Diagnoza Powiatu Zgorzeleckiego
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Załącznik nr 3 Diagnoza Powiatu Zgorzeleckiego 1 Spis treści Diagnoza ................................................................................................................................3 1. Charakterystyka powiatu zgorzeleckiego ........................................................................5 3. Stan opieki zdrowotnej ................................................................................................. 24 4. Charakterystyka życia kulturalnego .............................................................................. 26 5. Stan bezpieczeństwa publicznego ................................................................................. 30 6. Rynek pracy i bezrobocie .............................................................................................. 42 7. Pomoc społeczna .......................................................................................................... 59 7.1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zgorzelcu (PCPR) .............................. 59 7.2. Stan pomocy społecznej na terenie powiatu zgorzeleckiego. Możliwości, zasoby, dane ilościowe ................................................................................................. 61 8. Środowisko osób z niepełnosprawnością ....................................................................... 64 8.1. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych ....................................... 77 Spis tabel .............................................................................................................................. 82 Spis wykresów ..................................................................................................................... 85 2 Diagnoza Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2015-2020 stanowi narzędzie skutecznego planowania działań powiatu w obszarze pomocy społecznej. Jest to dokument, który zawiera m.in.: diagnozę stanu spraw społecznych w powiecie zgorzeleckim, analizę SWOT, misję, cele i kierunki działania w obszarze uzależnień, ubóstwa, edukacji, finansów, infrastruktury oraz problemów społecznych. Diagnoza, która jest integralną częścią strategii, stanowi opis bieżącego stanu powiatu, jego sukcesów i dylematów rozwojowych. Wskazuje także natężenie określonych problemów oraz bariery i trudności w ich przezwyciężaniu, które są spowodowane różnymi czynnikami, w tym kumulowaniem się problemów. Pokazuje pełen obraz lokalnej społeczności, koncentrując się na jej silnych i słabych stronach. Diagnoza wykorzystywana jest do budowania efektywnych, lokalnych polityk publicznych. Niniejsza diagnoza została przygotowana przez zespół pracowników i współpracowników Uniwersytetu Wrocławskiego. Powstała we współpracy z przedstawicielami władzy, urzędów, m.in. PCPR, PUP, którzy uczestniczyli w warsztatach strategicznych prowadzonych przez doktora Andrzeja Ferensa oraz doktor Beatę Springer. Oprócz wymienionych powyżej, w warsztatach udział wzięli także przedstawiciele wielu organizacji pozarządowych, jak i mieszkańcy powiatu zgorzeleckiego. Dodatkowo urzędnicy uczestniczyli także w wywiadach fokusowych, które odbywały się w wybranych ze względu na kompetencje urzędach powiatu zgorzeleckiego1. W trakcie prac nad diagnozą korzystano z różnorodnych danych, pozyskanych m.in. z PCPR, Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego, Banku Danych Lokalnych, Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Komendy Powiatowej Policji, Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej oraz Wielospecjalistycznego Szpitala w Zgorzelcu. Dane dotyczące bezrobocia i sytuacji na rynku pracy w powiecie zgorzeleckim przedstawiono przy wykorzystaniu opracowań i materiałów statystycznych z PUP. Dane zawarte w diagnozie dotyczą różnych czasookresów. Jest to związane ze specyfiką gromadzenia danych z różnych dziedzin. 1 Lista osób zaangażowanych w tworzenie Strategii znajduje się w załączniku nr 6. 3 Niniejsza diagnoza stanowi załącznik do Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w powiecie zgorzeleckim na lata 2015-2020. 4 1. Charakterystyka powiatu zgorzeleckiego Na terenie powiatu zgorzeleckiego obserwowany jest stopniowy spadek liczby ludności. W 2010 r. w powiecie mieszkało 94.636 osób, a cztery lata później (2014 r.) 92.389 osób. Tendencja ta na przestrzeni lat 2010-2014 widoczna jest w większości gmin powiatu zgorzeleckiego. Wyjątkiem jest Gmina Zgorzelec, w której zarejestrowano wzrost ogólnej liczby mieszkańców (z 8.212 osób w 2010 r. do 8.419 osób w roku 2014). Być może było to spowodowane ogólnopolskim trendem – ludzie coraz częściej decydują się na „ucieczkę” z miasta i przeprowadzają się na tereny wiejskie, znajdujące się w sąsiedztwie ośrodka miejskiego (zjawisko suburbanizacji lub dezurbanizacji). Można przypuszczać, że wzrost liczby mieszkańców w gminie wiejskiej Zgorzelec jest silnie skorelowany ze spadkiem liczby mieszkańców w gminie miejskiej Zgorzelec. Wyk. 1. Zmiany w liczbie kobiet i mężczyzn w powiecie zgorzeleckim (lata 2010-2014). Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl. 5 Tab. 1. Liczba ludności w gminach i powiecie zgorzeleckim (lata 2010-2014). Ogółem Jednostki Samorządu 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Zgorzelecki 94.636 94.205 93.801 93.158 92.389 Miasto i Gmina Bogatynia 25.062 24.832 24.614 24.410 24.127 Miasto i Gmina Pieńsk 9.366 9.353 9.351 9.315 9.274 Gmina Sulików 6.160 6.148 6.119 6.141 6.114 Gmina i Miasto Węgliniec 8.844 8.811 8.739 8.687 8.608 Miasto Zawidów 4.404 4.359 4.356 4.353 4.315 Miasto Zgorzelec 32.588 32.446 32.278 31.890 31.532 Gmina Zgorzelec 8.212 8.256 8.344 8.362 8.419 Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.stat.gov.pl. 6 Tab. 2. Liczba ludności w gminach i powiecie zgorzeleckim (lata 2010-2014) w podziale na płeć. Mężczyźni Kobiety Jednostki Samorządu 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat Zgorzelecki 46.193 45.972 45.724 45.397 45.060 48.443 48.233 48.077 47.761 47.329 Miasto i Gmina Bogatynia 12.332 12.215 12.107 12.011 11.869 12.730 12.617 12.507 12.399 12.258 Miasto i Gmina Pieńsk 4.665 4.665 4.643 4.611 4.593 4.701 4.688 4.708 4.704 4.681 Gmina Sulików 3.101 3.088 3.074 3.083 3.075 3.059 3.060 3.045 3.058 3.039 Gmina i Miasto Węgliniec 4.385 4.368 4.350 4.322 4.271 4.459 4.443 4.389 4.365 4.337 Miasto Zawidów 2.116 2.080 2.085 2.092 2.064 2.288 2.279 2.271 2.261 2.251 Miasto Zgorzelec 15.482 15.403 15.285 15.086 14.957 17.106 17.043 16.993 16.804 16.575 Gmina Zgorzelec 4.112 4.153 4.180 4.192 4.231 4.100 4.103 4.164 4.170 4.188 Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.stat.gov.pl. 7 W analizowanym okresie mieliśmy do czynienia z nadwyżką liczby kobiet nad liczbą mężczyzn. W 2010 r. na terenie badanej jednostki terytorialnej żyło 48.443 kobiet oraz 46.193 mężczyzn. Cztery lata później liczby te prezentowały się następująco: 47.329 kobiet i 45.060 mężczyzn. Zarówno liczba kobiet, jak i mężczyzn, wyraźnie spada w badanym okresie. Różnica pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn systematycznie wzrasta – z poziomu 2.250 w 2010 r. do 2.364 w 2013 r. (wyjątkiem był rok 2014, gdzie różnica wynosiła 2269 osób). Taka tendencja jest bardzo niepokojąca, ponieważ będzie prowadzić do nierównowagi w strukturze społecznej. Sytuacją optymalną jest niewielka różnica pomiędzy liczbą kobiet a liczbą mężczyzn. Prognozy dotyczące liczby ludności dla powiatu zgorzeleckiego na najbliższe lata wydają się być niepokojące. Analizując dane zawarte w poniższej tabeli, można przypuszczać, iż na przestrzeni niespełna 6 lat nastąpi spadek liczby ludności. W 2015 r. powiat zgorzelecki będzie zamieszkiwało 92.030 osób, a w 2020 r. będzie to tylko 90.477 osób, zatem prognozowany spadek wynosi 1.553 osoby. Z niniejszą tendencją będziemy mieli do czynienia zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Jeżeli chodzi o liczbę kobiet i mężczyzn, to prognozuje się, że między rokiem 2015 a 2020 ubędzie 975 kobiet i 578 mężczyzn. To częściowo może wyhamować zjawisko wzrostu współczynnika feminizacji w powiecie zgorzeleckim. Ogólna tendencja dla powiatu zgorzeleckiego jest niepokojąca, ponieważ widoczny jest spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, a następuje wyraźny wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Równocześnie spada liczba osób w wieku produkcyjnym. Takie zjawisko określane jest w demografii, jako starzenie się społeczeństwa. Obecnie w większości państw europejskich mamy do czynienia z podobnym zjawiskiem. Patrząc na ogólne tendencje w perspektywie całego kraju, zjawisko to można zaobserwować w wielu powiatach w Polsce. Tendencja ta nie jest pożądana. Starzenie się ludności powiatu może prowadzić do znacznych obciążeń budżetowych (świadczenia dla osób starszych, schorowanych) oraz zahamowania rozwoju gospodarczego (niedobór osób w wieku produkcyjnym). Starzenie się społeczeństwa wymaga także działań w obrębie zapewnienia skutecznej opieki zdrowotnej, w tym rehabilitacyjnej i opieki nad osobami starszymi, zniedołężniałymi (m.in. Domy Pomocy Społecznej). 8 Tab. 3. Prognoza demograficzna do 2020 r. w powiecie zgorzeleckim. 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Powiat Ogółem 92.030 91.767 91.439 91.162 90.794 90.477 zgorzelecki Mężczyźni 44.960 44.855 44.734 44.641 44.489 44.382 Kobiety 47.070 46.912 46.705 46.521 46.305 46.095 Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.stat.gov.pl. Tab. 4. Udział ludności według podziału na ekonomiczne grupy wieku w gminach i powiecie zgorzeleckim (lata 2010-2014). Jednostki samorządu w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym terytorialnego 2010 2011 2012 2013