oświatowy, bazujący na optymalnej o Wymierne straty dla budżetu gminy, sieci szkół oraz zaangażowaniu w zarządzanie o Koszty środowiskowe wskutek nimi podmiotów prywatnych i pozarządowych; nieewidencjonowanej • LOWE - centrum organizowania i animowania i niekontrolowanej utylizacji śmieci; edukacji pozaformalnej i nieformalnej dla osób • Nierównomierny terytorialnie rozwój dorosłych, funkcjonujące przy szkołach demograficzny i osadniczy gminy (największy gminnych; napływ osób do południowych miejscowości • Bogata historia, żywa kultura i tradycja lokalna gminy); – folklor, działalność zespołów i kapel

16 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

ludowych, orkiestr dętych, kół gospodyń • Słabsze wyniki uczniów szkół gminnych wiejskich itp., dożynki gminne i inne z egzaminów, szczególnie z matematyki wydarzenia tematyczne, rodzima i języka angielskiego (w porównaniu do podkrakowska kuchnia; średnich dla powiatu oraz województwa); • Muzeum Regionalne w zabytkowym XVIII- • Rosnący odsetek osób długotrwale wiecznym budynku dawnej karczmy, korzystających ze wsparcia w ramach pomocy dokumentujące i prezentujące historię społecznej, szczególnie wśród osób starszych; i wytwory osadnictwa w dolinie Dłubni; • Najczęstsze powody udzielania pomocy • Lokalne zasoby materialnego dziedzictwa społecznej: długotrwała lub ciężka choroba, kulturowego, w tym m.in. zabytki architektury niepełnosprawność a także bezrobocie; sakralnej (kościoły, np. drewniany kościółek • Oddalenie o kilka-kilkanaście kilometrów od p.w. św. Trójcy w Iwanowicach, kapliczki, granic gminy specjalistycznych służb przydrożne krzyże); ratunkowych (np. dyżurującej karetki • Wysoki stopień partycypacji mieszkańców pogotowia ratunkowego) w kulturze (liczba uczestników zajęć oraz • Słaba dywersyfikacja oferty rekreacyjno- wydarzeń kulturalnych); sportowej lokalnych organizacji i instytucji • Aktywność obywatelska, objawiająca się (dominacja piłki nożnej). rosnącą frekwencją w wyborach; • Duża liczba aktywnie działających fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych (kluby sportowe, koła gospodyń wiejskich, ochotnicze straże pożarne, organizacje o profilu oświatowym, kulturalnym, senioralne itp.); • Aktywne i zaangażowane środowisko kobiet (m.in. 18 działających prężnie kół gospodyń wiejskich); • Liczna społeczność ludowych zespołów muzycznych (orkiestr dętych, kapel ludowych, zespołów śpiewaczych); • Dobra współpraca finansowa i pozafinansowa gminy z organizacjami pozarządowymi; • Inwestycje podnoszące potencjał rekreacyjno- wypoczynkowy gminy - nowe, zmodernizowane centra i atrakcyjne przestrzenie publiczne w kolejnych miejscowościach (m.in. centrum rekreacyjno- sportowe w Iwanowicach, rewitalizacja centrum Biskupic, rewitalizacja strefy rekreacyjno-sportowej w Maszkowie, rewitalizacja centrum Sieciechowic, Otwarte Strefy Aktywności w Sieciechowicach i Żerkowicach); • Duża aktywność społeczna w zakresie sportu i rekreacji; • Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego (m.in. sieć ochotniczych straży pożarnych);

17 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej; • Uruchomienie placówki dziennej opieki i aktywizacja środowiska seniorów. GOSPODARKA I RYNEK PRACY • Niemal cały obszar gminy objęty planem • Brak gminnych terenów inwestycyjnych; zagospodarowania przestrzennego; • Niskie wskaźniki rozwoju przedsiębiorczości - • Aktywni zawodowo mieszkańcy – niski odsetek mała liczba podmiotów, w tym nowych oraz zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie w przeliczeniu na liczbę mieszkańców ludności w wieku produkcyjnym (sytuacja (w porównaniu do średniej powiatowej przed pandemią COVID-19); i regionalnej); • Dobre warunki do upraw rolniczych (żyzne • Niski poziom innowacyjności gospodarki gleby lessowe); lokalnej; • Obecność rolnictwa konkurencyjnego na rynku • Problemy w rolnictwie: regionalnym i lokalnym: dużych i średnich o Rozdrobnienie (małe gospodarstwa rolników, w tym dzierżawiących grunty orne w rolne), w tym w kontekście trudnych, gminie (szacunkowo do 50% tych terenów jest koszto- i czasochłonnych procesów uprawianych) oraz małych rolników scaleniowych, specjalizujących produkcję (sadownictwo, o Starzejące się środowisko osób miody, wino itp.); żyjących z rolnictwa, • Tradycje pszczelarskie. o Brak perspektyw przejęcia przez młode pokolenia. ŚRODOWISKO I TURYSTYKA • Inicjatywy proekologiczne: • Niski odsetek mieszkańców posiadających o Program budowy przydomowych dostęp do sieci kanalizacyjnej (jedynie część oczyszczalni ścieków, mieszkańców 6 sołectw), jednocześnie brak realnych perspektyw rozbudowy o Wsparcie mieszkańców w zakresie infrastruktury sieciowej, wynikający z braku wymiany pieca, docieplenia ścian aktualnych projektów, małej dostępności zewnętrznych stropu, wymiany okien środków własnych i zewnętrznych oraz oporu i drzwi w budynkach jednorodzinnych, społecznego do ponoszenia kosztów własnych; o Wsparcie mieszkańców w zakresie • Przestarzała i niedoinwestowana sieć instalacji odnawialnych źródeł energii wodociągowa; (solarów do podgrzewania wody, ogniw fotowoltaicznych • Niski odsetek mieszkańców posiadających produkujących energię, pomp ciepła dostęp do sieci gazowej; do ogrzewania domów oraz pieców na • Niewystarczająca świadomość ekologiczna biomasę), mieszkańców (m.in. spalanie śmieci, o Montaż instalacji fotowoltaicznych na zaśmiecanie, brak chęci ponoszenia wyższych dachach budynków użyteczności kosztów, np. za przyłączenie do sieci publicznej, będących własnością kanalizacyjnej); gminy; • Problemy z czystością wód (głównie Dłubni); • Wysoki wskaźnik zwodociągowania gminy, a jednocześnie plany rozwoju i modernizacji • Niska rozpoznawalność potencjału sieci wodociągowej z perspektywą na kilka lat; przyrodniczego gminy Iwanowice – zwłaszcza w zestawieniu z sąsiednią gminą Skała

18 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Atrakcyjne walory przyrodniczo-krajobrazowe (Ojcowski Park Narodowy), czy gminami, na - położenie na pograniczu Wyżyny terenie których znajdują się popularne Dolinki Miechowskiej i Wyżyny Olkuskiej, rzeźba Krakowskie; terenu urozmaicona, rozległe wzniesienia • Niezagospodarowane tereny atrakcyjne i obniżenia, atrakcyjne widokowo (w tym niski rekreacyjnie i wypoczynkowo; stopień zabudowania krajobrazu) , sporo • Niezadowalająca baza turystyczna; terenów zielonych, liczne skałki wapienne, naturalne przestrzenie ciszy i wypoczynku; • Niewystarczająca promocja gminy. • Inwestycje podnoszące potencjał turystyczny gminy – trasy rowerowe, ścieżki pieszo- rowerowe, miejsca obsługi rowerzysty, sieć tras do uprawiania nordic walkingu itp. • Dobra lokalizacja pod kątem sąsiednich atrakcji turystycznych, zlokalizowanych m.in. w Krakowie czy Ojcowie. ZARZĄDZANIE I FINANSE SAMORZĄDOWE • Dobre wskaźniki finansowe: o Systematyczny wzrost dochodów budżetu lokalnego, o Sukcesy w zakresie pozyskiwania środków z Unii Europejskiej, obserwowane na przestrzeni ostatnich lat, o Dynamiczny wzrost wydatków i relatywnie wysokie zadłużenie świadczące o polityce inwestycyjnej gminy, o Optymalna struktura wydatków, w tym niski odsetek wydatków na oświatę i wychowanie w ogóle wydatków; o Wysokie lokaty w zestawieniach samorządowych, m.in. 71. miejsce w Rankingu Finansowym Samorządu Terytorialnego w Polsce za rok 2019 wśród gmin wiejskich; • System komunikacji wewnętrznej – strona internetowa gminy, profil w mediach społecznościowych, lokalny biuletyn informacyjny Głos Iwanowic itp. • Rosnące doświadczenie kadr zarządzających w zakresie realizacji i promocji inwestycji proekologicznych

19 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

SZANSE ZAGROŻENIA • Planowane inwestycje poprawiające • Potencjalne zagrożenia wynikające zewnętrzną dostępność komunikacyjną gminy, z prognozowanej dynamicznej migracji na w szczególności budowa odcinka drogi S7: teren gminy, w następstwie zrealizowanych węzeł „Widoma” – węzeł „Szczepanowice” inwestycji poprawiających zewnętrzną oraz północnej obwodnicy Krakowa: dostępność komunikacyjną gminy, o Skrócenie czasu dojazdu do Krakowa, w szczególności budowy odcinka drogi S7: o Wzrost atrakcyjności osadniczej, węzeł „Widoma” – węzeł „Szczepanowice” o Dynamiczna migracja, oraz północnej obwodnicy Krakowa: o Przestrzeń i potencjał dla rozwoju o Zagrożenie obniżenia spójności stref aktywności gospodarczej, społeczności lokalnej i problemów o W konsekwencji wzrost budżetu z integracją nowych mieszkańców, lokalnego oraz większe możliwości o Zagrożenie nierównomiernego i nowe wyzwania rozwojowe; rozwoju demograficzno-społecznego, • Dostępność zewnętrznych źródeł gospodarczego i przestrzennego finansowania, w tym m.in. perspektywa gminy (północ-południe), finansowa Unii Europejskiej na lata 2021-2027; o Wzmożenie ruchu na drogach • Dalsze zwiększanie dochodów gminy: lokalnych - niewystarczająca sieć i przepustowość dróg, potencjalna o Rozszerzenie bazy podatników (dzięki niewydolność komunikacji publicznej, nowym strefom aktywności wzrost zagrożenia w ruchu gospodarczej), drogowym, o Zmiany w systemie podatków i opłat o Presja na środowisko naturalne oraz lokalnych, krajobraz gminy (wskutek zwiększania o Uszczelnienie systemu poboru opłat się gęstości zaludnienia, zabudowy za wywóz śmieci; i zapotrzebowania na nowe tereny • Rozwój współpracy terytorialnej, osadnicze itp.), międzysektorowej i międzyorganizacyjnej, o Potencjalna niewydolność systemów w tym m.in. w obszarze ekologii, transportu infrastruktury sieciowej, publicznego (z północnych sołectw w kierunku o Potencjalna niewydolność systemu stacji kolejowej w Słomnikach), promocji oraz oświaty oraz innych sfer usług rozwoju funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej publicznych, gminy (szczególnie turystyki rowerowej); o Brak rejestracji/zameldowania przez • Rozwój stacji carsharingowych przy nowych mieszkańców, a tym samym ważniejszych punktach komunikacyjnych wpływów z podatków, które mogłyby w gminie (np. centra sołectw) i jej okolicach zostać częściowo zainwestowane (np. stacja kolejowa w Słomnikach); w rozwój infrastruktury oraz • Nowe kierunki polityki państwa w odniesieniu doskonalenie usług; do osób starszych, osób • Biurokracja, w tym związana z pozyskiwaniem z niepełnosprawnościami, zagrożonych lub środków zewnętrznych; wykluczonych, a także całych rodzin – • Rozciągłość oraz rosnące koszty dedykowane programy i systemy finansowe; przygotowania i realizacji inwestycji; • Prawdopodobny powrót szerokiej oferty • Słabość i niestabilność polityki przestrzennej w programów aktywizacyjnych dla bezrobotnych Polsce; wobec niestabilnej sytuacji na rynku pracy; • Niepewna sytuacja fiskalna państwa; • Planowane inwestycje w zakresie rozwoju sieci gazowej: • Duży fiskalizm państwa – wysokie stawki o Walka z niską emisją, podatkowe, wysokie koszty pracy;

20 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

o Poprawa jakości życia; • Społeczne i gospodarcze skutki pandemii • Polityczny i społeczny priorytet związany COVID-19, m.in.: z czystym powietrzem i rozwojem OZE oraz o Brak rzetelnych danych i wysoki środki finansowe przeznaczone na ten cel; poziom niepewności, • Alternatywne do rozbudowy infrastruktury o Spowolnienie gospodarcze, sieciowej na terenie całej gminy rozwiązania o Spadek wpływów podatkowych dla problemu niskiej dostępności kanalizacji – budżetu centralnego i samorządów, rozwinięta usługa asenizacyjna uzupełniona o Ograniczenie inwestycji, częściowo przez przydomowe oczyszczalnie o Wzrost bezrobocia, ścieków; o Zubożenie społeczeństwa, • Moda na zdrowy i aktywny tryb życia, o Problemy społeczne; rekreację, turystykę jednodniową oraz • Zagrożenia naturalne, jak np. susza (uboga sieć weekendową; rzeczna na terenie gminy): • Szersze wykorzystanie faktu posiadania parku o Podniesienie kosztów produkcji krajobrazowego w granicach gminy do jej rolniczej, promocji; o Problemy dla przedsiębiorczości • Potencjał gminy w zakresie rozwoju turystyki lokalnej, rowerowej; o Negatywny wpływ na jakość życia; • Potencjał rekreacyjny i turystyczny rzeki Dłubni • Rosnące koszty gospodarki odpadami; (potrzeba udrożnienia i odpowiedniego • Postępujący proces starzenia się zagospodarowania); społeczeństwa; • Ważne stanowiska archeologiczne na terenie • Nowe wzorce zachowań społecznych - gminy; konsumpcyjny styl życia, pracoholizm, • Dalsza rewitalizacja przestrzeni publicznych „atomizacja” życia, rozpad więzi społecznych i w sołectwach gminy; rodzinnych, bierność; • Wykorzystanie potencjału licznych zespołów • Stopniowe zanikanie potencjału zespołów muzycznych i lokalnych stowarzyszeń do i stowarzyszeń zrzeszonych wokół lokalnego integracji mieszkańców i promocji gminy folkloru wraz z migracjami i napływem nowych • Wzrost liczby turystów wynikający z promocji mieszkańców spoza gminy nowo wybudowanych terenów rekreacyjnych i • Niestabilna polityka oświatowa państwa; zwiększonej rozpoznawalności gminy; • Słaba współpraca sfery gospodarczej i sfery • Potencjał dla wykorzystania rolnictwa również edukacji zawodowej; w ramach oferty rekreacyjno-wypoczynkowej i • Problemy finansowe publicznej służby zdrowia edukacyjnej - zainteresowanie mieszkańców i związane z tym problemy z dostępnością Krakowa, głównie rodzin z dziećmi, ofertą farm usług; ekologicznych i gospodarstw • Niski dostęp do medycznych usług agroturystycznych itp., możliwość specjalistycznych, całodobowej i świątecznej ustabilizowania oferty i dochodów poprzez opieki medycznej. współpracę z grupami szkolnymi, działkowcami itd.; • Rozwój oferty i specjalizacji istniejących gospodarstw rolnych; • Programy ratowania pszczół i rozwijania pszczelarstwa, np. Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2020-2022.

21 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wizja rozwoju gminy Iwanowice w perspektywie 2030 roku

WIZJA ROZWOJU Wizja rozwoju stanowi projekcję, opis pożądanego stanu gminy Iwanowice w perspektywie roku 2030. Określa stan docelowy, do którego dążyć będą władze samorządowe i wszyscy zaangażowani partnerzy. Wskazuje ona zasadniczy kierunek wspólnie podejmowanych interwencji. W roku 2030 gmina Iwanowice czerpie benefity z działań i inwestycji wykonanych na przestrzeni ostatnich lat. Rozwija się gospodarka lokalna, przede wszystkim na terenach zorganizowanej i skoncentrowanej działalności gospodarczej wzdłuż drogi S7, która znacznie zbliżyła do siebie gminę i stolicę Małopolski, pobudziła przedsiębiorczość mieszkańców i zainteresowanie inwestorów zewnętrznych. Istotnym elementem wizerunku gminy stała się ponadto rekreacja, wykorzystująca walory przyrodnicze i krajobrazowe, jak: Dolina Dłubni wraz z przylegającymi do niej fragmentami wierzchowiny, wychodnie skał jurajskich, lokalne źródła, kompleksy leśne, urozmaicona rzeźba terenu, atrakcyjne punkty widokowe, a także zasoby materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego, m.in. Muzeum Regionalne w zabytkowym XVIII-wiecznym budynku dawnej karczmy, dokumentujące i prezentujące historię i wytwory osadnictwa w dolinie Dłubni, drewniany kościółek p.w. św. Trójcy w Iwanowicach, kapliczki i krzyże przydrożne. Oferta aktywnego spędzania czasu wolnego, obejmująca w szczególności trasy rowerowe, miejsca obsługi rowerzystów, sieć tras do uprawiania nordic walkingu, ścieżki edukacyjne, wieże i platformy widokowe, miniparki, miejsca odpoczynku i rekreacji, dedykowane parkingi, przyciąga turystów i gości, w szczególności z Krakowa, ale także osoby odwiedzające np. Ojców i inne pobliskie atrakcyjne lokalizacje. Oferta wydarzeń kształtowana jest z kolei w taki sposób, aby z jednej strony wzmacniać tożsamość lokalną, poczucie przywiązania i wspólnoty, dumy i zaangażowania we własne dziedzictwo, a z drugiej zachęcać turystów i gości do wizyty w gminie i skorzystania z lokalnych usług. Rozwijają się związane z tym procesy współpracy publicznej, społecznej i komercyjnej. Widać duże zaangażowanie oddolne, zarówno organizacji pozarządowych, kół gospodyń wiejskich, jednostek ochotniczej straży pożarnej, jak również inicjatyw nieformalnych. Poza tym, stale obecne w gminie jest rolnictwo, przede wszystkim ekologiczne, wyspecjalizowane i wykorzystujące wiele innowacyjnych rozwiązań, i różne powiązane z nim branże (np. agroturystyka), czego ważną determinantą było i pozostaje wsparcie merytoryczne dla rolników i producentów lokalnych. Gmina konsekwentnie stawia na rozwój zrównoważony, na inwestycje w ludzi i ich otoczenie, szczególnie dbając o przestrzeń i środowisko. Postępują inwestycje wodno-kanalizacyjne i w zakresie rozwiązań alternatywnych, realizowane są projekty w zakresie walki z niską emisją, wdrażaniem OZE. Kontynuowane są przedsięwzięcia z zakresu odnowy centrów miejscowości oraz rewitalizacji przestrzeni publicznych, które – dzięki pracy i zaangażowaniu samorządu – mogą liczyć na dofinansowanie ze środków unijnych. Wysoką atrakcyjność osadniczą gminy tworzą - poza wspomnianymi możliwościami prowadzenia własnego biznesu lub atrakcyjnego zatrudnienia, ofertą spędzania czasu wolnego, bezpiecznym i zdrowym środowiskiem życia – także wysokiej jakości usługi publiczne, odpowiadające na rosnące potrzeby i oczekiwania mieszkańców, jak skuteczna i adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań polityka społeczna, uwzględniająca m.in. potrzeby środowiska seniorów, czy skuteczna polityka oświatowa. Sprawne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy Iwanowice służy wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu.

22 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

MISJA Misja wskazuje naczelny cel polityki rozwoju gminy Iwanowice, wokół którego powinny koncentrować się działania władz samorządowych i wszystkich zaangażowanych partnerów. Stanowi przesłanie, będące podstawą i określeniem kierunku współpracy na szczeblu lokalnym.

Razem dla trwałego i zrównoważonego rozwoju gminy Iwanowice - w zgodzie z ludźmi i naturą.

23 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Obszary, cele i kierunki działań Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 oraz oczekiwane efekty jej realizacji

Wieloaspektowość zmian zachodzących w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym wymaga od samorządu lokalnego opracowania zintegrowanej interwencji publicznej, która będzie stanowić skuteczną odpowiedź na wyzwania będące ich następstwem. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w strukturze strategii, której podstawę stanowią 3 obszary strategiczne. W ramach każdego z obszarów zdefiniowano cele rozwojowe w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Cele strategiczne mają charakter długofalowy, wskazują generalny kierunek postępowania w realizacji założonej wizji rozwoju gminy. Cele operacyjne dotyczą średniego horyzontu czasowego, określają narzędzia i sposoby realizacji celów strategicznych. Następnie określono kierunki działań, które wskazują przyjętą strategię postepowania, służą realizacji założonych celów, a tym samym stanowią podstawę wdrażania strategii. Kierunki działań oznaczają kierunki koncentracji wspólnych wysiłków (aktywności programowej, finansowej i organizacyjnej) podejmowanych przez samorząd oraz jego partnerów publicznych, społecznych i gospodarczych. Część z nich to konkretne przedsięwzięcia rozwojowe (projekty), najczęściej o charakterze inwestycyjnym, których realizacja będzie miała kluczowe znaczenie dla powodzenia prowadzonej polityki rozwoju gminy w perspektywie roku 2030. Strategia określa również oczekiwane rezultaty planowanych działań, w tym w wymiarze przestrzennym, oraz wskaźniki ich osiągnięcia. Interwencje planowane w ramach poszczególnych obszarów nie są rozłączne, lecz wzajemnie się przenikają i uzupełniają, dzięki czemu możliwe będzie uzyskanie efektu synergii, kluczowego dla ich powodzenia. Obszary, cele i kierunki działań zostały zidentyfikowane na bazie wniosków z pogłębionej diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy, a także uzgodnień poczynionych w ramach szerokiej debaty publicznej i konsultacji społecznych, w kontekście przyjętej wizji rozwoju gminy w perspektywie 2030 r.

24 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Schemat 2. Schemat celów Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030. INFRASTRUKTURA GOSPODARKA LOKALNA MIESZKAŃCY I SAMORZĄD I ŚRODOWISKO Cel strategiczny 1: Cel strategiczny 2: Cel strategiczny 3: Rozwój gospodarczy, Rozwój infrastruktury Zapewnienie komfortu, wykorzystujący lokalne sprzyjającej spójności bezpieczeństwa i wysokiej zasoby oraz szanse terytorialnej i społecznej, jakości życia mieszkańców rozwojowe. wzrostowi gospodarczemu gminy Iwanowice. oraz ochronie środowiska.

Cele operacyjne: Cele operacyjne: Cele operacyjne: 1.1. Wykorzystanie 2.1. Zwiększanie 3.1. Efektywna i adekwatna potencjału obszarów dostępności do potrzeb oraz wiejskich do komunikacyjnej gminy współczesnych wyzwań wzmocnienia Iwanowice. polityka społeczna. gospodarki lokalnej. 2.2. Rozwój systemów 3.2. Skuteczna polityka 1.2. Rozwój oferty infrastruktury oświatowa. turystycznej, kulturowej technicznej i ochrona 3.3. Dbałość o wspólne i rekreacyjno-sportowej środowiska dziedzictwo gminy Iwanowice. naturalnego. i aktywizacja kulturowa. 1.3. Wzmacnianie i 3.4. Rozwój i dywersyfikacja promocja oferty rekreacyjno- przedsiębiorczości sportowej dla lokalnej oraz mieszkańców. przeciwdziałanie 3.5. Zapewnienie wysokiego bezrobociu. poziomu 1.4. Zwiększenie bezpieczeństwa atrakcyjności publicznego na terenie inwestycyjnej gminy gminy Iwanowice. Iwanowice. 3.6. Sprawne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy Iwanowice.

Pierwszy obszar strategiczny „GOSPODARKA LOKALNA” ma na celu intensyfikację rozwoju gospodarczego, wykorzystując lokalne zasoby oraz szanse rozwojowe (cel długookresowy – strategiczny), jakie są specyficzne dla gminy Iwanowice. O oryginalności walorów gospodarczych (przewadze konkurencyjnej) gminy stanowią m.in.: • bliskość Krakowa – dużego ośrodka gospodarczego i rynku zbytu, ośrodka naukowego i innowacyjnego, zapewniającego dostęp do wielu technologii, usług, produktów i surowców, kooperantów, a także dostęp do gęstej sieci dróg szybkiego ruchu, kolei i portu lotniczego, • postępująca budowa drogi ekspresowej S7 Chyżne – Kraków – Warszawa - Gdańsk, przebiegającej przez gminę Iwanowice (węzeł drogowy Widoma, MOP), wraz z atrakcyjnymi terenami inwestycyjnymi zlokalizowanymi przy węźle drogowym,

25 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• walory przyrodnicze gminy (rzeka Dłubnia i Dłubniański Park Krajobrazowy, fragment Dolinek Podkrakowskich) jako duży potencjał dla rozwoju rekreacji i turystyki aktywnej - szczególnie jako oferta dla mieszkańców pobliskiego Krakowa, • zasoby obszarów wiejskich gminy – potencjał dla rozwoju specyficznych rodzajów rolnictwa (zdrowa, ekologiczna żywność, specjalizacje w uprawach i hodowli itp.),

• procesy suburbanizacji w aglomeracji krakowskiej, postępujące coraz wyraźniej poza obszar gmin bezpośrednio graniczących z miastem (a więc również na obszar gminy Iwanowice), a wraz z nimi bardziej intensywny rozwój lokalnej przedsiębiorczości. Powyższe walory gospodarcze szczegółowo zostały przeanalizowane w części diagnostycznej. Ich wykorzystanie, w poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju, zawarte zostało w 4 celach operacyjnych pierwszego obszaru strategicznego. Cel operacyjny 1.1. Wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich do wzmocnienia gospodarki lokalnej Rolnictwo jest jednym z najważniejszych potencjałów gminy Iwanowice w kontekście dyskusji nad strategią budowania jej pozycji konkurencyjnej pośród jednostek terytorialnych wokół Krakowa. Wynika to nie tylko z uwarunkowań rozwoju gminy (grunty rolnicze stanowiące blisko 83% powierzchni czy bliskość dużego rynku zbytu), lecz również wizji jej długofalowego, harmonijnego współżycia ze stolicą regionu. Gmina, jako jednostka samorządowa, posiada niewielkie kompetencje w zakresie bezpośredniego wsparcia dla rolników. Jednocześnie, jej kompetencje uchwałodawcze, wykonawcze, administracyjne czy zdolności organizacyjne i zasoby, umożliwiają stworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju tego sektora. Działania celu operacyjnego 1.1. zakładają po pierwsze współpracę z lokalnymi rolnikami, ponadlokalnymi instytucjami działającymi na rzecz rozwoju rolnictwa oraz z sąsiednimi JST. W przypadku współpracy z rolnikami, aktywność gminy będzie się opierać na integracji społeczności rolniczej w dwóch zakresach: promocji ich towarów i poprawy możliwości sprzedażowych w ramach lokalnych targów i wydarzeń oraz działań na rzecz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych. Ten drugi zakres zakłada przede wszystkim wsparcie informacyjne i organizacyjne: zagwarantowanie właścicielom gruntów dostępu do rzetelnej informacji dotyczącej m.in. obowiązujących wycen oraz łączenia z nimi aktywnych rolników poszukujących ziemi pod poszerzenie swojej działalności (jakich obecnie na terenie gminy nie brakuje). Spośród ponadlokalnych instytucji działających na rzecz rozwoju rolnictwa szczególne znaczenie będzie miała współpraca z Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego oraz prywatnymi podmiotami jak np. Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej (gm. Pleśna) – w celu korzystania z doświadczeń sprzedażowych i producenckich oraz przekładania ich na rynek lokalny. Jednostki te udzielają wsparcia szkoleniowego i eksperckiego rolnikom w zakresie rolnictwa ekologicznego, specjalistycznego, sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych, powracania do starych odmian i ras hodowlanych oraz integracji środowiska w celach sprzedażowych. Promocja oferty szkoleniowej tych ośrodków, jak i samej wiedzy, czy udostępnianie miejsc pod realizację szkoleń, stanowią najważniejsze działania gminy tym zakresie. Wobec podobieństw uwarunkowań rozwoju z takimi gminami jak Michałowice, Skała, Słomniki czy Sułoszowa, duże znaczenie dla kreowania konkurencyjności rolnictwa w regionie może mieć współpraca z tymi JST na rzecz promowania lokalnych produktów rolnych, integracji środowiska rolników czy poszukiwania rozwiązań podobnie występujących problemów, jak np. susza hydrologiczna. Rozwój produkcji rolnej, w tym produktów ekologicznych, specjalizacja w produkcji, magazynowanie i przetwórstwo nabierają też zupełnie nowego kontekstu w dobie pandemii

26 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 koronawirusa COVID-19, gdzie zerwanie łańcuchów dostaw na rynkach globalnych może prowadzić do lokalnych i regionalnych załamań gospodarczych i większych kryzysów – stąd inwestowanie w produkcję żywności, jako jedną z gałęzi stanowiącej o autonomii (niezależności) lokalnej/regionalnej, a nawet krajowej ekonomii, jest niezwykle ważne i będzie zyskiwać na znaczeniu. Cel operacyjny 1.2. Rozwój oferty turystycznej, kulturowej i rekreacyjno-sportowej gminy Iwanowice Turystyka, rekreacja i wypoczynek to obszary lokalnej gospodarki (przede wszystkim usługowej), które stanowią kolejny potencjał strategiczny gminy Iwanowice. Podobnie jak rolnictwo, wynika on z dostępu do dużego rynku klienta (mieszkańców Krakowa poszukających wytchnienia od miasta). Podstawowym zasobem dla tego potencjału jest krajobraz gminy: zróżnicowany, pełen wąwozów i padołów, przecięty malowniczą doliną Dłubni. Na tych podstawach władze samorządowe wraz z organizacjami pozarządowymi, firmami prywatnymi i instytucjami publicznymi będą rozwijały ofertę turystyczną (głównie w rozumieniu turystyki aktywnej), rekreacyjną i wypoczynkową gminy. Do działań w tym kierunku zaliczają się: rozwój szlaków i ciągów pieszo-rowerowych, uzupełnianie i tworzenie nowej infrastruktury sportowej (w tym w ramach rewitalizacji przestrzeni publicznych) oraz tzw. małej architektury czy współpraca z podmiotami prywatnymi w celu wykorzystania możliwości jakie dają skałki jurajskie i rzeka Dłubnia. Jako osobne zadanie w ramach celu operacyjnego władze wyróżniły tworzenie warunków dla rozbudowy bazy gastronomicznej. Podstawowym zadaniem, decydującym o wykorzystaniu potencjału wypoczynkowego, pozostaje uzupełnienie platform informacji przestrzennej (Openstreetmaps.org, Google Maps) o trasy i lokalizacje ważne dla turystyki rekreacyjnej i wypoczynkowej oraz opracowanie polityki promocji dobrze spędzonego czasu w gminie i trasy dojazdowej do miejsc o cennych walorach krajobrazowych – bez tego, w dobie cyfryzacji, atrakcje gminy Iwanowice pozostaną znane tylko wąskiej grupie odwiedzających. Działania z zakresu rozwijania oferty rekreacyjnej, głównie dla licznych mieszkańców Krakowa, również urasta do rangi istotnego bodźca rozwojowego w realiach ograniczeń powodowanych pandemią – rekreacja i spędzanie czasu na wolnym powietrzu, w atrakcyjnych warunkach przyrodniczych i z dostępną infrastrukturą jest w ostatnim czasie najbardziej pożądaną z możliwych i dostępnych form spędzania czasu wolnego. Cel operacyjny 1.3. Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości lokalnej oraz przeciwdziałanie bezrobociu Gmina Iwanowice charakteryzuje się przeciętnymi wskaźnikami w sferze małej i średniej przedsiębiorczości. Należą one do najniższych w powiecie krakowskim wraz z rezultatami innych gmin o podobnym, wysokim udziale zatrudnienia w rolnictwie (Sułoszowa, Igołomia-Wawrzeńczyce, Kocmyrzów-Luborzyca). Dzielenie tej charakterystyki przez gminy z okolicy może stać się przyczynkiem do wspólnej inicjatywy promocji lokalnej przedsiębiorczości. Pobudzanie przedsiębiorczości jest celem liderów każdego samorządu. W przypadku Iwanowic, kluczowym zadaniem będzie skuteczne i regularne informowanie przedsiębiorców o dostępnym wsparciu szkoleniowym i dofinansowaniu zewnętrznym oraz tworzenie warunków sprzyjających biznesowi szczególnie w obszarach potencjałów strategicznych: rolnictwa (w tym specjalizacji, przetwórstwa, magazynowania itp.) oraz wypoczynku i rekreacji (usług, agroturystyki, gastronomii itp.). Z drugiej strony, wsparcie lokalnej przedsiębiorczości realizowane będzie przez kształcenie przedsiębiorczych postaw wśród dzieci i młodzieży, m.in. we współpracy i przy wykorzystaniu różnych programów instytucji rządowych, prywatnych i pozarządowych – NBP, Mennica, Giełda Papierów Wartościowych, Chłopska Szkoła Biznesu itp. Starając się pomóc młodym (oraz rodzicom) w dostępie do szerokiego wyboru ścieżek edukacji, organizowane będą w gminie targi szkół ponadpodstawowych. Do osób dorosłych kierowana będzie

27 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 oferta kształcenia ustawicznego w zakresie prowadzenia biznesu oraz rozwoju kompetencji. W tym celu gmina będzie aktywnym partnerem dla Instytucji Otoczenia Biznesu w regionie i Urzędu Pracy, by przybliżyć ich ofertę mieszkańcom i pracodawcom działającym na terenie gminy, w tym ofertę wsparcia finansowego, doradczego i szkoleniowego. Okres pandemii wymusza również dostosowywanie lokalnego wsparcia (w granicach kompetencji i możliwości samorządu gminnego) dla przedsiębiorców, ale również tworzenia warunków dla rozwoju działalności dostosowanych do warunków pandemicznych – działalność przenoszona do sfery cyfrowej itp. 1.4. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy Iwanowice Ważny czynnik rozwoju przedsiębiorczości w każdej gminie stanowią możliwości wynikające z obecności na danym terenie większych podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorstwa te generują popyt na usługi i biznesy wspomagające ich działalność (m.in. kooperanci branżowi, ale również transport, księgowość, drukarnie, gastronomia itp.). Kluczowym czynnikiem dla ściągnięcia większych przedsiębiorstw jest atrakcyjność inwestycyjna gminy – w przypadku gmin podmiejskich bardzo silnie powiązana z dostępnością kanałów transportowych i terenów przygotowanych pod inwestycje. W przypadku gminy Iwanowice, jej atrakcyjność ograniczona jest obecnie do terenów wzdłuż niedługiego odcinka DK nr 7 biegnącej w południowo-wschodniej części gminy. W związku z nowopowstającym odcinkiem trasy S7 i planowaną budową węzła Widoma na terenie gminy, do najważniejszych zadań władz samorządowych w kolejnych latach należeć będzie wyznaczenie i udostępnienie potencjalnych obszarów inwestycyjnych. Służyć temu będzie odpowiedzialna i perspektywiczna polityka gospodarowania przestrzenią, szczególnie w zakresie przygotowania terenów pod inwestycje mieszkaniowe w południowej części gminy oraz wielkopowierzchniowe w okolicy planowanego węzła Widoma. W celu opracowania kompleksowej oferty inwestycyjnej i doskonalenia standardów obsługi inwestorów niezbędna będzie współpraca z dwoma środowiskami. Po pierwsze, będzie to pomoc ze strony specjalistów Instytucji Otoczenia Biznesu (MARR, KPT i in.) w celu osiągania profesjonalnych standardów przygotowania i obsługi oferty. Po drugie, w ramach tworzenia warunków dla lokalnego biznesu będą prowadzone konsultacje z jego przedstawicielami na temat możliwości takiego kształtowania przestrzeni inwestycyjnej, która uwzględni również ich potrzeby, a także tworzenie gruntów inwestycyjnych z udziałem prywatnych właścicieli gruntów.

Drugi obszar strategiczny „INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO” ma na celu rozwój infrastruktury sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej, wzrostowi gospodarczemu oraz ochronie środowiska (cel długookresowy – strategiczny), a więc uzupełnia on zarówno pierwszy obszar strategiczny poświęcony gospodarce lokalnej, jak i trzeci obszar dotyczący komfortu zamieszkiwania społeczności lokalnej (zwiększenie możliwości inwestycyjnych w gminie oraz jakości życia poprzez rozwój infrastruktury technicznej). Jego bardzo istotną rolą jest również ochrona zasobów przyrodniczych gminy, w tym dążenie do spowalniania lub odwracania niekorzystnych zmian w środowisku i przywracanie naturalnych cech środowiska. O oryginalności walorów środowiska naturalnego gminy oraz jej przestrzeni jako miejsca do życia i prowadzenia działalności gospodarczej stanowią m.in.: • bliskość Krakowa, jako miejsca pracy, edukacji, korzystania z różnorodnych usług dla mieszkańców gminy – konieczność dobrego skomunikowania z gminą, • atrakcyjne walory krajobrazowe i przyrodnicze gminy (Dłubniański Park Krajobrazowy, dolina Dłubni, atrakcyjna rzeźba terenu), • brak uciążliwego przemysłu.

28 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wykorzystanie tych walorów środowiska i przestrzeni gminy, w poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju, zawarte zostało w 2 celach operacyjnych drugiego obszaru strategicznego. Cel operacyjny 2.1. Zwiększanie dostępności komunikacyjnej gminy Iwanowice Celem zwiększenia dostępności komunikacyjnej jest odpowiedź na potrzeby wynikające z różnych, strategicznych pól planowania rozwoju gminy Iwanowice: harmonizacji i podnoszenia poziomu komfortu życia w południowych i północnych sołectwach, bezpieczeństwa drogowego, podnoszenia jakości przestrzeni publicznych, zwiększenie dostępności infrastruktury dla nowych inwestycji czy umożliwienia wykorzystania potencjału wypoczynkowego i rekreacyjnego w malowniczym krajobrazie gminy. Podstawowym priorytetem dla władz samorządowych będzie rozwój transportu zbiorowego – łączącego gminę wewnętrznie, jak i poprawiającego dojazd do Krakowa. Jednym z zadań w tych ramach będzie rozwój węzła przesiadkowego (pętli autobusowej) koncentrującego połączenia wewnętrzne oraz umożliwiającego skorzystanie z obecnych linii ZTP-MPK (Iwanowice Dworskie - Krasieniec Stary – Narama - Nowy Kleparz), jak i przyszłych (wykorzystujących trasę S7 przez węzeł Widoma). Rozwój transportu publicznego i infrastruktury drogowej w północnej części gminy będzie uwzględniał również komunikację w stronę przystanku PKP w Słomnikach (Szybka Kolej Aglomeracyjna). Stawiając sobie za cel poprawę bezpieczeństwa drogowego gmina będzie dbać stan techniczny dróg oraz ich oświetlenie. W lokalizacjach koncentrujących ruch samochodowy powstaną parkingi. Dodatkowym działaniem składającym się na wykorzystanie potencjału rekreacyjnego i wypoczynkowego będzie budowa mostków nad ciekami wodnymi. Połączą one szlaki piesze i rowerowe oraz poprawią dostępność terenów w dolinie Dłubni. Kluczowym dopełnieniem działań wykorzystujących ten potencjał będzie aranżacja tzw. infrastruktury informacyjnej – oznakowania szlaków w taki sposób, by umożliwiały płynne przemieszczanie się po gminie, a zarazem koncentrowały ruch w uprzednio wskazanych lokalizacjach tj. punktach odpoczynku, gastronomii, przy parkingach i węzłach komunikacyjnych itd. Działaniem horyzontalnym – towarzyszącym i wspierającym realizacje celów operacyjnych – będzie poszukiwanie rozwiązań we współpracy z sąsiednimi gminami, instytucjami (ZTP/MPK, Urzędem Marszałkowskim), powiatem krakowskim oraz w ramach OMK. Dotyczy to zarówno poszukiwania dodatkowych możliwości finansowania i obniżania kosztów inwestycyjnych, jak kwestii organizacyjnych tj. dążenia do optymalizowania sieci połączeń kolejowych i autobusowych. Cel operacyjny 2.2. Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska naturalnego W obszarze infrastruktury sieciowej jednym z najważniejszych wyzwań będzie optymalizacja planu jej rozwoju (dostosowania go do faktycznych potrzeb) oraz konsekwentne wdrażanie go w życie w ramach możliwości finansowych gminy. Zarówno te potrzeby, jak i możliwości związane są ze specyfiką obszarów gminy. W przypadku przyszłych terenów inwestycyjnych priorytetem będzie ich trwałe i jakościowe uzbrojenie. W przypadku obszarów intensywnej, zagęszczonej urbanizacji (południowe sołectwa) optymalnym rozwiązaniem jest rozbudowanie infrastruktury sieciowej. W przypadku rzadziej zagęszczonych terenów, gdzie koszty doprowadzenia sieciowej infrastruktury są wysokie, planowany jest rozwój systemów kanalizacji sanitarnej w oparciu o alternatywne formy – przydomowe oczyszczalnie ścieków lub stałą usługę asenizacyjną. Interwencja na tych terenach będzie wiązać się ze wzmożoną kontrolą szczelności przydomowych zbiorników. W wyniku procesu urbanizacji gminy niezbędnym działaniem będzie modernizacja sieci wodociągowej oraz podniesienie poziomu jej wydajności. W ramach doskonalenia systemu gospodarki odpadami wybudowany zostanie Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Osobne cele operacyjne poświęcone są ochronie środowiska i poprawie jego kondycji. Dotyczą one przede wszystkim kontynuacji działań z zakresu

29 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 poprawy jakości powietrza oraz ochrony gleb i wód (szczególnie na polu modernizacji infrastruktury kanalizacyjnej). Działania na rzecz wód będą dwutorowe – z jednej strony wspierane i promowane będą inwestycje w infrastrukturę retencjonującą wodę, a z drugiej, projekty mające na celu oczyszczanie cieków wodnych na terenie gminy. Zadaniem horyzontalnym przy każdym z celów operacyjnych będzie zwiększanie świadomości ekologicznej wśród lokalnej społeczności.

Trzeci obszar strategiczny „MIESZKAŃCY I SAMORZĄD” ma na celu zapewnienie komfortu, bezpieczeństwa i wysokiej jakości życia mieszkańców gminy Iwanowice (cel długookresowy – strategiczny). Opiera się on na założeniu doskonalenia usług publicznych świadczonych przez samorząd gminny, odpowiedzialności społecznej wśród członków wspólnoty lokalnej, bezpieczeństwie, dbałości o lokalną tożsamość i dziedzictwo. Obszar ten realizuje część wizji rozwoju związaną z budową warunków i wizerunku gminy Iwanowice jako miejsca przyjaznego do życia, z punktu widzenia relacji społecznych i kapitału społecznego. Realizacja tego celu w trzecim obszarze strategicznym zawarta zostało w 6 celach operacyjnych. Cel operacyjny 3.1. Efektywna polityka społeczna, ukierunkowana na faktyczne problemy mieszkańców, odpowiadająca wyzwaniom demograficznym i cywilizacyjnym Prócz standardowych zadań zleconych (np. przyznawanie świadczeń socjalnych) realizacja polityki rozwoju gminy w obszarach polityki społecznej i ochrony zdrowia oparta jest na wdrażaniu działań lokalnych, adekwatnych do potrzeb i aspiracji różnych grup mieszkańców, przez takie podmioty i jednostki gminne jak: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminne Centrum Kultury i Bibliotek (i działające przy nim Kluby Seniora), ośrodki zdrowia (NZOZ w Iwanowicach Dworskich i Maszkowie) oraz działające lokalnie organizacje pozarządowe. Na tych polach gmina będzie kontynuować wsparcie dla osób zagrożonych marginalizacją w całym zróżnicowaniu tego zjawiska, tj. wykluczeniem zdrowotnym (szczególnie osób, które znalazły się w trudnej sytuacji wskutek wypadku, osób starszych i z niepełnosprawnością), wykluczeniem informacyjnym, zawodowym, społecznym i transportowym. Tam, gdzie potrzebującym będzie niezbędna asysta, gmina będzie starała się zapewnić odpowiednie wsparcie dla ich rodzin i opiekunów (m.in. poprzez refundowane usługi opiekuńcze, usługi wytchnieniowe). Współpraca z lokalnymi podmiotami systemu opieki społecznej i ochrony zdrowia będzie uwzględniać poprawę aktywności informacyjnej – osoby poszukujące/potrzebujące wsparcia muszą mieć dostęp do pełnej informacji na temat dostępnej/przynależnej im pomocy (wsparcia profilaktycznego, środowiskowego, psychologicznego, integracyjnego itp.). Działania informacyjne prowadzone będą we współpracy z instytucjami powiatowymi, prowadzącymi równoległe działania m.in. w obszarze pomocy rodzinom w kryzysie. Działaniem horyzontalnym w ramach celu operacyjnego będzie dbanie o umożliwienie zwiększania swoich kompetencji przez osoby pracujące w ramach lokalnego systemu pomocy społecznej i ochrony zdrowia. W tym celu władze będą wspierały udział w szkoleniach oraz wspierały wymianę doświadczeń między pracownikami. Cel operacyjny 3.2. Skuteczna polityka oświatowa Podstawowym celem polityki oświatowej gminy będzie monitorowanie zapotrzebowania społeczno- demograficznego na edukację, w tym w kontekście zewnętrznych inwestycji komunikacyjnych (przede wszystkim budową węzła komunikacyjnego trasy S7 na terenie gminy) i prognozowanych migracji, oraz kształtowanie na tej podstawie lokalnej sieci szkół i przedszkoli, przy zachowaniu efektywności organizacyjno-finansowej. W ramach rozwijania oferty edukacyjnej gmina poszerzy ofertę zajęć dodatkowych, w tym dostosowanych do indywidualnych potrzeb dzieci oraz zajęć ruchowych –

30 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 zarówno w szkołach, jak i świetlicach. Starając się poszerzać horyzonty młodzieży i budować wśród niej zdolność do podejmowania się odpowiedzialności za siebie i innych, gmina będzie wspierać inicjatywy integrujące młodzież i aktywizujące ją na rzecz lokalnej społeczności, organizować targi szkół ponadpodstawowych oraz kontynuować dotychczasową współpracę zagraniczną (m.in. Erasmus+). W zakresie organizacji kadr, gmina zabezpieczy środki na rozwój i aktualizacje kompetencji i wiedzy wśród nauczycieli oraz na poprawę dostępności specjalistów w szkołach (szczególnie logopedów i psychologów – zgodnie z monitorowanymi potrzebami). Równoległym działaniem władz gminy będzie monitoring bazy oświatowej, infrastruktury i wyposażenia szkół względem postępującego rozwoju technologicznego i nowych zdobyczy wiedzy, a w miarę szacowanych potrzeb – wsparcie w zakresie likwidowania deficytów w tym obszarze. Ważnym zadaniem, z punktu widzenia występujących zagrożeń globalnych, jest takie kształtowanie systemu edukacji lokalnej, aby w wyniku różnorodnych ograniczeń (np. pandemia) funkcjonował on sprawnie i skutecznie spełniał swoją rolę. Cel operacyjny 3.3. Dbałość o wspólne dziedzictwo i aktywizacja kulturowa Rozwój oferty kulturalnej i okołoturystycznej w taki sposób, który wyróżni gminę spośród innych, jest bardzo trudno kreować bez oparcia o lokalną specyfikę. Tworzy je w przeważającym stopniu lokalne życie społeczne. Władze gminy stawiają sobie za cel jego pobudzanie m.in. za pomocą oferty kulturalnej, która nikogo nie wyklucza, a zarazem włącza jak najszerszą grupę odbiorów (np. bez względu na wiek). Podstawowym koordynatorem tych działań ze strony gminy będzie Gminne Centrum Kultury i Bibliotek w Iwanowicach. Wobec wszechstronności zainteresowań mieszkańców, ograniczeń kadrowych, czasowych, jak i wiedzy czy kompetencji w gminnych jednostkach kultury, realizacja tych działań jest niemożliwa bez pomocy ze strony samych mieszkańców – zarówno tych pojedynczych liderów lokalnych (w tym lokalnych artystów), ale też zrzeszonych w organizacjach, czy zespołach (np. Zespołach Śpiewaczy Ludowych, orkiestrach). Współpraca ta umożliwia również organizację spontanicznej oferty kulturalnej (nieprzewidzianej wcześniej, lecz pożądanej). Stąd, współpraca władz ze stroną społeczną stanowić będzie podstawę polityki kulturalnej w gminie. Lokalne życie społeczne i kulturalne trwa i będzie rozwijać się wokół miejsc tradycji i integracji. W związku z tym, osobną rolą władz będzie finansowanie i koordynowanie prac nad pielęgnacją miejsc pamięci w gminie oraz wspieranie inicjatyw prywatnych stawiających sobie to za cel. Działania te wynikają z potrzeby ochrony krajobrazu nie tylko naturalnego (przyrodniczego), lecz również kulturowego (np. lokalnej architektury). Przestrzenią dla aktywności społecznej i kulturalnej pozostaną gminne świetlice. W założeniu strategii, będą wspierane jako miejsca integracji oraz działań kulturalnych skierowanych do młodszych (poszukujących własnego, półprywatnego/półpublicznego miejsca) oraz starszych pokoleń (potrzebujących miejsc integracji blisko domu). Równolegle do wymienionych kierunków działań, gmina będzie starała się tworzyć na bieżąco dogodne warunki dla aktywności kulturalnej w nowych miejscach m.in. zmodernizowanym Muzeum Regionalnym w Iwanowicach. Niezwykle ważnym aspektem w ramach tego celu operacyjnego jest integrowanie środowiska tworzącego/pielęgnującego kulturę lokalną i nie dopuszczenie do rozwiązania się różnorodnych inicjatyw kulturalnych (zespołów, orkiestr, grup formalnych i nieformalnych itp.), które w dobie pandemii pozbawione są możliwości spotkań, występów, prób itp. – ochrona przed destrukcyjnym działaniem ograniczeń pandemicznych na sektor kultury lokalnej będzie jednym z ważniejszych działań jednostek gminnych i społecznych zajmujących się tą sferą (przenoszenie działań do świata wirtualnego, aktywność w integrowaniu środowiska, pozyskiwanie nowych członków i pasjonatów, nowe projekty i działania dostosowane do sytuacji i wykorzystujące nowe technologie itp.).

31 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Cel operacyjny 3.4. Rozwój i dywersyfikacja oferty rekreacyjno-sportowej dla mieszkańców Podobnie jak w przypadku oferty kulturalnej i okołoturystycznej, tak i wykorzystanie potencjału sportowo-rekreacyjnego gminy powinno mieć podstawy zakorzenione w lokalnej specyfice. Jedną z najważniejszych podstaw jest lokalny popyt na usługi rekreacyjno-sportowe, na którym część lokalnego biznesu może opierać swój wynik finansowy. Pozwala to na stabilny rozwój biznesu w początkowej jego fazie, by w następnej planować rozwój usług skierowanych do osób/gości/klientów spoza gminy. O poziomie lokalnego popytu świadczy wiele czynników, wśród których wyróżniamy: aktywność ruchową mieszkańców, działalność i popularność klubów sportowych oraz organizowanych przez nie zajęć, a także poziom wychowania fizycznego i kondycji zdrowotnej mieszkańców oraz ich ciekawość/pociąg do nowych form aktywności/rozrywki. Stąd, rozwój oferty sportowo-rekreacyjnej i wykorzystanie potencjału walorów krajobrazowych na terenie gminy Iwanowice jest nierozerwalnie związany z promocją aktywności fizycznej i edukacją wychowania fizycznego wśród społeczności. Podstawowym partnerem gminy w tym obszarze będą lokalne i regionalne kluby sportowe i organizacje pozarządowe. W porozumieniu z nimi identyfikowany będzie popyt na nową ofertę zajęć (m.in. skierowanych do kobiet, w większym stopniu niż dotychczas), imprezy sportowe oraz nową infrastrukturę sportową, dla których gmina będzie poszukiwała źródeł finansowania. Gmina postara się również o połączenie oferty zajęć ruchowych z programami profilaktycznymi placówek ochrony zdrowia. Zajęcia ruchowe w formule grupowej skierowane do osób starszych będą pełnić nie tylko rolę prozdrowotną, lecz i integrującą – do wykorzystania jest tu nie tylko lokalny sektor zdrowotny, ale również Kluby Seniora, a także atrakcyjne przestrzenie rekreacyjne zrealizowane już w niektórych miejscowościach i planowane w innych. Cel operacyjny 3.5. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego na terenie gminy Iwanowice Działania władz gminy w obszarze bezpieczeństwa dotyczą szeregu kwestii i u ich podstaw leży współpraca z licznymi instytucjami oraz samymi mieszkańcami. Aktywność i współpraca wśród lokalnej społeczności przekłada się na poziom jej integracji, która z kolei stanowi ważny czynnik poziomu poczucia bezpieczeństwa. Stąd, istotnym działaniem pośrednim ze strony wszystkich jednostek gminnych będą inicjatywy mające na celu integrowanie mieszkańców (w tym starych i nowo napływających) i pobudzające ich aktywność (szczególnie projekty na rzecz osób potrzebujących lub dóbr publicznych np. środowiska i malowniczego krajobrazu gminy). Współpraca ze służbami dbającymi o bezpieczeństwo publiczne w gminie będzie prowadzona w pierwszej kolejności na bazie wsparcia ich działalności – finansowego/sprzętowego oraz poprzez tworzenie warunków do efektywnej komunikacji między samymi służbami, jak i między nimi i jednostkami gminnymi (przede wszystkim GOPS i szkołami). Dodatkowo, służyć temu będzie współpraca przy organizacji kampanii edukacyjnych i lokalnych wydarzeń (w tym również przy promocji służb). Strategicznym polem działań gminy będzie projektowanie przestrzenne pod priorytetem szeroko i mądrze rozumianego bezpieczeństwa. Zadanie to wymaga jak najbardziej kompleksowego dostępu do informacji o uwarunkowaniach danych przestrzeni – oznacza to, że podstawową rolę w ich kształtowaniu odegrają lokalne środowiska mieszkańców. System zarządzania bezpieczeństwem i reagowania kryzysowego obejmie ponadto nowe zagrożenia, jak np. przemoc w sieci, oszustwa wymierzone w osoby starsze, związane z życiem w cieniu pandemii itp.

32 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Cel operacyjny 3.6. Sprawne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy Iwanowice Podwyższanie poziomu zarządzania rozwojem gminy opiera się na trzech strategicznych filarach. Pierwszym z nich jest współpraca gminy z organizacjami, lokalną społecznością i firmami. Kluczowym działaniem w tym obszarze jest system informowania organizacji, mieszkańców i przedsiębiorców o sprawach ważnych dla rozwoju gminy. Działanie to będzie służyło nie tylko komunikacji informacji. Poprawa transparentność działań władz wpływa pozytywnie na ocenę gminy jako miejsca do życia, zwiększa poczucie wpływu na otoczenie i inicjatywność na rzecz społeczności czy dóbr wspólnych. Ponadto, lokalna administracja będzie doskonaliła dostępność usług publicznych oraz samych budynków publicznych (dopasowując rozwiązania do zgłaszanego zapotrzebowania). Podwyższanie standardów pracy administracji stanowi drugi filar zarządzania rozwojem gminy. Również w tym przypadku kluczowym zadaniem będzie wzmocnienie komunikacji między samymi komórkami urzędu, między nimi i innymi jednostkami gminnymi, czy między pracownikami gminy i pozostałymi służbami. Istotnym ku temu działaniem będzie integracja pracowników gminy w ramach monitorowania procesu realizacji strategii (regularnego i ustandaryzowanego raportowania, koordynowania wymiany informacji, opracowanie wyników i podawanie ich do wiadomości itd.). Celem poprawy komunikacji jest poprawa organizacji pracy urzędu, wymiana wiedzy, lecz i budowanie poczucia wspólnie dzielonej odpowiedzialności za sprawy gminy. Doskonalenie koordynacji współpracy między różnymi komórkami lokalnych instytucji publicznych zwiększa wydajność i szybkość reagowania na nieprzewidziane sytuacje oraz poprawia jakość realizowanych usług. Działaniem równoległym będzie wsparcie szkoleniowe pracowników, w zakresie zgłaszanych potrzeb i zidentyfikowanych wyzwań. Ostatnim filarem doskonalenia procesów zarządzania jest współpraca terytorialna oraz z instytucjami wyższego szczebla. Gmina będzie dążyła do realizacji i doskonalenia polityki rozwoju wespół z sąsiednimi jednostkami m.in. w ramach celu poprawy dostępności komunikacyjnej, projektów skierowanych do osób pozostających bez pracy czy wsparcia eksperckiego dla rolników. W innych przypadkach, współpraca ta będzie dotyczyła poprawy jakości powietrza. Podstawową platformą współpracy terytorialnej dla gminy będzie stanowić stowarzyszenie gmin Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Z kolei w obszarach kompetencji samorządu powiatu krakowskiego, gmina będzie dążyła do ich wsparcia na swoim terenie i wspólnej realizacji zadań. W dobie pandemii, działaniem istotnym z punktu widzenia właściwego funkcjonowania administracji samorządowej i wszystkich usług publicznych jest przygotowywanie „awaryjnych” systemów zarządzania różnymi sferami życia lokalnego, które spoczywają w kompetencjach gminy – odpowiednie przygotowanie (koncepcyjne, prawne, techniczne) i właściwe reagowanie na istotne ograniczenia wprowadzane odgórnie stało się ważnym aspektem zarządzania gminą.

33 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

OBSZAR STRATEGICZNY 1. GOSPODARKA LOKALNA

Cel strategiczny 1. Rozwój gospodarczy, wykorzystujący lokalne zasoby oraz szanse rozwojowe.

Cele operacyjne:

1.1. Wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich do wzmocnienia gospodarki lokalnej.

1.2. Rozwój oferty turystycznej, kulturowej i rekreacyjno-sportowej gminy Iwanowice.

1.3. Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości lokalnej oraz przeciwdziałanie bezrobociu.

1.4. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy Iwanowice

34 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

CEL OPERACYJNY 1.1. Wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich do wzmocnienia gospodarki lokalnej.

Główna Oczekiwane rezultaty Wskaźniki oceny Podmioty Kluczowe zadania i projekty odpowiedzialność planowanych działań osiągnięcia rezultatów zaangażowane/partnerzy po stronie gminy Poziom dochodów gminy Lokalni rolnicy Wspieranie różnorodnych partnerów z CIT z sekcji A wg i przedsiębiorcy, inwestorzy w inicjatywach wykorzystujących Urząd Gminy Rozwój sektora PKD2007 (Rolnictwo, Agencja Restrukturyzacji leśnictwo, łowiectwo Iwanowice, gospodarczo potencjał rolniczy gminy rolniczego na terenie i Modernizacji Rolnictwa, 1.1.1. m.i n.: wprowadzanie nowoczesnych gminy i rybactwo) – dział 01 oraz Małopolski Ośrodek z sekcji C wg PKD2007 Urząd Marszałkowski Woj. i innowacyjnych metod gospodarowania, Wzrost konkurencyjności Doradztwa Rolniczego (Przetwórstwo Małopolskiego, rozwój przetwórstwa, magazynowanie, działalności rolniczej w Karniowicach przemysłowe) – dział 10 LGD „Jurajska Kraina”, chłodnie, suszarnie. Gminy sąsiednie Referat Inwestycji, Właściciele gruntów rolnych- Średnia wielkość Poprawa struktury Gospodarki rolnicy, Inicjowanie i wspieranie projektów obszarowej gospodarstw powierzchni gruntów Komunalnej Inwestorzy, 1.1.2. z zakresu poprawy struktury obszarowej rolnych rolnych w gospodarstwie i Rolnictwa, Urząd Gminy Iwanowice, gospodarstw rolnych. Wzrost konkurencyjności rolnym (w hektarach) gospodarstw Starostwo Powiatowe Sołtysi, rady sołeckie, liderzy

w Krakowie społeczni, radni Rolnicy, Kreowanie rozwoju rolnictwa Liczba czasowych ekologicznego, agroturystyki, produktów wydarzeń typu targowego Małopolski Ośrodek lokalnych wraz z marketingiem (np. (jarmark, giełda, Doradztwa Rolniczego Stworzenie rynku zbytu opracowanie lokalnej marki produktu prezentacja, udział w Karniowicach dla produktów o Małopolski Ośrodek regionalnego made in Iwanowice, w wydarzeniach) Organizacje pozarządowe, w 1.1.3. charakterze produktu Doradztwa Rolniczego dotyczących promocji szczególności KGW, organizowanie „targów pietruszkowych” regionalnego i/lub w Karniowicach wyrobów regionalnych lub targowiska z atrakcyjną ofertą tradycyjnego Agencja Restrukturyzacji produktów lokalnych i gastronomią i/lub tradycyjnych i Modernizacji Rolnictwa, produktów lokalnych, zaangażowanie Liczba kampanii promocji Urząd Marszałkowski Woj. w promocję towarów lokalnych wśród rolnictwa w powiązaniu Małopolskiego,

35 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

sklepów i lokali gastronomicznych z agroturystyką na ternie LGD „Jurajska Kraina”, bazujących na produktach ekologicznych gminy Sołtysi, rady sołeckie, liderzy społeczni, radni np. poprzez media społecznościowe, organizacja sprzedaży produktów rolnych w miastach w modelu „kupuj prosto od rolnika”, odtwarzanie i promowanie starych receptur i tradycji oraz sprzyjanie powracaniu do starych odmian i ras hodowlanych, promowanie m.in. poprzez imprezy gminne itp.). Rolnicy, Urząd Gminy w Iwanowicach, Agencja Restrukturyzacji Wspieranie i inicjowanie łączenia się Liczba grup kooperanckich Powstanie trwałych i Modernizacji Rolnictwa, rolników w grupy sprzedażowe, w gminie oraz zrzeszonych Małopolski Ośrodek działań kooperacyjnych: LGD „Jurajska Kraina”, 1.1.4. producenckie, stowarzyszenia, w nich rolników i Doradztwa Rolniczego producent – handel – spółdzielnie, a także wspieranie producentów w Karniowicach Urząd Marszałkowski Woj. klient Małopolskiego, specjalizacji w rolnictwie. Gminy sąsiednie, Sołtysi i rady sołeckie, liderzy społeczni, radni Wielkość zewnętrznych Identyfikacja, monitoring środków finansowych Rolnicy, i zaspokojenie potrzeb Promowanie przedsiębiorczości pozyskanych przez w zakresie podnoszenia Urząd Gminy w Iwanowicach, w gospodarstwach rolnych, w tym gospodarstwa rolne kwalifikacji zawodowych Małopolski Ośrodek Agencja Restrukturyzacji wsparcie informacyjne w zakresie (indywidualne, grupy 1.1.5. i rozwoju Doradztwa Rolniczego i Modernizacji Rolnictwa, pozyskiwania środków zewnętrznych, producenckie, spółdzielnie przedsiębiorczości w Karniowicach itp.). LGD „Jurajska Kraina”, obrotu ziemią, podwyższania kwalifikacji, (prowadzenia Urząd Marszałkowski Woj. fachowego doradztwa. przedsiębiorstwa w Liczba rolników i Małopolskiego warunkach rynkowych) producentów, którzy skorzystały z systemu

36 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Podniesienie wiedzy i podnoszenia kwalifikacji poziomu absorbcji zawodowych dostępnych środkach

finansowania rozwoju obszarów rolnych Rolnicy, Małopolski Ośrodek Identyfikacja, wspieranie rozwoju Rozwój gospodarstw Doradztwa Rolniczego i promocja produktów oferowanych przez specjalistycznych Liczba pozycji w ramach Referat Inwestycji, w Karniowicach, gospodarstwa specjalistyczne, Wzrost zainteresowania katalogu produktów oraz Gospodarki Koła Gospodyń Wiejskich, 1.1.6. wykorzystujących walory przyrodnicze klientów komercyjnych poziom sprzedaży Komunalnej Agencja Restrukturyzacji obszarów wiejskich – pszczelarstwo, wyrobami (produktami) produktów regionalnych i Rolnictwa i Modernizacji Rolnictwa, winiarstwo, produkcja owocowo- specjalistycznych warzywna, uprawa ziół itp. gospodarstw rolnych Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego LGD „Jurajska Kraina”

CEL OPERACYJNY 1.2. Rozwój oferty turystycznej, kulturowej i rekreacyjno-sportowej gminy Iwanowice.

Główna Oczekiwane rezultaty Wskaźniki oceny Podmioty Kluczowe zadania i projekty odpowiedzialność planowanych działań osiągnięcia rezultatów zaangażowane/partnerzy po stronie gminy Rozwój istniejącej sieci szlaków turystycznych i rekreacyjnych na terenie Referat Inwestycji, gminy (pieszych, nordic walking itp.) Gospodarki Stworzenie systemu Łączna długość szlaków Urząd Marszałkowski Woj. Komunalnej w oparciu o atrakcyjne walory szlaków turystyki turystycznych z Małopolskiego, przyrodnicze i krajobrazowe (Dolina krajoznawczej i i Rolnictwa, 1.2.1. uwzględnieniem różnego Sąsiednie gminy, Dłubni, wychodnie skał jurajskich, źródła, rekreacyjnej w obszarze Gminne Centrum typu aktywności Organizacje pozarządowe, kompleksy leśne, zabytki), zaopatrzenie turystyki jednodniowej, Kultury i Bibliotek LGD „Jurajska Kraina szlaków w informacje oraz obiekty weekendowej, rodzinnej w Iwanowicach, towarzyszące (wieże i platformy PTTK widokowe, miejsca odpoczynku, parkingi,

37 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

ścieżki edukacyjne, miniparki, węzły sanitarne itp.), w tym opracowanie i aktualizacji mapy turystycznej gminy Iwanowice / LGD „Jurajska Kraina”. Rozwój rekreacyjnej infrastruktury rowerowej wraz z zapleczem - tworzenie Referat Inwestycji, Stworzenie i rozwój miejsc obsługi i odpoczynku dla Łączna długość tras Gospodarki Urząd Marszałkowski Woj. systemu tras rowerzystów, integracja tras, rowerowych z podziałem Komunalnej Małopolskiego, rowerowych dla potrzeb 1.2.2. oznakowanie i promocja, w szczególności na odcinki turystyczne i i Rolnictwa, Sąsiednie gminy, turystyki, rekreacji, jak w mediach społecznościowych. komunikacyjne Gminne Centrum Organizacje pozarządowe, również komunikacji Kultury i Bibliotek w Opracowanie i aktualizacji mapy tras indywidualnej LGD „Jurajska Kraina” rowerowych na terenie gminy Iwanowice Iwanowicach i gmin sąsiednich.

Liczba komercyjnych usług Urząd Marszałkowski Woj. Referat Inwestycji, turystycznych na bazie Małopolskiego, Gospodarki Wykorzystanie malowniczej doliny rzeki Zagospodarowanie rzeki Dłubni Komunalnej i Sąsiednie gminy, Dłubni do zwiększenia atrakcyjności Doliny Dłubni dla Liczba wydarzeń sportowo 1.2.3. Rolnictwa, Organizacje pozarządowe, oferty rekreacyjnej gminy, m.in. potrzeb rekreacji, – rekreacyjnych z Gminne Centrum LGD „Jurajska Kraina”, organizacja spływów kajakowych. wypoczynku, turystyki wykorzystaniem obszaru doliny rzeki Dłubni Kultury i Bibliotek w Turystyczne firmy prywatne, Iwanowicach Wody Polskie

Rozwój i aktywizacja ścieżek Stworzenie systemu tras Urząd Marszałkowski Woj. Referat Inwestycji, wspinaczkowych na skałkach jurajskich na wspinaczkowych Liczba i długość tras Małopolskiego, (wspinaczka skałkowa) wspinaczkowych na Gospodarki terenie gminy (przygotowanie Sąsiednie gminy, na terenach skałek terenie gminy Komunalnej i techniczne, infrastrukturalne i Kluby sportowe, organizacje 1.2.4. jurajskich Liczba wydarzeń Rolnictwa, informacyjne wybranych tras ponadlokalnych wydarzeń pozarządowe i grupy Powstanie podstawowej Gminne Centrum wspinaczkowych, nawiązanie współpracy związanych ze wspinaczką nieformalne zajmujące się infrastruktury Kultury i Bibliotek w ze specjalistyczną organizacją sportu wspinaczką skałkową, informacyjno-socjalnej Iwanowicach PTTK, wspinaczkowego, promocja sportu odnoszącej się do

38 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

wspinaczki skałkowej, w tym organizacja terenów LGD „Jurajska Kraina” ponadlokalnych wydarzeń związanych ze wspinaczkowych wspinaczką). Doskonalenie gminnego systemu promocji i wizualizacji turystyczno- rekreacyjnej – produkcja filmów o Liczba pobranych przez turystów i gości atrakcjach i terenach zrewitalizowanych materiałów informacyjno- w miejscowościach, wydawanie map i promocyjnych w wersji Organizacje pozarządowe, przewodników turystyczno- klasycznej i cyfrowej Referat Inwestycji, LGD „Jurajska Kraina”, rekreacyjnych, promocja w sieci, Gospodarki Liczba lokalnych wydarzeń Urząd Marszałkowski Woj. Komunalnej tworzenie programów i aplikacji Wzrost zainteresowania promocji turystyki i Małopolskiego, 1.2.5. mobilnych, obecność na platformach gminą jako destynacją i Rolnictwa, rekreacji oraz ich Turystyczne firmy prywatne, otwartych, w tym Google Maps, Open turystyczną uczestników Gminne Centrum Organizacje i kluby sportowe, Kultury i Bibliotek w street map, tablice informacyjne, udział Liczba ponadlokalnych Iwanowicach Media, w targach z opracowaną ofertą, wydarzeń informacyjno- wydarzenia o charakterze lokalnym promocyjnych z udziałem Agencje reklamowe i ponadlokalnym itp. Akcent na walory gminy przyrodnicze-krajobrazowe i kulturowe

oraz ich potencjał w zakresie wypoczynku i rekreacji. Współpraca z mediami. Referat Inwestycji, Powstanie bazy Liczba miejscowości, w Działania na rzecz uruchamiania nowych Gospodarki Organizacje pozarządowe, obiektów sportowo- których powstały nowe Komunalnej LGD „Jurajska Kraina”, stref sportu i rekreacji (boiska, korty, rekreacyjnych strefy sportu i rekreacji i Rolnictwa, 1.2.6. miejsca aktywności ruchowej) oraz sezonowych i oraz korzystających a nich Turystyczne firmy prywatne, atrakcyjnych i funkcjonalnych przestrzeni całorocznych dla mieszkańców Gminne Centrum Organizacje i kluby sportowe, turystów i gości oraz publicznych. Kultury i Bibliotek w Media mieszkańców gminy Iwanowicach Wsparcie dla rozwoju bazy Podniesienie Liczba nowych podmiotów Referat Inwestycji, Organizacje pozarządowe, 1.2.7. agroturystycznej i gastronomicznej na atrakcyjności gminy jako z branży gastronomicznej Gospodarki LGD „Jurajska Kraina”, terenie gminy, szczególnie na terenach kierunku turystyki (szerzej: HORECA), ze

39 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

zrewitalizowanych w centrach kwalifikowanej, o szczególnym Komunalnej Turystyczne firmy prywatne miejscowości. wysokiej jakości uwzględnieniem obszarów i Rolnictwa, usługach, zrewitalizowanych Gminne Centrum zagospodarowanie Kultury i Bibliotek w

funkcjonalne obszarów Iwanowicach poddanych rewitalizacji

CEL OPERACYJNY 1.3Wzamcnianie i promocja przedsiębiorczości lokalnej oraz przeciwdziałanie bezrobociu.

Główna Oczekiwane rezultaty Wskaźniki oceny Podmioty Kluczowe zadania i projekty odpowiedzialność planowanych działań osiągnięcia rezultatów zaangażowane/partnerzy po stronie gminy

Podniesienie Liczba projektów z zakresu podstawowej wiedzy o kształcenia Agendy rządowe i prywatne przedsiębiorczości oraz prowadzące programy dla Wdrażanie atrakcyjnych form kształcenia zasadach funkcjonowania zaangażowanych w nie Placówki oświatowe, dzieci i młodzieży – NBP, przedsiębiorczości w szkołach przedsiębiorstw na szkół i uczniów Mennica, Giełda; 1.3.1. podstawowych. Współpraca Gminne Centrum poziomie kształcenia Liczba działalności Kultury i Bibliotek Urząd Marszałkowski Woj. międzyorganizacyjna i międzysektorowa podstawowego gospodarczych założonych w Iwanowicach Małopolskiego, w tym zakresie. Wzrost przez osoby do 30 roku Organizacje pozarządowe, życia przedsiębiorczości wśród Uczelnie wyższe osób do 30 r.ż.

Identyfikacja, monitoring Liczba okazjonalnych i Fundusze Europejskie w i zaspokojenie potrzeb cyklicznych spotkań Małopolsce, Małopolska Współpraca z Instytucjami Otoczenia szkoleniowych, konsultacyjnych Agencja Rozwoju Biznesu i instytucjami publicznymi w doradczych i przedsiębiorców z IOB i/lub Referat Inwestycji, Regionalnego S.A., zakresie poszerzania oferty szkoleń, informacyjnych instytucjami Gospodarki 1.3.2. Urząd Marszałkowski Woj. lokalnych dysponującymi środkami Komunalnej i informacji i doradztwa dla lokalnych Małopolskiego, przedsiębiorców – głównie nowa przedsiębiorców z UE Rolnictwa Urząd Pracy Powiatu Podniesienie wiedzy i Liczba przedsiębiorców perspektywa finansowa UE 2021-2027. Krakowskiego, poziomu absorbcji z terenu gminy, którzy LGD „Jurajska Kraina”, dostępnych środkach pozyskali wsparcie

40 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

finansowych w ramach finansowe w ramach nowej Gminne Centrum Kultury i UE (RPO) na lata 2021- perspektywy finansowej UE Bibliotek 2027 wśród 2021-2027 w Iwanowicach, przedsiębiorców i osób Instytucje szkoleniowe i planujących działalność doradcze gospodarczą Liczba osób dorosłych, Urząd Marszałkowski Woj. Podniesienie kwalifikacji które skorzystały ze szkoleń Małopolskiego, zawodowych, zdobycie i kursów GOPS, PUP, LGD Gminny Ośrodek Wspieranie kształcenia ustawicznego oraz nowych kwalifikacji Odsetek osób w wieku 25– Pomocy Społecznej, Placówki oświatowe, 1.3.3. zdobywania nowych kwalifikacji przez zawodowych i 64 lata uczących się Gminne Centrum Organizacje pozarządowe, mieszkańców gminy. personalnych w różnych i dokształcających się Kultury i Bibliotek Urząd Pracy Powiatu grupach mieszkańców w ludności ogółem w tej w Iwanowicach Krakowskiego, gminy samej grupie wiekowej LGD „Jurajska Kraina

Pobudzenie współpracy Liczba wzajemnych Inicjowanie i wspieranie działań na rzecz i wzrost możliwości konsultacji sektora Lokalni przedsiębiorcy, oddziaływania na rozwój Wójt, 1.3.4. integracji lokalnego środowiska przedsiębiorców Organizacje pozarządowe, gminy ze strony i administracji lokalnej Rada Gminy gospodarczego. środowiska Instytucje Otoczenia Biznesu gospodarczego Liczba osób pozostających bez pracy z terenu gminy Wojewódzki Urząd Pracy w Współpraca z urzędem pracy w zakresie Wzrost zatrudnienia, Krakowie,

wspierania zatrudnienia i aktywizacji szczególnie w grupie Urząd Marszałkowski Woj. Pracujący w przeliczeniu na Gminny Ośrodek 1.3.5. zawodowej osób pozostających bez osób zagrożonych Małopolskiego, 1 tys. mieszkańców Pomocy Społecznej pracy, zwłaszcza z grup znajdujących się długotrwałym Urząd Pracy Powiatu Wskaźnik zatrudnienia w szczególnej sytuacji na rynku pracy. bezrobociem. Krakowskiego, osób w wieku 20–64 lata Organizacje pozarządowe

41 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba mikro firm oraz Poprawa struktury w formie samozatrudnienia gospodarczej gminy na terenie gminy Małopolska Agencja Rozwoju i wzrost Współpraca z urzędem pracy i IOB Liczba podmiotów Regionalnego i inne Instytucje przedsiębiorczości Gminny Ośrodek w zakresie stymulowania powstawania wpisanych do rejestru Otoczenia Biznesu, 1.3.6. mieszkańców (wiek Pomocy Społecznej, mikroprzedsiębiorstw oraz wspieranie REGON na 1 tys. Urząd Pracy Powiatu zawodowo czynny) LGD „Jurajska Kraina tworzenia nowych miejsc pracy. mieszkańców Krakowskiego, Poszerzenie oferty pracy Liczba ofert pracy z terenu Organizacje pozarządowe w firmach na terenie gminy gminy

Wsparcie młodzieży w procesie podejmowania Liczba podmiotów Organizacja na terenie gminy targów decyzji edukacyjno- Gminne Centrum Rady rodziców, zaangażowanych w giełdy szkół ponadpodstawowych – lepsza zawodowych Kultury i Bibliotek informacyjne oraz liczba Szkoły ponadpodstawowe 1.3.7. w Iwanowicach, informacja o ofercie dalszego kształcenia Zwiększenie rozeznania uczestników z powiatu krakowskiego ogólnego i zawodowego. rodziców w kwestii Placówki oświatowe i okolic kierunkowania edukacji dziecka

CEL OPERACYJNY 1.4 Zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej gminy Iwanowice.

Główna Oczekiwane rezultaty Wskaźniki oceny Podmioty Kluczowe zadania i projekty odpowiedzialność planowanych działań osiągnięcia rezultatów zaangażowane/partnerzy po stronie gminy Dostosowywanie dokumentacji planowania przestrzennego pod potrzeby Powierzchnia terenów Referat Inwestycji, Wyznaczenie nowych i plany inwestycyjne inwestorów inwestycyjnych w ramach Gospodarki Inwestorzy, 1.4.1. terenów inwestycyjnych lokalnych i zewnętrznych, szczególnie planów przestrzennych Komunalnej Właściciele gruntów w przestrzeni gminy i Rolnictwa w kontekście budowanej trasy S7 i jej węzłów.

42 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba i powierzchnia uzbrojonych działek Urząd Marszałkowski Woj. Rozwój infrastruktury technicznej Podniesienie Referat Inwestycji, atrakcyjności inwestycyjnych Gospodarki Małopolskiego, 1.4.2. w strefie aktywności gospodarczej i na i konkurencyjności oferty stanowiących ofertę dla Komunalnej Inwestorzy, innych terenach inwestycyjnych. inwestorów inwestycyjnej gminy i Rolnictwa Właściciele gruntów

Liczba zapytań inwestorów Wzrost zainteresowania Urząd Marszałkowski Woj. Opracowanie kompleksowej oferty w sprawie oferty inwestorów ofertą Małopolskiego, inwestycyjnej gminy i jej promocja inwestycyjną gminy inwestycyjnej gminy Starostwo Powiatowe (m.in. oferty inwestycyjne - tereny Ilość opracowanych i Budowa lokalnej marki Referat Inwestycji, w Krakowie, greenfield, brownfield - przygotowane gospodarczej przekazanych ofert Gospodarki 1.4.3. Polska Agencja Inwestycji według standardów PAIH i zamieszczone inwestycyjnych Komunalnej Pozyskanie nowych i Handlu, w regionalnych bazach ofert prywatnych inwestorów Liczba nowych inwestorów i Rolnictwa Małopolska Agencja Rozwoju inwestycyjnych oraz w mediach zewnętrznych prywatnych na terenie Regionalnego S.A., gminnych). (rodzimych, gminy zagranicznych) Firmy reklamowe

Podniesienie atrakcyjności gminy jako Liczba zapytań inwestorów miejsca lokalizacji zagranicznych w sprawie inwestycji w skali oferty inwestycyjnej gminy Polska Agencja Inwestycji międzynarodowej, Ilość opracowanych i i Handlu, Współpraca z podmiotami organizującymi wzrost zainteresowania przekazanych ofert Małopolska Agencja Rozwoju kooperację międzynarodową oraz Referat Inwestycji, ofertą wśród inwestycyjnych dla Gospodarki Regionalnego S.A., 1.4.4. me diami w zakresie uczestnictwa inwestorów potencjalnych inwestorów Komunalnej Krakowski Park w targach i misjach gospodarczych oraz zagranicznych zagranicznych i Rolnictwa Technologiczny, nawiązywania kontaktów gospodarczych. Budowa lokalnej marki Liczba nowych inwestorów Urząd Marszałkowski Woj. gospodarczej zagranicznych na terenie Małopolskiego Pozyskanie nowych gminy prywatnych inwestorów

zagranicznych

43 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Podniesienie Polska Agencja Inwestycji atrakcyjności gminy jako i Handlu, Poziom zadowolenia Referat Inwestycji, Doskonalenie standardów obsługi miejsca wysokiej jakości Gospodarki Małopolska Agencja Rozwoju 1.4.5. klientów z obsługi inwestorów. obsługi inwestora Komunalnej Regionalnego S.A., Budowa lokalnej marki i Rolnictwa Krakowski Park gospodarczej Technologiczny

44 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

OBSZAR STRATEGICZNY 2. INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Cel strategiczny 2. Rozwój infrastruktury sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej, wzrostowi gospodarczemu oraz ochronie środowiska.

Cele operacyjne:

2.1. Zwiększanie dostępności komunikacyjnej gminy Iwanowice.

2.2. Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska naturalnego.

45 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

CEL OPERACYJNY 2.1 Zwiększanie dostępności komunikacyjnej gminy Iwanowice. Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Długość odcinków dróg wykonanych w ramach Poprawa stanu i jakości Administracja rządowa, budowy, przebudowy, gminnego systemu Zarząd Dróg Wojewódzkich modernizacji, remontu Budowa, przebudowa, modernizacja komunikacji drogowej Referat Inwestycji, w Krakowie, 2.1.1. Gospodarki Komunalnej i remont sieci dróg gminnych. Poprawa i Rolnictwa Zarząd Dróg Powiatu bezpieczeństwa w ruchu Liczba wypadków na Krakowskiego, drogowym drogach gminnych Gminy sąsiednie

Włączenie gminnego Liczba miejsc systemu komunikacji (łączników) integracji drogowej do systemu gminnego systemu GDDKiA, drogi ekspresowej S7 Współpraca z zarządcami dróg w zakresie komunikacji drogowej Zarząd Dróg Wojewódzkich oraz do aktualnych optymalnego skomunikowania lokalnej sieci z drogą ekspresową S 7 Referat Inwestycji, w Krakowie, 2.1.2. i planowanych dróg Gospodarki Komunalnej drogowej z powstającą drogą ekspresową S7 oraz z aktualnymi wojewódzkich i Rolnictwa Zarząd Dróg Powiatu oraz drogami wojewódzkimi i powiatowymi. i planowanymi drogami Krakowskiego, i powiatowych wojewódzkimi Poprawa i powiatowymi Gminy sąsiednie bezpieczeństwa w ruchu drogowym Usprawnienie Liczba zrealizowanych i zmodernizowanych Zarząd Dróg Wojewódzkich Budowa i modernizacja przejść (mostów, komunikacji pieszej Referat Inwestycji, w Krakowie, 2.1.3. i drogowej na odcinkach przejść nad szlakami / Gospodarki Komunalnej przepustów) nad ciekami wodnymi. przekraczania cieków ciekami wodnymi i Rolnictwa Zarząd Dróg Powiatu wodnych Krakowskiego

Budowa nowych miejsc parkingowych na Podniesienie komfortu Liczba zrealizowanych Referat Inwestycji, Urząd Marszałkowski Woj. 2.1.4. terenie gminy, punktów przesiadkowych Gospodarki Komunalnej podróżowania w ruchu inwestycji obejmujących Małopolskiego typu park&ride oraz bike&ride. samochodowym oraz miejsca przesiadkowe i i Rolnictwa

46 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

ograniczenie wpływu punkty ograniczenia komunikacji tradycyjnej komunikacji szkodliwej na środowisko dla środowiska naturalne

Liczba zoptymalizowanych połączeń komunikacji Współpraca z innymi JST, w tym z powiatem zbiorowej w kierunku krakowskim i miastem Krakowem, na rzecz Krakowa oraz optymalizacji transportu zbiorowego, Podniesienie komfortu miejscowości Urząd Marszałkowski Woj. szczególnie w kontekście połączenia i bezpieczeństwa sąsiadujących Małopolskiego, w kierunku Słomnik i Miechowa (kolej podróży środkami Liczba korzystających z Referat Inwestycji, 2.1.5. Gospodarki Komunalnej Miasto Kraków - MPK, aglomeracyjna, MPK), a także wdrażania komunikacji zbiorowej transportu zbiorowego i Rolnictwa rozwiązań proekologicznych czy Poprawa jakości Poziom zadowolenia Gminy sąsiednie, alternatywnych względem posiadania powietrza mieszkańców z usług Powiat krakowski transportowych własnego samochodu, np. rozwój carsharingu. Czas dojazdu do określonych destynacji

Referat Inwestycji, Operatorzy Współpraca z innymi jednostkami, Podniesienie Odsetek gospodarstw Gospodarki Komunalnej telekomunikacyjni, dostępności i jakości instytucjami i podmiotami w zakresie domowych bez dostępu i Rolnictwa Urząd Marszałkowski Woj. 2.1.6. świadczeń w ramach rozwoju infrastruktury dla społeczeństwa do szybkiego Internetu Gminne Centrum Małopolskiego, rozwoju społeczeństwa Kultury i Bibliotek informacyjnego. informacyjnego Centrum Projektów Polska w Iwanowicach Cyfrowa Podniesienie poziomu Referat Inwestycji, Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym bezpieczeństwa w Gospodarki Komunalnej – m.in. inwestycje zwiększające ramach systemu Liczba wypadków, i Rolnictwa bezpieczeństwo, w tym pieszych, oraz komunikacji drogowej w tym z udziałem Placówki oświatowe, Właściciele i zarządcy dróg, 2.1.7. pieszych i/lub dzieci działania profilaktyczne ze szczególnym Poprawa świadomości Służby odpowiedzialne Gminy sąsiednie naciskiem na edukację dzieci i młodzieży zagrożeń związanych za porządek i w zakresie bezpieczeństwa na drogach. z komunikacją i ruchem bezpieczeństwo, w tym: drogowym Policja, OSP

47 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

CEL OPERACYJNY 2.2 Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska naturalnego. Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Liczba miejscowości Poprawa warunków oraz odsetek Rozbudowa systemu kanalizacyjnego na mieszkalnych i mieszkańców i/lub NFOŚiGW, WFOŚiGW, prowadzenia gospodarstw domowych obszarach silnie zurbanizowanych Urząd Marszałkowski Woj. działalności posiadających dostęp Referat Inwestycji, Małopolskiego, 2.2.1. (aglomeracja) i w sąsiedztwie stref gospodarczej do sieci kanalizacji Gospodarki Komunalnej przemysłowych – wraz z rozbudową i Rolnictwa Mieszkańcy, Ochrona i poprawa Poziom przepustowości oczyszczalni ścieków. stanu środowiska, w oczyszczalni i wielkość Inwestorzy szczególności wód rezerwy przepustowości

Odsetek mieszkańców i/lub gospodarstw domowych Optymalizacja systemu NFOŚiGW, WFOŚiGW, Rozwój alternatywnych form kanalizacji kanalizacji sanitarnej korzystających Referat Inwestycji, Urząd Marszałkowski Woj. 2.2.2. sanitarnej , m.in. przydomowe oczyszczalnie z przydomowych Gospodarki Komunalnej Ochrona i poprawa Małopolskiego, ścieków, stała usługa asenizacyjna. stanu środowiska, oczyszczalni ścieków i Rolnictwa w szczególności wód i/lub rozwiniętej usługi Mieszkańcy asenizacyjnej

Liczba miejscowości Podniesienie jakości oraz odsetek Modernizacja sieci wodociągowej na terenie infrastruktury mieszkańców i/lub wodociągowej, gospodarstw domowych NFOŚiGW, WFOŚiGW, gminy – wymiana starych odcinków sieci, Referat Inwestycji, optymalizacja kosztów posiadających dostęp Urząd Marszałkowski Woj. 2.2.3. budowa nowej sieci, spinanie sieci nowymi Gospodarki Komunalnej gospodarki do sieci wodociągowej Małopolskiego, studniami dla podniesienia wydajności, i Rolnictwa wodociągowej oraz Poziom wydajności Mieszkańcy budowa zbiorników, monitoring sieci itp. zastosowanie rozwiązań studni i wielkość ekologicznych rezerwy

48 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba gospodarstw domowych, które dokonały poprawy efektywności energetycznej budynku NFOŚiGW, WFOŚiGW, lub mieszkania Urząd Marszałkowski Woj. Inicjowanie i wspieranie projektów z zakresu Podniesienie jakości (termomodernizacja, infrastruktury Małopolskiego, poprawy jakości powietrza oraz OZE) energetycznej PGNiG, alternatywnych źródeł energii, m.in. Referat Inwestycji, 2.2.4. Gospodarki Komunalnej wymiana pieców, termomodernizacja, Ochrona i poprawa Firmy prywatne, stanu środowiska, Liczba gospodarstw i Rolnictwa ekologiczne źródła energii, fotowoltaika, Organizacje pozarządowe w szczególności domowych rozwój sieci gazowej itp.. (w tym m.in.: Krakowski powietrza korzystających Alarm Smogowy), z nieekologicznych źródeł ciepła Mieszkańcy Poziom zanieczyszczenia powietrza

Liczba i pojemność Inicjowanie i wspieranie działań z zakresu zbiorników retencyjnych ochrony zasobów wodnych, m.in. dbałość Liczba gospodarstw o poprawę stanu wód powierzchniowych Poprawa retencji domowych, które NFOŚiGW, WFOŚiGW, i podziemnych, poprawa retencji, w tym zrealizowały instalacje Ochrona i poprawa Urząd Marszałkowski Woj. realizacja inwestycji służących retencji wykorzystania wody Referat Inwestycji, stanu środowiska, Małopolskiego, 2.2.5. publicznej oraz gromadzeniu opadowej Gospodarki Komunalnej w szczególności wód Wody Polskie, i wykorzystywaniu wody opadowej i Rolnictwa

w gospodarstwach domowych (mniejsze Podniesienie poziomu Organizacje pozarządowe, bezpieczeństwa Poziom zanieczyszczenia Mieszkańcy ryzyko nagłych podtopień, a w czasie suszy wód powierzchniowych możliwość efektywnego wykorzystywania i podziemnych zgromadzonej wody opadowej).

Doskonalenie systemu gospodarki Poprawa systemu Odpady zebrane Referat Inwestycji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, gospodarki odpadami 2.2.6. odpadami, w tym budowa Punktu selektywnie w relacji do Gospodarki Komunalnej Urząd Marszałkowski Woj. (wzrost poziomu ogółu odpadów i Rolnictwa Małopolskiego, Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych segregacji i recyklingu),

49 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

z uwzględnieniem lokalizacji poza terenem wdrażanie założeń Odpady poddane Gminy sąsiednie gminy Iwanowice. gospodarki o obiegu recyklingowi zamkniętym

Ochrona i poprawa stanu środowiska Liczba wydarzeń i publikacji skierowanych do mieszkańców gminy z informacjami o zasadach i celach Podniesienie wiedzy o prowadzenia polityki NFOŚiGW, WFOŚiGW, zasadach realizacji proekologicznej oraz ich Gminne Centrum Wzmacnianie świadomości ekologicznej Urząd Marszałkowski Woj. inwestycji i odbiorców Kultury i Bibliotek Małopolskiego, mieszkańców (m.in. w zakresie ograniczania przedsięwzięć Liczba godzin zajęć w Iwanowicach, 2.2.7. niskiej emisji, segregacji odpadów), w tym ekologicznych. Urząd Gminy Iwanowice, z zakresy edukacji Placówki oświatowe, współpraca z partnerami publicznymi Uświadomienie ekologicznej w szkołach Sołtysi i rady sołeckie, Organizacje i pozarządowymi. zagrożeń i konsekwencji Liczba lokalnych liderzy społeczni, radni, dla mieszkańców i pozarządowe organizacji działających Media środowiska na rzecz szeroko pojętej ekologii Odpady zebrane selektywnie w relacji do ogółu odpadów

50 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

OBSZAR STRATEGICZNY 3. MIESZKAŃCY I SAMORZĄD

Cel strategiczny 3. Zapewnienie komfortu, bezpieczeństwa i wysokiej jakości życia mieszkańców gminy Iwanowice.

Cele operacyjne:

3.1. Efektywna i adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań polityka społeczna.

3.2. Skuteczna polityka oświatowa.

3.3. Dbałość o wspólne dziedzictwo i aktywizacja kulturowa.

3.4. Rozwój i dywersyfikacja oferty rekreacyjno-sportowej dla mieszkańców.

3.5. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego na terenie gminy Iwanowice.

3.6. Sprawne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy Iwanowice.

51 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

CEL OPERACYJNY 3.1 Efektywna polityka społeczna, ukierunkowana na faktyczne problemy mieszkańców, odpowiadająca wyzwaniom demograficznym i cywilizacyjnym. Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Narodowy Fundusz Zdrowia,

Liczba zróżnicowanych Starostwo Powiatowe w akcji profilaktyczno- Krakowie i jednostki powiatowe, Wzrost świadomości diagnostycznych Organizowanie i wspieranie akcji oraz i podniesienie poziomu skierowanych Uczelnie wyższe, programów profilaktyki i diagnostyki, badań stanu zdrowia wśród i dostosowanych do Placówki ochrony Urząd Gminy Iwanowice, 3.1.1. i konsultacji medycznych dla mieszkańców mieszkańców gminy we różnych grup zdrowia Placówki oświatowe, społecznych gminy. wszystkich grupach Organizacje pozarządowe, społecznych (zagrożonych) oraz liczba uczestników Kluby i organizacje sportowe, Firmy farmaceutyczne i medyczne Liczba akcji informacyjnych i Podniesienie poziomu wydarzeń praktycznych Działania edukacyjne i aktywizujące, służące świadomości społecznej dotyczących zdrowego podnoszeniu świadomości zdrowotnej dotyczącej ochrony stylu życia (dietetyka, Placówki oświatowe, Urząd Gminy Iwanowice, ruch, ochrona 3.1.2. społeczeństwa oraz promocji zdrowego zdrowia oraz znaczenia Kluby i organizacje Placówki ochrony zdrowia, środowiska, unikanie stylu życia, w tym uczestnictwa w kulturze zdrowego trybu życia sportowe Organizacje pozarządowe zagrożeń) oraz ich fizycznej, sporcie i rekreacji ruchowej. Aktywizacja ruchowa uczestników mieszkańców

52 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rozbudowa i poprawa jakości obiektów Poziom zadowolenia Doskonalenie bazy infrastrukturalnej i infrastruktury ochrony mieszkańców z wyposażenia podmiotów świadczących zdrowia, wyposażenia Placówki ochrony Narodowy Fundusz Zdrowia, 3.1.3. działalności ośrodków usługi diagnostyczne, lecznicze oraz podmiotów ochrony zdrowia zdrowia Urząd Gminy Iwanowice rehabilitacyjne. świadczących usługi diagnostyczne, lecznicze oraz rehabilitacyjne Liczba osób starszych i z Rozbudowa i niepełnosprawnościami podniesienie poziomu objętych kompleksową Kompleksowa opieka medyczna, usługi usług opieki medycznej, Narodowy Fundusz Zdrowia, opieką medyczną Placówki ochrony 3.1.4. pielęgnacyjne i rehabilitacyjne dla osób pielęgnacji i rehabilitacji Urząd Gminy Iwanowice, i dodatkowymi zdrowia w starszych oraz z niepełnosprawnościami. osób starszych oraz usługami w zakresie Organizacje pozarządowe osób z poprawy stanu zdrowia niepełnosprawnościami.

Liczba kampanii Narodowy Fundusz Zdrowia, informacyjnych Starostwo Powiatowe w i konsultacyjnych Krakowie i jednostki Podniesienie poziomu dotyczących profilaktyki powiatowe, Promocja zdrowia psychicznego oraz systemu zapobiegania i leczenia zaburzeń Specjalistyczna Poradnia profilaktyka i leczenie zaburzeń zagrożeniom zaburzeń psychicznych oraz ich Placówki ochrony 3.1.5. Psychologiczno- psychicznych zasięg zdrowia psychicznych, w szczególności wśród dzieci Pedagogiczna Powiatu i młodzieży. Ochrona zdrowia i życia Ilość programów Krakowskiego, dzieci i młodzieży skierowanych Urząd Gminy Iwanowice, bezpośrednio do dzieci i młodzieży oraz ich Placówki oświatowe, uczestników Organizacje pozarządowe Poprawa warunków Liczba oraz odsetek Wsparcie rodzin w pełnieniu funkcji Gminny Ośrodek Urząd Gminy Iwanowice, wykonywania funkcji osób/rodzin 3.1.6. opiekuńczo-wychowawczych, w tym Pomocy Społecznej w Placówki oświatowe, opiekuńczo- korzystających Iwanowicach Organizacje pozarządowe, poradnictwo, rozwój pracy socjalnej wychowawczych w z pomocy społecznej,

53 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

i asystentury rodzin oraz prowadzenie rodzinach zagrożonych w tym objętych pracą Kościoły i związki placówek wsparcia dziennego. czynnikami socjalną i asystenturą wyznaniowe społecznymi, Liczba dzieci ekonomicznymi, korzystających z oferty psychologicznymi placówek wsparcia dziennego Wsparcie dla rodzin Liczba oraz odsetek Pomoc finansowa i rzeczowa dla rodzin Gminny Ośrodek Organizacje charytatywne, (gospodarstw osób/rodzin objętych 3.1.7. pozostających w trudnej sytuacji Pomocy Społecznej w Kościoły i związki domowych) w trudnej wsparciem ekonomicznej. Iwanowicach wyznaniowe sytuacji ekonomicznej ekonomicznym

Gminny Ośrodek Powiatowe Centrum Zapewnienie Pomocy Rodzinie, Liczba osób/rodzin Pomocy Społecznej w mieszkańcom gminy Ośrodek Interwencji Pomoc prawna, psychologiczna, objętych wsparciem, Iwanowicach, łatwego dostępu do Kryzysowej w Krakowie, 3.1.8. terapeutyczna, rehabilitacyjna oraz inne liczba udzielonych Specjalistyczna Poradnia specjalistycznych Placówki ochrony zdrowia, porad, konsultacji, Psychologiczno- Placówki oświatowe, formy wsparcia dla osób i rodzin w kryzysie. konsultacji w sytuacjach działań pomocowych Pedagogiczna Powiatu Organizacje pozarządowe, zagrożenia i/lub kryzysu Krakowskiego Kościoły i związki wyznaniowe Powiatowe Centrum Liczba rodzin objętych Pomocy Rodzinie, Zespół procedurą Niebieskiej Specjalistyczna Poradnia Interdyscyplinarny, Psychologiczno- Karty Zapewnienie Gminny Ośrodek Pedagogiczna Powiatu Liczba osób objętych Przeciwdziałanie i zwalczanie dysfunkcji bezpieczeństwa Pomocy Społecznej Krakowskiego, bezpośrednią pomocą Ośrodek Interwencji 3.1.9. w rodzinie, w tym m.in. przeciwdziałanie członkom rodzin w Iwanowicach, Punkt (materialną, Kryzysowej w Krakowie, przemocy w rodzinie i ochrona ofiar. zagrożonym przemocą Informacji, Wsparcia psychologiczną, Placówki ochrony zdrowia, w rodzinie i Pomocy dla osób prawną) w związku Placówki oświatowe, dotkniętych przemocą z zagrożeniem Organizacje pozarządowe, w rodzinie przemocą w rodzinie Kościoły i związki wyznaniowe, Policja, sądy

54 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Ilość programów, akcji, Powiatowe Centrum wydarzeń dotyczących Pomocy Rodzinie, przeciwdziałania, Podniesienie poziomu unikania i leczenia Specjalistyczna Poradnia bezpieczeństwa skutków nowych Psychologiczno- Profilaktyka i rozwiązywanie problemów Placówki oświatowe, i ochrony wobec zagrożeń Pedagogiczna Powiatu uzależnień (również nowych, jak Gminna Komisja ds. zagrożeń cywilizacyjnych Krakowskiego, uzależnienia od telefonu, Internetu, Rozwiązywania cywilizacyjnych i zdrowotnych Gminny Ośrodek Pomocy Problemów 3.1.10. mediów społecznościowych, substancji i zdrowotnych związanych z Społecznej w Iwanowicach, psychoaktywnych itp.) - informowanie, Alkoholowych, Zapewnienie uzależnieniami oraz ich Gminne Centrum Kultury i edukowanie, współpraca ze szkołami, Placówki ochrony profesjonalnej pomocy uczestników Bibliotek w Iwanowicach, pomoc terapeutyczna, grupy wsparcia itp. zdrowia osobom uzależnionym i Liczba przypadków Organizacje i kluby współuzależnionym uzależnień wśród dzieci sportowe, i młodzieży szkolnej Organizacje pozarządowe, Liczba osób objętych Policja leczeniem odwykowym Liczba oraz odsetek osób/rodzin Wsparcie osób starszych i osób z korzystających z niepełnosprawnościami, w tym rozwój pomocy społecznej, w usług asystenckich i opiekuńczych, tym korzystających z tworzenie i rozwój dedykowanych usług opiekuńczych, Administracja rządowa, Poprawa warunków specjalistycznych usług Urząd Gminy Iwanowice, placówek (ośrodki wsparcia, kluby seniora, życia, terapii i integracji opiekuńczych oraz Gminny Ośrodek 3.1.11. placówka dziennej opieki i aktywizacji społecznej osób wsparcia asystenta Pomocy Społecznej Placówki ochrony zdrowia, seniorów), wsparcie sprzętowe. Rozwijanie starszych i osób z Liczba placówek / w Iwanowicach Organizacje pozarządowe, niepełnosprawnościami organizacji całodobowych i dziennych form wsparcia Podmioty prywatne również poprzez współpracę z sektorem świadczących usługi dedykowane osobom prywatnym i pozarządowym – zgodnie ze starszym i z zdiagnozowanymi potrzebami. niepełnosprawnościami na terenie gminy oraz korzystających

55 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Usługi opieki wytchnieniowej w różnych formach, np. pobytu dziennego, pobytu Ilość członków rodzin Poprawa warunków całodobowego, czy poprzez zapewnienie lub opiekunów życia i wykonywania Administracja rządowa, członkom rodziny lub opiekunom korzystających z Gminny Ośrodek czynności opiekuńczych Urząd Gminy Iwanowice, 3.1.12. możliwości skorzystania ze różnych form oferty Pomocy Społecznej przez członków rodzin Placówki ochrony zdrowia, wytchnieniowej oraz w Iwanowicach specjalistycznego poradnictwa lub przez opiekunów poradnictwa Organizacje pozarządowe (psychologicznego lub terapeutycznego) społecznych oraz wsparcia w zakresie nauki specjalistycznego pielęgnacji/rehabilitacji/dietetyki. Liczba różnorodnych inicjatyw za zakresu Urząd Marszałkowski Woj. ekonomii społecznej Małopolskiego, Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości Wsparcie i podniesienie jakości działań integracji Liczba działających na Urząd Pracy Powiatu społecznej i innych form przeciwdziałania Gminny Ośrodek społecznej i terenie gminy Krakowskiego, wykluczeniu społecznemu i zawodowemu, Pomocy Społecznej ekonomicznej grup podmiotów ekonomii Małopolski Ośrodek 3.1.13. w tym wspieranie różnorodnych form w Iwanowicach, zawodowych społecznej i Wsparcia Ekonomii samopomocy oraz stosowanie Urząd Gminy Iwanowice zagrożonych zatrudnionych tam osób Społecznej, fakultatywnych i obligatoryjnych klauzul i jednostki gminne marginalizacją i/lub Odsetek zamówień Spółdzielnia Socjalna „Nad społecznych. wykluczeniem publicznych z Dłubnią”, zastosowaniem klauzul Organizacje pozarządowe społecznych

56 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

CEL OPERACYJNY 3.2 Skuteczna polityka oświatowa.

Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Ilość dzieci (rodzin) korzystających Rozwój różnorodnych form opieki nad Poprawa jakości opieki nad dziećmi do lat 3 z prywatnych Administracja rządowa, dziećmi do lat 3, zgodnie 3.2.1. i umożliwienie i publicznych form Prywatni przedsiębiorcy, z zapotrzebowaniem społecznym, również opieki dziennej dla kontynuacji działalności Urząd Gminy Iwanowice we współpracy z sektorem prywatnym. zawodowej rodziców dzieci do lat 3

Liczba dzieci i młodzieży korzystających ze zrealizowanych inwestycji wspierających Rozwój infrastruktury (edukacyjnej Stworzenie infrastrukturę i sportowej) oraz zakup wyposażenia wieloczynnościowej i edukacyjną i sportową ukierunkowane na poprawę warunków Administracja rządowa, zróżnicowanej oferty nauki, wdrażanie rozwiązań edukacyjnej i sportowej Liczba obiektów PFRON, 3.2.2. proekologicznych oraz dostosowanie do dla dzieci i młodzieży, w edukacyjnych, które nie Placówki oświatowe Referat Inwestycji, aktualnych przepisów i sytuacji, w tym dla tym ze specjalnymi są w pełni Gospodarki Komunalnej i dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami przygotowane do Rolnictwa potrzebami edukacyjnymi edukacyjnymi i z przyjęcia dzieci z i z niepełnosprawnościami. niepełnosprawnościami. niepełnosprawnościami Liczba obiektów, które nie przeszły kompleksowej modernizacji energetycznej

57 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

(termomodernizacja, OZE)

Administracja rządowa, Liczba osób dorosłych Rozwój oferty szkół i świetlic pod kątem Optymalizacja Urząd Marszałkowski Woj. uczestniczących pełnienia przez nie funkcji lokalnych wykorzystania zaplecza Małopolskiego, placówek oświatowych w programach ośrodków wiedzy i edukacji, aktywizujących Urząd Gminy Iwanowice, w celu podnoszenia edukacyjnych 3.2.3. również osoby dorosłe i społeczności Placówki oświatowe Gminny Ośrodek Pomocy kompetencji i z wykorzystaniem Społecznej w Iwanowicach, lokalne na rzecz rozwoju umiejętności wdrożenia standardów zaplecza palcówek stanowiących podstawę dla uczenia się uczenia się przez całe oświatowych Gminne Centrum Kultury i przez całe życie. życie Bibliotek w Iwanowicach,

Organizacje pozarządowe Wyniki egzaminów Edukacja dostosowana do indywidualnych końcowych potrzeb uczniów oraz współczesnych Liczba uczniów objętych Administracja rządowa, wyzwań społecznych i zawodowych, w tym Poprawa jakości stypendiami Urząd Marszałkowski Woj. różnorodna oferta zajęć dodatkowych, kształcenia, motywacyjnymi dostosowanie oferty Małopolskiego, 3.2.4. zarówno rozwijających zainteresowania i socjalnymi Placówki oświatowe edukacyjnej do Gminne Centrum Kultury i uzdolnienia, jak i wspierających w zakresie indywidualnych potrzeb Czytelnictwa i Sportu, pojawiających się potrzeb i trudności. Liczba uczniów objętych uczniów Organizacje pozarządowe Nacisk na kształcenie kompetencji pomocą uniwersalnych. psychologiczno- pedagogiczną

Wsparcie procesów Liczba dzieci Specjalistyczna Poradnia terapeutycznych i i młodzieży, które Psychologiczno- Poszerzenie oferty logopedów, leczniczych skorzystały z porad / Pedagogiczna Powiatu 3.2.5. psychologów i innych specjalistów dostosowanych do konsultacji udzielonych Placówki oświatowe Krakowskiego, w szkołach. zidentyfikowanych przez specjalistów Urząd Gminy Iwanowice, problemów dzieci z dziedziny medycyny, i młodzieży psychologii itp. Placówki ochrony zdrowia

58 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba przeprowadzonych Podniesienie ogólnego zajęć ruchowych, Specjalistyczna Poradnia Dodatkowe zajęcia ruchowe i wspierające poziomu kondycji sportowych Psychologiczno- prawidłowy rozwój fizyczny, np. program fizycznej dzieci i przygotowanych w celu Pedagogiczna Powiatu 3.2.6. korekcji wad postawy - badania, młodzieży, ograniczanie eliminacji najczęstszych Placówki oświatowe Krakowskiego, profilaktyka i korekcja wad postawy dzieci występowania wad w rozwoju Urząd Gminy Iwanowice, i młodzieży szkolnej. problemów rozwoju fizycznym oraz ich Placówki ochrony zdrowia, uczestników (dzieci fizycznego Kluby i organizacje sportowe i młodzieży)

Liczba dzieci Wsparcie procesu i młodzieży, które edukacyjnego poprzez skorzystały porad możliwość korzystania z Urząd Pracy Powiatu Preorientacja i doradztwo edukacyjno- i konsultacji 3.2.7. systemu doradztwa i Placówki oświatowe Krakowskiego, zawodowe w szkołach podstawowych. dotyczących rozwoju konsultacji dotyczącego edukacyjnego i/lub Organizacje pozarządowe edukacji i wyboru zawodowego zawodu

Odsetek nauczycieli dyplomowanych Podnoszenie poziomu System aktualizacji oraz podnoszenia w ogóle nauczycieli Małopolskie Centrum kompetencji kompetencji nauczycieli, szczególnie Odsetek nauczycieli co Doskonalenia Nauczycieli, 3.2.8. i kwalifikacji Placówki oświatowe w zakresie kształcenia kompetencji najmniej Kuratorium Oświaty w zawodowych dwukierunkowych Krakowie uniwersalnych. nauczycieli w ogóle nauczycieli

Zdobycie wiedzy i Rozwój współpracy krajowej i Liczba projektów specjalistycznych 3.2.9. międzynarodowej szkół, w tym w ramach wymiany Placówki oświatowe Partnerzy zagraniczni kompetencji (np. programu Erasmus +. międzynarodowej oraz znajomość języka

59 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

obcego) na poziomie ich uczestników (dzieci międzynarodowym i i młodzieży) wielokulturowym

Sąsiednie gminy, Liczba wydarzeń Organizowanie konkursów, zawodów i Podniesienie poziomu Gminne Centrum Kultury i o charakterze imprez międzyszkolnych aktywizujących kształcenia ogólnego Bibliotek w Iwanowicach, zawodów, konkursów, dzieci i młodzież, w szczególności w Wzrost czynników Kluby i organizacje 3.2.10. olimpiad, występów itp. Placówki oświatowe zakresie rekreacji i sportu, kultury lokalnej, atrakcyjności i oraz ich uczestników sportowe, animacji społecznej, integracji konkurencyjności form (dzieci i młodzieży) Organizacje pozarządowe, międzypokoleniowej. nauczania Sołtysi i rady sołeckie,

liderzy społeczni

CEL OPERACYJNY 3.3 Dbałość o wspólne dziedzictwo i aktywizacja kulturowa.

Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Utworzenie/ oddanie do użytku Administracja rządowa, wielofunkcyjnego Urząd Gminy Iwanowice, centrum / kompleksu Organizacje i kluby kulturalno- Referat Inwestycji, sportowe, Poprawa warunków dla rekreacyjnego Gospodarki Komunalnej Organizacje pozarządowe, w Rozwój bazy kulturalnej, np. utworzenie realizacji wydarzeń adekwatnego do i Rolnictwa, tym KGW, OSP, kluby 3.3.1. kompleksu kulturalno-rekreacyjno- kulturalnych, potrzeb mieszkańców Gminne Centrum seniora, rozrywkowego. rekreacyjnych gminy Kultury i Bibliotek i rozrywkowych Kluby i organizacje Liczba zajęć i/lub w Iwanowicach sportowe, wydarzeń na bazie LGD "Jurajska Kraina", nowego kompleksu oraz ich uczestników Różne zespoły, twórcy i artyści

60 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Urząd Marszałkowski Woj. Liczba zajęć stałych i Małopolskiego, Zwiększanie atrakcyjności i różnorodności czasowych w ofercie Muzeum Regionalne oferty kulturalnej, m.in. wprowadzanie Podniesienie GCKiB w ciągu roku oraz w Iwanowicach, nowych zajęć i warsztatów, wydarzeń atrakcyjności oferty ich uczestników Placówki oświatowe, o charakterze lokalnym i ponadlokalnym, kulturalnej Liczba projektów Gminne Centrum Organizacje pozarządowe, w 3.3.2. propozycji wspólnych (sieciowanie), Integracja społeczna realizowanych wspólnie Kultury i Bibliotek tym KGW, OSP, ZŚL i interdyscyplinarnych, wykorzystanie Rozwój społeczeństwa przez GCKiB i co w Iwanowicach orkiestry, kluby seniora, nowoczesnych rozwiązań informacyjnego najmniej jednego Kluby i organizacje technologicznych, cyfryzacja instytucji i cyfrowego partnera oraz ich sportowe, uczestników i oferty. LGD "Jurajska Kraina", Różne zespoły, twórcy i artyści Kształtowanie świadomości i ekspresji Liczba osób do 18 roku kulturowej wśród społeczności lokalnej życia należących do oraz promocja lokalnego dziedzictwa – Zachowanie i promocja zespołów i kapel ludowych, orkiestr m.in. włączanie nowych pokoleń do niematerialnego Urząd Marszałkowski Woj. dętych, kół gospodyń dziedzictwa zespołów i kapel ludowych, orkiestr dętych, wiejskich itp. Małopolskiego, kulturowego gminy kół gospodyń wiejskich itp., realizacja Liczba projektów i/lub Placówki oświatowe, Organizacje pozarządowe, w Podniesienie poziomu projektów, wydarzeń i konkursów, wydarzeń związanych Gminne Centrum tym KGW, OSP, kluby integracji społecznej bazujących na lokalnej spuściźnie z tradycją kulturową Kultury i Bibliotek seniora, 3.3.3. (kulturowej, oraz połączeniem kulturowej, prowadzenie w szkołach zajęć w Iwanowicach, LGD "Jurajska Kraina", międzypokoleniowej), nowoczesnych metod lekcyjnych i pozalekcyjnych w zakresie Muzeum Regionalne Różne zespoły, twórcy wiedzy na temat komunikacji z promocją w Iwanowicach i artyści, kultury lokalnej – w różnych formach regionu, wdrożenie do historii i tradycji lokalnych oraz ich aktywizujących młodzież, digitalizacja wykorzystania Właściciele i zarządcy uczestników i udostępnianie cyfrowych zasobów nowoczesnych narzędzi zabytków mieszkańców gminy lokalnego dziedzictwa kulturowego, w tym komunikacji (różne grupy społeczne na stronie gminy i jednostek gminnych, i wiekowe) tworzenie wydawnictw.

61 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Gminne Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu, Zachowanie i promocja Muzeum Regionalne w niematerialnego Ilość i wielkość Iwanowicach, Wsparcie finansowe i pozafinansowe dziedzictwa udzielonego wsparcia Placówki oświatowe, stowarzyszeń i organizacji społecznych, kulturowego gminy finansowego i Wójt, Organizacje pozarządowe, zespołów i kapel ludowych, orkiestr dętych, Zapewnienie wsparcia 3.3.4. pozafinansowego oraz Urząd Gminy Iwanowice w tym KGW, OSP, kluby kół gospodyń wiejskich, twórców lokalnych dla grup czynnie liczba objętych nim i jednostki gminne seniora, i depozytariuszy niematerialnego zajmujących się osób LGD "Jurajska Kraina", dziedzictwa kulturowego. podtrzymywaniem i rozwojem tożsamości Różne zespoły, twórcy kulturowej gminy i artyści, Właściciele i zarządcy obiektów zabytkowych Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Wojewódzki Konserwator Ochrona krajobrazu Liczba i odsetek Zabytków, Ochrona i opieka nad zabytkami zabytków ujętych Referat Inwestycji, kulturowego gminy, Gminne Centrum Kultury w Gminnej Ewidencji Gospodarki Komunalnej nieruchomymi i ruchomymi, w tym poprawa stanu i Bibliotek w Iwanowicach, 3.3.5. podejmowanie prac konserwatorskich, technicznego zabytków Zabytków, które i Rolnictwa, Muzeum Regionalne restauratorskich i robót budowlanych przy i ich dostępności dla pozostają w złym stanie Właściciele i zarządcy w Iwanowicach, zabytkach. mieszkańców, jak technicznym obiektów zabytkowych również turystów i gości Organizacje pozarządowe,

Parafie, Sołtysi i rady sołeckie, liderzy społeczni Poprawa stanu Ilość zwiedzających Urząd Gminy Iwanowice, technicznego oraz Remont i aktywizacja Muzeum ekspozycje Muzeum Muzeum Regionalne w m.in. Referat Inwestycji, 3.3.6. włączenie w obieg Regionalnego w Iwanowicach. Regionalnego w Iwanowicach Gospodarki Komunalnej społeczny i rekreacyjno- Iwanowicach i Rolnictwa, turystyczny Muzeum

62 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Regionalnego Liczba wydarzeń na Gminne Centrum Kultury w Iwanowicach bazie Muzeum i Bibliotek w Iwanowicach, Regionalnego w Placówki oświatowe, Iwanowicach oraz ich Organizacje pozarządowe, uczestników w tym KGW, OSP, kluby Wyniki badań opinii seniora, LGD "Jurajska Kraina", Różne zespoły, twórcy i artyści, Właściciele i zarządcy obiektów zabytkowych

CEL OPERACYJNY 3.4 Rozwój i dywersyfikacja oferty rekreacyjno-sportowej dla mieszkańców. Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Liczba klubów sportowych i ich członków, prowadzonych przez nie sekcji oraz ćwiczących w Rozwój ramach poszczególnych Wsparcie klubów i organizacji sportowych zorganizowanych form sekcji Gminne Centrum Kultury i Ilość uczestników w 3.4.1. – w zakresie inwestycji, poszerzania oferty uprawiania sportu Urząd Gminy Iwanowice Bibliotek w Iwanowicach, zajęciach z zakresu o nowe dyscypliny i nowe grupy docelowe. Rozszerzenie oferty nowych dyscyplin Organizacje i kluby sportowe zajęć sportowych sportowych i ilość uczestników z nowych grup odbiorców oferty klubów i organizacji sportowych

63 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba zrealizowanych inwestycji w zakresie modernizacji/rozwoju infrastruktury sportowej Zrównoważony rozwój infrastruktury Podniesienie jakości i oraz w zakresie likwidacji zjawiska sportowej, w tym w kierunku urozmaicenia funkcjonalności Administracja rządowa, infrastruktury sezonowości w dostępie Referat Inwestycji, oferty, utworzenia obiektu pod większe Gminne Centrum Kultury i 3.4.2. sportowej, ograniczenie do infrastruktury Gospodarki Komunalnej wydarzenia z udziałem publiczności, a także Bibliotek w Iwanowicach, zjawiska sezonowości w sportowej i Rolnictwa wykorzystania całorocznego (np. boisko dostępie do obiektów Liczba wydarzeń na Organizacje i kluby sportowe pod balonem). sportowych bazie zmodernizowanych obiektów oraz ich uczestników

Ilość zrealizowanych inwestycji dla potrzeb publicznego, otwartego Rozwój oferty dostępu do publicznie dostępnych infrastruktury obszarów rekreacyjno- Urząd Marszałkowski Woj. Rozwój i modernizacja infrastruktury rekreacyjnej sportowych i sportowej, ilość Małopolskiego, rekreacyjnej, np. siłownie na wolnym Poprawa możliwości inwestycji łączących Referat Inwestycji, Gminne Centrum Kultury i powietrzu, skateparki, tory pumptrackowe, 3.4.3. amatorskiego rekreację dorosłych Gospodarki Komunalnej Bibliotek w Iwanowicach, punkty biwakowe, parki linowe, place uprawiania różnych z dziećmi (rekreacja i Rolnictwa Organizacje pozarządowe, zabaw, w tym łączone z miejscami rekreacji dyscyplin rodzinna) LGD "Jurajska Kraina", dla dorosłych. Poziom zadowolenia Promocja zdrowego Organizacje i kluby sportowe stylu życia i rekreacji mieszkańców z oferty rodzinnej publicznie dostępnych obszarów rekreacyjno- sportowych

64 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba zajęć sportowo- rekreacyjnych Zwiększenie dostosowanych do zainteresowania Animacja dostępnej bazy rekreacyjno- różnych grup odbiorców sportem i rekreacją Urząd Gminy Iwanowice, sportowej – zwiększenie dostępności oraz ich uczestników Organizacje i kluby 3.4.4. Włączenie do Organizacje pozarządowe, w czasowej obiektów, zorganizowane zajęcia Poziom dostępności sportowe aktywności fizycznej tym kluby seniora dla różnych grup mieszkańców. obiektów – nowe wszystkich grup zasady dostępności mieszkańców obiektów sportowych

Zwiększenie zainteresowania sportem i rekreacją Liczba imprez Inne samorządy, Organizacja i współorganizacja imprez sportowych Urząd Gminy Iwanowice, i wydarzeń sportowych oraz rekreacyjnych Integracja społeczna wokół wydarzeń i rekreacyjnych na Placówki oświatowe, Gminne Centrum Kultury o zasięgu lokalnym i ponadlokalnym, 3.4.5. sportowych (kluby terenie gminy w skali Organizacje i kluby i Bibliotek w Iwanowicach, o różnym charakterze (współzawodnictwo - roku oraz ich kibica) sportowe Organizacje pozarządowe, w zawody, turnieje, ligi itp., ale i imprezy uczestników Włączenie do tym OSP, rodzinne i integracyjne). aktywności fizycznej Media wszystkich grup mieszkańców Odsetek obiektów nieujętych w gminnej Budowa efektywnego systemu informacji bazie w ramach serwisu Poprawa komunikacji, (np. w ramach serwisu internetowego internetowego gminy przekazywania i Gminne Centrum Kultury i gminy) o bazie i ofercie sportowej gminy. 3.4.6. pozyskiwania informacji Urząd Gminy Iwanowice Bibliotek w Iwanowicach, Współpraca gminy z klubami i w ramach systemów Statystyki korzystania z Organizacje i kluby sportowe organizacjami sportowymi oraz grupami informatycznych bazy dotyczącej nieformalnymi. obiektów

65 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Analiza zasadności i opłacalności oraz Utworzenie podmiotu ewentualne powołanie podmiotu Poprawa systemu zarządzającego i Władze samorządowe 3.4.7. Organizacje i kluby sportowe zarządzającego rozwojem bazy oraz oferty zarządzania zasobami opracowanie planu gminy rekreacyjno-sportowej. działania

CEL OPERACYJNY 3.5 Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego na terenie gminy Iwanowice.

Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Liczba jednostek OSP w ramach KSRG i/lub Podniesienie jakości Urząd Marszałkowski Woj. Kompleksowe wsparcie Ochotniczych liczba jednostek OSP bazy i wyposażenia Małopolskiego, Straży Pożarnych, w szczególności zdolnych do współpracy Referat Organizacyjny i 3.5.1. jednostek pożarniczych OSP, PSP, w zakresie modernizacji remiz oraz z jednostkami KSRG przy Spraw Obywatelskich Poprawa zdolności Starostwo Powiatowe doposażenia w sprzęt gaśniczy i ratowniczy. najcięższych akcjach operacyjnych OSP ratowniczych w Krakowie

Liczba projektów z zakresu przeciwdziałania skutkom klęsk Przeciwdziałanie skutkom klęsk Podniesienie poziomu żywiołowych i katastrof, Referat Organizacyjny i żywiołowych i katastrof – m.in. inwestycje, bezpieczeństwa w tym inwestycyjnych, Spraw Obywatelskich, Administracja rządowa, właściwe zagospodarowanie przestrzeni, Minimalizacja oraz szacowany zakres Służby odpowiedzialne NFOŚiGW, WFOŚiGW, 3.5.2. wdrażania nowoczesnych rozwiązań potencjalnych strat oddziaływania (liczba za porządek Urząd Marszałkowski Woj. i technologii, wdrażanie systemów w wyniku klęsk ludności korzystającej z i bezpieczeństwo, w tym Małopolskiego monitoringu i wczesnego ostrzegania. żywiołowych i katastrof efektów przedsięwzięć) Policja i OSP

Wielkość strat w wyniku klęsk żywiołowych

66 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

i katastrof, w tym wystąpienia podtopień i powodzi

Liczba wydarzeń edukacyjno- Urząd Gminy Iwanowice, Prewencja, edukacja i profilaktyka wśród Placówki oświatowe, Podnoszenie poziomu profilaktycznych m.in. Referat Organizacyjny dzieci i młodzieży – bezpieczeństwo na bezpieczeństwa dzieci dedykowanych dzieciom Służby odpowiedzialne i Spraw Obywatelskich, 3.5.3. i młodzieży wobec drodze, unikanie zagrożeń, zachowanie i młodzieży w zakresie za porządek Instytucje kultury w sytuacjach kryzysowych, pierwsza pomoc zagrożeń w przestrzeni i bezpieczeństwo, w tym zagrożeń i reagowania Organizacje pozarządowe, itp. publicznej oraz ich uczestników Policja i OSP Media

Ilość zajęć (programy cykliczne) dedykowanych Realizacja cyklicznych zajęć dla dzieci (od Podniesienie poziomu nieletnim dotyczących Gminny Ośrodek Pomocy najmłodszych klas szkoły podstawowej) – świadomości dotyczącej zagrożeń ze strony cyberzagrożeń oraz ich Placówki oświatowe, Społecznej w Iwanowicach, profilaktyka przeciwko stosowaniu cyberprzestępstw uczestników Instytucje kultury, cyberprzemocy, a także sposoby Służby odpowiedzialne 3.5.4. w odniesieniu do Ilość zajęć dla dorosłych za porządek Organizacje pozarządowe, reagowania na nią. Uwzględnienie również nieletnich (rodzice, opiekunowie) i bezpieczeństwo, w tym Sołtysi i rady sołeckie, zajęć dla rodziców z zakresu Promocja działań dotyczących reagowania Policja liderzy społeczni, monitorowania cyberprzemocy na zagrożenia wobec zapobiegawczych Media i wspierania dziecka. i interwencyjnych dzieci oraz ich uczestników

Liczba działań Urząd Gminy Iwanowice, Służby odpowiedzialne Kampanie informacyjne kierowane do osób Podniesienie poziomu informacyjno- m.in. Referat Organizacyjny za porządek 3.5.5. starszych w zakresie unikania oszustw bezpieczeństwa prewencyjnych i Spraw Obywatelskich, i bezpieczeństwo, w tym i ochrony ludzi starszych skierowanych do osób Instytucje kultury, wymierzonych przeciwko nim. Policja starszych, zagrożonych Organizacje pozarządowe,

67 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Zwalczanie procederu procederem oszustw, Media przestępstw wobec wyłudzeń, kradzieży osób starszych oraz ich uczestników, a także zaangażowanych w nie organizacji, w tym seniorskich

Liczba osób starszych dotkniętych procederem oszustw, wyłudzeń, kradzieży

Liczba etatów Podejmowanie działań na rzecz Poprawa ogólnych warunków zapewnienia funkcjonariuszy Policji MSWiA, 3.5.6. zwiększenia liczby funkcjonariuszy Policji na Wójt bezpieczeństwa na terenie gminy Policja terenie gminy. i ochrony

Aktualizacja procedur wewnętrznych na Udoskonalenie systemu wypadek wystąpienia różnorodnych reagowania na sytuacje kryzysowe w skali sytuacji kryzysowych, w tym Liczba jednostek gminy, w tym epidemiologicznych (m.in.: wybór miejsc gminnych i oddziałów rozszerzenie systemu o kwarantanny i ich wyposażenie, służb, których Administracja państwowa, specyfikę wyposażenie magazynów w środki procedury Urząd Gminy Iwanowice współczesnych bezpieczeństwa na Referat Organizacyjny i jednostki gminne, dezynfekcyjne i ochronne, zasady pracy zagrożeń. 3.5.7. wypadek sytuacji Urzędu Gminy i jednostek gminnych, i Spraw Obywatelskich Służby odpowiedzialne za Optymalizacja kryzysowych zostały zasady pomocy osobom potrzebującym porządek i bezpieczeństwo, wykorzystania zasobów zaktualizowane i z wykorzystaniem jednostek gminnych, w tym Policja i OSP gminnych w celu uspójnione wolontariuszy i organizacji pozarządowych, ograniczenia i kontroli funkcjonowanie kanałów informacyjnych skutków i komunikacji z mieszkańcami, zasady nieprzewidzianych zdalnej edukacji w gminie, zasady wypadków losowych

68 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

i procedury zamykania przestrzeni publicznych, dezynfekcje, wsparcie dla przedsiębiorców itp.). CEL OPERACYJNY 3.6 Sprawne i efektywne zarządzanie rozwojem gminy Iwanowice.

Wskaźniki oceny Główna Oczekiwane rezultaty Podmioty Kluczowe zadania i projekty osiągnięcia odpowiedzialność po planowanych działań zaangażowane/partnerzy rezultatów stronie gminy Poziom zadowolenia Doskonalenie systemu organizacji pracy Doskonalenie mieszkańców z pracy Administracja rządowa, urzędu i zarządzania personelem, w tym administracji urzędu Urząd Marszałkowski Woj. poprzez systematyczne podnoszenie i zarządzania Sekretarz Gminy, Małopolskiego, 3.6.1. kompetencji pracowników samorządowych Podniesienie Referat Organizacyjny Pracownicy Urzędu Gminy oraz wdrażanie nowych instrumentów efektywności Liczba uchylonych przez i Spraw Obywatelskich Iwanowice i jednostek zarządczych, a także rozwój bazy świadczenia i jakości wojewodę decyzji gminnych i wyposażenia. usług publicznych

Liczba Systematyczne przeprowadzonych badań ewaluacyjnych Administracja rządowa, Sukcesywne wprowadzanie narzędzi uzyskiwanie opinii na temat jakości oraz badań opinii / Urząd Marszałkowski Woj. monitorowania usług publicznych, badania Referat Organizacyjny 3.6.2. świadczonych usług satysfakcji klienta, ich Małopolskiego, ich jakości oraz satysfakcji odbiorców, pod uczestników oraz i Spraw Obywatelskich publicznych w celu ich Urząd Gminy Iwanowice i kątem doskonalenia. wprowadzonych na ich wykorzystania dla jednostki gminne potrzeb doskonalenia bazie zmian

Zielona administracja lokalna - wdrażanie Promocja postaw Odsetek pracowników inicjatyw i rozwiązań proekologicznych i rozwiązań administracji lokalnej, Fundacja Partnerstwo dla Urząd Gminy Iwanowice 3.6.3. ekologicznych którzy przeszli Środowiska, w administracji lokalnej, ciągłe podnoszenie i jednostki gminne świadomości ekologicznej pracowników Ochrona środowiska dedykowane szkolenia Organizacje pozarządowe oraz klientów urzędu, bardziej racjonalna w skali lokalnej i/lub uczestniczyli

69 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

gospodarka surowcami, energią, wodą w dedykowanych i odpadami. projektach

Poziom zużycia energii i/lub wody Masa wytworzonych odpadów

Liczba i/lub odsetek dostępnych e-usług

Wzrost poziomu dostępności do usług Odsetek usług Poprawa dostępności realizowanych z publicznych świadczonych zdalnie przy Administracja rządowa, usług publicznych użyciem cyfrowych wykorzystaniu najnowszych technologii Urząd Marszałkowski Woj. Wzrost bezpieczeństwa form komunikacji Referat Organizacyjny 3.6.4. (tzw. e-administracji), cyfryzacja oferty Małopolskiego, poprzez ograniczenie Liczba kampanii i Spraw Obywatelskich instytucji gminnych, upowszechnianie Urząd Gminy Iwanowice i kontaktów promocyjnych korzystania przez mieszkańców z usług jednostki gminne bezpośrednich i informacyjnych cyfrowych w administracji samorządowej. dotyczących e-urzędu oraz ich zasięg

Zapewnienie dostępności (architektonicznej, cyfrowej, informacyjno- Poprawa dostępności Liczba i/lub odsetek komunikacyjnej) w administracji lokalnej usług publicznych dla obiektów użyteczności Urząd Gminy Administracja rządowa, osób o zmniejszonej Iwanowice, m.in. przez stosowanie uniwersalnego publicznej z barierami Urząd Marszałkowski Woj. mobilności (osoby Referat Inwestycji, 3.6.5. projektowania nowych rozwiązań lub dla osób ze Małopolskiego, starsze, rodzic z Gospodarki Komunalnej racjonalnych usprawnień w usuwaniu szczególnymi PFRON, dzieckiem) oraz dla potrzebami i Rolnictwa, oraz istniejących barier. Dążenie do likwidacji osób z jednostki gminne Organizacje pozarządowe barier architektonicznych w przestrzeniach niepełnosprawnościami. wspólnych oraz komunikacyjnych.

70 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba inwestycji w zakresie odnowy centrów miejscowości wiejskich oraz rewitalizacji przestrzeni Administracja rządowa, publicznych oraz Urząd Marszałkowski Woj. Podniesienie jakości szacowany zakres nieruchomości objętych Małopolskiego, Kontynuacja projektów z zakresu odnowy oddziaływania (liczba Referat Inwestycji, projektami rewitalizacji. Urząd Gminy Iwanowice i 3.6.6. centrów miejscowości wiejskich oraz ludności korzystającej z Gospodarki Komunalnej Stworzenie nowych jednostki gminne, efektów przedsięwzięć) i Rolnictwa rewitalizacji przestrzeni publicznych. możliwości rozwoju Liczba przedsięwzięć Sołtysi i rady sołeckie, gospodarczego. (prywatnych, liderzy społeczni, publicznych) Organizacje pozarządowe zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach

Odsetek powierzchni Zrównoważone planowanie przestrzenne, Optymalizacja planu gminy objętej Administracja rządowa, zagospodarowania w szczególności w kontekście zewnętrznych aktualnymi Referat Inwestycji, Urząd Marszałkowski Woj. obszaru gminy w 3.6.7. inwestycji komunikacyjnych miejscowymi planami Gospodarki Komunalnej Małopolskiego, kontekście zagospodarowania i prognozowanego natężenia procesów i Rolnictwa Starostwo Powiatowe w najważniejszych przestrzennego migracyjnych i gospodarczych. wyzwań rozwojowych Krakowie

Działania zachęcające mieszkańców do Wielkość i udział % Urząd Gminy Iwanowice i odprowadzania podatków dochodowych na Zwiększenie zasobów dochodów z PIT Wójt, jednostki gminne, 3.6.8. terenie gminy – akcje informacyjne finansowych w budżecie w dochodach własnych Referat Organizacyjny i Sołtysi i rady sołeckie, i promocyjne, prezentacja korzyści dla gminnym. budżetu gminy Spraw Obywatelskich liderzy społeczni, radni wspólnoty lokalnej. Media

71 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Liczba projektów wdrożonych w ramach Urząd Gminy Iwanowice i Rozwój współpracy współpracy Rozwój współpracy międzysektorowej, jednostki gminne, międzysektorowej międzysektorowej, w 3.6.9. międzyorganizacyjnej i partnerstwa Wójt Radni, Osiągnięcie efektu tym w ramach publiczno-prywatnego. Organizacje pozarządowe, synergii partnerstwa publiczno- prywatnego LGD "Jurajska Kraina"

Liczba i/lub odsetek NGO, które skorzystały Wzrost znaczenia i z konsultacji lub innej Wsparcie merytoryczne, organizacyjne profesjonalizacji formy wsparcia i prawno-księgowe organizacji działania organizacji Liczba NGO, które Referat Organizacyjny i 3.6.10. Organizacje pozarządowe pozarządowych oraz innych form inicjatyw pozarządowych oraz pozyskały Spraw Obywatelskich społecznych. innych form aktywności dofinansowanie ze społecznej źródła innego niż budżet gminy

Liczba zadań publicznych Wzrost znaczenia i realizowanych przez Współpraca finansowa i pozafinansowa z umocnienie roli NGO, w tym w oparciu organizacji organizacjami pozarządowymi, w tym o umowy wieloletnie Urząd Gminy Iwanowice i pozarządowych / 3.6.11. powierzanie i wspieranie realizacji zadań Suma środków Wójt jednostki gminne, społecznych w publicznych Organizacje pozarządowe publicznych organizacjom pozarządowym, wieloletniej przekazywanych także w oparciu o umowy wieloletnie. perspektywie realizacji organizacjom strategii rozwoju pozarządowym

72 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wzmocnienie Liczba NGO na terenie działalności postaw gminy, w tym obywatelskich i Edukacja obywatelska oraz promocja w przeliczeniu na 10 tys. Placówki oświatowe, Urząd Gminy Iwanowice i działalności mieszkańców jednostki gminne, 3.6.12. wolontariatu i uczestnictwa w działaniach wolontariatu Organizacje organizacji pozarządowych. Liczba wolontariuszy na pozarządowe radni Wzrost świadomości terenie gminy i odpowiedzialności obywatelskiej Urząd Marszałkowski Woj. Rozwój współpracy samorządowej Rozwój współpracy Liczba zrealizowanych Małopolskiego, w wymiarze krajowym i międzynarodowym międzysamorządowej projektów we Urząd Gminy Iwanowice i 3.6.13. oraz przenoszenie jej na środowiska lokalne i międzyinstytucjonalnej współpracy gminy i co Wójt jednostki gminne, (szkoły, organizacje pozarządowe, Osiągnięcie efektu najmniej 1 innej JST LGD "Jurajska Kraina", przedsiębiorców itp.). synergii Organizacje pozarządowe, Przedsiębiorcy Wzrost znaczenia Liczba działań Administracja rządowa, procesów rozwojowych zrealizowanych w Urząd Marszałkowski Woj. Rozwój współpracy terytorialnej, na terenie gminy ramach KOM, w tym Małopolskiego, 3.6.14. w szczególności w ramach Krakowskiego w kontekście działań w Wójt z inicjatywy gminy Urząd Gminy Iwanowice Obszaru Metropolitalnego. ramach KOM Iwanowice i jednostki gminne, Promocja marki lokalnej i regionalnej Radni

73 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Inwestycje kluczowe w kontekście osiągnięcia założonych celów strategicznych Tabela 2. Inwestycje kluczowe określone przestrzennie i czasowo wraz oczekiwanymi rezultatami i sposobami ich monitorowania.

Lokalizacja Wskaźniki oceny osiągnięcia Okres Lp. Określenie inwestycji Oczekiwane rezultaty planowanych działań inwestycji rezultatów realizacji Centrum miejscowości Rewitalizacja Rynku w Podniesienie dostępności, atrakcyjności i Iwanowice miejscowości Iwanowice funkcjonalności przestrzeni Rynku Włościańskie, Włościańskie- rewitalizacja skrzyżowanie ulic Liczba osób korzystających przestrzeni publicznej głównych – Włączenie Rynku w obieg społeczny i gospodarczy z przystanku i komunikacji 1. obejmująca zatokę 2021 Jurajskiej zbiorowej przystankową, strefę ruchu z Warszawską, pieszego oraz kołowego na Integracja i aktywizacja społeczności lokalnej [oczekiwany trend: ] w pobliżu Poczty obszarze rynku Głównej oraz w Iwanowicach Poprawa estetyki, kształtowanie krajobrazu przystanku autobusowego Poprawa dostępności wysokiej jakości usług Wybudowany budynek edukacyjnych wielofunkcyjny (zapewnienie dzieciom w wieku przedszkolnym oraz Budowa budynku uczniom szkoły podstawowej warunków do nauki) Liczba dzieci w przedszkolu i wielofunkcyjnego uczących się w nowej szkole w Poskwitowie Poskwitów Nowy 92, Wdrażanie zasad zrównoważonej urbanistyki 2. z przeznaczeniem dla 2021-2022 DW773 Szkoły Podstawowej (wykorzystanie energii odnawialnej i ograniczenie Liczba osób korzystających w Poskwitowie i OSP emisji dwutlenku węgla, racjonalna gospodarka wodą stale i cyklicznie w nowej Poskwitów poprzez magazynowanie deszczówki, zielony bazy krajobraz, zastosowanie ekologicznych materiałów budowlanych) Liczba wydarzeń integrujących i

74 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Integracja i aktywizacja społeczności lokalnej aktywizujących społeczność (zapewnienie druhnom i druhom OSP Poskwitów lokalną z wykorzystaniem zaplecza garażowego, sanitarnego i socjalnego, nowej bazy oraz liczba zapewnienie możliwości spędzania wolnego czasu w uczestników budynku przez KGW oraz Klub Seniora) [oczekiwany trend: ]

Podniesienie jakości życia mieszkańców i zaspakajanie potrzeb życia codziennego Rozbudowa Szkoły Zapewnienie większej ilości miejsc nauczania dla Podstawowej w Damicach dzieci – o 5 nowych klas, jadalnię i Damice 53, w 3. stołówkę oraz układ Rozbudowane szkoły 2021-2022 pobliżu remizy OSP Poprawa jakości infrastruktury edukacyjnej komunikacyjny dostoswany

do osób Liczba dzieci uczących się w niepełnosprawnych Wdrażanie zasad zrównoważonej urbanistyki rozbudowanych szkołach, w (wykorzystanie energii odnawialnej i ograniczenie tym z emisji dwutlenku węgla, racjonalna gospodarka wodą niepełnosprawnościami poprzez magazynowanie deszczówki, zielony Adaptacja poddasza krajobraz, zastosowanie ekologicznych materiałów budynku Szkoły Poziom zadowolenia Szkoła Podstawowa budowlanych) Podstawowej w Widomej uczniów i rodziców z bazy 4. w Widomej, 2022-2025 na sale lekcyjne wraz z oświatowej Widoma 51 zapleczem kuchenno- Poprawa warunków nauki [oczekiwany trend: ] sanitarnym Poprawa dostępności dla w tym dla osób ze specjalnymi potrzebami Modernizacja budynku Iwanowice Zapewnienie atrakcyjności turystycznej gminy Zmodernizowane muzeum, 5. Muzeum Regionalnego w Dworskie, ul. Iwanowice 2022-2025 dostosowane do potrzeb Iwanowicach Warszawska

75 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Poprawa jakości infrastruktury muzealnej osób z niepełnosprawnościami Wdrażanie zasad zrównoważonej urbanistyki (ograniczenie emisji dwutlenku węgla, racjonalna Liczba osób odwiedzających gospodarka wodą poprzez magazynowanie placówkę deszczówki, zielony krajobraz) Poziom zadowolenia Poprawa dostępności do muzeum w tym dla osób ze mieszkańców/turystów z specjalnymi potrzebami bazy muzealnej [oczekiwany trend: ] Zapewnienie większej ilości miejsc do zajęć Nowoczesna infrastruktura kulturalnych i bibliotecznych biblioteczno-kulturalno- multimedialna Poprawa jakości infrastruktury kulturalnej Liczba zajęć i wydarzeń z Budowa domu kultury i Wdrażanie zasad zrównoważonej urbanistyki wykorzystaniem nowej bazy biblioteki na potrzeby Iwanowice 6. (wykorzystanie energii odnawialnej i ograniczenie oraz ich uczestników 2022-2025 Gminnego Centrum Kultury Włościańskie emisji dwutlenku węgla, racjonalna gospodarka wodą i Bibliotek w Iwanowicach poprzez magazynowanie deszczówki, zielony Poziom zadowolenia krajobraz, zastosowanie ekologicznych materiałów mieszkańców gminy z nowej budowlanych) bazy kulturalnej i bibliotecznej Poprawa dostępności, w tym dla osób ze specjalnymi [oczekiwany trend: ] potrzebami

Budowa nowoczesnego Sułkowice – Zagospodarowanie terenów wymagających Liczba korzystających stale i 7. zaplecza turystyki powierzchnia 62 ary, rewitalizacji akcyjnie z nowej 2021-2022 i rekreacji Grzegorzowice - infrastruktury

76 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

w Grzegorzowicach powierzchnia 24 ary, Poszerzenie oferty i wzmocnienie potencjału Wielkich i Sułkowicach w pobliżu gminnego turystycznego gminy Liczba wydarzeń na boiska sportowego Aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zrewitalizowanych (w przyszłości stworzenie lokalnego produktu o obszarach oraz ich charakterze rekreacyjno-sportowym, który będzie uczestników spójny z ofertą tras pieszych i ścieżek rowerowych, a także spływów kajakowych) [oczekiwany trend: ]

Kształtowanie postawy mieszkańców w zakresie zrównoważonego rozwoju w następujących aspektach: - wybór aktywnych rodzajów turystyki, a tym samym zainteresowanie profilaktyką zdrowotną, - rozbudzenie zainteresowania lokalnymi miejscami sportowo-rekreacyjnymi, - wykorzystanie prostej bazy zagospodarowania rekreacyjno-sportowego do zmiany stylu życia, - zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców Zwiększenie dostępności i jakości usług w zakresie Budowa sieci dostarczania wody Odsetek mieszkańców wodociągowej w Celinach, Miejscowości Gminy posiadających dostęp do Grzegorzowicach Wielkich, Iwanowice: Celiny, sieci wodociągowej Maszkowie, Grzegorzowice Optymalizacja ekonomiczna systemu

8. Sieciechowicach, Wielkie, Maszków, (obniżenie kosztów związanych z usuwaniem częstych 2021-2022 Władysławie i Żerkowicach Sieciechowice, awarii, zwiększenie wydajności sieci wodociągowej Ocena gminy jako miejsca do wraz z modernizacją Żerkowice, oraz wyższa rentowność i innowacyjność) życia hydroforni w miejscowości Władysław [oczekiwany trend: ] Władysław i Żerkowicach Poprawa warunków życia mieszkańców

77 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rozwój potencjału gospodarczego (dostarczenie wody do MOP zlokalizowanych przy drodze ekspresowej S7) Ochrona zasobów wodnych, poprawa retencji Budowa zbiorników retencyjnych na wodę w Miejscowości Gminy Zwiększenie dostępności i jakości usług w zakresie Liczba i pojemność Naramie, Widomej i Zalesiu Iwanowice: Narama dostarczania wody zbiorników retencyjnych wraz z wyposażeniem – w pobliżu

9. hydroforowym oraz istniejącego ujęcia 2021-2022 Optymalizacja ekonomiczna systemu Poziom wydajności systemu odcinkami sieci wody Zalesie – na wodociągowego wodociągowej łączącymi istniejącym ujęciu (zwiększona wydajność sieci wodociągowej oraz zbiorniki z istniejącą wody; Widoma wyższa rentowność i innowacyjność) [oczekiwany trend: ] infrastrukturą Poprawa warunków życia mieszkańców Liczba podmiotów Podniesienie dostępności, atrakcyjności i gospodarczych Rewitalizacja wsi funkcjonalności przestrzeni Centrum funkcjonująca w nowej Sieciechowice, w tym miejscowości przestrzeni publicznej budowa budynku Sieciechowice, w Włączenie w obieg społeczny i gospodarczy 10. wielofunkcyjnego 2021 pobliżu kościoła oraz (pomieszczenie pod Poziom zadowolenia przystanku działalność gospodarczą + Integracja i aktywizacja społeczności lokalnej mieszkańców z nowoczesnej autobusowego publiczne toalety) przestrzeni publicznej Poprawa estetyki, kształtowanie krajobrazu [oczekiwany trend: ] Iwanowice Dworskie Budowa kanalizacji Zwiększenie dostępności usług kanalizacyjnych Odsetek mieszkańców (Babia Góra), 11. sanitarnej w aglomeracji posiadających dostęp do W trakcie Sieciechowice Iwanowice – etap I Poprawa warunków życia mieszkańców sieci kanalizacji sanitarnej k. Grzegorzowice,

78 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Sieciechowice k. Grzegorzowice Ochrona i poprawa stanu środowiska Ocena gminy jako miejsca do (wzdłuż Młynówki), życia Sieciechowice-

Folwark Poziom zadowolenia (k. Lesieniec, mieszkańców z ochrony Sieciechowice- środowiska Folwark, poniżej szkoły, Maszków [oczekiwany trend: ] k. Żerkowice, Iwanowice Poziom zanieczyszczenia Włościańskie wód (k. Skała) [oczekiwany trend: ] Iwanowice Dworskie Odsetek mieszkańców – Babia Góra II etap posiadających dostęp do + Ulesie, Krasieniec sieci kanalizacji sanitarnej Zakupny – Babia

Góra II etap, Zwiększenie dostępności i jakości usług Odsetek mieszkańców Budowa kanalizacji Sieciechowice – kanalizacyjnych oraz wodociągowych posiadających dostęp do sanitarnej w aglomeracji Folwark II etap + sieci wodociągowej Iwanowice - etap II wraz z przy rzece, 12. W trakcie rozbudową ujęć wody, Sieciechowice – Poprawa warunków życia mieszkańców budową chodnika i Folwark II etap Poziom wydajności systemu kanalizacji opadowej (szkoła), Lesieniec, Ochrona i poprawa stanu środowiska wodociągowego rozbudowa ujęcia wody i sieci Ocena gminy jako miejsca do wodociągowej + życia urządzenia OZE i

systemy zarządzania

79 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

siecią (Poskwitów, Poziom zadowolenia Maszków), Budowa mieszkańców z ochrony kanalizacji opadowej środowiska wraz z chodnikiem [oczekiwany trend: ] w miejscowości Lesieniec, Budowa kanalizacji opadowej Poziom zanieczyszczenia wraz z chodnikiem wód w Sieciechowice [oczekiwany trend: ] Folwark Budowa chodnika przy drodze powiatowej 13. Narama, ul. Dębowa 2021-2024 w miejscowości Narama w kierunku Owczar Liczba wypadków Budowa chodnika przy drogowych na terenie drodze gminnej Narama, ul. 14. gminy, w tym z udziałem 2021-2022 w miejscowości Narama w Brzozowa Poprawa dostępności komunikacyjnej gminy pieszych kierunku Kozierowa Przebudowa drogi gminnej Żerkowice, ul. Poprawa bezpieczeństwa użytkowników ruchu [oczekiwany trend: ] 15. 2022-2024 w miejscowości Żerkowice Wichrowa drogowego i mieszkańców Budowa chodnika przy Krasieniec Zakupny, Poziom zadowolenia drodze powiatowej Krasieniec Stary, Poprawa warunków życia mieszkańców mieszkańców 16. w miejscowości Krasieniec Damice od z infrastruktury drogowej 2023-2027 Zakupny, Krasieniec Stary i skrzyżowania do [oczekiwany trend: ] Damice szkoły Budowa chodnika przy 17. drodze powiatowej w Przestańsko 2023-2027 miejscowości Przestańsko

80 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Budowa chodnika przy Celiny – centrum od 18. drodze powiatowej w 2023-2028 szkoły do kościoła miejscowości Celiny Budowa chodnika przy drodze powiatowej w Sieciechowice do 19. miejscowości remizy OSP w 2023-2028 Sieciechowice – Grzegorzowicach Grzegorzowice Wielkie Budowa chodnika przy Iwanowice drodze wojewódzkiej w 20. Włościańskie – 2021-2025 miejscowości Iwanowice Sułkowice Włościańskie – Sułkowice Modernizacja Szkoła Podstawowa Rozbudowana infrastruktura 21. wielofunkcyjnego boiska 2022 w Poskwitowie sportowa przy szkole w Poskwitowie Modernizacja boiska do Poprawa jakości szkolnej infrastruktury sportowej Szkoła Podstawowa Liczba dzieci ćwiczących w 22. koszykówki przy szkole w 2022 w Naramie nowych obiektach Naramie Poprawa warunków nauki z przedmiotu wychowanie sportowych, w tym z Remont sali gimnastycznej Szkoła Podstawowa fizyczne niepełnosprawnościami 23. 2022 przy szkole w Widomej w Widomej Zadaszenie boiska Poprawa dostępności, w tym dla osób ze specjalnymi Szkoła Podstawowa Poziom zadowolenia 24. szkolnego przy szkole w potrzebami 2023-2025 w Celinach uczniów i rodziców z bazy Celinach sportowej

25. Budowa boisk w Widomej Widoma [oczekiwany trend: ] 2021-2025 Źródło: Opracowanie przez UG Iwanowice

81 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice wraz z ustaleniami i rekomendacjami w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie

Uwarunkowania i Prawo wodne a Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021- 2030 Zgodnie z art. 326 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 310 ze zm.), Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 uwzględnia m.in. ustalenia dokumentów planistycznych, o których mowa w art. 315 pkt 1-3 ww. ustawy tj.: • plany zarządzania ryzykiem powodziowym, • plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, • plan przeciwdziałania skutkom suszy. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym Analizując uwarunkowania zagospodarowania wynikające z zagrożenia powodziowego należy stwierdzić, że głównym zagrożeniem na terenie gminy są okresowe wezbrania wód rzeki Dłubni. Rzeka ta jest nieobwałowana na całym odcinku przepływającym przez teren gminy. Zgodnie z art. 82 ust. 2 ustawą z dnia 18 lipca 2001 „Prawo Wodne” (Dz. U. 01.115.1229) dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie sporządza studium określające m. in. granice obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzą (zalewów), uwzględniające różne prawdopodobieństwo przewyższenia. Niestety dla cieków wodnych przepływających przez teren gminy Iwanowice nie zostało ono dotychczas wykonane. Nieregularność przepływów Dłubni jest znacznie mniejsza niż w przypadku karpackich dopływów Wisły ze względu na znaczny udział zasilania gruntowego. Jednakże i tak występują tu wezbrania i powodzie, najczęściej latem w okresie najwyższych opadów. Możliwe jest także wystąpienie niebezpiecznego wezbrania w okresie zimowym, tak jak to miało miejsce w zimie 1984/85, kiedy opad deszczu nastąpił na zamarznięty grunt. Zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie 1% przyjęto dla Studium (za obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego) według załącznika do decyzji Wojewody Krakowskiego z dnia 25.07.1994 r. o ustanowieniu strefy ochrony ujęcia wody z rzeki Dłubni w Raciborowicach. W zasięgu tej wody znajdują się głównie obszary trwałych użytków zielonych i gruntów ornych, a ponadto pewne obszary zabudowy bądź przeznaczone pod zabudowę w dotychczasowych planach zagospodarowania przestrzennego. Największe obszary zabudowy zagrożone zalaniem przez wielką wodę 1% występują w Sieciechowicach, Biskupicach, Maszkowie, Iwanowicach Dworskich oraz obejmują pojedyncze domostwa w innych miejscowościach. Znikomy udział powierzchni lasów na terenie gminy, miejscami duże nachylenia terenów oraz mała retencja powierzchniowa, a także intensyfikująca się zabudowa terenów budowlanych, przyczyniają się do zwiększenia szybkości spływu wód powierzchniowych i gwałtownych wezbrań. Zagrożenie zalaniem występuje wówczas nie tylko w dolinie Dłubni, ale również w bocznych dolinach, zwłaszcza w dolinie Minóżki. Nie ma materiałów określających zasięg zagrożenia w dolinie tej rzeki. Na rysunku Studium wrysowany został obszar potencjalnie zagrożony podtopieniami w dolinie Minóżki (według Prognozy oddziaływania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw gminy Iwanowice na środowisko, Kraków 2001).

82 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rysunek 1. Zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie występowania raz na 100 lat (Q1%) na terenie gminy Iwanowice (oznaczenie: gęste jasnoniebieskie poziome linie w najbliższym sąsiedztwie rzeki Dłubni).

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Studium Gminy Iwanowice [http://iwanowice.e-mpzp.pl; dostęp: luty 2021 r.]

83 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

W Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 określono m.in. kierunek działania: Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i katastrof – m.in. inwestycje, właściwe zagospodarowanie przestrzeni, wdrażania nowoczesnych rozwiązań i technologii, wdrażanie systemów monitoringu i wczesnego ostrzegania (w ramach celu operacyjnego 3.5. Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego na terenie gminy Iwanowice). Należy pod tym rozumieć m.in. realizację ustaleń Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym przyjętego na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie przyjęcia Planu zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza Wisły (Dz. U. z 2016r. poz. 1841) wraz z projektem aktualizacji. Są to przede wszystkim działania w odniesieniu do rzeki Dłubni, w tym budowa przebudowa wałów przeciwpowodziowych, profilowanie i zmiany koryta itp., za które odpowiada przede wszystkim Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza W odniesieniu do Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, w poniższej tabeli Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 określa informacje na temat jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp) oraz jednolitych części wód podziemnych (jcwpd) wydzielonych w granicach gminy (nazwa, status jcwp, informacja o stanie jcwp i jcwpd oraz przypisane im cele środowiskowe), a także działań przypisanych poszczególnym jcwp i jcwpd w aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego kraju (aPWŚK) oraz o stanie realizacji tych działań. Tabela 3. Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych oraz jednolitych części wód podziemnych wydzielonych w granicach gminy Iwanowice wraz z przypisanymi celami i działaniami środowiskowymi. Kod JCWP (wody Przypisane cele Działania przypisane w Programie Nazwa Stan ogólny powierzchniowe) środowiskowe wodnośrodowiskowym kraju Gospodarka komunalna: Budowa nowych zbiorników bezodpływowych oraz remont istniejących (działanie ciągłe); Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe). dobry stan Działania kontrolne: Prądnik do ekologiczny, RW20007213742 Zły Garliczki dobry stan Kontrola postępowania chemiczny z zakresie oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa oraz oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz na 3 lata (działanie ciągłe). Gospodarka komunalna: Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe). dobry stan Dłubnia do ekologiczny, Działania kontrolne: RW200072137629 Zły Minóżki dobry stan Kontrola postępowania chemiczny z zakresie oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa oraz oczyszczania ścieków przez

84 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz na 3 lata (działanie ciągłe). Działania uzupełniające: Monitoring badawczy wód (IV kw. 2017). Gospodarka komunalna: Dłubnia od dobry stan Budowa indywidualnych Minóżki (bez ekologiczny, systemów oczyszczania RW20009213769 Zły Minóżki) do dobry stan ścieków; Regularny wywóz ujścia chemiczny nieczystości płynnych (działanie ciągłe). dobry stan Szreniawa Gospodarka komunalna: ekologiczny, RW2000921392999 od Piotrówki Zły Regularny wywóz nieczystości dobry stan do ujścia płynnych (działanie ciągłe). chemiczny Kod JCWPd (wody Przypisane cele Działania przypisane w Programie Nazwa Stan (ogólny) podziemne) środowiskowe wodnośrodowiskowym kraju Działania organizacyjno- prawne: opracowanie dokumentacji i wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) oraz opracowanie projektu rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) (IV kw. 2021); wykonanie dobry stan reambulacji dokumentacji chemiczny; hydrogeologicznych PLGW2000131 131 dobry dobry stan określających warunki ilościowy hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych (IV kw. 2018). Działania kontrolne i monitorujące: Coroczne raportowanie pomiarów ilości eksploatowanych wód podziemnych przez właściciela/użytkownika ujęcia (działania ciągłe); przegląd pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych (działania ciągłe)

85 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Działania organizacyjno- prawne: opracowanie dokumentacji i wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) oraz opracowanie projektu rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) (IV kw. 2021); wykonanie reambulacji dobry stan dokumentacji chemiczny, PLGW2000132 132 słaby hydrogeologicznych dobry stan określających warunki ilościowy hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych (IV kw. 2018). Działania kontrolne i monitorujące: Przegląd pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych (działanie ciągłe); przeprowadzenie pogłębionej analizy presji w celu ustalenia przyczyn słabego stanu wód (IV kw 2020). Źródło: Opracowanie własne z wykorzystaniem bazy danych PGW KZGW Dane z bazy Planu Gospodarowania Wodami Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej przedstawiają stan wód powierzchniowych na terenie gminy Iwanowice jako zły i wymagający interwencji. Dotyczy to każdej z czterech rzecznych JCW przepływających przez teren gminy: Prądnika, Szreniawy i Dłubni (na odcinku do i z Minóżki). Przypisane wodom powierzchniowym działania dotyczą przede wszystkim kontroli i monitoringu ich jakości, budowy kanalizacji sieciowej oraz stosowania rozwiązań alternatywnych, np. rozwiniętej usługi asenizacyjnej czy rozbudowy istniejących zbiorników. Jest to zgodne z działaniami określonymi w Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030. Ponadto, gmina położona jest na terenach dwóch jednostek wód podziemnych (nr 131 i 132). Pierwszą z nich charakteryzuje stan ogólny dobry, zaś drugą - słaby. W obu przypadkach dedykuje się zadania kontrolne, wzmacniające ich odporność na zanieczyszczenia oraz badające/monitorujące stan wód. Plan przeciwdziałania skutkom suszy Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 zakłada i promuje działania minimalizujące skutki suszy, podejmowane zarówno przez samorząd, mieszkańców, jak i organy administracji rządowej. Wskazują na to m.in. kierunek działania: Inicjowanie i wspieranie działań z zakresu ochrony zasobów wodnych, m.in. dbałość o poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych, poprawa retencji, w tym realizacja inwestycji służących retencji publicznej oraz gromadzeniu i wykorzystywaniu

86 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 wody opadowej w gospodarstwach domowych (mniejsze ryzyko nagłych podtopień, a w czasie suszy możliwość efektywnego wykorzystywania zgromadzonej wody opadowej) w ramach celu operacyjnego 2.2. Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska naturalnego). W tym zakresie Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 jest spójna z Planem Przeciwdziałania Skutkom Suszy (projekt). Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy Prawo wodne, plan przeciwdziałania skutkom suszy obejmuje: 1) analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych; 2) propozycje budowy lub przebudowy urządzeń wodnych; 3) propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji; 4) działania służące przeciwdziałaniu skutkom suszy. Susza, obok powodzi jest jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk naturalnych oddziałujących na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę całego kraju, w tym Małopolski. W najbliższych latach spodziewany jest wzrost intensywności i częstotliwości występowania susz. Głównym celem planu jest przeciwdziałanie ich skutkom, co należy odnosić do procesu kształtowania zasobów wodnych oraz do racjonalnego korzystania z zasobów wodnych. Cele szczegółowe Planu dotyczą zidentyfikowanych obszarów ryzyka związanego z suszą: społeczeństwa, gospodarki i środowiska i obejmują: • skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi dla zwiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych na obszarach dorzeczy,

• zwiększanie retencji na obszarach dorzeczy, • edukacja i zarządzanie ryzykiem suszy,

• formalizacja i zaplanowanie finansowania działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy. Strategia postępowania w obszarze przeciwdziałania skutkom suszy zakłada przede wszystkim działania proaktywne, czyli zapobiegające oraz zmniejszające prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków suszy, realizowane niezależnie od faktycznego wystąpienia zjawiska suszy. W praktyce oznacza to wdrażania zarówno działań technicznych, jak i nietechnicznych, służących m.in. kształtowaniu zasobów wodnych, wspartych instrumentami planowania przestrzennego, gospodarowania gruntami i wodami, ochrony ekosystemów wodnych i terenów podmokłych, a także instrumentami służącymi osiąganiu celów środowiskowych. Bardzo ważne są działania retencyjne, służące poprawie i przywracaniu naturalnych warunków obiegu wody. Przeciwdziałanie skutkom suszy to w konsekwencji również zmniejszenie niedoborów wody, wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej, czy poprawa stanu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Podejście proaktywne jest równocześnie działaniem na rzecz ograniczania czynników sprzyjających zmianom klimatu. Zgodnie z założeniami Plany Przeciwdziałania Skutkom Suszy, w odniesieniu do obszaru gminy Iwanowice mowa m.in. o następujących działaniach:

• Zwiększenie ilości i czasu retencji wód na gruntach rolnych (działanie 1), • Realizacja przedsięwzięć zmierzających do zwiększania lub odtwarzania naturalnej retencji (działanie 4),

87 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Analiza możliwości zwiększania retencji w zlewniach z zastosowaniem naturalnej i sztucznej retencji (działanie 6),

• Budowa oraz przebudowa urządzeń melioracyjnych wodnych dla zwiększania retencji glebowej (działanie 8), • Budowa i przebudowa ujęć wód podziemnych do poboru na cele nawodnień rolniczych oraz budowa i przebudowa wodooszczędnych systemów nawadniania wykorzystujących zasoby wód podziemnych (działanie 10), • Przeprowadzenie weryfikacji zasad gospodarowania wodą w zbiornikach retencyjnych (działanie 24), • Przegląd pozwoleń wodnoprawnych i pozwoleń zintegrowanych na obszarach o zasobach dyspozycyjnych o intensywnym i bardzo intensywnym stopniu wykorzystania (działanie 25).

Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Wprowadzenie do modelu Model docelowej struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice jest zobrazowaniem spodziewanych i zaplanowanych w strategii gminy procesów rozwoju i ich wpływu na kształtowanie się struktur przestrzennych. Z jednej strony, ze względu na ukształtowanie terenu, występujące zasoby naturalne i obszary cenne przyrodniczo, a także obszary występowania potencjalnych zagrożeń, historycznie ugruntowane użytkowanie przestrzeni, w tym sieć osadniczą, powiązania infrastrukturalne i komunikacyjne, a także wiele innych uwarunkowań zastanych, a z drugiej strony w wyniku zdiagnozowanych w strategii problemów, potrzeb i potencjałów rozwojowych, w ramach modelu struktury funkcjonalno- przestrzennej gminy Iwanowice przedstawiono różne funkcje terenów w gminie, a także obszary szczególnej koncentracji działalności inwestycyjnej i planowane zmiany w przestrzeni gminy. Ogólne uwarunkowania modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy i funkcje terenów w gminie Gmina Iwanowice położona jest w północnej części województwa małopolskiego, w powiecie krakowskim ziemskim, stanowiąc jedną z 17 gmin tego powiatu. Odległość między Iwanowicami Włościańskimi (lokalizacja Urzędu Gminy) a centrum Krakowem wynosi ok. 21 km, natomiast od południowych granic gminy do granic miasta Krakowa jest to odległość ok. 7 km z kierunku miejscowości Narama i ok. 9 km z kierunku Maszkowic (przez DK7). Kraków jest bezsprzecznie najsilniej oddziałującym ośrodkiem osadniczym, gospodarczym, komunikacyjnym i społecznym dla gminy Iwanowice. W sąsiedztwie gminy położone są małe ośrodki miejskie o znaczeniu lokalnym, jak Skała i Słomniki – oba w odległości ok. 9 km od Urzędu Gminy w Iwanowicach Włościańskich oraz ośrodek- siedziba sąsiedniego powiatu: Miechów (ok. 24 km). W porównaniu z Krakowem, ośrodki te mają marginalny wpływ na rozwój gminy Iwanowice.

88 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Układ komunikacyjny stanowi jedno z najważniejszych uwarunkowań funkcjonalno-przestrzennych gminy Iwanowice, szczególnie w kontekście położenia w bezpośredniej bliskości miasta Krakowa i silnych z nim związków ekonomiczno-społecznych. Gmina Iwanowice charakteryzuje się dobrą i wciąż usprawnianą dostępnością komunikacyjną. Jedną z najważniejszych arterii komunikacyjnych dla rozwoju gminy, mimo iż przebiegającą wyłącznie przez jej południowo-wschodnią część, jest droga krajowa nr 7 (DK7). Jest to ważny szlak komunikacyjny o znaczeniu międzynarodowym, w granicach Polski relacji Chyżne – Kraków – Warszawa – Trójmiasto. Droga ta, oprócz głównych funkcji tranzytowych, ma ogromne znaczenie dla mieszkańców gminy Iwanowice w codziennych dojazdach do Krakowa (praca, edukacja, usługi itp.). Powiązanie lokalnego układu komunikacyjnego z tą drogą jest ważne dla gminy zarówno z punktu widzenia inwestycyjnego, jak również osadniczego i komfortu życia. Obecnie droga ta jest dostosowywana do parametrów drogi ekspresowej (S7), co nastąpi w ciągu najbliższych kilku lat od Krakowa do granic z województwem świętokrzyskim. Budowa drogi S7 trwa również (lub jest planowana) na innych odcinkach obecnej DK7, co w efekcie połączy polskie porty morskie w Trójmieście i Warszawę z południową granicą kraju. W wyniku tych inwestycji, m.in. na terenie gminy Iwanowice, powstaje węzeł drogowy na przyszłej S7 (węzeł Widoma) łączący ją z drogą wojewódzką nr 773. Budowa węzła drogowego Widoma na S7 (a pośrednio także MOP – miejsca obsługi podróżnych) koreluje z potencjalnymi terenami inwestycyjnymi w jego sąsiedztwie, co rokuje w przyszłości możliwość tworzenia strefy aktywności gospodarczej (z wykorzystaniem gruntów prywatnych) na niespotykaną dotąd skalę na terenie gminy. Przyszła droga S7 poprawi również czas dojazdu do Krakowa i komunikację w jego obrębie (po połączeniu z realizowanym ringiem autostradowym wokół Krakowa), a także może przyczynić się do lepszej przepustowości dróg lokalnych w kierunku Krakowa, zabierając większość ruchu tranzytowego. Spowoduje to jeszcze ściślejsze powiązania funkcjonalne gminy z Krakowem (osadnicze, usługowe, gospodarcze itp.). Drugą osią komunikacyjną gminy, bardzo ważną ze względu na łączenie ze sobą i z otoczeniem wielu centralnie położnych miejscowości gminy Iwanowice, jest przebiegająca równoleżnikowo DW773. Droga ta łączy DK7 z miastem Olkusz, przebiegając przez centralną część gminy Iwanowice i Skałę. Dla obszaru gminy Iwanowice ma ważne znaczenie lokalne, ale także wyprowadza ruch na DK7 w kierunku północnym (Warszawa) i wschodnim (kierunek Proszowice), jak i w kierunku zachodnim do DK94 na Olkusz i dalej do konurbacji śląskiej. Sieć drogową uzupełniają drogi powiatowe i gminne znaczenia lokalnego i subregionalnego. Spośród nich warto wymienić istotne dla gminy Iwanowice drogi przecinające jej obszar południkowo, m.in.:

• zespół dróg od Zerwanej w sąsiedniej gminie Michałowice (połączenie z DK7) przez Maszków i Iwanowice Dworskie (ul. Jurajska), Sieciechowice i Grzegorzowice Wielkie oraz Małe (ul. Św. Jana) w kierunku Wolbromia – droga ta w granicach gminy Iwanowice przebiega na całej długości wzdłuż doliny Dłubni,

• zespół dróg od Iwanowic Dworskich, przez Krasieniec Zakupny i Krasieniec Satry (ul. Malownicza), Damice do Naramy. Drogi te mają bardzo istotne znaczenie dla lokalnego przepływu osób i towarów, łącząc północne i centralne miejscowości gminy z Krakowem – przez DK7 bądź przez drogi niższej kategorii z kierunku Naramy. W uzupełnieniu obrazu komunikacyjnego gminy Iwanowice, należy dodać, iż przez teren gminy nie przechodzi linia kolejowa, jednak w związku z rozbudową systemu Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej Krakowa, w pobliskich Słomnikach jest najbliższa stacja kolejowa z węzłem przesiadkowym. Dobre

89 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 skomunikowanie gminy z tą stacją będzie w przyszłości istotne dla znacznej części jej mieszkańców – usprawnienie komunikacji z Krakowem, odległość do stacji w Słomnikach ze wschodnich obszarów gminy Iwanowice to zaledwie kilka kilometrów. Kolejnym istotnym uwarunkowaniem funkcjonalno-przestrzennym gminy Iwanowice jest prawna 1 ochrona przyrody. Ok. /3 powierzchni gminy zajmuje Dłubniański Park Krajobrazowy. Jest to najbardziej na wschód wysunięty ze wszystkich podkrakowskich parków krajobrazowych o charakterze jurajskim. Osią parku jest rzeka Dłubnia - szeroka, urodzajna dolina tej rzeki od najdawniejszych wieków stanowiła obszar osiedlania się człowieka. Dłubnia, wraz ze swymi dopływami, zasilana jest z licznych źródeł, głównie w swoim górnym i środkowym biegu, na czele z wyjątkowo cennymi przyrodniczo i krajobrazowo, objętymi ochroną prawną jako pomniki przyrody, źródłami pulsującymi (np. w Sieciechowicach). Dłubniański Park Krajobrazowy rozciąga się południkowo wzdłuż doliny rzeki Dłubni, w większym stopniu obejmując obszar gminy po jej prawej stronie. W całości obejmuje sołectwa: Grzegorzowice Wielkie i Grzegorzowice Małe, Lesieniec, Zagaje, a w znaczącej części Iwanowice Włościańskie i Iwanowice Dworskie oraz Maszków. W mniejszej części zajmuje obszar sołectw: Żerkowice, Poskwitów, Biskupice, Sieciechowice, Celiny, Władysław. Ponadto cała prawobrzeżna część gminy objęta jest poza obszarem Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego również jego otuliną (a południowa część Naramy otuliną Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie). Obszaru ochrony przyrody wprowadzają określone ograniczenia w kwestii użytkowania gruntów, inwestowania, czy też sieci osadniczej, co musi być uwzględnione w modelu funkcjonalno- przestrzennym gminy i dokumentach planowania przestrzennego. Krajobraz gminny jest wyżynny, występują w nim liczne wąwozy i padoły oraz płaskie wysoczyzny, miejscami widoczne są wychodnie wapienne (np. przełom Dłubni w Maszkowie) – rzeźba charakterystyczna dla pogranicza Wyżyny Olkuskiej i Wyżyny Miechowskiej. W krajobrazie gminy występują pola uprawne, łąki i pastwiska oraz rzadziej tereny leśne. Gmina Iwanowice posiada gęstą sieć osadniczą – duża liczba miejscowości bez wyraźnego ośrodka dominującego. Struktura osadnicza gminy koncentruje się wzdłuż najważniejszych szlaków drogowych – przede wszystkim wzdłuż drogi krajowej i wojewódzkiej, ale również dróg powiatowych i gminnych, bardzo często przyjmując formę rozciągniętych ulicówek (z nielicznymi wyjątkami), co nie sprzyja koncentracji infrastruktury i usług oraz utrudnia kształtowanie przyjaznej dla mieszkańców przestrzeni. Najbardziej zwarte obszary zabudowy znajdują się w południowo-zachodniej części gminy (Narama i inne południowe sołectwa), które odznaczają się również największą popularnością dla nowych mieszkańców z Krakowa (bliskość miasta, dobra komunikacja).

90 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rysunek 2. Uwarunkowania środowiskowe gminy Iwanowice, w tym formy ochrony przyrody.

Źródło: Opracowanie własne z wykorzystaniem dokumentów planistycznych gminy Iwanowice

91 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rysunek 3. Uwarunkowania w zakresie sieci osadniczej oraz komunikacyjnej.

Źródło: Opracowanie własne z wykorzystaniem dokumentów planistycznych gminy Iwanowice

92 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Poziom rozwoju infrastruktury technicznej na terenie gminy Iwanowice jest istotny o tyle, że bezpośrednio przekłada się na jakość życia jej mieszkańców i atrakcyjność gospodarczą (inwestycyjną, rekreacyjną). Przy znaczącym rozproszeniu i wydłużeniu sieci osadniczej (ulicówki), wydatki ponoszone na budowę infrastruktury sieciowej, jej utrzymanie czy modernizacje, nierzadko stanowią jedną z kluczowych pozycji budżetowych lub wręcz uniemożliwiają ze względów ekonomicznych rozwój tej infrastruktury (konieczne są rozwiązania alternatywne). Stopień wyposażenia gminy w odpowiednią infrastrukturę sieciową wpływa też na stan środowiska naturalnego. Gmina Iwanowice jest jedną z najsłabiej skanalizowanych gmin powiatu krakowskiego – jedynie ok. 13% mieszkańców (2019 r.) posiada dostęp do kanalizacji – tłumaczy to również zły stan wód powierzchniowych, w tym cennej przyrodniczo Dłubni i jej dopływów. Konieczna jest rozbudowa sieci kanalizacyjnej oraz rozwiązania zamienne dla terenów, gdzie jej nie będzie ze względów ekonomicznych i innych. Kanalizacja sieciowa dostępna jest obecnie tylko dla niewielkiej części budynków w Iwanowicach Włościańskich i Iwanowicach Dworskich, Sieciechowicach, Biskupicach, Maszkowie i Poskwitowie Starym. Do rejestru zabytków wpisanych jest łącznie 6 obiektów z terenu gminy – drewniany kościół, kaplica i karczma w Iwanowicach, murowany kościół z drewnianą dzwonnicą oraz zespół dworski obejmujący dwór i park w Sieciechowicach. Warto zaznaczyć, że kościół pw. Trójcy Św. w Iwanowicach Włościańskich znalazł się na jednej z tras Szlaku Architektury Drewnianej UNESCO. Obiektem nieujętym na liście, a wspominanym w niektórych opracowaniach turystycznych, są słabo czytelne relikty grodziska wczesnośredniowiecznego, zachowane w Damicach. Obiekty zabytkowe i przyrodnicze nie są połączone infrastrukturą pieszo-rowerową ani oznakowanymi szlakami. Wraz z doliną rzeki Dłubni, wychodniami skalnymi, wąwozami i padołami, zabytki gminy stanowią o potencjale rekreacji, wykorzystanym do tej pory w niewielkim stopniu. Za organizowanie i prowadzenie działalności kulturalnej w gminie odpowiada przede wszystkim Gminne Centrum Kultury i Bibliotek w Iwanowicach (z siedzibą w Iwanowicach Włościańskich). Centrum animuje życie kulturalne na terenie gminy, prowadząc rozmaite zajęcia edukacyjne i artystyczne dla wszystkich grup wiekowych, wspierając działalność inicjatyw kulturalnych, a także realizując zajęcia rekreacyjne i ruchowe we wszystkich miejscowościach w przestrzeni gminy. Wśród inicjatyw warto wymienić wiele Zespołów Śpiewaczy Ludowych (ZŚL Grzegorzowice, ZŚL Poskwitów Stary, ZŚL Damice, ZŚL Sułkowice, ZŚL Maszków, ZŚL Żerkowice, ZŚL Celiny, ZŚL Narama, ZŚL Zalesie, ZŚL Poskwitów Nowy), kapelę ludową „Maszkowiacy” z Maszkowa, orkiestry: „Tempo” z Iwanowic, „Hejnał” z Sieciechowic oraz trzecią, działającą w Naramie, a także liczne Koła Gospodyń Wiejskich. Wydarzenia kulturalne realizowane zarówno w przypadku gminy Iwanowice, jak również w większości pozostałych gmin powiatu, to przede wszystkim imprezy kierowane do społeczności lokalnych, nierzadko o charakterze amatorskim bądź półamatorskim, jednakże bardzo istotne, zwłaszcza w zakresie kultywowania dawnych tradycji czy upowszechniania wiedzy historycznej związanej bezpośrednio z miejscem zamieszkania. Instytucja współpracuje z organizacjami pozarządowymi, szkołami, bibliotekami, niezależnymi animatorami i artystami, biznesem, pomocą społeczną, policją, parafią, OSP. Poza tym Gminne Centrum Kultury i Bibliotek posiada w swoich strukturach bibliotekę zlokalizowaną w Iwanowicach z dwoma filiami ¬– w Sieciechowicach oraz Widomej. W zakresie kultury w gminie Iwanowice interesującym faktem jest również działalność Muzeum Regionalnego. Placówka ta, początkowo w formie izby regionalnej, istnieje od 1977 roku. Muzeum gromadzi głównie eksponaty archeologiczne i etnograficzne, związane z historią Iwanowic Włościańskich, Dworskich, a także najbliższej okolicy, mając charakter typowo lokalny. Sieć szkół na terenie gminy tworzy 7 placówek, w tym dla jednej organem prowadzącym jest samorząd gminny oraz 2 przedszkola.

93 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice - funkcje terenów w gminie Największy udział w obszarze gminy mają i nadal będą miały otwarte tereny rolne. W dużej mierze jest to związane z korzystnymi warunkami glebowymi, wykształconymi na podłożu lessowym, szczególnie we wschodniej części gminy (przewaga obszarów wykorzystywanych rolniczo na wchód od doliny Dłubni, mało terenów leśnych, mniejszy udział terenów zabudowanych w północnej części). Iwanowice, mimo położenia blisko Krakowa, z punktu widzenia użytkowania terenu są i długo pozostaną gminą typowo rolniczą, co odróżnia ją od gmin położonych w zachodniej oraz południowej części powiatu krakowskiego, a w szczególności od tych, które bezpośrednio sąsiadują z Krakowem. W przyszłości zakłada się zwiększenie powierzchni leśnych i zmniejszenia fragmentacji kompleksów leśnych, głównie poprzez zalesienia i zadrzewienia terenów rolnych o niskich klasach bonitacyjnych lub nieprzydatnych dla rolnictwa. Zabudowa pozostała określona wzdłuż istniejących dróg we wszystkich miejscowościach, z koncentracją we wschodniej i południowej części gminy. Funkcje usługowe obecne są głównie w centrach miejscowości, z dominantą w Iwanowicach Włościańskich, gdzie zlokalizowany jest urząd gminy oraz najważniejsze instytucje i obiekty publiczne. Zakłada się zwiększenie udziału różnego rodzaju usług, głównie w centrach wsi, z uwzględnieniem usług służących obsłudze turystów i gości oraz wraz z postępującą rewitalizacją przestrzeni publicznych. Działalność przemysłowa dotyczy przede wszystkim terenów wzdłuż nowej drogi S7, z koncentracją w Zalesiu, szczególnie w pobliżu planowanego/budowanego węzła drogowego Widoma na drodze ekspresowej. Na rozmieszczenie terenów zabudowy wpływ mają przede wszystkim: rzeźba terenu, uwarunkowania środowiskowe i zagrożenia naturalne, a także dostępność komunikacyjna. Zakłada się poszerzenie w niewielkim zakresie terenów zabudowanych oraz zróżnicowanie intensywności zabudowy w zależności od funkcji i położenia terenu w stosunku do układów komunikacyjnych. Wzdłuż koryta rzeki Dłubni, w pasie o szerokości 100 metrów, występuje strefa zakazu budowania nowych obiektów od linii brzegu.

94 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rysunek 4. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice - funkcje terenów w gminie.

Źródło: Opracowanie własne z wykorzystaniem dokumentów planistycznych gminy Iwanowice

95 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rozmieszczenie planowanych wybranych inwestycji i planowane zmiany w przestrzeni gminy Krótka charakterystyka wybranych obszarów i kierunków interwencji: • Model uwzględnia realizację zewnętrznych inwestycji poprawiających dostępność komunikacyjną gminy, w szczególności budowę odcinka drogi S7: węzeł „Widoma” – węzeł „Szczepanowice” oraz północnej obwodnicy Krakowa, co otworzy m.in. nowe obszary pod zagospodarowanie gospodarcze na południowo-wschodnim krańcu gminy Iwanowice, głównie w miejscowości Zalesie. • Poza tym, dla zwiększenia mobilności mieszkańców i poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, a jednocześnie w ramach zwiększania dostępności komunikacyjnej gminy dla turystów i gości, zaplanowano rozwój infrastruktury drogowej na terenie gminy, m.in. przebudowę drogi gminnej w Żerkowicach, modernizację dróg powiatowych oraz budowę infrastruktury dla pieszych m.in. w Naramie, Celinach, Grzegorzowicach Wielkich, Lesieńcu, Domiarkach i innych miejscowościach. • Zakłada się kontynuację realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych określonych na obszarze rewitalizacji w Gminnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Iwanowice na lata 2016-2026 (Iwanowice Włościańskie, Sieciechowice), a także z zakresu odnowy centrów poszczególnych miejscowości (m.in. Krasieniec Zakupny, Sułkowice, Sieciechowice, Iwanowice Dworskie).

• Chcąc zwiększyć dostępność i jakość oferty czasu wolnego dla mieszkańców, jak również turystów i gości, zaplanowano szereg inwestycji dotyczących infrastruktury turystycznej, okołoturystycznej i rekreacyjnej w większości miejscowości (m.in. w Grzegorzowicach Wielkich, Sułkowicach) i w otoczeniu rzeki Dłubni.

• Ze względu na walory przyrodniczo-krajobrazowe, a także komfort życia mieszkańców, priorytetem pozostaje rozwój infrastruktury sieciowej. Biorąc pod uwagę uwarunkowania środowiskowe, terenowe i strukturę osadnictwa, a także koszty realizacji i utrzymania inwestycji, wyznaczono obszary doposażenia w sieciową infrastrukturę wodno-kanalizacyjną. W zakresie sieci kanalizacyjnej zadecydowano o rozbudowie aglomeracji Iwanowice oraz o wsparciu dla rozwiązań indywidualnych i sąsiedzkich (rozwoju systemu usług asenizacyjnych oraz modernizacji przydomowych oczyszczalni ścieków). Rozbudowa sieci wodociągowej dotyczy w szczególności miejscowości: Celiny, Grzegorzowice Wielkie, Maszków, Sieciechowice, Władysław i Żerkowice. Uzupełnieniem tych inwestycji będzie budowa zbiorników retencyjnych w Naramie, Widomie i Zalesiu oraz włączenie ich do gminnego systemu wodociągów.

• Analiza sieci szkół i stanu technicznego istniejącej bazy w kontekście potrzeb społecznych, wskaźników demograficznych i stojących przez oświatą wyzwań wskazała na konieczność budowy budynku wielofunkcyjnego w Poskwitowie z przeznaczeniem dla Szkoły Podstawowej i OSP Poskwitów oraz rozbudowy szkoły w Damicach i przystosowania budynku wraz z otoczeniem do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Inwestycje w modernizacje budynków szkolnych dotyczą również placówek w Sieciechowicach, Widomej, Celinach, Naramie i Grzegorzowicach Wielkich.

96 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Rysunek 5. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Iwanowice – rozmieszczenie planowanych inwestycji i planowane zmiany w przestrzeni gminy.

Źródło: Opracowanie własne, na podstawie informacji gminy Iwanowice

97 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie Iwanowice wynikają z przyjętego i opisanego wyżej modelu. Dotyczą kluczowych jednostek funkcjonalno-przestrzennych. Opis uwzględnia krótką charakterystykę każdej z nich oraz określa najważniejsze zalecenia i wskazówki dotyczące polityki przestrzennej w odniesieniu do tych jednostek. 1. Tereny o funkcjach mieszkaniowych: • Charakterystyka:

→ Obszary mieszkaniowe z przewagą zabudowy jednorodzinnej oraz zabudowy mieszkaniowo-zagrodowej, zlokalizowane wzdłuż istniejących ulic w poszczególnych sołectwach gminy, gdzie charakteryzują się tradycyjnymi dla fizjonomii wsi cechami rozplanowania i sposobem sytuowania zabudowy. Obszary z częściowo obecną funkcją usługową. • Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej:

→ Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni urbanistycznej dla rozwoju funkcji mieszkaniowych i usługowych realizowanych w zwartych obszarach wokół terenów już zainwestowanych, utrzymanie dotychczasowego wykorzystania terenów z możliwością przekształceń przy poszanowaniu interesu prywatnego i publicznego oraz realizacja inwestycji w ramach określonych parametrów zagospodarowania;

→ Kształtowanie ładu i kompozycji przestrzennej z dbałością o estetykę i w poszanowaniu dla dziedzictwa kulturowego, w tym ochrona jego materialnych elementów i krajobrazu gminy oraz kształtowanie nowej zabudowy w nawiązaniu do lokalnych tradycji architektonicznych;

→ Rozwój infrastruktury technicznej na podstawie analizy potrzeb i rachunku ekonomicznego; stosowanie rozwiązań alternatywnych (wykorzystanie indywidualnych lub sąsiedzkich systemów zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, rozwinięta usługa asenizacyjna); → Zapewnienie dobrej dostępności komunikacyjnej m.in. poprzez układ dróg publicznych, transport zbiorowy, połączenia rowerowe; rozwój infrastruktury komunikacyjnej przy uwzględnieniu potrzeb w zakresie ochrony przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem; → Dążenie do poprawy dostępności infrastruktury społecznej (przedszkola, szkoły, place zabaw, skwery, miejsca rekreacji i wypoczynku oraz aktywności sportowej); → Uwzględnienie ograniczeń w zabudowie obszarów zalewowych i okresowych podtopień w strefie zalewowej Dłubni i innych obszarach okresowo podmakających;

→ Kreowanie prawidłowych relacji pomiędzy zabudową a terenami otwartymi, rolnymi oraz terenami lasów oraz terenami działalności produkcyjno-usługowej i terenami zabudowy mieszkalnej (m.in. zakaz prowadzenia działalności uciążliwej dla środowiska i otoczenia);

→ W przypadku uzasadnionych wniosków właścicieli gruntów o rozszerzenie terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową na wartościowych terenach rolnych,

98 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

których funkcja powinna pozostać niezmieniona – uwzględnienie przesłanek również innych niż przyrodnicze (potrzeby osadnicze, uzasadnienie ekonomiczne itp.) w celu stworzenia podstaw pod rozwiązanie kompromisowe. 2. Tereny inwestycyjne i obszary o funkcjach usługowych i przemysłowych:

• Charakterystyka: → Obszary administracyjno-usługowe, istotne ze względu na pełnienie funkcji obsługi mieszkańców gminy, a także obszary rozwoju aktywności gospodarczej, skupiające miejsca pracy, zlokalizowane głównie w centrach miejscowości, w tym nowe obszary pod zagospodarowanie gospodarcze na południowo-wschodnim krańcu gminy Iwanowice, głównie w miejscowości Zalesie. W obszarach tych zlokalizowane lub planowane są m.in. przedsiębiorstwa, instytucje i obiekty użyteczności publicznej oraz punkty handlowo- usługowe.

• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni urbanistycznej dla rozwoju obszarów aktywności gospodarczej, w tym wsparcie i realizacja pełnego uzbrojenia terenów oraz włączenia w lokalny układ komunikacyjny, koordynowanie zamierzeń inwestorów w celu wykorzystania obszaru w poszanowaniu dla interesu publicznego i środowiska oraz realizacja inwestycji w ramach parametrów zagospodarowania;

→ Stwarzanie warunków do rozwoju usług publicznych (służba zdrowia, opieka społeczna, oświata i wychowanie, kultura, administracja, sport itp.) w obszarach skoncentrowanej i koncentrującej się zabudowy mieszkalnej (w centrum administracyjnym gminy, a także centrach poszczególnych wsi); → Zachowanie szczególnej dbałości o estetykę przestrzeni publicznych oraz obiektów usług publicznych i terenów aktywności gospodarczej wraz z ich najbliższym otoczeniem; → Wykorzystanie istniejącej w sąsiedztwie zieleni dla kształtowania terenowych urządzeń sportowych i rekreacyjnych (ciągów i tras spacerowych, tras rowerowych, miejsc rekreacji i wypoczynku oraz aktywności sportowej itp.); → Zapewnienie dobrej dostępności komunikacyjnej (układ drogowy, komunikacja zbiorowa, infrastruktura piesza i rowerowa, punkty przesiadkowe) oraz organizacja miejsc parkingowych przy kluczowych obiektach; → Wykorzystanie usługowe i przemysłowe terenów otwartych przez realizację zewnętrznych inwestycji poprawiających dostępność komunikacyjną gminy, w szczególności budowę odcinka drogi S7: węzeł „Widoma” – węzeł „Szczepanowice” oraz północnej obwodnicy Krakowa, głównie na południowo-wschodnim krańcu gminy, w miejscowości Zalesie. 3. Pas szerokości 100 m od linii brzegowej rzeki Dłubni z zakazem budowania nowych obiektów:

• Charakterystyka: → Pas szerokości 100 m od linii brzegowej rzeki Dłubni, która przecina obszar gminy od północnego-zachodu, przez jej centralną część, do południa. W północnej i południowej części Doliny Dłubni w granicach gminy tereny po obu brzegach rzeki objęte są ochroną

99 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

krajobrazową w ramach Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Na odcinku w centralnej części gminy dotyczy to przede wszystkim zachodniego brzegu rzeki. Z uwagi na brak dokumentacji określającej dokładne zagrożenie powodziowe i podtopień (odpowiedzialność RZGW w Krakowie), wyznaczono buforowy pas bezpieczeństwa.

• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Zakaz budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzeki Dłubni poza przypadkami szczegółowo określonymi w planach zagospodarowania przestrzennego, dotyczącymi obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej;

→ Ochrona wartości i zasobów przyrodniczych, w tym zbiorowisk roślinnych, różnorodności flory i fauny oraz zachowanie korytarzy ekologicznych;

→ Ochrona krajobrazu, w tym tradycyjnych form zabudowy. 4. Tereny zielone – lasy, zieleń urządzona oraz tereny przeznaczone do zalesienia i cenne krajobrazowo:

• Charakterystyka: → Obszary zieleni kluczowe dla systemu przyrodniczego, położone przede wszystkim w Dolinie Dłubni oraz w zachodniej i północnej części gminy oraz obszary ich otulin, pełniące role: klimatyczno-biologiczną, krajobrazową, rekreacyjno-społeczną, turystyczną, produkcyjną.

• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej:

→ Zachowanie i ochrona przed ekspansją gospodarczą i urbanistyczną obszarów o unikatowych wartościach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych, w tym wykluczenie z zabudowy terenów leśnych i terenów rolnych przeznaczonych do zalesienia;

→ Zachowanie terenów leśnych i towarzyszących im łąk w dotychczasowym użytkowaniu, ograniczenie zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne;

→ Dbałość o drzewostan i zieleń poprzez realizacje niezbędnych prac gospodarczych i pielęgnacyjnych, szczególnie na terenach zespołów parkowych objętych strefą konserwatorską;

→ Przestrzeganie przepisów prawa o ochronie przyrody oraz nakaz zachowania ciągłości przestrzennej systemu przyrodniczego (w tym korytarzy ekologicznych, ochrona drzewostanu) oraz równomierności rozmieszczenia przestrzeni otwartych i biologicznie czynnych na terenach zainwestowanych; → Zachowanie i bezwzględna ochrona najbardziej atrakcyjnych krajobrazów, dalekich perspektyw i widoków, a także wszystkich wartościowych elementów środowiska kulturowego; → Dopuszczenie lokalizacji szlaków, tras i urządzeń małej architektury związanych z rekreacją, turystyką i wypoczynkiem na terenach chronionego krajobrazu;

100 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

→ Umożliwienie dostępu do wody w ramach powszechnego korzystania z wód oraz dopuszczenie istniejącego użytkowania rolniczego na otwartych terenach zieleni nieurządzonej i niezainwestowanych;

→ Zapewnienie dostępności komunikacyjnej, w szczególności poprzez rozwój sieci ścieżek rowerowych, nordic walking itp. 5. Tereny rolnicze, w tym tereny rolnicze chronione ze względu na krajobraz:

• Charakterystyka: → Grunty orne i nieużytki, łąki, pastwiska, sady zlokalizowane na rozległych wzniesieniach i obniżeniach terenu. • Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej:

→ Kontynuacja rolniczego sposobu użytkowania terenów, w tym w kierunku rolnictwa ekologicznego; → Przeciwdziałanie rozdrobnieniu areału rolnego, dążenie do poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych;

→ Realizacja programu zalesień gruntów najsłabszych, nieużytków i gruntów rolniczo nieprzydatnych oraz jednoczesna ochrona kompleksów gleb o wysokiej jakości i przydatności rolniczej; → Ochrona terenów rolnych przed zabudową, w tym wykluczenie zabudowy zagrodowej z tych terenów na obszarze całej gminy, dopuszczając realizację wyłącznie obiektów gospodarczych (niemieszkalnych) na terenach rolnych leżących poza granicami parków krajobrazowych oraz na terenach objętych prawną formą ochrony przyrody;

→ Wyróżnia się tereny rolnicze chronione ze względu na krajobraz, które obejmują duże kompleksy terenów niezabudowanych o wysokich wartościach krajobrazowych i widokowych – dotyczy ich zdecydowana ochrona przed zainwestowaniem (bezwzględna w przypadku najbardziej atrakcyjnych krajobrazów), zaś niezbędna infrastruktura techniczna na tych obszarach powinna być w miarę możliwości wkomponowana w krajobraz;

→ Zachowanie użytków rolnych i zielonych z zadrzewieniami śródpolnymi oraz otuliną biologiczną cieków wodnych, szczególnie terenów o istotnym znaczeniu dla zachowania bioróżnorodności;

→ Wyklucza się naruszania lokalnych cieków i urządzeń melioracji wodnych;

→ Dopuszczenie lokalizacji szlaków, tras i urządzeń małej architektury związanych z rekreacją, turystyką i wypoczynkiem na terenach chronionego krajobrazu;

→ Prócz rolnictwa, tereny szczególnego przeznaczenia w obszarach: agroturystyka, turystyka, rekreacja, sport, wypoczynek, produkcja energii ze źródeł odnawialnych, parki i inne tereny zieleni urządzonej.

101 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

6. Wody:

• Charakterystyka: → Cieki wodne w przestrzeni gminy – przede wszystkim rzeka Dłubnia i jej dopływ Minóżka – oraz ich bezpośrednia otulina. • Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej:

→ Zachowanie istniejącego systemu, dążenie do poprawy czystości wód na obszarze całej gminy, zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do wód i do ziemi oraz składowania substancji niebezpiecznych;

→ Ochrona koryt cieków i ich dopływów poprzez utrzymanie ich w stanie naturalnym, przy dopuszczeniu interwencji w przypadku uzasadnionych względów ochrony przeciwpowodziowej pod warunkiem zastosowania metod biologicznych z wykluczeniem prostowania i skracania biegów cieków; → Ochrona bezpośredniej otuliny biologicznej cieków wodnych z ograniczeniem zabudowy kubaturowej, w tym wzmocnienie jej funkcji filtrującej powstrzymującej przedostawanie się substancji nawozowych i zawiesin spłukiwanych z pól; → Prowadzenie działań zmierzających do zagęszczenia sieci ekologicznej wzdłuż cieków wodnych;

→ Możliwe udostępnienie strefy nadbrzeżnej dla rozwoju funkcji związanych ze sportem, rekreacją, wypoczynkiem czy turystyką, przy pełnej ochronie systemu przyrodniczego;

→ Zakaz podejmowania przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; → Zapewnienie dostępności komunikacyjnej, w szczególności poprzez rozwój sieci ścieżek rowerowych, nordic walking itp.

102 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Obszary strategicznej interwencji

Obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa wraz z zakresem planowanych działań Terytorialne ukierunkowanie Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” zakłada dążenie do wykorzystania i wzmocnienia przewag konkurencyjnych regionu (mowa m.in. o potencjale kulturowym, turystycznym i przyrodniczym) oraz zachowania spójności wewnątrzregionalnej. Wdrażany zatem będzie rozwój terytorialnie wrażliwy i odpowiedzialny. Przejawem polityki rozwoju ukierunkowanej terytorialnie są obszary strategicznej interwencji. Zgodnie z definicją ustawową, obszar strategicznej interwencji (OSI) to określony w strategii rozwoju obszar o zidentyfikowanych lub potencjalnych powiązaniach funkcjonalnych, lub o szczególnych warunkach społecznych, gospodarczych czy przestrzennych, decydujących o występowaniu barier rozwoju lub trwałych, możliwych do aktywowania, potencjałów rozwojowych, do którego jest kierowana interwencja publiczna łącząca inwestycje, w szczególności gospodarcze, infrastrukturalne albo w zasoby ludzkie, finansowane z różnych źródeł, czy też rozwiązania regulacyjne. Samorząd województwa małopolskiego wskazał w swojej strategii, poza OSI określonymi na szczeblu krajowym (miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze i obszary zagrożone trwałą marginalizacją), dodatkowy katalog OSI regionalnych. Ostatecznie w województwie małopolskim wyodrębniono 6 typów obszarów (w rozumieniu zapisów Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030): 3 typy obszarów problemowych (kategoria ta obejmuje zarówno OSI krajowe, jak i OSI regionalne), 2 typy obszarów o wyjątkowym potencjale oraz 1 typ obszarów wzrostu. Wśród nich należy wymienić: • Miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze 6 miast wskazanych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) i Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030, tj.: Tarnów, Nowy Sącz, Gorlice, Nowy Targ, Zakopane, Chrzanów. Obszary te będą wspierane z poziomu kraju i regionu za pomocą specjalnie dedykowanych instrumentów. Z poziomu regionalnego przewiduje się objęcie wskazanych OSI krajowych dodatkową interwencją, np. w postaci specjalnych preferencji lub premiujących kryteriów wyboru projektów w RPO WM 2021–2027. Szczegółowy zakres wsparcia zaproponowany zostanie w tymże programie. • Miejskie obszary funkcjonalne (MOF) Za obszary wzrostu, o wyjątkowych możliwościach rozwojowych, uznano miasta i obszary funkcjonalne wokół nich. Przeprowadzono analizę dotyczącą delimitacji optymalnych zasięgów MOF w Małopolsce, w kontekście realizacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych na lata 2021-2027, dla stolicy regionu oraz 6 miast średnich tracących funkcję społeczno- gospodarcze. W konsekwencji w strategii wskazano 6 miejskich obszarów funkcjonalnych w Małopolsce: MOF Krakowa, MOF Tarnowa, MOF Nowego Sącza, MOF Gorlic, MOF Podhala, MOF Chrzanowa. Gmina Iwanowice określona została w dokumencie jako funkcjonująca w ramach optymalnego zasięgu MOF Frakowa. Województwo małopolskie będzie wspierać gminy współpracujące w ramach MOF – z założeniem, że kluczowe znaczenie będzie miała (zawiązana formalnie) współpraca i inicjatywa oddolna. Jedną z form wparcia będzie możliwość realizacji wspomnianego instrumentu ZIT na obszarze wybranych MOF.

103 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Obszar transformacji energetycznej – Małopolska Zachodnia Kolejne OSI są konsekwencją wyzwań związanych z procesem transformacji gospodarki w kierunku uzyskania neutralności klimatycznej. Transformacja będzie wymagać dedykowanych interwencji i wsparcia na rzecz tych obszarów, które będą najsilniej dotknięte jej skutkami. W Małopolsce takim obszarem są tereny w najbardziej zurbanizowanej zachodniej części województwa – 4 powiaty: chrzanowski, olkuski, oświęcimski i wadowicki, gdzie gospodarka oparta jest w znacznej mierze na dużych zakładach, w tym związanych z działalnością górniczą. Kopalnie węgla kamiennego funkcjonują w Brzeszczach i w Libiążu. Obszar Małopolski Zachodniej rekomendowany jest do wsparcia w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Fund). Dostępność środków w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 będzie wymagało przygotowania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, który określi cele oraz będzie koordynował działania i współpracę różnych partnerów. • Gminy zmarginalizowane Gminy dotknięte problemami i barierami rozwojowymi zostały wyznaczone na podstawie wskaźnika syntetycznego, złożonego z wybranych mierników przedstawiających zagadnienia społeczne, ekonomiczne i środowiskowe. Ostatecznie, jako obszary zmarginalizowane w Małopolsce wskazano gminy, zlokalizowane głównie w południowej i wschodniej części regionu oraz częściowo na północy województwa (nie ma wśród nich gminy Iwanowice). Do tych jednostek zostanie skierowane szczególne wsparcie w celu wyrównania ich szans rozwojowych. • Miejscowości uzdrowiskowe Z uwagi na specyfikę województwa, za regionalne OSI uznano miejscowości uzdrowiskowe. Są to obszary o szczególnych walorach: przyrodniczych, krajobrazowych, klimatycznych, rekreacyjnych, turystycznych, zdrowotnych, o uznanej marce, tradycjach i bogatej historii, manifestującej się często w zabytkowej architekturze. Miejscowości te zlokalizowane są głównie na obszarach górskich, które są obszarami o utrudnionym dostępie komunikacyjnym i ograniczonych możliwościach rozwoju przemysłu. Z uwagi na istotne znaczenie rozwoju branży uzdrowiskowej oraz dużą koncentrację jednostek tego typu w Małopolsce, samorząd regionalny w kolejnych latach utrzyma wsparcie dla obecnych, jak i przyszłych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej. Do tej grupy nie zalicza się gmina Iwanowice. • Obszary prawnie chronione Specjalnym wsparciem objęte zostaną objęte ponadto obszary prawnie chronione, np. parki narodowe, parki krajobrazowe czy obszary Natura 2000. Są to obszary szczególnie cenne pod względem przyrodniczym, co powoduje konieczność objęcia ich dodatkową ochroną i wsparciem z poziomu regionu. Jednocześnie ich obecność na danym obszarze wprowadza pewne ograniczenia związane z użytkowaniem terenów i realizacją inwestycji. Stąd wsparcie dla terenów chronionych będzie związane nie tylko z kwestiami ochrony środowiska, ale interwencja z poziomu województwa będzie również formą rekompensaty dla gmin, które dotykają bariery wywoływane przez obostrzenia środowiskowe. Ponadto samorząd regionalny będzie wyróżniać gminy, które wykazują się aktywnością w zakresie działań środowiskowych. Będą one mogły uzyskać preferencje w programach konkursowych finansowanych ze środków budżetu województwa oraz w ramach konkursów wspieranych ze RPO WM 2021-2027. Zachodnią część gminy Iwanowice pokrywa Dłubniański Park Krajobrazowy wraz z otuliną, a na południu obecny jest również niewielki fragment otuliny Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie.

104 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Obszary strategicznej interwencji kluczowe dla gminy Iwanowice wraz z zakresem planowanych działań W ramach prac nad strategią, zarówno na etapie diagnostycznym, jak i planistycznym, analizowano możliwość wyznaczenia w gminie Iwanowice lokalnych obszarów strategicznej interwencji. Specyfika gminy oraz zdiagnozowane problemy, a jednocześnie rozpoznane zasoby endogeniczne i potencjały gminy, które można wykorzystać do rozwoju zgodnego z przyjętą wizją gminy, zdecydowały o wyodrębnieniu następujących obszarów strategicznej interwencji. • OSI Tereny planowanej aktywności gospodarczej i inwestycyjnej wzdłuż drogi S7 Jedną z najważniejszych arterii komunikacyjnych dla rozwoju gminy Iwanowice, mimo iż przebiegającą wyłącznie przez jej południowo-wschodnią część, jest droga krajowa nr 7 (DK7), która obecnie jest dostosowywana do parametrów drogi ekspresowej (S7). W ramach realizowanych inwestycji na terenie gminy powstaje węzeł drogowy przyszłej S7 (węzeł Widoma) łączący ją z drogą wojewódzką nr 773. Budowa węzła drogowego Widoma na S7 (a pośrednio także MOP – miejsca obsługi podróżnych) podniesie potencjał inwestycyjny terenów w jego sąsiedztwie, co rokuje w przyszłości możliwość tworzenia strefy aktywności gospodarczej na niespotykaną dotąd skalę na terenie gminy. Wspomniane tereny mogą one stanowić atrakcyjną ofertę lokalizacyjną dla inwestorów oraz źródło przyszłych dochodów gminy i miejsca pracy dla mieszkańców. Częstokroć pozostają w rękach prywatnych, a więc w wielu przypadkach powinny to być działania oparte na współpracy z kapitałem prywatnym. Rolą gminy jest odpowiednie planowanie przestrzenne terenów nadających się pod zagospodarowanie inwestycyjne, aktualizowanie planów we współpracy z właścicielami gruntów, z jednoczesnym przestrzeganiem zasad życia społecznego oraz ochrony środowiska i braku uciążliwości. Przy rozdrobnieniu gruntów, ważne będzie podejmowanie działań związanych ze scalaniem gruntów z wykorzystaniem różnorodnych narzędzi, w tym dofinansowania unijnego – w tych działaniach gmina powinna być partnerem dla właścicieli gruntów i powiatu realizującego zadania scaleniowe. Rolą gminy będzie również pozyskiwanie środków i realizacja w określonych przypadkach nowych odcinków mediów na terenach pod zagospodarowanie inwestycyjne (kanalizacja, wodociąg, drogi dojazdowe, ewentualna pomoc przy realizacji innych rodzajów infrastruktury) w zakresie na jaki pozwalają jej kompetencje. Działania takie traktowane są jako tworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego. Gmina odpowiada ponadto za promowanie własnego obszaru i walorów gospodarczych wśród potencjalnych inwestorów z wybranych branży – działania takie mają większą skuteczność i zasięg, jeżeli są realizowane we współpracy kilku sąsiednich samorządów, przy profesjonalnym wsparciu, mają określonych odbiorców i przemyślane kanały przekazu. W parze z promocją powinna iść również odpowiednia obsługa inwestorów, rozumianych nie tylko jako podmioty z zewnątrz, lecz również albo przede wszystkim podmioty lokalne. Strategia postępowania będzie zatem bazować na założeniu maksymalizacji korzyści i minimalizacji negatywnego oddziaływania. Gmina będzie dążyć do zwiększenia powierzchni terenów oraz intensywności zabudowy usługowej i produkcyjnej, eliminując konflikty środowiskowe, społeczne i funkcjonalno-przestrzenne. Jednym z proponowanych rozwiązań jest systematyczne wdrażanie zmiany funkcji obiektów mieszkaniowych położonych w bezpośrednim sąsiedztwie drogi krajowej, poprzez przekształcanie jej na funkcję usługową i produkcyjną. Zabudowa w ww. terenach może być uzupełniana, przy uwzględnieniu realizacji

105 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

terenów zieleni izolacyjnej i miejsc postojowych oraz parkingów. Planowane są również działania w zakresie poprawy ładu przestrzennego. • OSI Środowisko wodne gminy, przede wszystkim rzeka Dłubnia – ochrona, poprawa jakości wód i włączenie w obieg gospodarczy (rekreacyjno-turystyczny) Wykorzystanie potencjału rekreacyjnego środowiska wodnego gminy oraz poprawa jakości wód powierzchniowych stanowią naturalne wyzwania dla gminy Iwanowice, w szczególności na jej atuty – rzeka Dłubnia i Dłubniański Park Krajobrazowy, który rozciąga się południkowo wzdłuż doliny rzeki Dłubni, w większym stopniu obejmując obszar gminy po jej prawej stronie. W całości obejmuje sołectwa: Grzegorzowice Wielkie i Grzegorzowice Małe, Lesieniec, Zagaje, a w znaczącej części Iwanowice Włościańskie i Iwanowice Dworskie oraz Maszków. W mniejszej części zajmuje obszar sołectw: Żerkowice, Poskwitów, Biskupice, Sieciechowice, Celiny, Władysław. Ponadto cała prawobrzeżna część gminy objęta jest poza obszarem Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego również jego otuliną. Rzeka i tereny sąsiadujące posiadają ogromny potencjał rekreacyjno-turystyczny, w tym w kontekście potężnej bazy potencjalnych korzystających w postaci miasta Krakowa. Jednocześnie obszary ochrony przyrody cechują określone ograniczenia w kwestii użytkowania gruntów i inwestowania, co wpływa na strategię postępowania. Na aranżację terenów wodnych i rekreacyjnych w gminie składają się w pierwszej kolejności zarówno działania inwestycyjne (wyeksponowanie, zagospodarowanie i udostepnienie zwiedzającym najciekawszych miejsc, jak np. źródła pulsujące, czy ślady bytności człowieka w czasach prehistorycznych, aranżacja ścieżek przyrodniczych i edukacyjnych oraz różnego rodzaju tras, a także miejsc wypoczynku i rekreacji z małą infrastrukturą, platformy widokowe na dolinę i przełom itp.) jak i prośrodowiskowe (filtracja cieków wodnych spływających z pól, wzmacnianie bioróżnorodności terenów nad wodami itp.). W drugiej kolejności działania gminy będą dotyczyć animacji i aktywizacji tych miejsc (organizacja wydarzeń, np. plenerów artystycznych, imprez integracyjnych i rodzinnych) oraz wsparcia i promocji działalności gospodarczej w obszarze rekreacji i wypoczynku na tych terenach (rekreacja kajakowa, wypożyczalnie sprzętu, rozwój pola namiotowego, gastronomii itp.). Ważnym elementem rozwoju oferty rekreacji wodnej będzie połączenie jej z siecią rowerową i innymi elementami oferty czasu wolnego, w tym obiektami kulturowymi i innymi ciekawymi miejscami na terenie gminy. Posłużyć ma temu również współpraca z sąsiednimi samorządami w takich obszarach jak integrowanie i uzupełnianie oferty, wspólna promocja i informacja turystyczna itp. Ustanowienie OSI dotyczącego aktywizacji i wykorzystania potencjału rekreacyjnego rzeki Dłubni wpisuje się w priorytety OSI województwa małopolskiego poświęcone wsparciu jednostek o ponadprzeciętnym udziale obszarów prawnie chronionych w ich powierzchni i realizujących działania prośrodowiskowe.

• OSI Obszar zdegradowany i wydzielony w jego ramach obszar rewitalizacji oraz obszary odnowy miejscowości Rada Gminy Iwanowice przyjęła do realizacji Gminny Program Rewitalizacji lata 2017-2023. Zgodnie z ideą rewitalizacji, dokument został opracowany z zastosowaniem modelu ekspercko- partycypacyjnego, polegającego na możliwie szerokim udziale wszystkich interesariuszy we wszystkich etapach prac, przy jednoczesnym zaangażowaniu ekspertów zewnętrznych. Metodologię sporządzenia programu wyznaczały przede wszystkim Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji, a także obowiązujące Wytyczne w zakresie

106 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020, wydane przez Ministra Rozwoju. Zgodnie z tymi założeniami, wyznaczony został obszar zdegradowany, który obejmuje sołectwa: Biskupice, Damice, Grzegorzowice Małe, Grzegorzowice Wielkie, Iwanowice Dworskie, Iwanowice Włościańskie, Lesieniec, Maszków, Poskwitów, Sieciechowice, Zagaje. Wiele zdiagnozowanych problemów skupia się wokół miejscowości, które położone są w dolinie rzeki Dłubni. Jednocześnie obszar ten posiada znaczący potencjał rozwoju. Granice obszaru rewitalizacji zostały wyznaczone na obszarze zabudowanym po obu stronach rzeki. Dla obszaru określono cele oraz odpowiadające im kierunki działań. Zarówno w warstwie diagnozy, jak i planu operacyjnego Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Iwanowice na lata 2017- 2023 jest zgodny z niniejszą strategią. W związku z tym, jednym z obszarów strategicznej interwencji będzie obszar zdegradowany i wydzielony w jego ramach obszar rewitalizacji. Strategia postępowania obejmuje przedsięwzięcia określone w programie (lub jego aktualizacji, bazującej na odświeżonej i pogłębionej diagnozie), w tym mieszczące się równocześnie w ramach wyżej określonego: OSI Środowisko wodne gminy, przede wszystkim rzeka Dłubnia – ochrona, poprawa jakości i włączenie w obieg gospodarczy (rekreacyjno- turystyczny), a ponadto dotyczy rewitalizowanych, przyjaznych przestrzeni publicznych w miejscowościach o funkcjach integracyjnych i rekreacyjnych (centra miejscowości, obszary atrakcyjne przyrodniczo itp.).

107 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w dokumentach wyższego rzędu

Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 jest spójna z dokumentami strategicznymi szczebla krajowego, regionalnego i ponadlokalnego, m.in.:

• Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), • Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030,

• Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego (współdziałanie, kultura, kreatywność) 2030,

• Strategią Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2030, • Strategią Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku,

• Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030, • Polityką ekologiczną państwa 2030 – strategią rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej,

• Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”.

108 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Tabela 4. Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021- 2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w wybranych dokumentach wyższego rzędu

Cel strategiczny 2: Cele strategiczne Cel strategiczny 1: Rozwój infrastruktury Cel strategiczny 3: sprzyjającej spójności Strategii Rozwoju Rozwój gospodarczy, Zapewnienie komfortu, bezpieczeństwa i terytorialnej i społecznej, Gminy Iwanowice wykorzystujący lokalne zasoby wysokiej jakości życia mieszkańców gminy wzrostowi na lata 2021-2030 oraz szanse rozwojowe. gospodarczemu oraz Iwanowice.

ochronie środowiska.

-

sportowej sportowej

-

2030

-

Iwanowice .

a lata 2021 lata a

Cele operacyjne Celeoperacyjne

.

Strategii Rozwoju Strategii

Gminy Gminy n

.

o poziomu bezpieczeństwa bezpieczeństwa poziomu o

. atna do potrzeb oraz oraz potrzeb do atna

Cele i priorytety

nadrzędnych

dokumentów

strategicznych

przeciwdziałanie bezrobociu. przeciwdziałanie

Wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich do do wiejskich obszarów potencjału Wykorzystanie rekreacyjno i kulturowej turystycznej, oferty Rozwój lokalnej przedsiębiorczości promocja i Wzmacnianie gminy inwestycyjnej atrakcyjności Zwiększenie gminy komunikacyjnej dostępności Zwiększanie ochrona technicznej i systemów infrastruktury Rozwój adekw i Efektywna oświatowa polityka Skuteczna aktywizacja i dziedzictwo wspólne o Dbałość rekreacyjno oferty dywersyfikacja i Rozwój wysokieg Zapewnienie gminy rozwojem zarządzanie efektywne i Sprawne

1.1. 1.1. lokalnej gospodarki wzmocnienia 1.2. gminy Iwanowice. sportowej 1.3. oraz 1.4. Iwanowice. 2.1. Iwanowice. 2.2. naturalnego środowiska 3.1. społeczna. polityka współczesnychwyzwań 3.2. 3.3. kulturowa. 3.4. mieszkańców dla 3.5. Iwanowice tereniegminy na publicznego 3.6. Iwanowice. I. Trwały wzrost

gospodarczy oparty

coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną.

II. Rozwój społecznie

wrażliwy i terytorialnie zrównoważony. Rozwoju III. Skuteczne państwo i instytucje służące

wzrostowi oraz

włączeniu społecznemu Strategia na rzecz Odpowiedzialnego rzeczOdpowiedzialnego na Strategia i gospodarczemu. Cel 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym 1.1 Wzmacnianie

szans rozwojowych

obszarów słabszych gospodarczo. 1.2 Wykorzystywanie potencjału

rozwojowego miast

średnich tracących funkcje społeczno- gospodarcze.

1.3 Przyspieszenie

transformacji profilu gospodarczego Śląska. 1.4 Przeciwdziałanie

kryzysom na

obszarach zdegradowanych.

1.5 Rozwój Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 Regionalnego Rozwoju Strategia Krajowa

infrastruktury

wspierającej dostarczanie usług publicznych

109 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

i podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów. Cel 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych

2.1 Rozwój kapitału

ludzkiego i społecznego. 2.2 Wspieranie

przedsiębiorczości na

szczeblu regionalnym i lokalnym. 2.3 Innowacyjny rozwój regionu

i doskonalenie

podejścia opartego na Regionalnych Inteligentnych Specjalizacjach. Cel 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie 3.1 Wzmacnianie

potencjału

administracji na rzecz zarządzania rozwojem. 3.2 Wzmacnianie współpracy

i zintegrowanego

podejścia do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym. 3.3 Poprawa

organizacji

świadczenia usług publicznych.

3.4 Efektywny i spójny

system finansowania polityki regionalnej. Rozwój społecznie wrażliwy, sprzyjający rodzinie

Kierunek działań 1:

Małopolskie rodziny.

Kierunek działań

2:Opieka zdrowotna.

Kierunek działań 3:

Bezpieczeństwo.

Kierunek działań

4:Sport i rekreacja.

Kierunek działań 5:

Kultura i dziedzictwo.

Kierunek działań 6:

Edukacja.

Kierunek działań 7:

Rynek pracy. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Kierunek działań 1:

Innowacyjność.

Kierunek działań 2:

Konkurencyjność i przedsiębiorczość.

Kierunek działań 3:

Strategia Rozwoju Województwa „Małopolskiego 2030” „Małopolskiego Województwa Rozwoju Strategia Turystyka.

Kierunek działań 4:

Transport.

Kierunek działań 5:

Cyfrowa Małopolska.

110 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Kierunek działań 6:

Gospodarka o obiegu zamkniętym. Wysoka jakość środowiska i dążenie do neutralności klimatycznej

Kierunek działań 1

Ograniczanie zmian klimatycznych.

Kierunek działań 2:

Gospodarowanie wodą.

Kierunek działań 3:

Bioróżnorodność i krajobraz.

Kierunek działań 4:

Edukacja ekologiczna. System zarządzania strategicznego rozwojem dostosowany do wyzwań dekady 2020-2030 Kierunek działań 1:

System zarządzania

strategicznego rozwojem.

Kierunek działań 2:

Współpraca i partnerstwo.

Kierunek działań 3:

Promocja Małopolski. Zrównoważony i trwały rozwój oparty na endogenicznych potencjałach

Kierunek działań 1:

Ład przestrzenny.

Kierunek działań 2:

Wsparcie miast.

Kierunek działań 3:

Rozwój obszarów wiejskich. Kierunek działań 4:

Spójność

wewnątrzregionalna i dostępność. Źródło: Opracowanie własne

111 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

System realizacji Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021- 2030

System wdrażania Instytucjonalna struktura systemu realizacji strategii Instytucją zarządzającą wdrażaniem Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 jest Referat Organizacyjny i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice. Do jego zadań należy w szczególności:

• realizacja przypisanych mu zadań i projektów,

• bieżąca wymiana informacji, koordynacja współpracy, harmonizacja działań podejmowanych przez różne podmioty,

• ciągłe pozyskiwanie nowych partnerów do realizacji zadań zapisanych w strategii, • kreowanie i przyjmowanie propozycji nowych zadań od partnerów realizacyjnych i odbiorców działań strategii, koordynacja procesu jej aktualizacji,

• poszukiwanie wraz z innymi podmiotami zaangażowanymi pozabudżetowych źródeł finansowania realizacji zadań i projektów,

• zapewnienie działań w zakresie informacji i promocji strategii, • wykonywanie zadań związanych z monitoringiem, ewaluacją i zmianami strategii, w tym przygotowanie sprawozdań i materiałów niezbędnych dla Wójta Gminy Iwanowice oraz Rady Gminy Iwanowice. Ponadto, w procesie realizacji strategii kluczową rolę odgrywać będzie przywództwo polityczne i organizacyjne Wójta Gminy Iwanowice, rozumiane jako strategiczna rola organu wykonawczego samorządu gminnego w stymulowaniu i koordynacji działań podejmowanych przez różnorodne podmioty i środowiska, jak również w mobilizowaniu oraz integrowaniu zasobów pozostających w ich dyspozycji – na rzecz realizacji celów strategicznych. Wójt Gminy Iwanowice podejmuje najważniejsze decyzje o kontynuowaniu wdrażania bądź aktualizacji strategii, współpracując przy tym z Radą Gminy Iwanowice. Rada Gminy Iwanowice, reprezentująca różnorodne środowiska lokalne, współpracuje i jest wsparciem merytorycznym dla Wójta Gminy Iwanowice oraz Referatu Organizacyjnego i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice Do jej zadań należy w szczególności proponowanie nowych kierunków działań i rozwiązań realizacyjnych, bazujących na opiniach przedstawicieli społeczności lokalnych z poszczególnych części gminy, podejmowanie uchwał w zakresie finansowania i aktualizacji dokumentu, w szczególności na bazie wniosków z monitoringu i ewaluacji. Referat Organizacyjny i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice jest podmiotem, który realizuje własne działania wynikające ze strategii, prowadzi sprawozdawczość na potrzeby monitoringu i ewaluacji, przygotowując podsumowania i raporty dla Wójta Gminy Iwanowice oraz Rady Gminy Iwanowice, wreszcie stanowi „węzeł koordynacyjno-informacyjno-promocyjny” dla wykonawców i partnerów realizacyjnych. Wdrażanie strategii powinno się odbywać poprzez budowę i rozwijanie sieci aktywnej współpracy terytorialnej, międzysektorowej i międzyorganizacyjnej. Strategia Rozwoju

112 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 zawiera bowiem działania, za realizację których odpowiadać będzie nie tylko Urząd Gminy Iwanowice i jednostki organizacyjne gminy, ale także inne organizacje publiczne, pozarządowe czy prywatne. Skuteczna realizacja strategii wymaga integracji różnych środowisk wokół wspólnych celów oraz synchronizacji działań realizowanych przez różne podmioty, tak aby ich działania uzupełniały się i dawały efekt synergii. Podstawę partnerskiego modelu realizacji strategii stanowi właściwie zorganizowany przepływ informacji pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w kreowanie lokalnego rozwoju oraz faktyczna współpraca na rzecz osiągania wspólnych celów. Dlatego wszyscy partnerzy realizujący zadania i projekty zdefiniowane w dokumencie są proszeni o aktywną współpracę z gminą, w szczególności z Referatem Organizacyjnym i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice. Kluczowe zasady co do sposobu realizacji strategii Skuteczność proponowanych działań będzie zależała od poziomu zrozumienia treści strategii oraz skali aktywności i zintegrowania wielu środowisk, dlatego jej realizacja będzie się opierać o następujące zasady: • zasada rozwoju odpowiedzialnego, łączącego konkurencyjność gospodarki, dbałość o środowisko naturalne i jakość życia mieszkańców, przy jednoczesnym zachowaniu stabilności finansów publicznych, • zasada rozwoju społecznie wrażliwego, zgodnie z którą głównymi beneficjentami rozwoju są wszyscy mieszkańcy bez wyjątku, a priorytetem jest rozwój włączający, a nie wykluczający,

• zasada rozwoju terytorialnie zrównoważonego, zakładają harmonijny rozwój całej gminy, z uwzględnieniem zróżnicowań wewnętrznych, przy wykorzystaniu lokalnych zasobów i potencjałów oraz likwidacji barier rozwojowych, • zasada podejścia zintegrowanego, zakładająca kompleksową interwencji publiczną łączącą w sobie zróżnicowane typy działań (infrastrukturalnych i tzw. miękkich) oraz integrującą wymiar społeczno-gospodarczy i przestrzenny w ramach podejmowanych interwencji, • zasada partycypacji i partnerstwa, zakładająca sprawną i efektywną współpracę różnych podmiotów i środowisk i instytucji na rzecz celów strategii,

• zasada spójności z celami europejskiej i krajowej polityki rozwoju, w tym polityki regionalnej, przy zachowaniu autonomii programowej strategii rozwoju gminy,

• zasada transparentności, gwarantująca przejrzystość działań, informowanie i konsultowanie decyzji oraz rozwiązań rozwojowych,

• zasada elastyczności, czyli reagowania na zmiany zachodzące w gminie i jej otoczeniu,

• zasada efektywność, zakładająca gospodarowanie zasobami w taki sposób, który zapewni celowość i oszczędność realizacji działania, przy uzyskaniu najlepszych efektów z poniesionych nakładów,

• zasada koncentracji aktywności finansowej na ustalonych priorytetach, wskazująca priorytet finansowania dla programów i projektów wpisanych wprost do strategii oraz tych, które z niej bezpośrednio wynikają (dotyczący zarówno budżetu gminy, jak i źródeł zewnętrznych).

113 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Mechanizmy i instrumenty realizacji strategii Projekty i zadania w ramach Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 będą realizowane w różnych okresach czasowych: od akcji jednorazowych, poprzez działania realizowane przez kilka tygodni, miesięcy, rok, kilka lat, aż do zadań ciągłych. Wykorzystane zostaną różne mechanizmy wdrażania strategii, w tym współpraca w ramach różnego rodzaju partnerstw. Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 będzie wdrażana przy wykorzystaniu zróżnicowanych instrumentów. Podstawowe instrumenty realizacji strategii to: • programy i plany branżowe, polityki rozwoju, opisujące w większym przybliżeniu niż strategia lub w sposób specjalistyczny podejście do danego zagadnienia, obszaru czy grupy społecznej, uszczegóławiające priorytety oraz strategie postępowania w ramach konkretnych obszarów, (określone zostały w rozdziale dotyczącym wytycznych do sporządzania dokumentów wykonawczych),

• coroczne uchwały budżetowe Rady Gminy Iwanowice, wieloletnia prognoza finansowa oraz inne dokumenty finansowe, określające krótko- i długofalowe kierunki koncentracji środków finansowych itp.,

• projekty realizowane przy wykorzystaniu funduszy zewnętrznych, głownie europejskich, projekty międzysektorowe i międzyorganizacyjne, w tym otwarte konkursy ofert i inne formy współpracy finansowej z organizacjami pozarządowymi itp., • inne uchwały Rady Gminy Iwanowice, zarządzania Wójta Gminy Iwanowice, regulacje w postaci aktów prawa miejscowego, decyzje administracyjne itp.,

• instrumenty planowania przestrzennego, w tym miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, procedury zapewniające udział mieszkańców w planowaniu przestrzennym itp.,

• tworzenie zespołów zadaniowych i projektowych, powoływanie dedykowanych ciał o charakterze opiniodawczo-doradczym, zawiązywanie partnerstw itp.,

• praca i zaangażowanie władz samorządowych, kadry kierowniczej i pracowników wydziałów oraz jednostek gminnych, koordynatorów programów i projektów, liderów lokalnych, a także system doskonalenia kadr, wymiany doświadczeń i poznawania dobrych praktyki itp.,

• instrumenty kontrolne, w tym kontrola jakości itp. • działania edukacyjne, informacyjne i promocyjne, konsultacje wewnętrzne, konsultacje społeczne, wykorzystujące stronę internetową gminy, profile w mediach społecznościowych, media lokalne i ponadlokalne itp.

114 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych

Tabela 5. Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych.

Obszar tematyczny Rodzaj dokumentu Dokument gminny Uchwała Wytyczne wynikające z działań planu operacyjnego Studium zgodne z modelem struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy, określonym w strategii. Uchwała Rady Gminy Iwanowice

Studium Studium Nr XXIII/147/2012 z dnia 20 lipca Ewentualna aktualizacja Studium oparta na nowo uwarunkowań uwarunkowań i 2012 roku w sprawie: zidentyfikowanych terenach służących działaniom prowadzącym do i kierunków kierunków uchwalenia zmiany studium zwiększenia i wykorzystania potencjału gospodarczego, zagospodarowania zagospodarowania uwarunkowań i kierunków rekreacyjnego i atrakcyjności osiedleńczej gminy oraz rozbudowy jej przestrzennego przestrzennego zagospodarowania infrastruktury społecznej i komunalnej. Aktualizacja gminy Gminy Iwanowice przestrzennego Gminy z uwzględnieniem założeń modelu struktury funkcjonalno- Iwanowice przestrzennej gminy oraz zasadami i rekomendacjami dla polityki przestrzennej. Miejscowy plan Uchwała Nr XIII/127/2015 Rady zagospodarowania Gminy Iwanowice z dnia 30 Aktualizacja obowiązujących planów jako konsekwencja aktualizacji przestrzennego grudnia 2015 r. w sprawie studium i/lub na nowo zidentyfikowanych terenach służących sołectw: Biskupice, miejscowego planu Planowanie działaniom prowadzącym do zwiększenia i wykorzystania Celiny, Damice, zagospodarowania i zagospodarowanie potencjału gospodarczego, rekreacyjnego i atrakcyjności Domiarki, przestrzennego sołectw: przestrzenne osiedleńczej gminy oraz rozbudowy jej infrastruktury społecznej Grzegorzowice Biskupice, Celiny, Damice, i komunalnej. Aktualizacja z uwzględnieniem założeń modelu Małe, Domiarki, Grzegorzowice Małe, struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz zasadami Grzegorzowice Grzegorzowice Wielkie, i rekomendacjami dla polityki przestrzennej. Miejscowe plany Wielkie, Iwanowice Iwanowice Dworskie, Iwanowice

zagospodarowania Dworskie, Włościańskie, Krasieniec Stary, Zgodnie z Uchwałą Nr XXIX/298/2021 Rady Gminy Iwanowice z dnia przestrzennego Iwanowice Krasieniec Zakupny, Lesieniec, 24 lutego 2021 r. gmina przystąpiła do sporządzenia zmiany Włościańskie, Maszków, Narama, Poskwitów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Krasieniec Stary, Nowy, Poskwitów Stary, Gminy Iwanowice: Biskupice, Celiny, Damice, Domiarki, Krasieniec Zakupny, Przestańsko, Sieciechowice, Grzegorzowice Małe, Grzegorzowice Wielkie, Iwanowice Dworskie, Lesieniec, Maszków, Sułkowice, Widoma, Władysław, Iwanowice Włościańskie, Krasieniec Stary, Krasieniec Zakupny, Narama, Poskwitów Zagaje, Zalesie, Żerkowice w Lesieniec, Maszków, Narama, Poskwitów Nowy, Poskwitów Stary, Nowy, Poskwitów Gminie Iwanowice Przestańsko, Sieciechowice, Sułkowice, Widoma, Władysław, Stary, Przestańsko, oraz Zagaje, Zalesie, Żerkowice. Sieciechowice, Uchwała Nr XXIV/244/2020 Sułkowice, Widoma, Rady Gminy Iwanowice z dnia 30

115 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Władysław, Zagaje, września 2020 roku w sprawie Zalesie, Żerkowice w zmiany miejscowego planu Gminie Iwanowice zagospodarowania przestrzennego sołectw gminy Iwanowice: Biskupice, Celiny, Damice, Domiarki, Grzegorzowice Małe, Grzegorzowice Wielkie, Iwanowice Dworskie, Iwanowice Włościańskie, Krasieniec Stary, Krasieniec Zakupny, Lesieniec, Maszków, Narama, Poskwitów Nowy, Poskwitów Stary, Przestańsko, Sieciechowice, Sułkowice, Widoma, Władysław, Zagaje, Zalesie, Żerkowice, przyjętego Uchwałą Nr XIII/127/2015 Rady Gminy Iwanowice z dnia 30 grudnia 2015 roku. Zgodnie z Ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, wójt gminy jest odpowiedzialny za opracowanie projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Założenia do planu Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na zaopatrzenia w okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lat, zgodnie z zakresem ciepło, energię BRAK BRAK określonym w ww. ustawie. Projekt założeń podlega opiniowaniu elektryczną i paliwa przez samorząd województwa oraz wyłożeniu do publicznego gazowe wglądu z możliwością składania przez zainteresowane strony Energetyka wniosków, zastrzeżeń i uwag. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześnie powyższe. Plan zaopatrzenia Dokument opracowywany jest w przypadku, gdy plany w ciepło, energię przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń. elektryczną i paliwa BRAK BRAK Można go przygotować dla obszaru gminy lub jej części. Plan gazowe (w opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę gminy przypadku gdy założeń i winien być z nim zgodny.

116 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń gminy) Uchwała NR XVIII/182/2020 Wieloletni Program Rady Gminy Iwanowice z dnia 22 Wieloletnie plany Gospodarowania stycznia 2020 r. w sprawie gospodarowania Mieszkaniowym Wieloletniego Programu Program aktualny, zgodny z celami i zapisami strategii i je mieszkaniowym Zasobem Gminy Gospodarowania uszczegóławiający. zasobem gminy Iwanowice na lata Mieszkaniowym Zasobem 2020 – 2024 Gminy Iwanowice na lata 2020 – 2024 Gospodarka Wieloletni plan Uchwała nr XXVIII/288/2021 komunalna rozwoju i Rady Gminy Iwanowice z dnia 27 Wieloletni plan modernizacji stycznia 2021r. w sprawie: rozwoju urządzeń uchwalenia ”Wieloletniego i modernizacji wodociągowych i planu rozwoju i modernizacji Plan aktualny, zgodny z celami i zapisami strategii i je urządzeń kanalizacyjnych” urządzeń wodociągowych i uszczegóławiający. wodociągowych i Przedsiębiorstwa kanalizacyjnych” urządzeń Komunalnego ,,Nad Przedsiębiorstwa Komunalnego kanalizacyjnych Dłubnią” Sp. z o.o. ,,Nad Dłubnią” Sp. z o.o. na lata na lata 2021 – 2024” 2021 – 2024” Uchwała Nr XLIX/464/2018 Rady Program aktualny, zgodny z zapisami strategii. Potrzeba Gminny Program Gminy Iwanowice z dnia 5 opracowania nowego dokumentu na lata 2022-2025, celem Gminny program Opieki nad października 2018 roku w wypełnienia obowiązku ustawowego, a także zapewnienia Ochrona i opieka opieki nad Zabytkami Gminy sprawie: przyjęcia „Gminnego spójności ze strategią i uszczegółowienia zapisanych w niej założeń nad zabytkami oraz zabytkami Iwanowice na lata Programu Opieki nad Zabytkami w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami oraz zarządzania zarządzanie 2018 – 2021 Gminy Iwanowice na lata 2018 – dziedzictwem (cel operacyjny 3.3. Dbałość o wspólne dziedzictwo i dziedzictwem 2021” aktywizacja kulturowa). Plan ochrony parku BRAK BRAK Brak przesłanek dla opracowania. kulturowego Gminny program Zgodnie z Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Ochrona ochrony BRAK BRAK środowiska, wójt, w celu realizacji polityki ochrony środowiska, środowiska środowiska sporządza gminny program ochrony środowiska. Projekt programu

117 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 i adaptacja do podlega zaopiniowaniu przez organ wykonawczy powiatu. zmian klimatu Konieczne jest zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w procedurze sporządzenia dokumentu. Program uchwala rada gminy. Z jego wykonania wójt sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się radzie gminy. Uchwała Nr XXVIII/282/2017 Rady Gminy Iwanowice z dnia 22 Dokument wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na marca 2017 r. w sprawie zmiany lata 2016-2020. Rekomenduje się opracowanie nowego programu „Planu Gospodarki na kolejne lata. Dokument powinien być spójny ze strategią i ją Niskoemisyjnej dla Gminy Plan Gospodarki uszczegóławiać, głównie w odniesieniu do celu operacyjnego 2.2. Plan gospodarki Iwanowice” (zmiana Uchwały nr Niskoemisyjnej dla Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska niskoemisyjnej XXVII/266/2017 z dnia 22 lutego Gminy Iwanowice naturalnego. Dokument stanowi instrument pozyskiwania środków 2017 r. - jako konsekwencja zewnętrznych m.in. na działania w zakresie termomodernizacji weryfikacji dokumentu przez budynków, wymiany nieekologicznych źródeł ciepła, wdrażania Wojewódzki Fundusz Ochrony OZE, rozwoju transportu publicznego i ścieżek rowerowych. Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie) Uchwała Nr X/109/2019 Rady Program usuwania Gminy Iwanowice z dnia 26 wyrobów czerwca 2019 r. w sprawie Program usuwania zawierających przyjęcia "Programu usuwania Program spójny z celami strategii. azbestu azbest z terenu wyrobów zawierających azbest z Gminy Iwanowice terenu Gminy Iwanowice na lata na lata 2019-2032 2019-2032" Ewentualne opracowanie w celu prewencyjnym – o ile gmina nie cierpi obecnie na dotkliwe skutki suszy, istnieje tego ryzyko w związku z postępującymi zmianami klimatu. Ponadto retencja Program małej odnosi się również do zjawisk związanych z podtopieniami i BRAK BRAK retencji powodziami. Program może stać się instrumentem pozyskiwania środków zewnętrznych. Strategia uwzględnia retencję w szczególności w ramach celu operacyjnego: 2.2. Rozwój systemów infrastruktury technicznej i ochrona środowiska naturalnego. Dokument opcjonalny, ważny w kontekście dążenia do realizacji Strategia rozwoju zasad zrównoważonego rozwoju w zakresie mobilności, w której Transport BRAK BRAK elektromobilności szczególne miejsce zajmuje elektromobilność, a także ze względu na dostępność środków zewnętrznych na przedmiotowe działania.

118 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Plany rozwoju sieci drogowej wraz Zgodnie z Ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, do planami BRAK BRAK zarządcy drogi należy w szczególności opracowywanie planów finansowania rozwoju sieci drogowej. w zakresie dróg gminnych Potrzeba opracowania nowego dokumentu na kolejne lata, celem Uchwała Nr XV/141/2016 Rady wypełnienia obowiązku ustawowego, a także zapewnienia Strategia Gminy Iwanowice z dnia 24 spójności ze strategią i uszczegółowienia zapisanych w niej założeń Gminna strategia Rozwiązywania lutego 2016 r. w sprawie w zakresie polityki społecznej (cel operacyjny 3.1. Efektywna i rozwiązywania Problemów przyjęcia Strategii adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań polityka problemów Społecznych Gminy Rozwiązywania Problemów społeczna), z uwzględnieniem wniosków z aktualnej pogłębionej społecznych Iwanowice na lata Społecznych Gminy Iwanowice diagnozy społeczno-demograficznej oraz w zakresie pojawiających 2016 – 2020 na lata 2016 – 2020 się i przewidywanych problemów społecznych, a także ewaluacji dotychczasowej strategii. Uchwała Nr XXVII/265/2017 Rady Gminy Iwanowice z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Gminny Program Iwanowice na lata 2017-2023 Polityka społeczna Gminny program Rewitalizacji Gminy Dokument zgodny z celami i zapisami strategii. Ewentualna oraz rewitalizacji Iwanowice na lata modyfikacja w wyniku zaktualizowanej i pogłębionej diagnozy. Uchwała Nr XI/122/2019 Rady 2017 - 2023 Gminy Iwanowice z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie aktualizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Iwanowice na lata 2017 - 2023 Uchwała Nr XVIII/179/2016 Gminny program Program Potrzeba opracowania nowego dokumentu na kolejne lata, celem Rady Gminy Iwanowice z dnia 25 przeciwdziałania Przeciwdziałania wypełnienia obowiązku ustawowego, a także zapewnienia maja 2016 r. w sprawie: przemocy Przemocy w spójności ze strategią i uszczegółowienia zapisanych w niej założeń aktualizacji i uzupełnienia w rodzinie oraz Rodzinie i Ochrony w zakresie polityki społecznej (cel operacyjny 3.1. Efektywna i Programu Przeciwdziałania ochrony ofiar Ofiar Przemocy w adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań polityka Przemocy w Rodzinie i Ochrony przemocy Rodzinie na lata społeczna), z uwzględnieniem wniosków z aktualnej pogłębionej Ofiar Przemocy w Rodzinie na w rodzinie 2014-2020 diagnozy i ewaluacji dotychczasowego programu. lata 2014-2020

119 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Dokument aktualny, zgodny z celami i zapisami strategii. Potrzeba Uchwała NR X/107/2019 Rady opracowania nowego dokumentu na kolejne lata, celem Gminny Programu Gminy Iwanowice z dnia 26 wypełnienia obowiązku ustawowego, a także zapewnienia Wspierania Rodziny Gminny program czerwca 2019 r. w sprawie: spójności ze strategią i uszczegółowienia zapisanych w niej założeń w Gminie wspierania rodziny przyjęcia Gminnego Programu w zakresie polityki społecznej (cel operacyjny 3.1. Efektywna i Iwanowice na lata Wspierania Rodziny w Gminie adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań polityka 2019 – 2021 Iwanowice na lata 2019 – 2021 społeczna), z uwzględnieniem wniosków z aktualnej pogłębionej diagnozy i ewaluacji dotychczasowego programu. Gminny program Gminny Program Uchwała Nr XXVI/266/2020 profilaktyki Profilaktyki i Rady Gminy Iwanowice z dnia 30 i rozwiązywania Rozwiązywania listopada 2020r. w sprawie Program przyjmowany corocznie. Dokument powinien być spójny problemów Problemów Gminnego Programu ze strategią, głównie w odniesieniu do celu operacyjnego 3.1. alkoholowych Alkoholowych oraz Profilaktyki i Rozwiązywania Efektywna i adekwatna do potrzeb oraz współczesnych wyzwań oraz Przeciwdziałaniu Problemów Alkoholowych oraz polityka społeczna. Gminny program Narkomanii w Przeciwdziałaniu Narkomanii w przeciwdziałania Gminie Iwanowice Gminie Iwanowice na 2021 rok narkomanii na 2021 rok Program współpracy Program Uchwała Nr XXVI/262/2020 z organizacjami Współpracy Gminy Rady Gminy Iwanowice z dnia 30 pozarządowymi Iwanowice z listopada 2020 r. w sprawie oraz podmiotami Organizacjami przyjęcia Programu Współpracy Program przyjmowany corocznie. Obszary współpracy finansowej i wymienionymi Pozarządowymi Rozwój lokalny Gminy Iwanowice z niefinansowej powinny uwzględniać szczególnie te pola, które w art. 3 ust. 3. oraz podmiotami Organizacjami Pozarządowymi strategia uznaje za kluczowe. Ustawy o prowadzącymi oraz podmiotami prowadzącymi działalności działalność pożytku działalność pożytku publicznego pożytku publicznego na 2021 na 2021 r. publicznego r. i o wolontariacie

120 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Opcjonalne opracowanie. Programy mogą uszczegółowić zapisy strategii, tworząc przestrzeń do realizacji wielu działań lokalnych, w Programy odnowy BRAK BRAK tym stymulowania zaangażowania społecznego w sprawy ważne dla miejscowości rozwoju gminy, a jednocześnie stać się instrumentami pozyskiwania środków na dedykowane przedsięwzięcia.

UCHWAŁA Nr XXVIII/285/2021 Plan sieci Plan sieci RADY GMINY IWANOWICE z Strategia nie przewiduje wprost zmian w sieci publicznych szkół publicznych szkół publicznych szkół dnia 27 stycznia 2021 r. w podstawowych. Ewentualne działania w tym zakresie warto podstawowych Oświata podstawowych sprawie ustalenia sieci poprzedzić audytem oświaty, uwzględniającym analizy finansowo- prowadzonych na prowadzonych publicznych szkół organizacyjne, analizy i prognozy demograficzne, a także analizę terenie Gminy przez gminę podstawowych prowadzonych zapotrzebowania społecznego. Iwanowice na terenie Gminy Iwanowice Gminny plan Plan Zarządzania Rekomendowana bieżąca aktualizacja, m.in. wykorzystująca Zarządzanie zarządzania Kryzysowego Gminy - doświadczenia kadr zarządzających gminą w czasie pandemii kryzysowe kryzysowego Iwanowice COVID-19. Uchwała Nr XXVIII/278/2021 Rady Gminy Iwanowice z dnia 27 stycznia 2021r. - Uchwała Budżetowa na 2021 rok oraz Uchwała Uchwała przyjmowana corocznie. Powinna odzwierciedlać cele Uchwała Budżetowa Uchwała Nr XXIX/289/2021 budżetowa i kierunki działań określone w strategii, być zintegrowana Finanse publiczne Gminy Iwanowice Rady Gminy Iwanowice z dnia 24 (zawierająca z wieloletnią prognozą finansową. Aktualizacja w ciągu roku zgodnie na rok 2021 lutego 2021 r. w sprawie: budżet i załączniki) z potrzebami. zmiany Uchwały Budżetowej Gminy Iwanowice na rok 2021 – Nr XXVII/278/2021 Rady Gminy Iwanowice z dnia 27 stycznia 2021 r.

121 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Uchwała nr XXIX/290/2021 Rady Wieloletnia Gminy Iwanowice z dnia 24 Wieloletnia Prognoza lutego 2021r. w sprawie Dokument aktualny, zgodny z zapisami strategii. Aktualizacja prognoza Finansowa Gminy Wieloletniej Prognozy zgodnie z potrzebami, z zachowaniem spójności ze strategią. finansowa Iwanowice na lata Finansowej Gminy Iwanowice 2021-2035 na lata 2021-2035 Źródło: Opracowanie własne, na podstawie informacji gminy Iwanowice

122 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Monitoring, ewaluacja i aktualizacja dokumentu Podstawą kontroli kierunku rozwoju gminy zaprogramowanego w strategii jest dysponowanie obiektywną wiedzą na temat osiąganych postępów oraz zdolność do reagowania na pojawiające się rozbieżności pomiędzy przyjętymi założeniami a uzyskiwanymi efektami. W dokumencie określono procesy i zaproponowano wskaźniki, by na ich podstawie móc monitorować i weryfikować, czy prace idą zgodnie z planem i czy obecne kierunki działań prowadzą do osiągnięcia wyznaczonych celów. Sprawozdawczość z realizacji strategii będzie realizowana w oparciu o dwa elementy:

• obligatoryjny – analizę wskaźnikową,

• fakultatywny – podsumowanie realizacji kierunków działań określonych w strategii. Sprawozdawczość zostanie skoordynowana z nałożonym na gminy, zgodnie z dyspozycją art. 28aa. Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, obowiązkiem opracowania i przedstawienia w terminie do dnia 31 maja każdego roku raportu o stanie gminy. Raport powinien obejmować odniesienie się do strategii. Analiza wskaźnikowa będzie opracowywana przez Referat Organizacyjny i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice, pełniący funkcję centrum koordynacyjnego, na podstawie własnych danych i informacji, statystyk wewnątrzgminnych, statystyki publicznej (w szczególności generowanej przez Główny Urząd Statystyczny w ramach Banku Danych Lokalnych), a także statystyk realizatorów i partnerów realizacyjnych. Analiza powinna uwzględniać wskaźniki określone w strategii, z których kluczowe znaczenie mają wskaźniki zgromadzone w poniższej w tabeli, którym przypisano wartości bazowe i docelowe. Mogą one być poszerzane lub zamieniane, zgodnie z potrzebami. Analiza powinna być realizowana każdorazowo z wykorzystaniem jednego źródła danych, prowadzona w sposób dynamiczny, wskazując zmianę, jej zakres i kierunek, a także – w przypadku niepożądanych tendencji – rekomendacje zmierzające do poprawy funkcjonowania systemu wdrażania. Analiza może być również prowadzona w sposób porównawczy.

Tabela 6. Oczekiwane rezultaty planowanych działań oraz wskaźniki ich osiągnięcia

OBSZAR STRATEGICZNY 1. GOSPODARKA LOKALNA

Cel strategiczny 1.Rozwój gospodarczy, wykorzystujący lokalne zasoby oraz szanse rozwojowe. Wartość Wartość Źródło bazowa docelowa Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu pozyskiwania wskaźnika wskaźnika informacji (2020) (2030) Stworzenie rynku zbytu dla Liczba czasowych Referat produktów o wydarzeń typu Inwestycji, Cel operacyjny 1.1. charakterze targowego/Liczba Gospodarki 0 2 Wykorzystanie produktu kampanii promocji Komunalnej i potencjału regionalnego rolnictwa Rolnictwa obszarów wiejskich i/lub tradycyjnego do wzmocnienia Referat gospodarki Rozwój Liczba gospodarstw Inwestycji, lokalnej. gospodarstw specjalistycznych Gospodarki 1 3 specjalistycznych na terenie gminy Komunalnej i Rolnictwa

123 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

3,25 km Rozbudowa tras i Referat 6 km ścieżek/ ścieżek Łączna długość Inwestycji, ścieżek/ 7,5 km Cel operacyjny 1.2. rowerowych dla ścieżek/tras Gospodarki 12 km tras tras Rozwój oferty potrzeb turystyki i rowerowych Komunalnej i rowerowy rowerowy turystycznej, rekreacji Rolnictwa ch ch kulturowej i Zagospodarowani Liczba wydarzeń rekreacyjno- Gminne e Dolny Dłubni sportowo- sportowej gminy Centrum dla potrzeb rekreacyjnych z Iwanowice. Kultury i 1 3 rekreacji, wykorzystaniem Bibliotek w wypoczynku i obszaru doliny rzeki Iwanowicach turystyki. Dłubni Gminny Liczba osób Przeciwdziałanie Ośrodek korzystająca z Cel operacyjny 1.3. skutkom kryzysu Pomocy 25 30 pomocy społecznej Wzmacnianie i na rynku pracy Społecznej w z tytułu bezrobocia promocja Iwanowicach przedsiębiorczości Aktywizacja Liczba osób lokalnej oraz społeczna i zatrudnionych w Podmioty przeciwdziałanie zawodowa osób lokalnych ekonomii 6 9 bezrobociu. zagrożonych podmiotach społecznej marginalizacją i ekonomii wykluczeniem społecznej Referat Zwiększenie Powierzchnia Inwestycji, potencjału terenów Gospodarki 20 ha 50 ha Cel operacyjny 1.4. inwestycyjnego inwestycyjnych w Komunalnej i Zwiększenie gminy gminie Rolnictwa atrakcyjności Pozyskanie inwestycyjnej Referat nowych, gminy Iwanowice. Liczba inwestorów Organizacyjny i prywatnych 1 3 prywatnych Spraw inwestorów Obywatelskich zewnętrznych OBSZAR STRATEGICZNY 2. INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO Cel strategiczny 2. Rozwój infrastruktury sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej, wzrostowi gospodarczemu oraz ochronie środowiska. Wartość Wartość Źródło bazowa docelowa Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu pozyskiwania wskaźnika wskaźnika informacji (2020) (2030) Zwiększenie Referat Liczba połączeń połączeń Inwestycji, komunikacji komunikacji Gospodarki 4 6 zbiorowej w zbiorowej w Komunalnej i Cel operacyjny 2.1. kierunku Krakowa kierunku Krakowa Rolnictwa Zwiększanie Podniesienie dostępności dostępności i komunikacyjnej Liczba miejscowości jakości świadczeń Operatorzy gminy Iwanowice. w gminie z w ramach telekomunikacy 4 12 dostępem do rozwoju jni szybkiego Internetu społeczeństwa informacyjnego Cel operacyjny 2.2. Odsetek Zwiększenie Referat Rozwój systemów mieszkańców dostępności usług Inwestycji, 17% 22% infrastruktury posiadających kanalizacyjnych Gospodarki technicznej i dostęp do sieci

124 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 ochrona kanalizacji Komunalnej i środowiska sanitarnej Rolnictwa naturalnego. Liczba gospodarstw Poprawa Referat domowych, które efektywności Inwestycji, dokonały poprawy energetycznej Gospodarki 120 450 efektywności budynków Komunalnej i energetycznej prywatnych Rolnictwa budynku OBSZAR STRATEGICZNY 3. MIESZKAŃCY I SAMORZĄD Cel strategiczny 3. Zapewnienie komfortu, bezpieczeństwa i wysokiej jakości życia mieszkańców gminy Iwanowice. Wartość Wartość Źródło bazowa docelowa Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu pozyskiwania wskaźnika wskaźnika informacji (2020) (2030) Wsparcie osób w Liczba osób tym osób korzystających z Gminny przeżywających 115 praca 140 praca pomocy społecznej, Ośrodek trudności w socjalna/1 socjalna/1 w tym objętych Pomocy wypełnianiu 1 asystent 8 asystent pracą socjalną i Społecznej w Cel operacyjny 3.1. funkcji rodziny rodziny wsparciem Iwanowicach Efektywna i opiekuńczo- asystenta rodziny adekwatna do wychowawczej potrzeb oraz Poprawa jakości współczesnych życia i wyzwań polityka codziennego Liczba osób Gminny społeczna. funkcjonowania korzystających z Ośrodek osób starszych, pomocy społecznej Pomocy 37 50 chorych, z z powodu Społecznej w niepełnosprawno niepełnosprawności Iwanowicach ściami, samotnych itp. Zwiększenie Odsetek dzieci dostępności Referat objętych opieki nad Finansowo- 77% 90% wychowaniem dziećmi w wieku Księgowy przedszkolnym Cel operacyjny 3.2. przedszkolnym Skuteczna polityka Poprawa jakości j. polski – j. polski – oświatowa. kształcenia w tym Okręgowa 61% 75% poprawa Wyniki egzaminów Komisja matematy matematy wyników z końcowych Egzaminacyjna ka – 49% ka – 60% egzaminów w Krakowie j. angielski j. angielski końcowych – 48% – 65% Gminne Liczba osób Aktywizacja Centrum korzystająca ze kulturalna Kultury i 1000 2000 Cel operacyjny 3.3. wsparcia i oferty mieszkańców Bibliotek w Dbałość o wspólne kulturalnej GCKiB Iwanowicach dziedzictwo Liczba Referat i aktywizacja Poprawa stanu odnowionych Inwestycji, kulturowa. technicznego zabytków, w tym Gospodarki 5 8 obiektów kapliczek, Komunalnej i zabytkowych kościołów Rolnictwa Cel operacyjny 3.4. Modernizacja i Liczba nowych lub Referat Rozwój rozbudowa bazy zmodernizowanych Inwestycji, 14 17 i dywersyfikacja sportowej ogólnodostępnych Gospodarki

125 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

oferty rekreacyjno- obiektów Komunalnej i sportowej dla sportowych w Rolnictwa mieszkańców. gminie Gminne Liczba imprez Aktywizacja Centrum sportowych i sportowa Kultury i 2 4 rekreacyjnych na mieszkańców Bibliotek w terenie gminy Iwanowicach Liczba zakupionych Modernizacja nowych Referat Cel operacyjny 3.5. bazy i samochodów Organizacyjny i Zapewnienie 10 15 wyposażenia ratowniczo- Spraw wysokiego jednostek OSP gaśniczych dla Obywatelskich poziomu jednostek OSP bezpieczeństwa Lepsza Liczba wspólnych publicznego na Referat 12 w współpraca służb akcji i ćwiczeń z 7 w latach terenie gminy Organizacyjny i latach odpowiedzialnych zarządzania i 2011- Iwanowice. Spraw 2021- za reagowania 2020 Obywatelskich 2030 bezpieczeństwo kryzysowego Suma środków Referat Rozwój publicznych Organizacyjny i Cel operacyjny 3.6. współpracy 250 000 zł 350 000 zł przekazywanych Spraw Sprawne i finansowej z NGO NGO Obywatelskich efektywne Wzrost poziomu zarządzanie Referat dostępności usług rozwojem gminy Liczba dostępnych Organizacyjny i publicznych 10 15 Iwanowice e-usług Spraw świadczonych Obywatelskich zdalnie Źródło: Opracowanie UG Iwanowice Podsumowanie realizacji poszczególnych kierunków działań opracuje Referat Organizacyjny i Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy Iwanowice na podstawie informacji własnych oraz otrzymanych od partnerów realizacyjnych i podmiotów zaangażowanych. W takim przypadku będą oni proszeni o przedstawienie skondensowanej informacji z realizacji własnych działań, określonych w strategii, najlepiej z wykorzystaniem zestandaryzowanego formularza sprawozdawczego. Ponadto, w połowie okresu obowiązywania i wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 oraz po jej zakończeniu rekomendowana jest realizacja ewaluacji, rozumianej jako ocena interwencji według jej rezultatów, oddziaływania oraz potrzeb, które miała spełnić. Ewaluacja ma na celu podniesienie jakości działań poprzez zwiększenie ich adekwatności, skuteczności, użyteczności, efektywności i trwałości. Tym odróżnia się od monitoringu, który prowadzony jest stale w celu zapewnienia prawidłowości i efektywności działań strategii, że pozwala wykryć zagrożenia i ewentualną konieczność modyfikacji planowanych do realizacji zadań lub podmiotów odpowiedzialnych/współpracujących przy realizacji zadań. Ewaluacja może zostać zrealizowana w formie spotkania strategicznego z udziałem władz samorządowych oraz najważniejszych interesariuszy lokalnych i partnerów realizacyjnych. Jego docelowym efektem powinna być lista proponowanych zmian do strategii. Wyżej wymienione materiały i informacje będą podstawą dla Wójta Gminy Iwanowice oraz Rady Gminy Iwanowice do podejmowania oceny realizacji strategii, proponowania priorytetów realizacyjnych podpartych budżetowo, wprowadzania uzupełnień oraz dokonywania niezbędnych i uzasadnionych zmian w odpowiedzi na zmieniające się uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne.

126 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Ramy finansowe i potencjalne źródła finansowania Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Ramy finansowe Ramy finansowe wskazują wielkości środków finansowych szacowanych na realizację strategii, a jednocześnie potwierdzają możliwość realizacji przez gminę zaplanowanych działań. Ramy finansowe są uzależnione od zakresu przedmiotowego i horyzontu czasowego podejmowanych działań, kondycji finansowej gminy oraz jej możliwości inwestycyjnych, w tym założeń długofalowej polityki finansowej i inwestycyjnej. Przy jej konstruowaniu wykorzystano doświadczenia zebrane w wyniku działań podejmowanych w ostatnich latach, w tym przede wszystkim związane z wdrażaniem poprzedniej strategii, a także dostępności potencjalnych zewnętrznych źródeł finansowania. Finansowanie działań rozwojowych, określonych w Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030, będzie się odbywać przy wykorzystaniu środków, które pozostają w dyspozycji samorządu lub o które gmina może skutecznie zabiegać. Wśród nich najistotniejsze są środki publiczne, wspomagane funduszami prywatnymi w ramach zawiązywanych partnerstw. Środki pochodzące z budżetu gminy będą zapewniały niezbędne współfinansowanie projektów w ramach programów operacyjnych i innych finansowanych ze źródeł krajowych i międzynarodowych. Analizując zdolność gminy Iwanowice do realizacji zadań wynikających z zapisów strategii, należy odnieść się do danych historycznych przedstawiających stan finansów gminnych, a także dokonać próby określenia potencjału inwestycyjnego gminy w perspektywie objętej strategią, opierając się przy tym na danych prognostycznych. W analizowanym okresie 2010-2019 z roku na rok rosły dochody budżetu gminy, zwiększając się z ok. 19,8 mln zł w roku 2010 do ponad 51,5 mln zł w roku 2019. Wyraźnie wzrosły także dochody budżetu gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca – na początku analizowanego okresu było to 2 315 zł, na końcu 5 646 zł. Z punktu widzenia struktury budżetu gminy najistotniejszym źródłem dochodów były dotacje (wzrost z 19% wszystkich dochodów w 2010 r. do 44% w 2019 roku). W analizowanym okresie ich wartość wzrosła z poziomu ok. 3,7 mln zł do ok. 22,8 mln zł (szczególny wzrost od 2015 roku). Drugim najważniejszym źródłem dochodów gminy Iwanowice były dochody własne (30% wszystkich dochodów w 2019 roku, ok 15,3 mln zł), a niewiele mniejszą część stanowiły subwencje (26%, czyli ok. 13,4 mln zł). Wymiarem aktywności samorządu terytorialnego w kreowaniu podstaw rozwoju lokalnego są przede wszystkim wydatki budżetowe. Należy wskazać wyraźny wzrost wydatków budżetowych ponoszonych przez gminę Iwanowice. W analizowanym okresie 2010-2019 wzrosły one z ok. 21,8 mln zł do ok. 54 mln zł. Podobnie w całym okresie wzrastały wydatki gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W roku 2010 było to 2 543 zł, a w 2019 już 5 897 zł (wzrost o 132%). Szczególnym rodzajem wydatków są wydatki inwestycyjne, które służą kreowaniu nowej jakości życia mieszkańców gminy, tworząc podstawy trwałego rozwoju społecznego, gospodarczego, środowiskowego i przestrzennego. W okresie analizowanych ostatnich 10 lat wydatki te osiągały średniorocznie przez większość czasu poziom ok. 4,1 mln zł (okres 2010-2017), nie spadając poniżej 2,5 mln zł. Po roku 2018 wzrosły one niemal 4-krotnie, do ponad 15 mln zł rocznie w latach 2018-2019.

127 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Mimo zwiększających się wydatków, w tym wydatków inwestycyjnych, gmina z powodzeniem realizowała swoje zobowiązania z zakresu obsługi zadłużenia. Od 2012 roku wyraźnie widoczny był trend zmniejszania się obciążeń budżetu gminy z tytułu obsługi długu – z 413 tys. do 203 tys. w 2018 roku oraz jego wzrost do 494 tys. w 2019 roku. Przeprowadzona analiza wykazała, że okresie 2010-2019 gmina Iwanowice prowadziła ostrożną politykę budżetową (w sposób odpowiedzialny gospodarowano środkami budżetowymi, prowadząc politykę zwiększania dochodów gminy przy jednoczesnym zwiększaniu wydatków, w tym wydatków inwestycyjnych), a jednocześnie potwierdza możliwość wykorzystania wsparcia funduszy zewnętrznych w realizacji projektów zapisanych w strategii. Tworząc ramy finansowe planowanej działalności związanej z realizacją projektów ujętych w strategii, należy wziąć pod uwagę prognozy dotyczące źródeł i wysokości finansowania projektów w ramach Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027, prognozy dotyczące stanu finansów publicznych, kluczowe wskaźniki makroekonomiczne, przy uwzględnieniu sytuacji w jakiej znajdować się będzie budżet gminy Iwanowice w perspektywie najbliższych lat. Założenia przyjęte w analizie dotyczą m.in.: • Wieloletniego planowania finansowego, w szczególności powiązania Strategii z: Wieloletnią Prognozą Finansową Gminy Iwanowice na lata 2021-2035, Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” i Regionalnym Programem Operacyjnym, Wieloletnim Planem Finansowym Państwa, Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030, Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) itp.;

• Utrzymującej się nadal dużej liczby podmiotów publicznych, których środki mogą być wykorzystywane dla realizacji celów zapisanych w strategii w sposób bezpośredni – np. jako element kontraktów terytorialnych, środków w ramach RPO lub pośredni – jako element programów sektorowych, których instrumenty są koordynowane dla osiągnięcia celów rozwoju wyznaczonych w odniesieniu do określonego terytorium, co oznacza w konsekwencji możliwość skorzystania z dużej liczby rozproszonych źródeł finansowania przedsięwzięć ujętych w strategii; • Rosnącej roli środków prywatnych, za pomocą których można realizować cele rozwojowe ujęte w strategii, w tym funduszy pożyczkowych, gwarancji i poręczeń kredytowych, bankowych usług finansowych, jak i mechanizmów oraz form partnerstwa publiczno-prywatnego; • Dużej wysokości środków wydatkowanych przez budżet UE, budżet państwa i inne podmioty publiczne na realizację przedsięwzięć wspierających rozwój społeczny, gospodarczy, środowiskowy i przestrzenny oraz kreujących konkurencyjność w wymiarze lokalnym i regionalnym.

Tabela 7. Wybrane inwestycje planowane do realizacji w najbliższych latach wraz z ramami finansowymi. Szacowan Potencjalne źródło Lp. Określenie inwestycji Lokalizacja inwestycji e koszty finansowania Rewitalizacja Rynku w Centrum miejscowości miejscowości Iwanowice Iwanowice Włościańskie, Pożyczka rewitalizacyjna z Włościańskie- 1 600 000 1. skrzyżowanie ulic głównych MARR, 100% rewitalizacja przestrzeni zł – Jurajskiej z Warszawską, dofinansowania publicznej obejmująca w pobliżu Poczty Głównej zatokę przystankową,

128 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

strefę ruchu pieszego oraz przystanku oraz kołowego na autobusowego obszarze rynku w Iwanowicach 2 850 000 zł - wnioskowana Budowa budynku kwota w ramach złożonego wielofunkcyjnego do Prezesa Rady Ministrów w Poskwitowie Poskwitów Nowy 92, 3 000 000 za pośrednictwem 2. z przeznaczeniem dla DW773 zł Wojewody Małopolskiego Szkoły Podstawowej wniosku w ramach w Poskwitowie i OSP Funduszu Inicjatyw Poskwitów Lokalnych Rozbudowa Szkoły 2 755 000 zł- wnioskowana Podstawowej kwota w ramach złożonego w Damicach – o 5 do Prezesa Rady Ministrów nowych klas, jadalnię i Damice 53, w pobliżu 2 900 000 za pośrednictwem 3. stołówkę oraz układ remizy OSP zł Wojewody Małopolskiego komunikacyjny wniosku w ramach dostoswany do osób Funduszu Inicjatyw niepełnosprawnych Lokalnych Adaptacja poddasza budynku Szkoły Podstawowej w 1 000 000 zł – pożyczka Szkoła Podstawowa w 1 500 000 4. Widomej na sale MARR, 500 000 zł – środki Widomej, Widoma 51 zł lekcyjne wraz z własne zapleczem kuchenno- sanitarnym Modernizacja budynku Ul. Warszawska, Iwanowice 300 000 zł – pożyczka 5. Muzeum Regionalnego 300 000 zł Dworskie MARR UG w Iwanowicach Budowa domu kultury i 1 800 000 zł – dotacja z biblioteki na potrzeby 2 500 000 Ministerstwa Kultury; 6. Gminnego Centrum Iwanowice Włościańskie zł 700 000 zł środki własne Kultury i Bibliotek w gminy Iwanowicach 1 444 000 zł - wnioskowana kwota w ramach złożonego Budowa nowoczesnego Sułkowice – powierzchnia do Prezesa Rady Ministrów zaplecza turystyki 62 ary, Grzegorzowice - 1 za pośrednictwem 7. i rekreacji powierzchnia 24 ary, w 600 000, Wojewody Małopolskiego w Grzegorzowicach pobliżu gminnego boiska 00 zł wniosku w ramach Wielkich i Sułkowicach sportowego Funduszu Inicjatyw Lokalnych Budowa sieci 2 565 000 zł - wnioskowana Miejscowości Gminy wodociągowej 2 850 000 kwota w ramach złożonego 8. Iwanowice: Celiny, w Celinach, zł do Prezesa Rady Ministrów Grzegorzowice Wielkie, Grzegorzowicach za pośrednictwem

129 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Wielkich, Maszkowie, Maszków, Sieciechowice, Wojewody Małopolskiego Sieciechowicach, Żerkowice, Władysław wniosku w ramach Władysławie Funduszu Inicjatyw i Żerkowicach wraz Lokalnych z modernizacją hydroforni w miejscowości Władysław i Żerkowicach Budowa zbiorników retencyjnych na wodę w 1 170 000 zł- wnioskowana Naramie, Widomej i Miejscowości Gminy kwota w ramach złożonego Zalesiu wraz z Iwanowice: Narama – w do Prezesa Rady Ministrów wyposażeniem pobliżu istniejącego ujęcia 1 300 000 za pośrednictwem 9. hydroforowym oraz wody Zalesie – na zł Wojewody Małopolskiego odcinkami sieci istniejącym ujęciu wody; wniosku w ramach wodociągowej łączącymi Widoma Funduszu Inicjatyw zbiorniki z istniejącą Lokalnych infrastrukturą Centrum miejscowości 2 297 150 zł – Pożyczka Rewitalizacja wsi Sieciechowice, w pobliżu 2 188 250 z Małopolskiej Agencji 10. Sieciechowice kościoła oraz przystanku ,64 zł Rozwoju Regionalnej autobusowego MARR S.A Iwanowice Dworskie (Babia 2 801 025,68 zł – 85% Góra), Sieciechowice współfinansowanie ze k. Grzegorzowice, środków Europejskiego Sieciechowice Funduszu Rozwoju Budowa kanalizacji k. Grzegorzowice (wzdłuż 4 650 000 Regionalnego w ramach 11. sanitarnej w aglomeracji Młynówki), Sieciechowice- zł Regionalnego Programu Iwanowice – etap I Folwark (k. Lesieniec, operacyjnego Sieciechowice- Folwark, Województwa poniżej szkoły, Maszków Małopolskiego na lata k. Żerkowice, Iwanowice 2004-2020 Włościańskie (k. Skała) Iwanowice Dworskie – Babia Góra II etap + Ulesie, Krasieniec Zakupny – Babia 2 474 104,64 zł – 85% Góra II etap, Sieciechowice współfinansowanie ze Budowa kanalizacji – Folwark II etap + przy środków Europejskiego sanitarnej w aglomeracji rzece, Sieciechowice – Funduszu Rozwoju ok. Iwanowice - etap II wraz Folwark II etap (szkoła), Regionalnego w ramach 12. 5 940 697 z rozbudową ujęć wody, Lesieniec, rozbudowa ujęcia Regionalnego Programu , 80 zł budową chodnika i wody i sieci wodociągowej + operacyjnego kanalizacji opadowej urządzenia OZE i systemy Województwa zarządzania siecią ( Małopolskiego na lata Poskwitów, Maszków), 2004-2020 Budowa kanalizacji opadowej wraz

130 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

z chodnikiem w miejscowości Lesieniec, Budowa kanalizacji opadowej wraz z chodnikiem w Sieciechowice Folwark Fundusz Dróg Budowa chodnika przy ok. Samorządowych – 50% drodze powiatowej 13. Narama, ul. Dębowa 3 000 000 wartości inwestycji, Powiat w miejscowości Narama zł Krakowski – 25% wartości w kierunku Owczar inwestycji Budowa chodnika przy Fundusz Dróg drodze gminnej Ok. 1800 14. Narama, ul. Brzozowa Samorządowych – 50% - w miejscowości Narama 000 zł 80% wartości inwestycji w kierunku Kozierowa Przebudowa drogi Ok. Fundusz Dróg 15. gminnej w miejscowości Żerkowice, ul. Wichrowa 2 500 000 Samorządowych – 50-80% Żerkowice zł wartości inwestycji Budowa chodnika przy Fundusz Dróg drodze powiatowej w Ok. Samorządowych – 50% Krasieniec Zakupny, 16. miejscowości Krasieniec 3 000 000 wartości inwestycji, Powiat Krasieniec Stary, Damice Zakupny, Krasieniec zł Krakowski – 25% wartości Stary i Damice inwestycji Fundusz Dróg Budowa chodnika przy Samorządowych – 50% drodze powiatowej w 1 500 000 17. Przestańsko wartości inwestycji, Powiat miejscowości zł Krakowski – 25% wartości Przestańsko inwestycji Fundusz Dróg Budowa chodnika przy Samorządowych – 50% 18. drodze powiatowej w Celiny 800 000 zł wartości inwestycji, Powiat miejscowości Celiny Krakowski – 25% wartości inwestycji Budowa chodnika przy Fundusz Dróg drodze powiatowej w Samorządowych – 50% Sieciechowice, 2 500 000 19. miejscowości wartości inwestycji, Powiat Grzegorzowice Wielkie zł Sieciechowice – Krakowski – 25% wartości Grzegorzowice Wielkie inwestycji Budowa chodnika przy Fundusz Dróg drodze wojewódzkiej w Samorządowych – 50% Iwanowice Włościańskie, 3 000 000 20. miejscowości Iwanowice wartości inwestycji, Zarząd Sułkowice zł Włościańskie – Dróg Wojewódzkich – 25% Sułkowice wartości inwestycji Modernizacja wielofunkcyjnego boiska Szkoła Podstawowa w Program Sportowa – Polska 21. 370 000 zł przy szkole w Poskwitowie Ministerstwa Sportu – 50 % Poskwitowie

131 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Modernizacja boiska do Szkoła Podstawowa w Program Sportowa – Polska 22. koszykówki przy szkole w 93 000 zł Naramie Ministerstwa Sportu – 50 % Naramie Remont sali Szkoła Podstawowa w Program Sportowa – Polska 23. gimnastycznej przy 260 000 zł Widomej Ministerstwa Sportu – 50 % szkole w Widomej Zadaszenie boiska Szkoła Podstawowa w 1 500 000 Program Sportowa – Polska 24. szkolnego przy szkole w Celinach zł Ministerstwa Sportu – 50 % Celinach Budowa boisk w Program Sportowa – Polska 25. Widoma 600 000 zł Widomej Ministerstwa Sportu – 50 % Źródło: Opracowanie przez UG Iwanowice Strategia określa kierunki interwencji podejmowanej w perspektywie roku 2030, w tym szereg kluczowych inwestycji gminnych, które dotyczą w przeważającej mierze rozwoju infrastruktury sieciowej i technicznej (rozbudowa aglomeracji sanitarnej, budowa zbiorników retencyjnych), komunikacyjnej (inwestycji drogowych i budowy chodników), społecznej (m.in. budowa budynku wielofunkcyjnego w Poskwitowie i rozbudowa budynku szkoły w Damicach), turystycznej i rekreacyjnej (zaplecze w Grzegorzowicach Wielkich i Sułkowicach) oraz projektów rewitalizacyjnych (Iwanowice Włościańskie, Sieciechowice) wskazując równocześnie potencjalne źródła finansowania. Horyzont czasowy sięga roku 2030, a ich wymiar finansowy oszacowany został na ponad 51 mln zł (wartość kluczowych inwestycji). Wycena wykorzystuje m.in. bazę wiedzy i doświadczeń powstałą w wyniku prac nad ramami finansowymi dla innych dokumentów funkcjonujących na poziomie gminy, realizacji różnego typu inwestycji w ostatnich latach w gminie, a także informacje finansowe zapisane w opracowanych już projektach, studiach wykonalności itp. Zasada dodatkowości środków finansowych w realizacji projektów zapisanych w strategii oznacza, że to od potencjału inwestycyjnego jednostki samorządu terytorialnego zależy, w jakim czasie i ile środków finansowych będzie mógł on przeznaczyć na działania związane z rozwojem, czyli przede wszystkim na realizację strategii rozwoju gminy. Dlatego tak istotne jest oszacowanie potencjału inwestycyjnego gminy. Wskaźniki do szacowania potencjału inwestycyjnego gminy zaczerpnięto z prognoz finansowych zawartych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Iwanowice na lata 2021-2035 przyjętej Uchwałą Nr XXIX/290/2021 Rady Gminy Iwanowice z dnia 24 lutego 2021 r. w sprawie: Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Iwanowice na lata 2021-2035. Przyjęto w nich prognozowaną wysokość wydatków gminy ogółem rocznie na poziomie ok. 50 mln zł. Określając potencjał inwestycyjny gminy Iwanowice, posłużono się metodologią opartą na algorytmie obejmującym założenie, że:

PI = Wog. x Wi gdzie: PI= potencjał inwestycyjny jednostki samorządu terytorialnego

Wog.=Wydatki budżetowe ogółem

Wi = średni procentowy udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem jednostki samorządu terytorialnego.

132 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Potencjał inwestycyjny gminy stanowi iloczyn jego prognozowanych wydatków w okresie objętym prognozą i średniego procentowego udziału wydatków inwestycyjnych w wydatkach w okresie poprzednim do prognozowanego. Tak wyliczony potencjał inwestycyjny gminy można uznać za podstawę przyszłej aktywności inwestycyjnej gminy. Analizując dane historyczne ustalono, że średnia wartość procentowego udziału wydatków inwestycyjnych ponoszonych przez gminę w okresie 2010-2019 wynosiła 18%. Dzięki temu możliwe było oszacowanie potencjału inwestycyjnego gminy Iwanowice w okresie realizacji strategii. Wykorzystując wskazany wyżej algorytm oszacowano go na ok. 90 mln zł. Średniorocznie gmina może zatem przeznaczyć na inwestycje do 9 mln zł. Należy to zestawić z wynikami przeprowadzonej analizy projektów inwestycyjnych, określonych w WPF, która wskazuje, że w okresie 2021-2030 gmina Iwanowice planuje wydać na inwestycje prawie 54 mln zł. Tym samym można stwierdzić, że gmina dysponuje potencjałem sfinansowania projektów ujętych w strategii.

Potencjalne źródła finansowania Szeroki zakres oraz kompleksowość działań opisanych w strategii wymaga nie tylko mobilizacji znacznej puli środków przeznaczonych na jej wdrożenie, ale przede wszystkim dywersyfikacji ich źródeł. W grupie potencjalnych źródeł finansowania w szczególności należy wskazać na:

• środki własne gminy, • środki budżetu innych jednostek samorządu terytorialnego: województwa i powiatu,

• środki pochodzące z budżetu państwa,

• środki funduszy celowych, np. pochodzące z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

• fundusze europejskie dostępne w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Społecznego, Inicjatyw Wspólnotowych oraz Wspólnej Polityki Rolnej,

• inne fundusze ze źródeł europejskich jak np. fundusze norweskie i fundusze EOG, • środki sektora prywatnego, w tym formuła partnerstwa publiczno-prywatnego oraz fundusze sektora pozarządowego,

• kredyty bankowe, pożyczki oraz inne instrumenty finansowe. Z punktu widzenia dostępnych środków zewnętrznych, najistotniejszym źródłem finansowania, zarówno w zakresie zadań inwestycyjnych, jak i tzw. „projektów miękkich”, czyli projektów ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich, są fundusze europejskie. Mając na względzie okres obowiązywania Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice do roku 2030, należy przyjąć, iż finansowanie działań w niej określonych będzie przypadało na końcówkę perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020, ale przede wszystkim obejmie już okres Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 oraz wsparcie w ramach nowego Europejskiego Funduszu Odbudowy (Next Generation EU).

133 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Podsumowując ogólną realizację programów, zgodnie z informacją Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, do 14 marca 2021 roku podpisano z beneficjentami 87 930 umów o dofinansowanie projektów. Łączna wartość tych inwestycji wynosi 518,6 mld zł. W tej kwocie udział funduszy UE to 315,9 mld zł, czyli 91,2 procent całej dostępnej alokacji środków UE1. Nowy siedmioletni budżet Unii Europejskiej (wieloletnie ramy finansowe) zaplanowano na 1 074,3mld euro, a antykryzysowy pakiet odbudowy skumulowany w pierwszych latach ma wynieść 750 mld euro, w tym 390 mld euro w formie dotacji. Łącznie oznacza to kwotę 1 824,3 mld euro. Środki te mają wspierać odbudowę państw po pandemii Covid-19 oraz inwestycje w transformację ekologiczną i cyfrową. Tematyczne kierunki wydatkowania środków określono następująco:

• Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa: 143,4 mld euro (z tego 10,6 mld euro w ramach Next Generation EU), w tym: Horyzont Europa i Fundusz InvestEU; • Spójność, odporność i wartości: 1 099,7 mld euro (721,9 mld euro - fundusz odbudowy), w tym: fundusze polityki spójności, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Unijny Mechanizm Ochrony Ludności – RescEU, program działań w dziedzinie zdrowia;

• Zasoby naturalne i środowisko: 373,9 mld euro (17,5 mld euro - fundusz odbudowy), w tym: wspólna polityka rolna, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji; • Migracja i zarządzanie granicami: 22,7 mld euro, w tym: Fundusz Azylu i Migracji oraz Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami;

• Bezpieczeństwo i obrona: 13,2 mld euro, w tym: Europejski Fundusz Obronny i Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

• Sąsiedztwo i świat: 98,4 mld euro, w tym Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej oraz Instrument Pomocy Humanitarnej;

• Europejska administracja publiczna: 73,1 mld euro2. Zgodnie z określonymi priorytetami, rosną inwestycje w transformację klimatyczną i cyfrową. Zakłada się, że kwestie klimatyczne będą uwzględniane przekrojowo, a łączne wydatki na ten cel osiągną 30% łącznych wydatków ze wszystkich programów. Podobnie cyfryzacja ma być traktowana przekrojowo - wydatki na transformację cyfrową znajdą się we wszystkich programach. Filarem unijnego planu odbudowy ma być Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zapewniający krajom europejskim wsparcie finansowe, by złagodzić społeczno-gospodarcze skutki pandemii Covid-19. Jego budżet ogółem to 672,5 mld euro (z 750 mld euro w ramach Europejskiego Funduszu Odbudowy), z czego 312,5 mld euro przewidziano w formie dotacji. Środki będą wypłacane państwom członkowskim na podstawie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, w których znajdą się projekty reform i inwestycji publicznych. Plany muszą odzwierciedlać wyzwania krajowe, a jednocześnie być zgodne z priorytetami Unii (wspierać wzrost i zatrudnienie oraz odporność społeczno-gospodarczą, przyczyniać się do ochrony klimatu i równowagi ekologicznej, sprzyjać transformacji cyfrowej. Przykłady dziedzin, których mogą dotyczyć projekty obejmują:

• Czyste technologie,

1 https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/postepy-w-realizacji-programow-na-lata-2014-2020-stan-na-14-marca-2021-roku/ 2 https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/recovery-plan-mff-2021-2027/

134 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Efektywność energetyczną, • Inteligentny transport,

• Łączność elektroniczna,

• Usługi cyfrowe, • Badania i innowacje,

• Edukację, umiejętności i pracę, • Zdrowie3. Środki na odbudowę i zwiększanie odporności mogą zostać rozdysponowane do końca 2023 r., a reformy i inwestycje muszą zostać wykonane do 2026 r. Aktualnie trwają konsultacje Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, które zapoczątkował cykl trzech konferencji w marcu 2021 r. Plan zostanie sfinansowany ze środków wspomnianego Europejskiego Instrumentu na Rzecz Odbudowy. Alokacja dla Polski wynosi 23,9 mld EUR, dodatkowo ponad 34 mld EUR z części pożyczkowej funduszu. Celem strategicznym KPO jest odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii oraz wsparcie budowy trwałej konkurencyjności gospodarki i wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższym horyzoncie czasowym, co będzie odbywać się m.in. poprzez przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, która w sposób odpowiedzialny wykorzystuje zasoby środowiska, a także rozwój oparty na wykorzystaniu rozwiązań cyfrowych. Oczekiwanym rezultatem realizacji celu strategicznego KPO jest zwiększenie produktywności gospodarki, która będzie zdolna do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, dostępnych dla większej liczby osób. Cele szczegółowe określone w polskim Krajowym Planie Odbudowy to: • Jakościowy, innowacyjny rozwój gospodarki prowadzący do zwiększenia jej produktywności, uwzględniający transformację cyfrową kraju i społeczeństwa;

• Zielona transformacja gospodarki oraz rozwój zielonej, inteligentnej mobilności; • Wzrost kapitału społecznego i jakości życia, w szczególności poprzez zapewnienie poprawy stanu zdrowia obywateli oraz wyższej jakości edukacji i kompetencji dostosowanych do potrzeb nowoczesnej gospodarki. Osiągnięcie tych celów ma być możliwe poprzez realizację pięciu komponentów oraz działań (tj. reform i inwestycji): • Komponent A. Odporność i konkurencyjność gospodarki - 4,133 mld euro, 17,3%;

• Komponent B. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności - 6,347 mld euro, 26,6%;

• Komponent C. Transformacja cyfrowa - 3,034 mld, 12,7%; • Komponent D. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia - 4,262 mld, 17,9%;

• Komponent E. Zielona, inteligentna mobilność - 6,074 mld, 25,5%.

3 https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/20201006-recovery-resilience-rrf/

135 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Nowa perspektywa budżetowa Unii Europejskiej to dla Polski około 170 mld euro (w cenach bieżących), w tym: • 72,2 mld euro na politykę spójności,

• 3,8 mld euro z funduszu sprawiedliwej transformacji, • 24,9 mld euro dotacji z Funduszu Odbudowy,

• 34,2 mld euro pożyczek z Funduszu Odbudowy, • 21,6 mld euro na płatności bezpośrednie dla rolników,

• 10,6 mld euro na rozwój obszarów wiejskich,

• około 2 mld euro w ramach instrumentu React EU (instrument na rzecz walki z negatywnymi skutkami COVID-194. Zakończyły się konsultacje społeczne Umowy Partnerstwa, która dotyczy inwestowania funduszy europejskich w ramach polityki spójności i funduszu sprawiedliwej transformacji. Zgłoszone uwagi zostaną przeanalizowane przez ekspertów z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Następnie po przyjęciu przez rząd ostatecznej wersji Umowy Partnerstwa oraz projektów programów krajowych, a także projektów programów regionalnych przez zarządy województw, odbędą się negocjacje z Komisją Europejską. Około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym, a pozostałe 40% otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw. Programy będą funkcjonowały w podobnym układzie, jak w ramach perspektywy na lata 2014-2020. Podział środków na poszczególne programy krajowe przedstawia się następująco:

• Infrastruktura i Środowisko – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska), • Inteligentny Rozwój – 8 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu),

• Wiedza, Edukacja, Rozwój – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne),

• Polska Cyfrowa – 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe),

• Polska Wschodnia – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej), • Pomoc Techniczna – 0,5 mld euro (wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE),

• Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – 4,4 mld euro (pomoc w transformacji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego),

• Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro, • Program Ryby – 0,5 mld euro,

• programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro5.

4 https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/jak-beda-inwestowane-fundusze-ue-z-nowej-perspektywy-jest-plan-podzialu 5 https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/w-co-zainwestujemy-fundusze-europejskie-rozpoczynamy-konsultacje-umowy-partnerstwa Nazwy programów krajowych nie zostały jeszcze ustalone, ale będą miały podobny zakres tematyczny do dotychczasowych, stąd w zestawieniu użyto nazw programów z okresu 2014-2020.

136 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

Pieniądze na programy regionalne podzielono według algorytmu opartego na danych statystycznych, między innymi na liczbie ludności i PKB na mieszkańca. 75% środków zostało już podzielonych, a 25% przeznaczono na rezerwę programową do podziału na późniejszym etapie programowania w czasie negocjacji kontraktu programowego. Małopolska może liczyć na 1,541 mld euro wsparcia, choć województwo wciąż ma szansę otrzymać dodatkowe środki ze wspomnianej rezerwy, która wynosi ponad 7 mld euro. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej rozpoczęło rozmowy z marszałkami województw dotyczące kontraktów programowych. Spotkania potrwają do maja 2021 r. Trwają zaawansowane prace nad projektem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Ramowe obszary wsparcia obejmują:

• 1. OŚ PRIORYTETOWA INTELIGENTNY REGION [EFRR],

• 2. OŚ PRIORYTETOWA ENERGETYKA I ŚRODOWISKO [EFRR], • 3. OŚ PRIORYTETOWA MOBILNA MAŁOPOLSKA [EFRR],

• 4. OŚ PRIORYTETOWA SPOŁECZNA MAŁOPOLSKA [EFS+ / EFRR], • 5. OŚ PRIORYTETOWA RYNEK PRACY I EDUKACJA [EFS+ / EFRR],

• 6. OŚ PRIORYTETOWA MAŁOPOLSKA BLIŻEJ MIESZKAŃCÓW [EFRR]. Pewne jest już, że 31% RPO będzie przeznaczona na działania związane z ochroną środowiska. Orientacyjny harmonogram prac nad RPO WM 2021 2027 zakłada jego przyjęcie przez Zarząd Województwa Małopolskiego w połowie 2021 r. i realizację negocjacji w terminie do końca roku. Dostępne są jeszcze środki w ramach Regionalnego Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Na realizację programu zostało przeznaczone 2,87 mld euro z funduszy europejskich. Program składa się z 13 jednofunduszowych osi priorytetowych, spośród których największe środki zaplanowano na politykę energetyczną i infrastrukturę transportową. Mimo, że środki są zasadniczo na wyczerpaniu, w niektórych obszarach istnieją jeszcze możliwości pozyskania dofinansowania w ramach ogłaszanych konkursów oraz trybu pozakonkursowego. Po przyjęciu Umowy Partnerstwa przez rząd i projektów programów regionalnych przez zarządy województw odbędą się formalne negocjacje programów i Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską. Planuje się, że środki europejskie zostaną uruchomione jeszcze w 2021 r. Podsumowując, potencjalne źródła finansowania kierunków działań określonych w Strategii Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030 obejmują m.in.:

• Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 i w ramach nowej perspektywy finansowej UE;

• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 i w ramach nowej perspektywy finansowej UE; • Obecne i przyszłe programy operacyjne na poziomie krajowym, m.in.: o Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, o Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, o Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, o Program Operacyjny Polska Cyfrowa;

137 Strategia Rozwoju Gminy Iwanowice na lata 2021-2030

• Dodatkowe źródła finansowania, m.in.: o Fundusze norweskie i EOG na lata 2014-2021, o Program Life, o ELENA, o Program ERASMUS +, o Program Interreg Europa Środkowa;

• Środki budżetu państwa, m.in.: o Programy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, o Programy Ministerstwa Sportu, o Programy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w tym nowy rządowy program na rzecz osób starszych "Aktywni plus", czy Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, o Narodowy oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w tym programy: Moja woda, Czyste powietrze i STOP SMOG, Kangur - Bezpieczna i ekologiczna droga do szkoły, o Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, o Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych, o Fundusz Inwestycji Samorządowych, o Program Mieszkanie +, o Program Maluch +, o Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030;

• Dodatkowe formy finansowania, m.in.: o Partnerstwo Publiczno-Prywatne, o Krajowa i regionalna tarcza antykryzysowa. W kontekście pozyskiwania zewnętrznego finansowania na działania rozwojowe trzeba przypomnieć, że aplikowanie musi być każdorazowo poprzedzone szczegółową analizą konkretnej dokumentacji konkursowej/programowej pod kątem uprawnionych beneficjentów, szczegółowych wymagań oraz wysokości wkładu własnego.

138