Leon Wasilewski

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Leon Wasilewski Leon Wasilewski Leon Wasilewski Piłsudski jakim Go znałem ♦♦♦ Leon Wasilewski PIŁSUDSKI JAKIM GO ZNAŁEM ♦ ze wstępem Andrzeja Friszke ♦ Warszawa 2013 i tom w serii 100-lecie niepodległości. Wspomnienia i pamiętniki realizowanej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie Rada programowa serii prof. Andrzej Friszke prof. Tomasz Gąsowski prof. Rafał Habielski prof. Tomasz Nałęcz prof. Andrzej Nowak Projekt graficzny serii i okładki Syfon Studio Za pięć lat przypada stulecie odzyskania przez Polskę niepodległo- ści. Zbliżający się jubileusz wymaga odpowiedniego upamiętnie- Przypisy nia nie tylko w formie rutynowych publicznych uroczystości, ale Michał Janik również wysiłku intelektualnego. Z jednej strony chodzi o to, by przypomnieć czas i aktorów niezwykłych listopadowych dni 1918 Redakcja merytoryczna roku, poznać ich idee i dylematy. Z drugiej potrzeba nam refleksji prof. Andrzej Friszke na temat aktualności czynu i myśli Ojców Założycieli Niepodległej Rzeczypospolitej oraz tego, w jaki sposób realizujemy i realizować Redakcja powinniśmy przesłanie, które po sobie zostawili. Joanna Bartołd Seria 100-lecie niepodległości. Wspomnienia i pamiętniki ma pomóc w przeprowadzeniu takiej refleksji. W ramach naszego Korekta przedsięwzięcia opublikujemy kilkanaście dawno niewznawianych Jacek Ring, Dorota Wojciechowska-Ring lub niepublikowanych pozycji: pamiętniki i dzienniki czołowych postaci życia politycznego i publicznego ii rp. Pomysłodawcą serii jest prof. dr hab. Andrzej Friszke, członek Rady Muzeum i wybitny Materiały źródłowe znajdują się w domenie publicznej. Treść opracowania (wstępu historyk dziejów Polski xx wieku. i przypisów) dostępna jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów i Muzeum Historii Polski w Warszawie. Pełny Robert Kostro teksty licencji: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode Muzeum Historii Polski w Warszawie 7 Andrzej Friszke JEDEN Z „NIEPOKORNYCH” LEON WASILEWSKI Leon Wasilewski należał do przywódców Polskiej Partii Socja- listycznej i najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskie- go od połowy lat 90. xix wieku do końca zmagań o granice już niepodległego państwa. Był wśród najbardziej znanych i szano- wanych postaci Dwudziestolecia, napisał kilkadziesiąt książek i broszur oraz kilkaset artykułów, w których uzasadniał politykę swojego obozu, przekonywał do jego racji, analizował problemy narodowościowe środkowej i wschodniej Europy. Uważany był słusznie za jednego z najwybitniejszych znawców problematyki narodowościowej w Drugiej Rzeczypospolitej. Można go także uznać za jednego z najważniejszych historyków ruchu niepodleg- łościowego. Łączył w licznych opracowaniach własną pamięć ze zdolnością poruszania się po dokumentacji, w opisie starał się za- chować precyzję w odtwarzaniu zdarzeń i chłód w ocenach. Prócz wielu własnych opracowań historycznych był także redaktorem dwóch pierwszych tomów Pism zbiorowych Józefa Piłsudskiego. Urodził się 24 sierpnia 1870 roku w Petersburgu. Rodzina ♦♦♦ pochodziła ze Żmudzi, ale pradziad Leona przeniósł się do Inf- Leon Wasilewski lant. Ojciec w 1863 r. – roku powstania styczniowego – przeszedł 9 kilkumiesięczne więzienie w Dyneburgu. Pracował jako organista osiadł w Petersburgu (…) i stąd podtrzymywał istniejące już od w polskim kościele św. Stanisława w Petersburgu, próbował też dawna stosunki z krajem, głównie z «Głosem» i z Bolesławem komponowania, był znawcą muzyki poważnej i w ogóle kultury. Wysłouchem”1. Syna nauczył gry na fortepianie i organach, prowadził na koncer- W 1893 roku wyjechał z Petersburga przez Wilno, Warszawę ty i do opery. Matka, pochodząca z czesko-niemieckiej rodziny, i Kraków do Lwowa, gdzie rozpoczął studia na uniwersytecie, któ- była osobą wiele czytającą, ale wyłącznie po niemiecku. Z domu, re jednak szybko porzucił. „Można powiedzieć, że stworzył swój w którym mówiło się tylko po polsku, Leon wyniósł patriotyzm, własny uniwersytet, którego salami wykładowymi były redakcje zdecydowaną niechęć do Rosji i antyklerykalizm. Rodzice rozbu- czasopism i salony towarzyskie, a profesurę stanowili tacy między dzili w nim duże zdolności językowe. Otrzymał niewielkie tylko innymi ludzie, jak Iwan Franko czy Tomas Masaryk” – pisze Bar- wykształcenie formalne w Petersburgu, ale ogromną wiedzę po- bara Stoczewska, autorka najważniejszej monografii dotyczącej zyskiwał przez samokształcenie. Wasilewskiego2. Pochłaniał książki z zakresu literatury polskiej, słowiańskiej We Lwowie kontaktował się z polskimi socjalistami, którzy i powszechnej, przyrody i historii, uczył się języków, głównie tworzyli Polską Partię Socjalno-Demokratyczną, a także z krę- przez lektury. Prócz polskiego, rosyjskiego i niemieckiego, po- giem „Kuriera Lwowskiego” i Wysłouchami, którzy inicjowali tem angielskiego, poznawał też języki słowiańskie – białoruski, ruch ludowy (w 1895 r. powstało Polskie Stronnictwo Ludowe). ukraiński, czeski, chorwacki, i to na poziomie umożliwiającym Tam też systematycznie czytywał „Przedświt”, wydawany w Lon- tłumaczenia lub omówienia dzieł literackich. Jako bardzo młody dynie przez utworzony w listopadzie 1892 roku Związek Zagra- człowiek podjął współpracę z petersburskimi czasopismami lite- niczny Socjalistów Polskich. Należał do organizatorów tygodnika rackimi. We wspomnieniach zapisywał: „czułem się pod wpływem „Słowo Polskie”, które niebawem stanie się ważnym pismem po- ojca demokratą zdecydowanym”; „wszystko, co tchnęło opozycją wstającej endecji, ale współpracował też z założonym przez Frankę wobec rządu rosyjskiego lub co było zakazane ze względów po- pismem „Żyttie i Słowo”. Przez Wysłouchów poznał Zygmunta litycznych – budziło sympatię”. Jeszcze w Petersburgu, dzięki Miłkowskiego, założyciela Ligi Polskiej, i Bolesława Limanowskie- znajomym Ukraińcom i księgarni prowadzonej przez chorwac- go, współzałożyciela pps, a także Zygmunta Balickiego i innych. kiego patriotę, zetknął się z poglądami różnych Słowian na kwe- W 1894 roku pojechał do Pragi, gdzie zapisał się na uniwersy- stię panslawizmu i jego krytykę; głębiej zainteresował się litera- tet. Tam zetknął się z dominującymi nastrojami moskalofilskimi, turą i myślą ukraińską. Omówienia słowiańskich wydawnictw którym próbował się przeciwstawić Tomasz Masaryk. Jak pisał etnograficznych zaczął zamieszczać w wydawanym po polsku Pobóg-Malinowski, „Wasilewski był stałym gościem – uczest- „Kraju”, a także w dzienniku „Pieterburżskaja Żyzń”, gdzie na- nikiem zebrań czwartkowych, w gronie przyjaciół politycznych pisał szereg artykułów o galicyjskich Ukraińcach. „Echem, po- wiewem z nieznanej jeszcze Polski, było każde spotkanie z zało- 1 W. Pobóg-Malinowski, Leon Wasilewski. Szkic biograficzny, „Niepodległość” 1937, życielem warszawskiego «Głosu» Aleksandrem Więckowskim, t. xvi, s. 13–24. 2 B. Stoczewska, Litwa, Białoruś, Ukraina w myśli politycznej Leona Wasilewskiego, który po powrocie z zesłania syberyjskiego, ożeniony z Rosjanką, Kraków 1998, s. 19. 10 11 Masaryka”3. W polemikach z moskalofilami, artykułach ukazu- Jędrzejowski i Feliks Perl. Wasilewski wkrótce dołączył do tego jących położenie Polaków pod trzema zaborami, ale też o folklo- grona, co umożliwiła duża aktywność, jaką rozwijał w Wiedniu, rystyce i etnografii, literaturze Serbów, Chorwatów i Bułgarów, gdzie przebywał w 1897 roku. Przyczynił się tam do ożywienia kształtował się jako publicysta. miejscowej sekcji zzsp, organizował odczyty, działał wśród pol- W 1896 roku podczas odwiedzin rodzinnego domu zetknął się skich robotników, wśród których była grupa z zaboru rosyjskiego. z Józefem Piłsudskim, który przyjechał do Petersburga na spotka- „Sympatyzowali oni z pps, gdy znaczna część robotników z Galicji, nie z grupką polskich studentów-socjalistów. Szczegóły tego spo- przeważnie od dawna przebywająca w Wiedniu (…) skłonna ra- tkania Wasilewski opisuje w publikowanych tu wspomnieniach. czej była uważać Galicję za część Austrii niż Polski” – wspominał Jesienią tego roku Wasilewski pojechał do Zurychu. „Istniało tam Wasilewski. Składająca się z około 10 osób sekcja wiedeńska zzsp dość liczne skupienie kształcącej się młodzieży polskiej, a śród zajmowała się kolportażem wydawnictw londyńskich i wydała niej, ściśle zakonspirowana sekcja zzsp. Do sekcji tej zresztą na- przekład broszury znanego wówczas marksisty niemieckiego leżała nie sama tylko młodzież, ale i paru starszych emigrantów. Karola Kautskiego Niepodległość Polski (była to polemika z poglą- (…) Działalność sekcji zuryskiej polegała na pomocy material- dami R. Luksemburg), organizowała też odczyty, m.in. Ignacego nej i moralnej «Londynowi» przez szerzenie jego wydawnictw, Daszyńskiego5. Ta aktywność zbiegła się z osłabieniem regularno- na oddziaływaniu na młodzież w duchu programu pps, wreszcie ści wydawania „Przedświtu” i pretensjami wobec londyńczyków. na jednaniu sympatii dla niej wśród socjalistów szwajcarskich W londyńskiej Centralizacji od wielu miesięcy trwał ostry i w ogóle cudzoziemskich”4. Wśród tych socjalistów cudzoziem- konflikt personalny, w którym po jednej stronie byli kierujący skich młody Wasilewski bliżej poznał Pawła Akselroda, przywódcę nią w praktyce Witold Jodko-Narkiewicz i Bolesław Antoni Ję- socjaldemokratów rosyjskich, i Augusta Bebla, przywódcę so- drzejowski, po drugiej Aleksander Dębski i działający w sekcji cjaldemokracji niemieckiej. W Zurychu został przyjęty do zzsp londyńskiej Zbigniew Woszczyński. Oponenci Jodki i Jędrze- w grudniu 1896 roku. jowskiego doprowadzili do zwołania w grudniu 1897 roku zjazdu zzsp w Zurychu, na którym byli reprezentowani delegaci sekcji
Recommended publications
  • Acta 103.Indd
    Acta Poloniae Historica 103, 2011 PL ISSN 0001–6892 Marek Kornat THE POLISH IDEA OF ‘THE THIRD EUROPE’ (1937–1938): A REALISTIC CONCEPT OR AN EX-POST VISION? The concept of ‘the Third Europe’ – or ‘the Intermarium Bloc’ – was certainly an interesting political project invented by the Polish Foreign Minister Józef Beck in the years 1937–8. It was bold and ambitious, but quite controversial, therefore it was merely mentioned in many works devoted to the foreign policy of the interwar Poland. There can be no doubt today that without a careful analysis of the assumptions of this concept, it is impossible to grasp the real meaning of the Polish ‘policy of balance’ between Nazi Germany and the Stalinist Soviet Union, as well as the way of thinking of the Polish leaders about international affairs towards the end of the 1930s. The idea of concentrating the smaller states of East-Central Europe around Poland was one of the most essential and independent politi- cal concepts of Beck, although, quite naturally, it referred to various similar ideas put forward by Polish political thought and in the Polish Ministry of Foreign Affairs from the dawn of Poland’s independence. Had this project any real basis in the political reality of the Europe of the 1930s? What was its essence? What were its concrete pros- pects? What aims did Józef Beck connect with it – who was regarded, not without reason, as a fi rm adherent of bilateralism in international relations and a critic of the concept of ‘bloc-building’ as a method of fi nding security? What were the possibilities of Polish diplomacy in the realities of the late 1930s? Was it a real political project, or maybe only a concept described by historians ex post? What determined its failure? The present study is devoted to refl ection upon these questions.
    [Show full text]
  • Ewa Pałasz-Rutkowska the Russo-Japanese War and Its Impact on Polish‑Japanese Relations in the First Half of the Twentieth Century
    Ewa Pałasz-Rutkowska The Russo-Japanese war and its impact on Polish‑Japanese relations in the first half of the twentieth century Analecta Nipponica 1, 11-43 2011 ARTICLES Ewa Pałasz-Rutkowska THE RUSSO-JAPANESE WAR AND ITS IMPACT ON THE POLISH-JAPANESE RELATIONS IN THE FIRST HALF OF THE TWENTIETH CENTURY1 The Russo-Japanese War and its effects undoubtedly influenced the internatio- nal situation and directly affected Poland as well as Polish-Japanese relations, in the short as well as the long run. In the short run – that is, during the war itself – various political forces in Poland (e.g. Polish Socialist Party, National League) sought to exploit it for their own ends (including the restoration of an indepen- dent Polish state), establishing direct contacts with representatives of the Japanese government. At the same time, Poles exhibited much greater interest in Japan as a country which, less than 40 years after it ended its isolation and began to mod- ernize, had the courage to launch a war against mighty imperial Russia, Poland’s primary enemy at the time. This interest was reflected in numerous (for the era) Polish publications about Japan, including indirect translations of Japanese litera- ture (Okakura Kakuzō 岡倉覚三, Nitobe Inazō 新渡戸稲造, Tokutomi Roka 徳富 蘆花, translations of works by Westerners who had visited Japan (Wilhelm Dep- ping, Henry Dumolard, Rudyard Kipling, Georges Weulerse) and works by Poles, including books and articles in the press. The impact of the war in the short run: 1904–1905 Genesis: Poland and Japan prior to 1904 Due to unfavorable historical circumstances – i.e.
    [Show full text]
  • Finding Aid (English)
    Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR) RG-59.032 United States Holocaust Memorial Museum Archives 100 Raoul Wallenberg Place, SW Washington, DC 20024-2126 Tel. (202) 479-9717 Email: [email protected] Descriptive Summary Title: Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR) Dates: 1941-1943 RG Number: RG-59.032 Accession Number: 2010.277 Creator: Rzeczpospolita Polska (Government-in-exile) Extent: 598 digital images: PDF; .25 GB; 5 digital files: PDF; .24 GB. Repository: United States Holocaust Memorial Museum Archives, 100 Raoul Wallenberg Place, SW, Washington, DC 20024-2126 Languages: English and Polish. Administrative Information Access: No restrictions on access. Reproduction and Use: Fair use only. The Cooperative Agreement does not clarify restrictions. Preferred Citation: [file name/number], [reel number], RG-59.032, Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR), United States Holocaust Memorial Museum Archives, Washington, DC. Acquisition Information: Purchased from the Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego. Custodial History 1 Existence and location of originals: The original records are held by the Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, 20 Princes Gate, London SW7 1 PT, United Kingdom. Tel. 011 44 20 75 89 92 49. More information about this repository can be found at www.sikorskimuseum.co.uk. Processing History: Aleksandra B. Borecka Biographical Note Tadeusz Romer (born December 6, 1894 in Antonosz near Kaunas - March 23, 1978 in Montreal) was a Polish diplomat and politician. He was a personal secretary to Roman Dmowski in 1919.
    [Show full text]
  • The Fall of the Second Polish Republic
    Georgia Southern University Digital Commons@Georgia Southern Electronic Theses and Dissertations Graduate Studies, Jack N. Averitt College of Summer 2013 Drugi Potop: The Fall of the Second Polish Republic Wesley Kent Follow this and additional works at: https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd Part of the Diplomatic History Commons, European History Commons, Military History Commons, and the Political History Commons Recommended Citation Kent, Wesley, "Drugi Potop: The Fall of the Second Polish Republic" (2013). Electronic Theses and Dissertations. 851. https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd/851 This thesis (open access) is brought to you for free and open access by the Graduate Studies, Jack N. Averitt College of at Digital Commons@Georgia Southern. It has been accepted for inclusion in Electronic Theses and Dissertations by an authorized administrator of Digital Commons@Georgia Southern. For more information, please contact [email protected]. 1 DRUGI POTOP: THE FALL OF THE SECOND POLISH REPUBLIC by Wesley Kent (Under the Direction of John W. Steinberg) ABSTRACT This thesis seeks to examine the factors that resulted in the fall of the Second Polish Republic and track its downward trajectory. Examining the Second Republic, from its creation in 1918 to its loss of recognition in 1945, reveals that its demise began long before German tanks violated Poland’s frontiers on 1 September, 1939. Commencing with the competing ideas of what a Polish state would be and continuing through the political and foreign policy developments of the inter-war years, a pattern begins to emerge - that of the Poles’ search for their place in modern Europe. The lead up to the Second World War and the invasion of Poland by the German-Soviet Alliance demonstrates the failure of the Poles to achieve that place.
    [Show full text]
  • 239 the Polish Ambassador Tadeusz Romer
    THE POLISH AMBASSADOR TADEUSZ ROMER – D A RESCUER OF REFUGEES IN TOKYO D EWA PAŁASZ-RUTKOWSKA ISSN 1392-0588 (spausdintas) ISSN 2335-8769 (internetinis) University of Warsaw, Poland http://dx.doi.org/10.7220/2335-8769.67.13 2017. 67 SUMMARY. The issue of the rescue of war refugees, especially Jews, including Polish Jews, during World War II, as well as the questions “Who saved who?” and “Why did they save each other?” are still very important and widely discussed. The above mentioned issues apply to the Polish Jews and Poles, saved from Nazi Germans and Soviet Russians, who managed to avoid death or exile in Siberia by escaping through Kaunas in Lithuania, as well as to the role of Japan in these events. Among the relatively well-known rescuers of Jews acting in Kaunas at the beginning of the war there were two consuls, Sugihara Chiune from Japan and Jan Zwartendijk from the Netherlands. The author of the present article focuses on a lesser known stage in those efforts to save the people from exile or death – on the role that Tadeusz Romer, as the Polish Ambassador to Japan (1937–1941), and later as the Ambassador in Shanghai on a special mis- sion (1941–1942), played in these efforts. KEYWORDS: Tadeusz Romer, Sugihara Chiune, Jan Zwartendijk, Polish-Japanese military intelligence cooperation, the Embassy of Poland in Tokyo, Polish Jews, “Visas for Life”, Kaunas, Tokyo, Shanghai. The issue of the rescue of war refugees, especially Jews, including Polish Jews, during World War II, as well as the questions “Who saved who?” and “Why did they save each other?” are still very important and widely discussed.
    [Show full text]
  • Szymon Askenazy As a Diplomat of the Reborn Poland (1920–1923)
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej ■ LII-SI(3) Marek Kornat Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences Szymon Askenazy as a diplomat of the Reborn Poland (1920–1923) Zarys treści: Studium jest próbą opracowania działalności dyplomatycznej Szymona Askenazego po odrodzeniu państwa polskiego, a zwłaszcza najmniej znanej karty, jaką była jego walka o kształt granic odrodzonej Rzeczypospolitej w Genewie 1921–1923. Był to jeden z najgorętszych okresów w historii dyplomacji polskiej. Askenazy reprezentował interesy odrodzonej Polski, będącej jego ojczyzną z wyboru. Jego działania nie spotkały się jednak z powszechną aprobatą głównych obozów polityki polskiej. Był też rzecznikiem koncepcji podwójnej świadomości Żydów: żydowskiej i polskiej. Jego zdaniem Żydzi zachować winni swoją religię i kulturę, ale zarazem “niechaj połączą to z poczuciem polskości i patriotyzmu polskiego”. Outline of content: The study is an attempt to describe the diplomatic activities of Szymon Askenazy after the revival of the Polish state, and especially their least known chapter, which was his struggle for the shape of the borders of the reborn Republic of Poland in Geneva, 1921–1923. It was one of the hottest periods in the history of Polish diplomacy. Askenazy represented the interests of the reborn Poland, his chosen homeland. However, his actions did not always receive general approval of the main camps of Polish politics. He was also a spokesperson for the concept of Jews’ double consciousness: Jewish and Polish. In his
    [Show full text]
  • Poland and Japan – the Impact of the Cold War on Bilateral Relations
    ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO Prace Historyczne 147, z. 3 (2020), s. 619–635 doi:10.4467/20844069PH.20.033.12487 www.ejournals.eu/Prace-Historyczne POLAND AND JAPAN – THE IMPACT OF THE COLD WAR ON BILATERAL RELATIONS Ewa Pałasz-Rutkowska http://orcid.org/0000-0002-5819-7032 University of Warsaw ABSTRACT Bilateral relations between Poland and Japan were generally friendly since the Russo-Japanese War (1904–1905), throughout the entire interwar era, after the government of Japan recognized independent Poland after WWI (on 6 March 1919), and even during WWII. What was seen as important was a mutual support on the international arena during international conflicts (such as those in Upper Silesia, Manchuria, etc.) and especially military and espionage cooperation. How did the Cold War influence Polish-Japanese relations? Did the relations, which were until that time friendly, play a role in this period – a time of trouble for the entire world? The author tries to answer these questions, relying on selected and important events and issues from the period of the Cold War (until 1989). Keywords: Japan, Poland, mutual relations, foreign policy, diplomatic visits, Cold War, “Solidar- ity”, martial law. INTRODUCTION It is not surprising that geographical conditions, the consequent foreign policy and social moods influenced the relations between Poland and Japan the most throughout the entire history of these countries’ bilateral relations, both official and unofficial.1 Thus, one of the factors which has brought two such geographically distant countries closer is our mutual neighbor, Russia and its predecessor the USSR. After all, “the 1 More information on the history of Polish-Japanese relations in: E.
    [Show full text]
  • URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918–1945 Przewodnik Biograficzny Tom I
    URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RP 1918–1945 SERIA WYDAWNICZA: POLSKA SŁUŻBA ZAGRANICZNA 1918–1945 – materiały źródłowe URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918–1945 Przewodnik biograficzny Tom I Opracowanie Krzysztof Smolana ISBN: 978-83-65681-96-6 I URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918 –1945 Przewodnik biograficzny Ministerstwo Spraw Zagranicznych Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918 –1945 Przewodnik biograficzny Tom I Opracowanie Krzysztof Smolana Warszawa 2020 CIP – Biblioteka Narodowa Smolana, Krzysztof Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : przewodnik biograficzny / opracował Krzysztof Smolana ; Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. - Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych : Rzeczpospolita Polska. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2020. - (Polska Służba Zagraniczna 1918-1945 : materiały źródłowe ; 1) Seria wydawnicza: Polska służba zagraniczna 1918–1945 – materiały źródłowe Recenzent: prof. dr hab. Henryk Walczak Redaktor prowadzący: Dominika Pruszczyńska Redakcja i korekta: Aleksandra Belerska Zdjęcia pochodzą z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Archiwum oo. Franciszkanów w Martin Coronado, Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz archiwów prywatnych: Rodziny Seydów, Oswalda Kermeniča oraz Krzysztofa Smolany. Skład, łamanie i opracowanie graficzne:
    [Show full text]
  • The Memory of Sugihara and the “Visas for Life” in Poland
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Ś rodkowo-Wschodniej ■ LI-SI(1) Aleksandra Hądzelek University of Technology Sydney, Australia The memory of Sugihara and the “visas for life” in Poland Outline of content: Th e article examines the historical memory of the so-called“ visas for life’ issued in 1940 by the Japanese Consul in Kaunas, Sugihara Chiune, to Polish war refugees mainly of Jewish origin. He is memorialised in Japan, Lithuania and in the countries where the re- fugees ultimately settled, but not in Poland, where he remains almost unknown and has only few places dedicated to his memory. Th ese oft en focus more on Sugihara’s cooperation with the Polish intelligence and their contribution to the visas action rather than the humanitarian and heroic deed of Sugihara, its message of tolerance and equality, or on the fate of the refugees. Keywords: historical memory, sites of memory, Sugihara Chiune, “visas for life”, Tadeusz Romer, Polish war refugees, Polish Jews in WWII Introduction Today there exists a fairly widespread conviction that the past remembered in individual and collective memories, oft en referred to as historical awareness, is not only a component of contemporary social awareness, but also a very important factor in shaping local, regional, national, and state identities. In addition to that, historical awareness plays a vital role in the upbringing of the younger generation and in fostering their civic attitudes and pro-social behaviour. Th is close connec- tion between historical awareness, termed by sociologists as the social memory of the past, and the present day is becoming ever more important in those soci- eties which are currently going through a period of re-evaluating the image of their history.
    [Show full text]
  • Silva Iaponicarum 日林 Fasc. Xviii・第十八号 Winter ・冬 2008
    SILVA IAPONICARUM 日林 FASC. XVIII・・・第十八・第十八号号号 WINTER ・・・冬・冬冬冬 2008 Adam Mickiewicz University Chair of Oriental Studies, Department of Japanese Studies Jagiellonian University Institute of Oriental Philology, Department of Japanology and Sinology The University of Warsaw Faculty of Oriental Studies, Department of Japanese and Korean Studies Posnaniae, Cracoviae, Varsoviae, Kuki MMIX ISSN 1734-4328 FINANCIALLY SUPPORTED BY THE ADAM MICKIEWICZ UNIVERSITY CHAIR OF ORIENTAL STUDIES SPECIAL EDITION PUBLISHED UNDER THE AUSPICES OF THE POLISH ASSOCIATION FOR JAPANESE STUDIES SUPPORTED BY THE TAKASHIMA FOUNDATION 2 Drodzy Czytelnicy. Oto zeszyt specjalny kwartalnika Silva Iaponicarum 日林 wydawany pod patronatem Polskiego Stowarzyszenia Badań Japonistycznych, przy wsparciu Fundacji im. Takashimy. W zeszycie specjalnym zamieszczamy pięć artykułów członków PSBJ. Publikujemy takŜe sprawozdanie ze zorganizowanej przez PSBJ dorocznej konferencji oraz informacje dotyczące PSBJ wraz z profilami zrzeszonych w Stowarzyszeniu ośrodków japonistycznych w Polsce. Kolejny zeszyt naszego kwartalnika ukaŜe się jako zeszyt wiosenny w marcu 2009. Kolegium redakcyjne Poznań-Kraków-Warszawa-Kuki, styczeń 2009 3 Dear Readers, This is a special edition of Silva Iaponicarum 日林 issued under the auspices of the Polish Association of Japanese Studies (PSBJ) and supported by the Takashima Foundation. This special edition includes five papers contributed by PSBJ members. We have also published the report of the annual PSBJ conference and information on PSBJ including profiles
    [Show full text]
  • 1939 Diplomats Aiding Jews
    Table of Contents Foreword 3 Introduction 4 WORK SHEETS 1. Francis Edward Foley 6 The context 6 Biographical note 7 Source 1 8 Source 2 8 Source 3 8 Source 4 9 Source 5 10 Source 6 10 Summary 11 2. Chiune Sugihara 12 The context 12 Biographical note 13 Source 1 14 Source 2 14 Source 3 15 Summary 16 3. Aleksander Ładoś and the Bernese Group 17 The context 17 Biographical notes 19-20 Source 1: 22 Source 2 22 Source 3 23 Source 4 24 Source 5 25 Source 6 25 Source 7 26 Source 8 26 Summary 27 4. Raoul Wallenberg and other foreign diplomats active in Hungary 28 The context 28 Biographical note 29 Source 1 30 Source 2 30 Source 3 31 Source 4 32 Summary 32 5. Nuncio Angelo Rotta 33 The context 33 Biographical note 34 Source 1 35 Source 2 35 Summary 37 Annexe: Timeline of the Holocaust and other related events 2 Foreword The educational package titled ‘Diplomats Aiding Jews’ has been prepared for teachers and learners interested in Holocaust education. Its objective is to facilitate learning about the contribution made by foreign diplomats in saving Jews from the Holocaust, as well as to provide teachers with proposals of methodological solutions for use at school when the topic is discussed. The package contains three major parts. The entire set starts with a historical introduction outlining the notion of aid provided by foreign diplomats to Jews during the Holocaust. The second section of the package is the most extensive and includes five Work Sheets, presenting examples of aid provided to Jews by specific diplomats in chronological order.
    [Show full text]
  • Thesis FINAL
    This electronic thesis or dissertation has been downloaded from the King’s Research Portal at https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/ Making the worst of a bad situation: How the interpersonal conflict between Foreign Minister Jozef Beck and Marshal Edward Rydz-Smigly affected Poland’s perception of the German threat in the run-up to the Second World War Kostus, Anna Maria Awarding institution: King's College London The copyright of this thesis rests with the author and no quotation from it or information derived from it may be published without proper acknowledgement. END USER LICENCE AGREEMENT Unless another licence is stated on the immediately following page this work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International licence. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ You are free to copy, distribute and transmit the work Under the following conditions: Attribution: You must attribute the work in the manner specified by the author (but not in any way that suggests that they endorse you or your use of the work). Non Commercial: You may not use this work for commercial purposes. No Derivative Works - You may not alter, transform, or build upon this work. Any of these conditions can be waived if you receive permission from the author. Your fair dealings and other rights are in no way affected by the above. Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact [email protected] providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 26.
    [Show full text]