GMINA BRUSY
UCHWAŁA
TEKST STUDIUM
1
ZARZ ĄD GMINY BRUSY
Zał ącznik Nr l do Uchwały Nr IV-32/99 Rady Miejskiej w Brusach z dnia 04 lutego 1999 r.
STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMIN Y B R U S Y
TEKST STUDIUM
1995 - 1999 2
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Uchwała Nr IV-32/99
Rady Miejskiej w Brusach
z dnia 4 lutego 1999 r. w sprawie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy.
Na podstawie art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, póz. 415 z pó źń . zm.)
Rada Miejska
uchwala, co nast ępuje :
§ 1. Uchwala si ę studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzen - nego gminy Brusy składaj ące si ę z tekstu stanowi ącego Zał ącznik Nr l i cz ęś ci
graficznej stanowi ącej zał ączniki: • Nr 2 - w skali l : 25000 • Nr 3 - w skali l : 10000 (stanowi ący uszczegółowienie zał ącznika Nr 2 w docelowych granicach administracyjnych miasta)
do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Zarz ądowi Gminy Brusy
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podj ęcia.
Przewodnicz ący Rady Miejskiej
mgr in ż. Zbigniew Ł ącki 3
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
ZESPÓŁ AUTORSKI
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy zostało wykonane w Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy -
Zespół w Chojnicach przez zespół w nast ępuj ącym składzie:
Główny projektant - mgr in ż. Marzena Osuch
St. asystent projektanta - mgr in ż. arch. Ewa Domozych
Ochrona środowiska przyrodniczego - mgr Tomasz Kami ński
Komunikacja - mgr in ż. Zygmunt Gzela
Gospodarka wodno-ściekowa - in ż. Danuta Szolc
Energetyka, gazownictwo i ciepłownictwo - in ż. Zofia Olechnowicz
Współpraca z zespołem autorskim - tech. Zbigniew Cuppa - mgr in ż. Jacek Domozych
Dyrektor Wojewódzkiego Biura Planowania - mgr Julian Ziemkowski Przestrzennego w Bydgoszczy
Chojnice 1995 -1999 4
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
SPIS TRE ŚCI
I. WST ĘP………………………………………………………………... ……... 6 1. INFORMACJE OGÓLNE ...... 6 2. ROLA I ZADANIA STUDIUM ...... 6 3. PODSTAWOWE DANE O GMINIE I MIE ŚCIE ……………………………………………... 6 4. GŁÓWNE ATUTY ROZWOJOWE GMINY ………………………………………………….. 7 5. GŁÓWNY CEL OPRACOWANIA ...... 7 6. ZAKRES OPRACOWANIA ...... 7 II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY I MIASTA 8 A. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE 8 1. ZASOBY I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 8 1.1. Poło żenie 8 1.2. Klimat 8 1.3. Surowce mineralne 9 1.4. Szata ro ślinna 9 1.5. Wody 10
2. OBSZARY OBJ ĘTE OCHRON Ą ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 10 3. ZANIECZYSZCZENIA I ZAGRO ŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 11
3.1. Gleby ...... 11 3.2. Powietrze ...... 11 3.3. Wody ...... 11 3.4. Odpady ...... 11
3.4.1. Stałe ...... 11 3.4.2. Ciekłe ...... 11 B. ŚRODOWISKO ANTROPOGENICZNE 12 1. ZASOBY I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA KULTUROWEGO 12 1.1. Struktura etniczna 12 1.2. Obszary obj ęte ochron ą środowiska kulturowego 12
1.2.1. Obiekty zabytkowe i zespoły zabudowy 12 1.2.2. Budownictwo regionalne 12 2. SYTUACJA SPOŁECZNA GMINY ...... 12 2.1. Demografia ...... 12 2.2. Rynek pracy ...... 13
2.2.1. Aktywno ść zawodowa ...... 13 2.2.2. Zatrudnienie i bezrobocie ...... 13
2.3. Mieszkalnictwo ...... 13 2.4. Infrastruktura społeczna ...... 13
2.4.1. Administracja ...... 13 2.4.2. Oświata ...... 13 2.4.3. Kultura ...... 14 2.4.4. Zdrowie i opieka społeczna ...... 15 2.4.5. Sport ...... 15 2.4.6. Turystyka ...... 15 2.4.7. Handel i gastronomia 16 2.4.8. Rzemiosło 16 2.4.9. Cmentarze 16 2.5. Infrastruktura techniczna 16 2.5.1. Zaopatrzenie w wod ę 16 2.5.2. Odprowadzanie ścieków i ich oczyszczanie 17 2.5.3. Ciepłownictwo ...... 17 2.5.4. Gazownictwo 17 2.5.5. Elektroenergetyka 17 2.5.6. Telekomunikacja 18 2.5.7. Wysypiska śmieci ...... 18 2.5.8. Komunikacja 18 5
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
3. SYTUACJA GOSPODARCZA GMINY ...... 19 3.1. Przemysł 19 3.2. Rolnictwo ...... 19 3.3. Le śnictwo 20 4. STRUKTURA WŁASNO ŚCI GRUNTÓW 20 III. KIERUNKI I ZASADY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MIASTA ...... ;...... ;...... 21 A. PODZIAŁ FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNY 21 1. PODZIAŁ STRUKTURALNY ...... 21 2. SIE Ć OSADNICZA ...... 22 2.1. Hierarchia sieci osadniczej ...... 23 .2.1.1. Miasto Brusy ...... 23 2.1.2. Ośrodki wspomagaj ące 23 2.1.3. Wsie sołeckie ...... 23 2.2. Hierarchia obsługi ruchu turystycznego 23 2.2.1. Ośrodek zaopatrzeniowo-rozrz ądowy 23 2.2.2. Ośrodki obsługi ruchu turystycznego 23 2.2.3. Miejscowo ści letniskowe (wsie o statusie miejscowo ści letniskowych) 24 3. OBSZARY FUNKCJONALNE ...... "...... -. 24 3.1. Obszary obj ęte ochron ą środowiska przyrodniczego (oznacz. na rys. literami P, S, O) 24 3.2. Obszary obj ęte ochron ą środowiska kulturowego 25 3.3. Obszary wyst ępowania zagro żeń środowiska przyrodniczego 25
3.3.1. Erozje ...... 25 3.3.2. Zagro żenia zwi ązane z nieuregulowanymi stosunkami wodnymi 26 3.3.3. Oczyszczalnie 26 3.3.4. Wysypiska śmieci oznaczone na rysunku planu liter ą „E” 26 3.4. Obszar działalno ści inwestycyjnej 27 3.4.1. Obszary zabudowy 27 3.4.2. Obszary wypoczynkowo-rekreacyjne oznaczone na rysunku symbolami „T” 29
3.5. Obszary zieleni i wód 31 3.6. Obszar rolniczej przestrzeni produkcyjnej (oznaczone na rysunku liter ą „R”) 31 3.7. Obszary rolnicze przewidziane do przekształce ń 32
3.7.1. Obszary le żą ce w granicach jednostki strukturalnej A 1 okre ślone na zał. Nr 3 32 3.7.2. Obszary le żą ce na terenie gminy w wyznaczonych granicach zabudowy wsi (poza jednostk ą strukturaln ą A 1) 32 B. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 33 1. TERENY KOMUNIKACJI ...... 33 1.1. Gmina Brusy 33 1.2. Miasto Brusy 35 2. POZOSTAŁE ELEMENTY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 35 2.1. Zaopatrzenie w wod ę 35 2.2. Odprowadzanie ścieków i ich oczyszczanie 36 2.3. Melioracje 36 2.4. Ciepłownictwo 36 2.5. Gazownictwo 36 2.6. Elektroenergetyka 37 2.7. Wysypiska śmieci 37 C. POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY 37 1. ZAD ANIA O ZNACZENIU PONADLOKALNYM 37 2. ZADANIA O ZNACZENIU LOKALNYM 38 2. l. W zakresie ochrony środowiska 38 2.2. W zakresie turystyki i wypoczynku 38 2.3. W zakresie rolnictwa i le śnictwa ...... 38 2.4. W zakresie przemysłu 39 2.5. W zakresie dóbr kultury ...... 39 2.6. W zakresie infrastruktury 39 6
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
1. INFORMACJE OGÓLNE Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwane dalej „Studium”, zawiera wytyczne do realizacji polityki przestrzennej gminy. Studium nie ma charakteru przepisu gminnego i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
2. ROLA I ZADANIA STUDIUM • rozpoznanie aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń i problemów, • sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy, w tym zasad ochrony interesu publicznego, • stworzenie podstawy do koordynacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów, dla których nie sporz ądzono miejscowych planów, • promocja rozwoju gminy (zestaw informacji na temat środowiska gminy, jej społeczno ści i gospodarki, który powinien by ć systematycznie uzupełniany).
3. PODSTAWOWE DANE O GMINIE I MIE ŚCIE
• Gmina Brusy poło żona jest w południowej cz ęś ci województwa pomorskiego. Graniczy z sze ścioma gminami: Chojnice, Czersk, Dziemiany, Karsin, Lipnica,
Studzienice. • Miasto Brusy prawa miejskie otrzymało l stycznia 1988 roku. • Powierzchnia terenu gminy ogółem - 40074 ha w tym:
wie ś - 39564 ha
miasto - 510 ha Ponad połow ę powierzchni gminy zajmuj ą lasy (55,6%); 11,6% lasów nie stanowi
własno ści Skarbu Pa ństwa. 7
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• Liczba mieszka ńców gminy ogółem - 12804 osób w tym:
wie ś - 8436
miasto - 4367 prognozowana liczba mieszka ńców gminy do 2010 r. - 13500 osób
• G ęsto ść zaludnienia gminy ogółem - 32 os./1km 2 (75 os./1km 2 pow. bezle śnej)
wie ś - 21 os./1km 2 (51 os./1km 2 pow. bezle śnej)
miasto - 891 os./1km 2
4. GŁÓWNE ATUTY ROZWOJOWE GMINY • znaczna powierzchnia wód otwartych - jezior i rzek (ok. 7%), • znaczna powierzchnia lasów (55,6%), • przebieg licznych szlaków pieszych i kajakowych, • czyste środowisko przyrodnicze, stosunkowo mało zmienione poprzez działalno ść człowieka.
Czynniki te sprzyjaj ą przede wszystkim rozwojowi turystyki.
5. GŁÓWNY CEL OPRACOWANIA Głównym celem opracowania Studium było przedstawienie mo żliwo ści rozwoju gospodarczego i społecznego gminy przy równoczesnym respektowaniu chronionych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz okre ślenie uwarunkowa ń, które wpływałyby na zminimalizowanie konfliktów zachodz ących w gospodarce przestrzennej
gminy.
6. ZAKRES OPRACOWANIA Studium składa si ę z trzech zasadniczych cz ęś ci, z których uchwaleniu przez Rad ę
Gminy podlega: • tekst studium - Zał. Nr l do uchwały, • cz ęść graficzna - rysunek studium w skali l :25000 - Zał. Nr 2
rysunek w skali 1:10000 - Zał. Nr 3 do niniejszej uchwały. 8
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Opis do studium wraz z zał ączonymi mapami i wykresami stanowi uzupełnienie tekstu.
W trakcie prac projektowych wykonano nast ępuj ące mapy robocze: Nr l - Sieć osadnicza 1:25000 (wybrane wsie pokazano w skali 1:5000)
Nr 2 - Walory środowiska przyrodniczego i kulturowego 1:25000
Nr 3 - Mapa erozji gleb l:25000
Nr 4/1 - Bonitacja gleb 1:25000 Nr 4/2 - ≈ ≈ Nr 4/3 - ≈ ≈
Nr 5 - Rolnictwo i Le śnictwo 1:25000
Nr 6 -Komunikacja 1:25000 Nr6a - ≈ 1: 5000
Nr 7 - Infrastruktura techniczna 1:25000 Nr7a - ≈ ≈ 1:10000 Nr7b - ≈ ≈ 1:10000 oraz mapy własno ści gruntów w skali 1:5000 (96 map).
II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY I MIASTA
A. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
1. ZASOBY I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1.1. Poło żenie Pod wzgl ędem przyrodniczym gmina le ży na obszarze Ni żu Polskiego i wchodzi w skład mezoregionów: Równina Charzykowska i Bory Tucholskie. Lasy zajmuj ą 55,6% powierzchni, co podnosi walory krajobrazowe i rekreacyjne. Miasto Brusy poło żone jest na tzw. „polanie bruskiej” - pozbawionej lasów cz ęś ci terenu gminy.
1.2. Klimat Gmina Brusy znajduje si ę na obszarze okre ślonym jako najchłodniejszy rejon południowej cz ęś ci województwa pomorskiego, charakteryzuj ącym si ę dług ą jesieni ą i zim ą oraz chłodnym i krótkim latem. Panuj ący tu bioklimat okre ślany jako „dosy ć silnie 9
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy pobudzaj ący” preferuje obszar gminy do aktywnych form turystyki, co jest zgodne z walorami jego środowiska i krajobrazu.
1.3. Surowce mineralne Surowcami mineralnymi wyst ępuj ącymi na terenie gminy Brusy s ą głównie kruszywa naturalne - piaski i żwiry, lecz s ą one eksploatowane jedynie na potrzeby ludno ści miejscowej. Cennym surowcem jest kreda jeziorna. Zło ża jej wyst ępuj ą jednak na terenach chronionych (rejon Jez. Głuchego Du żego i Małego oraz w rejonie Jez. Laska), co ogranicza ich
eksploatacj ę.
1.4. Szata ro ślinna Lasy i grunty le śne zajmuj ą 55,6% powierzchni gminy. 11,6% (4640 ha) to lasy prywatne, nie stanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa. Zgodnie z przynale żno ści ą przyrodniczo- le śną obszary le śne wchodz ą w skład Wielkopolsko-Pomorskiej Krainy (Dzielnica Borów Tucholskich) laso-borów świe żych z domieszk ą d ębu, buka i jodły. Du ża lesisto ść gminy podnosi w ogromnej mierze jego walory krajobrazowe i rekreacyjne, mimo i ż s ą to głównie drzewostany sosnowe (98% siedlisk) pochodz ące z nasadze ń, przewa żnie lasy w średnich klasach wieku, niewielki jest udział drzewostanów olchowych, brzozowych czy świerkowych. Inne gatunki drzew wchodz ą w skład drzewostanu jako domieszkowe. Średnio na obszarze gminy w okre ślonych nadle śnictwach i obr ębach udział wa żniejszych typów siedliskowych kształtuje si ę nast ępuj ąco: bór świe ży ok. 48%, bór suchy ok. 40%, bór mieszany świe ży ok. 4,6%, las mieszany ok. 3,7%, las świe ży 1-2%. Pozostałe typy siedliskowe, a wi ęc bór wilgotny, bór bagienny, bór mieszany wilgotny i ols jesionowy - zajmuj ą średnio od 0,6 do 0,2% powierzchni le śnych. Bór świeży towarzyszy zwykle akwenom, b ądź wyst ępuje wyspowo wewn ątrz borów suchych, które stanowi ą te ż zwykle zalesienia słabych gruntów porolnych. Bór mieszany świe ży tworz ą
drzewostany sosnowe z domieszk ą iglastych. W gminie Brusy bogato rozwini ęta jest flora naczyniowa. Wyst ępuje tu 1068 gatunków rodzimych i zadomowionych. Wyró żnia si ę ona wyst ępowaniem rzadkich gatunków ro ślin przetrwałych z minionych okresów klimatycznych (reliktów) w wi ększo ści obj ętych ró żnymi
formami ochrony. 10
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
1.5. Wody Stosunkowo bogaty w ęzeł hydrograficzny gminy Brusy tworz ą zespoły jezior
rynnowych oraz rzeki. Główn ą osi ą hydrograficzn ą gminy Brusy jest rzeka Brda. Do wa żniejszych rzek w gminie oprócz Brdy nale żą: Zbrzyca, Niechwaszcz, Kłonecznica, Parzenica, Mlosina i Kulawa. Oprócz rzek w skład systemu wód powierzchniowych wchodz ą jeziora. Przewa żaj ącym typem jezior wyst ępuj ącym na obszarze gminy Brusy s ą jeziora rynnowe. Najwi ększe jeziora to: jez. Kruszy ńskie (461,3 ha), Somi ńskie (433,3 ha), Dybrzk (216,5 ha), Kosobudno (58,5 ha), Łąckie (126,7 ha), Trzemeszno (184,2 ha), Pł ęsno (94,6 ha), Laska (70,4 ha), Zmarłe
(29,6 ha). W skrajnie wschodniej cz ęś ci gminy poło żony jest tzw. Główny Zbiornik Wód Podziemnych w utworach czwartorz ędowych. Jest to Obszar Najwy ższej Ochrony (tzw. ONO). Jego strefa ochronna si ęga do Brus. Na terenie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych oraz jego otuliny niewskazana jest lokalizacja obiektów emituj ących ró żnego pochodzenia ścieki, które mogłyby by ć przyczyn ą ska żenia wód wgł ębnych bez zastosowania niezb ędnych urz ądze ń
zabezpieczaj ących.
2. OBSZARY OBJ ĘTE OCHRON Ą ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W celu ochrony nienaruszonych lub słabo zmienionych przez człowieka obszarów bogatych w rzadkie gatunki ro ślin i zwierz ąt na terenie gminy Brusy zastosowano ró żne formy
ochrony przyrody takie jak: • parki krajobrazowe - Zaborski Park Krajobrazowy (20128,0 ha), - cz ęść projektowanej otuliny Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, • obszary chronionego krajobrazu (12000,0 ha) - Północny Obszar Chronionego Krajobrazu, - Chojnicko-Tucholski Obszar Chronionego Krajobrazu, • rezerwaty przyrody (163,4 ha), • pomniki przyrody (59), • parki wiejskie (5), • użytki ekologiczne (30).
Ochronie podlegaj ą te ż rzadkie gatunki ro ślin i zwierz ąt. 11
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Do pd.-zach. granic administracyjnych gminy Brusy przylega Park Narodowy „Bory
Tucholskie” (znajduj ący si ę na terenie gminy Chojnice).
3. ZANIECZYSZCZENIA I ZAGRO ŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
3.1. Gleby Gmina Brusy nale ży do rejonów o najni ższych poziomach zanieczyszcze ń. Gleby - maj ą bardzo niskie ska żenie siark ą i cynkiem - zawarto ść zaledwie podwy ższona
(najni ższy stopie ń). Głównym czynnikiem degraduj ącym gleb ę na terenie gminy Brusy jest erozja wietrzna i cz ęś ciowo wodno-powierzchniowa.
3.2. Powietrze Wi ększe zanieczyszczenie powietrza wyst ępuje jedynie na terenie miasta, chocia ż mie ści si ę ono w dopuszczalnych normach. Ze wzgl ędu na du żą ilo ść małych lokalnych kotłowni i palenisk domowych średni opad pyłu jest jednak zbyt wysoki.
3.3. Wody Żadna z rzek na terenie gminy nie posiada I klasy czysto ści. Rzeki Zbrzyca i Kulawa posiadaj ą II klas ę czysto ści a rz. Parzenica i Kłonecznica klas ę III. Najbardziej zanieczyszczon ą rzek ą jest Niechwaszcz (1/5 długo ści ma III klas ę, a pozostała cz ęść nie odpowiada normom).
Wi ększo ść jezior posiada II klas ę czysto ści.
3.4. Odpady
3.4.1. Stałe Na terenie gminy istnieje od 1984 r. wysypisko w Kosobudach, które nie spełnia jednak podstawowych wymogów, (nie jest uszczelnione, brak uregulowania stanu formalno- prawnego) i jest niewystarczaj ące w stosunku do potrzeb.
3.4.2. Ciekłe Czynna oczyszczalnia ścieków w Brusach jest obecnie modernizowana w celu zmniejszenia jej uci ąż liwo ści oraz jednocze śnie rozbudowywana do wielko ści umo żliwiaj ącej podł ączenie kolektorów ściekowych tłocznych z s ąsiednich wsi. 12
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
B. ŚRODOWISKO ANTROPOGENICZNE
1. ZASOBY I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA KULTUROWEGO
1.1. Struktura etniczna Brusy były i s ą wa żnym centrum Zaborów - podregionu Kaszub. Teren Brus i okolic zamieszkuj ą rdzenni mieszka ńcy zwani Zaborakami lub Krebanami. Wytworzyli oni bogat ą kultur ę kaszubsk ą podtrzymywan ą w dalszym ci ągu poprzez mow ę, literatur ę, r ękodzieło artystyczne oraz działalno ść zespołów muzycznych.
1.2. Obszary obj ęte ochron ą środowiska kulturowego
1.2.1. Obiekty zabytkowe i zespoły zabudowy Na terenie miasta i gminy ochronie konserwatorskiej podlegaj ą zabytki architektury, zabytki archeologiczne, parki podworskie oraz zespoły osadnicze. Cenniejsze zespoły s ą obj ęte strefami ochrony konserwatorskiej „A” - pełnej, „B” - cz ęś ciowej, „C” - ochrony ekspozycji oraz „W” - archeologicznej. Wi ększo ść centrów wsi jest obj ęta strefami „B” ze wzgl ędu na ochron ę starych średniowiecznych układów urbanistycznych. Najwi ęcej zabytków jest w mie ście Brusy (57 na 153 zabytki zarejestrowane na terenie całej gminy).
1.2.2. Budownictwo regionalne Budownictwo to jedna z najbardziej podstawowych dziedzin ludowej kultury materialnej. Istniej ąca zabudowa zatraciła w znacznym stopniu zwłaszcza na wsiach swój regionalny charakter. Jest to ra żą ce. Stare kaszubskie domy zast ąpiono nowoczesnym budownictwem, które cz ęsto jest obcym elementem w krajobrazie. Nale ży d ąż yć do czerpania wzorów z architektury regionalnej.
2. SYTUACJA SPOŁECZNA GMINY
2.1. Demografia Gmina Brusy nale ży do gmin charakteryzuj ących si ę wysok ą dynamik ą demograficzn ą w latach 90-tych (szczególnie rzadko w tym okresie spotykan ą).
Wyst ępuje w niej wysoki przyrost naturalny. Najwi ększe zaludnienie jest w okolicach 13
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy miasta Brusy, gdzie skupiły si ę najwi ększe wsie. Średnia liczba ludno ści na l sołectwo wynosi
403 osoby (bez miasta). Z prognozy demograficznej gminy wynika, że ludno ść gminy w 2010 r. osi ągnie liczb ę
13,5 tys. mieszka ńców. W latach 1996 - 2010 w gminie przyb ędzie ok. 670 osób.
2.2. Rynek pracy
2.2.1. Aktywno ść zawodowa W gminie Brusy wyst ępuje du ży odsetek ludno ści w wieku przedprodukcyjnym (ok.34%) i produkcyjnym (ok. 54%), co jest cech ą korzystn ą, gdy ż mo że wi ąza ć si ę z mo żliwo ściami dalszego rozwoju gminy. Pomimo tego miasto Brusy ma niski współczynnik aktywno ści, czyli wyst ępuje tu niski odsetek ludno ści zawodowo czynnej.
2.2.2. Zatrudnienie i bezrobocie W roku 1995 najwi ększe zatrudnienie zanotowano w przemy śle (ok. 32%), rolnictwie
(ok. 14 %), handlu (ok. 13%) i edukacji (ok. 18%). Od 1989 r. w gminie Brusy notuje si ę spadek zatrudnienia zwi ązany z przekształceniami społeczno-gospodarczymi w całym kraju. Spadkowi temu towarzyszy powi ększaj ące si ę bezrobocie, które jest najwi ększe w śród ludzi młodych (18-44 lat - ok. 90% ogółu).
2.3. Mieszkalnictwo W Brusach przewa ża budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne (ponad 80%).
2.4. Infrastruktura społeczna
2.4.1. Administracja Instytucj ą pełni ącą funkcj ę administracyjn ą w stosunku do miasta i gminy jest Urz ąd
Gminy obsługuj ący swoim zasi ęgiem miasto oraz cały obszar gminy.
2.4.2. Oświata Do obowi ązkowych zada ń gminy nale ży prowadzenie przedszkoli, zerówek oraz od 1996 roku szkół podstawowych, 14
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• przedszkola
na terenie gminy znajduje si ę 6 przedszkoli: w Brusach (2), Czyczkowach (1), Kosobudach
(1), Le śnie (1) i Lubni (1).
Stan techniczny budynków przedszkolnych jest dobry (oprócz Czyczkowych),
• szkoły podstawowe
na terenie gminy znajduje si ę 9 szkół podstawowych samorz ądowych z filiami: Kosobudy
(filie: Huta, Małe Gli śno), Lubnia, Zalesie, Le śno (filie: Orlik, Przymuszewo,
Główczewice), Czyczkowy, W. Chełmy (filia: Rolbik), Czapiewice, M ęcikał oraz w mie ście
Brusy.
Stan techniczny budynków szkolnych jedynie w Brusach, Kosobudach i Lubni jest dobry.
Brakuje sal gimnastycznych (jest tylko w Brusach, a w Lubni jest w trakcie budowy) oraz
boisk sportowych, natomiast na istniej ących brakuje sprz ętu. Ze wzgl ędów społecznych planuje si ę stopniowe ograniczanie ucz ęszczania dzieci z terenu gminy Brusy do szkół podstawowych na terenie gmin o ściennych. Ze wzgl ędów ekonomicznych planuje si ę likwidacj ę nast ępuj ących filii: Huta, M. Gli śno,
Rolbik i Główczewice - dzieci z tych filii b ędą dowo żone do szkół s ąsiednich,
• szkoły ponadpodstawowe Szkoły ponadpodstawowe skupione s ą w mie ście Brusy. S ą to: Kaszubskie Liceum Ogólnokształc ące, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Zasadnicza Szkoła Rolnicza (filia Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Chojnicach). Ponadto w systemie eksternistycznym funkcjonuj ą: Studium Ogólnokształc ące i Policealne Studium
Ekonomiczne maj ące siedzib ę w budynku Szkoły Podstawowej w Brusach.
2.4.3. Kultura Działalno ść kulturalna na terenie gminy realizowana jest przez domy kultury, świetlice, biblioteki. Najlepiej funkcjonuje MDK w Brusach oraz WDK w Czyczkowach. W Brusach działa te ż sprawnie biblioteka, która ma swoje filie w Le śnie, M. Chełmach i M ęcikale oraz 5 punktów bibliotecznych. Jedyne kino w Brusach zostało zlikwidowane ze wzgl ędów ekonomicznych. Realizowana jest budowa muzeum regionalnego w Brusach Jaglie. 15
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
2.4.4. Zdrowie i opieka społeczna
W gminie Brusy na 10000 mieszka ńców przypada 7,6 lekarzy - jest to stosunkowo niska warto ść . Na terenie miasta funkcjonuje jedna przychodnia zdrowia, 4 poradnie, 3 gabinety dentystyczne i 2 apteki, natomiast na terenie gminy działa o środek zdrowia oraz punkt apteczny w Le śnie. Opiek ą społeczn ą obj ęte s ą gospodarstwa domowe dotkni ęte przede wszystkim bezrobociem. Opieka ta obejmuje tak że m. in. ochron ę macierzy ństwa, osób niepełno- sprawnych oraz rodzin wielodzietnych.
2.4.5. Sport Na terenie gminy znajduje si ę l stadion (Brusy) oraz 10 boisk sportowych.
W Brusach istnieje Gminny O środek Sportu wraz z hotelem (hotel w trakcie budowy).
2.4.6. Turystyka
• Atrakcyjno ść turystyczna gminy: - korzystne poło żenie wzgl ędem źródeł ruchu turystycznego i głównych tras turystycznych, dobra dost ępno ść komunikacyjna, - wyst ępowanie walorów przyrodniczych i kulturowych, - bogata kultura regionalna.
• Istniej ące zainwestowanie turystyczne W 1996 r. na terenie gminy znajdowało si ę 2837 miejsc noclegowych w obiektach
turystycznych w tym: - 65% na polach namiotowych i obozowiskach z domami campingowymi, - 25% w domkach letniskowych, - 7% w o środkach wypoczynkowych, - 3% w pokojach go ścinnych w le śniczówkach oraz kwaterach agroturystycznych. Z tego 93% miejsc noclegowych ma charakter sezonowy (tylko kwatery agroturystyczne s ą całoroczne). Charakter sezonowy ma równie ż w wi ększo ści baza gastronomiczna. Je śli chodzi o stan techniczny i wyposa żenie to obiekty turystyczne s ą o standardzie niskim. 16 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminv Brus
2.4.7. Handel i gastronomia Handel i gastronomia zlokalizowane s ą głównie w mie ście Brusy oraz jednostkowo w wi ększych wsiach na terenie gminy. Punktów handlowych na terenie gminy jest około 100 i jest to przewa żnie bran ża spo żywcza. Placówki gastronomiczne zlokalizowane s ą głównie w mie ście (9), ale s ą te ż w niektórych wsiach takich jak: Le śno (3), M ęcikał, Lubnia, Czarni ż, Czyczkowy, M. Chełmy. Handel i gastronomia maj ą przewa żnie charakter prywatny. Na terenie małych miejscowo ści, a tak że w mie ście, handel i gastronomi ę uzupełnia Gminna
Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”.
2.4.8. Rzemiosło Działalno ść rzemie ślnicza przewa ża podobnie jak handlowa na terenie miasta. Istnieje tam rzemiosło nast ępuj ących typów: stolarstwo, ciesielstwo, dekarstwo, tokarstwo, ślusarstwo, mechanika pojazdowa, lakiernictwo, kamieniarstwo, murarstwo, ubój gospodarczy, wytwarzanie urz ądze ń do rehabilitacji układu ruchu.
2.4.9. Cmentarze • Teren gminy podzielony jest na 3 parafie rzymsko-katolickie: w Brusach p. w. Wszystkich Świ ętych, w Kosobudach p. w. Serca Pana Jezusa, w Le śnie p. w. Podwy ższenia Krzy ża Świ ętego. • Na terenie gminy istniej ą 4 cmentarze: Brusy (1) - zaleca si ę przeznaczy ć w przyszło ści dodatkowy teren pod nowy cmentarz ( Cp ), Le śno (2), Kosobudy (1) - planowane jest powi ększenie ( Cp ).
2.5. Infrastruktura techniczna 2.5.1. Zaopatrzenie w wod ę Gmina zwodoci ągowana jest w 82% i charakteryzuje si ę niewielkim zu życiem wody na jednego mieszka ńca. Woda dostarczana jest z wodoci ągów grupowych, wiejskich, zakładowych i indywidualnych uj ęć zlokalizowanych na poszczególnych działkach. Ł ączna wydajno ść uj ęć wodoci ągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 238 m 3/godz. Z wodoci ągu zbiorowego zaopatrzenia z uj ęciem: - w Brusach wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy miasta Brusy oraz mieszka ńcy wsi Zalesie -
Czarnowo - Czapiewice - Małe Gli śno - Kosobudy - Kinice - Krowi Most - Czarni ż, 17
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
- we wsi Lubnia wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi Lubnia, - we wsi Czyczkowy wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi: Czyczkowy, Wielkie Chełmy i Małe Chełmy, - we wsi M ęcikał wod ę otrzymuj ą cz ęś ciowo mieszka ńcy wsi M ęcikał, - we wsi Przymuszewo wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi Przymuszewo i Lendy, - we wsi Asmus wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi Asmus, - we wsi Parzyn wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi Parzyn, - we wsi Widno wod ę otrzymuj ą mieszka ńcy wsi Widno.
2.5.2. Odprowadzanie ścieków i ich oczyszczanie Miasto jest skanalizowane a ł ączna długo ść sieci kanalizacyjnych wynosi 17 km. Zlokalizowana jest tu te ż grupowa mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowo ści ok. 700 m 3/d , która zaspokaja jedynie potrzeby miasta. Odbiornikiem
ścieków oczyszczonych jest rzeka Niechwaszcz. Orientacyjna strefa istniej ącej oczyszczalni wynosi 300 m (licz ąc od granic terenu inwestycji). Tereny w granicach strefy przeznacza si ę pod ziele ń izolacyjn ą. W przypadku likwidacji starej oczyszczalni teren zieleni izolacyjnej mo żna przeznaczy ć pod mieszkalnictwo i usługi.
Na terenach wiejskich centraln ą lini ę kanalizacyjn ą posiadaj ą wsie Asmus i Przymuszewo.
2.5.3. Ciepłownictwo Głównym no śnikiem energii w gminie jest w ęgiel, drewno i cz ęś ciowo gaz płynny. W Brusach czynna jest jedna wi ększa w ęglowa kotłownia c. o. przy Szkole Podstawowej. Fabryka Mebli, Bydgoskie Przedsi ębiorstwo Produkcji Le śnej „Las” i SGR w Lubni maj ą własne kotłownie. Budynki jednorodzinne ogrzewa si ę własnymi kotłowniami głównie w ęglem, st ąd du że zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w mie ście i konieczno ść przej ścia na ekologiczne systemy ogrzewania.
2.5.4. Gazownictwo
Na terenie miasta i gminy brak jest sieci gazowych.
2.5.5. Elektroenergetyka Miasto zasilane jest w energi ę elektryczn ą z GPZ w Brusach wybudowanego w ostatnich latach, w którym istnieje du ża rezerwa energii elektrycznej. Moc transformatorów 18
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
- 2 x 10 MVA. Stacja ta zasilana jest jednostronnie lini ą 110 kV z kierunku Chojnic. Planuje si ę zamkni ęcie tego GPZ w pier ście ń poprzez budow ę linii 110 kV w kierunku Czerska. Ze stacji 110/15 kV wyprowadzono szereg linii średniego napi ęcia, z których poprzez stacje transformatorowe zasilani s ą poszczególni odbiorcy.
2.5.6. Telekomunikacja Na terenie gminy s ą 4 Urz ędy Pocztowe (Brusy, Le śno, M ęcikał, Lubnia), oraz 5 centrali telefonicznych z 25-50 wyj ściami (numerami) - Kosobudy, M ęcikał, Małe
Chełmy, Le śno, Lubnia.
2.5.7. Wysypiska śmieci Istniej ące wysypisko w Kosobudach nie ma uregulowanego stanu prawnego i nie jest wystarczaj ące dla potrzeb miasta i gminy.
2.5.8. Komunikacja
• drogi Na terenie gminy znajduj ą si ę drogi krajowe o znaczeniu regionalnym (Chojnice -Brusy - Ko ścierzyna, Swornegacie - Brusy), wojewódzkie, gminne i zakładowe. Drogi krajowe i wojewódzkie s ą pod zarz ądem i utrzymaniem Dyrekcji Okr ęgowej Dróg Publicznych w Bydgoszczy (Zarz ąd Dróg Chojnice). Drogami zakładowymi
zarz ądzaj ą Nadle śnictwa: Czersk, Przymuszewo i Rytel oraz gmina. Drogi krajowe s ą wszystkie utwardzone, natomiast wojewódzkie tylko cz ęś ciowo. Nawierzchnia dróg asfaltowych jest coraz gorsza w zwi ązku z wi ększym nat ęż eniem ruchu
i obci ąż eniem tych dróg (transport ci ęż arowy). Około 400 km na terenie gminy to drogi gruntowe, które te ż nale ży utrzyma ć w odpowiednim stanie, utwardza ć żużlem i tłuczniem.
Gęsto ść dróg o nawierzchni twardej Wielko ści ą charakteryzuj ącą gmin ę w aspekcie posiadanej sieci dróg o nawierzchni twardej jest tzw. g ęsto ść dróg, czyli długo ść tych dróg na 100 km 2 powierzchni gminy. W 1995 r. gęsto ść dróg twardych na terenie gminy Brusy (bez dróg zakładowych) wynosiła 28,5 km/100 km 2. Na t ą stosunkowo niekorzystn ą warto ść znaczny wpływ ma wysoki
stopie ń zalesienia gminy. Wska źnik motoryzacji w 1995 r. wynosił 159. 19 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• koleje Przez gmin ę przechodzi linia kolejowa II rz ędu jednotorowa, niezelektryfikowana znaczenia regionalnego Chojnice - Lipusz - Ko ścierzyna ze stacj ą kolejow ą w Brusach i przystankami
w M ęcikale, Żabnie i Lubni. Wykorzystanie kolei do przewozu pasa żerów i transportu towarów uległo zmniejszeniu w ostatnim okresie. Transport kolejowy zast ępowany jest kołowym, co wpływa jednak
niekorzystnie na stan dróg.
• poł ączenia wodne przez gmin ę przepływaj ą rzeki: Brda, Niechwaszcz, Zbrzyca, Młosina. Do transportu
wodnego i to w ograniczonym zakresie mo żna wykorzysta ć tylko rzek ę Brd ę.
3. SYTUACJA GOSPODARCZA GMINY
3.1. Przemysł Surowce mineralne na terenie gminy wyst ępuj ą w niewielkich ilo ściach, wi ęc przemysł oparty jest głównie na surowcach naturalnych takich jak: drewno, płody rolne czy runo le śne. Przemysł jest słabo rozwini ęty, a wi ększo ść zakładów przemysłowych znajduje si ę na terenie miasta. Jest to przemysł drzewny oraz zwi ązany z przetwórstwem płodów rolnych i le śnych. Najwi ększe zakłady to: Bydgoskie Przedsi ębiorstwo Produkcji Le śnej „Las", Zakład
Meblarski Chojnickich Fabryk Mebli, Ubojnia w Brusach. Coraz wi ększe znaczenie w tej dziedzinie zaczyna odgrywa ć sektor prywatny, w którym s ą zakłady równie ż zwi ązane z przetwórstwem drewna, mi ęsa, runa le śnego.
3.2. Rolnictwo Użytki rolne zajmuj ą 31,2% powierzchni. Sołectwa typowo rolnicze to: Czarnowo, Zalesie, Czyczkowy, Kosobudy. Warunki dla rozwoju rolnictwa w gminie s ą słabe, do czego obok du żej lesisto ści przyczynia si ę niska jako ść gleb. Przewa żaj ą gleby żytnie - słabe klasy V i VI, gleb klasy III jest tylko 1,6% a klas I i II nie ma. Przewa żaj ąca cz ęść ludno ści utrzymuje si ę z pracy na roli. Sektor prywatny w rolnictwie zajmuje 94,43%, z tego 46% s ą to gospodarstwa o powierzchni powy żej 10 ha. Wyniki produkcji rolnej gminy s ą niskie. W produkcji dominuj ą żyto (67%) i ziemniaki. Podobnie niekorzystnymi wska źnikami charakteryzuje si ę hodowla zwierz ąt gospodarskich. Jedynie w pogłowiu bydła sytuacja jest nieco lepsza. 20
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Przetwórstwo płodów rolnych w gminie jest bardzo słabo rozwini ęte. Główne produkty rolne do przetwarzania to: mleko, mi ęso, zbo że i ziemniaki.
3.3. Le śnictwo Sołectwa wybitnie le śne to: Kaszuba, M ęcikał, M. Chełmy, Przymuszewo. Wi ększo ść to lasy pa ństwowe, 11,6% powierzchni gruntów gminy zajmuj ą jednak lasy nie stanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa. Administracyjnie wchodz ą w skład nadle śnictw: Przymuszewo (wi ększa cz ęść gminy) oraz Czersk i Rytel i s ą we władaniu Administracji Lasów Pa ństwowych. Lasy gminy Brusy spełniaj ą zadania wielofunkcyjne (w ogromnej wi ększo ści rola gospodarcza jako producent drewna), a gospodark ę le śną prowadzi si ę według zasad: powszechnej ochrony lasów, trwało ści utrzymania lasów i ci ągło ści ich u żytkowania, powi ększania zasobów le śnych. U żytkowanie lasu prowadzi si ę w oparciu o opracowane na 10-lecie plany urz ądzania lasu. Plany te okre ślaj ą zadania w szczególno ści w zakresie: - zalesie ń i odnowie ń, - piel ęgnowania i ochrony lasu w tym równie ż ochrony przeciwpo żarowej, - gospodarki łowieckiej, - ilo ści przewidzianego do pozyskania drewna okre ślonego etatem ci ęć . Plan ten stanowi 60% przyrastaj ącej masy w 10-leciu. Techniczna jako ść drzewostanów jest do ść średnia niska (lasy pa ństwowe w porównaniu z prywatnymi s ą lepszej jako ści). Główny gatunek to sosna, która posiada wszechstronne zastosowanie. Drewno wielkowymiarowe stanowi w pozyskaniu grubizny ok. 60%, a opał 4%. Grubizna li ściasta stanowi tylko 3% pozyskania. Głównymi odbiorcami drewna s ą tartaki, składnice drewna i zakłady przemysłowe w wi ększo ści poza terenem gminy. W du żym stopniu miejscowa ludno ść wykorzystuje drewno na potrzeby gospodarcze, opałowe itp.
4. STRUKTURA WŁASNO ŚCI GRUNTÓW
Na ogólna powierzchni ę gruntów: • grunty pa ństwowe (głównie lasy) zajmuj ą 56,00% powierzchni, • grunty prywatne ≈ 41,40% ≈ , • grunty komunalne ≈ 0,30% ≈ , • grunty inne ≈ 2,30% ≈ . 21
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
III. KIERUNKI I ZASADY ZAGOSPODAROWANIA PRZES-
TRZENNEGO ִ
A. PODZIAŁ FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNY
1. PODZIAŁ STRUKTURALNY Ze wzgl ędu na zró żnicowanie geograficzne, przyrodnicze, gospodarcze i tym samym zró żnicowanie funkcji dominuj ącej na danym terenie, obszar gminy podzielono na jednostki strukturalne. Granice jednostek strukturalnych pokrywaj ą si ę w wi ększo ści z granicami terenów chronionych. Jednostka A - centralna, obejmuje ok. 20% powierzchni gminy. Zamieszkuje j ą ok. 75% mieszka ńców gminy. Obszar jej jest wyznaczony przez granic ę dawnej 1 otuliny Zaborskiego Parku Krajobrazowego oraz granice obszarów chronionego krajobrazu. Obejmuje swoim zasi ęgiem sołectwa: Czarnowo, Gacnik, Brusy Jaglie, Zalesie oraz cz ęś ci sołectw - Kosobudy, Czyczkowy, Brusy Wyb., Czapiewice, Wlk. Chełmy, Lubnia, M. Gliśno, Żabno, Huta i Czarni ż. Skupione s ą tutaj równie ż najwi ększe wsie gminy takie jak:
Kosobudy, Lubnia, Czyczkowy, Zalesie. Dominuj ącą funkcj ą o znaczeniu lokalnym jest funkcja rolnicza charakteryzuj ąca si ę glebami średnich i słabych klas bonitacyjnych, ale jednocze śnie najlepszymi w gminie. Wa żna jest te ż funkcja usługowa
nastawiona na zaspokojenie potrzeb własnych mieszkańców gminy.
Jednostka A1 - obejmuje miasto Brusy w dotychczasowych granicach administracyjnych wraz z terenami przyległymi, które s ą docelowo przewidziane do wł ączenia w granice administracyjne miasta zgodnie z zał ącznikiem Nr 3, stanowi ącym
uszczegółowienie jednostki strukturalnej A1 w skali 1:10000. W mie ście Brusy skupione s ą najwi ększe na terenie gminy zakłady przemysłowe i rzemie ślnicze. Jest to jednak przemysł drobny, zwi ązany z miejscowym surowcem naturalnym (płody rolne, runo le śne, drewno itd.). Miasto pełni równie ż sezonowo funkcj ę o środka rozrz ądowo - zaopatrzeniowego dla
turystyki. 22
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Jednostka B - obejmuje północno-zachodni ą i zachodni ą cz ęść gminy. Zajmuje ok. 50% powierzchni gminy. Zamieszkuje j ą ok. 15% mieszka ńców gminy. Obszar tej jednostki pokrywa si ę z cz ęś ci ą brusk ą obszaru Zaborskiego Parku Krajobrazowego i jego dawnej 1 otuliny. Obejmuje swoim zasi ęgiem sołectwa: Rolbik, Skoszewo, Przymuszewo, Le śno oraz cz ęś ci sołectw - Męcikał i Małe Chełmy. Najwi ększ ą miejscowo ści ą tej jednostki jest Le śno, pełni ące równie ż rol ę o środka turystycznego o charakterze rozrz ądowo -
zaopatrzeniowym i wypoczynkowym. Dominuj ąca jest funkcja turystyczna o charakterze krajoznawczym (Park Krajobrazowy) oraz wypoczynkowo- pobytowym (dawna 1 otulina). Funkcje turystyczne skupione s ą głównie
w otulinie oraz w istniej ących wsiach. Jednostka C - poło żona w północno-wschodniej cz ęś ci gminy. Obejmuje swoim zasi ęgiem cz ęść Północnego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz cz ęść projektowanej otuliny Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Obejmuje ona
teren sołectwa Lubnia oraz cz ęś ci sołectw: Huta, Lubnia, Orlik i Główczewice. Teren w wi ększo ści pokryty lasami i jeziorami, tylko w okolicach wsi Główczewice s ą grunty rolne, lecz o słabych klasach bonitacyjnych. Najwi ększ ą wsi ą jest Orlik. Dominuj ącą funkcj ą jest funkcja
turystyczna o charakterze krajoznawczo - wypoczynkowym. Jednostka D - poło żona w południowej cz ęś ci gminy. Obejmuje swoim zasi ęgiem cz ęść Chojnicko - Tucholskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu i pokryta jest głównie lasami i jeziorami. Obejmuje cz ęś ci sołectw: M ęcikał, Czarni ż, Czyczkowy i Brusy Wybudowanie. Najwi ększ ą miejscowo ści ą jest M ęcikał pełni ący rol ę o środka turystycznego o charakterze rozrz ądowo -
zaopatrzeniowym i wypoczynkowym.
Jednostki „C” i „D” zajmuj ą w sumie ok. 30% powierzchni gminy. Zamieszkuje je ok. 10% ogółu mieszka ńców gminy.
2. SIE Ć OSADNICZA Gmina Brusy podzielona jest na 21 sołectw, a w ich skład wchodz ą 32 wsie. Centralnym o środkiem o znaczeniu lokalnym jest miasto Brusy. Bior ąc pod uwag ę istniej ące wyposa żenie w usługi, dotychczasowy rozwój gospodarczy, uwarunkowania przyrodnicze 23
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy i kulturowe, a tak że dalsze przewidywanie rozwoju, ustala si ę poni ższy podział strukturalny sieci osadniczej.
2.1. Hierarchia sieci osadniczej
2.1.1. Miasto Brusy Wielofunkcyjny o środek o znaczeniu lokalnym w odniesieniu do obszaru gminy z oddziaływaniem ponadlokalnym w zakresie szkolnictwa ponadpodstawowego (Liceum Kaszubskie). Miasto skupia usługi w zakresie administracji (jest siedzib ą władz administracji samorz ądowej miasta i gminy), szkolnictwa, zdrowia, kultury i handlu. Skupionych jest tu tak że kilka zakładów przemysłowych.
2.1.2. Ośrodki wspomagaj ące • wie ś Le śno - wielofunkcyjny o środek uzupełniaj ący o znaczeniu lokalnym w zakresie zdrowia, kultury i turystyki, • wie ś Kosobudy - o środek uzupełniaj ący o znaczeniu lokalnym w zakresie rolnictwa, • wie ś M ęcikał - o środek uzupełniaj ący o znaczeniu lokalnym w zakresie turystyki, • wie ś Lubnia - o środek uzupełniaj ący o znaczeniu lokalnym w zakresie rolnictwa, • wie ś Czyczkowy - o środek uzupełniaj ący o znaczeniu lokalnym w zakresie kultury.
2.1.3. Wsie sołeckie (oprócz wsi wym. w pkt. 2.1.2.) Brusy Jaglie, Brusy Wybudowanie, Czarni ż, Czarnowo, Czapiewice, Gacnik, Główczewice,
Huta, Małe Gli śno, Orlik, Przymuszewo, Rolbik, Skoszewo, Wielkie Chełmy, Zalesie, Żabno.
2.2. Hierarchia obsługi ruchu turystycznego 2.2.1. O środek rozrz ądowo-zaopatrzeniowy Brusy s ą o środkiem rozrz ądowo - zaopatrzeniowym dla obsługi ruchu turystycznego na terenie
gminy.
2.2.2 O środki obsługi ruchu turystycznego Męcikał i Le śno s ą planowane jako o środki obsługi ruchu turystycznego. 24
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
2.2.3. Miejscowo ści letniskowe (wsie o statusie miejscowo ści letniskowych) Status miejscowo ści letniskowych na terenie Gminy Brusy maj ą nast ępuj ące wsie: M ęcikał, Le śno, Czernica, Młynek, Widno, Laska, Skoszewo, Kruszyn, Rolbik, Peplin, Drzewicz (pole biwakowe). Doł ączy ć do nich maj ą: Lendy, Lamk, Orlik. Aby zyska ć miano wsi letniskowej trzeba spełni ć kilka kryteriów dotycz ących np. korzystnego klimatu, walorów krajobrazowych, warunków do przyj ęcia turystów.
3. OBSZARY FUNKCJONALNE 3.1. Obszary obj ęte ochron ą środowiska przyrodniczego oznaczone na rysunku literami
P, S, O P - obszar obejmuj ący cz ęść Zaborskiego Parku Krajobrazowego w granicach ustanowionych
uchwał ą Nr XI/68/90 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 28 lutego 1990 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 8). W zakresie nakazów i zakazów obowi ązuj ą przepisy Rozporz ądzenia Nr 30/98 Wojewody Bydgoskiego z dnia 31 sierpnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 54 z dn. 11 wrze śnia 1998 r.). Na obszarze tym znajduj ą si ę 3 rezerwaty przyrody (Jezioro Laska, Bagno Stawek, Jezioro Nawionek). Teren
jednostki jest słabo zaludniony, pokryty w znacznej mierze lasami i jeziorami. 1 SI - obszar obejmuj ący cz ęść dawnej otuliny Zaborskiego Parku Krajobrazowego, która zgodnie z wy żej cyt. Rozporz ądzeniem stanowi powi ększenie Z.P.K. W zakresie nakazów i zakazów obowi ązuj ą przepisy uchwały jak dla P. Obszar ten stanowi ć ma
dla P zaplecze usługowe i tworzy ć izolacj ę przed niekorzystnymi wpływami otoczenia.
SII - obszar obejmuj ący cz ęść projektowanej otuliny Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego le żą cej na terenie sołectwa Lubnia. Cały W.P.K. poło żony jest poza granicami gminy
Brusy.
OI - obszar obejmuj ący cz ęść Chojnicko - Tucholskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ustanowionego rozporz ądzeniem Nr 9/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 14 czerwca 1991 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 17, póz. 127 z 1991 r. z pó źn. zm.) w sprawie utworzenia 22 obszarów Chronionego Krajobrazu. W zakresie nakazów i zakazów
obowi ązuj ą przepisy w/w rozporz ądzenia z uwzgl ędnieniem pó źniejszych zmian.
OII - obszar obejmuj ący cz ęść Północnego Obszaru Chronionego Krajobrazu ustanowionego rozporz ądzeniem j. w. W zakresie nakazów i zakazów obowi ązuj ą przepisy w/w
rozporz ądzenia z uwzgl ędnieniem pó źniejszych zmian. 25
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
3.2. Obszary obj ęte ochron ą środowiska kulturowego Wyznacza si ę obszary obj ęte ochron ą dóbr kultury w granicach stref ochrony konserwatorskiej „A”, „B”, „C”, „W”:
STREFA „A” - strefa pełnej ochrony konserwatorskiej, obejmuj ąca obszary szczególnie
warto ściowe do bezwzgl ędnego zachowania.
Wszystkie prace winny by ć uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
STREFA „B” - strefa ochrony konserwatorskiej obejmuj ąca obszar podlegaj ący rygorom
w zakresie utrzymania zasadniczych elementów istniej ącej substancji o warto ściach kulturowych oraz charakteru i skali nowej zabudowy. Uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków winny by ć przebudowy obiektów zabytkowych, lokalizacje nowych obiektów, korekty układu
przestrzennego. STREFA „C”-strefa ochrony ekspozycji. Obejmuje obszar stanowi ący zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołu zabytkowego, głównie wyznacza tereny wył ączone spod zabudowy lub okre śla jej nieprzekraczalne gabaryty. Całkowite wył ączenie spod zabudowy lub okre ślenie intensywno ści 1 nieprzekraczalnych gabarytów powinno by ć uzgadniane z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków na etapie sporz ądzania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego. STREFA „ W” - strefa ochrony archeologicznej obejmuj ąca rozpoznane i potencjalne obszary
wyst ępowania stanowisk archeologicznych. Uzgadniane z Konserwatorem Zabytków Archeologicznych na województwo
pomorskie winny by ć wszelkie prace ziemne projektowane na obszarze strefy.
3.3. Obszary wyst ępowania zagro żeń środowiska przyrodniczego
3.3.1. Erozje
e1 - obszary obj ęte zagro żeniem wyst ępowania silnej erozji wietrznej gruntów. Dotyczy to głównie obszarów poło żonych w centralnej i północnej cz ęś ci gminy. Miejscami wyst ępuj ą tu obszary erozji wodnej - powierzchniowej. Konieczna jest bardzo pilna ochrona gruntów przed erozj ą zwłaszcza w okolicy miasta Brusy, wsi M ęcikał oraz
w rejonie Skoszewa i Główczewic, 26
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
e2-obszary obj ęte zagro żeniem wyst ępowania silnej erozji wietrznej. Dotyczy zwłaszcza to sołectwa Huta oraz cz ęś ciowo Kosobudy. Konieczna jest bardzo pilna ochrona gruntów
przed erozj ą, e3-obszary obj ęte zagro żeniem wyst ępowania erozji wodnej powierzchniowej. Wyst ępuje w rejonie jeziora Du że Głuche. Konieczne jest pilne zabezpieczenie przed erozj ą.
3.3.2. Zagro żenia zwi ązane z nieuregulowanymi stosunkami wodnymi Konieczna jest budowa obiektów retencyjnych zgodnie z programem małej retencji polegaj ącym na realizacji w gminie 17 obiektów małej retencji: - podpi ętrzenie 8 jezior, co da wzrost retencji w ilo ści 1582 tys. m 3 (Jez. Głuche Du że, Małe Głuche, Le śno Górne, Le śno Dolne, Młosino W., Brze źno, MłosinoMałe i Kły), - budowa 6 budowli pi ętrz ących na ciekach, co da wzrost retencji korytowej szacunkowo 12 tys. m 3 (Niechwaszcz), - budowa 2 stawów rybnych o ł ącznej pojemno ści 452 ty ś. m 3 (Le śno I i Le śno II - zlewnia Mlusino), - na terenach le śnych wykonanie l budowli pi ętrz ącej na ciekach oraz - zbiorników sztucznych, daj ących razem retencj ę w ilo ści 2,0 tys. m 3 (Nadl. Przymuszewo - rzeka Orla Struga i rzeka Kulawa).
3.3.3. Oczyszczalnie
Orientacyjna strefa starej oczyszczalni (oznaczonej na rysunku Nr 2 i Nr 3 symbolem O 1) wynosi 300 m (licz ąc od granic terenu inwestycji). Orientacyjna strefa nowej oczyszczalni
(oznaczonej na rysunku Nr 2 i Nr 3 symbolem O 2) wg projektu wynosi ć ma 150 m. Strefa ta mo że ulec zmianie po uruchomieniu oczyszczalni i dokładnych badaniach uci ąż liwo ści
inwestycji.
Tereny w granicach stref przeznacza si ę pod ziele ń izolacyjn ą. W przypadku likwidacji starej
oczyszczalni teren zieleni izolacyjnej mo żna przeznaczy ć pod mieszkalnictwo i usługi.
3.3.4.Wysypiska śmieci
Wysypiska oznaczone na rysunku Nr 2 liter ą E obejmuj ą: - wysypiska istniej ące, - projektowane (posiadaj ące kompletn ą dokumentacj ę projektow ą), 27
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• proponowane (wariantowe lokalizacje). Strefy uci ąż liwo ści wysypisk s ą orientacyjne i mog ą ulec zmianie po dokładnych badaniach uci ąż liwo ści. Sposób zagospodarowania stref okre ślą projekty techniczne. Przed wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu powinny by ć sporz ądzone oceny oddziaływania na środowisko.
3.4. Obszary działalno ści inwestycyjnej
3.4.1. Obszary zabudowy: - miasta Brusy, - wsi, ograniczone granic ą zabudowy wsi, z wyznaczeniem terenów istniej ącego zainwestowania oraz tereny stanowi ące potencjalne rezerwy. Obszary zabudowy obejmuj ą tereny zabudowane oraz przeznaczone pod zabudow ę w miejscowych planach ogólnych zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Brusy i w miejscowych planach szczegółowych opracowanych na terenie miasta Brusy uchwalonych do ko ńca roku 1994, a tak że tereny obj ęte opracowaniem planów miejscowych po l stycznia
1995 r. Ponadto w obszarach zabudowy wyznacza si ę tereny funkcjonalne o ró żnorodnych warunkach realizacji obiektów:
• Tereny mieszkaniowe i mieszkalno - usługowe z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod zabudow ę mieszkaniow ą wraz z obiektami usługowymi.
W obr ębie terenów dopuszcza si ę: - usługi publiczne i komercyjne oraz nieuci ąż liwe rzemiosło usługowe i produkcyjne, - ziele ń urz ądzon ą oraz urz ądzenia sportu i rekreacji o charakterze publicznym, - urz ądzenia infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, - łączenie funkcji mieszkaniowych i usługowych. Na terenach mieszkaniowych nie nale ży lokalizowa ć obiektów produkcyjnych oraz usługowych mog ących powodowa ć stałe b ądź okresowe uci ąż liwo ści dla podstawowych funkcji terenu. Wszelkie zakłady przemysłowe (ew. rzemie ślnicze i usługowe), których uci ąż liwo ść wykracza poza granice ich lokalizacji, powinny zmieni ć technologi ę lub zastosowa ć urz ądzenia ochronne słu żą ce minimalizacji ujemnych wpływów na otaczaj ące środowisko w celu udowodnienia 28
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy ograniczenia uci ąż liwo ści do granic zakładu. W przeciwnym razie nale ży je dyslokowa ć z terenów mieszkaniowych na tereny przemysłowo-składowe wyznaczone w studium. W maksymalnym stopniu nale ży: - wprowadzi ć ziele ń izolacyjn ą w s ąsiedztwie terenów przemysłowo-składowych oraz wzdłu ż wa żniejszych arterii ruchu komunikacyjnego, - zabezpieczy ć odpowiedni ą ilo ść miejsc parkingowych i gara ży dla wszystkich nowo wznoszonych obiektów.
• Tereny przemysłowo-składowe z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod zakłady produkcyjne, rzemie ślnicze, bazy, składy i magazyny.
W obrębie terenów przemysłowo-składowych dopuszcza si ę: - dotychczasowe u żytkowanie gruntów i budynków do czasu realizacji obiektów zwi ązanych z podstawowym przeznaczeniem terenu, - remonty, modernizacj ę oraz rozbudow ę istniej ącej zabudowy zgodnej z podstawowym przeznaczeniem terenu, - zadrzewienia i zakrzewienia, - lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej, - lokalizacj ę tras i urz ądze ń komunikacyjnych, - usługi komercyjne, szkoły zawodowe i o środki szkolnictwa zawodowego, - przebudow ę i modernizacj ę istniej ących budynków mieszkalnych w celu poprawy standardów wyposa żenia i u żytkowania. Uci ąż liwo ść prowadzonej działalno ści nie mo że wykracza ć poza granice terenów
przemysłowo-składowych. W przypadku zakładów przemysłowych i innych poło żonych poza terenami przemysłowo - składowymi, znajduj ących si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie terenów mieszkaniowych, nakłada si ę wymóg zastosowania technologii umo żliwiaj ącej zachowanie poza granicami zewn ętrznymi terenu zakładu norm prawnych wymaganych dla terenów zabudowy mieszkaniowej w zakresie emisji zanieczyszcze ń pyłowych, gazowych oraz hałasu i innych odmian fal. W przypadku nie spełnienia w/w wymogu nale ży je dyslokowa ć na tereny przemysłowe, a teren mo żna
przeznaczy ć zgodnie z funkcj ą dominuj ącą na danym obszarze. 29 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• Tereny usług publicznych z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod: - usługi o światy, kultury, zdrowia i opieki społecznej, - obiekty administracji publicznej, - obiekty sakralne, - inne usługi publiczne.
W obr ębie terenów usług publicznych dopuszcza si ę lokalizacj ę: - terenów zieleni i sportu, - urz ądze ń infrastruktury technicznej oraz urz ądze ń komunikacji, w tym parkingów, - usług komercyjnych, - mieszka ń na wy ższych kondygnacjach oraz obiektów mieszkalnych zwi ązanych z podstawowym przeznaczeniem gruntów, pod warunkiem, że stanowi ą uzupełnienie lub wzbogacenie przeznaczenia podstawowego. W granicach zabudowy wsi w studium wykazuje si ę tereny zainwestowane, dla których zakłada si ę w miar ę potrzeb restrukturyzacj ę, przebudow ę, podnoszenie standardów oraz tereny wolne od zabudowy. Granice te wyznaczaj ą tereny wszelkiej działalno ści inwestycyjnej na tym obszarze, która jest zwi ązana z popraw ą jako ści życia i zaspokojeniem potrzeb społeczno ści lokalnej. Poza zwart ą zabudow ą wsi dopuszcza si ę pojedyncze siedliska rolnicze.
3.4.2. Obszary wypoczynkowo-rekreacyjne oznaczone na rysunku symbolami „T”
TI - obszar z przewag ą turystyki krajoznawczej z bardzo ograniczon ą działalno ści ą inwestycyjn ą. Poło żony jest w zachodniej cz ęś ci gminy i pokrywa si ę z terenem Zabórskiego Parku Krajobrazowego w jego pierwotnych granicach utworzonych w 1990 r. Ogólne zasady zabudowy kształtuje rozporządzenie Nr 30/98 Wojewody Bydgoskiego z dnia 31 sierpnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 54 z dn. 11 wrze śnia 1998 r.). Szczegółowe zasady powinien okre śli ć plan ochrony parku. Preferowanie turystyki krajoznawczej bez zbiorowych form zamieszkania. Nale ży ograniczy ć zabudow ę letniskow ą do minimum z zaleceniem wykorzystania zabudowy istniej ącej do celów turystycznych (np. istniej ące le śniczówki oraz gospodarstwa rolne). Uporz ądkowaniu i szczególnej kontroli powinna podlega ć gospodarka wodno - ściekowa. Miejscowo ściami maj ącymi status wsi letniskowych w obr ębie tego obszaru s ą: Czernica,
le śnictwo Młynek, Widno, Laska, Kruszyn, Rolbik, Drzewicz i Peplin. 30
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
TII - obszary z przewag ą turystyki pobytowej z ograniczon ą działalno ści ą inwestycyjn ą. Obejmuj ą swoim zasi ęgiem:
- cz ęść dawnej 1 otuliny Zaborskiego Parku Krajobrazowego Ogólne zasady inwestowania turystycznego na tym obszarze (stanowi ącym zaplecze
usługowe TI) okre śla tak że wy żej cyt. rozporz ądzenie. Szczegółowe zasady powinien okre śli ć plan ochrony parku. Na obszarze tym znajduj ą si ę miejscowo ści maj ące status letniskowych (Skoszewo, Peplin oraz proponowane Lendy) a tak że rozrz ądowo -zaopatrzeniowe dla turystów
(M ęcikał i Le śno). W miejscowo ściach tych mo żna lokalizowa ć obiekty turystyczne, o środki wczasowe, domki letniskowe na zasadach okre ślonych w w/w rozporz ądzeniu oraz zaleca si ę wykorzysta ć istniej ącą zabudow ę do rozwoju agroturystyki. Forma architektoniczna budynków winna by ć zharmonizowana z otoczeniem. W obr ębie jez. Kosobudno wyznacza si ę teren usług rekreacyjno-wypoczynkowych (K) typu k ąpielisko, pla ża wraz z obiektami towarzysz ącymi, z dopuszczeniem lokalizacji o środka wypoczynkowego i bez rozproszonej indywidualnej zabudowy letniskowej. W obr ębie wsi Le śno utworzy ć miejsce ekspozycji rodzimych wykopalisk z terenu istniej ącego rezerwatu, poprzez realizacj ę np. muzeum, sali wystawowej itp. w celu
udost ępnienia zwiedzaj ącym. - cz ęść projektowanej otuliny Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego
Zasady inwestowania okre śli status Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego.
TIII - obszary z przewag ą turystyki pobytowej z działalno ści ą inwestycyjn ą ograniczon ą w niewielkim stopniu. Obejmuj ą swoim zasi ęgiem: - cz ęść Północnego Obszaru Chronionego Krajobrazu (północno - wschodnia cz ęść
gminy)
Najwi ększymi o środkami s ą Lubnia i Główczewice. Planowane miejscowości
o statusie letniskowych to Orlik i Lamk. - cz ęść Chojnicko - Tucholskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (południowo -
wschodnia cz ęść gminy)
Najwi ększym o środkiem na tym terenie jest M ęcikał maj ący status wsi letniskowej i stanowi ący o środek rozrz ądowo - zaopatrzeniowy turystyki. Zasady inwestowania
na tych terenach okre śla rozporz ądzenie Nr 9/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 31
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
14 czerwca 1991 r. w sprawie utworzenia 22 obszarów Krajobrazu Chronionego
w województwie bydgoskim z pó źniejszymi zmianami. Zaleca si ę lokalizowa ć obiekty turystyczne, o środki wczasowe, domki letniskowe w istniej ących miejscowościach oraz wykorzysta ć istniej ącą zabudow ę do agroturystyki. Forma architektoniczna budynków winna by ć zharmonizowana
z otoczeniem.
3.5. Obszary zieleni i wód
W obr ębie tych obszarów znalazły si ę: • wody powierzchniowe,
• tereny istniej ącej i projektowanej zieleni urz ądzonej i rekreacji (RIz, RIz 1, RIz 2, RIIz,
RIIz 2), • ogródek działkowy istniej ący, • cmentarze istniej ące ( C) i projektowane ( Cp ).
3.6. Obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej oznaczone na rysunku liter ą „R”
RI - obszar poło żony w centralnej cz ęś ci gminy w okolicach miasta Brusy z wył ączeniem
jednostki strukturalnej A1, dla której okre ślono bardziej szczegółowe zasady zagospodarowania okre ślone na zał ączniku graficznym Nr 3. Obejmuje swym zasi ęgiem sołectwa. Brusy Wybudowanie, Czarnowo, Zalesie, oraz cz ęś ci sołectw Kosobudy, Czyczkowy, Lubnia i Gacnik. Jest to teren tzw. „polany bruskiej”, który pozbawiony jest prawie w ogóle lasów w stosunku do pozostałej cz ęś ci gminy bogato pokrytej lasami i jeziorami. Obszar ten charakteryzuje si ę glebami średnich klas bonitacyjnych, lecz s ą to gleby najlepsze w stosunku do całego obszaru gminy.
Stanowi ą kompleksy gleb żytnich dobrych i żytnich słabych Wymagane jest stworzenie warunków gospodarczych i ekonomicznych dla lepszego gospodarczego wykorzystania tego obszaru.
RII - obszar poło żony na północny-zachód od miasta Brusy. Obejmuje swym zasi ęgiem sołectwa: Czapiewice, cz ęś ciowo Zalesie, cz ęść Czarnowa i wi ększo ść sołectwa M. Chełmy. Charakteryzuje si ę słabymi klasami bonitacyjnymi gleb stanowi ącymi
kompleksy przewa żnie żytnie słabe i tylko cz ęś ciowo żytnie dobre. 32 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
Wskazane jest scalanie gruntów rolnych w celu lepszego i bardziej opłacalnego
wykorzystania słabych gleb.
RIII - obszar poło żony we wschodniej cz ęś ci gminy - na wschód od miasta Brusy. Obejmuje swym zasi ęgiem sołectwa: Huta, cz ęś ciowo Kosobudy, cz ęś ciowo Czarni ż i cz ęś ciowo Brusy Wyb. Obszar rolniczy charakteryzuj ący si ę bardzo słabymi glebami. S ą tu zwłaszcza ł ąki i lasy. Gleby pochodzenia organicznego. Wskazane jest scalenie gruntów
przydatnych do rolniczego wykorzystania oraz zalesianie pozostałych terenów.
3.7. Obszary rolnicze przewidziane do przekształce ń Obszary rolnicze przewidziane do przekształce ń obejmuj ą potencjalne tereny rozwojowe:
3.7.1. Obszary le żą ce w granicach jednostki strukturalnej A1 okre ślone na zał. Nr 3
• Obszary le żą ce w granicach administracyjnych miasta Obszary, na których docelowo przewiduje si ę zwi ększone procesy urbanizacyjne ze wzgl ędu na poło żenie w bezpo średnim s ąsiedztwie infrastruktury miejskiej.
• Obszary le żą ce poza granicami administracyjnymi miasta Obszary w bezpo średnim s ąsiedztwie miasta przewidywane do wł ączenia w granice administracyjne miasta (pomi ędzy istniej ącą a projektowan ą południow ą granic ą adm. miasta).
3.7.2. Obszary le żą ce na terenie gminy w wyznaczonych granicach zabudowy wsi (poza jednostk ą strukturaln ą A1)
Obszary w bezpo średnim s ąsiedztwie terenów zabudowanych wsi.
Zasady zagospodarowania na obszarach wym. w pkt. 3.7.1. i 3.7.2.
Na obszarach rolniczych przewidzianych do przekształce ń ustala si ę nast ępuj ące zasady zagospodarowania: • Na obszarach wymienionych w punktach 3.7.1. i 3.7.2. wchodz ących w skład jednostki
strukturalnej A1 wyznacza si ę docelowe tereny funkcjonalne okre ślone na zał ączniku graficznym Nr 3: -*
RI M - mieszkalnictwa i usług,
RI Z - zieleni, na którym nale żałoby wyznaczy ć tereny rekreacji obejmuj ące m.in. park, ście żki zdrowia, place zabaw, ci ągi spacerowe itp. (zał. nr 3), 33
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy 33
RI Z1 - mieszkalnictwa i usług po likwidacji starej oczyszczalni,
RI Z2 - zieleni izolacyjnej - pomi ędzy terenami mieszkalno-usługowymi a terenem projektowanej oczyszczalni, który mo że ulec zmianie lecz po dokładnym
wyznaczeniu strefy uci ąż liwo ści projektowanej oczyszczalni ścieków,
RII M - mieszkalnictwa i usług,
RII P - przemysłowo - składowe,
RII Z - zieleni,
RII Z2 - zieleni izolacyjnej - pomi ędzy terenami mieszkalno-usługowymi a terenem projektowanej oczyszczalni, który mo że ulec zmianie lecz po dokładnym
wyznaczeniu strefy uci ąż liwo ści projektowanej oczyszczalni ścieków. • Na obszarach wymienionych w pkt. 3.7.3. istnieje mo żliwo ść wyznaczenia docelowych
terenów funkcjonalnych: - mieszkalnictwa i usług, - przemysłowo - składowych, - zieleni. Dopuszcza si ę lokalizacj ę pojedynczych obiektów usługowo-produkcyjnych poza granicami zabudowy wsi, o ile uci ąż liwo ść prowadzonej działalno ści nie b ędzie wykracza ć poza
granice własno ści. • Na wszystkich terenach wyznaczonych w pkt. 3.7.1. i 3.7.2. w stosunku do istniej ącej zabudowy zagrodowej i innej, zwi ązanej z produkcj ą rolnicz ą i działalno ści ą nierolnicz ą, ustala si ę mo żliwo ść dokonywania remontów i wymiany obiektów budowlanych,
uzupełnienia i przebudowy.
B. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
1. TERENY KOMUNKACJI
1.1. Gmina Brusy
• realizacja obej ść drogowych - miejscowo ści Brusy i Zalesie w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym nr 235
Korne - Chojnice, 34
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
- miejscowo ści Brusy i Czyczkowy w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym
nr 236 Konarzyny - Swornegacie - Brusy, - miejscowo ści Brusy w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 05110 Brusy - Czersk, • utwardzenie dróg wojewódzkich - drogi nr 05101 Skoszewo - Le śno - Lubnia na odcinku Skoszewo - Przymuszewo, - drogi nr 05102 Lendy - Lamk na odcinku Lendy - Główczewice,
- drogi nr 05104 Le śno - Rolbik na odcinku od drogi zakładowej nr 052916 do odcinka utwardzonego, - drogi nr 05108 Lubnia - Brusy na odcinku Lubnia - Małe Gli śno, - drogi nr 05113 Czyczkowy - Żabno - Chłopowy na odcinku Czyczkowy - Żabno i Czarni ż - Chłopowy,
• utwardzenie dróg gminnych
drogi nr 0529003 Orlik - Le śno, - drogi nr 0529008 Rolbik - Czapiewice, - drogi nr 0529011 Małe Chełmy - Brusy, - drogi nr 0529015 Małe Gli śno - Kosobudy na docinku Małe Gli śno do odcinka utwardzonego, - drogi nr 0529017 Kosobudy - Rudziny na odcinku Rudziny do odcinka utwardzonego, - drogi nr 0529016 Kosobudy - Żabno na odcinku Kosobudy do projektowanej obwodnicy Brus w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 05110 z propozycj ą przekwalifikowania tego przeznaczonego do utwardzenia odcinka - z drogi gminnej na wojewódzk ą, • realizacja miejsca obsługi podró żnych (MOP) w rejonie wsi M ęcikał przy drodze nr 235 Korne - Chojnice wyposa żonego w: stanowiska postojowe, miejsca wypoczynku, urz ądzenia sanitarne, bie żą cą wod ę, mał ą gastronomi ę, • wyznaczenie (oznakowanie) szlaku rowerowego regionalnego po drogach krajowych, wojewódzkich, od wschodniej granicy gminy poprzez Lubni ę, Le śno, Parzyn, Lask ę, Asmus do drogi nr 236, pokrywaj ącego si ę na odcinku Skoszewo-Le śno-Lubnia w kierunku Wiela z projektowan ą mi ędzynarodow ą tras ą rowerow ą (drogi wojewódzkie 05101-052903-
05103-05101-05107). 35
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
1.2. Miasto Brusy
• realizacja obej ść drogowych miasta Brusy - w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym nr 235 (ul. Gda ńska), - w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym nr 236 (ulice Chełmowska i Ko ścielna),
• budowa ulic po nowych przebiegach - ulicy klasy Z (zbiorczej) pocz ąwszy od ulicy Kalwaryjnej na kierunku północ-południe mi ędzy obwodnic ą w ci ągu drogi nr 235 a lini ą kolejow ą, - fragmentu ulicy krajowej Z (zbiorczej) ł ącz ącej ul. Armii Krajowej z ulic ą Nad Dworcem, - przedłu żenia w kierunku południowym ul. Mły ńskiej w klasie L (lokalnej), - ulicy klasy L (lokalnej) od projektowanej ulicy klasy Z (przedłu żenie ul. Armii Krajowej) w kierunku południowym pomi ędzy ul. Targow ą i Mły ńsk ą, - ulicy klasy L (lokalnej) biegn ącej od ulicy Targowej na kierunku wschód-zachód mi ędzy projektowan ą obwodnic ą w ci ągu drogi nr 236 a projektowan ą ulic ą klasy Z, - utwardzenie wszystkich ulic lokalnych miejskich o nawierzchni gruntowej, - realizacja parkingu samochodowego w rejonie centrum miasta z chwil ą uzyskania gruntu na ten cel, - wyznaczenie (oznakowanie) fragmentu regionalnej trasy rowerowej w mie ście ulicami Chełmowsk ą i Szkoln ą,
• realizacja dworca autobusowego (A -propozycja lokalizacji na zał. nr 3).
2. POZOSTAŁE ELEMENTY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
2.1. Zaopatrzenie w wod ę Dla zapewnienia ci ągło ści dostawy wody do wszystkich odbiorców w gminie Brusy zakłada si ę modernizacj ę uj ęcia w Brusach zgodnie z pozwoleniem wodno - prawnym z lipca 1997 r. Przewiduje si ę równie ż spi ęcie sieci wodoci ągowej z miejscowo ściami: Kosobudy, Kinice, Małe Gli śno, Czarnowo, Czapiewice, Le śno, Zalesie, Żabno, Czarni ż. Zakładane jest równie ż spi ęcie wodoci ągu Czyczkowy z wodoci ągiem w Brusach, poł ączenie wodoci ągu w Lubni z wodoci ągiem w Le śnie w kierunku północnym oraz z wodoci ągiem Zalesie i Małe
Gli śno w kierunku południowym.
Dla wszystkich uj ęć wody w gminie Brusy nale ży ustanowi ć strefy ochrony po średniej. 36
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
2.2. Odprowadzanie ścieków i ich oczyszczanie Gospodarka ściekowa gminy Brusy rozwi ązana zostanie w oparciu o modernizowan ą (aby zmniejszy ć jej uci ąż liwo ść ) i rozbudowywan ą miejsk ą oczyszczalni ę ścieków (w przyszło ści plan uje si ę podł ączenie kolektorami tłocznymi s ąsiednich wsi poprzez przepompownie m. in. w Le śnie, Lubni i M ęcikale). Opracowany „Program doci ąż enia istniej ących i projektowanych oczyszczalni ścieków w zlewni rzeki Brdy” zakłada doci ąż enie oczyszczalni w Brusach ściekami z terenu zlewni rzeki Brdy i terenu zlewni rzeki Wdy. W I etapie proponuje si ę poł ączenie wsi poło żonych najbli żej miasta Brusy: Czarnowo, Czapiewice, Kosobudy, Czyczkowy, Zalesi ę. W miejscowo ściach tych przewiduje si ę budow ę przepompowni ścieków. W II etapie zakłada si ę poł ączenie z oczyszczalni ą w Brusach wsi M ęcikał w zlewni rzeki Brda i Le śno w zlewni rzeki Wda. Dla podł ączenia wsi Le śno mo żliwe s ą dwa warianty: przez Czapiewice i Czarnowo lub przez
Lubni ę i Zalesie.
2.3. Melioracje W gminie Brusy melioracjami obj ęto 490 ha gruntów uj ętych w ewidencji jako wymagaj ące odbudowy lub modernizacji. W tym 92 ha to grunty orne, 398 ha to u żytki zielone.
2.4. Ciepłownictwo Ze wzgl ędu na zanieczyszczenie spowodowane sposobem ogrzewania (w ęgiel) istnieje potrzeba przej ścia na ekologiczny syst em ogrzewania. Paliwem dla projektowanych indywidualnych źródeł ciepła powinien by ć gaz ziemny, olej opałowy lub energia elektryczna. Nale żałoby te ż zwróci ć uwag ę na docieplenie budynków ju ż istniej ących lub budowan ie nowych z dobr ą izolacj ą ciepln ą, aby straty ciepła były jak najmniejsze i ogrzewanie stało si ę mniej kosztowne.
2.5. Gazownictwo Docelowo planowane jest doprowadzenie gazu ziemnego z kierunku Chojnic. 37
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
2.6. Elektroenergetyka Miasto zasilane jest w energi ę elektryczn ą z GPZ wybudowanego w ostatnich latach, w którym istnieje du ża rezerwa energii elektrycznej. Planowane jest zamkni ęcie tego GPZ w pier ście ń poprzez budow ę linii 110 kV w kierunku Czerska. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy
Brusy w zakresie elektroenergetyki przyjmuje nast ępuj ące ustalenia: • doprowadzenie energii elektrycznej do wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudow ę, • realizacj ę stacji transformatorowych w ilo ści wynikaj ącej z ilo ści odbiorców.
2.7. Wysypiska śmieci Wysypiska śmieci oznaczone na rysunku planu liter ą E (wysypiska istniej ące, projektowane i proponowane). Planuje si ę budow ę wysypiska w okolicach Krówni oraz powi ększenie i uregulowanie stanu prawnego wysypiska w Kosobudach. Mo żliwa jest inna lokalizacja wysypisk (lub wysypiska). Konieczna jest selekcja odpadów lub kompleksowe obiekty utylizacji i stosowanie technologii mało- lub bezodpadowych.
C. POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY
Kierunki rozwoju społeczno gospodarczego Gminy na lata 1995 - 2015 okre ślono m. in. w „Strategii rozwoju gminy Brusy”.
1. ZADANIA O ZNACZENIU PONADLOKALNYM
• realizacja obej ść drogowych: - miejscowo ści Brusy i Zalesie w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym nr 235 Korne - Chojnice, - miejscowo ści Brusy i Czyczkowy w ci ągu drogi krajowej o znaczeniu regionalnym nr 236 Konarzyny - Swornegacie - Brusy, - miejscowo ści Brusy w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 05110 Brusy - Czersk,
• realizacja dworca autobusowego,
• utwardzenie wszystkich dróg wojewódzkich, 38
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
• wyznaczenie regionalnego szlaku rowerowego po drogach krajowych, wojewódzkich,
od wsch. granicy gminy poprzez Lubni ę, Le śno, Parzyn, Lask ę, Asmus do drogi nr 236,
• wyegzekwowanie opracowania planu ochrony Zaborskiego Parku Krajobrazowego.
2. ZADANIA O ZNACZENIU LOKALNYM
2.1. W zakresie ochrony środowiska - podwy ższenie klas czysto ści jezior i rzek, - zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w mie ście Brusy (zalecane przej ście na ekologiczne systemy ogrzewania np. elektryczne, gazowe, olejowe), - selekcja odpadów i stosowanie technologii mało- i bezodpadowych.
2.2. W zakresie turystyki i wypoczynku - zwi ększenie bazy noclegowej, - restrukturyzacja istniej ącego zagospodarowania, - rozwój systemu informacji turystycznej, - uporz ądkowanie gospodarki wodno - ściekowej, - poprawa stanu technicznego dróg,
- zwi ększenie liczby punktów obsługi turystów, - udost ępnienie do k ąpieli i pla żowania wi ększej liczby akwenów wodnych (w pierwszej
kolejno ści realizacja k ąpieliska K).
2.3. W zakresie rolnictwa i le śnictwa - powi ększanie wielko ści gospodarstw rolnych do ok. 30 ha (obok du żych powinny funkcjonowa ć małe o w ąskiej specjalizacji np. produkcja warzyw, ziół, drobny inwentarz, owoce, kwiaty itd.), - przeznaczanie gospodarstw poło żonych w lasach lub nad jeziorami na potrzeby funkcji rekreacyjnej, - rewitalizacja gleb poprzez: - przeznaczanie do zalesienia obszarów o słabych glebach (RVIz, PsVI, czasem RV i RVI), utworów fizjograficznych (np. w ąwozy, skarpy, osuwiska, parowy) i obszarów stanowi ących strefy izolacyjne wokół zakładów przemysłowych, wysypisk odpadów
lub zbiorników wodnych, 39
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
- przeznaczanie do trwałego zadarnienia obszarów poło żonych na stokach o nachyleniu powy żej 10-12%, obszarów wokół zbiorników wodnych - pasy szeroko ści 15-100 m,
obszarów bezodpływowych dolin, - wprowadzanie zadrzewienia przy zbiornikach retencyjnych, trasach komunikacyjnych,
ciekach wodnych, obszarach zabudowanych, na terenach zagro żonych erozj ą w formie
pasów, na terenach stanowi ących dna dolin, - w opracowywanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub wydawanych decyzjach o warunkach zabudowy uwzgl ędnianie opracowanej przez Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Bydgoszczy w 1992 r. granicy polno -
le śnej dla gminy Brusy z mo żliwo ści ą jej aktualizacji.
2.4. W zakresie przemysłu - z w i ę kszanie rozwoju przetwórstwa owocowo - warzywnego i rolno - spo ż y w c z e g o , a w szczególno ści runa le śnego, - rozwój przemysłu drzewnego, - popieranie drobnej wytwórczo ści i rzemiosła.
2.5. W zakresie dóbr kultury - zwi ększenie ilo ści remontów zachowawczych w obiektach podlegaj ących ochronie w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, - obj ęcie szczególn ą ochron ą istniej ących obiektów zabytkowych - dworów, parków podworskich i zespołów folwarcznych.
2.6. W zakresie infrastruktury
• komunikacja - realizacja miejsca obsługi podró żnych (MOP) w rejonie wsi M ęcikał i Le śno, - stopniowe utwardzenie dróg gminnych, - utwardzenie ulic miejskich lokalnych, - realizacja parkingu w centrum miasta, • wodoci ągi i kanalizacja
- zwodoci ągowanie wszystkich wsi gminy, 40
Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brusy
- modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Brusach, - skanalizowanie w niedalekiej przyszło ści wi ększych wsi gminnych i poprzez budow ę
kolektorów tłocznych podł ączenie ich do oczyszczalni w Brusach,
• ciepłownictwo - opracowanie zmiany systemu ogrzewania w oparciu o paliwa ekologiczne np. gaz, olej
opałowy, energia elektryczna,
• gazownictwo
- docelowo przewiduje si ę doprowadzenie gazu do miasta z kierunku Chojnic,
• elektroenergetyka
- budowa linii wysokiego napi ęcia 110 kV prowadzonej z Czerska,
• telekomunikacja
- dąż enie do szybkiego stelefonizowania terenu całej gminy,
• wysypiska śmieci - rozbudowa i regulacja prawna istniej ącego wysypiska w Kosobudach, - budowa wysypiska śmieci w okolicach Krówni, - budowa innych wysypisk w miar ę potrzeb.
1 - Uchwal ą Nr XI/68/90 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 28 lutego 1990 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 8) został utworzony Zaborski Park Krajobrazowy wraz z otulin ą, któr ą rozporz ądzeniem Nr 30/98 Wojewody Bydgoskiego z dnia 31 sierpnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 54 z dn. 11 wrze śnia 1998 r.) wł ączono w granice Z.P.K.