DOCSLIB.ORG

Tadeusz Romer I Żydowscy Uchodźcy Wojenni Na Dalekim Wschodzie

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Tadeusz Romer I Żydowscy Uchodźcy Wojenni Na Dalekim Wschodzie Wystawa AMBASADOR RP W JAPONII Tadeusz Romer i żydowscy uchodźcy wojenni na Dalekim Wschodzie Polish Ambassador to Japan Tadeusz Romer and Jewish War Refugees in the Far East Lenkijos Respublikos ambasadorius Japonijoje Tadeuszas Romeris ir žydai karo pabėgėliai Tolimuosiuose Rytuose Spis treści Index Wystawa Turinys AMBASADOR RP W JAPONII Tadeusz Romer 04 Tadeusz Romer i żydowscy uchodźcy wojenni na Dalekim Wschodzie Ambasador RP w Japonii KURaTOR / KURaTORĖ / cuRaTOR: Dr Olga Barbasiewicz Tadeusz Romer, Polish Ambassador to Japan Tadeusz Romer. Lenkijos Respublikos ambasadorius Japonijoje 08 Przybycie do wybrzeży Japonii The Arrival of Refugees to Japanese Shores Pabėgėlių atvykimas į Japoniją 12 Działania polskiej dyplomacji wobec uchodźców The Actions of Polish Diplomatic Staff Concerning Refugees Lenkų diplomatų veiksmai pabėgėlių klausimu 18 Życie codzienne uchodźców. FINANSOWANIE/ FINANSAVIMAS/ FINANCING: Instytut Polski w Wilnie Japonia KWERENDA NAUKOWA/ MOKSLINIS TYRIMAS/ SCIENTIFIC RESEARCH: Barbara Abraham / Dr Olga Barbasiewicz The Everyday Lives of the Refugees in Japan ASYSTENT PROJEktU/ PROJEKTO ASISTENTAI/ PROJECT ASSISTANTS: Barbara Abraham / Agnieszka Pawnik Kasdienis pabėgėlių gyvenimas Japonijoje PROJEkt GRAFICZNY/ DIZAINAS/ GRAPHIC DESIGN: Marcin Wąż (www.marcinwaz.pl) Tłumaczenie na język angielski/ VeRTimas Į anglŲ k./ englisH TRANSLATiOn: Anna Kostka Tłumaczenie na język jidysz/ VeRTimas Į jidiŠ k./ yidisH TRANSLATiOn: Dr Martyna Steckiewicz 22 Przybycie do Szanghaju Tłumaczenie na język liTewski/ VeRTimas Į lieTuViŲ k./ liTHuanian TRANSLATiOn: Justyna Seferovic KorekTa języka pOlskiegO/ lenkŲ k. REDAKTORĖ/ pOlisH LANGUAGE ediTOR: Dr Dorota Dobrzyńska i działania polskiej dyplomacji auTOR TReści/ TEKSTO auTORĖ/ auTHOR OF THe TeXT: Dr Olga Barbasiewicz The Arrival to Shanghai Port City Atvykimas į Šanchajų współpRaca/ BendRADARBiaVimas/ cO-OpeRaTiOn: Andrzej T. Romer 26 Życie codzienne uchodźców. Teresa Romer Dr Norbert Świsłocki Szanghaj The Everyday Lives of the Refugees in Shanghai Kasdienis pabėgėlių gyvenimas Šanchajuje 30 Twórczość publicystyczna i literacka uchodźców The Journalistic and Literary Works of Refugees Pabėgėlių žurnalistinė ir literatūrinė kūryba ORGANIZatORZY/ ORGANIZatORIAI/ ORGANIZERS: 34 Dzieci The Children Vaikai PARTNERZY/ PARTNERIAI/ PARTNERS: 38 Organizacje polityczne i społeczne Political and Social Organizations Politinės ir visuomeninės organizacijos ISBN 978-609-95108-1-1 3 Japonia / Japan / Japonija Tadeusz Romer Ambasador RP w Japonii Legitymacja dyplomatyczna. Diplomatic Identity Card. Tadeusz Romer. Polish Ambassador to Japan Akreditacijos pažymėjimas. Tadeusz Romer. Lenkijos Respublikos ambasadorius Japonijoje Tadeusz Ludwik Romer urodził się Podczas pełnienia tej funkcji otrzy- amerykańskich) organizacji pomo- 6 grudnia 1894 roku w Antonoszu, mał zawiadomienie, że z dniem cowych dla środowisk żydowskich, znajdującym się w owym czasie 1 lutego 1937 roku prezydent Igna- jednak bez udziału polskiego rządu, w guberni kowieńskiej Cesarstwa cy Mościcki mianował go posłem a szczególnie nacisków Tadeusza Rosyjskiego. Po śmierci rodziców, nadzwyczajnym i ministrem peł- Romera, dostarczanie pomocy do wraz z rodzeństwem, został odda- nomocnym w Cesarstwie Japonii. Szanghaju byłoby niemożliwe, ze ny pod opiekę Konstantego Prze- 1 października tego samego roku, względu na toczącą się od grudnia włockiego i przeniósł się do Krako- w związku z podniesieniem posel- 1941 roku wojnę na Pacyfiku. wa, gdzie ukończył Gimnazjum św. stwa do rangi ambasady, Tadeusz Tadeusz Romer wyjechał z Szang- Anny (Gimnazjum Nowodworskie- Romer został pierwszym ambasa- haju latem 1942 roku, zostawiając go). W 1913 roku rozpoczął studia dorem Rzeczypospolitej w Japonii. na Dalekim Wschodzie dobrze prawnicze oraz w zakresie nauk Podczas pełnienia tej funkcji pol- zorganizowaną społeczność pol- społeczno-politycznych w Lozannie ski ambasador utrzymywał bardzo skich Żydów, której reprezentanci (Szwajcaria). Tuż po zakończeniu przyjazne relacje z dworem cesar- zostali włączeni w nowo powstałą studiów, w 1917 roku Tadeusz Ro- skim. Związki te okazały się nie- organizację o nazwie Zarząd Głów- mer udał się do Paryża, gdzie został zwykle istotne w czasach wojennej ny Związku Polaków w Chinach. sekretarzem Romana Dmowskiego, zawieruchy i działań, które na rzecz Po dotarciu do Lourenço Marques prezesa Komitetu Narodowego Pol- polskich obywateli przybyłych do (obecnie Maputo, Mozambik) nadal skiego. W 1919 roku sprawował funk- Japonii podjął później ambasador wspierał polskich Żydów poprzez cję pierwszego sekretarza Poselstwa Romer. działania dyplomatyczne. Polskiego w Paryżu. Dwa lata póź- Gdy w 1941 roku podjęto decyzję W tym samym roku Tadeusz Romer niej podjął pracę w Ministerstwie o likwidacji polskiej placówki w Ja- objął funkcję ambasadora Polski Pisma z Ministerstwa Spraw Zagranicznych od Prezydenta RP w spra- Spraw Zagranicznych w Warszawie, ponii, Tadeusz Romer wraz z częścią w ZSRR, którą sprawował do wiosny wie mianowania Tadeusza Romera na posła nadzwyczajnego i mini- gdzie objął stanowisko kierownika personelu ambasady udał się pod 1943 roku. W kwietniu 1943 roku zo- stra pełnomocnego w Japonii. Paszport z kolekcji Biblioteki Narodowej Wydziału Zachodniego w departa- koniec października do Szanghaju, stał pełnomocnikiem rządu RP na w Warszawie. mencie polityczno-ekonomicznym. gdzie kontynuował dyplomatycz- Bliskim Wschodzie, aby w lipcu tego Od 1928 roku przebywał w Rzymie ne działania na rzecz uchodźców. samego roku objąć stanowisko Mini- Letters of the Ministry of Foreign Affairs from the President of the Re- jako pierwszy radca Poselstwa Pol- To dzięki jego działalności i wsta- stra Spraw Zagranicznych w rządzie public of Poland regarding the appointment of Tadeusz Romer as skiego. Po podniesieniu placówki wiennictwu polscy obywatele byli Stanisława Mikołajczyka w Londynie. Extraordinary Envoy and Minister Plenipotentiary to Japan. Passport do rangi ambasady, w 1932 roku w stanie uzyskiwać kolejne wizy do Po zakończeniu wojny wyemigrował from Collections of the National Library in Warsaw, Poland. Tadeusz Romer został mianowany krajów docelowych, jak również ko- do Kanady, gdzie pracował na Uni- chargés d’affaires ad (per) interim, rzystać z pomocy finansowej, prze- wersytecie McGill. Od 1963 roku aż Lenkijos Respublikos Prezidento pasirašyti dokumentai, kuriuos siuntė a po rezygnacji Jerzego Potockiego kazywanej często za pośrednictwem do śmierci był prezesem Polskiego Užsienio reikalų ministerija, skiriantys Tadeuszą Romerį į nepaprastojo z funkcji ambasadora został kierow- polskich poselstw, przy współpracy Instytutu Naukowego w Kanadzie. pasiuntinio ir įgaliotojo ministro pareigas. Pasas iš Nacionalinės biblio- nikiem placówki w Rzymie. W 1935 Rządu RP na uchodźstwie. Środki Zmarł w Montrealu 23 marca 1978 tekos Varšuvoje kolekcijos. roku został mianowany posłem Rze- finansowe pochodziły głównie od roku. czypospolitej Polskiej w Lizbonie. zagranicznych (przede wszystkim Tadeusz Romer 4 5 Tadeusz Ludwik Romer was born Lisbon. While performing this func- government’s assistance, especially Tadeuszas Ludwikas Romeris (Ta- kos pasiuntiniu Lisabonoje. Dar vyk- Tadeuszas Romeris išvyko iš Šancha- on December 6th, 1894 in Antonosz tion, he received a notification that Tadeusz Romer’s pressure, it would deusz Ludwik Romer) gimė 1894 m. dydamas šią misiją 1937 m. vasario 1 jaus 1942 m., Tolimuosiuose Rytuo- (Antanašė), which at that time, was on February 1st 1937, President Igna- have been impossible to provide gruodžio 6 d. Antanašėje, kuri tuo d. gavo pranešimą, kad prezidentas se palikęs gerai organizuotą lenkų part of the Russian Empire’s Kovno cy Moscicki appointed him Extraor- aid to Shanghai, mainly due to the metu buvo Rusijos imperijos Kauno Ignacy Mościcki paskyrė jį nepapras- žydų bendruomenę, kurios atstovai Governorate. After the death of his dinary Legate and Minister Plenipo- Pacific War that had been going on gubernijos teritorija. Mirus tėvams tuoju pasiuntiniu ir įgaliotuoju minis- buvo įtraukti į naujai įkurtą organi- parents, he and his siblings were tentiary to the Imperial Japanese since December 1941. šeimos vaikus globoti ėmėsi Kons- tru Japonijos imperijoje. Eidamas šias zaciją, pavadintą Kinijos lenkų są- taken under the custody of Kon- Government. On October 1st that Tadeusz Romer left Shanghai in the tantinas Przewłockis. Tadeuszui pareigas Japonijoje ambasadorius jungos centrine valdyba. Apsigyve- stanty Przewłocki and moved to same year, due to the Legation’s ac- summer of 1942, leaving a well-or- Romeriui teko vykti į Krokuvą, ten palaikė itin draugiškus santykus su nęs Lourenço Marques (šiuo metu Constantine Przewlocki (where he cession to rank of embassy, Tadeusz​​ ganized community of Polish Jews mokėsi šv. Anos (Nowodworskio) imperatoriaus dvaru. Šie ryšiai vėliau - Maputo, Mozambikas), Romeris graduated) from St. Anne’s Junior Romer became the first Ambassa- in the Far East, whose representa- gimnazijoje. 1913 metais Lozanoje buvo labai svarbūs karo metu, kai am- toliau savo diplomatine veikla pa- High School (Bartholomeus Now- dor of the Republic of Poland to Ja- tives were absorbed into the newly (Šveicarija) pradėjo studijuoti teisę basadoriui Romeriui teko ieškoti pa- dėjo Lenkijos žydams. odworski Junior High School). In pan. While performing this function, established organization called the bei socialinius-politinius mokslus. galbos Į Japoniją plūstantiems Lenki- Tais pačiais metais Tadeuszas Ro- 1913, he began studying law and the Polish ambassador maintained
Load more

Recommended publications
  • Acta 103.Indd
    Acta Poloniae Historica 103, 2011 PL ISSN 0001–6892 Marek Kornat THE POLISH IDEA OF ‘THE THIRD EUROPE’ (1937–1938): A REALISTIC CONCEPT OR AN EX-POST VISION? The concept of ‘the Third Europe’ – or ‘the Intermarium Bloc’ – was certainly an interesting political project invented by the Polish Foreign Minister Józef Beck in the years 1937–8. It was bold and ambitious, but quite controversial, therefore it was merely mentioned in many works devoted to the foreign policy of the interwar Poland. There can be no doubt today that without a careful analysis of the assumptions of this concept, it is impossible to grasp the real meaning of the Polish ‘policy of balance’ between Nazi Germany and the Stalinist Soviet Union, as well as the way of thinking of the Polish leaders about international affairs towards the end of the 1930s. The idea of concentrating the smaller states of East-Central Europe around Poland was one of the most essential and independent politi- cal concepts of Beck, although, quite naturally, it referred to various similar ideas put forward by Polish political thought and in the Polish Ministry of Foreign Affairs from the dawn of Poland’s independence. Had this project any real basis in the political reality of the Europe of the 1930s? What was its essence? What were its concrete pros- pects? What aims did Józef Beck connect with it – who was regarded, not without reason, as a fi rm adherent of bilateralism in international relations and a critic of the concept of ‘bloc-building’ as a method of fi nding security? What were the possibilities of Polish diplomacy in the realities of the late 1930s? Was it a real political project, or maybe only a concept described by historians ex post? What determined its failure? The present study is devoted to refl ection upon these questions.
    [Show full text]
  • Ewa Pałasz-Rutkowska the Russo-Japanese War and Its Impact on Polish‑Japanese Relations in the First Half of the Twentieth Century
    Ewa Pałasz-Rutkowska The Russo-Japanese war and its impact on Polish‑Japanese relations in the first half of the twentieth century Analecta Nipponica 1, 11-43 2011 ARTICLES Ewa Pałasz-Rutkowska THE RUSSO-JAPANESE WAR AND ITS IMPACT ON THE POLISH-JAPANESE RELATIONS IN THE FIRST HALF OF THE TWENTIETH CENTURY1 The Russo-Japanese War and its effects undoubtedly influenced the internatio- nal situation and directly affected Poland as well as Polish-Japanese relations, in the short as well as the long run. In the short run – that is, during the war itself – various political forces in Poland (e.g. Polish Socialist Party, National League) sought to exploit it for their own ends (including the restoration of an indepen- dent Polish state), establishing direct contacts with representatives of the Japanese government. At the same time, Poles exhibited much greater interest in Japan as a country which, less than 40 years after it ended its isolation and began to mod- ernize, had the courage to launch a war against mighty imperial Russia, Poland’s primary enemy at the time. This interest was reflected in numerous (for the era) Polish publications about Japan, including indirect translations of Japanese litera- ture (Okakura Kakuzō 岡倉覚三, Nitobe Inazō 新渡戸稲造, Tokutomi Roka 徳富 蘆花, translations of works by Westerners who had visited Japan (Wilhelm Dep- ping, Henry Dumolard, Rudyard Kipling, Georges Weulerse) and works by Poles, including books and articles in the press. The impact of the war in the short run: 1904–1905 Genesis: Poland and Japan prior to 1904 Due to unfavorable historical circumstances – i.e.
    [Show full text]
  • Finding Aid (English)
    Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR) RG-59.032 United States Holocaust Memorial Museum Archives 100 Raoul Wallenberg Place, SW Washington, DC 20024-2126 Tel. (202) 479-9717 Email: [email protected] Descriptive Summary Title: Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR) Dates: 1941-1943 RG Number: RG-59.032 Accession Number: 2010.277 Creator: Rzeczpospolita Polska (Government-in-exile) Extent: 598 digital images: PDF; .25 GB; 5 digital files: PDF; .24 GB. Repository: United States Holocaust Memorial Museum Archives, 100 Raoul Wallenberg Place, SW, Washington, DC 20024-2126 Languages: English and Polish. Administrative Information Access: No restrictions on access. Reproduction and Use: Fair use only. The Cooperative Agreement does not clarify restrictions. Preferred Citation: [file name/number], [reel number], RG-59.032, Ambasada Rzeczpospolitej w Moskwie i Kujbyszewie (ZSRR) (A.7): Polish Embassy in Moscow and Kuybyshev (USSR), United States Holocaust Memorial Museum Archives, Washington, DC. Acquisition Information: Purchased from the Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego. Custodial History 1 Existence and location of originals: The original records are held by the Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, 20 Princes Gate, London SW7 1 PT, United Kingdom. Tel. 011 44 20 75 89 92 49. More information about this repository can be found at www.sikorskimuseum.co.uk. Processing History: Aleksandra B. Borecka Biographical Note Tadeusz Romer (born December 6, 1894 in Antonosz near Kaunas - March 23, 1978 in Montreal) was a Polish diplomat and politician. He was a personal secretary to Roman Dmowski in 1919.
    [Show full text]
  • The Fall of the Second Polish Republic
    Georgia Southern University Digital Commons@Georgia Southern Electronic Theses and Dissertations Graduate Studies, Jack N. Averitt College of Summer 2013 Drugi Potop: The Fall of the Second Polish Republic Wesley Kent Follow this and additional works at: https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd Part of the Diplomatic History Commons, European History Commons, Military History Commons, and the Political History Commons Recommended Citation Kent, Wesley, "Drugi Potop: The Fall of the Second Polish Republic" (2013). Electronic Theses and Dissertations. 851. https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/etd/851 This thesis (open access) is brought to you for free and open access by the Graduate Studies, Jack N. Averitt College of at Digital Commons@Georgia Southern. It has been accepted for inclusion in Electronic Theses and Dissertations by an authorized administrator of Digital Commons@Georgia Southern. For more information, please contact [email protected]. 1 DRUGI POTOP: THE FALL OF THE SECOND POLISH REPUBLIC by Wesley Kent (Under the Direction of John W. Steinberg) ABSTRACT This thesis seeks to examine the factors that resulted in the fall of the Second Polish Republic and track its downward trajectory. Examining the Second Republic, from its creation in 1918 to its loss of recognition in 1945, reveals that its demise began long before German tanks violated Poland’s frontiers on 1 September, 1939. Commencing with the competing ideas of what a Polish state would be and continuing through the political and foreign policy developments of the inter-war years, a pattern begins to emerge - that of the Poles’ search for their place in modern Europe. The lead up to the Second World War and the invasion of Poland by the German-Soviet Alliance demonstrates the failure of the Poles to achieve that place.
    [Show full text]
  • Ieva Burbaitė Lietuvos Moterų Dailininkių Draugijos (1938–1940)
    VILNIAUS DAILĖS AKADEMIJA VILNIUS ACADEMY OF ARTS IEVA BURBAITĖ LIETUVOS MOTERŲ DAILININKIŲ DRAUGIJOS (1938–1940) VEIKLA IR JOS KONTEKSTAI ACTIVITIES AND CONTEXTS OF LITHUANIAN WOMEN ARTISTS’ SOCIETY (1938–1940) Daktaro disertacija Doctoral Dissertation Humanitariniai mokslai, Menotyra (03H) Meno istorija (H310) Humanities, Art Criticism (03H) Art History (H310) Vilnius, 2016 Disertacija rengta Vilniaus dailės akademijoje 2011–2016 metais MOKSLINĖ VADOVĖ Prof. dr. (hp) Giedrė Jankevičiūtė Vilniaus dailės akademija, humanitariniai mokslai, menotyra, 03H Disertacija ginama Vilniaus dailės akademijoje Menotyros mokslo krypties taryboje: PIRMININKĖ Dr. (hp) Laima Laučkaitė-Surgailienė Lietuvos kultūros tyrimų institutas, humanitariniai mokslai, menotyra, 03H NARIAI Dr. Kristiāna Ābele Latvijos dailės akademija, humanitariniai mokslai, menotyra 03H Dr. Solveiga Daugirdaitė Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, humanitariniai mokslai, filologija, 04H Doc. dr. Linara Dovydaitytė Vytauto Didžiojo universitetas, humanitariniai mokslai, menotyra, 03H Doc. dr. Helmutas Šabasevičius Vilniaus dailės akademija, humanitariniai mokslai, menotyra, 03H Disertacija ginama viešame Menotyros mokslo krypties tarybos posėdyje 2016 m. balandžio 22 d. 14 val. Dizaino inovacijų centre, 112 aud. (Maironio g. 3, 01124 Vilnius). Disertacija ir jos santrauka išsiųsta 2016 m. kovo 22 d. Su disertacija galima susipažinti Lietuvos nacionalinėje Martyno Mažvydo, Vilniaus dailės akademijos ir Lietuvos kultūros tyrimų instituto bibliotekose. ISBN 978-609-447-202-2 The dissertation was written at Vilnius Academy of Arts, 2011–2016 DOCTORAL SUPERVISOR Prof. dr. (hp) Giedrė Jankevičiūtė Vilnius Academy of Arts, Humanities, Art Criticism, 03H The dissertation will be defended in front of the Academic Board of Art Criticism at Vilnius Academy of Arts: CHAIR Dr. (hp) Laima Laučkaitė-Surgailienė Lithuanian Culture Research Institute, Humanities, Art Criticism, 03H MEMBERS Dr. Kristiāna Ābele Latvian Academy of Art, Humanities, Art Criticism, 03H Dr.
    [Show full text]
  • 239 the Polish Ambassador Tadeusz Romer
    THE POLISH AMBASSADOR TADEUSZ ROMER – D A RESCUER OF REFUGEES IN TOKYO D EWA PAŁASZ-RUTKOWSKA ISSN 1392-0588 (spausdintas) ISSN 2335-8769 (internetinis) University of Warsaw, Poland http://dx.doi.org/10.7220/2335-8769.67.13 2017. 67 SUMMARY. The issue of the rescue of war refugees, especially Jews, including Polish Jews, during World War II, as well as the questions “Who saved who?” and “Why did they save each other?” are still very important and widely discussed. The above mentioned issues apply to the Polish Jews and Poles, saved from Nazi Germans and Soviet Russians, who managed to avoid death or exile in Siberia by escaping through Kaunas in Lithuania, as well as to the role of Japan in these events. Among the relatively well-known rescuers of Jews acting in Kaunas at the beginning of the war there were two consuls, Sugihara Chiune from Japan and Jan Zwartendijk from the Netherlands. The author of the present article focuses on a lesser known stage in those efforts to save the people from exile or death – on the role that Tadeusz Romer, as the Polish Ambassador to Japan (1937–1941), and later as the Ambassador in Shanghai on a special mis- sion (1941–1942), played in these efforts. KEYWORDS: Tadeusz Romer, Sugihara Chiune, Jan Zwartendijk, Polish-Japanese military intelligence cooperation, the Embassy of Poland in Tokyo, Polish Jews, “Visas for Life”, Kaunas, Tokyo, Shanghai. The issue of the rescue of war refugees, especially Jews, including Polish Jews, during World War II, as well as the questions “Who saved who?” and “Why did they save each other?” are still very important and widely discussed.
    [Show full text]
  • 25 TAMARA B a I R a Š a U S K a I T Ė Kintantis Bajorų Pasaulis Kazimieros Bialozoraitės- Tanskienės Dienoraštyje Ir
    ISSN 0202–3342 LIETUvOS istorijos METRAšTIS. 2012 metai, 1. vILNIUS, 2013 THE YEAR-BOOK OF LITHUANIAN History. 2012 /1. vILNIUS, 2013 TAMARA B A I R A š AUSKAITĖ KINTANTIS bajorų PASAULIS Kazimieros bialozoraitės- TANSKienės dienoraŠtyje ir laiŠKuose sofijai rÖmerienei. XIX A. 8–9 deŠimtmečiai1 įvadas Apie tai, kad XIX a. buvusios Lietuvos didžiosios Kunigaikštystės bajorų pasaulis, kurį sudarė daugybė priklausomybės saitų, buvo nepastovus ir kintantis, rašė kultūros, kasdienybės, mentalitetų tyrėjai. Jiems labiau rūpėjo XIX a. antroji pusė, kai šie pokyčiai tapo itin pastebimi. Tai leido svarstyti klausimą, kaip toli pasislinko aukščiausio visuo- menės sluoksnio įsivaizdavimas apie jį saugančias tradicines vertybes ir luomines pri- vilegijas, kaip pynėsi ir atsiskyrė senoji ir naujoji kultūra, kasdienio gyvenimo formos, galiausiai, kaip bajorija rūpinosi savo pasauliu ir kas iš jo liko moderniais laikais. Kitimo priežasčių nustatyta daug ir jos buvo įvardytos. Nė vienam tyrėjui nekilo abe- jonių, kad dėl bajorų luomo apkarpymo siaurėjo tradicinio pasaulio veikėjų ratas. XIX a. antrojoje pusėje jam priklausė kilminis bajoras dvarininkas, dar kitaip vadinamas žem- valdžiu (ziemianin), nors šis lenkiškas terminas, išverstas į lietuvių kalbą, nėra tikslus. Mat tuo laikotarpiu žemvaldžiu galėjo vadintis ne tik bajoras. Imperijos politika, stūmusi bajorą nuo žemės, dvarininkų sluoksnio neprivertė išsižadėti tų, iš kurių dvarai buvo atimti arba priverstinai parduoti, taip pat tų, kurie buvo geros kilmės ir susiejo gyvenimą su rimta profesija (nors dauguma neatsisakė žemvaldžio aspiracijų). Tokie susiaurėjusio luomo kontūrai virto istoriografine aksioma ir yra retai kvestionuojami. 1 Straipsnio parengimą finansavo Lenkijos Respublikos mokslo ir aukštųjų mokyklų ministro „Humanita- rinių mokslų vystymo nacionalinė programa“, 2012–2015 m., MNiSW nr 0156/FNiTP/H12/80/2011.
    [Show full text]
  • Szymon Askenazy As a Diplomat of the Reborn Poland (1920–1923)
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej ■ LII-SI(3) Marek Kornat Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences Szymon Askenazy as a diplomat of the Reborn Poland (1920–1923) Zarys treści: Studium jest próbą opracowania działalności dyplomatycznej Szymona Askenazego po odrodzeniu państwa polskiego, a zwłaszcza najmniej znanej karty, jaką była jego walka o kształt granic odrodzonej Rzeczypospolitej w Genewie 1921–1923. Był to jeden z najgorętszych okresów w historii dyplomacji polskiej. Askenazy reprezentował interesy odrodzonej Polski, będącej jego ojczyzną z wyboru. Jego działania nie spotkały się jednak z powszechną aprobatą głównych obozów polityki polskiej. Był też rzecznikiem koncepcji podwójnej świadomości Żydów: żydowskiej i polskiej. Jego zdaniem Żydzi zachować winni swoją religię i kulturę, ale zarazem “niechaj połączą to z poczuciem polskości i patriotyzmu polskiego”. Outline of content: The study is an attempt to describe the diplomatic activities of Szymon Askenazy after the revival of the Polish state, and especially their least known chapter, which was his struggle for the shape of the borders of the reborn Republic of Poland in Geneva, 1921–1923. It was one of the hottest periods in the history of Polish diplomacy. Askenazy represented the interests of the reborn Poland, his chosen homeland. However, his actions did not always receive general approval of the main camps of Polish politics. He was also a spokesperson for the concept of Jews’ double consciousness: Jewish and Polish. In his
    [Show full text]
  • Walka O Tzw. Rewindykację Wileńskich Dóbr Kultury Po Ii Wojnie Światowej* Struggle for the So-Called Reclamation of Cultural Goods in Vilnius After World War Ii
    badania proweniencyjne muzealiów Muz., 2017(58): 195-207 Rocznik, eISSN 2391-4815 data przyjęcia – 05.2017 data recenzji – 05.2017 data akceptacji – 06.2017 DOI: 10.5604/01.3001.0010.2238 WALKA O TZW. REWINDYKACJĘ WILEŃSKICH DÓBR KULTURY PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ* STRUGGLE FOR THE SO-CALLED RECLAMATION OF CULTURAL GOODS IN VILNIUS AFTER WORLD WAR II Roman Olkowski Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku Abstract: The article describes the so-called requisition the Government of the Lithuanian Soviet Socialist Republic campaign carried out in Vilnius city and region and Kaunas, regarding the evacuation of Polish citizens from Soviet Lithuania, the aim of which was to recover the cultural heritage Lithuania and Lithuanian citizens from Poland concerning which was supposed to stay abroad as a result of the change of the mutual repatriation of peoples. borders after World War II for the Polish State and its citizens The article aims to recall the private collections and most People connected with the Cultural Department estab- important cultural institutions in Vilnius from the period -be lished by the Polish Committee of National Liberation in fore 1939 which failed to be transported from Vilnius to 1944 at the Office of the Chief Plenipotentiary for Evacuation Poland, despite the great efforts of many people. However, in the Lithuanian Soviet Socialist Republic. The Cultural regardless of the result, the actions described and those Department carried out this activity under the Agreement who conducted them deserve to be recalled and mentioned between the Polish Committee of National Liberation and in the subject-matter literature. Keywords: Vilnius, reclamation, National Museum in Warsaw, Maria Rzeuska, museum exhibits, Vilnius collections.
    [Show full text]
  • Poland and Japan – the Impact of the Cold War on Bilateral Relations
    ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO Prace Historyczne 147, z. 3 (2020), s. 619–635 doi:10.4467/20844069PH.20.033.12487 www.ejournals.eu/Prace-Historyczne POLAND AND JAPAN – THE IMPACT OF THE COLD WAR ON BILATERAL RELATIONS Ewa Pałasz-Rutkowska http://orcid.org/0000-0002-5819-7032 University of Warsaw ABSTRACT Bilateral relations between Poland and Japan were generally friendly since the Russo-Japanese War (1904–1905), throughout the entire interwar era, after the government of Japan recognized independent Poland after WWI (on 6 March 1919), and even during WWII. What was seen as important was a mutual support on the international arena during international conflicts (such as those in Upper Silesia, Manchuria, etc.) and especially military and espionage cooperation. How did the Cold War influence Polish-Japanese relations? Did the relations, which were until that time friendly, play a role in this period – a time of trouble for the entire world? The author tries to answer these questions, relying on selected and important events and issues from the period of the Cold War (until 1989). Keywords: Japan, Poland, mutual relations, foreign policy, diplomatic visits, Cold War, “Solidar- ity”, martial law. INTRODUCTION It is not surprising that geographical conditions, the consequent foreign policy and social moods influenced the relations between Poland and Japan the most throughout the entire history of these countries’ bilateral relations, both official and unofficial.1 Thus, one of the factors which has brought two such geographically distant countries closer is our mutual neighbor, Russia and its predecessor the USSR. After all, “the 1 More information on the history of Polish-Japanese relations in: E.
    [Show full text]
  • Vilnius Drawing School 1866–1915
    VILNIUS DRAWING SCHOOL 1866–1915 Summary Académie de Vilna... The title of the mystical Academy of Vilnius appears in numerous books and articles presenting creative biographies of the Litvak artists of the Paris school. The legend of the Academy was undoubtedly created by the artists themselves, which shows the high esteem enjoyed by their firstalma mater. “Montparnasse, the capital of Lithuanian art” – this is the title of the memoirs about painter Michel Kikoïne by Arbit Blatas, a Lithuanian expatriate, which refers to the entire conglomerate of Litvaks who had settled in Montparnasse. This was the beginning of L’École de Paris. “At the beginning of this story was Lithuania. It is impossible to forget its landscapes, its light, and its surroundings, which along with all their rituals perfused Kikoine, just like all of us, Slavic artists (i.e. artists who had come from the then-territory of the Russian Empire – J. Š.)”, Arbit Blatas wrote. “Lithuania, which is so far away, gave many artists a possibility to realize their talent, be it patriots of Russia, such as Levitan <...>, or France, to whom Paris was the Mecca of painting”. So, what was this Academy of Vilnius, which nurtured so many remarkable artists? This question is still bothering a great number of researchers ofL’École de Paris, let alone society at large. Specialists know the answer – it is the largely forgotten Vilnius Drawing School, which was founded by officials of tsarist Russia at the end of 1866. It operated up until the beginning of World War I, and in 1915, its entire inventory was evacuated to the depths of Russia, to Samara.
    [Show full text]
  • URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918–1945 Przewodnik Biograficzny Tom I
    URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RP 1918–1945 SERIA WYDAWNICZA: POLSKA SŁUŻBA ZAGRANICZNA 1918–1945 – materiały źródłowe URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918–1945 Przewodnik biograficzny Tom I Opracowanie Krzysztof Smolana ISBN: 978-83-65681-96-6 I URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918 –1945 Przewodnik biograficzny Ministerstwo Spraw Zagranicznych Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych URZĘDNICY SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1918 –1945 Przewodnik biograficzny Tom I Opracowanie Krzysztof Smolana Warszawa 2020 CIP – Biblioteka Narodowa Smolana, Krzysztof Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : przewodnik biograficzny / opracował Krzysztof Smolana ; Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. - Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych : Rzeczpospolita Polska. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2020. - (Polska Służba Zagraniczna 1918-1945 : materiały źródłowe ; 1) Seria wydawnicza: Polska służba zagraniczna 1918–1945 – materiały źródłowe Recenzent: prof. dr hab. Henryk Walczak Redaktor prowadzący: Dominika Pruszczyńska Redakcja i korekta: Aleksandra Belerska Zdjęcia pochodzą z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Archiwum oo. Franciszkanów w Martin Coronado, Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz archiwów prywatnych: Rodziny Seydów, Oswalda Kermeniča oraz Krzysztofa Smolany. Skład, łamanie i opracowanie graficzne:
    [Show full text]