KANCELARIa SEJMU / nr 43 (768) / VII kadencja / dwutygodnik / 31 LIPCA 2013 R. KRONIKA SEJMOWA

PRZYJĘCIE SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA BUDŻETU PAŃSTWA W ROKU 2012

46. POSIEDZENIE SEJMU WIZYTA PRZEWODNICZĄCEGO DEBATA O FINANSOWANIU IZBY DEPUTOWANYCH LUKSEMBURGA PARTII POLITYCZNYCH

Spis treści

46. POSIEDZENIE SEJMU W DNIACH 23–26 LIPCA 2013 R.

SEJM PRZYJĄŁ

Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w roku 2012 s. 3

SEJM UCHWALIŁ

Nowelizację ustawy o finansach publicznych – zawieszenie 50-procentowego progu ostrożnościowego s. 12 s. 3 Zmiany dotyczące urlopu rodzicielskiego s. 15 Nowe środki przeciwdziałania nadużyciom w rozliczeniach VAT s. 16 Nowelizację przepisu dotyczącego przedawnienia zobowiązania podatkowego lub celnego s. 18 Zmiany w procedurach dotyczących nieletnich s. 19 Nowelizację ustawy o scalaniu i wymianie gruntów s. 20 Zmianę w ustawie o dokumentach paszportowych s. 22 Nowe przepisy w ustawie o rybactwie śródlądowym s. 23 Zmianę ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej s. 24 Przywięzienne zakłady pracy zwolnione z przetargów s. 25 Ustawy dotyczące prawa międzynarodowego s. 26 s. 12 W PIERWSZYM CZYTANIU

Druga transza deregulacji s. 28 Prezydencka koncepcja zmian dotyczących ochrony krajobrazu s. 29 Rozwiązania służące ochronie społeczeństwa przed szczególnie niebezpiecznymi przestępcami s. 32 Poselskie propozycje zmian w procedurze karnej s. 34 Postulaty dotyczące rozpoznawania spraw o wykroczenia s. 35 Projekt nowej ustawy o cudzoziemcach s. 36 Projekt nowego prawa o odszkodowaniach powypadkowych dla funkcjonariuszy s. 37 Poselskie projekty ustawy o Rzeczniku Praw Przedsiębiorcy s. 38 s. 40

SEJM WYSŁUCHAŁ

Informacji Sądu Najwyższego s. 40

SEJM PRZYJĄŁ

Sprawozdanie NIK za rok 2012 s. 41

RZĄD INFORMUJE

O specjalnych strefach ekonomicznych w 2012 roku s. 44

RZĄD NA BIEŻĄCO INFORMUJE SEJM s. 47 W sprawie podziału środków na politykę spójności w latach 2014–2020 s. 45

KRONIKA SEJMOWA 1 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM WYBRAŁ

Prezesa Najwyższej Izby Kontroli s. 47

SEJM PODJĄŁ UCHWAŁĘ

W 70. rocznicę buntu więźniów w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince s. 48

Z PRAC KOMISJI

Bilans irlandzkiego i program litewskiego przewodnictwa w Radzie UE s. 50

s. 52 GOŚCIE ZE ŚWIATA

Wizyta przewodniczącego Izby Deputowanych Wielkiego Księstwa Luksemburga s. 52 Spotkanie marszałek Sejmu z premierem Gruzji s. 53 Delegacja Izby Reprezentantów Parlamentu Malezji w Sejmie s. 54

DEBATY

Zasady finansowania partii politycznych s. 55

KONFERENCJE

s. 53 Polki i Polacy w Wielkiej Brytanii s. 57

WYSTAWY

„Edmund Jan Osmańczyk 1913–1989 – w setną rocznicę urodzin” s. 58

Z PRAC KLUBÓW

Klub Parlamentarny PO s. 59 Klub Parlamentarny PiS s. 60 Klub Poselski RP s. 61 Klub Parlamentarny PSL s. 62 Klub Poselski SLD s. 63

s. 54 Z DZIAŁALNOŚCI UNII MIĘDZYPARLAMENTARNEJ

Rozmowy w Singapurze s. 64 O stu fińskich innowacjach społecznych s. 65

ZGROMADZENIE PARLAMENTARNE OBWE

Doroczna Sesja w Stambule s. 65

W SKRZYNCE POCZTOWEJ SEJMU s. 66

W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM s. 67

s. 55 W RADZIE EUROPY s. 71

2 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM PRZYJĄŁ SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU PAŃSTWA W ROKU 2012 ABSOLUTORIUM DLA RZĄDU

Sejm rozpatrzył sprawozdanie Komisji Finansów go, że rząd stosował ekspansywną politykę fiskalną, Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu pań- utrzymując wydatki pomimo spadających dochodów stwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. wraz i powiększając deficyt. Jednak dalsze utrzymywanie z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli anali- nierównowagi budżetu groziłoby utratą wiarygodności zą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pie- na rynku finansowym i ucieczką inwestorów, podjęto niężnej w 2012 r. oraz komisyjnym projektem uchwały więc działania konsolidujące finanse publiczne. w przedmiocie absolutorium. Tematem debaty było W drugiej połowie 2012 r. rosnący negatywny wpływ również sprawozdanie Komisji o „Informacji Prezesa na popyt krajowy zaczęła wywierać też restrykcyjna Rady Ministrów o poręczeniach i gwarancjach udzie- polityka Rady Polityki Pieniężnej – ocenił poseł spra- lonych w 2012 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby wozdawca. Zaostrzenie przez nią polityki pieniężnej prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego”. Sejm w warunkach dokonywanej konsolidacji fiskalnej, spo- wysłuchał także sprawozdania z działalności Narodo- wolnienia wzrostu gospodarczego i spadających ocze- wego Banku Polskiego w 2012 r. wraz z dotyczącym go kiwań inflacyjnych spowodowało, że w Polsce stopy stanowiskiem Komisji. procentowe realne były na poziomie najwyższym w ca- łej Europie, ale także przyczyniło się do silniejszego niż Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa prognozowano wyhamowania inwestycji prywatnych. W konsekwencji pogorszenia koniunktury rynkowej Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych i realizowanych oszczędności budżetowych nastąpił druki nr 1414, o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za wzrost bezrobocia rejestrowanego do 13,4%, skutkują- 1562, 1562-A okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. oraz pro- jekt uchwały w przedmiocie absolutorium przedstawił Izbie przewodniczący Komisji, poseł Dariusz Rosati (PO). Stwierdził, że warunki realizacji ubiegłorocznego budżetu okazały się gorsze od zakładanych w uzasad- nieniu do ustawy budżetowej. W przyjętych założeniach makroekonomicznych rząd przewidywał, że w 2012 r. produkt krajowy brutto (PKB) w Polsce zwiększy się o 2,5%, przy czym wzrost ten będzie wynikiem wzrostu spożycia prywatnego o 2,1%, zwiększenia nakładu brutto na środki trwałe o 2,8%, wzrostu eksportu towarów i usług o 3% oraz im- portu o 1,8%. Tymczasem w ubiegłym roku budżet pań- stwa realizowany był w warunkach słabnącej z kwar- tału na kwartał aktywności gospodarczej. Wzrost PKB w skali całego roku wyniósł tylko 1,9%. Odmiennie też ukształtowały się składowe tego wzrostu, w szcze- gólności spożycie prywatne znacznie wolniej rosło, a inwestycje uległy zahamowaniu. Z punktu widzenia wpływów budżetowych negatywne znaczenie miało drastyczne pogorszenie sytuacji w zakresie popytu krajowego – wskazał poseł sprawozdawca. Przyczynę tak niekorzystnego rozwoju sytuacji D. Ro- sati określił jako efekt nałożenia się na siebie kilku zjawisk. Najważniejsze z nich to recesja w Europie Zachodniej i związane z tym wyhamowanie wzrostu polskiego eksportu, spadek indywidualnych wydatków konsumpcyjnych i inwestycji prywatnych w Polsce Poseł sprawozdawca Dariusz Rosati (PO) oraz wdrażanie programu oszczędnościowego w fi- nansach publicznych, w tym zwłaszcza ograniczenie infrastrukturalnych inwestycji publicznych. Pierwszą cy też w warunkach wyższej inflacji realnym spadkiem fazę globalnego kryzysu w latach 2009–2010 Polska płac i dochodów, co prowadziło do dalszego wyhamo- przetrwała we względnie dobrej kondycji, m.in. dlate- wania dynamiki spożycia.

KRONIKA SEJMOWA 3 46. POSIEDZENIE SEJMU

W efekcie działania wymienionych czynników do- budżetu państwa w 2012 r. były wyższe niż w 2011 r. szło w 2012 r. nie tylko do niższego od założeń wzrostu o 8%, a wydatki o 6,3%. Łączny deficyt budżetu państwa PKB, ale także do istotnej zmiany struktury popytu na i budżetu środków europejskich wyniósł 34,1 mld zł, niekorzyść popytu krajowego. Wpłynęło to negatyw- wobec 37,4 mld zł rok wcześniej. nie na poziom dochodów podatkowych, tworząc okre- Poseł sprawozdawca za niepokojący uznał znaczący sowo poważne zagrożenie dla realizacji całego budżetu wzrost udziału inwestorów zagranicznych w strukturze państwa. długu Skarbu Państwa. Udział zadłużenia zagraniczne- Rok 2012 upłynął pod znakiem silnych niepokojów go wzrósł do 31,6%, a udział inwestorów zagranicznych i wahań na rynkach finansowych. Skutki tych wahań do 54,5%. Ocenił, że zjawisko to może zwiększyć wraż- były różnokierunkowe. Z jednej strony kurs złotego liwość polskiej gospodarki na nagły odpływ kapitału. uległ osłabieniu, co przyczyniło się do podniesienia Natomiast po raz kolejny zwiększyło się dodatnie sal- kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego i utrzy- do bieżących rozliczeń Polski z Unią Europejską. Wy- mania względnie wysokiej inflacji, oscylującej przez niosło ono 50,9 mld zł wobec 43,1 mld zł w 2011 r. większość roku w okolicach 4%. Z drugiej jednak stro- i 30,3 mld zł w roku 2010. ny, wyższa inflacja okazała się czynnikiem korzystnym W ciągu 2012 r. udało się doprowadzić do wyraź- z punktu widzenia realizacji budżetu w roku 2012, bo- nego zmniejszenia skali deficytu i odwrócić proces wiem pozwoliła na utrzymanie nominalnego wzrostu narastania relacji długu publicznego do PKB. Deficyt dochodów i dzięki temu na wykonanie budżetu bliższe sektora finansów publicznych obniżył się do 3,9% PKB, jego założeniom. z poziomu 5,1% PKB w roku 2011 i 7,9% PKB w 2010 r., W ubiegłym roku budżet państwa realizowany był a deficyt samego budżetu państwa obniżył się do 1,9% w warunkach niekorzystnych, mimo to – zdaniem Ko- PKB. Z kolei relacja długu publicznego do PKB uległa misji – udało się go wykonać względnie skutecznie. obniżeniu z 53,4% w końcu roku 2011 do 52,7% w końcu Pozytywny wpływ na to miały też zmiany systemowe, roku 2012. Pod względem tempa przywracania rów- w tym zastosowanie tymczasowej dyscyplinującej re- nowagi fiskalnej Polska wyróżnia się pozytywnie na guły wydatkowej, podwyższenie akcyzy na olej napę- tle innych krajów UE – oświadczył poseł. Wyjaśnił, że dowy, opodatkowanie akcyzą węgla i koksu, wzrost taki korzystny wynik konsolidacji w finansach publicz- podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe, ustano- nych został osiągnięty w bardzo trudnych warunkach wienie podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz makroekonomicznych dzięki zaplanowanym oszczęd- podwyższenie składki rentowej w części stanowiącej nościom w wydatkach, zmianom systemowym oraz obciążenie pracodawcy. Zmiany te ograniczyły nie- obniżeniu składki przekazywanej do otwartych fundu- dobór dochodów budżetowych, niwelując częściowo szy emerytalnych. Podkreślił, że pomimo niesprzyjają- skutki spowolnienia wzrostu gospodarczego. cych warunków makroekonomicznych i dokonywanych W projekcie budżetu państwa zaplanowano docho- oszczędności budżetowych rząd konsekwentnie pro- dy na poziomie 293,8 mld zł, a wydatki – 328,8 mld zł wadził politykę ochrony poziomu życia najuboższych oraz określono, że poziom deficytu nie powinien być warstw społeczeństwa. W 2012 r. płaca minimalna zo- większy niż 35 mld zł, zaś w budżecie środków euro- stała podniesiona o 8,2%, do poziomu 1500 zł. Przecięt- pejskich określono dochody w wysokości 72,6 mld zł, na emerytura i renta z pozarolniczego systemu ubez- a wydatki – 77,1 mld zł, tzn. deficyt w kwocie 4,5 mld pieczeń społecznych była wyższa niż w 2011 r. o 5,4%, zł. Przyjęto, że zadłużenie na koniec roku będzie się natomiast przeciętna emerytura i renta rolników indy- kształtowało na poziomie 52,4% PKB. widualnych wypłacana z funduszu emerytalnego KRUS Dochody budżetu państwa w 2012 r. wyniosły wzrosła w 2012 r. o prawie 7%. 287,6 mld zł, czyli w porównaniu z 2011 r. zwiększyły Dariusz Rosati zaznaczył, że ogólnie pozytywne się o 3,6%, ale w stosunku do planu okazały się niż- oceny wykonania budżetu dokonane zarówno przez sze o 2,1%, tzn. o ponad 6 mld zł. W szczególności Komisję, jak i Najwyższą Izbę Kontroli nie powinny znacząco niższe od planu były dochody podatkowe – przesłonić problemów, które nadal stoją przed polski- o ok. 16,5 mld zł, co wynikało głównie ze znacznego mi finansami publicznymi. Należą do nich: wciąż wy- przeszacowania dochodów z VAT. Jednak dochody soki, mimo znacznej poprawy, stopień ich nierówno- niepodatkowe były wyższe od zakładanych o 10 mld zł, wagi, niekorzystna struktura wydatków budżetowych na co wpływ miała przede wszystkim bardzo wysoka, oraz duży udział tzw. wydatków sztywnych. Poważnie nieujęta w planie, wpłata z zysku NBP w wysokości ogranicza to swobodę manewru w polityce fiskalnej, 8,2 mld zł. W 2012 r. obniżyła się ściągalność bieżąca co może okazać się szczególnie dotkliwe w warunkach dochodów podatkowych oraz wzrosły zaległości z lat przedłużającego się spowolnienia gospodarczego. Po- ubiegłych rejestrowane przez urzędy skarbowe. Na nadto utrzymująca się nierównowaga budżetowa nie koniec grudnia 2012 r. zaległości te wyniosły ponad zapewnia trwałego spełnienia wymogów polskiej kon- 27 mld zł i w porównaniu z rokiem poprzednim były stytucji oraz reguł fiskalnych obowiązujących w UE. wyższe o 18%. Rząd ograniczył wydatki budżetu pań- Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych poin- stwa do 318 mld zł, tzn. w stosunku do limitu zapisa- formował, że w głosowaniu Komisja przyjęła sprawoz- nego w ustawie budżetowej o 10,8 mld zł. Dzięki temu danie rządu stosunkiem głosów: 24 – za, 18 – przeciw, zrealizowany deficyt budżetu państwa okazał się niż- 1 – wstrzymujący się. W imieniu Komisji przedstawił szy od planowanego o 4,6 mld zł, tzn. o 13%. też projekt uchwały, w którym proponuje się przyjęcie Dochody budżetu środków europejskich wynio- sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres sły 64,7 mld zł i były niższe od planowanych o 10,9%, od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r., udzielenie Radzie a wydatki - 68,4 mld zł i były niższe o 11,4%. Uwzględ- Ministrów absolutorium za ten okres oraz postuluje niając budżet środków europejskich, łączne dochody się, aby Sejm zwrócił się do dysponentów poszczegól-

4 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

nych części budżetowych o podjęcie działań mających poprzednim. Natomiast ocen na celu usunięcie nieprawidłowości wskazanych przez pozytywnych mimo stwierdzo- Najwyższą Izbę Kontroli i przedstawionych w opiniach nych nieprawidłowości NIK parlamentowi. wydał 28, podczas gdy w roku 2011 było ich 43. Negatywnie Opinia Najwyższej Izby Kontroli zostało ocenione wykonanie w 2012 r. jedynie planu finan- Analizę wykonania budżetu państwa i założeń po- sowego Funduszu Restruktu- lityki pieniężnej w 2012 r. oraz opinię w przedmiocie ryzacji Przedsiębiorców. Po- absolutorium dla Rady Ministrów przedstawił prezes wodem wystawienia takiej Najwyższej Izby Kontroli Jacek Jezierski. Rozpoczął oceny było wypłacenie spółce od stwierdzenia, że w 2012 r. budżet państwa i budżet Polskie Linie Lotnicze LOT SA środków europejskich były wykonywane w warunkach pomocy publicznej w formie pogłębiającego się spowolnienia wzrostu gospodar- pożyczki w kwocie 400 mln zł czego w Polsce, recesji w Unii Europejskiej i pogor- przed uzyskaniem końcowej szenia sytuacji w gospodarce światowej. Wskazał, że decyzji Komisji Europejskiej. skala spowolnienia wzrostu gospodarczego i stopa Prezes NIK pozytywnie bezrobocia okazały się nieco większe, niż zakładano, ocenił fakt, że po raz pierwszy a przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w uję- od 2007 r. w ubiegłym roku ciu realnym nieznacznie obniżyło się w porównaniu obniżyły się relacje państwo- z rokiem poprzednim. Następnie omówił wdrożone wego długu publicznego (we- zmiany systemowe, których celem było ograniczenie dług metodologii krajowej) wzrostu długu publicznego i deficytu sektora finansów oraz długu sektora instytucji publicznych w perspektywie wieloletniej, czego wyra- rządowych i samorządowych zem było uchwalenie ustaw stopniowo podwyższają- (zgodnie z metodologią UE) do cych i zrównujących wiek przechodzenia na emeryturę PKB. Natomiast za niekorzyst- kobiet i mężczyzn oraz wprowadzających nowy system ną uznał sytuację, w której emerytur dla funkcjonariuszy służb mundurowych trzeci rok z rzędu relacja pań- Prezes Najwyższej Izby Kontroli Jacek Jezierski i żołnierzy zawodowych. stwowego długu publicznego Prezes oświadczył, że wykonanie budżetu państwa do PKB przekraczała 50%, czy- i budżetu środków europejskich w 2012 r. NIK ocenia li pierwszy próg ostrożnościowy wynikający z ustawy druk nr 1457 ogólnie pozytywnie. Takie stanowisko uzasadniają trzy o finansach publicznych. Przyczynia się to do pogłę- fakty: realizacja budżetu zgodnie z ustawą, w więk- biania nierównowagi budżetu państwa, o czym świad- szości pozytywne oceny dokonane przez dysponentów czy wzrost w 2012 r. kosztów obsługi długu o 17,1%, części budżetowych i państwowych funduszy celowych podczas gdy pozostałe wydatki budżetu wzrosły tylko oraz pozytywne wyniki audytu ksiąg rachunkowych o 3,4%. Deficyt sektora instytucji rządowych i samo- i sprawozdań budżetowych. rządowych w relacji do PKB zmniejszył się do 3,9% Jacek Jezierski uznał, że skala i waga nieprawi- w 2012 r., ale nadal przekraczał dopuszczalny poziom 3%. dłowości stwierdzonych podczas kontroli wykonania Dane z ostatnich 5 lat o deficycie i długu publicz- budżetu państwa i budżetu środków europejskich były nym wskazują, że liczone metodą krajową były niższe mniejsze niż przed rokiem. W odniesieniu do poszcze- od deficytu i długu liczonych zgodnie z metodologią gólnych dysponentów budżetu przeważają oceny po- UE. Różnica ta z roku na rok staje się coraz większa. zytywne, których jest 96, czyli o 15 więcej niż w roku Zdaniem NIK, stosowanie różnych metod ustalania de- ficytu i długu publicznego na potrze- by krajowe i zagraniczne powoduje, że stan finansów staje się niejasny, a ostre procedury ostrożnościowe ulegają osłabieniu. Prezes NIK przedstawił wiele danych szczegółowych dotyczących wykonania dochodów i wydatków budżetowych, zwracając uwagę na następujące niekorzystne zjawi- ska w realizacji budżetu państwa w 2012 r.: Niższe od planu wykonanie do- chodów podatkowych to efekt nie tylko niekorzystnej sytuacji makro- ekonomicznej, ale także przesza- cowania skutków zmian regulacji zwiększających dochody podatkowe oraz znacznego pogorszenia sku- teczności poboru podatków.

KRONIKA SEJMOWA 5 46. POSIEDZENIE SEJMU

druki nr 1413, 1485 W ostatnich latach istotnie zmniejszają się wy- Informacja o poręczeniach i gwarancjach datki majątkowe na zadania finansowane w całości ze Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych środków krajowych. o przedstawionej przez Prezesa Rady Ministrów „In- Znacznymi środkami na realizację współfinanso- formacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych wanych z budżetu UE programów dysponowała Agen- w 2012 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby praw- cja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz ne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego” zaprezento- Agencja Rynku Rolnego, tymczasem środki te, tak jak wał poseł Paweł Arndt (PO). w poprzednich latach, nie były ujęte w planach finan- Poinformował, że gwarancji Skarbu Państwa udzie- sowych tych agencji, co narusza zasadę przejrzystości lono łącznie na kwotę ponad 13,5 mld zł, tzn. mniej niż finansów publicznych. w latach poprzednich (w roku 2011 na kwotę 21 mld zł). Deficyt budżetu środków europejskich został Było ich sześć: pięć dotyczyło spłaty kredytów zagra- określony z naruszeniem zasady kasowego ujęcia wy- nicznych na wsparcie realizacji inwestycji drogowych datków przez Ministerstwo Finansów, bowiem różnica i kolejowych związanych z kredytami zaciągniętymi między dochodami i wydatkami tego budżetu w kwo- w Europejskim Banku Inwestycyjnym (na kwotę po- cie 3,7 mld zł nie wynikała z rzeczywistego deficytu nad 7,5 mld zł), a jedna – wykonania zobowiązań na kwotę ponad 6 mld zł, co wynikało z wyemitowania tych środków, gdyż na koniec 2012 r. na rachunkach przez Bank Gospodarstwa Krajowego obligacji o war- bankowych różnych programów prowadzonych w NBP tości nominalnej 3725 mln zł, przeznaczonych na pozostało ponad 2,5 mld euro. Pogarsza się kondycja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a brak działań wpływających na zmniej- szenie nierównowagi między dochodami i wydatkami Funduszu może stanowić w najbliższych latach poważ- ne zagrożenie dla finansów państwa. Skarb Państwa kolejny raz udzielił pożyczki dla FUS na wypłatę świad- czeń, co wskazuje na systemowy charakter takiego finansowania. Ponieważ pożyczki te zastępują dotacje i nie są zaliczane do wydatków budżetu państwa, stały się metodą zaniżania deficytu budżetowego. Minister Finansów, wykorzystując dostępne in- strumenty zarządzania płynnością, zapewnił pełną i terminową obsługę zobowiązań krajowych i zagra- nicznych Skarbu Państwa, ale gromadząc wolne środki w kwocie znacznie przekraczającej potrzeby pożycz- kowe, może powodować szybszy wzrost zadłużenia i zwiększenie kosztów jego obsługi. Środki groma- dzone w niektórych funduszach celowych, zwłaszcza w Funduszu Pracy, są wykorzystywane w zastępstwie środków zewnętrznych do sfinansowania potrzeb po- życzkowych, co nie powinno być podstawowym celem ich działania w dłuższym czasie, szczególnie w obliczu spowolnienia wzrostu gospodarczego i trudności na rynku pracy. Prezes oświadczył, że Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w czerwcu tego roku podjęło uchwałę, w któ- rej wyraziło pozytywną opinię w sprawie udzielenia Poseł sprawozdawca Paweł Arndt (PO) Radzie Ministrów absolutorium za rok 2012. Ocenia- jąc pozytywnie wykonanie budżetu państwa wyraziło jednak obawę, że wprowadzone zmiany systemowe są sfinansowanie inwestycji drogowych realizowanych niewystarczające, by w sposób trwały rozwiązać pro- z wykorzystaniem Krajowego Funduszu Drogowego. blemy finansów publicznych. Potencjalne niewymagalne zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji Jacek Jezierski poinformował, że Najwyższa Izba wynosiły na koniec 2012 r. ponad 97 mld zł, co ozna- Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie założeń polity- cza wzrost o 3,3% w stosunku do końca roku 2011. ki pieniężnej w 2012 r., mimo że w okresie od stycznia W 2012 r. Skarb Państwa poniósł wydatki na spłatę do września inflacja kształtowała się powyżej górnej gwarantowanych i poręczonych zobowiązań w wyso- granicy dopuszczalnego przydziału odchyleń od zało- kości ponad 6 mln zł, co stanowiło 87,2% planu bu- żonego celu. Średnioroczna inflacja w ubiegłym roku dżetowego i oznacza spadek wydatków z tego tytułu wyniosła 3,7%, lecz w grudniu obniżyła się do 2,4%. NIK w stosunku do 2011 r. o 4,8%. uznała, że Rada Polityki Pieniężnej podjęła właściwe Osoby prawne udzieliły łącznie 244 poręczeń i gwa- działania w celu wykonania założeń polityki pieniężnej, rancji, na łączną kwotę ponad 6 mld zł. Aż 84% tej a NBP nie miał bezpośredniego wpływu na czynniki ze- wartości stanowiła gwarancja udzielona przez spółkę wnętrzne powodujące podwyższenie inflacji. ENERGA SA w związku z pozyskaniem w drodze emi-

6 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

sji przez podmiot zależny euroobligacji na europej- Pomimo deficytu na rachunku obrotów bieżących skim rynku finansowym. Działalność poręczeniową zwiększają się rezerwy dewizowe ze względu na prowadził również Bank Gospodarstwa Krajowego przypływy euro z UE oraz inwestycje bezpośrednie. w ramach programów rządowych, m.in. wspierania Obecny poziom aktywów rezerwowych, wynoszą- przedsiębiorczości. cy 83 mld euro, oceniany jest przez instytucje mię- Poseł sprawozdawca oświadczył, że sytuacja dzynarodowe jako wysoki. Tak wysokie rezerwy są w sferze gwarancji i poręczeń jest bezpieczna i sta- utrzymywane nie dla zysku, lecz dla bezpieczeństwa, bilna. W imieniu Komisji Finansów Publicznych wniósł a więc głównie w papierach krótkoterminowych, któ- o przyjęcie przez Sejm informacji. re są bardzo nisko oprocentowane. NBP stara się zarządzać tymi rezerwami aktywnie – sprzedając Sprawozdanie z działalności NBP drogo, kupując tanio. W efekcie takiego zarządza- druki nr 1411, 1484 nia na koniec 2012 r. bank osiągnął zysk w kwocie Prezes Narodowego Banku Polskiego Marek Belka 5,5 mld zł, przy wyjątkowo niesprzyjającym dyspa- omówił przedłożone posłom „Sprawozdanie z dzia- rytecie stóp procentowych łalności Narodowego Banku Polskiego w 2012 r.”. i stosunkowo silnym złotym. Skoncentrował się na trzech zagadnieniach: realizacji Polski system bankowy polityki pieniężnej i wyjaśnieniu stosowanych zasad jest „dobrze skapitalizowany, w zakresie polityki stóp procentowych, zarządzaniu pewny, nieduży, a więc taki, rezerwami walutowymi oraz ocenie funkcjonowania którego problemy nie desta- systemu bankowego. bilizują całego kraju” – mówił Prezes NBP stwierdził, że Polska jest w sytuacji na M. Belka. Jest więc bezpiecz- tyle korzystnej, iż w polityce pieniężnej nie ma potrze- ny, bardzo dobrze kontrolo- by stosowania tzw. polityki niekonwencjonalnej, jak wany przez Komisję Nadzoru to czyni ostatnio większość banków centralnych na Finansowego. Jest to nadzór świecie, które utrzymują stopy procentowe na bardzo niskim poziomie, niekiedy nawet nominalnie ujemnym. mikroostrożnościowy, któ- Sektor bankowy w Polsce zachowuje płynność i nie ry koncentruje się na po- ma potrzeby stosowania środków nadzwyczajnych. szczególnych bankach. Jego Ostatnio tzw. referencyjna stopa procentowa NBP rolą jest niedopuszczenie do wynosi 2,5%. Jest najniższa od ponad 20 lat, ale wyż- tego, żeby konkretny bank sza od stóp w zachodniej i północnej Europie, i w dal- działał zbyt ryzykownie. Do- szym ciągu realnie dodatnia. Dodatni realny poziom świadczenia ze światowego stóp procentowych jest wyznacznikiem normalności kryzysu finansowego wska- w polityce pieniężnej – stwierdził prezes M. Belka. zują jednak, że należy też Niskie stopy procentowe oznaczają niższe oprocen- monitorować sektor finan- towanie kredytów dla przedsiębiorstw i gospodarstw sowy jako całość, prowadząc domowych, a także skarbowych papierów wartościo- nadzór makroostrożnościo- wych. Są więc czynnikiem sprzyjającym poprawie ko- wy. Dlatego we Wspólnocie niunktury gospodarczej, jednak działającym z dużym powstała Europejska Rada opóźnieniem, np. dzisiejsze niskie stopy procentowe ds. Ryzyka Systemowego, powinny wpływać na ożywienie koniunktury za kilka do której należy też Polska. U nas odpowiednikiem ta- kwartałów, a według części analityków, dopiero za Prezes Narodowego Banku Polskiego Marek Belka półtora roku. Ale przesadne obniżenie stóp procento- kiego ciała ma być Rada ds. wych mogłoby osłabić złotego, tym samym zwiększyć Ryzyka Systemowego. koszt kredytów spłacanych w walucie obcej, a po- Stanowisko Komisji Finan- nadto ograniczyć lokowanie depozytów w bankach sów Publicznych wobec przedłożonego sprawozdania komercyjnych. Narodowego Banku Polskiego oraz informacji Najwyż- Różnica stóp procentowych między innymi państwa- szej Izby Kontroli dotyczącej kontroli wykonania zadań mi a Polską była w 2012 r. wysoka i stała się motorem NBP przedstawił Izbie poseł Jacek Brzezinka (PO). – jak powiedział M. Belka – „entuzjastycznego popytu Powiedział, że powołując się na ocenę NIK, Komisja świata na polskie skarbowe papiery wartościowe”. stwierdziła, iż NBP prowadził obsługę budżetu pań- Mimo to wśród inwestorów są zarówno skłonni inwe- stwa właściwie, zgodnie z obowiązującymi przepisa- stować w dłuższym okresie, jak i spekulanci, którzy in- mi. Środki na centralnym rachunku budżetu państwa westują w jednym miesiącu, a w następnym wycofują były przez Ministra Finansów utrzymywane na właści- pieniądze, dlatego Rada Polityki Pieniężnej przekazuje wym poziomie i nie wystąpiły przypadki finansowania zapowiedź utrzymywania poziomu stóp procentowych przez bank deficytu budżetowego. Organy NBP, w tym na pewnym poziomie przez dłuższy czas, co powinno Rada Polityki Pieniężnej, podejmowały działania zgod- spowodować utratę zainteresowania spekulantów ne z przyjętymi założeniami polityki pieniężnej i ade- polskimi skarbowymi papierami wartościowymi. Pre- kwatne do występującej sytuacji. zes podkreślił, że jak dotąd Polska w dalszym ciągu W roku 2012 polityka pieniężna prowadzona była jest atrakcyjna dla inwestorów zagranicznych, o czym w warunkach niekorzystnej koniunktury w gospodar- świadczy ujemne saldo na rachunku obrotów bieżą- ce światowej oraz napięć na rynkach finansowych, cych, to znaczy, „że nie my finansujemy świat, tylko w szczególności związanych z kryzysem zadłużenio- świat finansuje nas”. wym w strefie euro. Rada Polityki Pieniężnej w oma-

KRONIKA SEJMOWA 7 46. POSIEDZENIE SEJMU

sprawozdaniem z działalności Banku w 2012 r., prze- prowadziła nad tym sprawozdaniem dyskusję i nie formułuje uwag.

Debata poselska Przedstawiciele PO i PSL wypowiadali się pozy- tywnie o wykonaniu budżetu państwa w 2012 r. oraz o decyzjach oszczędnościowych rządu zmierzających do ograniczenia deficytu finansów publicznych i tempa wzrostu długu publicznego, pomimo pogłębiającego się, bardziej niż założono, spowolnienia gospodarcze- go wywołanego kryzysem za granicą. Za istotne uznali, że na koniec roku 2012 po raz pierwszy od początku 2007 roku nastąpił spadek relacji długu publicznego do PKB, a deficyt sektora finansów publicznych był niższy niż w poprzednich latach. Posłowie koalicji rządzącej podkreślali też, że pomi- mo niesprzyjającej sytuacji budżet państwa pomyślnie realizował ekonomiczne i społeczne funkcje państwa. W pełni zostały wykonane wydatki sztywne, w tym nie- zbędne dotacje i subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego, a także dotacje zarówno dla FUS, jak i dla KRUS, coraz wyższe na skutek niezbilansowania systemu emerytalno-rentowego. Zwracali uwagę na wianym okresie utrzymywała stopy procentowe na to, że posłowie opozycji w swych wypowiedziach kry- dość wysokim poziomie. Dopiero w listopadzie rozpo- tycznych nie chcą pamiętać o zrealizowaniu przez rząd częła cykl obniżek. w 2012 r. – w ramach trudnego budżetu – zapowia- W ocenie członków Komisji Radzie zabrakło pew- danych podwyżek dla służb mundurowych, obiecanego nej refleksji nad doświadczeniem schładzania gospo- znacznego zwiększenia środków na oświatę, szkolnic- darki w latach 2000–2001, a ponadto w swoich decy- two wyższe i naukę, podwyższenia wynagrodzenia mi- zjach nie uwzględniła konsolidacji fiskalnej, wskutek nimalnego o 8,2%, zadań infrastrukturalnych w bardzo czego działaniom rządu towarzyszyło zaostrzenie szerokim zakresie dzięki dobrej i skutecznej absorpcji polityki pieniężnej, co nie pozostawało bez wpływu środków europejskich. na gospodarkę. Posłowie PO i PSL polemizowali z wieloma uwa- Poseł sprawozdawca poinformował, że Komisja gami. Najczęściej ich wyjaśnienia dotyczyły wzrostu Finansów Publicznych, realizując zasadę niezależ- w 2012 r. długu publicznego. Wskazywali, że jego ności Narodowego Banku Polski, zapoznała się ze wysokość nie można traktować w kategorii tragedii

8 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

narodowej, jak to głosi opozycja, bowiem poziom pol- skiego długu jest jednym z najniższym wśród państw UE i znacznie niższy od średniej w UE. Ponadto Pol- ska należy do czołówki państw notujących największy wzrost PKB w czasie kryzysu. Członkowie klubów koalicyjnych zarzucali posłom opozycji głoszenie sprzecznych opinii. Zwracali uwagę, że z jednej strony wymieniają oni zadania, jakie nie zostały zrealizowane i wskazują, o ile więcej wydat- ków budżetowych powinno być na nie przeznaczone, a z drugiej – oceniają jako fatalny zbyt wysoki stan deficytu i doprowadzenie do zwiększenia zadłużenia publicznego. Tymczasem budżet państwa jest doku- mentem księgowym, nie da się funkcjonować w rze- czywistości równoległej, która miałaby polegać na tym, że niezależnie od wielkości dochodów i wydatków uniknie się deficytu i nie zwiększy długu publicznego. Posłowie opozycji wskazywali w swych wypowiedziach na konieczność wdrażania reform racjonalizujących fi- nanse publiczne, ale – zdaniem PO – kiedy obecny rząd usiłował wprowadzać czy wprowadzał jakiekolwiek re- formy zmierzające do długofalowego ustabilizowania sytuacji tych finansów, to kluby opozycyjne były im wana za najszybciej reformującą się gospodarkę w UE przeciwne. i stawiana za wzór, m.in. przez Międzynarodowy Fun- Odnosząc się do zarzutów opozycji o doprowadze- dusz Walutowy, który określił konsolidację fiskalną nie do wysokiej stopy bezrobocia posłowie PO wyja- w naszym kraju jako imponującą. Pytali też, dlaczego śniali, że zwiększenie jej ponad zakładany poziom było Polska znalazła się na pierwszym miejscu w Europie skutkiem spowolnienia gospodarczego. Podkreślali, że Środkowo-Wschodniej pod względem atrakcyjności i tak jest ona ostatnio znacznie niższa od występującej inwestycyjnej, postrzegana jest przez agencje ratingo- w okresie rządów SLD i PiS, ponadto po raz pierwszy we jako państwo bezpieczne gospodarczo, a w 2012 r. niższa od średniej w Unii Europejskiej i w strefie euro. oprocentowanie polskich 10-letnich papierów skarbo- Ponieważ posłowie opozycji twierdzili, że rząd wych było najniższe w historii. i minister finansów podejmują błędne decyzje, po- Posłowie czterech klubów opozycyjnych (PiS, RP, słowie koalicji pytali ich, dlaczego w ocenie różnych SLD, SP) jednoznacznie negatywnie oceniali politykę światowych instytucji Polska ma tak dobre notowania gospodarczą rządu, w tym treść i realizację budżetu – w ocenie Banku Światowego od kilku lat jest uzna- państwa w 2012 r. Stwierdzali, że budżet został wy-

KRONIKA SEJMOWA 9 46. POSIEDZENIE SEJMU

konany, ale wyłącznie z księgowego punktu widzenia, inne cele, głównie z Funduszu Pracy i Funduszu Rezer- natomiast rzeczywisty obraz finansów państwa i skut- wy Demograficznej, przejęcie większości środków OFE ki ekonomiczne oraz społeczne jego realizacji są inne przez ZUS i udzielanie pożyczek FUS, a także pomijanie niż przedstawiane przez rząd. Nie zgodzili się z opinią, zadłużenia Krajowego Funduszu Drogowego w pań- że założenia do budżetu oraz planowane wskaźniki stwowym długu publicznym. budżetowe były trafne, a przebiegu procesów eko- Powtarzane przez przedstawicieli koalicji rzą- nomicznych nie dało się przewidzieć, ponieważ już na dzącej pozytywne oceny wykonania budżetu opierają etapie prac sejmowych nad projektem ustawy budże- się głównie na mniejszych niż w 2011 r. wskaźnikach towej część ekonomistów oraz kluby opozycyjne wska- deficytu i długu publicznego, tymczasem ich obniżenie zywały na błędne założenia makroekonomiczne oraz wynika z ogromnej nieplanowanej wpłaty z zysku NBP na zawyżone plany dochodów. W wypowiedziach po- (8,2 mld zł), a także ze znacznie wyższych niż w po- słów opozycji przeważała opinia, że polityka gospodar- przednich latach dywidend spółek Skarbu Państwa cza, w tym budżetowa, prowadzona przez rząd w roku (również 8,2 mld zł). Pobieranie wysokich dywidend 2012 była błędna i szkodliwa, a planowana nowelizacja powoduje, że spółki nie mają środków na inwestowa- budżetu na rok 2013 jest tego efektem. Z reguły pada- nie, czyli również na tworzenie miejsc pracy. ły stwierdzenia, że rząd poprzez swoją politykę dopro- Efektem błędnych decyzji rządu była w 2012 r. wadził do katastrofy finansów publicznych i do zapaści stagnacja konsumpcji, ograniczenie inwestycji, wzrost gospodarczej kraju. bezrobocia, spadek realnych wynagrodzeń, drama- Zdecydowana i z reguły bardzo ostra krytyka reali- tyczny spadek dochodów budżetowych, zwłaszcza zacji budżetu państwa w ubiegłym roku ze strony opo- z podatku VAT, pomimo zwiększenia fiskalizmu. Pogar- zycji obejmowała następujące zarzuty: sza się sytuacja w publicznej służbie zdrowia, rośnie Rząd nie ma wizji rozwoju kraju, nie proponuje zadłużenie szpitali, a ich komercjalizacja okazała się żadnej strategii rozwoju gospodarczego ani żadnego złą ofertą dla samorządów. programu wyjścia z kryzysu. Zamiast tego złą sytuację Przeznaczenie środków Funduszu Pracy na finansów publicznych przedstawia jako korzystną, poprawę wskaźników budżetowych spowodowa- koncentrując się na prezentacji wskaźników zaniżają- ło drastyczne obcięcie środków na aktywne formy cych deficyt i dług publiczny, co wynika ze stosowania przeciwdziałania bezrobociu, co przyczyniło się do kreatywnej księgowości i – jak to często określano wzrostu liczby osób pozbawionych zatrudnienia. – sztuczek ministra finansów. Wyrazem tego jest np. W rezultacie bezrobocie jest najpoważniejszym pro- wykorzystywanie do finansowania potrzeb pożyczko- blemem społecznym, a szczególnie dotyka ono ludzi wych Skarbu Państwa środków przeznaczonych na młodych.

10 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

Rząd zmarnował największe dotąd środki z Unii Cichoń oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Fi- Europejskiej. Budował najdroższe autostrady w Euro- nansów Hanna Majszczyk. pie, doprowadzając do zapaści sektora budowlanego i upadłości wielu polskich firm, które nie otrzymywały Decyzje Sejmu zapłaty za realizację inwestycji. Pogarsza się struktura długu publicznego, bo- Zgodnie z propozycją Komisji Finansów Publicznych wiem zwiększa się udział inwestorów zagranicznych Sejm bez sprzeciwu przyjął do wiadomości „Informację skupujących skarbowe papiery wartościowe i udział o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2012 r. walut obcych w długu publicznym. W rezultacie każda przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz dewaluacja złotówki oznacza przyrost długu publiczne- Bank Gospodarstwa Krajowego”. Ponadto prowadzący go bez dodatkowego zadłużania. obrady wicemarszałek Cezary Grabarczyk stwierdził, Posłowie PiS, RP i SLD poinformowali, że ich klu- że Sejm zapoznał się ze sprawozdaniem z działalności by będą głosować przeciw udzieleniu absolutorium Narodowego Banku Polskiego w 2012 r. rządowi. Natomiast przedstawiciel Klubu SP złożył W związku ze zgłoszonymi poprawkami do projektu poprawki do projektu uchwały, wnosząc o nieprzy- uchwały Sejm skierował go ponownie do Komisji Fi- jęcie sprawozdania z wykonania budżetu za okres nansów Publicznych. od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. i nieudzielenie Poseł sprawozdawca Dariusz Rosati poinformował, Radzie Ministrów absolutorium za ten okres, „dla- że Komisja rekomenduje nieprzyjęcie obu zgłoszonych tego że rząd nie zrealizował żadnego z obieca- wniosków o odrzucenie sprawozdania z wykonania bu- nych celów, które zakładał, jeżeli chodzi o wykona- dżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia nie budżetu”. 2012 r. i o to, aby Sejm Rzeczypospolitej nie udzielił Wyjaśnień w sprawie zgłaszanych uwag krytycz- Radzie Ministrów absolutorium za 2012 r. Zgodnie nych oraz odpowiedzi na pytania posłów udzielili: pre- z propozycją Komisji obydwa wnioski zostały odrzuco- zes Narodowego Banku Polskiego Marek Belka, pre- ne większością głosów. zes Najwyższej Izby Kontroli Jacek Jezierski, minister Za podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia spra- finansów Jan Vincent-Rostowski, podsekretarz sta- wozdania z wykonania budżetu państwa za okres od nu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Maciej Jaku- dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2012 r. oraz w spra- bowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa wie absolutorium dla Rady Ministrów, w brzmieniu i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke, podsekretarz sta- proponowanym przez Komisję Finansów Publicznych, nu w Ministerstwie Finansów Wojciech Kowalczyk, głos oddało 240 posłów, przeciwnego zdania było sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Janusz 210 posłów, nikt nie wstrzymał się od głosu.

KRONIKA SEJMOWA 11 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1575, 1600 NOWELIZACJĘ USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH – ZAWIESZENIE 50-PROCENTOWEGO PROGU OSTROŻNOŚCIOWEGO

Na koniec 2012 r. w Polsce relacja długu publiczne- nie większa od 55%, to na kolejny rok Rada Ministrów go do produktu krajowego brutto (PKB) sięgała 52,7%. uchwala budżet państwa, w którym relacja deficytu do „Czy można w takiej sytuacji bezpiecznie zawiesić dochodów nie może być wyższa niż zapisana na rok funkcjonowanie 50-procentowego progu ostrożno- bieżący w ustawie budżetowej. Ponadto w art. 112a ściowego i tymczasową regułę wydatkową do końca i 112b ustalone zostało ograniczenie tempa wzro- obecnego roku, jak proponuje rząd? Twierdzę z pełną stu tzw. wydatków elastycznych i nowych wydatków odpowiedzialnością, że tak” – mówił wicepremier, mi- sztywnych do 1% realnie w skali roku w okresie obo- nister finansów Jan Vincent-Rostowski, prezentując wiązywania procedury nadmiernego deficytu, nałożo- w imieniu rządu projekt nowelizacji ustawy o finan- nej na Polskę przez Radę Unii Europejskiej. sach publicznych. Zgodnie z proponowanymi zmianami Obecna zmiana ustawy o finansach publicznych za- w roku 2013 zawieszone będzie działanie pierwszego, kłada zawieszenie powyższych ograniczeń w 2013 r. czyli 50-procentowego progu ostrożnościowego (okre- Rząd uznaje, że obowiązujące dotychczas ograniczenia śla on relację długu publicznego do PKB), i tzw. tym- wynikające z powyższych reguł spełniły swoją funkcję czasowej reguły wydatkowej, według której wydatki i pozwoliły Polsce na uniknięcie istotnego wzrostu dłu- nie mogą wzrosnąć więcej niż o 1 punkt procentowy gu publicznego w ostatnim okresie. powyżej inflacji. Rząd przyjął projekt nowelizacji 16 lipca br. Premier Wystąpienie ministra finansów Donald Tusk mówił wtedy, że dzięki tym zmianom cię- cia wydatków będą minimalne, co umożliwi ochronę Wicepremier, minister finansów Jan Vincent-Ro- obywateli. 17 lipca projekt trafił do Sejmu i na bieżą- stowski uzasadniając rządową propozycję wskazał, cym posiedzeniu odbyły się trzy jego czytania. Ustawa ma wejść w życie już w dzień po jej ogłoszeniu, „ze względu na ważny interes pań- stwa”. Pozwoli to – zdaniem rządu – na przygotowanie propozycji no- welizacji ustawy budżetowej na rok 2013 i projektu ustawy budżetowej na rok 2014 według nowych zasad. Nowelizacją tegorocznego bu- dżetu Sejm ma zająć się w sierpniu. W ocenie rządu, jest ona konieczna w związku z niższymi dochodami, ja- kie w Polsce odnotowano w pierw- szym półroczu. W sumie brakuje około 24 mld zł. Ubytek ten będzie można pokryć z oszczędności i po- przez zwiększenie deficytu. Zakła- da się, że deficyt będzie większy o 16 mld zł, a resorty mają obciąć wydatki o 8,5–8,6 mld zł. Rząd wskazał w uzasadnieniu projektu, że w ustawie o finansach publicznych przewidziano procedury ostrożnościowe i sanacyjne chro- niące przed nadmiernym wzrostem długu. Według art. 86 w przypad- ku, gdy relacja długu publicznego Projekt zaprezentował wicepremier, minister finansów Jan Vincent-Rostowski do PKB jest większa od 50%, ale

12 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

że w porównaniu ze znakomitą większością krajów znakiem nadchodzącej katastrofy finansów publicz- strefy euro Polska ma relatywnie niską relację długu nych, to dlaczego dzisiaj nasze pięcioletnie i dziesię- publicznego do PKB. W strefie euro ta relacja wyno- cioletnie obligacje mają niższe rentowności niż przed si przeciętnie 90,6% i jedynie 5 z 17 krajów tej strefy ogłoszeniem tych zmian i zapowiedzią nowelizacji bu- miało na koniec 2012 r. relację długu do PKB niższą dżetu? Dlaczego w dniu, w którym ogłosiliśmy te zmia- niż Polska (Estonia, Luksemburg, Słowacja, Słowenia ny, złoty umocnił się najbardziej z 25 walut rynków i Finlandia). To, że tyle krajów UE ma dzisiaj wysoką wschodzących? To wiarygodność obecnego polskiego relację długu do PKB, jest reakcją finansów publicz- rządu tłumaczy ten, zapewne zadziwiający dla was, nych tych państw na najsilniejszy kryzys gospodarczy brak negatywnych reakcji rynków”. od 80 lat. Także w Stanach Zjednoczonych relacja dłu- gu do PKB na koniec 2012 r. wynosiła aż 108% – dodał Debata minister. Według niego, gdyby nie system OFE, to na koniec 2012 r. nasz dług sięgałby zaledwie 38,1% PKB Kluby SLD i SP złożyły wnioski o odrzucenie projektu i jedynie dwa kraje strefy euro i cztery kraje w całej UE w pierwszym czytaniu. Posłowie opozycji krytykowa- miałyby niższe od nas zadłużenie. Co więcej, w gospo- li nadmierne tempo towarzyszące uchwalaniu zmian. darce światowej, skazanej na wzrost długu publiczne- Wskazywali, że z uwagi na ich incydentalny charak- go na skutek wielkiego kryzysu, Polska należy do nie- ter (mają dotyczyć tylko 2013 r.) powinny raczej zna- licznych krajów, którym udało się znacząco ograniczyć leźć się w nowelizacji ustawy okołobudżetowej, a nie tę tendencję. w ustawie o finansach publicznych. W ocenie ministra, dzisiaj, na skutek głębszej i, co Poseł Dariusz Rosati (PO) podkreślił, że reguła ważniejsze, bardziej trwałej recesji w strefie euro sto- zapisana w art. 86 nowelizowanej ustawy, określa- imy przed kluczowym wyborem: nie zmienić ustawy jąca pierwszy próg ostrożnościowy, działała w spo- o finansach publicznych, co wymagałoby wprowadze- sób prawidłowy w tzw. dobrych czasach, natomiast nia cięć w wydatkach na ok. 25 mld zł, lub podwyższyć w okresie silnego spowolnienia gospodarczego po- podatki o taką kwotę. Wiadomo, jakie przyniosłoby woduje pogłębianie recesji. Jego zdaniem, nie tylko to skutki dla emerytów, osób pracujących w sektorze polski minister finansów nie wziął pod uwagę skali prywatnym, pracowników sfery budżetowej i przedsię- kryzysu w Unii Europejskiej, jak również w polskiej biorców. Ale nawet w takiej sytuacji nie ma pewności, gospodarce, ale także Komisja Europejska jeszcze że moglibyśmy uniknąć zawieszenia obecnych sankcji w ubiegłym roku przewidywała, że wzrost gospodar- wynikających z przekroczenia progu 50-procentowej czy w Europie w 2013 r. będzie znacznie wyższy. Rów- relacji długu do PKB. nież Międzynarodowy Fundusz Walutowy spodziewał Minister tłumaczył, że reguła zapisana w obowią- się znacznie lepszej koniunktury. Można powiedzieć, zującej ustawie o finansach publicznych jest nieade- że wszyscy, którzy planowali wielkości budżetowe kwatna do dzisiejszych warunków. Od 1999 r. spełnia- na ten rok, po prostu je przeszacowali. Poseł oce- ła ona pożyteczną funkcję, zniechęcała kolejne rządy nił, że w sytuacji, w której po stronie dochodów bu- do nadmiernego zadłużania się i robiła to skutecznie. dżetowych brakuje nam dwudziestu kilku miliardów Jednak w obecnych warunkach przedłużającego się złotych można zaproponować dwa rozwiązania: albo kryzysu gospodarczego nie spełnia ona swoich funkcji obniżymy wydatki o dwadzieścia kilka miliardów w sposób wystarczająco elastyczny. J. Vincent-Ro- złotych, albo dokonamy zmiany progu ostrożnościo- stowski poinformował, że wraz z omawianym pro- wego i w ten sposób pozwolimy na zwiększenie de- jektem rząd przyjął także założenia do szerszej no- ficytu. „Uważam, że nowelizacja ustawy o finansach welizacji ustawy, którą – jak powiedział – „będziemy publicznych jest potrzebna i wskazana, szczególnie chcieli przedłożyć Sejmowi w niedalekiej przyszłości”. w sytuacji koniunkturalnej, w jakiej znajduje się pol- Te założenia opisują tzw. stabilizującą regułę wydat- ska gospodarka” – dodał. kową, która będzie obowiązywała w 2014 r. i dalszych Posłanka Beata Szydło (PiS) zwróciła uwagę, że latach. Reguła ta będzie ograniczała wzrost wydat- projekt zmiany ustawy o finansach publicznych zakła- ków publicznych do przeciętnego wzrostu nominalne- da zawieszenie na 2013 r. niektórych procedur ostroż- go PKB w ciągu 8 lat, w tym 6 lat poprzedzających nościowych. Przypomniała, że w jego uzasadnieniu rok, w którym budżet jest przyjmowany, i prognozy na napisano, iż obowiązujące dotychczas ograniczenia 2 lata, czyli na rok bieżący i na rok, w którym ustawa spełniły swoją funkcję i w ostatnim okresie pozwoliły budżetowa będzie obowiązywała. Minister wyjaśnił, Polsce uniknąć istotnego wzrostu długu publicznego. że dzięki takiej konstrukcji stabilizująca reguła wy- „Dlaczego więc zawieszacie coś, co w waszej opinii, datkowa będzie działała w sposób antycykliczny, czyli o czym sami piszecie, dobrze nas chroniło?” – pyta- w sposób, który wymaga większej dyscypliny w okre- ła posłanka. „Zamiast wygłaszania długich wywodów sie szybkiego wzrostu, i pozwoli na pewną stymulację o negatywnym wpływie na gospodarkę powyższych gospodarki w trudniejszych, kryzysowych czasach, reguł jako procyklicznych, powiedzcie wprost, że mu- takich jak obecnie. Podkreślił jednoczenie, że reguła sicie nowelizować budżet, bo sytuacja wymknęła się wydatkowa jest zgodna z prawem unijnym i będzie spod kontroli” – dodała. Dlatego, jak stwierdziła, Klub obowiązywała we wszystkich krajach UE. PiS powinien złożyć wniosek o odrzucenie projektu Szef resortu finansów zwracając się do posłów w pierwszym czytaniu, ale nie uczyni tego, ponieważ opozycji, powiedział: „Jeśli naprawdę jest tak, że za- sytuacja finansów państwa jest katastrofalna. „Nie ma wieszenie sankcji przy 50-procentowym progu relacji innego wyjścia, trzeba zwiększać deficyt. (...) Jeste- długu do PKB i tymczasowej regule wydatkowej jest śmy odpowiedzialną opozycją i wiemy, że w tej chwili

KRONIKA SEJMOWA 13 46. POSIEDZENIE SEJMU

trzeba ratować to, co się da, tak żeby nie odbywało się Wniosek o odrzucenie projektu złożył też poseł An- to kosztem Polaków” – oświadczyła. drzej Romanek (SP). Skrytykował działania ministra Poseł Łukasz Krupa (RP) powiedział, że projekt finansów, gdyż – jak stwierdził – wszystko, co dotych- stanowi niebezpieczny precedens. Jeśli bowiem usta- czas zrobił, woła o pomstę do nieba. „Jeżeli będzie wa wejdzie w życie, tłumaczył, to przy każdym kolej- on dalej kierował polskimi finansami, to skończymy nym budżecie może pojawiać się pokusa dla obecnego zdecydowanie gorzej niż Grecja” – przestrzegał. i kolejnych rządów, by zawieszać procedury ostrożno- Przed głosowaniem nad wnioskiem o odrzucenie ściowe. Po co reformować finanse, prowadzić długofa- projektu minister J. Vincent-Rostowski zapewnił, lową politykę planowania, myśleć strategicznie, ogra- że „Polsce w żaden sposób nie zagraża katastrofa niczać zatrudnienie w administracji, jeśli prościej jest finansowa”. po raz kolejny się zapożyczyć, jeśli można ustawowe Za wnioskiem opowiedziało się 201 posłów, prze- procedury ograniczające powiększanie długu publicz- ciwko 225, a 3 wstrzymało się od głosu. Sejm skiero- nego sprowadzić do nic nieznaczących formułek. Ruch wał projekt do Komisji Finansów Publicznych. Palikota mógłby zaakceptować projekt – mówił – jeśli W drugim czytaniu projektu sprawozdawca Komi- wiązałoby się to z dymisją ministra J. Vincenta-Ro- sji, poseł Jakub Szulc (PO) poinformował o opinii stowskiego i oddaniem publicznych finansów w ręce przedstawicieli Biura Legislacyjnego Kancelarii Sej- ekonomisty fachowca, wizjonera, a nie kreatywnego mu, że z uwagi na incydentalny charakter proponowa- księgowego. W obecnej sytuacji klub nie może poprzeć nych zmian nie powinny one znaleźć się w nowelizacji rządowej propozycji. ustawy o finansach publicznych, tylko w nowelizacji W ocenie posłanki Genowefy Tokarskiej (PSL), ustawy okołobudżetowej na rok 2013. Powiedział, nadrzędnym celem nowelizacji ustawy o finansach że ze względu na to, iż jest to opinia odnosząca się publicznych jest przeciwdziałanie pogłębianiu się spo- do zasad techniki legislacyjnej, Komisja postanowiła wolnienia gospodarczego. Szybkie jej wejście w życie rekomendować Sejmowi przyjęcie projektu bez po- pozwoli na ewentualne dokonanie zmian w ustawie prawek. budżetowej na 2013 r. i przygotowanie projektu bu- Do tej uwagi Biura Legislacyjnego nawiązała po- dżetu na 2014 r. słanka Beata Szydło (PiS), pytając „czy Wysoka Izba Poseł Leszek Miller złożył w imieniu Klubu SLD proceduje nad zmianą odpowiedniej ustawy”. wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czy- Poseł Andrzej Romanek (SP) ponowił wniosek taniu. Powiedział, że jeśli minister finansów chciał klubu o odrzucenie projektu. przekonać posłów, iż zawieszenie pierwszego progu Sejm ponownie skierował projekt do Komisji. ostrożnościowego wynika ze świadomego planu, a nie Podczas trzeciego czytania przewodniczący Komi- z przymusu ekonomicznego, to przecież nikt w to nie sji Finansów Publicznych, poseł Dariusz Rosati (PO) wierzy. Projekt i zapowiadana nowelizacja tegoroczne- powiedział, że w przywołanej opinii przedstawiciel go budżetu to, jego zdaniem, akt rozpaczy, przyznanie Biura Legislacyjnego KS wyraźnie zadeklarował, że się do zasadniczych błędów i dramatycznego stanu niezależnie od tego, czy Sejm przyjmie propozycję rzą- finansów państwa. Poseł dodał, że SLD oczekuje od dową, czy zdecyduje się na nowelizację ustawy około- rządu przygotowania programu naprawy finansów budżetowej, dokonana zmiana prawna będzie ważna publicznych i ożywienia gospodarczego. Bez takiego i będzie obowiązywała w polskim porządku prawnym. planu omawiana ustawa stanowiłaby jedynie, jak to Dodał, że opinie Biura Legislacyjnego KS czasami nie określił, listek figowy, za mały, żeby cokolwiek przy- są zbieżne ze stanowiskami Rządowego Centrum Le- kryć. „Nie akceptujemy procedury hazardowej, jeżeli gislacji i z opiniami Biura Legislacyjnego Kancelarii chodzi o uchwalanie tej ustawy bez żadnej konsultacji Senatu. W takich sytuacjach o ostatecznym kształcie z partnerami społecznymi (...). Nie będziemy popierać zmian decyduje komisja sejmowa – oświadczył. chaosu i degradacji finansów publicznych, nie będzie- Wniosek o odrzucenie projektu ponownie nie zo- my też popierać krętactwa i manipulacji, z czym mamy stał przyjęty przez Izbę (głosowało za nim 207 po- do czynienia niemal chronicznie, nie tylko przy okazji słów, przeciw 235, 6 wstrzymało się od głosu). tej ustawy. Głosując przeciwko rządowemu projekto- Za uchwaleniem nowelizacji ustawy o finansach wi, wyrażamy jednocześnie wotum nieufności wobec publicznych głosowało 235 posłów, przeciwnego zda- ministra finansów i całego rządu” – oświadczył przed- nia było 210, 5 wstrzymało się od głosu. Ma ona wejść stawiciel Sojuszu. w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

14 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ

druki nr 909, 1481, ZMIANY DOTYCZĄCE 1481-A URLOPU RODZICIELSKIEGO

W marcu 2010 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła dy- proporcjonalnego obniżania rektywę dotyczącą urlopu rodzicielskiego, która zwięk- wymiaru urlopu wypoczyn- szyła z 3 do 4 miesięcy minimalny jego wymiar, przy- kowego. Ponadto noweli- sługujący indywidualnie każdemu z rodziców. Ponadto zacja umożliwia wykorzysta- stanowi ona również, że prawo do co najmniej jednego nie urlopu wychowawczego miesiąca urlopu rodzicielskiego powinno zostać przy- w 5, a nie – jak dotychczas znane bez możliwości przenoszenia pomiędzy rodzica- – w 4 częściach. Do 5 lat wy- mi. Z kolei z treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości dłużono też wiek dziecka, do UE, z kwietnia tego samego roku, wynika, że niezgodne osiągnięcia którego można z unijnymi regulacjami jest przedawnianie się prawa będzie zrealizować to prawo. do urlopu wypoczynkowego przysługującego pracow- Istotną zmianą jest również nikowi przed urlopem rodzicielskim, tylko z tego powo- wprowadzenie do k.p. defini- du, że z rodzicielskiego korzystał przez dłuższy czas. cji rodzica samotnie wycho- Po polskiej stronie powstał obowiązek dostosowa- wującego potomka. nia do tych ustaleń norm krajowych. Rząd przygoto- Wszystkie ugrupowania, wał zatem zgodny z obowiązującym w Unii prawem z wyjątkiem Klubu PiS, po- projekt nowelizacji ustawy – Kodeks pracy. Został on zytywnie oceniły rządową skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. propozycję. Prawo i Sprawie- Jej sprawozdanie przedstawiła Izbie posłanka Izabela dliwość zgłosiło poprawkę, Katarzyna Mrzygłocka (PO). Poinformowała, że na zgodnie z którą wymiar urlo- przedłużenie się nad nim prac wpłynęło równoległe pu wychowawczego miałby rozpatrywanie projektu zwiększającego do 52 tygodni zostać podwyższony do 37 wymiar urlopu rodzicielskiego, co wymagało skorelo- miesięcy i od jej przyjęcia wania przepisów zawartych w obu aktach prawnych. uzależniło poparcie dla pro- Przedmiotowa nowelizacja przyznaje każdemu z ro- jektu. dziców (opiekunów) dziecka wyłączne prawo do wy- W trzecim czytaniu Sejm Posłanka sprawozdawczyni korzystania 1 miesiąca z przysługującego im urlopu odrzucił poprawkę, a na- Izabela Katarzyna Mrzygłocka (PO) wychowawczego (część ta nie podlega przeniesieniu stępnie uchwalił nowelizację na drugiego z nich). Należy przypomnieć, że jego obec- Kodeksu pracy głosami 302 posłów, przy 138 prze- ny wymiar wynosi 36 miesięcy i w tych ramach mieści ciwnych i 7 wstrzymujących się. Ma ona wejść w życie się nowe uprawnienie, co oznacza, że nieskorzystanie 1 października 2013 r. z tej możliwości przez matkę i ojca faktycznie skróci urlop do 34 miesięcy. Jeśli natomiast zrezygnuje z nie- go tylko jedno z nich – do 35 miesięcy. Dodajmy, że wokół tej kwestii istniała różnica zdań między przed- stawicielami pracowników i pracodawców w Komisji Trójstronnej. W rezultacie o ostatecznym kształcie tej propozycji samodzielnie zdecydował rząd. Wprowadzenie instytucji nieprzenaszalnej części urlopu negatywnie wpłynęłoby na sytuację osób sa- motnie wychowujących dziecko, skracając im jego wymiar do 35 miesięcy, dlatego w ustawie znalazł się przepis przeciwdziałający takiej sytuacji. Uznano bo- wiem, że byłaby ona sprzeczna z konstytucyjną zasadą równości praw obywatelskich. Z kolei inny przepis Kodeksu pracy przewiduje pod- wyższenie z 3 do 4 miesięcy części urlopu wychowaw- czego, która może być jednocześnie wykorzystana przez oboje rodziców (opiekunów). Kolejna regulacja wprowadza zasadę, zgodnie z którą bieg przedawnie- nia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, natomiast rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego. W związku z tym rezygnuje się z przepisu będącego podstawą do

KRONIKA SEJMOWA 15 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1515, 1587, 1587-A NOWE ŚRODKI PRZECIWDZIAŁANIA NADUŻYCIOM W ROZLICZENIACH VAT

Przedstawiając sprawozdanie Komisji Finansów wprowadzenie mechanizmu solidarnej odpowie- Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie dzialności podatkowej nabywcy za nieuregulowane ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – zobowiązania podatkowe sprzedawcy w zakresie VAT Ordynacja podatkowa poseł Marcin Święcicki (PO) w obszarze towarów wrażliwych. przypomniał o najważniejszych celach nowelizacji. Poseł sprawozdawca poinformował, że podczas Zaliczył do nich poprawę ściągalności podatku od to- prac nad projektem przedmiotem kontrowersji była warów i usług oraz eliminację nieuczciwej konkuren- przede wszystkim ocena stosowania metody odwrot- cji, gdyż – jak wyjaśnił – niepłacący VAT wypierają nego obciążenia podatkiem od towarów i usług. Wska- z rynku tych, którzy rzetelnie wywiązują się ze swoich zał na trzy argumenty, które zdecydowały o akcepta- cji tego rozwiązania przez Komisję: jego skuteczność w przypadku towarów, wobec których jest już stoso- wane, pozytywne doświadczenia wynikające z posługi- wania się nim w innych państwach UE, jednoznaczne wsparcie przedstawicieli branż zainteresowanych li- kwidacją oszustw podatkowych. Komisja wprowadziła kilkadziesiąt poprawek do przedłożenia rządowego, m.in. rozszerzyła listę pro- duktów, w stosunku do których ma być stosowana pro- cedura odwrotnego obciążenia, a także dodała jeszcze jeden wymóg zwolnienia od składania miesięcznych deklaracji podatkowych przez firmy handlujące towa- rami wrażliwymi. Poza dotychczasowym limitem łącz- nej wartości dostaw wynoszącym 50 tys. zł wprowa- dzono dodatkowo limit 1% wartości ich sprzedaży. Komisja zaaprobowała też poprawki wykraczają- ce poza zakres przedłożenia rządowego. Dodano np. przepis zwalniający od opłacania VAT firmy handlowe przekazujące towary spożywcze na potrzeby działal- ności charytatywnej na krótko przed upływem okresu ich ważności. Dotychczas upoważnieni do tego byli tylko producenci. W celu uporządkowania przepisów i usunięcia wątpliwości interpretacyjnych Komisja zarekomendowała też kilka poprawek dotyczących opodatkowania samochodów osobowych. Podobny charakter ma również poprawka precyzująca terminy powstawania obowiązku podatkowego w sektorach Poseł sprawozdawca Marcin Święcicki (PO) dostarczających usługi ciągłe, takie jak np. przesył energii elektrycznej. W związku z tymi propozycjami zmianie uległ też tytuł ustawy na: „ustawa o zmianie obowiązków podatkowych. Mają one zostać osiągnięte ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych poprzez następujące działania: innych ustaw”. rozszerzenie grupy towarów, nazwanych wrażli- Podczas debaty przedstawiciele klubów PO i PSL wymi, objętych tzw. mechanizmem odwrotnego obcią- poparli bez zastrzeżeń projekt ustawy w wersji zapre- żenia podatkiem, w którym to nabywca, a nie sprze- zentowanej w sprawozdaniu Komisji. dawca, rozlicza VAT; Przedstawiciel Klubu PiS wyraził negatywną opinię skrócenie z trzech do jednego miesiąca terminów o zastosowaniu mechanizmu odwróconego obciążenia obowiązku płacenia VAT oraz przedkładania sprawoz- podatkiem od towarów i usług. Stwierdził, że jeśli by- dań podatkowych w odniesieniu do podmiotów obra- łaby to skuteczna metoda eliminacji patologii, to nale- cających towarami wrażliwymi (obecnie niejednolite żałoby objąć nią wszystkie grupy towarowe. Zapowie- okresy rozliczeniowe dla sprzedawcy i nabywcy są dział, że w związku z tym jego ugrupowanie wstrzyma wykorzystywane w wyłudzeniach VAT); się od głosu w trakcie uchwalania ustawy.

16 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

Z kolei reprezentant Klubu RP podtrzymał, zgłoszo- dukujących towary wrażliwe. Nie zgodził się z opinia- ny podczas pierwszego czytania, sprzeciw wobec za- mi o narastaniu patologii związanych z wyłudzeniami miaru wdrożenia zasady solidarnej odpowiedzialności podatkowymi. Wyjaśnił, że zmiany dotyczą stosowanej nabywcy za brak odprowadzenia VAT przez sprzedaw- metody oszustw – w wyniku działań uszczelniających cę. Argumentował, że nie można na przedsiębiorcę kontrolę akcyzową, przestępcy przerzucili się na wyłu- przerzucać ciężaru odpowiedzialności za walkę z oszu- dzanie podatku VAT. stami i wymagać od niego, by weryfikował, czy dany Wiceminister poinformował, że został udostęp- towar kosztuje mniej niż u innych sprzedawców, gdyż niony wykaz, w którym uczciwy przedsiębiorca może oferuje go oszust, a nie firma mająca lepszy model sprawdzić firmę sprzedającą i tym samym zabezpie- biznesowy i niższe koszty produkcji. W związku z tym czyć się przed ryzykiem kupna towaru od oszusta. klub zgłosił poprawki eliminujące z projektu przepisy Przypomniał, że mechanizm solidarności podatkowej wprowadzające wspomniany mechanizm. jest skutecznie stosowany już w 19 krajach Unii Euro- Przedstawiciel Klubu SLD wyraził pozytywną opinię pejskiej, a w Wielkiej Brytanii nawet wobec wszystkich o części przepisów ustawy, obejmujących rozszerze- grup towarów. nie listy towarów, przy obrocie którymi ma zastoso- W związku z tym, że podczas drugiego czytania wanie odwrócone obciążenie podatkiem VAT. Uznał, zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu usta- że rozwiązanie to sprawdziło się w praktyce i zgłosił wy Sejm skierował go ponownie do Komisji Finansów poprawkę polegającą na uzupełnieniu proponowanej Publicznych. listy o aluminium i wyroby z tego metalu. Natomiast W trzecim czytaniu, zgodnie z rekomendacją Komi- negatywnie odniósł się do idei wprowadzenia do pra- sji, posłowie przyjęli poprawkę zgłoszoną przez Klub wa podatkowego solidarnej odpowiedzialności na- PO i odrzucili zmiany zaproponowane przez kluby RP bywcy za rozliczenia VAT. Poinformował, że jego klub i SLD. uzależnia swoje poparcie dla nowelizacji od przyjęcia Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku poprawek eliminujących z ustawy przepisy dotyczące od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw gło- tego mechanizmu. sami 237 posłów, przy 44 przeciwnych i 169 wstrzymu- Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów jących się. Ma ona wejść w życie z dniem 1 paździer- Maciej Grabowski odnosząc się do krytykowanych nika 2013 r., z wyjątkiem kilku artykułów, które mają przez opozycję rozwiązań podkreślił, że uzyskały one zacząć obowiązywać w innych, wskazanych w ustawie, poparcie przedstawicieli przedsiębiorców branż pro- terminach.

KRONIKA SEJMOWA 17 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1324, 1527 NOWELIZACJĘ PRZEPISU DOTYCZĄCEGO PRZEDAWNIENIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO LUB CELNEGO

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 lipca przedawnienia ulegał zawieszeniu, o czym podatnik 2012 r. orzekł o niezgodności z Konstytucją RP przepi- mógł nie wiedzieć, bo o tym fakcie nie musiał być po- su art. 70 par. 6 ust. 1 ustawy - Ordynacja podatkowa informowany. Nieświadomy tego stanu, mógł on, po w zakresie, w jakim wywołuje on skutek w postaci za- upływie 5 lat, w dobrej wierze wyzbyć się dokumentów wieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania i dowodów świadczących o wywiązaniu się z obowiąz- podatkowego w związku z wszczęciem postępowania ków podatkowych. karnego lub postępowania w sprawie o przestęp- W związku z tym Senat przygotował i skierował do Sejmu projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, a także Prawa celnego i Kodeksu karnego skarbowe- go, w której wprowadził przepis o obowiązku infor- mowania przez właściwe organy podatnika będącego dłużnikiem o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego lub celnego, a także o rozpoczęciu lub dalszym biegu terminu przedawnienia po upływie okresu zawiesze- nia. Ponadto projekt zobowiązuje do informowania po- datnika o postępowaniu przygotowawczym i karnym przez właściwy organ podatkowy lub celny, który je prowadzi. W uzasadnieniu inicjatywy projektodawcy podkre- ślili, że ustawodawca powinien kształtować mecha- nizmy prawa podatkowego w taki sposób, aby wy- gaśnięcie zobowiązania podatkowego następowało w rozsądnym terminie. Skoro ustawodawca wprowa- dza taką instytucję, jak przedawnienie zobowiązania podatkowego, to musi zapewnić obywatelowi możli- wość realnego korzystania z niej, dawać mu poczucie pewności co do braku ciążących na nim zobowiązań, a jednocześnie działać w sposób dyscyplinujący wie- rzyciela. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o se- nackim projekcie przedstawiła Izbie posłanka Bożena Szydłowska (PO). Przedstawiciele klubów jednoznacznie pozytywnie oceniali inicjatywę, jako zgodną z zasadami państwa Posłanka sprawozdawczyni Bożena Szydłowska (PO) prawa i sprawiedliwości oraz przyjazną obywatelo- wi. Z uznaniem przyjęli fakt, że Senat wykroczył poza orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i podjął się tak- stwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym że rozwiązania problemu zawieszenia postępowania to postępowaniu podatnik nie został poinformowany, w Prawie celnym. najpóźniej z upływem terminu przedawnienia zobowią- W odpowiedzi na pytania podsekretarz stanu w Mi- zania podatkowego. Trybunał Konstytucyjny stwier- nisterstwie Finansów Maciej Grabowski oświadczył, dził, że przepis ten jest niezgodny z wynikającą z art. 2 że po wyroku Trybunału Konstytucyjnego – w paź- ustawy zasadniczej zasadą ochrony zaufania obywate- dzierniku 2012 r. – Ministerstwo wydało zalecenie la do państwa i stanowionego przez nie prawa. izbom i urzędom skarbowym, żeby go stosowały, nie Ordynacja podatkowa co do zasady przewiduje, że oczekując na nowelizację ustawy. zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Ordy- 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nacja podatkowa, ustawy – Kodeks karny skarbowy upłynął termin ich płatności. Zakwestionowany przez oraz ustawy – Prawo celne głosami 442 posłów, przy Trybunał przepis powodował, że jeżeli wszczęte zo- 2 przeciwnych i braku wstrzymujących się. Ma ona stało jedno z wymienionych postępowań, bieg terminu wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia.

18 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ

ZMIANY W PROCEDURACH druki nr 1130, 1559 DOTYCZĄCYCH NIELETNICH

W ostatnich kilkunastu miesiącach polski Trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich, a także Europejski Trybunał Praw Człowieka wypowiedzieli się na temat przepisów regulujących postępowanie w sprawach osób, które nie ukończyły 18. roku życia. TK stwierdził np. niekonstytucyjność unormowań doty- czących ich karania i nagradzania, zarzucając, że ma- teria ta nie powinna mieć rangi ministerialnego rozpo- rządzenia, gdyż właściwą dla niej jest forma ustawy. Z kolei RPO, po przeprowadzeniu kontroli m.in. w po- licyjnych izbach dziecka i zakładach poprawczych, ocenił, że wadliwy jest brak regulacji zapobiegających przedłużaniu się pobytu nieletnich w tych ośrodkach po uprawomocnieniu się postanowienia o przenie- sieniu ich do schronisk lub młodzieżowych placówek wychowawczych. Natomiast z orzecznictwa Europej- skiego Trybunału Praw Człowieka wynikało, że norma- tywne systemy wewnątrzkrajowe powinny zawierać specjalne gwarancje procesowe, chroniące prawa nieletniego na etapie postępowania rozpoznawczego i wykonawczego. Biorąc te głosy pod uwagę, rząd przekazał do Sejmu projekt nowelizacji ustaw – o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz Prawo o ustroju sądów powszechnych. Został on skierowany do komisji: Spra- wiedliwości i Praw Człowieka oraz Edukacji, Nauki i Młodzieży, w których odbyło się pierwsze jego czy- Posłanka sprawozdawczyni Zofia Czernow (PO) tanie. Ich wspólne sprawozdanie przedstawiła Izbie posłanka Zofia Czernow (PO), informując m.in., że do dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że rządowego przedłożenia wprowadzono korekty o cha- jest on w wysokim stopniu zdemoralizowany lub po- rakterze merytorycznym i legislacyjnym. pełnił przestępstwo. Proces ten poddany musi być Sejm uchwalił ustawę w brzmieniu rekomendo- kontroli sądowej. wanym przez komisje. Odcho- dzi się w niej od traktowania odwiedzin nieletniego prze- bywającego w schronisku przez osoby spoza kręgu jego bliskich jako nagrody, a ogra- niczenie lub zakaz tego typu kontaktów jako kary. Przyjmu- je jednocześnie, że maksymal- ny czas pobytu małoletniego na obserwacji w zakładzie leczniczym nie będzie prze- kraczał 4 tygodni. Ewentual- ne przedłużenie tego okresu może nastąpić na wniosek tej placówki skierowany do sądu, ale łączny czas obserwacji nie powinien być dłuższy niż 6 ty- godni. Badanie stanu zdrowia psychicznego nieletniego wol- no połączyć z obserwacją tylko wtedy, gdy zebrane w sprawie

KRONIKA SEJMOWA 19 46. POSIEDZENIE SEJMU

Nowelizacja ujednolica też tryb postępowania przesłuchań oraz udziału w postępowaniu pełnomoc- w sprawach dotyczących nieletnich, odchodząc od ników i rodziców. jego podziału na etap wyjaśniający i rozpoznawczy, Nowelizacja ustaw – o postępowaniu w spra- co powinno przyspieszyć proces (jest on regulowany wach nieletnich i Prawo o ustroju sądów pow- w dodanym rozdziale 1a). Warto dodać, że toczy się szechnych, uchwalona prawie jednogłośnie (tyl- on przed sądami rodzinnymi, a większość czynności ko przy 1 wstrzymującym się), ma wejść w życie operacyjnych wykonuje Policja. Ustawa zawiera wiele po 3 miesiącach od ogłoszenia, z wyjątkiem jed- procesowych gwarancji uprawnień nieletniego, któ- nego artykułu, który ma zacząć obowiązywać re dotyczą m.in. jego prawa do obrony, prowadzenia od 8 października br.

SEJM UCHWALIŁ druki nr 827, 1531 NOWELIZACJĘ USTAWY O SCALANIU I WYMIANIE GRUNTÓW

Procedura scalania i wymiany dotyczy gruntów objęte procedurą scalenia. Są to m.in. tereny, na któ- rolnych i leśnych. Jej celem jest poprawa ich funkcjo- rych znajdują się zakłady górnicze i przemysłowe, za- nalności (likwidacja rozbicia gospodarstw rolnych na bytki historyczne, rezerwaty przyrody. niewielkie działki o różnych kształtach i rozmiarach, łą- czenie gruntów należących do danego gospodarstwa przez wymianę dalej leżących działek na grunty sąsia- dujące z nim) lub dokonanie zmian w układzie własno- ści w zamiarze poprowadzenia nowych urządzeń me- lioracji wodnej, dróg lub usprawnienia rzeźby terenu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami postępowanie scaleniowe może być wszczęte na wniosek rolnika oraz na potrzeby budowy autostrad przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Posłowie PSL uznali, że powinno być ono też uruchamiane w przy- padku realizacji innych inwestycji celu publicznego znacząco ingerujących w rolniczą przestrzeń produk- cyjną (np. szybkie koleje, lotniska). Przygotowali więc projekt stosownych zmian w normującej ten obszar spraw ustawie o scalaniu i wymianie gruntów. Sprawozdanie komisji: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim przedłożeniu przedstawił Izbie poseł Ar- tur Dunin (PO). Wyjaśnił, że nowelizacja rozszerza katalog uczestników scalenia o inwestora, rozumia- nego jako podmiot realizujący lub zamierzający reali- zować inwestycję celu publicznego (może nim być np. jednostka samorządu terytorialnego). Zmodyfikowano procedurę wszczynania postępowania scaleniowe- go z urzędu. Do składania wniosków w tym zakresie uprawniono inwestora lub organ właściwy w zakresie ochrony przyrody. Mają oni ponosić koszty prac scale- niowych i zagospodarowania poscaleniowego. Odstąpiono ponadto od wyjątków ustawowych Poseł sprawozdawca Artur Dunin (PO) wskazujących grunty, które dotychczas nie mogły być

20 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

Doprecyzowano też zasady ekwiwalentności. wybierać cele miejscowej użyteczności publicznej oraz Wskazano, że każdy uczestnik scalenia lub wymiany określać procentową wielkość zmniejszenia wartości otrzymuje w zamian za grunty dotychczas posiada- należnych im gruntów. ne teren o równej wartości szacunkowej. Jeżeli wy- Organem właściwym do przeprowadzenia postępo- dzielenie takich gruntów jest technicznie niemożliwe wania scaleniowego i poscaleniowego nadal pozostaje lub gospodarczo nieuzasadnione za równą wartość starosta, natomiast organem wyższego szczebla, nad- szacunkową będzie się uważało również wartość zorującym jego prace będzie wojewoda (dotychczas o różnicy nieprzekraczającej 3%. Na zgodny wniosek było to samorządowe kolegium odwoławcze). Uznano, zainteresowanych uczestników postępowania scale- że wojewoda posiada wyspecjalizowane służby, które niowego można wydzielić im grunty o innej wartości są w stanie znacznie szybciej niż kolegium dokonać szacunkowej stosując dopłaty. Przysługują one także, merytorycznej oceny racjonalności scalenia. jeśli inwestor na obszarze scalenia nie posiada grun- Poparcie projektu w głosowaniu zapowiedziały tów, albo je posiada, ale ich wartość jest mniejsza od kluby PO, PSL i SLD. Przedstawiciele PiS, RP i SP byli wartości gruntów niezbędnych na realizację inwesty- przeciwni wprowadzeniu proponowanych zmian. Pod- cji celu publicznego. kreślali, że ograniczają one prawo własności obywa- Nowelizacja wprowadza także zmianę w zakresie teli. Zwracali też uwagę, że nakłada się na samorządy wydzielania gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skar- obowiązek finansowania procesów scalania i wymiany bu Państwa na cele miejscowej użyteczności publicz- gruntów bez odpowiedniego ich wsparcia. Wskazywa- nej. Nie będzie już konieczności uzyskiwania zgody na no na konieczność opracowania nowej kompleksowej to od zarządzającej gruntami Agencji Nieruchomości ustawy, w której zawarte byłyby wszystkie przepisy Rolnych. dotyczące omawianych zagadnień, także te z tzw. spe- Jeżeli na terenie objętym scaleniem nie ma gruntów custaw (np. drogowej, przeciwpowodziowej). Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub gminy, W debacie nie zgłoszono poprawek. obszar na cele miejscowej użyteczności publicznej Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o scalaniu oraz pod drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych i wymianie gruntów 278 głosami, przy 168 przeciw- wydzielany będzie z gruntów właścicieli lub użytkowni- nych i 1 wstrzymującym się. Ma ona wejść w życie po ków z obszaru scalenia. Mają oni w drodze uchwały 14 dniach od ogłoszenia.

KRONIKA SEJMOWA 21 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1510, 1560 ZMIANĘ W USTAWIE O DOKUMENTACH PASZPORTOWYCH

W ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach wanych małoletnim do 12. roku życia i nie ma związku paszportowych zapisano obowiązek zamieszczania we ze zdolnością do czynności prawnych tej grupy oby- wszystkich dokumentach paszportowych obrazu linii papilarnych, także dzieci. Natomiast Rozporządzenie Rady (WE) z 2004 r. w sprawie norm dotyczących za- bezpieczeń i danych biometrycznych w paszportach i dokumentach podróży wydawanych przez państwa członkowskie Unii zwalnia małoletnich poniżej 12. roku życia z pobierania od nich odcisków palców. Zatem, w celu dostosowania polskiego prawa do przepisów unijnych sprawa wymaga pilnego uregulowania, tym bardziej, że dla Polski okres przejściowy w tej kwestii minął 26 czerwca br. Sprawozdanie Komisji Spraw Wewnętrznych o rzą- dowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o doku- mentach paszportowych rozwiązującym ten problem przedstawił Izbie poseł Robert Wardzała (PO). Wyjaśnił, że projekt obejmuje zmiany części art. 18 i art. 23 ustawy, zgodnie, z którymi w dokumentach paszportowych osób, które nie ukończyły 12 lat, nie będzie zamieszczany obrazu linii papilarnych. „Dążymy do upraszczania procedur wydawania dokumentów. Postulowana zmiana odnosi się do danych zamieszcza- nych w polskich dokumentach paszportowych wyda-

Poseł sprawozdawca Robert Wardzała (PO)

wateli polskich. Przy czym nie stanowi ona powielenia normy rozporządzenia unijnego mówiącego wprost o zwolnieniu dzieci do 12. roku życia z pobierania od- cisków palców. Projekt nie rodzi finansowych skutków dla budżetu państwa, nie budzi kontrowersji. Rzecznik praw dziecka i główny inspektor danych osobowych podczas prowadzonych z nimi konsultacji nie mieli do niego zastrzeżeń” – powiedział poseł sprawozdawca, rekomendując Izbie przyjęcie projektu. Nowelizacja wprowadza także możliwość wyda- wania paszportów tymczasowych – z maksymalnie 12-miesięcznym terminem ważności – osobom, od których pobranie odcisków palców jest fizycznie nie- możliwe (np. z uwagi na zranienia, uszkodzenia dłoni itp.), a przeszkoda ta ma charakter czasowy. Sejm jednogłośnie uchwalił ustawę o zmianie usta- wy o dokumentach paszportowych. Ma ona wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia.

22 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM UCHWALIŁ

druki nr 1126, 1554, NOWE PRZEPISY W USTAWIE 1554-A O RYBACTWIE ŚRÓDLĄDOWYM

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym oraz ustawy – Prawo wod- ne przedstawił Izbie poseł Zbigniew Babalski (PiS). Wyjaśnił, że modyfikacja przepisów ma na celu „pra- widłową realizację kierunków wytyczonych ostatnią nowelizacją tej ustawy w zakresie zapewnienia cią- głości i stabilności funkcjonowania rybackich użytkow- ników wód”. Wzięto przy tym pod uwagę, że dyrekto- rzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz organy nadzorujące wykonywanie przez nich zadań związanych z korzystaniem z publicznych śródlądo- wych płynących wód powierzchniowych nie respektują wszystkich zasad zawartych w ustawie. Zwłaszcza nie- należycie wykonywane są przepisy dotyczące pierw- szeństwa w zawieraniu umów na rybackie korzystanie z tych wód. Proponowane w projekcie zmiany mają wyeliminować te nieprawidłowości. W dotychczasowym stanie prawnym termin, w którym uprawniony do rybactwa powinien złożyć

Poseł sprawozdawca Zbigniew Babalski (PiS)

oświadczenie o skorzystaniu z prawa do pierwszeń- stwa w zawarciu umowy o oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego wynosił 30 dni, liczone od dnia upływu okresu na jaki została zawarta umowa. No- welizacja wydłuża ten termin do 6 miesięcy przed upływem terminu ważności ostatniej zawartej umo- wy. Daje to szansę na podpisanie nowej umowy bez utraty ciągłości prowadzonej gospodarki rybackiej. Ponadto w przypadku niezłożenia wspomnianego oświadczenia dyrektorzy regionalnych zarządów go- spodarki wodnej będą mieli czas na przygotowanie konkursu ofert w celu wyłonienia nowego użytkow- nika rybackiego. Zmienione przepisy uszczegóławiają też procedu- rę zawarcia nowej umowy w przypadku skorzysta- nia z prawa pierwszeństwa przez dotychczasowego użytkownika obwodu rybackiego. Nakładają na wła- ściwe organy nie tylko obowiązek zawarcia umowy, ale również pozostawienia na tym samym poziomie opłaty rocznej za użytkowanie obwodu. Rozwiąza- nie takie ma chronić interes takiego użytkowni- ka i zapewniać bezpieczeństwo i pewność obrotu prawnego.

KRONIKA SEJMOWA 23 46. POSIEDZENIE SEJMU

Nowelizacja dopuszcza możliwość wydawania Poseł sprawozdawca poinformował, że podczas w formie elektronicznej zezwoleń na amatorski połów prac komisji zrezygnowano z zawartej w projekcie no- ryb w obwodzie rybackim. welizacji ustawy – Prawo wodne, koncentrując się na W celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyj- zmianach w ustawie o rybactwie śródlądowym. nych zrezygnowano z wcześniej wprowadzonej obliga- Posłowie w głosowaniu odrzucili poprawkę zgłoszo- toryjności środków karnych za wykroczenia rybackie. ną przez Klub SLD. Proponowali oni wykreślenie słów Dzięki temu wszystkie uprawnione organy będą miały „w miejscu i w czasie prowadzenia połowu ryb wędką” możliwość stosowania postępowania mandatowego, w art. 7 ust. 1 ustawy o rybactwie śródlądowym, któ- i nie będą zmuszone do wyłącznego kierowania spraw ry brzmi: „Za amatorski połów ryb uważa się pozyski- do postępowania sądowego. wanie ryb wędką lub kuszą, przy czym dopuszcza się, Dodano ponadto przepis ustanawiający nadzór mini- w miejscu i w czasie prowadzenia połowu ryb wędką, stra właściwego do spraw rybołówstwa nad działalno- pozyskiwanie ryb na przynętę przy użyciu podrywki ścią prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej wędkarskiej”. oraz dyrektorów regionalnych zarządów w sprawach Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rybactwie dotyczących rybackiego korzystania z publicznych wód śródlądowym jednogłośnie. Ma ona wejść w życie po śródlądowych. 30 dniach od ogłoszenia.

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1354, 1544 ZMIANĘ USTAWY O ZAWODACH PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ

Nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i po- łożnej z 2011 r. zobowiązała Centrum Kształcenia Po- dyplomowego Pielęgniarek i Położnych do opracowa- nia w ciągu dwóch lat nowych programów nauczania. Ustalony termin wygasa 23 sierpnia br., jednak obo- wiązek ten nie został dotychczas zrealizowany. W tej sytuacji, posłowie PSL przygotowali projekt noweliza- cji ustawy przedłużający o kolejne dwa lata, tj. do dnia 23 sierpnia 2015 r., czas zakończenia przygotowania nowych programów. Poseł Marek Gos (PSL), przedstawiając Izbie sprawozdanie Komisji Zdrowia o tym przedłożeniu tłumaczył, że do czasu wdrożenia nowych podstaw programowych przez Centrum należy zapewnić nie- zakłócony tok kształcenia podyplomowego dla pielę- gniarstwa i położnictwa. Podkreślił, że bez dokonania wspomnianej zmiany w ustawie zrobienie specjalizacji w tych zawodach po 23 sierpnia br. stałoby się bar- dzo utrudnione, a rozpoczęcie nowych studiów pody- plomowych wręcz niemożliwe. Odnosząc się do faktu nieprzygotowania na czas programów, poseł wskazał m.in. na trudności w zaangażowaniu przez resort zdrowia niezbędnych na ten cel środków finansowych oraz „zmiany w liczbie obszarów specjalizacyjnych, a co za tym idzie zakresów tematycznych, jeśli chodzi zarówno o teorię, jak i praktykę”. Wyraził przy tym na- dzieję, że w celu określenia i charakterystyki nowych Poseł sprawozdawca Marek Gos (PSL) obszarów specjalizacyjnych Minister Zdrowia pilnie

24 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

wyda stosowne rozporządzenie, które będzie stano- Sejm jednogłośnie uchwalił ustawę o zmianie wiło podstawę prawną przygotowania przez Centrum ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Ma ona nowych, jednolitych podstaw programowych. wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia.

SEJM UCHWALIŁ

PRZYWIĘZIENNE ZAKŁADY PRACY druki nr 1082, 1603 ZWOLNIONE Z PRZETARGÓW

Celem przygotowanego przez Senat projektu usta- ku lat zmniejszyło się, w przeliczeniu na pełne etaty, wy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych z 2947 w 2008 r. do 1806 na koniec 2011 r. Senacka jest systemowe rozwiązanie problemu zatrudnienia propozycja zakładająca szczególne traktowanie pod- osób pozbawionych wolności. Brak takich rozwiązań, miotów zatrudniających osoby pozbawione wolności w tym preferencji wobec przywięziennych zakładów przy udzielaniu zamówień publicznych ma być zachętą pracy, a także istniejący kryzys gospodarczy spowo- do tworzenia dla nich miejsc pracy. dowały znaczny spadek liczby pracujących skazanych Sprawozdanie Komisji Gospodarki o przedłożeniu osadzonych w zakładach karnych. Podstawowy środek przedstawiła Izbie posłanka Maria Małgorzata Ja- realizacji celów wykonywania kary pozbawienia wol- nyska (PO). Wyjaśniła, że nowelizacja znosi obowią- ności, jakim jest pozytywne oddziaływanie poprzez zek stosowania procedur przewidzianych w Prawie pracę, został więc bardzo ograniczony. Zatrudnienie zamówień publicznych do udzielania tego rodzaju za- osób pozbawionych wolności w okresie ostatnich kil- mówień przez Ministra Sprawiedliwości lub jednost-

KRONIKA SEJMOWA 25 46. POSIEDZENIE SEJMU

przedsiębiorstw państwowych oraz instytucji gospo- darki budżetowej. Będzie to możliwe po spełnieniu łącznie następujących przesłanek: zamówienia muszą być udzielane w celu zatrudnienia osób pozbawionych wolności; wartość zamówienia ma być niższa od kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy, od których jest uzależniony obowiązek prze- kazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Euro- pejskiej (obecnie 130 tys. euro dla dostaw lub usług oraz 5 mln euro dla robót budowlanych); zasadnicza część działalności przywięziennego zakładu pracy bę- dzie dotyczyła zadań wykonywanych na rzecz Ministra Sprawiedliwości lub jednostek organizacyjnych Służby Więziennej; przedmiot zamówienia ma należeć do za- kresu podstawowej działalności przywięziennego za- kładu pracy. Przedstawiciele klubów wypowiadający się w de- bacie poparli zaproponowane zmiany. Reprezentant Klubu PiS zwrócił uwagę, że nowelizacja przygotowana przez Senat jest ważna, ale wątpliwości jego ugrupo- wania budzi fakt, iż Prawo zamówień publicznych no- welizowane jest już po raz 40. Wskazał na potrzebę przygotowania nowego aktu regulującego funkcjono- wanie sektora zamówień publicznych. Poinformował, że Prawo i Sprawiedliwość pracuje nad projektem ta- Posłanka sprawozdawczyni kiej ustawy. Maria Małgorzata Janyska (PO) Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych głosami 316 posłów (3 było ki organizacyjne Służby Więziennej przywięziennym przeciw, 128 wstrzymało się od głosu). Ma ona wejść zakładom pracy prowadzącym działalność w formie w życie po 14 dniach od ogłoszenia.

SEJM UCHWALIŁ druki nr 1408, 1409, 1528, 1529 USTAWY DOTYCZĄCE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

Na bieżącym posiedzeniu Izba upoważniła Prezy- oraz Spraw Zagranicznych. Ich łączne sprawozdania denta RP do ratyfikacji dwóch aktów prawa między- przedstawili posłowie – Borys Budka (PO) i Marek narodowego – Drugiego Protokołu Fakultatywnego do Krząkała (PO), rekomendując Izbie uchwalenie ustaw Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Poli- w niezmienionym brzmieniu. tycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjętego Pierwszy z protokołów wszedł w życie 11 lipca w Nowym Jorku dnia 15 grudnia 1989 r. oraz Proto- 1991 r., a jego stronami jest 75 państw. Polska podpi- kołu nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka sała go 21 marca 2000 r. Wprowadza on zakaz stoso- i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary wania kary śmierci, stanowiąc, że nie może ona zostać śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzo- wykonana wobec żadnej osoby podlegającej jurysdyk- nego w Wilnie dnia 3 maja 2002 r. Z przedmiotowy- cji państwa będącego jego stroną. Od zakazu tego mi projektami zwrócił się do Sejmu rząd. Pracowały może być jednak jeden wyjątek – kraje w momencie nad nimi komisje: Sprawiedliwości i Praw Człowieka ratyfikacji albo przystąpienia do protokołu mogą za-

26 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

Poseł sprawozdawca Borys Budka (PO) Poseł sprawozdawca Marek Krząkała (PO) strzec, że ich wewnętrzne przepisy będą dopuszczały państwa będące jego stronami obszaru, na którym tę sankcję w czasie wojny i tylko za najpoważniejsze będzie stosowana. Podobnie jak w poprzednim przy- przestępstwa o charakterze wojskowym. Ratyfikacja padku Polska zobowiązała się do ratyfikacji Protokołu tego aktu prawa międzynarodowego będzie wypeł- na forum Komitetu Praw Człowieka ONZ w 2004 r. nieniem zobowiązania, jakie Polska przyjęła na siebie Jak podkreślił poseł sprawozdawca wykonanie tego w roku 2004 na forum Komitetu Praw Człowieka ONZ, obowiązku wzmocni naszą pozycję na arenie między- który wezwał nas do wypełnienia tej deklaracji sześć narodowej. lat później. Dodać należy, że wywiązanie się z tej po- W dyskusji przedstawiciel Klubu PiS zapowiedział winności nie będzie wymagało zmian w naszym pra- głosowanie przeciwko obu projektom. Motywował to wie, które zakazuje już stosowania kary śmierci. tym, że Polska jest stroną umów, których dotyczą pro- Nie będą one potrzebne także w przypadku wpro- tokoły, przestrzega postanowień konwencji i nie ma wadzenia do polskiego systemu normatywnego Pro- potrzeby przyjmowania na siebie dodatkowych zobo- tokołu nr 13. Głównym jego celem jest wzmocnienie wiązań. najwyższej wartości, jaką jest życie. W odróżnieniu od W głosowaniu Sejm uchwalił obie ustawy. Za pierw- poprzedniego dokumentu nie dopuszcza on wykony- szą głosowało 306 posłów, 134 było przeciwnych, wania kary śmierci nawet za czyny popełnione w cza- 8 wstrzymało się od głosu. Drugi projekt poparło sie wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia 305 posłów, 135 było przeciwnych, 6 wstrzymało się nią. Przewiduje jednak możliwość wskazania przez od głosu.

Uchwalone przez Sejm ustawy trafią teraz do Senatu, ponownie do Sejmu, a potem do Prezydenta RP. Obowiązującym prawem staną się po opublikowaniu w Dzienniku Ustaw.

KRONIKA SEJMOWA 27 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU druk nr 1576 DRUGA TRANSZA DEREGULACJI

Sejm rozpoczął prace nad rządowym projektem Z kolei podsekretarz stanu w Ministerstwie Spra- ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania nie- wiedliwości Stanisław Chmielewski wskazał, że których zawodów regulowanych. Minister sprawie- wśród ustaw nowelizowanych „drugą transzą” jest dliwości Marek Biernacki przypomniał, że 9 lipca br. również ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie prezydent Bronisław Komorowski podpisał pierwszą wyższym. „Wprowadzamy rozwiązania umożliwiające ustawę deregulacyjną, która ułatwia dostęp do 50 za- uczelniom stworzenie (...) studiów o profilu praktycz- wodów, m.in. adwokata, radcy prawnego, notariusza nym, których ukończenie będzie podstawą do zwolnie- i komornika. Znosi też reglamentację zawodu pośred- nia z części lub całości postępowania kwalifikacyjnego nika w obrocie nieruchomościami oraz zarządcy nie- do wykonywania zawodu. Proponowana zmiana przy- ruchomości. czyni się do lepszego dopasowania systemu edukacji Szef resortu poinformował, że projekt trzeciej usta- do potrzeb rynku pracy i podniesienia jakości naucza- wy deregulacyjnej, obejmującej 104 profesje, w dniu nia” – stwierdził wiceminister. Zabieg – na co zwrócili 20 czerwca br. został skierowany do konsultacji spo- uwagę autorzy projektu „drugiej transzy” – podykto- łecznych i uzgodnień międzyresortowych i jesienią po- wany jest przypadkami podwójnego egzaminowania: winien trafić do Sejmu. absolwenci uczelni często muszą ponownie zdawać Obecnie rozpatrywana inicjatywa rządowa obejmu- egzaminy z tego samego zakresu tematycznego, z ja- je 91 zawodów, w tym 9 związanych z rynkiem finan- kiego zdawali na studiach. sowym oraz 82 z budownictwem, transportem i gospo- W debacie poseł Adam Szejnfeld (PO) podkreślił, darką morską. Projekt nowelizuje 21 ustaw, obejmuje że Platforma była, jest i zawsze będzie za radykalnym grupy zawodowe liczące ponad 200 tys. osób. Był kon- zwiększaniem swobód i wolności obywatelskich w każ- sultowany z blisko 400 podmiotami. W prace nad dru- dej dziedzinie: prywatnej, społecznej, gospodarczej gą transzą zaangażowani byli również ministrowie: fi- i aktywności zawodowej. Powiedział, że w Polsce dy- nansów, nauki i szkolnictwa wyższego oraz transportu, plomy bardzo często nie są wystarczającą przesłanką budownictwa i gospodarki morskiej. czy uprawnieniem do wykonywania określonego zawo- Deregulacja ma objąć m.in. takie zawody jak: archi- du, niekiedy potrzebne są dodatkowe kursy, szkolenia tekt, urbanista, inżynier budownictwa, biegły rewident, lub egzaminy, a i to nie zawsze wyczerpuje pełen kata- doradca podatkowy, agent i broker ubezpieczeniowy, log ustawowych wymogów. Z tego powodu, w sposób prowadzący księgi rachunkowe, aktuariusz, rzeczo- szczególny traktujemy otwarcie aktywności zawodo- znawca samochodowy, nurek, dróżnik obchodowy, wej – podkreślił. „Dlatego tak ważne jest, by ten proces kierujący pociągiem metra, szyper żeglugi krajowej kontynuować, zmierzać do radykalnego ograniczenia i rybołówstwa morskiego, pilot morski i samolotowy. biurokracji, zmniejszenia reglamentacji administracyj- nej, likwidacji barier korporacyjnych oraz zwiększenia dostępu do wykonywania wszystkich zawodów, a przede wszystkim do tych regulowanych. W interesie spo- łecznym, a nie tylko gospodarczym pań- stwa, jest podjęcie pracy nad projektem tej ustawy” – oświadczył. „Klub PiS przyjmuje projekt z życzli- wością, aczkolwiek również z uwagami i będziemy pracowali nad szczegółowymi rozwiązaniami, bo już wstępna analiza wskazuje, że jest szereg pytań, jest tak- że wiele wątpliwości” – powiedział poseł Andrzej Duda (PiS). Zaznaczył, że sprawą ważną jest poszerzenie dostępu do zawo- dów przede wszystkim dla ludzi młodych. Poseł Łukasz Gibała (RP) podkreślił, że jego ugrupowanie jest „zdecydowanie za deregulacją, która niesie ze sobą szereg korzyści”. Jak mówił, mądrze przeprowa- dzona może zwiększyć liczbę miejsc pracy w wielu zawodach. Uznał, że deregulacja często jest po prostu rzeczą sprawiedliwą – nie może być tak, że ktoś, kto spełnia wszystkie merytoryczne przesłanki do wy- konywania zawodu, tylko z powodu braku

28 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

zgody odpowiedniej korporacji był tego pozbawiony. gulację, ale trzeba to robić z głową, bez pośpiechu, po Zwrócił uwagę, że Polska jest niechlubnym liderem, konsultacji ze środowiskami zawodowymi” – stwierdził. jeśli chodzi o liczbę zawodów regulowanych – jest ich Minister M. Biernacki podkreślił, że szeroko rozu- u nas ponad 300, gdy średnia unijna to 150. miana deregulacja i zmiany w prawie gospodarczym, Według posłanki Genowefy Tokarskiej (PSL), oma- w funkcjonowaniu systemów gospodarczych, to tylko wiany projekt budzi wiele emocji i kontrowersji. Dlate- jeden z zakresów działań resortu. „Nie ukrywam, że go w dalszej pracy nad nim niezbędne będzie „wysłu- jesienią zderzymy się z wielkimi projektami ustaw do- chanie publiczne” i zebranie opinii zainteresowanych tyczących prawa karnego, prokuratury i prawa cywil- grup samorządów i zawodowych. nego” – oświadczył. Również zdaniem posła Dariusza Jońskiego (SLD), Sejm skierował projekt ustawy o ułatwieniu dostę- zawodów regulowanych w Polsce jest zbyt dużo. „Je- pu do wykonywania niektórych zawodów regulowa- steśmy za tym, aby dyskutować na temat deregulacji, nych do Komisji Nadzwyczajnej do spraw związanych jesteśmy zdania, że trzeba przeprowadzić dalszą dere- z ograniczeniem biurokracji.

W PIERWSZYM CZYTANIU PREZYDENCKA KONCEPCJA ZMIAN druk nr 1525 DOTYCZĄCYCH OCHRONY KRAJOBRAZU

„Krajobraz jest dobrem ogólnonarodowym, ma spraw środowiska i ministrem właściwym do spraw wpływ na społeczeństwo, gospodarkę, kulturę. Nie- kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. stety, nie zawsze potrafimy go wystarczająco ochro- Jednym z głównych założeń proponowanych roz- nić” – powiedział sekretarz stanu w Kancelarii Pre- wiązań jest wprowadzenie powszechnej identyfika- zydenta RP Olgierd Dziekoński prezentując Izbie cji i rozróżnienia kategorii krajobrazu, jako zadania przekazany przez prezydenta Bronisława Komorow- własnego samorządów wojewódzkich. Narzędziem skiego projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw do tego ma być cykliczne (nie rzadsze niż raz na w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony kra- 20 lat) sporządzanie audytu krajobrazowego. Dzięki jobrazu. Przytaczając dane badania CBOS, z których niemu możliwe będzie rozpoznanie i scharakteryzowa- wynika, że ponad 82% ankietowanych deklarowało, iż nie typów krajobrazu (przy wykorzystaniu klasyfikacji interesuje się tym, jak wygląda przestrzeń publiczna, ustalonej w drodze rozporządzenia przez ministra wła- w której żyją, a dla 30% kwestia wyglądu najbliższego ściwego do spraw środowiska w porozumieniu z mi- otoczenia jest bardzo istotna, argumentował potrze- nistrem właściwym do spraw kultury i ochrony dzie- bę i celowość dokonania zmian w przepisach, które dzictwa narodowego) oraz dokonanie ich waloryzacji. pozwolą na wprowadzenie skutecznych instrumen- Celem waloryzacji powinno być określenie wartości tów ochrony krajobrazu, ograniczających proces jego wszystkich krajobrazów na obszarze województwa. niszczenia, a jednocześnie pozytywnie wpływających W ten sposób zostaną wskazane te, które są szcze- na mobilizację społeczeństwa do rozmaitego rodzaju gólnie cenne ze względu na swoje walory przyrodni- działań mających na celu zapobieganie jego degrada- cze, kulturowe historyczne lub estetyczno-widokowe. cji. W projekcie zaproponowano m.in. wprowadzenie Zgodnie z zaproponowaną w projekcie ustawy termi- definicji reklamy, krajobrazu, krajobrazu kulturowego nologią będą to krajobrazy priorytetowe. Audyt okre- (czyli łączącego walory przyrodnicze z efektami dzia- śliłby też zagrożenia dla nich i w oparciu o ich analizę łalności człowieka), a także dominanty krajobrazowej zaproponował sposoby ochrony. Stosowanie zaplano- (czyli obiektu o wiodącym oddziaływaniu wizualnym wanych rozwiązań następowałoby na podstawie od- w krajobrazie; dominantą może np. być wiatrak pro- rębnych aktów prawa miejscowego. dukujący energię). Szczegółowe kryteria kwalifikacji Przewidziano nowe narzędzie w tym zakresie w po- obiektów budowlanych jako dominant krajobrazo- staci urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu. Były- wych określić ma w rozporządzeniu minister właści- by to normy, które określałyby takie reguły z zakresu wy do spraw budownictwa, lokalnego planowania ładu przestrzennego jak: nieprzekraczalne parametry i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkal- i wskaźniki kształtowania zabudowy, maksymalna jej nictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do wysokość czy też dopuszczalna kolorystyka obiektów

KRONIKA SEJMOWA 29 46. POSIEDZENIE SEJMU

mowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów wyrobów, z jakich mogą być wykonane. Gmina będzie mogła też wprowadzić opłaty od ustawianych na jej terenie reklam. W pro- jekcie precyzyjnie określono, które informacje o cha- rakterze publicznym nie stanowią reklam w rozumie- niu ustawy. W debacie posłowie opowiedzieli się za skierowa- niem projektu do dalszych prac w komisji. Kluby PiS, PSL i SP zgłaszały jednak zastrzeżenia do niektórych przepisów. Zdaniem posłanki Małgorzaty Kidawy-Błońskiej (PO), proponowane zmiany są potrzebne. Podkreśli- ła ona, że w naszym kraju w wielu miejscach mamy problemy z ochroną krajobrazu. „Staramy się chronić wszystkie ważne, istotne rzeczy wpływające na na- sze życie, staramy się chronić naszą kulturę. A Polska miała wyjątkowego pecha. Najpierw wojna, potem czasy komunizmu, czasy Gomułki, które bardzo zde- gradowały krajobraz Polski, potem wejście w trans- formację, kiedy nie przykładaliśmy należytej wagi do tego, jak wygląda świat koło nas” – powiedziała. Zwróciła uwagę, że często reklama niszczy krajobraz, a czasami w ogóle zasłania widok na okolicę. Posłanka Anna Paluch (PiS) zauważyła, że do tej pory w polskim prawie nie ma skutecznych narzędzi ochrony krajobrazu, a obowiązujące, nie są należy- Projekt zaprezentował sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Olgierd Dziekoński cie wykorzystywane. Pytała o możliwe konsekwen- cje równoczesnego funkcjonowania dwóch różnych aktów prawa na danym obszarze – miejscowych budowlanych. Urbanistyczne zasady ochrony krajo- planów zagospodarowania i urbanistycznych zasad brazu mają być wiążące przy opracowywaniu pro- ochrony krajobrazu. Wyraziła obawę, że w wypadku jektów studiów uwarunkowań i kierunków zagospo- jakiejkolwiek rozbieżności, niespójności ustaleń pla- darowania przestrzennego gmin oraz miejscowych nu miejscowego i zasad urbanistycznych każdą lukę planów zagospodarowania przestrzennego, a także prawną wykorzystają inwestorzy do realizacji swoich przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarun- projektów na terenach cennych krajobrazowo. Jej kowaniach, o lokalizacji inwestycji celu publicznego, zdaniem, duże wątpliwości budzą też skutki finanso- o warunkach zabudowy, jak również pozwoleń na bu- we odszkodowań z tytułu np. obniżenia wartości nie- dowę oraz rozpatrywaniu zgłoszeń zamiaru wykony- ruchomości po wejściu w życie urbanistycznych zasad wania robót budowlanych. ochrony krajobrazu, a także finansowanie audytów Projekt ustala, że sejmiki poszczególnych woje- krajobrazowych ze środków NFOŚiGW, ze względu na wództw mają uchwalić audyty krajobrazowe w termi- ograniczony jego budżet. Posłanka wskazała też, że nie 3 lat od dnia wejścia w życie przedmiotowej usta- skomplikowana procedura umieszczania reklam ude- wy. Ich koszty mają być pokrywane z Narodowego rza w przedsiębiorców, którzy powinni mieć prawo do Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej informowania o swoich produktach i usługach. oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Także poseł Adam Rybakowicz (RP) stwierdził, Wskazano ponadto, że w razie dokonania zmian że projekt jest dobrą i wartościową inicjatywą, ale w obiekcie budowlanym, w wyniku których jego wy- uznał, że wiele spraw jest niedoprecyzowanych i przy gląd stał się niezgodny z obowiązującymi na danym ich uściślaniu powinno się wziąć pod uwagę opinię obszarze urbanistycznymi zasadami ochrony krajo- społeczną. Przypomniał, że jak wynika z uzasadnie- brazu, powiatowy inspektor będzie mógł w drodze nia projektu, szacowany dochód z tytułu opłaty od decyzji nakazać doprowadzenie go do stanu pierwot- reklam wyniesie 66,7 mln zł. Nowe regulacje jednak nego. Przewidziano, że na wniosek właściciela obiek- nie formułują przeznaczenia pobieranej opłaty. Poseł tu budowlanego rażąco naruszającego urbanistycz- uważa, że środki te powinno się kierować do budżetu ne zasady ochrony krajobrazu, wzniesionego przed jednostek samorządów terytorialnych, z przeznacze- dniem wejścia w życie nowych zasad, właściwe woje- niem na sfinansowanie zadań związanych z praktycz- wództwo może pokryć koszty dostosowania budowli ną realizacją ochrony krajobrazu i czynnej ochrony do stanu zgodnego z wymogami. przyrody. Przedstawiciel Ruchu Palikota wskazał też, Aby przeciwdziałać chaosowi reklamowemu pro- że projekt nie ma żadnego wpływu na rynek pracy. jekt przyznaje radzie gminy kompetencję do ustala- Wyraził opinię, że np. powinno się umożliwić takie nia w formie uchwały zasad i warunków sytuowania udostępnienie obszaru parku krajobrazowego do pro- obiektów małej architektury, tablic i urządzeń rekla- wadzenia działalności inwestycyjno-gospodarczej,

30 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

które nie napotyka sprzeciwu społecznego i zapewnia bogactwo architektury i zmieniających rodzimą zabu- dostosowanie istniejących ograniczeń do lokalnych dowę miejską wszechobecnych reklam, billboardów warunków geofizycznych. i neonów wymaga podjęcia zdecydowanych działań, „Oceniając obecny stan różnego typu reklam za- i dlatego z zadowoleniem należy przyjąć propozycję mieszczonych na nośnikach przy drogach zarządza- zmian w Kodeksie wykroczeń zmierzającą w kierunku nych przez różnych zarządców, na obiektach użytecz- zwiększenia kar za umieszczanie materiałów rekla- ności publicznej oraz na obiektach prywatnych, można mowych w miejscach do tego nieprzeznaczonych. zauważyć, że mamy tu wielki galimatias. Zabrnęliśmy Również według posła Mieczysława Golby (SP), chyba w ślepy zaułek i ciężko będzie z niego wyjść, inicjatywa dotycząca wzmocnienia narzędzi ochrony aczkolwiek ważne, że jest pomysł na to, żeby ten ob- krajobrazu zasługuje na poparcie i wiele zapropo- szar reklamowy zacząć porządkować” – powiedział nowanych zmian jest potrzebnych, część rozwiązań poseł Marek Gos (PSL). Podkreślił, że nie będzie to wymaga jednak uzupełnienia lub uściślenia. W jego łatwe, m.in. dlatego, iż projekt przewiduje odszkodo- opinii, niektóre kwestie zostały w projekcie całko- wania dla tych, którzy będą poszkodowani w wyniku wicie pominięte lub zmarginalizowane. Poseł zwró- przywracania uporządkowanego krajobrazu. Wyraził cił uwagę, że nowe przepisy utrwalają obecny stan obawę o źródło ich finansowania. Przestrzegał przed zarządzania krajobrazem, tzn. w dalszym ciągu nie angażowaniem w to środków NFOŚiGW. „Z tymi pie- będzie organu całościowo odpowiedzialnego za jego niędzmi na pewno będzie problem” – oświadczył. ochronę oraz gospodarkę przestrzenną w skali całe- Zwrócił uwagę, że pozostaje również kwestia praw go kraju, co jest ewenementem w Europie. Zdaniem nabytych. Musimy je szanować – zaznaczył, dodając, posła, konieczne jest stworzenie nowego systemu że tego rodzaju praw wynikających z decyzji admini- kompleksowego zarządzania, ponieważ obecne do- stracyjnych, potwierdzonych niejednokrotnie decyzja- tyczy jedynie wybranych elementów krajobrazu, mi sądowymi, wcale nie jest mało. chroni się tylko jego najcenniejsze fragmenty na Zdaniem posła Eugeniusza Czykwina (SLD), osta- podstawie np. ustaw o ochronie przyrody, o ochro- teczny kształt ustawy powinien być uzależniony także nie zabytków. od stanowisk zaprezentowanych przez zainteresowa- Sejm skierował przedstawiony przez Prezydenta RP ne strony, w szczególności przedstawicieli samorzą- projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku dów, a także np. stowarzyszenia i instytucje, których ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu do ko- troska o ochronę krajobrazu wynika z realizacji zadań misji: Infrastruktury, Kultury i Środków Przekazu oraz statutowych i z racji posiadania przez nie fachowej Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej z za- wiedzy w tym zakresie. Przedstawiciel Sojuszu uważa, leceniem zasięgnięcia opinii Komisji Ochrony Środo- że plaga szpecących uroki krajobrazu, zakrywających wiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

KRONIKA SEJMOWA 31 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ OCHRONY SPOŁECZEŃSTWA PRZED SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNYMI PRZESTĘPCAMI

Pod koniec lat 80. ubiegłego wieku, na skutek roz- z użyciem przemocy przeciwko życiu, zdrowiu, wol- poczętych wtedy głębokich przemian ustrojowych, ności seksualnej i obyczajności, zagrożonego karą najpierw zawieszono możliwość wykonywania kary więzienia, której górna granica wynosi minimum śmierci, a następnie ją zlikwidowano. Skorzystali na 10 lat. Wystąpienie tych przesłanek stwierdzałby, tym bardzo groźni przestępcy, często z poważnymi za- na wniosek dyrektora zakładu karnego, właściwy burzeniami osobowości, skazani jeszcze w PRL głów- okręgowy sąd cywilny w trzyosobowym składzie, nie za zbrodnie przeciwko życiu i wolności seksualnej. korzystając z pomocy biegłych. Na postanowienie Zmiana ta spowodowała bowiem automatyczne zastą- to przysługiwałoby zażalenie do wyższej instancji. pienie tej najwyższej sankcji 25 latami pozbawienia W postępowaniu obowiązkowo brałby udział pro- wolności (wówczas nie wprowadzono jeszcze dożywo- kurator oraz obrońca z wyboru albo ustanowiony cia). Ludzie ci w najbliższym czasie opuszczą więzienia i wiele na to wskazuje, że mogą stanowić realne za- grożenie dla społeczeństwa. Aby nie dopuścić do tego skierowano do Sejmu dwa projekty ustaw – rządowy i poselski, autorstwa parlamentarzystów Solidarnej Polski. druk nr 1577 Inicjatywa Rady Ministrów W uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o po- stępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób przedstawionym Izbie przez ministra sprawiedliwości Marka Biernackiego i pod- sekretarza stanu w tym resorcie Michała Królikow- skiego podkreśla się m.in., że podobne rozwiązania zapobiegawcze stosowane są w innych państwach europejskich, np. w Niemczech i Szwajcarii. Jednocze- śnie akcentuje się, iż są one zgodne z naszą konsty- tucją, a orzecznictwo międzynarodowych trybunałów dopuszcza sięganie po tego rodzaju nadzwyczajne środki dla skuteczniejszego zwalczania przestępczo- ści i chronienia obywateli przed najgroźniejszymi ban- dytami. Cele te rząd zamierza osiągnąć poprzez uchwa- lenie nowej, odrębnej i kompleksowej ustawy. Jej projekt zakłada, że zapisane w niej środki zabez- pieczające (nadzór prewencyjny albo umieszczenie Uzasadnienie projektu rządowego przedstawił w ośrodku terapeutycznym) stosowano by wobec minister sprawiedliwości Marek Biernacki osób, które ukończyły odbywanie sankcji izolacyjnej i spełniają kilka warunków łącznie, m.in. zostali ska- zani za przestępstwo popełnione z użyciem przemo- z urzędu. W razie orzeczenia środka izolacyjnego, cy na karę więzienia bez zawieszenia; w trakcie jej a nie nadzoru prewencyjnego, sprawcę umieszczano wykonywania zostały u nich stwierdzone zaburzenia by w Krajowym Ośrodku Terapii Zaburzeń Psychicz- psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, za- nych (KOTZP). Następowałoby to bezterminowo, burzenia osobowości lub preferencji seksualnych; podobnie jak w przypadku nadzoru prewencyjnego nieprawidłowości te muszą mieć taki charakter lub sprawowanego przez Policję. Jednak osoba, wobec nasilenie, że zachodzi wysokie prawdopodobień- której zastosowano by jeden z tych środków mogła- stwo ponownego popełnienia czynu zabronionego by zwracać się do sądu o jego uchylenie, motywu-

32 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

jąc to ustaniem przyczyn wydania przedmiotowego welizację dwóch kodeksów – karnego i karnego wyko- postanowienia. KOTZP zostałby założony przez mi- nawczego. nistra właściwego do spraw zdrowia, który powoły- W projekcie poselskim postuluje się, aby wobec wałby kierownika tej placówki. Do jego obowiązków grupy osób, określonej podobnie jak w inicjaty- należałoby m.in. sporządzenie indywidualnego planu wie Rady Ministrów (m.in. skazanych na minimum terapii dla osoby stwarzającej zagrożenie. Ośro- 10 lat więzienia, co do których istnieje wysokie dek byłby monitorowany przez całą dobę. Od osoby prawdopodobieństwo powrotu na drogę przestęp- stwarzającej zagrożenie nie pobierano by opłat za stwa) sąd karny, a nie – jak chce rząd – cywilny, pobyt i udzielone świadczenia zdrowotne. W przy- mógł orzec, w okresie do 6 miesięcy przed przewi- padkach wskazanych w ustawie (np. w razie doko- dywanym zwolnieniem, zastosowanie po opuszcze- nania przez nią zamachu na życie własne lub innego niu więzienia środka zabezpieczającego uregulo- pacjenta) dopuszczalne byłoby stosowanie przymu- wanego w art. 93 i 95a k.k. Chodzi m.in. o leczenie su bezpośredniego. w zamkniętych zakładach (np. psychiatrycznych). Postanowienie to podlegałoby zaskarżeniu. Listę takich placówek ogłaszałby szef resortu zdrowia, Projekt Solidarnej Polski w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw druk nr 1538 Podobne cele chcą osiągnąć autorzy drugiego sprawiedliwości. Nie przewiduje się zatem, tak jak przedłożenia. Zmierzają oni jednak do ich realizacji w projekcie rządowym, tworzenia odrębnego ośrod- częściowo innymi drogami niż rząd, co podkreśliła ka terapeutycznego, zakładając jednak wzmocnioną przedstawiająca Izbie uzasadnienie inicjatywy po- ochronę wyznaczonych szpitali. Należy dodać, że słanka Beata Kempa. Nie zdecydowano o uchwaleniu sąd nie określałby z góry terminu pobytu niebez- odrębnej, specjalnej ustawy, lecz zaproponowano no- piecznych przestępców w leczniczych zakładach zamkniętych. Planuje się jednak, że zwolnienie ich następowałoby na drodze sądowej, po osiągnięciu celów terapii. Projekt dopuszcza również zmianę zastosowanego środka na mniej dolegliwy, np. na zabiegi w warunkach ambulatoryjnych, jeśli zostaną one uznane za wystarczające. We wszystkich tych przypadkach przed podjęciem decyzji sąd zasięgał- by opinii specjalistów.

W łącznej dyskusji nad dwoma przedłożeniami wskazywano na pewne niebezpieczeństwa związane z proponowanymi w nich rozwiązaniami. Podkreślano, że opinie o inicjatywach w środowiskach prawniczych są podzielone. Część przedstawicieli doktryny i prak- tyki ocenia, że są one niezgodne z ustawą zasadniczą i mogą być podważone przez Trybunał Konstytucyjny, choćby z powodu odstępstw od zasady niedziałania prawa wstecz. Ponadto wskazuje się, że cele stawiane przez autorów inicjatyw można osiągnąć bez specjal- nych regulacji, np. w trybie nadzoru policyjnego, który jest już unormowany w obowiązującym ustawodaw- stwie. Wniosku o odrzucenie przedłożeń jednak nie zgłoszono, proponując skierowanie ich do specjalnie powołanej komisji nadzwyczajnej. Prezydium Sejmu postulowało natomiast, aby pracowały nad nimi dwie stałe komisje – Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Zdrowia. W głosowaniu został przyjęty pierwszy z wniosków. Projekt poselski omówiła posłanka Beata Kempa (SP) Komisja nadzwyczajna zostanie powołana na najbliż- szym posiedzeniu Sejmu.

KRONIKA SEJMOWA 33 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU druk nr 1537 POSELSKIE PROPOZYCJE ZMIAN W PROCEDURZE KARNEJ

Obecnie obowiązujące przepisy kodeksów regulu- Odmiennie kwestia ta unormowana jest w Ko- jących tryb rozpatrywania spraw dotyczących popeł- deksie postępowania cywilnego. Tu nie ma takich nienia przestępstw i wykroczeń przewidują, że pełno- ograniczeń. Jedynie od decyzji strony zależy, czy peł- nomocnikiem uczyni ona adwokata lub radcę praw- nego, czy też upoważni do występowania w swoim imieniu osobę sobie bliską w rozumieniu przepisów proceduralnych (m.in. małżonka, ojca, matkę albo brata lub siostrę). Uznając to zróżnicowanie za niewłaściwe, grupa posłów Platformy Obywatelskiej wystąpiła z inicja- tywą nowelizacji przedmiotowych kodeksów, która zmierza do ujednolicenia w tym zakresie procedur karnej i cywilnej. Uzasadnienie projektu przedsta- wiła Izbie posłanka Lidia Staroń (PO). Podkreśliła, że normujący obecnie kwestię zastępstwa proceso- wego art. 88 k.p.k. niekorzystnie wpływa na sytuację prawną pokrzywdzonego. Często przeżywa on kryzys psychiczny, co wymusza konieczność ponownego spotkania się ze sprawcą przestępstwa. Powoduje to trudności w formułowaniu myśli, a w ślad za tym precyzyjne konstruowanie składanych wniosków. Sytuacji tej nie zmienia kodeksowa możliwość usta- nowienia pełnomocnika z urzędu. Praktyka dowodzi bowiem, że w przypadku pokrzywdzonych przepis dający im takie prawo jest rzadko stosowany – ar- gumentowała posłanka, dodając, że nie ma żadnych, dostatecznie usprawiedliwionych racji przemawia- jących za utrzymywaniem przymusu adwokackiego w tym zakresie. Uzasadnienie projektu przedstawiła Wychodząc z tych założeń posłowie PO proponują posłanka Lidia Staroń (PO) rozszerzenie zakresu podmiotowego stosownych re- gulacji w Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie mocnikiem pokrzywdzonego może być tylko adwokat postępowania w sprawach o wykroczenia, poprzez lub radca prawny. Dotyczy to zarówno tzw. oskarży- wyraźne stwierdzenie, że pełnomocnikiem pokrzyw- ciela posiłkowego, jak i występującego z tzw. powódz- dzonego w postępowaniu karnym może być nie tylko twem adhezyjnym, za pomocą którego w procesie adwokat lub radca prawny, ale również osoba bliska. karnym można uzyskać odszkodowanie bez zwracania W przedłożeniu znalazły się także zmiany dostoso- się o to do sądu cywilnego. Nakaz ten ma swoje do- wujące do tej korekty inne regulacje, dotyczące m.in. bre i złe strony. Dzięki profesjonalizmowi adwokata pism procesowych i procedur odwoławczych. lub radcy prawnego skuteczniejsza może być ochrona W dyskusji wszystkie kluby poparły inicjatywę. interesów danej osoby. Może jej jednak nie stać na Przy braku sprzeciwu, projekt nowelizacji kodeksów wynajęcie zawodowego prawnika, a sama – będąc – postępowania karnego i postępowania w spra- w traumie po doznanej krzywdzie – nie jest w stanie wach o wykroczenia został skierowany do Komisji stawać przed sądem. Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.

34 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU

POSTULATY DOTYCZĄCE druk nr 1496 ROZPOZNAWANIA SPRAW O WYKROCZENIA

Z propozycjami związanymi z procedurą karną, ale rozstrzygnięcia. Sposób użycia tylko w zakresie sądzenia sprawców wykroczeń, wy- systemu teleinformatycznego stąpił także rząd. Przedstawiający uzasadnienie tej ma być określony w rozporzą- inicjatywy podsekretarz stanu w Ministerstwie Spra- dzeniu ministra właściwego do wiedliwości Stanisław Chmielewski podkreślił, że spraw sprawiedliwości. celem zaproponowanych zmian jest skrócenie czasu Inne regulacje zawarte trwania przedmiotowych postępowań, a w ślad za w przedłożeniu przewidują, że tym obniżenie wiążących się z nimi kosztów. Ma to uczestnicy postępowania będą nastąpić głównie dzięki wprowadzeniu tzw. protokołu mogli zapoznać się z protoko- elektronicznego, czyli zapisu rozprawy (dźwięku albo łem w siedzibie sądu. Obwinio- dźwięku i obrazu) za pomocą odpowiednich urządzeń nemu, który został pozbawiony technicznych. Technologie cyfrowe pozwolą na dokład- wolności, udostępniano by w ne i wierne utrwalenie czynności procesowych. Umoż- miejscu osadzenia. Z zasady liwią m.in. odtworzenie często spontanicznych reakcji dostęp ten ma być bezpłatny, stron, co zapobiegnie zdarzającym się czasem prze- poza przypadkami, gdy zainte- kłamaniom występującym w pisemnych protokołach, resowany chciałby otrzymać sporządzenie których zabiera, z reguły, sporo czasu – dokument utrwalony na infor- dodał przedstawiciel rządu. matycznym nośniku danych. Rada Ministrów zamierza osiągnąć te cele m.in. za Skróceniu procedur służyłyby pomocą dodania przepisu stanowiącego, że rozpra- również unormowania prze- wy będą utrwalane za pomocą urządzeń cyfrowych, widujące, że uzasadnienie a protokoły mają być sygnowane podpisem elektro- wyroku następowałoby tylko nicznym. Jednocześnie za zbędną uznano dotychcza- w formie ustnej. Jeśli skazany sową możliwość ich sprostowania. Jeśli jednak prezes nie mógł być przy tym obec- danego sądu uzna, że dla zapewnienia prawidłowości ny, gdyż zastosowano wobec orzekania potrzebna jest pisemna transkrypcja tego niego areszt, dostarczałoby dokumentu, zarządzałby jej sporządzenie. Z uwagi na mu się zapis obrazu i dźwięku Projekt omówił podsekretarz stanu w Ministerstwie pracochłonność tej czynności, przypadki takie byłyby z przebiegu tej czynności do Sprawiedliwości Stanisław Chmielewski uznawane za wyjątkowe. Charakter taki mają również zakładu karnego. Skróceniu przepisy przewidujące, że każda rozprawa utrwala- uległby także termin wniesienia apelacji. Wynosiłby na byłaby także w tradycyjnej, ale bardzo skróconej on 7 dni roboczych (liczonych bez sobót, od momentu formie (w pełnym zakresie stosowałoby się ją wy- zapoznania się z uzasadnieniem). łącznie w sytuacji awarii sprzętu). Zapis taki miałby Sejm przy braku sprzeciwu skierował projekt do zawierać jedynie najważniejsze elementy służące jej Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfi- identyfikacji, m.in. dane dotyczące stron oraz podjęte kacjach.

KRONIKA SEJMOWA 35 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU druk nr 1526 PROJEKT NOWEJ USTAWY O CUDZOZIEMCACH

Obowiązująca obecnie ustawa o cudzoziemcach Projekt, zgodnie z dyrektywą unijną, przewiduje była wielokrotnie nowelizowana. Wynikało to z ko- wprowadzenie jednolitej procedury udzielania cu- nieczności dostosowania jej uregulowań do prawa dzoziemcowi zezwolenia na pobyt i pracę w Polsce. obowiązującego w Unii Europejskiej i uwzględniania Dotychczas dokumenty te wydawane były w toku orzecznictwa sądów. W efekcie pogorszyła się czytel- dwóch odrębnych postępowań: o zezwolenie na pracę ność przepisów oraz pogłębił się ich kazuistyczny cha- i o zezwolenie na pobyt czasowy. Teraz zastąpiłby je rakter. Dziś stwarzają one trudności interpretacyjne jeden dokument, co znacznie uprościłoby procedurę zarówno dla organów stosującym ustawę, jak i osób legalizacji pobytu cudzoziemców, którzy chcą podjąć najbardziej nią zainteresowanych, czyli cudzoziemców. w naszym kraju zatrudnienie. Zezwolenie takie byłoby Względy te przesądziły o potrzebie opracowania wydawane przez wojewodę na wniosek zaintereso- nowego aktu prawnego całościowo i precyzyjnie regu- wanego i w jednym postępowaniu wojewoda badałby lującego problematykę przekraczania granicy i pobytu czy może on je otrzymać i jednocześnie sprawdzał, czy cudzoziemców na terytorium Polski. Inicjatywę taką pracodawca, który deklaruje chęć jego zatrudnienia podjął rząd, który przygotował projekt nowej ustawy ma możliwość zaspokojenia potrzeb kadrowych na o cudzoziemcach. Jego uzasadnienie przedstawił Izbie rynku lokalnym. sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Innym udogodnieniem dla cudzoziemców byłoby Piotr Stachańczyk. Poinformował, że nowe regulacje uprawnienie do czasowego braku zatrudnienia. Mo- zostały opracowane przy uwzględnieniu rekomendacji gliby oni przez miesiąc pozostawać bez pracy bez zawartych w dokumencie „Polityka migracyjna Polski”, zagrożenia automatycznym cofnięciem udzielonego przyjętym przez Radę Ministrów w lipcu ub.r. Dzięki zezwolenia. Proponuje się również wydłużenie okre- temu projekt zawiera wiele rozwiązań ułatwiających su pobytu dla cudzoziemców studiujących na polskich cudzoziemcom uzyskanie prawa pobytu na terytorium uczelniach. Standardowo miałby on teraz wynosić naszego kraju, zapobiegających pobytom nielegalnym, 15 miesięcy. a także służących zwalczaniu nielegalnej imigracji. Zmienione miałyby zostać procedury regulujące Ułatwienia w uzyskiwaniu zezwoleń na pobyt czaso- pobyt cudzoziemców, którzy są ofiarami handlu wy objęłyby wszystkich cudzoziemców mieszkających ludźmi. Z mocy ustawy pobyt takich osób w okresie w Polsce, bez względu na cel ich pobytu. Między in- przeznaczonym na odzyskanie sił i podjęcie dalszych nymi proponuje się wydłużenie o rok maksymalnego osobistych decyzji byłby uznawany za legalny, pod wa- okresu, na jaki zezwolenia takie byłyby udzielane. runkiem uzyskania wydanego przez właściwy organ Cudzoziemiec mógłby złożyć wniosek o jego wydanie odpowiedniego zaświadczenia. Dokument taki byłby w dogodnym dla siebie momencie, przed upływem ważny standardowo przez 3 miesiące. Po tym czasie okresu legalnego pobytu w Polsce. Dzisiaj osoba, któ- cudzoziemiec, który podjął współpracę z organami ra chce przedłużyć pobyt na terytorium naszego kraju, właściwymi do prowadzenia postępowań w sprawie musi wystąpić z takim wnioskiem przynajmniej 45 dni zwalczania handlu ludźmi oraz zerwał kontakty z oso- przed końcem okresu ważności wizy lub posiadanego bami podejrzanymi o popełnienie tego typu przestęp- zezwolenia na pobyt. stwa, otrzymywałby zezwolenie na pobyt na okres od 6 miesięcy do 3 lat. W projekcie przewidziano też nowe procedury w za- kresie wydalania cudzoziemców. Po wejściu ustawy w życie tego rodzaju decyzje zastąpiłyby dokumenty o zobowiązaniu do powrotu. Wydawałyby je organy Straży Granicznej, a instancją odwoławczą w tych sprawach byłby szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Termin dobrowolnego powrotu wynosiłby od 15 do 30 dni z możliwością jego przedłużenia, przy czym mogły- by być stosowane wyjątki dopuszczające natychmia- stowe reagowanie w przypadku zagrożenia dla bezpie- czeństwa publicznego lub bezpieczeństwa państwa. Proponowane regulacje zawierają również wiele korzystniejszych, w stosunku do obecnie obowiązu- jących, unormowań dotyczących umieszczania cudzo- ziemców w ośrodkach strzeżonych. Tego rodzaju śro- dek można by zastosować tylko wobec osób powyżej 15. roku życia. Sejm, przy braku sprzeciwu skierował rządowy projekt ustawy o cudzoziemcach do Komisji Spraw Wewnętrznych.

36 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU

PROJEKT NOWEGO PRAWA druk nr 1499 O ODSZKODOWANIACH POWYPADKOWYCH DLA FUNKCJONARIUSZY

Z powodu wielu zmian organizacyjnych, prawnych i długotrwałego uszczerbku i społecznych oraz rozwoju wiedzy medycznej obo- na zdrowiu, których nie było wiązujące obecnie przepisy ustawy z dnia 16 grudnia w dotychczas obowiązującym 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie akcie prawnym. wypadków i chorób pozostających w związku ze służ- Proponuje się wyłączenie bą w Policji uległy w znacznym stopniu dezaktualiza- odpowiedzialności odszkodo- cji. Regulacje te nie odpowiadają również obecnym wawczej w sytuacji, gdy wy- potrzebom formacji mundurowych w zakresie przy- łączną przyczyną wypadku znawania tego rodzaju świadczeń z uwagi na zupełnie było zachowanie funkcjona- nowy zakres zadań i warunków służby, obejmujących riusza spowodowane spoży- zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego, ochronę ciem środków odurzających granic czy zadania z zakresu ratownictwa. Konieczne i innych substancji o podob- stało się więc nadanie przepisom nowego brzmienia, nym działaniu. Zakłada się zgodnego z aktualnym systemem prawa. również rezygnację z obję- Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom rząd cia zakresem przedmiotowym przygotował nowy projekt ustawy o świadczeniu od- projektu świadczeń odszkodo- szkodowawczym przysługującym w razie wypadku lub wawczych z tytułu wypadków choroby pozostających w związku ze służbą, którego w drodze do miejsca i z miej- uzasadnienie przedstawił sekretarz stanu w Minister- sca wykonywania służby. stwie Spraw Wewnętrznych Piotr Stachańczyk. Wy- Uznano, że odpowiedzialność jaśnił, że dotyczy on, nie tylko Policji, ale także funk- za tego rodzaju wypadki, cjonariuszy pozostałych służb podległych MSW, czyli: które nie mają związku z peł- Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biura nieniem służby oraz są nieza- Ochrony Rządu, a także służb podległych prezesowi leżne od działań pracodawcy, Rady Ministrów: Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz- nie może obciążać jednostek nego, Agencji Wywiadu i Centralnego Biura Antyko- organizacyjnych służb będą- rupcyjnego. Przewiduje również prawo do świadczeń cych pracodawcą dla funkcjo- Projekt zaprezentował sekretarz stanu w Ministerstwie dla członków rodzin funkcjonariuszy, którzy zginęli lub nariuszy. Spraw Wewnętrznych Piotr Stachańczyk zmarli w trakcie służby. Projekt wprowadza obo- Jedna z najważniejszych propozycji polega na uza- wiązek pisemnego informowania bezpośrednie- leżnieniu wysokości świadczenia odszkodowawczego go przełożonego o wypadku (o ile pozwoli na to stan od jednolitej dla wszystkich funkcjonariuszy kwoty zdrowia funkcjonariusza i okoliczności zdarzenia). Kie- bazowej dla wypłacanego odszkodowania. Ma nią być rownik właściwej jednostki organizacyjnej danej służ- przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej by, który powołał komisję powypadkową, przez okres w roku poprzednim, ogłaszane w obwieszczeniu pre- 15 lat byłby zobowiązany do przechowywania protoko- zesa Głównego Urzędu Statystycznego. Analogiczne łów powypadkowych wraz z pozostałą dokumentacją. rozwiązanie obowiązuje w systemie ubezpieczeń po- Funkcjonariusze ci byliby również zobligowani do pro- wszechnych oraz w regulacjach określających świad- wadzenia rejestru wypadków pozostających w związ- czenia odszkodowawcze dla żołnierzy zawodowych. ku ze służbą. W projekcie proponuje się także, by rekompensata W dyskusji przedstawiciel Klubu PiS zgłosił wniosek finansowa za takie same uszczerbki na zdrowiu była o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Stwier- jednakowa dla wszystkich poszkodowanych funkcjo- dził, że ustawa, która w swym uzasadnieniu odnosi nariuszy, niezależnie od stanowiska, stopnia i rodzaju się do bardzo wzniosłych haseł, mówi o współczesnej służby. Obecnie wysokość odszkodowania ustalana specyfice zadań oraz o obecnie występujących za- jest w relacji do uposażenia funkcjonariusza, a po- grożeniach dla zdrowia i życia funkcjonariuszy służb szczególne służby mają to pojęcie odmiennie zdefinio- mundurowych, tak naprawdę ogranicza ich prawa. Po- wane (uposażenie może być zasadnicze lub zasadnicze słowie pozostałych ugrupowań nie podzielili tej opinii powiększone o dodatki). i w głosowaniu odrzucili wniosek. Projekt ustawy przewiduje uaktualnienie listy cho- Sejm skierował projekt ustawy o świadczeniu od- rób pozostających w związku ze służbą oraz okre- szkodowawczym przysługującym w razie wypadku lub ślenie wykazu norm oceny procentowej uszczerbku choroby pozostających w związku ze służbą do Komisji na zdrowiu. Wprowadza definicje urazu oraz stałego Spraw Wewnętrznych.

KRONIKA SEJMOWA 37 46. POSIEDZENIE SEJMU

W PIERWSZYM CZYTANIU POSELSKIE PROJEKTY USTAWY O RZECZNIKU PRAW PRZEDSIĘBIORCY

Sejm omówił w pierwszym czytaniu projekty ustaw o Rzeczniku Praw Przedsiębiorcy, które przygotowali posłowie klubów PSL i RP. Według obu przedłożeń był- by on powoływany przez Sejm na 5 lat i chroniłby praw i wolności przedsiębiorców. druk nr 1503 Projekt posłów PSL Posłowie Stronnictwa zwracają uwagę, że inicja- tywa powołania instytucji Rzecznika Praw Przedsię- biorcy powstała w wyniku „doświadczeń i przemyśleń pierwszego Społecznego Rzecznika Przedsiębiorców Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Le- wiatan (lata 2003-2004)”. Zadaniem Rzecznika byłaby obrona interesów przedsiębiorców w sytuacjach kon- fliktowych, w których stroną jest państwo lub jeden z jego organów. Sprawy, w których stronami pozo- stającymi w konflikcie byliby przedsiębiorcy, byłyby wyłączone z udziału RPP. Podejmowałby on działanie z własnej inicjatywy, a także na wniosek przedsiębior- ców, pracodawców albo organizacji ich zrzeszających. Rzecznik powoływany byłby przez Sejm za zgo- dą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów na 5-letnią kadencję. Nie można byłoby peł- nić tej funkcji dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Rzecznik – w myśl projektu – to instytucja niezależna od innych organów państwowych. Odpowiadałyby on Projekt Klubu PSL przedstawił poseł Krzysztof Borkowski jedynie przed Sejmem, co gwarantowałoby mu nieza- leżność oraz swobodę działania. Chroniłby go immuni- tet formalny. druk nr 1504 PSL proponuje finansowanie Rzecznika z części Inicjatywa posłów Ruchu Palikota środków wpłacanych przez przedsiębiorców na Fun- Podobne cele i zadania nowego Rzecznika są także dusz Pracy. Byłoby to ok. 10 mln zł rocznie, tyle samo zapisane w projekcie Klubu Ruch Palikota. Jego au- ile wynosi budżet Rzecznika Praw Dziecka. torzy powołują się na wyniki badań socjologicznych Prezentujący inicjatywę ustawodawczą poseł prowadzonych na ich zlecenie wśród blisko 3,5 tys. Krzysztof Borkowski powiedział, że projekt zakłada przedsiębiorców, które potwierdzają wcześniejsze powołanie instytucji służącej ochronie praw i wolności obserwacje, że działalność gospodarcza napotyka na gospodarczej przedsiębiorców, określonych w Konsty- liczne przeszkody. „Analiza ankiet wypełnionych przez tucji RP oraz innych aktach prawnych. Wskazał, że czę- przedsiębiorców wskazuje, iż trudności z którymi się sto są oni narażeni na spory, w których stroną są orga- spotykają są w dużej mierze rezultatem niewłaści- ny ścigania, administracja rządowa i samorządowa lub wego sposobu działania organów władzy publicznej. instytucje kontrolne. Szczególnie dla małych i średnich Przedsiębiorcy bardzo często skarżą się na biurokra- przedsiębiorców, których nie stać na profesjonalną tyczny i przewlekły sposób załatwiania spraw. Niejed- obsługę prawną, są one bardzo trudne, nawet jeśli nokrotnie organy administracyjne działają nierzetel- racja jest po ich stronie. W sytuacjach spornych orga- nie i błędnie interpretując przepisy prawa podejmują nem, do którego obecnie można zwrócić się o pomoc decyzje szkodliwe dla podmiotów gospodarczych” – jest Rzecznik Praw Obywatelskich, jednak, jak pokazu- twierdzą posłowie Ruchu. je praktyka, RPO, z uwagi na liczne sprawy „o innym Rzecznik chroniłby przedsiębiorców przed sprzecz- ciężarze gatunkowym” nie podejmuje się rozpatrywa- nym z prawem działaniem organów administracji nia skarg przedsiębiorców, albo robi to bardzo rzadko. publicznej, jak również sygnalizowałby organom Na przykład w roku ubiegłym RPO zbadał ponad 32 tys. ustawodawczym potrzebę zmiany przepisów, któ- spraw, z czego jedynie dwa przypadki dotyczyły pra- rych stosowanie utrudnia działalność gospodarczą. codawców. Powołanie RPP gwarantowałoby przedsię- „Zapewnienie odpowiedniej ochrony prawnej grupie biorcom możliwość dochodzenia ich praw.

38 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

blisko 1,7 mln przedsiębiorców jest konieczne tak- Debata że z tego względu, że to właśnie dzięki aktywności Poseł Andrzej Czerwiński (PO) powiedział, że nie i determinacji polskich przedsiębiorców możliwe jest można odmówić dobrych chęci autorom projektów, utrzymanie trwałego wzrostu gospodarczego” – pod- jednak jego zdaniem, wymagają one zbyt rewolucyj- kreślają autorzy inicjatywy. nych zmian. Zwrócił uwagę, że przedsiębiorcy funk- Podobnie jak w przypadku projektu PSL, także i ten cjonują w Polsce na wolnym rynku dopiero od 1990 r. przewiduje, że kandydaturę na urząd RPP zgłaszałby To zaledwie 23 lata, inne gospodarki kształtowały się Marszałek Sejmu lub 35 posłów. Rzecznik powoływany przez wiele lat – mówił. Zwrócił uwagę, że jeśli jed- byłby przez Sejm na 5-letnią kadencję i niemożliwe by- nym z zadań Rzecznika ma być ochrona przedsiębior- łoby sprawowanie tej funkcji dłużej niż przez dwie ka- ców przed sprzecznym z prawem działaniem organów dencje. Gdyby Rzecznik nie wypełniał należycie swoich administracji publicznej, to przecież takie przypadki obowiązków, Sejm mógłby go odwołać. Projekt posłów powinno się zgłaszać do prokuratury, sądów i Policji. RP przewiduje coroczne składanie przez Rzecznika Poseł Maks Kraczkowski (PiS) oceniając projekt sprawozdań Sejmowi. Ruchu Palikota, według którego RPP w sprawach Zgodnie z projektem powołanie RPP pociągnęłoby formułowania wniosków wobec organów administra- za sobą wydatki z budżetu państwa szacowane na ok. cji publicznej i występowania przez sądami miałby 8 mln zł. uprawnienia tożsame z prawami Rzecznika Praw Oby- watelskich, pytał po co więc dublować kompetencje i poszerzać liczbę etatów w administracji publicznej. W opinii posła, nie jest problemem powołanie RPP, ale to, kto zapłaci za działanie tego urzędu i czy będzie ono skuteczne. Uważa on, że potrzebne są w tym obsza- rze inicjatywy ustawodawcze Sejmu, które nie będą ograniczały się jedynie do powoływania kolejnych instytucji wskazujących błędy legislacyjne i niedocią- gnięcia szeroko pojętej administracji publicznej. Klub PiS z „ogromnym sceptycyzmem” podchodzi do obu projektów – zaznaczył. Poseł Cezary Olejniczak (SLD) złożył wniosek o odrzucenie obu projektów w pierwszym czytaniu. Argumentował, że powołanie Rzecznika nie rozwią- że problemów, z którymi borykają się przedsiębiorcy w Polsce. Żeby ta instytucja była sprawna musiałaby działać przynajmniej w każdym powiecie – dodał. Aby ułatwić życie przedsiębiorcom trzeba przede wszyst- kim usprawniać działanie sądów i poprawić działanie ministerstw – przekonywał. Według posła Piotra Szeligi (SP), powołanie RPP zagwarantowałoby wszystkim przedsiębiorcom, w tym także indywidualnym, możliwość realnego dochodze- nia ich praw i zapewniałoby wzmożoną ochronę ich interesów. „Dlatego Solidarna Polska jest za skiero- waniem projektów do dalszych prac legislacyjnych” – Projekt Ruchu Palikota omówił oświadczył. poseł Łukasz Krupa Zabierająca głos w debacie podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Grażyna Henclewska powiedziała, że resort intensywnie pracuje nad stwo- Poseł Łukasz Krupa przedstawiając założenia pro- rzeniem lepszych warunków do rozwoju przedsiębior- jektu powiedział, że wiele wskazuje na to, iż stopień czości, szczególnie w odniesieniu do małych i średnich ochrony praw i wolności przedsiębiorców, zdefinio- przedsiębiorstw. Wyraziła przekonanie, że nie tylko wany w Konstytucji RP, jest niewystarczający, a w rozbudowana infrastruktura, ale także dialog i dbałość międzynarodowych rankingach określających łatwość o jego kulturę to podstawa wsparcia przedsiębior- prowadzenia działalności gospodarczej Polska zaj- ców. „Mamy świadomość, że przedsiębiorcy potrze- muje bardzo dalekie miejsca. Poseł zwrócił uwagę, bują wsparcia ze strony polityków, bo jego brak może że projekt przewiduje nowelizację ustawy o RPO, aby oznaczać dalsze spowolnianie tempa rozwoju. Chcemy zagwarantować harmonijną współpracę obu rzeczni- dialogu, który będzie angażował również przedsiębior- ków w sprawach podejmowanych na rzecz przedsię- ców” – podkreśliła. biorców. Dodatkowo RPP mógłby podejmować sprawy Wniosek o odrzucenie projektów ma zostać podda- przekazane mu przez RPO. ny pod głosowanie na następnym posiedzeniu Sejmu.

KRONIKA SEJMOWA 39 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM WYSŁUCHAŁ

druki nr 1387, 1466 INFORMACJI SĄDU NAJWYŻSZEGO

Raz w roku Sąd Najwyższy składa Sejmowi infor- Prezes zaakcentował, że Sąd Najwyższy w swej mację o swojej działalności. Zawarte w niej spostrze- działalności nadal wielką uwagę przywiązywał do żenia i wnioski mogą okazać się bardzo pomocne ujednolicenia orzecznictwa sądów. Przyczyniały się w procesie legislacyjnym, gdyż wynikają z praktyki do tego zarówno uchwały zawierające interpreta- stosowania tworzonych przez parlament przepisów, cje przepisów budzących wątpliwości oraz wyroki która niejednokrotnie obnaża ich wady merytoryczne i postanowienia wydane w trakcie rozpatrywania i formalne. zgłoszonych skarg. W tym kontekście wskazał na niektóre rozstrzygnięcia Izby Cywilnej. Część z nich dotyczyła uprawnień konsumenckich związanych z ubezpieczeniem pojazdów mechanicznych. Miały one, z reguły, charakter prokonsumencki. Przykłado- wo, w jednej z uchwał SN zdecydował, że zakresem odpowiedzialności ubezpieczycieli są objęte także koszty wynajęcia przez poszkodowanego pełnomoc- nika na etapie postępowania przedsądowego. Kryty- ce poddał również praktykę ograniczania wysokości odszkodowania obejmującego przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego przy użyciu nowych części. Z kolei w uchwale, której nadano moc zasady praw- nej (w postępowaniu przed SN obowiązuje tak jak przepis) uznano, że istnienie dwóch lub więcej posta- nowień o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie uzasadnia wznowienie sprawy. Dziedziczenia dotyczyło także rozstrzygnięcie, zgodnie z którym tzw. zapisem windykacyjnym (ułatwia przejęcie wskazanej w nim nieruchomości lub ruchomości) może być obję- ta także rzecz należąca do małżonków pozostających we wspólnocie majątkowej. Omawiając orzecznictwo Izby Karnej prezes poin- formował, że dotyczyło ono nie tylko prawa material- nego i procesowego, ale również zagadnień natury Informację przedstawił pierwszy prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski ustrojowej. W tym kontekście wskazał uchwałę wiążą- cą się z zewnętrzną jawnością posiedzeń sądów kar- nych. SN uznał, że powinny być nią objęte te rozprawy, Informację za rok 2012 zaprezentował pierwszy na których dochodzi nie tylko do rozstrzygnięcia kwe- prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski. stii związanej z głównym przedmiotem postępowania, Powiedział, że w okresie tym rozpoznano łącznie ale także z problemem natury incydentalnej, jeżeli 10 186 spraw, o 919 więcej niż w poprzednim roku. wynika z niego możliwość ingerencji w sferę konsty- Było w tym 6862 skarg kasacyjnych (najwięcej, 3146, tucyjnie gwarantowanych praw. Podkreślono rów- wniesiono do Izby Cywilnej), 1624 zażalenia oraz nież, że wyłączenie jawności może nastąpić jedynie 162 tzw. zagadnienia prawne (np. pytania lub wnio- w przypadkach wskazanych w ustawie. Z kolei w innej ski kierowane przez uprawnione podmioty, w tym uchwale stwierdzono, że przestępstwo obrazy uczuć przez sądy niższej instancji). Średni czas oczekiwa- religijnych może być popełnione zarówno z zamiarem nia na rozpoznanie sprawy ocenia się jako zadowa- bezpośrednim, jak i tzw. wynikowym (pośrednim). lający. Trwa on ok. 10 miesięcy w Izbie Cywilnej, 6 Prezes omówił również orzecznictwo Izby Pracy, w Karnej, 8 w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych oraz i Spraw Publicznych, 1-2 miesiące w Izbie Wojskowej. decyzje podjęte w kwestiach dyscyplinarnych, dla któ- S. Dąbrowski podkreślił, że spełnia to standardy okre- rych SN jest organem drugiej instancji. ślone w Konstytucji RP, a także w konwencjach mię- Przedstawiając propozycje zmian w ustawodaw- dzynarodowych. Dodał, że wzrosło średnie obciążenie stwie, pierwszy prezes wskazał m.in. na celowość sędziego, ze 109 spraw rozstrzyganych w 2011 r., do uchwalenia: nowej ustawy o spółdzielniach, zwłasz- 118 w roku objętym informacją. Oznacza to, że – po cza mieszkaniowych, szerszych regulacji dotyczących uwzględnieniu urlopów i świąt – sędzia ma 2 dni na elektronicznych postaci czynności procesowych oraz załatwienie jednej sprawy. bezzwłocznego usunięcia wad unormowań z zakre-

40 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

su kosztów sądowych. Za potrzebne uznał również W imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowie- np. ustawowe wskazanie grupy profesjonalnych peł- ka poseł Robert Kropiwnicki (PO) stwierdził, że za- nomocników, która mogłaby reprezentować strony poznała się ona z informacją SN. w sprawach objętych przymusem adwokackim oraz Sejm nie poddaje pod głosowanie informacji SN, podwyższenie przynajmniej do 25 tys. zł kwoty warun- podkreślając tym samym jego suwerenną pozycję wo- kującej możliwość wniesienia skargi kasacyjnej z za- bec Izby. Po dyskusji, prowadzący obrady marszałek kresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. ograniczył się do stwierdzenia, że zapoznano się z nią.

SEJM PRZYJĄŁ

druki nr 1462, SPRAWOZDANIE NIK ZA ROK 2012 1556

Sejm wysłuchał sprawozdania z działalności Naj- nionym przypuszczeniu popełnienia przestępstwa oraz wyższej Izby Kontroli w 2012 r., które przedstawił pre- 182 zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów zes NIK Jacek Jezierski. publicznych. Korzyści finansowe wynikające z kontroli, W tym obszernym, blisko 500-stronicowym doku- czyli odzyskane dla budżetu państwa i budżetów samo- mencie podkreślono, że „priorytetem działalności kon- rządów, wyniosły 454 mln zł, a więc niemal dwukrotnie trolnej NIK jest bezpieczeństwo finansów publicznych, więcej niż wynosi roczny budżet NIK. Finansowa skala poprawa skuteczności systemu edukacji, zapewnienie nieprawidłowości wykryta w instytucjach państwo- przez państwo powszechnej i niezawodnej opieki me- wych w 2012 r. to 18,7 mld zł. dycznej oraz zachowanie dziedzictwa narodowego, za- Kontrolerzy rozpatrzyli 5696 skarg obywatelskich sobów naturalnych i ładu przestrzennego”. i wniosków o kontrolę. W wyniku ich analizy przepro- W roku 2012 NIK przeprowadziła ponad 400 kontro- wadzono 220 kontroli doraźnych. li: 182 planowych i 225 doraźnych. W ich wyniku Izba Prezes NIK przypomniał, że w okresie jego sze- skierowała do prokuratury 136 zawiadomień o uzasad- ścioletniej kadencji zrealizowanych zostało ok. 40 tys.

KRONIKA SEJMOWA 41 46. POSIEDZENIE SEJMU

W 2012 r. NIK kontrolowała różne inwestycje dro- gowe i kolejowe. „O ile działania Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad postrzegamy jako pozy- tywne, o tyle prace związane z inwestycjami prowa- dzonymi przez Polskie Koleje Państwowe oceniamy negatywnie. Co prawda w ostatnim czasie wzrosła liczba przedsięwzięć dotyczących procesu moderniza- cji infrastruktury kolejowej, ale niestety realizacja po- nad połowy z nich jest opóźniona, w tym w niektórych przypadkach opóźnienia sięgają 29 miesięcy w stosun- ku do pierwotnie ustalonych terminów” – powiedział prezes. Najwyższa Izba Kontroli badała też jak wygląda dokształcanie nauczycieli i stwierdziła, że ok. 2/3 pe- dagogów korzysta z różnych form podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych poprzez szkolenia, ale ok. 30% pozostaje poza tym systemem i nie wykorzystuje możliwości szkoleń wynikających z Karty Nauczyciela. Kontrole dotyczące służby zdrowia pozytywnie oce- niły funkcjonowanie szpitalnych oddziałów ratunko- wych. Jedynym mankamentem jest to, że trafia tam za dużo pacjentów, którzy tak naprawdę nie wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. NIK przygląda się też uważnie przestrzeganiu praw osób niepełno- sprawnych i odnotowuje w tej sferze znaczący postęp, Sprawozdanie omówił prezes w szczególności w instytucjach publicznych. Wciąż jed- Najwyższej Izby Kontroli Jacek Jezierski nak wiele z nich nie dostosowało się pod względem technicznym do pełnej obsługi tych osób. wniosków pokontrolnych przekazywanych różnym jed- Stwierdzono, że tylko około 12% badań naukowych nostkom, zarówno administracji rządowej, jak i samo- ukierunkowanych jest na zastosowanie ich wyników rządowej. „To jest istotny wkład NIK w poprawę funk- w praktyce. Polska na tle innych krajów UE wypada tak- cjonowania tych jednostek, a tym samym państwa” że bardzo przeciętnie, jeśli chodzi o liczbę zgłaszanych – podkreślił. Nie krył, że nieco inna jest sytuacja, jeśli wynalazków do Europejskiego Urzędu Patentowego. chodzi o stopień wykorzystania tzw. wniosków de lege Jedna z kontroli dotyczyła stanu policyjnych komend ferenda, postulujących zmiany w ustawodawstwie. i komisariatów. Była ona inspiracją do zaplanowania Według Izby, realizowanych jest w tym przypadku większych środków na inwestycje w tych obiektach, tylko ok. 25% wniosków. Część z nich wymaga dużych które rzeczywiście w wielu wypadkach znajdowały się nakładów finansowych, część jest realizowana w nie- w opłakanym stanie. co późniejszym okresie, a część, dotyczących zmian Z kolei kontrole stanu przygotowań do zapobiega- w ustawach bądź przepisów wykonawczych, reali- nia skutkom powodzi wykazały m.in., że ciągle brakuje zowana jest w innej formie. „Ciągle jednak bolączką pieniędzy na budowę wałów i polderów przeciwpowo- państwa polskiego jest wysoki stopień nierealizowa- dziowych. „Z satysfakcją możemy ocenić pozytywnie, nia przez ministrów obowiązków wynikających z ustaw że pomoc świadczona powodzianom bezpośrednio po w postaci wydawania rozporządzeń” – wskazał prezes. tych zdarzeniach jest prowadzona naprawdę skutecz- Jacek Jezierski mówił też o wspólnym z „partnerem nie, rozdzielana jest szybko i sprawnie, trafia w więk- ukraińskim” 3-letnim kontrolowaniu przygotowań do szości wypadków do tych, którzy najbardziej jej potrze- Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012. „Chcę bują” – powiedział J. Jezierski. z satysfakcją powiedzieć, że właściwie prawie wszyst- W roku 2012 NIK po przeprowadzeniu kontro- kie nasze wnioski były realizowane i jestem przekona- li w 2856 podmiotach, przedstawiła Sejmowi 185 ny, że sukces organizacyjny tych Mistrzostw jest też informacji pokontrolnych, w których sformułowała w jakiejś części sukcesem Najwyższej Izby Kontroli” 65 wniosków de lege ferenda. „Pokazujemy różnego – stwierdził. typu nieprawidłowości, w tym również dotyczące spra- Kontrolując wykonanie budżetu państwa przez wozdań finansowych i ksiąg rachunkowych. W sumie Ministerstwo Sportu i Turystyki NIK zwróciła jednak nasi kontrolerzy wykryli nieprawidłowości formalne uwagę, że z rezerwy celowej przeznaczonej na zadania w tej dziedzinie sięgające ponad 800 mld zł” – poin- związane z EURO 2012 i upowszechnianie siatkówki formował prezes. wśród dzieci i młodzieży wydatkowano ponad 5 mln zł „Za miesiąc przekażę swojemu następcy urząd nie na koncert Madonny na Stadionie Narodowym. „Uzna- tylko cieszący się społecznym uznaniem, dobrze wy- liśmy, że było to niezgodne z normą prawną zapisaną posażony, zatrudniający oddanych i świetnie przygo- w ustawie budżetowej, która określała cel tej rezerwy. towanych pracowników, ale przede wszystkim instytu- W naszym przekonaniu te pieniądze można było w ten cję, która zachowała swoją konstytucyjną niezależność sposób wydać dopiero po uzyskaniu zgody Ministra od władzy wykonawczej i autonomię wobec Sejmu opi- Finansów i pozytywnej opinii sejmowej Komisji Finan- saną w ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli” – oświad- sów Publicznych” – wskazał J. Jezierski. czył J. Jezierski na zakończenie wystąpienia.

42 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

W debacie posłanka Teresa Piotrowska (PO) po- Odpowiadając na pytania, Jacek Jezierski poinfor- wiedziała, że jej Klub nigdy nie miał większych uwag mował m.in., że średnie wynagrodzenie w Izbie wynosi do realizacji swojego budżetu przez NIK, jednak w tym ok. 9500 zł brutto, czyli ok. 6000 zł netto. Przyznał, że roku uwagę zwróciły wyjątkowo duże nagrody dla kie- w jednej z delegatur pojawiły się oskarżenia o mob- rownictwa Izby, a bardzo niskie dla pozostałych pra- bing. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kon- cowników, co w obliczu kryzysu i nagonki na wszyst- trolę, nie doszukała się jednoznacznych uchybień, ale kie inne instytucje, gdzie nagrody w poprzednim roku zwróciła uwagę na pewne zjawiska, które mogą nosić się pojawiły, wydaje się trochę niefortunne. Niepokój znamiona różnych niedobrych zachowań. Na szczęście Klubu wywołało również niewykonanie planu inwesty- takich spraw jest niewiele – dodał. cji. Te uwagi nie zmieniają jednak pozytywnej oceny Prezes NIK Jacek Jezierski kończy w sierpniu br. działalności NIK w roku 2012 – zapewniła. „Uznajemy, sześcioletnią kadencję na tym stanowisku. Posłowie że każda kontrola pomaga w naprawieniu państwa, podziękowali mu za jego pracę i życzyli dalszych suk- a wskazane nieprawidłowości mobilizują do naprawia- cesów na niwie zawodowej. nia błędów” – podkreśliła. Pozytywną ocenę działalności NIK wystawiła Komi- „Bez wątpienia Najwyższej Izbie Kontroli należą sja do Spraw Kontroli Państwowej – powiedział poseł się słowa uznania za kolejny rok konsekwentnej pra- Arkadiusz Czartoryski (PiS) prezentując jej opinię cy” – mówił poseł Tadeusz Dziuba (PiS). Oceniając o Sprawozdaniu. Poinformował, że stałe komisje sej- przeprowadzone przez nią kontrole przestrzegał przed mowe, z wyjątkiem Komisji Łączności z Polakami za „rutynowym i oderwanym od realiów mechanizmem Granicą, która nie zajęła stanowiska, także dobrze formułowania ocen”. Jako przykład powołał się na oceniły ten dokument. błąd w ustaleniach kontroli dotyczącej katastrofy sa- Sejm, przy braku sprzeciwu, przyjął Sprawozdanie molotu prezydenckiego w Smoleńsku w dniu 10 kwiet- z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2012 r. nia 2010 r. „W raporcie NIK stwierdzono, że w MSZ zapewniono sprawny i bezpieczny przepływ informacji zarówno wewnątrz resortu, jak i z innymi podmiota- mi zaangażowanymi w realizację wizyty. Jednak jakiś czas później okazało się, iż system nie mógł wówczas funkcjonować, ponieważ tego dnia nie działał sys- tem informatyczny Ministerstwa. Jeśli NIK ugrzęźnie w schematach, otwarta zostanie szeroka brama do awansu wszelkiej maści pozorantów i pieczeniarzy” – oświadczył. Podkreślił, że uwagi te nie zmieniają pozy- tywnej opinii klubu o pracy NIK. Poseł Marek Domaracki (RP) powiedział, że w roku 2012 NIK wykonała „kawał dobrej roboty”. Na podstawie wyników jej kontroli wiemy tak naprawdę co należy poprawić, co należy zmienić, kogo zwolnić, a kogo nagrodzić. „W imieniu klubu prezesowi i całej Izbie dziękuję za dobrą, rzetelną robotę w 2012 r. Klub Poselski Ruch Palikota zagłosuje za przyjęciem spra- wozdania z działalności NIK” – oświadczył. Według posła Jana Burego (PSL), NIK to instytu- cja, która już od kilkudziesięciu lat może pochwalić się wysokimi standardami pracy i która potrafiła wypraco- wać sobie dobrą pozycję nie tylko w Polsce, ale także w Europie. Posła interesowało średnie wynagrodzenie w NIK, bowiem, jak mówił, podawane są różne liczby na ten temat, np. że na 1701 etatów w NIK średnie wynagrodzenie wynosiło 8260 zł. Wyjaśnił, że mówi o tej sprawie ponieważ uważa, że dobrych kontrolerów należy właściwie wynagradzać, m.in. po to, żeby firma była stabilna, a pracownicy nie odchodzili do innych, lepiej płacących instytucji. Posła Artura Ostrowskiego (SLD) interesowa- ły „sprawy pracownicze” w NIK. Zwrócił uwagę, że w ostatnim okresie w prasie pojawiły się informacje, iż Izba, która kontroluje inne instytucje, jest kontrolo- wana przez Państwową Inspekcję Pracy. „W związku z tym chciałbym zapytać pana prezesa, ile jest spraw związanych z mobbingiem, inwigilacją, dyskryminacją czy też szykanowaniem pracowników NIK przez prze- łożonych? Dobrze byłoby, aby NIK w 10% była przykła- dem dla innych instytucji państwowych i przestrzegała prawa, a przede wszystkim prawa pracy” – mówił.

KRONIKA SEJMOWA 43 46. POSIEDZENIE SEJMU

RZĄD INFORMUJE

druki nr 1412, 1480 O SPECJALNYCH STREFACH EKONOMICZNYCH W 2012 ROKU

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodar- nej Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Wzrosły ki Andrzej Dycha zapoznał posłów z dokumentem też nakłady na promocję stref z 6 mln zł w 2011 r. do pt. „Informacja o realizacji ustawy o specjalnych stre- 7,4 mln zł w 2012 r. Spółki zarządzające SSE otrzyma- fach ekonomicznych – stan na ły wsparcie w wysokości 190 mln zł tytułem zwolnień 31 grudnia 2012 r.”. podatkowych. Poinformował, że na ko- Posłanka Mirosława Nykiel (PO) przedstawiła niec ubiegłego roku działało Izbie sprawozdanie z prac Komisji Gospodarki nad w Polsce 14 specjalnych stref dokumentem. Podkreśliła konieczność kontynuowa- ekonomicznych (SSE) w 146 nia działalności specjalnych strefach ekonomicznych, miastach i 210 gminach wskazując na wielopłaszczyznowe korzyści płynące o łącznym obszarze 15 829 z ich funkcjonowania dla gospodarki naszego kraju. ha. W relacji do 2011 r. ob- SSE dają szansę na osiągnięcie przez polski przemysł szar ten powiększył się o 784 konkurencyjności, zwłaszcza w takich branżach jak: ha. Granice stref zmieniano motoryzacyjna, lotnicza, produkcji nowoczesnych ma- siedem razy, w związku z wy- teriałów budowlanych, a także artykułów AGD i RTV gaśnięciem zezwoleń, ale oraz w świadczeniu wysoko wyspecjalizowanych przede wszystkim z powodu usług – pokreśliła. Strefy stanowią przyjazne środo- kryzysu, który silnie dotknął wisko dla parków przemysłowych i technologicznych. branże elektroniczną i moto- Bez ich działalności skutki kryzysu byłyby większe, ryzacyjną. Największy stopień zwłaszcza w zakresie zatrudnienia. Z analiz wynika, zagospodarowania osiągnęły że na koniec 2012 r. stopa bezrobocia w Polsce była- strefy: pomorska, warmińsko- by większa co najmniej o 1,3%. W powiecie wałbrzy- -mazurska i katowicka. Przed- skim i mieleckim, gdyby nie było stref, bezrobocie siębiorcy mieli na ich terenie wynosiłoby ponad 30%. Podsumowując, bilans zysków 1545 ważnych zezwoleń na i strat dla gospodarki polskiej z działalności SSE jest prowadzenie działalności. pozytywny – podkreśliła posłanka. Poinformowa- W 2012 r. wydano 167 no- ła, że Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawione wych zezwoleń – o 21 mniej sprawozdanie za rok 2012, rekomendując Izbie jego niż w 2011 r. Skumulowana przyjęcie. Przypomniała, że w świetle obowiązującej wartość inwestycji osiągnęła ustawy o działalności stref ekonomicznych mogą one Informację przedstawił podsekretarz stanu 85 800 mln zł i w stosunku do funkcjonować na terytorium Polski do 2020 r. Z punk- w Ministerstwie Gospodarki Andrzej Dycha 2011 r. była wyższa o 6200 tu widzenia inwestorów to okres o wiele za krótki na mln zł. Ponad 74% kapitału wyłożenie kilkudziesięciu milionów i osiągnięcie zy- ulokowanego w SSE pochodziło z: Polski, Niemiec, sków – dodała. USA, Holandii, Włoch i Japonii. Liczba miejsc pracy „Osobiście bardzo się cieszę z wczorajszej decyzji wzrosła o 6700; w końcu 2012 r. zatrudniano 247,5 tys. Rady Ministrów, która zdecydowała o przedłużeniu pracowników. Największy wzrost zatrudnienia ogółem funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych miał miejsce w strefie mieleckiej i wyniósł 14%; spa- o 6 lat, do końca 2026 r. Myślę, że jest to pierwsza, dek nastąpił w strefach: pomorskiej, suwalskiej i sta- może najważniejsza, z decyzji odnoszących się do rachowickiej. Znaczący udział w skumulowanej war- całego pakietu przepisów regulujących ich funkcjo- tości inwestycji miały firmy sektora motoryzacyjnego nowanie” – zakomunikowała podczas debaty pod- (26% łącznych nakładów), producenci wyrobów z gumy sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Ilona i tworzyw sztucznych oraz wyrobów z mineralnych su- Antoniszyn-Klik. Obecnie resort gospodarki prowa- rowców niemetalicznych. W 2012 r. silna koncentracja dzi dalsze analizy, mające ocenić zyski z funkcjono- branż charakteryzowała strefy: legnicką, warmińsko- wania stref dla finansów publicznych. Zakończenie -mazurską i katowicką. Najwyższą dynamikę odnoto- tych prac nastąpi niebawem i zostaną sformułowane wano w legnickiej; tu nakłady na inwestycje wzrosły wnioski, które resort udostępni posłom. Zwiększe- o ponad 12%. W suwalskiej i warmińsko-mazurskiej nie atrakcyjności inwestycyjnej Polski oraz szansa nastąpił spadek skumulowanej wartości inwestycji, na wykorzystanie całego obszaru SSE (20 tys. ha) odpowiednio o 0,9% i 6,8%. to główny cel wydłużenia funkcjonowania stref do W 2012 r. na budowę infrastruktury SSE wydano 2026 r. – oświadczyła wiceminister. Dłuższe funkcjo- 369 300 tys. zł. Wydatki spółek zarządzających strefa- nowanie SSE będzie miało szczególne znaczenie dla mi na ten cel stanowiły blisko 31% tej kwoty; pozostała przedstawicieli sektorów o niskiej stopie zwrotu, np. była udziałem gmin, gestorów mediów oraz General- z branży motoryzacyjnej.

44 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

Wiadomość o przedłużeniu funkcjonowania SSE została przyjęta przez posłów z uznaniem. Wskazy- wali oni, że zbyt krótki okres ich działania zniechęcał zwłaszcza zagranicznych inwestorów do poważniejsze- go wiązania z Polską swoich planów. Przedstawiciel Klubu PO opowiedział się za przyjęciem dokumentu, podkreślając, iż specjalne strefy ekonomiczne dobrze wpisują się w krajobraz polskiej gospodarki. Natomiast reprezentant Klubu PiS zapowiedział, że posłowie jego ugrupowania wstrzymają się od głosu, gdyż jak wyja- śnił w strefach tych powinny być przede wszystkim roz- wijane branże, które gospodarkę modernizują. Podob- ne stanowisko zajął Klub RP, którego przedstawiciel stwierdził, że strefy mają służyć budowaniu w Polsce nowoczesnego przemysłu i wdrażaniu innowacyjnych technologii, a nie przedsiębiorcom, którzy przenoszą swoje firmy do nich, aby uniknąć płacenia podatków. Klub PSL jest zdania, że strefy powinny być lokowane na terenach, gdzie zalezienie inwestora jest bardzo trudne, przeważa produkcja rolna, a wiele zakładów upadło. Klub SLD pomimo zastrzeżeń do działalności stref, szczególnie w ostatnich dwóch latach pozytywnie ocenił przedłożoną przez rząd informację. Głosami 275 posłów, przy 15 przeciwnych i 154 wstrzymujących się, Sejm przyjął „Informację o reali- zacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych – stan na 31 grudnia 2012 r.”.

RZĄD NA BIEŻĄCO INFORMUJE SEJM W SPRAWIE PODZIAŁU ŚRODKÓW NA POLITYKĘ SPÓJNOŚCI W LATACH 2014–2020

Poseł Marek Sawicki w imieniu Klubu Polskiego lekarskiej, szkół, dowóz środków produkcji i wywóz Stronnictwa Ludowego zwrócił się do ministra rozwo- produkcji rolniczej. Tymczasem – zdaniem posła – roz- ju regionalnego z prośbą o przedstawienie informacji chodzą się „niepokojące sygnały, że według jakiś bliżej w sprawie podziału środków na politykę spójności nieokreślonych przepisów, w ramach polityki spójno- w latach 2014–2020. Przypomniał, że w Strategii Roz- ści nie będzie można dróg powiatowych i gminnych ani woju Kraju 202” oraz strategii Europa 2020 akcentuje budować, ani modernizować i naprawiać”. „Jakie to się potrzebę zapewnienia zrównoważonego, spójne- przepisy UE zabraniają przeznaczania środków na te go rozwoju, przy jednoczesnym włączeniu w proces drogi? Jeśli takich przepisów nie ma, to czy w zale- modernizacji najbardziej zaniedbanych cywilizacyjnie ceniach do regionalnych programów operacyjnych są regionów. W Polsce należą do nich obszary wiejskie. wskazania, aby mogły one być przewidziane do reali- W opinii posła, część zadań, głównie o charakterze zacji?” – pytał przedstawiciel wnioskodawcy. infrastrukturalnym, realizować można w ramach poli- Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regio- tyki spójności. „W Polsce drogi gminne i powiatowe, nalnego Marceli Niezgoda wyjaśnił, że w ramach per- mimo dużych inwestycji, nadal wymagają ciągłego do- spektywy budżetowej do 2020 r. europejskie fundusze finansowania” – wskazał. Chodzi o zapewnienie bez- strukturalne i inwestycyjne (rolny, rybacki, spójności, pieczeństwa żywnościowego, dostępności do opieki społeczny i rozwoju regionalnego) będą funkcjonowa-

KRONIKA SEJMOWA 45 46. POSIEDZENIE SEJMU

Przedstawiciel wnioskodawców, Odpowiedzi udzielił podsekretarz stanu w Minister- poseł Marek Sawicki (PSL) stwie Rozwoju Regionalnego Marceli Niezgoda

ły razem. Powiedział, że sprawa wsparcia transportu, ziomie ok. 15 mld euro, z czego ponad 3 mld euro – na jako wydzielonej dziedziny gospodarki, znajduje się dofinansowanie go w ramach regionalnych progra- w propozycjach przyszłych regulacji unijnych. Obecnie mów operacyjnych. Są one w przygotowaniu. „Prowa- są już one negocjowane na poziomie tzw. trilogu: Rady dzimy obecnie rozmowy w tej sprawie z marszałkami Europejskiej, Komisji Europejskiej i Parlamentu Eu- województw. Ostateczny kształt programów operacyj- ropejskiego. Instytucje te zaproponowały jedenaście nych powstanie do końca roku. Każdy będzie musiał celów tematycznych, w ramach których odbywać się odnosić się do obszarów wiejskich, zarówno w opisie, będzie wsparcie z funduszy UE. Cel nr 7 obejmuje pro- jak i kwotowo” – zapowiedział M. Niezgoda. Zazna- mowanie zrównoważonego transportu i usuwanie nie- czył, iż w Polsce środki te będą kierowane na budowę doborów przepustowości w działaniu najważniejszych głównych korytarzy transportowych, zwłaszcza w sieci infrastruktur sieciowych. transeuropejskie, ale także na inwestycje w tzw. węzły Wiceminister wyjaśnił, że bezpośrednich przepisów drugorzędne czyli drogi włączające ruch do tych sie- regulujących wsparcie dróg ze względu na ich kate- ci. Zarazem na poziomie regionalnym przewidywane gorię nie ma, ale wydatki na nie mają uzasadniać ich są inwestycje komplementarne. Projekty regionalne funkcje. „Zdecyduje nie kategoria drogi, lecz jej funk- winny wpisywać się w cele wyznaczone w strategiach cja. (...) Nie wyklucza się więc a priori żadnej z nich; poszczególnych samorządów województw. jeśli bowiem dana droga pełni funkcje gospodarcze czy Podczas debaty, wiceminister ustosunkował się społeczne, może być współfinansowana z europejskich też m.in. do pytania o skuteczność oddziaływania Eu- funduszy strukturalnych i inwestycyjnych” – zapewnił. ropejskiego Funduszu Społecznego. Podał, że ponad Wiceminister wskazał, że Ministerstwo Rozwo- 70% tego Funduszu będzie wdrażane poprzez regional- ju Regionalnego uzgadnia z Komisją Europejską za- ne programy operacyjne łączące Europejski Fundusz łożenia nowych programów. Rozdysponowanie ok. Rozwoju Regionalnego z Europejskim Funduszem Spo- 300 mld zł z budżetu Unii na lata 2014–2020, jest za- łecznym w taki sposób, by móc jednocześnie planować pisane w tzw. Umowie Partnerstwa. Dokument ten, wsparcie przedsiębiorczości w sferze infrastruktury, obecnie poddawany konsultacjom, zostanie przedsta- zakupu maszyn oraz wsparcie w zakresie rozwoju edu- wiony do akceptacji rządowi, a następie do końca 2013 kacji i podnoszenia kompetencji. Zapewnił, że przed- r. Komisji Europejskiej. Na sektor transportu drogowe- siębiorcy z obszarów wiejskich nie będą wykluczeni go, kolejowego i wodnego przewidziano środki na po- z pomocy.

46 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM WYBRAŁ

PREZESA NAJWYŻSZEJ IZBY KONTROLI druki nr 1595, 1602

22 sierpnia br. dobiega końca 6-letnia kadencja prezesa Najwyższej Izby Kontroli. W związku z tym, w myśl Konstytucji RP, Sejm – za zgodą Senatu – zobo- wiązany jest do powołania nowego prezesa NIK. Kandydaturę Krzysztofa Kwiatkowskiego, zgłoszo- ną przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska, zaprezentował Izbie poseł Rafał Grupiński. Podkre- ślił, że jest on człowiekiem doświadczonym, wszech- stronnym, zrównoważonym w swoich ocenach, znakomicie znającym prawo, gwarantującym bez- stronność w pełnieniu funkcji prezesa NIK. Przytoczył też opinię na jego temat byłego premiera Jerzego Buzka: „To dobra, a wręcz naturalna kandydatura. Nieczęsto udaje się znaleźć kandydata tak dobrze przygotowanego do urzędu. Krzysztof Kwiatkowski to osoba, która z uwagi na swoje wykształcenie, do- świadczenie oraz umiejętność szukania kompromisu ponad politycznymi podziałami może doskonale podo- łać obowiązkom”. Pozytywną opinię Komisji do Spraw Kontroli Pań- stwowej o kandydaturze Krzysztofa Kwiatkowskiego na stanowisko Prezesa NIK przedstawił poseł Jaro- sław Pięta (PO). Zastrzeżenia i uwagi do kandydata zgłosili posłowie klubów PiS i SP. Poseł Zbigniew Girzyński (PiS) zwrócił uwagę, że K. Kwiatkowski jest jedynym w ciągu ostatnich dwudziestu kilku lat kandydatem na szefa NIK, który oddało głos 268 posłów, przeciwnych jego wybraniu kierowany jest na to stanowisko prawie bezpośred- było 138, 39 wstrzymało się od głosu. Po zaakceptowaniu kandydatury przez Senat, pre- nio z ław rządowych. „Jak pan chce kontrolować te zes złoży wymagane ustawą ślubowanie. fatalne inwestycje rządu Donalda Tuska? Jak pan chce kontrolować ministra finansów i ten potężny Krzysztof Kwiatkowski urodził się w 1971 r. deficyt budżetowy?” – pytał. Stwierdził, że jest to Jest absolwentem prawa na Uniwersytecie War- najbardziej polityczna kandydatura na szefa NIK szawskim. Przez wiele lat pracował na rzecz sa- w historii III RP. morządu terytorialnego wszystkich szczebli – był „Złą praktyką jest to, że partia rządząca, której radnym, wiceprezydentem Zgierza, wiceprzewodni- spadają sondaże, na szefa instytucji kontrolnej wy- czącym sejmiku województwa łódzkiego. W latach syła swojego polityka” – oświadczył poseł Arkadiusz 1997–2001 był doradcą premiera Jerzego Buzka. Mularczyk (SP). Powiedział, że wielu posłów ceni W okresie 2007–2011 był senatorem (kierował Ko- K. Kwiatkowskiego, gdyż jest on politykiem meryto- misją Ustawodawczą). rycznym, dobrze przygotowanym do pełnienia funkcji, Od lutego do października 2009 r. był sekreta- jednak istotna jest odpowiedź na pytanie, czy polityk rzem stanu, a następnie do października 2011 r. partii rządzącej jako szef NIK będzie skutecznie kon- ministrem sprawiedliwości, ostatnim, który był trolował rząd Platformy Obywatelskiej. jednocześnie prokuratorem generalnym (do końca Sejm bezwzględną większością głosów dokonał marca 2010 r.). wyboru Krzysztofa Kwiatkowskiego na prezesa Od 2011 r. jest posłem na Sejm VI kadencji, Najwyższej Izby Kontroli. W głosowaniu wzięło udział przewodniczącym Komisji Nadzwyczajnej do spraw 445 posłów. Większość bezwzględna wynosiła 223 zmian w kodyfikacjach. głosy. Za kandydaturą Krzysztofa Kwiatkowskiego

KRONIKA SEJMOWA 47 46. POSIEDZENIE SEJMU

SEJM PODJĄŁ UCHWAŁĘ druki nr 1410, 1580 W 70. ROCZNICĘ BUNTU WIĘŹNIÓW W NIEMIECKIM NAZISTOWSKIM OBOZIE ZAGŁADY W TREBLINCE

2 sierpnia 1943 roku w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince wybuchł bunt więźniów, który w konsekwencji przyspieszył likwidację jednego z największych miejsc zagłady narodu żydowskiego w podbi- tej przez III Rzeszę Europie. Zamordowano w nim ponad 800 tys. osób. Po zdobyciu broni więźniowie zaatakowali pilnujących obozu SS-manów i zniszczyli część infrastruktury obozowej. Około 200 więźniów zbiegło i, między innymi dzięki pomocy okolicznych mieszkańców, kilkudzie- sięciu z nich przeżyło wojnę. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd bohaterom buntu w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince, którzy podjęli heroiczną walkę o wolność i godność człowieka. Jednocześnie Sejm Rzeczypospo- litej Polskiej składa wyrazy największego szacunku i czci wszystkim mieszkańcom okolicznych miejscowości, którzy nieśli pomoc swoim żydowskim braciom. Wielu Polaków za udzieloną pomoc zapłaciło życiem.

48 KRONIKA SEJMOWA 46. POSIEDZENIE SEJMU

NA 46. POSIEDZENIU W DNIACH 23–26 LIPCA 2013 R. SEJM PONADTO:

PODJĄŁ UCHWAŁY w sprawie uznania projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy w za- kresie dostępu do rynku usług portowych oraz przejrzystości finansowej portów za niezgodny z zasadą po- mocniczości (druki nr 1567, 1568); o zmianie uchwały w sprawie powołania i wyboru składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw deregulacyjnych (druk nr 1524); w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 1606). ROZPATRZYŁ STANOWISKA SENATU W SPRAWIE USTAW o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 939, 1428, 1566, 1598; przyjęto część poprawek Senatu); o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druki nr 946, 1401, 1401-A, 1565, 1581; przyjęto część poprawek Senatu); o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1045, 1431, 1431-A, 1564, 1594; przyjęto poprawki Senatu); o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (druki nr 1098, 1343, 1513, 1546; przyjęto część poprawek Senatu).

PRZYJĄŁ informację Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej dotyczącą realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program ochrony brzegów morskich” w 2012 r. (druki nr 1299, 1394; Sejm nie przyjął zgłoszonego na poprzednim posiedzeniu wniosku o odrzucenie informacji).

UCZCIŁ CHWILĄ CISZY ofiary tragicznej katastrofy kolejowej w Hiszpanii (w związku z katastrofą kolejo- wą w Galicji marszałek Sejmu Ewa Kopacz przesłała list kondolencyjny przewodniczącemu Kongresu Deputo- wanych Kortezów Generalnych Królestwa Hiszpanii Jesúsowi Marii Posadzie Moreno).

KRONIKA SEJMOWA 49 Z PRAC KOMISJI

BILANS IRLANDZKIEGO I PROGRAM LITEWSKIEGO PRZEWODNICTWA W RADZIE UE

Komisje: do Spraw Unii Europejskiej oraz Spraw Zwrócił uwagę na znaczenie kontynuowania pro- Zagranicznych na posiedzeniu w dniu 25 lipca br. wy- cesu rozszerzania Unii Europejskiej. Podkreślił, że słuchały informacji na temat bilansu przewodnictwa prezydencja irlandzka przygotowała drogę do akcesji Irlandii w Radzie Unii Euro- Chorwacji do UE. pejskiej, która sprawowała Zaznaczył, że przewodnictwo jego kraju w UE było je w pierwszym półroczu sprawowane w trakcie Europejskiego Roku Obywa- tego roku (jako pierwsze teli. „Podjęliśmy wielki wysiłek, żeby obywateli Unii państwo w ramach tria: Ir- umieścić w centrum naszych zainteresowań” – mówił landia, Litwa i Grecja) oraz E. Hutchinson. Jego zdaniem, prezydencja irlandzka programu przewodnictwa była niezwykle pracowita i osiągnęła efekty. Wyraził Litwy, która przejęła je przekonanie, że następcy, czyli Litwa i Grecja, również w dniu 1 lipca br. wykonają dobrą pracę. „Z pewnością będziemy ich W ocenie ambasadora wspierać” – zapewnił. Irlandii w Polsce Eugene Ambasador Republiki Litewskiej w Polsce Loreta Hutchinsona, przewodnic- Zakarevičienė podkreśliła, że sprawowanie prze- two jego kraju – sprawo- wodnictwa w Radzie UE stanowi dla jej kraju bardzo wane po raz siódmy – było duże wyzwanie i ogromną odpowiedzialność. Zapo- bardzo efektywne zarówno wiedziała kontynuację prac podjętych przez prezy- dla Irlandii, jak i całej Unii dencję irlandzką. „Będziemy podejmowali wysiłki na Europejskiej. Dyplomata rzecz wiarygodnej, wzrastającej i otwartej Europy” – przypomniał priorytety prezydencji: stabilność, miej- mówiła ambasador. Jej zdaniem, Unia powinna zade- sca pracy i wzrost gospodarczy. Podkreślił, że jednak monstrować, że jest w stanie realizować wiarygodną głównym zadaniem było osiągnięcie porozumienia politykę finansową i gospodarczą oraz że jest zaanga- w sprawie wieloletnich ram finansowych i unijnego żowana na rzecz wzrostu i tworzenia nowych miejsc budżetu na lata 2014–2020. Negocjacje zostały za- pracy poprzez wspólne inicjatywy, które zwiększają kończone w czerwcu br. Pod koniec pierwszego pół- konkurencyjność oraz mają na celu zapewnienie bez- rocza pakiet przyjęła Rada Europejska, a na początku pieczeństwa obywatelom. Dodała, że Unia Europejska lipca zatwierdził go Parlament Europejski. „Mamy za- musi być otwarta na swoich partnerów. pewniony budżet na najbliższych 7 lat oraz środki na Wśród priorytetów prezydencji litewskiej wymie- inwestycje, które umożliwią tworzenie nowych miejsc niła stworzenie unii bankowej oraz ochronę finanso- pracy” – podsumował E. Hutchinson. Wśród innych wych interesów Unii Europejskiej i państw członkow- dokonań prezydencji wymienił m.in. osiągnięcie poro- skich. Kolejny cel przewodnictwa określiła mianem zumienia z Parlamentem Europejskim w sprawie ko- wzrastającej Europy. Podkreśliła, że wzrost gospo- lejnych przepisów wzmacniających nadzór finansowy darczy jest niezbędny, aby zwiększyć konkurencyjność w państwach strefy euro (tzw. dwupak). Wspomniał Unii i stworzyć jej obywatelom nowe miejsca pracy. również o porozumieniu, które ułatwi małym i śred- Zapowiedziała rozszerzenie działań na rzecz realiza- nim przedsiębiorstwom dostęp do zamówień publicz- cji strategii Europa 2020 oraz skutecznego wdrażania nych w UE, a także o działaniach służących ogranicze- paktu na rzecz wzrostu i tworzenia nowych miejsc niu bezrobocia wśród ludzi młodych. pracy. „Prezydencja starała się zbudować nowoczesny Ambasador Litwy mówiła również o europejskiej sektor wspólnej polityki rolnej i rybołówstwa” – wy- polityce energetycznej i wspólnym rynku energetycz- liczał ambasador Irlandii. Sporo miejsca w swoim nym w Europie. Zwróciła uwagę, że celem tej polityki wystąpieniu poświęcił współpracy z Catherine Ash- jest wyeliminowanie do 2015 r. izolacji energetycznej ton, wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagra- niektórych państw członkowskich. „W sferze naszego nicznych i polityki bezpieczeństwa. Przypomniał m.in. zainteresowania znajdzie się III pakiet energetyczny” o negocjacjach z USA w sprawie umowy o strefie wol- – oznajmiła. Poinformowała, że na Litwie odbędzie się nego handlu. Podkreślił, że jej podpisanie może przy- konferencja wysokiego szczebla na temat rozwoju no- czynić się do powstania 400–500 tys. nowych miejsc woczesnej infrastruktury energetycznej i wspólnych pracy w UE. Mówił także o negocjacjach umów han- projektów z tym związanych. Zaznaczyła, że jej kraj dlowych z Marokiem, Jordanią i Tunezją oraz Japonią będzie starał się wzmocnić zewnętrzny wymiar euro- i Tajlandią. pejskiej polityki energetycznej.

50 KRONIKA SEJMOWA Z PRAC KOMISJI

Nawiązując do kwestii rozszerzenia Unii Europej- nerami wschodnimi, ale rów- skiej, L. Zakarevičienė zapowiedziała m.in. kontynu- nież z krajami basenu Morza owanie negocjacji z Turcją oraz państwami bałkański- Śródziemnego oraz z partne- mi. Podkreśliła, że prezydencja litewska szczególną rami strategicznymi, np. z Ja- wagę przywiązuje do rozwoju Partnerstwa Wschod- ponią. niego. Przypomniała, że najbliższy szczyt Partner- „Chcemy, żeby Europa była stwa w Wilnie stworzy możliwość podpisania umowy obszarem bezpieczeństwa stowarzyszeniowej z Ukrainą, a także pogłębionej i otwartości. Zamierzamy umowy o wolnym handlu. Jej zdaniem, powinny zo- współpracować z naszymi stać zainicjowane rozmowy w sprawie podobnych partnerami, żeby w odpo- umów z Armenią, Mołdawią i Gruzją. wiedni sposób stawić czoło Ambasador Litwy zwróciła uwagę, że umowy wyzwaniom, promować nasze o wolnym handlu przyczyniają się do powstawania wartości, tak aby świat stał nowych miejsc pracy w Europie. Zapowiedziała, że się bardziej bezpieczny dla celem prezydencji będzie przyspieszenie rozmów do- obywateli” – zapewniła am- tyczących zawarcia tego typu umów nie tylko z part- basador.

Skrócone informacje o pracach wszystkich komisji oraz biuletyny z ich posiedzeń dostępne są na stronie internetowej Sejmu: www.sejm.gov.pl

KRONIKA SEJMOWA 51 GOŚCIEZ PRAC KOMISJIZE ŚWIATA

WIZYTA PRZEWODNICZĄCEGO IZBY DEPUTOWANYCH WIELKIEGO KSIĘSTWA LUKSEMBURGA

O rozwoju relacji dwustronnych, w tym o wzmoc- też uwagę na istotną rolę powołanego z inicjatywy Pol- nieniu polsko-luksemburskiej współpracy parlamen- ski w 2012 r. Europejskiego Funduszu na Rzecz Demo- tarnej, rozmawiała w dniu 22 lipca br. marszałek Sej- kracji, który ma wspierać przemiany demokratyczne mu Ewa Kopacz z przebywającym z oficjalną wizytą w południowym i wschodnim sąsiedztwie UE.

w naszym kraju przewodniczącym Izby Deputowanych Podczas spotkania Ewa Kopacz podziękowała L. Mo- Luksemburga Laurentem Mosarem. Spotkanie było sarowi za wsparcie finansowe udzielone w 2012 r. także okazją do wymiany poglądów na temat przyszło- przez Luksemburg Fundacji Auschwitz-Birkenau. ści Unii Europejskiej, przede wszystkim perspektyw Oświęcim był jednym z miejsc, które podczas wizyty jej dalszego rozszerzenia. Marszałek Sejmu zwróciła w Polsce odwiedziła delegacja Izby Deputowanych uwagę, że kluczowe znaczenie w tym kontekście może Królestwa Luksemburga. mieć szczyt Partnerstwa Wschodniego, zaplanowany Po rozmowach marszałek Sejmu i szef parlamentu na listopad br. w Wilnie. Podczas szczytu ma być oma- Luksemburga złożyli wiązanki pod tablicami upamięt- wiana m.in. umowa stowarzyszeniowa UE z Ukrainą. niającymi posłów II RP – ofiary II wojny światowej Ewa Kopacz przypomniała o polskim wsparciu dla tego oraz parlamentarzystów, którzy zginęli w katastrofie kraju w jego dążeniach do zbliżenia z Unią. Zwróciła lotniczej pod Smoleńskiem.

52 KRONIKA SEJMOWA GOŚCIEZ PRAC ZE KOMISJI ŚWIATA

SPOTKANIE MARSZAŁEK SEJMU Z PREMIEREM GRUZJI

W dniu 19 lipca br. marszałek Sejmu Ewa Kopacz Spotkanie było także poświęcone kwestii demokra- spotkała się z premierem Gruzji Bidziną Iwanisz- tyzacji Gruzji. „Mamy świadomość, że budowanie de- wilim, przebywającym po raz pierwszy z oficjalną mokratycznego państwa prawa nie jest łatwe i trudno

wizytą w Polsce. Tematem spotkania był m.in. roz- ustrzec się błędów” – powiedziała Ewa Kopacz, na- wój stosunków bilateralnych, w tym współpracy wiązując do polskich doświadczeń. Jak dodała, Polska parlamentarnej, a także wsparcie dla europejskich chce dzielić się wiedzą w tym zakresie i spostrzeże- i euroatlantyckich aspiracji Gruzji, w szczególności niami odnośnie problemów, których można uniknąć. w kontekście listopadowego szczytu Partnerstwa Przypomniała, że przejawem tej gotowości i zaangażo- Wschodniego w Wilnie. wania w sprawy polsko-gruzińskie była m.in. misja ob- Politycy rozmawiali o zacieśnianiu dialogu poli- serwacyjna Sejmu RP w Gruzji w czasie zeszłorocznych tycznego oraz kontaktów między parlamentami obu wyborów parlamentarnych. „Na uznanie zasługuje po- krajów. Ewa Kopacz zwróciła uwagę na duże zain- kojowy i demokratyczny charakter zmiany władzy, do teresowanie polskich parlamentarzystów Gruzją, której wtedy doszło” – stwierdziła marszałek. którego wyrazem jest liczba członków Polsko-Gruziń- Zdaniem Ewy Kopacz, kierunek, w którym pójdzie skiej Grupy Parlamentarnej – 73 parlamentarzystów, Gruzja w budowaniu demokracji, będzie miał istotne w tym 68 posłów i 5 senatorów. Zaproponowała znaczenie dla wyników prac nad umową stowarzysze- wymianę doświadczeń, m.in. na szczeblu prezydiów niową tego kraju z UE podczas wileńskiego szczytu parlamentów, komisji branżowych oraz parlamentar- Partnerstwa Wschodniego w listopadzie br. Marsza- nych grup przyjaźni. Podkreśliła, że Sejm jest gotowy łek podkreśliła, że Polska będzie wspierać Gruzję w jej do szerokiej współpracy z gruzińskimi deputowanymi dążeniach do uzyskania korzystnych zapisów w tym i ekspertami. dokumencie.

KRONIKA SEJMOWA 53 GOŚCIEZ PRAC KOMISJIZE ŚWIATA

DELEGACJA IZBY REPREZENTANTÓW PARLAMENTU MALEZJI W SEJMIE

W dniach 24–28 lipca 2013 r. przebywała z oficjalną cy Polski z państwami ASEAN (Stowarzyszenie Naro- wizytą w Polsce delegacja Izby Reprezentantów Parla- dów Azji Południowo-Wschodniej). Zastanawiano się mentu Malezji, z jej wiceprzewodniczącym Datukiem nad sposobami poszerzenia wiedzy o Malezji, nie tylko Ronaldem Kiandee na czele. w Polsce, ale i w całej Europie Centralnej, m.in. po- Goście odbyli rozmowy z wicemarszałkiem Sejmu przez rozwój turystyki. Jerzym Wenderlichem oraz członkami Polsko-Ma- Nawiązując do wyników obrad Światowego Szczytu lezyjskiej Grupy Parlamentarnej, działającej w Sejmie Kobiet, który odbył się w czerwcu br. w Kuala Lum-

pod przewodnictwem posła Tadeusza Iwińskiego. pur, z udziałem m.in. przedstawicielek Polsko-Male- Spotkali się z przewodniczącym Komisji Nadzwyczajnej zyjskiej Grupy Parlamentarnej, wskazywano na możli- do spraw związanych z ograniczeniem biurokracji, po- wości zwiększenia udziału kobiet w życiu politycznym słem Adamem Szejnfeldem, zastępcą przewodniczą- obu krajów. cego Komisji Spraw Zagranicznych, posłem Robertem Dyskutowano o szansach intensyfikacji polsko- male- Tyszkiewiczem, a także przewodniczącym Komisji zyjskiej współpracy parlamentarnej. Wyrażono nadzie- Gospodarki Narodowej Senatu RP oraz przedstawi- ję, iż w Izbie Reprezentantów Malezji wkrótce powoła- cielami kierownictw ministerstw Spraw Zagranicznych na zostanie Malezyjsko-Polska Grupa Parlamentarna. i Obrony Narodowej. Poruszono też kwestie międzynarodowe, w tym wy- Rozmowy dotyczyły m.in. polsko-malezyjskiej współ- mieniono poglądy na temat aktualnej sytuacji zarówno pracy gospodarczej i możliwości zwiększenia wzajem- w Europie, jak i w Azji Południowo-Wschodniej. Za- nej wymiany handlowej. Mówiono o perspektywach uważono rosnące, wzajemne zainteresowanie, które współdziałania w przemysłach rolno-spożywczym może mieć pozytywny wpływ na intensyfikację szeroko i zbrojeniowym, w kontekście istniejącej już współpra- rozumianej współpracy europejsko-azjatyckiej.

54 KRONIKA SEJMOWA Z PRAC KOMISJIDEBATY

ZASADY FINANSOWANIA PARTII POLITYCZNYCH

„Istotą parlamentaryzmu jest debata, a kośćcem możliwość licznymi ograniczeniami. Wśród sposobów struktury politycznej są partie polityczne, dlatego nie finansowania ze źródeł zewnętrznych wskazano na da- bez powodu dzisiejsza debata, pierwsza z zapowiedzia- rowizny, zaznaczając, że w wielu krajach obowiązuje nych przez mnie dyskusji dotyczących parlamentary- zakaz przyjmowania ich z zagranicy oraz od anonimo- zmu, jest poświęcona finansowaniu partii politycznych. wych darczyńców. Stoją przed nami pytania o to, z jakich źródeł powinny Konstytucjonalista, prof. Piotr Winczorek zazna- być finansowane partie polityczne (...), w jakiej wyso- czył, że partie polityczne są koniecznym elementem kości, na jakie cele powinny być przeznaczane środki systemu demokracji parlamentarnej. „Zgoda na demo- i wreszcie jak partie polityczne powinny się rozliczać krację parlamentarną oznacza zgodę na istnienie partii ze swoich wydatków” – powiedziała marszałek Sejmu politycznych, a zarazem zgodę na konsekwencje prak- Ewa Kopacz, z inicjatywy której 21 lipca br. w gmachu tyczne z tego wynikające, także dla naszej kieszeni” Sejmu odbyło się spotkanie poświęcone tym proble- – powiedział, podkreślając, że negatywne doniesienia mom. Wzięli w nim udział eksperci z dziedziny prawa medialne dotyczące wydatków partyjnych odstraszają konstytucyjnego, socjologii, politologii i etyki, przedsta- obywateli od partii politycznych. Poseł Tadeusz Iwiń- wiciele partii politycznych reprezentowanych w parla- ski powołał się na obowiązujący w Europie standard mencie, organizacji pozarządowych oraz mediów. finansowania partii politycznych z budżetu państwa,

Prowadzący debatę przedstawili sposoby finan- podkreślając, że nie będą one w stanie utrzymać się sowania partii politycznych obowiązujące w świecie, wyłącznie ze składek członkowskich. Zdaniem Grażyny zwracając uwagę na dwa najczęściej stosowane roz- Kopińskiej z Fundacji Batorego, ważniejsze jest nie to wiązania: model wewnętrzny, obejmujący m.in. skład- skąd pochodzą fundusze partii, ale jak są wydawane ki członkowskie, i zewnętrzny – oparty na środkach i czy wydatki te są kontrolowane. publicznych, takich jak np. subwencje i dotacje, oraz W dalszej części debaty zastanawiano się nad przy- wpływach ze źródeł prywatnych, np. darowizn i spad- czynami niskiej akceptacji społecznej systemu obo- ków. Podkreślono, że finansowanie partii ze składek wiązującego w Polsce od 20 lat. Według badań opinii jej członków jest postrzegane przez wyborców, jako publicznej zaledwie od 3 do 5% badanych akceptuje najbardziej prawidłowe i demokratyczne. Jak zauwa- finansowanie partii politycznych z budżetu państwa. żono, większość państw dopuszcza prowadzenie przez Zdaniem prof. Piotra Winczorka, przyczyn tego zja- nie działalności gospodarczej, ale obwarowuje tę wiska należy szukać nie tylko w ludzkiej mentalności,

KRONIKA SEJMOWA 55 DEBATYZ PRAC KOMISJI

ale też w negatywnych opiniach na temat polityków mie, który pozwoli zaspokoić podstawowe potrzeby i polityki. Podkreślił, że niechęć do polityki nie dotyczy poszczególnych ugrupowań. wyłącznie Polski i jest widoczna w wielu krajach. Prof. Z kolei poseł Marcin Święcicki zauważył, że w Pol- Joanna Górnicka-Kalinowska zwróciła uwagę na sce już obowiązuje mieszany system finansowania niską świadomość społeczną dotyczącą kosztów funk- partii politycznych. Jego zdaniem, zmiany są potrzeb- cjonowania partii. Politolog, dr Sebastian Kozłowski ne, żeby scena polityczna była bardziej konkurencyj- powiedział, że tak drastyczna niechęć do finansowania na, mniej „zabetonowana” i bardziej otwarta na nowe ugrupowania. Podkreślił, że obec- nie partie zbyt mało środków bu- dżetowych przeznaczają na prace programowe, funkcjonowanie think tanków, finansowanie analiz, a zbyt wiele na życie partyjne i promocję. Zaproponował wprowadzenie gór- nego limitu finansowania ugrupo- wań przez osoby prywatne, więk- szą przejrzystość wydatków oraz skuteczniejszą kontrolę społeczną wywiązywania się partii z wybor- czych zobowiązań. Przedstawiciel stowarzyszenia „Republikanie” Seweryn Szwa- rocki mówił o dwóch celach finan- sowania partii politycznych: za- chowaniu demokratycznego charak- teru państwa, m.in. poprzez wspar- cie dla mniejszych, dopiero two- rzących się organizacji partyjnych i sprawności działania partii już po wyborach oraz zaproponował rozdzielenie funduszu wyborczego. Zdaniem posłanki Ligii Krajew- skiej, finansowanie bezpośrednie przez członków partii jest bardziej proobywatelskie niż finansowa- nie z budżetu. Zaaprobowała kon- budżetowego jest sygnałem, by podjąć jakieś zaradcze cepcję wydzielenia części funduszy partyjnych, która działania w tym zakresie i stworzyć mechanizmy umoż- mogłaby być skierowana tylko na konkretne działania liwiające kontrolę wydawania tych środków. programowe, prawne itp. oraz opowiedziała się za W opinii konstytucjonalisty, dr Ryszarda Piotrow- większą dostępnością rozliczeń finansowych partii. skiego, likwidacja finansowania budżetowego, nie W opinii posła Ryszarda Kalisza, finansowanie par- zmieniłaby stosunku społeczeństwa do partii politycz- tii politycznych ze składek członkowskich bądź z wpłat nych. Uważa, że należy zareagować na głos społe- innych osób powodowałoby oligarchizację. Opowie- czeństwa, ale utrzymać finansowanie budżetowe oraz dział się za realizacją pomysłu utworzenia funduszu powołać Fundusz na rzecz rozwoju demokracji, który wspierania demokracji przedstawionego przez dr. Pio- odpowie na potrzeby i niepokoje obywateli. Politolog, trowskiego. Poseł Andrzej Halicki zwrócił uwagę, że dr Anna Materska-Sosnowska zwróciła uwagę na wyjście z założenia, iż finansowanie partii politycznych europejską tendencję zmniejszania się znaczenia partii środkami spoza budżetu jest niedemokratyczne pro- politycznych w społeczeństwie, a politolog, dr Izabela wadzi do uznania Stanów Zjednoczonych za najbardziej Aldona Trzpil, przyczyn niechęci do finansowania par- niedemokratyczne państwo w świecie. Poseł wyraził tii politycznych z budżetu upatrywała w kryzysie zaufa- uznanie dla mediów, które ostatnio interesowały się nia społecznego. Dr Krzysztof Skotnicki powiedział, wydatkami poszczególnych partii i wywołały publiczną że ważne jest, aby wpływać na świadomość obywateli. debatę na ten temat. „Jeżeli będziemy mówić, że coś kosztuje i będziemy Zamykając dyskusję marszałek Sejmu Ewa Kopacz patrzeć tylko z tego punktu widzenia na problem wy- podkreśliła, że niechęć do partii politycznych powinna datkowania środków publicznych, to możemy każdą być dla parlamentarzystów szczególnym wyzwaniem. nawet najbardziej demokratyczną instytucję zniszczyć, „Zacznijmy zabiegać o zaufanie społeczne (...) przez bo każda instytucja kosztuje” – przekonywał. wsłuchiwanie się w potrzeby i głos społeczny, poprzez Poseł Marek Sawicki stwierdził, że bez jasnych analizowanie i uczciwą, przyzwoitą postawę wobec i czytelnych zasad finansowania partii politycznych tych, którzy są nam potrzebni przez 365 dni w roku, nie będą one mogły realizować swoich programów. a nie tylko w czasie kampanii wyborczej” – zaapelo- Natomiast poseł Zbyszek Zaborowski zapropono- wała marszałek. wał wprowadzenie górnego limitu finansowania partii Patronami medialnymi debaty były Polska Agencja z pieniędzy publicznych, uzgodnionego na takim pozio- Prasowa, TVP Info oraz Polskie Radio.

56 KRONIKA SEJMOWA Z PRACKONFERENCJE KOMISJI

POLKI I POLACY W WIELKIEJ BRYTANII

25 lipca br. w parlamencie odbyła się konferencja problemów Polaków wymieniła m.in. sprawy mieszka- pt. „Polki i Polacy w Wielkiej Brytanii – wyjechali w po- niowe, zasiłki, przemoc domową, przemoc seksualną, szukiwaniu lepszego życia, teraz potrzebują pomocy” uzależnienia, niepełnosprawność, zdrowie psychiczne. pod honorowym patronatem i z udziałem wicemarsza- „Chciałabym, żeby przedstawiona przeze mnie wiedza łek Sejmu Wandy Nowickiej. posłużyła polskiemu rządowi” – podkreśliła. Podczas spotkania zasygnalizowano przyczyny emi- „Jedynie 10% Polaków swoją bezdomność przenio- gracji Polaków oraz główne problemy, z jakimi bory- sło z kraju. Wśród nich są także osoby wykształcone, kają się nasi rodacy mieszkający w Wielkiej Brytanii. profesorowie” – mówiła Ewa Sadowska z oddziału Omówiono uwarunkowania prawne dotyczące funkcjo- londyńskiego Fundacji Pomocy Wzajemnej „Barka”. Jej nowania imigrantów w Anglii. Poruszono też kwestię organizacja prowadzi programy powrotów do ojczyste- wizerunku Polaków w oczach Brytyjczyków. go kraju, ale również programy zatrudnienia, które po-

„Wielu Polaków szuka swojego miejsca w Wielkiej magają Polakom przygotować się do pracy w Wielkiej Brytanii i wielu je znajduje. Oficjalne statystyki wska- Brytanii i utrzymać na tamtejszym rynku pracy. zują na to, że jest nas tam ok. 625 tys., jednak nie- Na mobilność Polaków zwróciła uwagę Karolina oficjalnie podaje się o wiele większą liczbę – 2 mln. Grot z Instytutu Spraw Publicznych. Polacy najczęściej To więcej niż liczy cała Warszawa. Z tego właśnie po- szukają na Wyspach lepszego życia i wiążą z Wielką wodu potrzebne jest większe zainteresowanie władz Brytanią swoją przyszłość. Podkreśliła, że imigranci na publicznych sytuacją naszych rodaków na Wyspach. Wyspach więcej wkładają do budżetu niż z niego uzy- Tym bardziej, że docierają do nas niepokojące sygna- skują i często pracują poniżej kwalifikacji, zgadzając ły, że tworzone właśnie nowe brytyjskie prawo, może się na niższe wynagrodzenie niż Brytyjczycy. Zwróciła mocno ograniczyć dostęp Polaków do podstawowych również uwagę, że często na stereotypowe przedsta- świadczeń takich, jak opieka zdrowotna czy zasiłki dla wianie Polaków w mediach brakuje reakcji z polskiej bezrobotnych” – mówiła Wanda Nowicka. strony. Elżbieta Vine z organizacji charytatywnej Help Uczestnicy konferencji podkreślali, że potrzebne for Poles in the UK Foundation pomagającej Polakom są programy na rzecz reintegracji Polaków wracają- w Wielkiej Brytanii, opowiedziała o dramatycznych cych do kraju, partnerstwo organizacji pozarządowych sytuacjach, w jakich znaleźli się jej podopieczni. „Od z polskim parlamentem, a także informacje dla Pola- momentu powstania Fundacji fala potrzebujących ków wyjeżdżających do Wielkiej Brytanii. „Organizacje przerosła nasze oczekiwania. Codziennie dostawali- pozarządowe nie wyręczą rządu” – podsumowała spo- śmy setki telefonów” – mówiła. Wśród najczęstszych tkanie Wanda Nowicka.

KRONIKA SEJMOWA 57 WYSTAWYZ PRAC KOMISJI

„EDMUND JAN OSMAŃCZYK 1913–1989 – W SETNĄ ROCZNICĘ URODZIN”

Tak brzmiał tytuł wystawy otwartej 24 lipca br. Dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego Urszula Za- w gmachu Sejmu, nad którą honorowy patronat jączkowska zwróciła uwagę, że na wystawie prezen- objęła marszałek Sejmu Ewa Kopacz. Ekspozycja, towane są unikatowe zdjęcia E. Osmańczyka, od cza- autorstwa Witolda Garbala, zorganizowana przez sów dzieciństwa, aż po ostatnie dni. Marszałka Województwa Opolskiego, Muzeum Ślą- Na otwarciu wystawy była obecna m.in. żona pu- ska Opolskiego oraz Stowarzyszenie „Wspólnota blicysty, również dziennikarka, Jolanta Klimowicz- Polska”, przypomniała sylwetkę oraz bogaty doro- -Osmańczyk.

bek publicystyczny i naukowy Edmunda Osmańczyka Edmund Osmańczyk był politologiem, publi- – wybitnego dziennikarza, działacza społecznego, cystą, posłem na Sejm PRL sześciu kadencji oraz politologa, posła w PRL i senatora ziemi opolskiej senatorem I kadencji Senatu z ramienia Komitetu Senatu I kadencji, którego 100. rocznica urodzin Obywatelskiego. W latach trzydziestych XX w. był przypada tym roku. redaktorem pisma „Młody Polak w Niemczech”, Wicemarszałek Cezary Grabarczyk otwierając wy- a do 1939 r. kierował Centralą Prasową Związku Po- stawę podkreślił, że Edmund Osmańczyk to wyjątkowa laków w Niemczech. Później pracował w radiu kon- postać, która dobrze zasłużyła się nie tylko Opolsz- spiracyjnym, a podczas powstania warszawskiego czyźnie, ale także wszystkim Polakom. Przypomniał, że nadawał codzienne audycje „Dzień walki” o sytuacji przez wiele lat był posłem na Sejm oraz senatorem, w stolicy. Relacjonował konferencję w Poczdamie który otrzymał mandat w pierwszych demokratycznych i proces norymberski. Jest autorem „Encyklopedii wyborach w 1989 r., a także niezłomnym działaczem ONZ i stosunków międzynarodowych”. Podczas ob- Związku Polaków w Niemczech. Marszałek Senatu rad Okrągłego Stołu reprezentował stronę solidar- Bogdan Borusewicz dodał, że był on wzorem dobrego nościowo-opozycyjną. ducha współpracy między Sejmem a Senatem.

58 KRONIKA SEJMOWA ZZ PRAC PRAC KLUBÓW* KLUBÓW

KLUB PARLAMENTARNY PO

JAKOŚĆ, A NIE CENA

W dniu 17 lipca br. Klub Parlamentarny Platfor- magać od wykonawcy, aby osoby realizujące czynności ma Obywatelska złożył do laski marszałkowskiej zamówienia publicznego były zatrudnione na umowę projekt nowelizacji ustawy – Prawo zamówień pu- o pracę. Powinno to również prowadzić do ogranicza- blicznych, którego celem jest ograniczenie liczby nia zjawiska rażąco niskiej ceny – powiedziała poseł przetargów rozstrzyganych na podstawie kryte- Maria Janyska. Korzystnym rozwiązaniem dla stron rium ceny, zmniejszenie biurokracji oraz uprosz- powinien być także obowiązek umownego rozstrzyga- czenie procedur zamówień publicznych. Projekt nia o waloryzacji wartości zamówienia w trzech przy- został przygotowany przez posłów Platformy padkach: zmiany stawki podatku od towarów i usług, Obywatelskiej Marię Janyskę i Adama Szejnfelda. zmiany stawek ubezpieczenia społecznego lub zdro- Proponowane rozwiązania stanowią odpowiedź wotnego lub zmiany minimalnego wynagrodzenia za na postulaty przedsiębiorców, samorządowców pracę. oraz związków zawodowych. Poseł Adam Szejn- Kolejna propozycja posłów Platformy, która ma uła- feld powiedział na konferencji prasowej w Sejmie, twić prowadzenie publicznych przetargów, to stworze- że proponowana ustawa jest największą reformą nie tzw. katalogu dobrych praktyk, czyli wzorcowych Prawa zamówień publicznych w ostatnich latach. dokumentów, które będą przekazywane wykonawcom przez zamawiających. Podniesiony zostanie także próg, Wprowadzone instrumenty będą wpływać na to, aby od którego powstaje obowiązek prowadzenia zamówień wreszcie to jakość, a nie cena decydowała o wyborze publicznych zgodnie z przepisami. Obecnie ten próg wy- najlepszej oferty. Służyć temu będzie przede wszyst- nosi 14 tys. euro. Zdaniem posła Adama Szejnfelda, kim zobowiązanie zamawiającego do wykazania, że jest to za duże ograniczenie, ponieważ średnia unijna zastosowanie innych kryteriów niż cena nie przyczyni kształtuje się na poziomie ok. 50 tys. euro. się do zwiększenia efektywności wykonania zamówie- Rafał Grupiński, przewodniczący Klubu Parla- nia. Ponadto wykonawca oferujący rażąco niską cenę mentarnego PO, powiedział, że prawo zamówień pu- będzie musiał wykazać, iż taki zarzut jest nieupraw- blicznych było od lat krytykowane jako mocno niedo- niony – powiedział poseł Adam Szejnfeld. Dodatkowe skonałe. Przewodniczący Klubu Parlamentarnego PO kryterium mające wpływ na przetargi mają stanowić dodał, iż projekt Platformy wychodzi także naprzeciw koszty pracy. W przypadku zamówień istotnych z punk- apelu wystosowanego 12 lipca przez przedsiębiorców tu widzenia społecznego zamawiający będzie mógł wy- i związki zawodowe.

* W dziale Z PRAC KLUBÓW redakcja publikuje wyłącznie materiały przygotowane przez kluby i nie bierze odpowiedzialności za ich treść.

KRONIKA SEJMOWA 59 Z PRAC KLUBÓW

KLUB PARLAMENTARNY PiS

MIESZKANIE DLA MŁODYCH?

Posłowie Prawa i Sprawiedliwości negatywnie ni kraju. „To oznacza, że nie będą z niego mogli skorzy- ocenili projekt rządowego programu „Mieszkanie stać mieszkańcy mniejszych miejscowości, miasteczek dla Młodych”. Ich zdaniem, nie wszyscy młodzi lu- czy polskich wsi. Powód? Program MDM dotyczy tyl- dzie kupujący pierwsze lokum będą mogli skorzy- ko mieszkań budowanych przez firmy deweloperskie, stać z dopłat rządowych, a wadą programu MDM które inwestują najczęściej w większych miejscowo- jest dedykowanie go wyłącznie tym, którzy zamie- ściach. Potwierdzają to dane. W przypadku 72% powia- rzają kupić mieszkania na rynku pierwotnym. tów w Polsce w tym roku nie rozpoczęto budowy ani jednego mieszkania deweloperskiego. A przecież tylko Posłowie Prawa i Sprawiedliwości podkreślali, dla takich mieszkań dedykowany jest projekt wsparcia że rządowe dopłaty udzielane w ramach projektu rządowego” – zauważył. „Mieszkanie dla Młodych” z założenia obejmą znacznie Jak mówią posłowie Prawa i Sprawiedliwości, na- wet włączenie do programu dofinansowania budowy domów jednorodzinnych nie poprawi jego atrakcyjności, ponieważ dopłaty nie obejmą całej inwe- stycji, a jedynie zwrot podatku VAT na zakup materiałów bu- dowlanych. Po porównaniu rządowego projektu „Mieszkanie dla Mło- dych” z niedawno zakończonym „Rodzina na swoim” okazuje się, że z projektu powstałego za rządów PiS skorzystało znacznie więcej osób, niż zakładane jest to w przypadku MDM. Nie jest tajemnicą, że „Rodzina na swo- im” pomogła uzyskać pierwsze mieszkanie prawie 200 tys. ro- dzin, czyli blisko milionowi ludzi. Już dziś wiadomo, że wsparcie ze strony programu „Mieszkanie dla Młodych” nie będzie zakro- jone na tak szeroką skalę, jak w przypadku jego poprzedni- ka. „Będzie to wsparcie bardzo okrojone, wybiórcze, dedyko- wane tylko i wyłącznie rynkowi mniejszą część kraju niż te przyznawane w programie pierwotnemu” – alarmuje Andrzej Adamczyk. „Rodzina na swoim” – poprzedniku MDM-u. I to – ich Zdaniem posłów Prawa i Sprawiedliwości, taki zdaniem – jest jego główną wadą. „Mówi się, że wszy- kształt nowego programu umożliwia rządowi Donalda scy młodzi Polacy otrzymają wsparcie w budowie i na- Tuska łatanie dziury budżetowej. Na potwierdzenie bywaniu własnego mieszkania. To absolutna niepraw- tego przypomnieli oni, że od 1 stycznia 2014 r. zlikwi- da” – zaznaczył poseł PiS Andrzej Adamczyk. Jak dowana zostanie ulga – zwrot części VAT – na zakup dodał, nieobjęte wsparciem jest blisko 3/4 powierzch- materiałów budowlanych.

60 KRONIKA SEJMOWA Z PRAC KLUBÓW

KLUB POSELSKI RUCH PALIKOTA

W OBRONIE WOJCIECHA PENKALSKIEGO

Tygodnik „Newsweek” 29 lipca 2013 r. opubliko- nego – termin prawniczy, wprowadzo- wał artykuł Człowiek spod granicy, w którym szcze- ny ustawą z dnia 19 sierpnia 1994 r. gółowo opisano materiały procesowe dotyczące o ochronie zdrowia psychicznego. przeszłości posła Wojciecha Penkalskiego. Poseł Regulują to art. 50–52, wskazując na po konsultacjach z kancelarią prawną postanowił to, że obowiązek ochrony tajemnicy skierować do sądu sprawę przeciwko autorowi tek- dotyczy wszelkich informacji, jak rów- stu, Michałowi Krzymowskiemu. Główną przesłan- nież i osób wykonujących czynności ką takiego działania nie jest krzywda, jakiej doznał wynikające z ustawy. osobiście, lecz troska o system wartości, w myśl I nie ma tu żadnego znaczenia, czy którego osoba, która poniosła odpowiedzialność poseł jest osobą publiczną, czy też pry- prawną i odpokutowała swoje winy, nie może być watną, bo ochrona informacji o stanie za nie dożywotnio prześladowana. zdrowia psychicznego póki co w żaden I. Zatarcie skazania. Trzeba w ślad za niekwestiono- sposób nie wyklucza osób publicznych. wanym autorytetem prawnym, prof. Jerzym Stępniem III. Uniemożliwienie odniesienia się do krytyki. – prawnikiem, konstytucjonalistą, byłym prezesem Try- Wreszcie ostatnie poważne naruszenie prawa, którego bunału Konstytucyjnego – zwrócić uwagę na pojawiają- dopuścił się red. Krzymowski – uniemożliwienie osobie ce się w świecie mediów tendencje, które z punktu wi- poddanej krytyce (to eufemizm, powinno się napisać dzenia wartości humanistycznych i prawnych są nie do „osobie postponowanej”) odniesienia się do zarzu- zaakceptowania: „Raz skazany ma się czuć już zawsze tów. A przecież art. 6. ust. 1. Prawa prasowego mówi: wyjętym spod prawa. Jeśli dziś nie wypada pochwalać „Prasa jest zobowiązana do prawdziwego przedsta- wieszania (są, jak wiadomo, wyjątki nawet w kręgach wiania omawianych zjawisk”. Podkreśla to art. 12: „1. literackich), to przynajmniej można będzie znęcać się Dziennikarz jest obowiązany: 1) zachować szczególną nad przestępcą psychicznie do końca jego dni”. staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu Art. 106 Kodeksu karnego mówi, iż z chwilą zatarcia materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usu- z prawdą uzyskanych wiadomości lub podać ich źródło”. wa się z rejestru skazanych. Zatarcie skazania jest nie- Red. Krzymowski zadał posłowi Penkalskiemu kilka- rozerwalnie związane ze współczesnym prawem kar- naście skomplikowanych pytań na piśmie i zażądał od- nym. Jego ideą jest umożliwienie uprzednio skazanemu powiedzi w trybie nieznanym w dziennikarskiej sztuce, powrót do życia w społeczeństwie – po odpowiednio to jest, cytuję: „jeszcze dziś”. Poseł, chcąc się rzeczowo długim okresie czasu – i usunięcie wzmianki o skazaniu do nich odnieść, natychmiast w formie pisemnej poin- z Krajowego Rejestru Karnego (rejestru skazanych). formował red. Krzymowskiego, że potrzebuje na odpo- Od tego momentu obowiązywać zaczyna fikcja praw- wiedzi więcej czasu i odniesie się do nich w terminie na, zgodnie z którą do popełnienia czynu zabronione- ustawowym. Bo takie prawo daje mu art. 6 ust. 2 usta- go w ogóle nie doszło. „Dzięki zatarciu wyroku chcemy wy – Prawo prasowe: „Organy państwowe, przedsię- przecież uniknąć efektu trwałej stygmatyzacji kogoś, biorstwa państwowe i inne państwowe jednostki orga- kto popełnił przestępstwo – po to, by nie zaszczuwano nizacyjne oraz organizacje spółdzielcze są obowiązane go przez całe życie mimo odbycia wymierzonej kary” do udzielenia odpowiedzi na przekazaną im krytykę pra- – napisał Jerzy Stępień. „Mamy traktować daną oso- sową bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu bę skazaną tak, jakby nigdy nie została skazana (...), miesiąca”. Jednak red. Krzymowski nie poczekał na po to, by umożliwić jej powrót do normalności, by nie odpowiedzi W. Penkalskiego, złożył artykuł do druku, zaszczuwano jej przez całe życie mimo odbycia wymie- kończąc go zresztą kłamliwym akapitem, z którego czy- rzonej kary”. telnik mógł wywnioskować, że poseł odmówił odpowie- A więc odnoszenie się do dawno zatartych wyro- dzi na pytania lub unikał wyjaśnień. ków jest nie tylko złamaniem prawa przez dziennikarza Czy można znaleźć bardziej jaskrawy przykład nie- „Newsweeka”, ale i niebezpiecznym precedensem, go- rzetelności dziennikarskiej i próby podważania zaufania dzącym w prawa wszystkich osób, które zeszły z drogi społecznego, niezbędnego do sprawowania mandatu przestępstwa i swoim codziennym życiem udowadnia- poselskiego? Pisanie publikacji atakującej konkretną ją, że stały się pełnoprawnymi, uczciwymi członkami osobę bez dania jej prawa głosu, mimo iż ta osoba taką społeczeństwa. chęć wyraziła, jest niczym innym jak dziennikarskim II. Tajemnica zdrowia psychicznego. Inny, nie mordowaniem na zlecenie. mniej karygodny aspekt tej publikacji to ujawnienie Biorąc pod uwagę wszystko to, co zostało wyżej informacji o stanie zdrowia posła Penkalskiego, a w wymienione, poseł Penkalski będzie domagał się ade- znaczącego odszkodowania. Zamierza prze szczególności o stanie zdrowia psychicznego. Ustawa – kwatnego, - znaczyć je na cel charytatywny, związany z resocjaliza- Prawo prasowe w art. 15 ust. 2 wyraźnie mówi: „Dzien- cją osób, które odbyły wyroki karne i mają trudności nikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy wszel- z powrotem na drogę uczciwości. kich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać chronione prawem interesy osób trzecich”. Takim in- Rzecznik prasowy Klubu RP teresem jest niewątpliwie tajemnica zdrowia psychicz- Andrzej Rozenek

KRONIKA SEJMOWA 61 Z PRAC KLUBÓW

KLUB PARLAMENTARNY PSL

PRZECIW BEZPODSTAWNYM OSKARŻENIOM

Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu- W obecnym stanie prawnym przysługuje prawo do dowego złożył do laski marszałkowskiej projekt odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne tymczaso- ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania we aresztowanie lub zatrzymanie oraz za wykonanie karnego. Projekt zakłada wprowadzenie do niego w całości lub w części kary, której dana osoba nie po- instytucji odszkodowania za oczywiście bezpod- winna była ponieść. Projektowana nowelizacja służyć stawne oskarżenie. ma wzmocnieniu poczucia bezpieczeństwa wśród oby- wateli, często bowiem działania prokuratury – w opinii społecznej – są sprzeczne z podstawowymi prawami człowieka. Działający przewlekle prokuratorzy nie po- noszą żadnej odpowiedzialności w przypadku, gdy ich zarzuty się nie potwierdzą. Faktyczne domniemanie niewinności jest więc fikcją, gdyż nie rozciąga się na zakaz stawiania niesłusznych oskarżeń. Instytucja od- szkodowania za oczywiście bezpodstawne oskarżenie pozwoli zatem urzeczywistnić realizację zasady do- mniemania niewinności. Zbyt pochopne, niepoparte wystarczającym mate- riałem dowodowym stawianie zarzutów uderza w god- ność człowieka. W przypadku wysunięcia oczywiście bezpodstawnego oskarżenia zostaje ona niewątpliwie publicznie narażona na szwank. Organy państwowe, zobowiązane do ochrony godności człowieka, powinny czynić zadość przypadkom nieuzasadnionego szkodze- nia obywatelom. Nie można bowiem marginalizować doniosłości tzw. szkód moralnych, wyrządzonych z po- wodu pozostawania w stanie oskarżenia, zwłaszcza w przypadku, gdy postępowanie jest długotrwałe. Proponowana nowelizacja, ograniczając negatyw- ne skutki błędnych decyzji oskarżyciela, jednocześnie skłoni organy do większej ostrożności po przeprowa- dzeniu postępowania przygotowawczego. Nie ograni- czy ona jednak prokuratorskiej swobody prowadzenia postępowania ani stopnia ochrony interesu publicz- nego. Odpowiedzialnością odszkodowawczą nie ma bowiem być objęte bezpodstawne przedstawienie za- rzutów, ale bezpodstawne przedstawienie aktu oskar- żenia. Przedstawicielem wnioskodawców jest poseł Józef Zych.

62 KRONIKA SEJMOWA Z PRAC KLUBÓW

KLUB POSELSKI SLD

INICJATYWY LEGISLACYJNE KP SLD

W ostatnim czasie posłowie KP SLD złożyli w Sejmie nowie w związku z tą sytuacją nie podejmują lub rezy- projekty ustaw: gnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (dziś warunkiem jego otrzymania jest wyłącznie rezygnacja z zatrudnienia). o zmianie ustawy o świadczeniach Przedstawicielką wnioskodawców jest posłanka rodzinnych Anna Bańkowska. Wnioskodawcy chcą, aby specjalny zasiłek opiekuń- czy był przyznawany sprawującemu opiekę nad osobą, której niepełnosprawność powstała po 25. roku życia, o zmianie ustawy o partiach politycznych Projekt ustawy zakłada: – obniżenie kwoty przysługującej partiom politycz- nym za jeden głos oraz ograniczenie naliczania sub- wencji do progu 10% uzyskanych głosów. W ten spo- sób nastąpi wyrównanie dysproporcji w otrzymywaniu subwencji pomiędzy partiami, a w budżecie pojawią się oszczędności w wysokości ok. 21 mln zł. Dzięki nim udział w finansowaniu partii politycznych w prze- liczeniu na jednego mieszkańca zmniejszy się z kwoty 1,40 zł do 0,85 zł rocznie; – wprowadzenie dostępnego dla wszystkich oby- wateli rejestru wydatków, publikowanego na stronie internetowej partii politycznej uzyskującej wsparcie budżetowe w formie subwencji. Przedstawicielem wnioskodawców jest poseł Zby- szek Zaborowski.

o Radzie Fiskalnej Rada Fiskalna stanowić ma wolny od wpływów politycznych oraz innych podmiotów organ władzy publicznej. Powołanie jej ma zapewnić niezależną od pozostałych organów władzy kontrolę nad jednostka- mi sektora finansów publicznych w zakresie planowa- nych przez nie wydatków, przestrzegania dyscypliny finansów publicznych oraz efektywnego i racjonalnego planowania długookresowych wydatków. Zapewni też – w efekcie analizy aktualnych i planowanych wydat- ków – jak również projektowanych zmian prawnych, przestrzeganie zasady, zgodnie z którą państwowy dług publiczny nie powinien przekraczać konstytucyj- bez względu na dochód jej rodziny i dochód opiekuna nie określonej wartości rocznego produktu krajowego (obecnie jest on przyznawany, jeżeli nie przekracza brutto. w przeliczeniu członka rodziny 623 zł netto). Chcą rów- Do reprezentowania wnioskodawców upoważniony nież, aby świadczenie to przysługiwało, jeżeli opieku- został poseł Ryszard Zbrzyzny.

KRONIKA SEJMOWA 63 Z DZIAŁALNOŚCIPRAC KOMISJI UNII MIĘDZYPARLAMENTARNEJ

ROZMOWY W SINGAPURZE

W dniach 1–5 lipca br. – na zaproszenie Ellen Lee, Parlamentarnej Grupy Regionalnej Singapur-Europa przewodniczącej Parlamentarnej Grupy Regional- Davidem Ong i deputowanym Sam Tang Chin Sion, nej Singapur-Europa – przebywało z wizytą oficjalną przedstawicielami ministerstw: Spraw Zagranicznych, w Singapurze Prezydium Polsko-Singapurskiej Grupy Kultury, Społeczności i Młodzieży, Oświaty, Sprawie- dliwości, Handlu i Przemysłu oraz Federacji Biznesu Singapuru. Rozmowy dotyczyły m.in. działalności obu parla- mentów z uwzględnieniem parytetu kobiet na listach wyborczych, w składzie rządu i biznesie. Poruszono sprawy dotyczące zbliżającej się rocznicy nawiązania polsko-singapurskich stosunków dyplomatycznych oraz umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Nawiązując do wizyty premiera RP w Singapurze, pod- kreślono strategiczną pozycję tego kraju w Azji Połu- dniowo-Wschodniej. Rozmawiano o polsko-singapurskich relacjach gospodarczych i potrzebie zwiększenia wzajemnych inwestycji. Zwrócono uwagę na znaczenie zakończo- nych negocjacji dotyczących umowy o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską i Singapurem. Mówiono też m.in. o współpracy środowisk biznesowych obydwu krajów, pozyskiwaniu inwestorów, przemyśle stocz- niowym w Singapurze, kosztach pracy, a także sytuacji mniejszości zamieszkałych w tym kraju oraz o moż- liwościach rozwoju współpracy w zakresie oświaty i szeroko rozumianej edukacji. Odnosząc się do działalności obydwu grup parla- mentarnych, doceniono znaczenie wzajemnych kon- taktów i wyrażono wolę zacieśnienia współpracy bi- Parlamentarnej, w składzie: przewodniczący Grupy lateralnej. Andrzej Jaworski oraz wiceprzewodniczący – Ma- Prezydium Grupy odbyło też spotkania z ambasado- rzena Wróbel, Maks Kraczkowski i Jacek Żalek. rem Singapuru w Polsce Kwee Liong Keng (na stałe Posłowie spotkali się z przewodniczącą Parlamen- rezydującym w Singapurze) oraz ambasadorem RP tu Singapuru Halimah Yacob, wiceprzewodniczącym w Singapurze Waldemarem Dubaniowskim.

64 KRONIKA SEJMOWA Z DZIAŁALNOŚCI UNII MIĘDZYPARLAMENTARNEJZ PRAC KOMISJI

O STU FIŃSKICH INNOWACJACH SPOŁECZNYCH

W dniu 25 lipca br. w gmachu Sejmu odbyło się spotkanie z fińskim działaczem społecznym Ilkka Taipale, który zaprezentował polskie wy- danie swojej książki pt. „100 fińskich innowacji społecznych”. Jego organizatorem była Pol- sko-Fińska Grupa Parlamentarna. Wzięli w nim udział parlamentarzyści, w tym przewodniczą- ca Grupy, posłanka Zofia Czernow, a także ambasador Finlandii w Polsce Jari Vilén. Finlandia należy do krajów powszechnie uznawanych za wyjątkowo przyjazne obywa- telom, a dorobek Finów w zakresie polityki społecznej i rodzinnej czy opieki zdrowotnej jest niekwestionowany. Publikacja omawia naj- różniejsze innowacje z zakresu życia społecz- nego, w tym praktyczne rozwiązania zarówno ułatwiające życie codzienne, jak i sprzyjające równouprawnieniu, poprawiające stan zdro- wia, wykształcenia i umożliwiające wzrost do- brobytu. Książka została przetłumaczona na kilkana- ście języków i cieszy się dużym zainteresowa- niem na całym świecie.

ZGROMADZENIE PARLAMENTARNE OBWE DOROCZNA SESJA W STAMBULE

Delegacja Sejmu i Senatu RP do Zgromadzenia OBWE o podjęciu działań ma- Parlamentarnego OBWE wzięła udział w 22. Dorocz- jących na celu wzmocnienie nej Sesji tego gremium, zorganizowanej w dniach 29 organizacji do 2015 r., kie- czerwca – 3 lipca br. w Stambule. W jej skład weszli dy będzie obchodzona 40. rocznica podpisania Aktu posłowie: Barbara Bartuś – przewodnicząca Delega- Końcowego w Helsinkach. Omawiano zagadnienia cji, Andrzej Dera, Tomasz Garbowski, Joanna Klu- dotyczące praw człowieka, bezpieczeństwa i kryzysu zik-Rostkowska, Henryk Smolarz oraz senatorowie: ekonomicznego. Dyskutowano również nad tekstami Kazimierz Kleina – wiceprzewodniczący Delegacji 23 rezolucji tworzących Deklarację Końcową. i Wojciech Skurkiewicz. Przedstawiciele polskiej delegacji wprowadzili W sesji uczestniczyło ponad 250 parlamentarzystów poprawki do rezolucji na temat Białorusi (posłanka z krajów członkowskich Zgromadzenia, przedstawiciele Barbara Bartuś) oraz do rezolucji III Komisji General- instytucji OBWE, korpusu dyplomatycznego oraz człon- nej we fragmencie dotyczącym zmian klimatycznych kowie delegacji państw z regionu Morza Śródziemnego i wspólnego planu działania stron Ramowej Konwen- i Afryki Północnej. Obradowano podczas posiedzeń ple- cji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu narnych Komisji Stałej oraz w Komisjach Generalnych: (poseł Henryk Smolarz). Zabrali również głos w deba- ds. Politycznych i Bezpieczeństwa, ds. Gospodarczych, tach dotyczących cyberbezpieczeństwa (poseł Andrzej Nauki, Technologii i Środowiska oraz ds. Demokracji, Dera), roli władz lokalnych i regionalnych w sytuacjach Praw Człowieka i Kwestii Humanitarnych. Odbyły się postkonfliktowych (poseł Tomasz Garbowski) oraz sy- również posiedzenia grup politycznych oraz spotkania tuacji dzieci w Afganistanie (posłanka Joanna Kluzik- robocze, w tym posłów i senatorów z konsulem gene- -Rostkowska). ralnym RP w Stambule, Mirosławem Stawskim. Na zakończenie sesji Zgromadzenie wybrało nowe Tematem przewodnim było wsparcie Zgromadzenia Prezydium, któremu będzie przewodniczył szef parla- dla przyjętej w Dublinie decyzji Rady Ministerialnej mentu Czarnogóry Ranco Krivokapić.

KRONIKA SEJMOWA 65 LISTYZ PRAC KOMISJI

W SKRZYNCE POCZTOWEJ SEJMU

W lipcu 2013 r. w Biurze Korespondencji i Infor- alarmowano o szkodliwych dla branży następstwach macji zaewidencjonowano wpływ listów zaadreso- zakazu uboju rytualnego. W nielicznych listach wanych do Marszałka Sejmu (38,1%), do komisji sej- przedstawicieli wyznawców islamu oraz judaizmu mowych (7,9%) i do pozostałych adresatów, tj. Sejmu, nadawano tej sprawie wymiar religijny. Kancelarii Sejmu i biur Kancelarii Sejmu (54%). Krytyce poddano pomysł wprowadzenia obo- W części listów nadsyłanych w ramach korespon- wiązku noszenia znaków odblaskowych przez pie- dencji zorganizowanej kontynuowane były tematy szych, zawarty w poselskim projekcie ustawy o zmia- z poprzedniego miesiąca. Najwięcej listów dotyczyło: nie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (druk 1098). apeli o interwencję w sprawie projektu rozporzą- Przedstawiciele samorządu powiatowego przed- dzenia Komisji Europejskiej dotyczącego obniżenia li- stawili jednobrzmiące stanowisko w sprawie zarzą- mitu pomocy publicznej na lata 2014–2020. Zdaniem dzania drogami powiatowymi, w którym domagają korespondentów, może to spowodować zaprzestanie się m.in. wprowadzenia wieloletniego spójnego wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych; systemu rewitalizacji dróg powiatowych i gminnych poparcia obywatelskiego projektu ustawy o ro- wraz z infrastrukturą uszkodzonych lub zniszczonych dzinnych ogrodach działkowych (druk 1204) – zmiana w wyniku budowy, przebudowy lub remontu auto- przewodniczącego podkomisji nadzwyczajnej do roz- strad i dróg ekspresowych. patrzenia projektów ustaw o ogrodach działkowych Osoby prowadzące działalność gospodarczą py- zaniepokoiła użytkowników działek, protestowano tały w listach, dlaczego w jednym państwie miesz- też przeciwko propozycjom regulacji zmierzającym kańcy miast są gorzej traktowani od mieszkańców do uwłaszczenia terenów działkowych; wsi w zakresie systemu ubezpieczeń społecznych. dokonania zmian w Kodeksie rodzinnym i opie- Przedstawiciele organizacji kresowych, organy kuńczym zgodnie z propozycjami zawartymi w pro- samorządu terytorialnego oraz osoby indywidualne jekcie przygotowanym przez Forum Matek przeciwko zdecydowanie żądały uznania rzezi na Wołyniu za Dyskryminacji Ojców w porozumieniu z ruchem spo- ludobójstwo. łecznym Dzielny Tata; Pojawiły się prośby o pomoc i ochronę użyt- protestów przeciwko rytualnemu ubojowi zwie- kowników telefonów komórkowych przed prakty- rząt – do listu dołączono podziękowania dla posłów, kami stosowanymi przez organizatorów konkursów którzy głosowali przeciwko rządowemu projektowi SMS-owych. ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Wpłynęła prośba o zwolnienie z konieczności W korespondencji niezorganizowanej zgłasza- płacenia składki zdrowotnej w związku z brakiem no m.in.: zapisów w roku obecnym i następnym na badanie Wnioski o przyspieszenie prac nad poselskim USG i hormonów tarczycy w jednej z warszawskich projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochro- przychodni. ny środowiska (druk 1505), uzasadniając, że prze- Prezydium Sejmu 23 lipca 2013 r. omawiało Spra- znaczenie wpływów z zysków z opłat środowisko- wozdanie Biura Korespondencji i Informacji z wery- wych dla gmin, pozwoli zatrzymać ich występowanie fikacji podpisów obywateli popierających wniosek ze związków międzygminnych, których zadaniem o poddanie pod referendum ogólnokrajowe sprawy statutowym jest gospodarka odpadami. Odnotowa- o szczególnym znaczeniu dla państwa i obywateli no także głos przeciwny. Przedstawiciele ruchów dotyczącej systemu edukacji „Ratuj maluchy i star- społecznych skrytykowali system gospodarowania sze dzieci też”. Powołany zespół sprawdził karty wy- odpadami. kazu podpisów obywateli dołączonego do wniosku. Osoby indywidualne wyrażały zadowolenie z wy- Stwierdzono 556 176 podpisów złożonych prawidło- niku głosowania nad rządowym projektem ustawy wo oraz 6185 złożonych wadliwie. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt (druk 1370) i dziękowały posłom, którzy opowiedzieli się prze- oprac. Biuro Korespondencji i Informacji KS ciwko zadawaniu cierpień zwierzętom. W pojedyn- (pełny tekst informacji znajduje się na stronie: czych listach od przedstawicieli producentów mięsa www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/page/korespondencja)

66 KRONIKA SEJMOWA W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

WĘGRY NA CENZUROWANYM

Parlament wezwał Węgry do przestrzegania unij- Węgier, jest szerszą refleksją nad jakością demokracji nych wartości. Przyjęcie rezolucji poprzedziła pełna we wszystkich państwach członkowskich, które wyszły emocji debata. Uczestniczył w niej premier węgier- z systemu totalitarnego. Według niego, Parlament skiego rządu Viktor Orbán. Podczas wymiany zdań Europejski zajmuje stanowisko arbitra, który w spo- przewodniczący Komisji José Manuel Barroso do- sób wyważony wskazuje obszary, gdzie naruszono magał się, aby Węgry wycofały się z wprowadzonych podstawowe wartości. M. Siwiec zauważył, że nie ma antydemokratycznych zmian do konstytucji. wątpliwości, iż Polska w tym raporcie też mogłaby coś Autor raportu, portugalski deputowany Rui Tava- znaleźć na swój temat. res przypomniał, że Węgry nie tylko podpisały trak- W obronie węgierskiego premiera stanęła znaczna tat mówiący o wartościach, którymi kieruje się Unia, część polskiej prawicy. Europoseł Ryszard Legutko ale pracowały także nad jego przygotowaniem. Pytał, stwierdził, że żaden z zarzutów sformułowanych w ra- czym wytłumaczyć, że kraj ten łamie teraz jego po- porcie nie odpowiada temu, co dzieje się na Węgrzech. stanowienia. Przekonywał, że konstytucji nie można Skrytykował dyskryminujące – w jego opinii – podej- wykorzystywać do celów politycznych, a tak było na ście do tego kraju. Europoseł Jacek Kurski przepro- Węgrzech – co potwierdzają także eksperci Komisji sił V. Orbána za debatę i – jak określił – skandaliczny Weneckiej. raport. „Ojcowie-założyciele Europy przewracają się Węgierski premier nie polemizował z zarzutami. dzisiaj w grobie, widząc, jak strasbursko-brukselska Stwierdził, iż wobec jego kraju stosuje się podwójne dyplomacja wdziera się z butami w życie wolnych standardy, a przygotowany przez Parlament raport i suwerennych Węgier. To jest zemsta za skuteczny jest po prostu nieuczciwy. Uważa, że jego autorzy konserwatyzm, który premier Orbán wprowadza na dostrzegają same negatywy, słowem nie wspominają Węgrzech” – powiedział. Węgierskiego premiera bro- o doniosłych pozytywnych zmianach i postępie w wy- nił też deputowany Jacek Protasiewicz, twierdząc, że chodzeniu z głębokiego kryzysu. V. Orbán uważa, że Parlament zbyt daleko ingeruje w sprawy, o których właśnie taka ingerencja w wewnętrzne sprawy jego każdy kraj powinien samodzielnie decydować. Zda- kraju jest nadużyciem władzy i, jak twierdzi, obróci niem europosła Ryszarda Czarneckiego, cała roz- się to kiedyś przeciwko Europie. „Chcemy mieć Euro- grywka z Węgrami ma charakter ideologiczny. Z kolei pę wolności, dlatego jestem za wolnymi narodami Europy” – powiedział na zakończenie swojego wy- stąpienia. Debata o sytuacji na Węgrzech podzieliła parla- mentarzystów. Prawicowi europosłowie uznali, że rezolu- cja zbyt głęboko ingeruje w wewnętrzne spra- wy Węgier i ma charakter polityczny. Niemiecki deputowany Manfred Weber przekonywał, że wielu z wymienionych w niej zaleceń nie można Węgrom narzucać. Podkreślił, że jego frakcja ma pełne zaufanie do działań premiera V. Orbána. Za- uważył, że wszyscy atakują Węgry, choć niejedno z państw ma także na sumieniu naruszanie euro- pejskiego prawa. Natomiast przewodniczący so- cjalistów Hannes Swoboda – czego można było się spodziewać – wyraził rozczarowanie przemó- wieniem premiera Węgier. Parlament – jak mówił – nie jest przeciwko obywatelom tego kraju, jak twierdził V. Orbán. Przeciwnicy wprowadzonych zmian głosować będą dla ich dobra i za należnymi im prawami – przekonywał szef socjalistów. Do- dał, iż żaden kraj nie wprowadził tylu ustaw na- ruszających wolności obywatelskie. Z kolei liberał Guy Verhofstadt cytował ekspertyzy Komisji We- neckiej, które – jego zdaniem – najlepiej świadczą o tym, że nie są to wyłącznie wewnętrzne polityczne deputowany Paweł Kowal uważa, że gdy pojawiają się potyczki, lecz poważne naruszenia prawa i swobód jakieś problemy z wypełnianiem zobowiązań, powinna obywatelskich. to być sprawa między Komisją Europejską i konkret- Zdaniem europosła Marka Siwca, przyjęto doku- nym krajem. Uważa, że lepiej, by Parlament unikał nie- ment, który wyraźnie pokazuje, że posiadanie więk- ustannego oceniania i cenzurowania poszczególnych szości nie oznacza posiadania patentu na zmianę rządów, gdyż nie jest to jego rolą. wszystkiego i w takim trybie, jaki sobie ta większość Przyjęta rezolucja zaleca Węgrom wycofanie z kon- wyobraża. Zwrócił uwagę, że rezolucja, choć dotyczy stytucji kontrowersyjnych przepisów. W przypadku

KRONIKA SEJMOWA 67 W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

odmowy Parlament grozi Budapesztowi wszczęciem Wezwano Komisję do wprowadzenia „mechanizmu postępowań pozwalających na nałożenie dotkliwej kopenhaskiego”, który będzie ostrzegał przed zaku- kary. Stwierdzono, że zgodnie z Traktatem akcesyjnym sami łamania europejskich zasad w państwach człon- Węgry zobowiązane są zapewnić przestrzeganie war- kowskich. tości Unii, dlatego powinny zastosować się do zaleceń Ponadto Parlament zobowiązał się do zwołania Komisji Europejskiej, która stoi na straży tych praw. przed końcem 2013 r. konferencji dotyczącej prze- W dokumencie sformułowano około 40 zaleceń dla strzegania praw i wartości Unii przez państwa człon- władz węgierskich. Zarzuty dotyczą przede wszystkim kowskie. Mają w niej wziąć udział przedstawiciele marginalizowania Trybunału Konstytucyjnego, kwestii państw, instytucji unijnych, Rady Europy, krajowych mianowania sędziów, uznawania grup religijnych za trybunałów konstytucyjnych i sądów najwyższych, Try- Kościoły, karania bezdomnych za koczowanie w cen- bunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Euro- trum miast oraz decyzji stanowiących zagrożenie dla pejskiego Trybunału Praw Człowieka. pluralizmu i wolności mediów. Wątpliwości budzi także Raport i rezolucję poparło 370 europosłów, przeciw reforma systemu wyborczego. było 249, zaś 82 wstrzymało się od głosu.

REZOLUCJA W SPRAWIE KATASTROF NATURALNYCH W EUROPIE CENTRALNEJ

Zgodnie z przyjętym przez Parlament doku- mentem fundusze uruchamiane w następstwie katastrof naturalnych muszą szybciej docierać do ofiar. Wezwano do uruchomienia środków z Funduszu Solidarności UE dla obszarów naj- bardziej dotkniętych przez powodzie. Rezolucję przyjęto po debacie dotyczącej groźnych powodzi, które pod koniec maja i na początku czerwca tego roku dotknęły Niem- cy, Austrię, Czechy oraz, w mniejszym stopniu, Słowację, Węgry i Polskę. Poparło ją większość grup politycznych. Wyraża ona współczucie dla ofiar i pochwałę kooperacji między regiona- mi państw członkowskich podczas kataklizmu. Aby zapewnić szybką odbudowę terenów nią dotkniętych, europosłowie wzywają Komisję, by dołożyła wszelkich starań w celu szybkiego wypłacenia środków z Funduszu Solidarności dla państw zgłaszających się po pomoc. Euro- posłowie domagają się uproszczenia proce- dur rządzących Funduszem, dzięki czemu przy- szłe płatności mogłyby trafić na tereny dot- knięte katastrofą zaraz po zgłoszeniu aplikacji o wsparcie. Katastrofy, które ostatnio doświadczają Euro- pę to poważne powodzie w latach 2002 i 2010, susze i pożary lasów w 2006 r. oraz potężne la- winy błotne na Maderze w 2010 r. W obecnej perspektywie budżetowej kwota wydawana corocznie na ten cel za pośrednictwem Fundu- szu Solidarności UE wynosi ok. 1 mld euro; od 2014 r. ma zostać zmniejszona o połowę.

68 KRONIKA SEJMOWA W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

ABY SKUTECZNIEJ PRZECIWSTAWIAĆ SIĘ EPIDEMIOM

Parlament przyjął projekt przepisów umożliwiają- potrzebnych medykamentów. Obecne prawodawstwo cych skuteczniejszą reakcję na wspólne zagrożenia dla nakazuje Unii zaczekać, aż Światowa Organizacja Zdro- zdrowia obywateli na terenie Unii. Przepisy te są od- wia ogłosi międzynarodowe zagrożenie na wszystkich powiedzią na uaktywniony ostatnio koronawirus, wy- kontynentach. Dla zachowania przejrzystości propo- buch epidemii zakażeń bakterią E. coli w 2011 r. oraz nowanego system, przepisy zmuszają ekspertów do- wirus grypy H1N1 w 2009 r. Projekt, który został już radzających w sprawie zakupów do składania oświad- uzgodniony z Radą, przewiduje uruchomienie syste- czeń o uzyskiwanych korzyściach, pośrednich lub mu wczesnego ostrzegania, w tym również możliwość bezpośrednich, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wspólnego zakupu szczepionek przez państwa człon- ich niezależność. kowskie. Obecny system ma zostać udoskonalony tak, Wspólny zakup leków to bez wątpienia największy by zapewnić szybsze i lepiej skoordynowane działania sukces tego projektu – powiedział po głosowaniu spra- we wszystkich państwach UE. Dostęp do szczepionek wozdawca, francuski socjalista Gilles Pargneaux. będzie powszechniejszy dzięki wspólnie wynegocjowa- Uważa on, że dostęp do szczepionek będzie sprawie- nym, korzystniejszym cenom. dliwszy i szczególnie korzystny dla mniejszych państw Projekt wprowadza też możliwość ogłoszenia sta- członkowskich, które podczas wybuchu niedawnych nu nadzwyczajnego zagrożenia dla zdrowia na terenie epidemii nie mogły sobie pozwolić na płacenie za nie UE w celu przyspieszenia przyznania autoryzacji dla wygórowanych cen.

IRLANDKA NOWYM RZECZNIKIEM PRAW OBYWATELSKICH

Irlandka Emily O’Reilly została europejskim rzecz- przedstawia Parlamentowi szczegółowe sprawozda- nikiem praw obywatelskich. Jest pierwszą kobietą na nie z wyników przeprowadzonych kontroli. tym stanowisku. Do tej pory była krajowym rzeczni- kiem praw obywatelskich Irlandii. Wybrana została spośród sześciorga kandydatów do objęcia funkcji po greckim rzeczniku Nikiforosie Diamandourosie. W czasie 10 lat urzędowania wyjaśnił on ponad 30 tys. spraw. Odchodząc ze stanowiska, z zadowole- niem podkreślił, że w Europie zaszły wyraźne zmiany – Unia stała się bardziej przejrzysta i zaangażowana w służbę dla obywatela. „Europejczycy wiedzą teraz, do kogo się zwrócić – mówił. – Udają się do ombud- smana, zadają pytania i pozwalają sobie pomóc”. Zadaniem europejskiego Rzecznika Praw Obywa- telskich, powołanego po raz pierwszy w 1995 r., jest prowadzenie postępowań w sprawach dotyczących nieprawidłowości i złego administrowania w insty- tucjach i organach Unii. Skargi mogą także dotyczyć braku przejrzystości procedur lub odmowy dostę- pu do informacji i dokumentów. Do rzecznika może zwrócić się każdy obywatel lub rezydent Unii oraz in- stytucja. Co roku działający niezależnie ombudsman

KRONIKA SEJMOWA 69 W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

SUROWSZE KARY ZA CYBERPRZESTĘPSTWA

Eurodeputowani przyjęli projekt przepisów mają- grozi sprawcom cyberataków na systemy mogące cych skuteczniej chronić przed przestępstwami w in- zakłócić funkcjonowanie państwa, czyli ataki na elek- ternecie. W razie cyberataku państwa członkowskie trownie, systemy komunikacyjne oraz sieci rządowe. będą miały 8 godzin od momentu zgłoszenia takiego Surowe kary przewidziano dla wykorzystujących tzw. przypadku na wzajemne udzielenie sobie pomocy. botnety, czyli zainfekowane wirusami komputery, Przepisy mają ułatwić zapobieganie tego typu prze- umożliwiające kontrolę nad innymi komputerami. stępstwom oraz zapewnić współpracę pomiędzy sąda- Osoby prawne, takie jak firmy, będą pociągane do od- mi i policją na terenie całej Unii Europejskiej. powiedzialności za uzyskiwanie korzyści z tytułu np. Dyrektywa zaleca też orzekanie dotkliwych kar za korzystania z usług hakera w celu pozyskania danych cyberataki. Za bezprawne uzyskanie dostępu lub wła- konkurencji. Za dokonanie tego typu przestępstwa manie się do systemu informatycznego, jak również przewidziano karę pozbawienia prawa do korzysta- ingerowanie w przechowywane dane państwa człon- nia z pomocy publicznej lub zamknięcie działalności kowskie zobowiązane będą nałożyć karę nie mniejszą gospodarczej. niż 2 lata pozbawienia wolności. Karane będą także Projekt przepisów już został nieformalnie zaakcep- osoby, które sprzedają narzędzia do popełniania towany przez państwa członkowskie. Będą one miały przestępstw w wirtualnej przestrzeni. 5 lat więzienia 2 lata na wcielenie nowych przepisów w życie.

GUILLERMO FARINAS~ OSOBIŚCIE ODEBRAŁ NAGRODĘ SACHAROWA

Kubański dysydent polityczny Guillermo Fariñas oso- Białorusinów. Nawoływał o twarde stanowisko wo- biście odebrał nagrodę im. Andrieja Sacharowa, przy- bec autokratycznych rządów prezydenta Alaksandra znawaną przez Parlament Europejski za wolność myśli Łukaszenki, o pomoc i solidarność dla opozycji w tym i wyrażania poglądów. Otrzymał ją po tym, jak przepro- kraju. Przestrzegł przed stosowaniem tzw. realpolitik. wadził trwający 135 dni strajk głodowy, chcąc wesprzeć Zaznaczył, że kubańscy bojownicy wierzą w swoje zwy- swoje żądanie uwolnienia więź- cięstwo, gdyż – jak mówił Ghandi – wspiera ich siła niów politycznych na Kubie. Lau- prawdy. „Kuba będzie wolna z woli swoich obywateli. reatem nagrody został w 2010 r., Niech Bóg błogosławi światu” – tak zakończył swoje lecz dopiero teraz kubańskie wła- wystąpienie. dze pozwoliły mu przyjechać na Wręczając nagrodę, wiceprzewodniczący Parlamen- ceremonię jej wręczenia. tu Europejskiego Gianni Pittella wskazał na tendencję „Ta nagroda jest dla wszyst- nasilania opresji wobec przeciwników reżimu, o czym kich, którzy walczą przeciw reżi- świadczą niepokojące statystyki. W zeszłym roku na mom i łamaniu praw człowieka. Kubie zatrzymano ponad 6600 osób, co oznacza wzrost Wszyscy Kubańczycy podlegają sa- o 50% w porównaniu z rokiem 2011. mowoli rządu, który uważa Po- wszechną Deklarację Praw Czło- Guillermo Fariñas jest psychologiem i niezależ- wieka za wrogą propagandę. Da- nym dziennikarzem, który od lat walczy o podstawo- lej trwać będą areszty, groźby, we wolności i prawa człowieka na Kubie. Dwadzie- bicie i zamykanie do więzień” – ścia trzy razy ogłaszał strajk głodowy w proteście powiedział laureat na uroczysto- przeciwko reżimowi. Jego wyrzeczenia nie poszły na ści w Strasburgu. Do Parlamentu marne – 52 kubańskich więźniów sumienia odzyskało przybył wraz z matką. Dzięki jej wolność i znalazło schronienie w Hiszpanii. G. Fariñas wychowaniu i wpojonemu patrio- spędził w więzieniach 11 lat. Do nagrody zgłosili go tyzmowi mógł – jak powiedział – polscy eurodeputowani, Jacek Saryusz-Wolski i Ja- przetrwać lata spędzone w wię- rosław Wałęsa, we współpracy z delegacją Hiszpanii. zieniu i miesiące głodówki. Zaapelował o wsparcie dla Relacje z sesji PE w Strasburgu obywateli różnych krajów, którzy walczą z ostatnimi dla „Kroniki Sejmowej” bastionami komunizmu. Wielkie uznanie wyraził dla nadesłał red. Andrzej Geber

70 KRONIKA SEJMOWA W RADZIE EUROPY

RÓWNY DOSTĘP DO OPIEKI ZDROWOTNEJ DLA WSZYSTKICH OBYWATELI UNII

W dobie nasilającego się kryzysu Zgromadzenie potrzebujących i zmniejszenie im obciążeń finanso- Parlamentarne Rady Europy wezwało państwa człon- wych związanych z opieką lekarską. Niezapewnienie kowskie do umożliwienia wszystkim obywatelom tego – zdaniem członków ZP RE – może przynieść równego dostępu do opieki zdrowotnej. W rezolucji, w dłuższej perspektywie fatalne skutki oraz znacznie przygotowanej przez niedawno zmarłego francuskiego podwyższyć koszty leczenia chorych. Zwracają oni senatora Jean-Louisa Lorraina, podkreślono, że jest uwagę na znaczenie poprawy dostępu do podstawo- to kluczowy aspekt podstawowego prawa obywateli wych i wyspecjalizowanych usług opieki zdrowotnej, do zachowania zdrowia. Zdaniem posłów, polityka za- jak również zmniejszenia nierówności w tym zakresie ciskania pasa niszczy usługi publiczne głównie w za- między różnymi grupami społecznymi i wiekowymi. kresie zdrowia i opieki społecznej, uderzając przede Twierdzą, iż cele te można osiągnąć poprzez optymali- wszystkim w najsłabiej sytuowanych obywateli. Cię- zację wydatków publicznych na opiekę zdrowotną oraz cia budżetowe i spłata długu stały się pretekstem do programy dla grup znajdujących się w trudnej sytuacji ostrych ataków na publiczne systemy opieki zdrowot- materialnej. nej i społecznej oraz prawa socjalne obywateli. Gre- Rezolucja zaleca państwom członkowskim oddziele- cja, która jest pod tym względem sztandarowym przy- nie polityki imigracyjnej od zdrowotnej. Parlamentarzy- kładem w całej Europie, przeżywa bezprecedensowy ści chcą m.in. zniesienia obowiązującego w niektórych kryzys humanitarny. Kraje Europy Południowej i Środ- państwach nakazu informowania przez pracowników kowo-Wschodniej są dziś także szczególnie dotknięte służby zdrowia o zgłaszających się nielegalnych imi- efektami tej polityki. grantach. Członkowie Zgromadzenia po raz kolejny Zgromadzenie zwróciło się do państw członkow- przypominają też i apelują o podjęcie działań ułatwia- skich o objęcie szczególną ochroną osób najbardziej jących skuteczną walkę z korupcją w służbie zdrowia.

O SKUTECZNIEJSZĄ WALKĘ Z KORUPCJĄ

Korupcja jest największym zagrożeniem dla demokra- wprowadzenie obowiązku składania deklaracji mająt- cji i rządów prawa – stwierdza rezolucja przyjęta przez kowej nie tylko przez członków rządów i parlamentów, ZP RE. Parlamentarzyści apelują o skuteczniejsze dzia- ale również urzędników służby cywilnej, sędziów i pro- łanie i zmodyfikowanie obowiązujących przepisów. Ich kuratorów. Ponadto wzywa się państwa do powołania zdaniem, korupcja jest zagrożeniem dla funkcjonowania niezależnych organów nadzoru oraz przyjęcia przej- instytucji publicznych oraz powoduje, że coraz więcej rzystych reguł dotyczących działalności lobbingowej. ludzi traci wiarę w rządy prawa. Zakłóca też proces W dokumencie stwierdzono, że skutecznym środkiem legislacyjny, wprowadza pewną dowolność w procesie odstraszającym byłoby ułatwienie dokonywania konfi- podejmowania decyzji oraz ma druzgocący, negatywny skaty majątku osób fizycznych lub prawnych, które nie wpływ na prawa człowieka. Zgromadzenie zaleca pań- są w stanie udowodnić jego legalnego pochodzenia. stwom członkowskim podjęcie bardziej zdecydowanych Przyjęcie rezolucji zbiegło się z ogłoszeniem w tym kroków wobec osób i instytucji zamieszanych w praktyki samym dniu raportu oceniającego Polskę przez korupcyjne, w tym także wobec banków ukrywających MONEYVAL (Komitet Specjalny Ekspertów Rady Euro- tajne konta właścicieli nielegalnych pieniędzy. py ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pienię- Prawodawstwo, zdaniem posłów, powinno zapew- dzy w Krajach Europy Środkowej i Wschodniej). Ocena niać maksimum przejrzystości w życiu politycznym, ad- dotyczyła skuteczności polskich przepisów i wymiaru ministracyjnym i gospodarczym, m.in. poprzez wczesne sprawiedliwości w walce z nielegalnymi transakcjami i skuteczne demaskowanie procederu przekazywania finansowymi. W raporcie podkreślono, że zapobiega- poufnych informacji przez urzędników oraz członków nie praniu brudnych pieniędzy jest nie tylko zagadnie- organów nadzorczych. W rezolucji postuluje się także niem o charakterze kryminalnym, ale przede wszyst-

KRONIKA SEJMOWA 71 W RADZIE EUROPY

kim ekonomicznym, związanym z bezpieczeństwem, niska w stosunku do ujawnionych sum nielegalnych bowiem znaczna część tych środków jest przeznaczo- pieniędzy. Organy ścigania są za mało aktywne w do- na na finansowanie terroryzmu. prowadzaniu do ukarania sprawców. Ponadto raport Dokument MONEYVAL stwierdza, że Polska wpro- stwierdza braki w naszym ustawodawstwie. Zarzuca, wadziła wiele pozytywnych zmian w obowiązującym iż ciągle nie wymaga się większej przejrzystości, okre- prawie, nadal jednak nie wdrożyła części zaleceń wy- ślenia rzeczywistych właścicieli majątku oraz potwier- nikających z poprzedniego raportu. Dotyczy to m.in. dzenia ich tożsamości z niezależnych i wiarygodnych wprowadzenia do prawa krajowego przepisu o konfi- źródeł. Są też jednak słowa uznania. Eksperci chwalą skacie pozostającego w posiadaniu osób trzecich mie- w raporcie Komisję Nadzoru Finansowego, która – ich nia, które pochodzi z przestępstwa. Komitet uważa, zdaniem – odgrywa pozytywną i ważną rolę w kontroli że liczba śledztw i osób skazanych w Polsce jest zbyt instytucji finansowych.

APEL O SKUTECZNIEJSZĄ WALKĘ Z HOMOFOBIĄ

Członkowie Zgromadzenia apelują do polskich wadzenie odpowiednich przepisów zarówno w pra- władz o wykonanie wyroku Trybunału Praw Człowieka wie cywilnym, jak i karnym, po to, by skutecznie moż- dotyczącego zakazu zorganizowania w Warszawie Pa- na było ścigać sprawców aktów nienawiści. Ponadto rady Równości. Apel zawarto w rezolucji, która zaleca zaleciło opracowanie krajowych planów promowa- ustanowienie i wprowadzenie w życie przepisów chro- nia równości i niedyskryminacji. Posłowie wezwali niących przed dyskryminacją ze względu na orientację wskazane w rezolucji państwa, wśród nich Polskę, seksualną i tożsamość płciową we wszystkich dziedzi- do wprowadzenia w życie wyroków Europejskiego nach życia – zatrudnieniu, edukacji, ochronie zdrowia, Trybunału. dostępie do towarów i usług, mieszkania oraz zabez- Wyrok w sprawie Polski zapadł 6 lat temu w spra- pieczenia społecznego i przywilejów socjalnych. wie „Bączkowski i inni”, która dotyczy nieudzielenia W dokumencie tym posłowie przypominają, że orien- zezwolenia przez ówczesnego prezydenta Warszawy tacja seksualna jest częścią tożsamości każdej osoby Lecha Kaczyńskiego na zorganizowanie Parady Rów- i zgodnie z prawem nikt nie powinien być traktowany ności. Trybunał stwierdził wówczas, że pozbawienie inaczej. Stwierdzają też, że od 2010 r., kiedy zarówno możliwości odwołania się od decyzji zakazującej ma- Zgromadzenie Parlamentarne, jak i Komitet Ministrów nifestacji naruszyło prawo do wolności zgromadzeń. przyjęli zalecenia dotyczące sposobów walki z dyskry- Pomimo nowelizacji stosownych przepisów stwier- minacją ze względu na orientację seksualną i tożsa- dzono w dokumencie, że wskazane przez Trybunał mość płciową, w kilku państwach członkowskich Rady zmiany nie zostały wprowadzone. Polskie prawo nadal Europy odnotowano pozytywne zmiany. Wprowadzono umożliwia wydanie decyzji i udzielanie odpowiedzi na skuteczne środki prawne, plany działania i strategie. odwołanie po terminie planowanego zgromadzenia. Pomimo tego postępu uprzedzenia wobec lesbijek, ge- Zdaniem posła Roberta Biedronia, który aktywnie jów, biseksualistów i transseksualistów nadal są sze- i z powodzeniem bronił rezolucji przed licznymi po- roko rozpowszechnione w społeczeństwie, a dyskrymi- prawkami proponowanymi przez włoskich chadeków, nacja tych osób pozostaje problemem w całej Europie. problem dyskryminacji dotyczy niemal wszystkich kra- Posłowie wyrazili szczególne zaniepokojenie po- jów, choć nie w tym samym stopniu. Nawiązując do gwałceniem w wielu państwach członkowskich Rady faktu wymienienia Polski w dokumencie, poseł zauwa- Europy prawa do wolności zgromadzeń i wolności żył, że z jednej strony nasz kraj został poddany kryty- słowa. Jako przykład podali próby wprowadzenia za- ce, a z drugiej pochwalony za wprowadzane zmiany kazu dla pokojowych wieców i demonstracji, a także i zorganizowanie w Sejmie międzynarodowej konfe- milczące poparcie polityków dla bojówek usiłujących rencji poświęconej problemom osób LGTB. Podkreślił, brutalnie rozproszyć demonstracje. Wśród krajów że jeszcze kilka lat temu, taka konferencja byłaby nie wprowadzających przepisy zakazujące tzw. propagan- do pomyślenia. W jego opinii, Zgromadzenie przyjęło dy homoseksualnej rezolucja wymienia Rosję, Litwę, ważny dokument, który będzie pełnił rolę drogowska- Mołdawię i Ukrainę. Niepokój Zgromadzenia budzą też zu, mówiącego, w jakim kierunku państwa Rady Euro- liczne przypadki pełnych nienawiści wypowiedzi skła- py powinny zmierzać. danych przez polityków w mediach. Zgromadzenie wezwało państwa członkowskie do Relacje z Rady Europy skutecznej walki z dyskryminacją, m.in. przez wpro- nadesłał red. Andrzej Geber

72 KRONIKA SEJMOWA 46th sitting of the Sejm, 23–26 JULY 2013

THE SEJM PASSED THE ACTS THE SEJM REFERRED TO COMMITTEES amending the act on public finances; Government bill on facilitating access to perfor- amending the Labour Code; mance of particular regulated professions; amending the act on goods and services tax and the President of the Republic’s bill amending par- some related acts; ticular acts due to the strengthening of instruments amending the Tax Ordinance, the Fiscal Penal Code serving landscape protection; and Customs Law; Government bill on proceedings involving persons amending the act on juvenile delinquency procee- with psychic disorders posing threat to other per- dings and some related acts; sons’ life, health or sexual freedom; amending the act on land merging and exchange; Deputies’ bill amending the Penal Code and the Pe- amending the act on passport documents; nal Execution Code; amending the act on inland fisheries; Deputies’ bill amending the Code of Penal Procee- amending the act on the professions of a nurse and dings and the Petty Offences Procedure Code; nurse-midwife; Government bill amending the Petty Offences Pro- amending the Public Procurement Law; cedure Code; ratifying the Second Optional Protocol to the Inter- Government bill on foreigners; national Covenant on Civil and Political Rights, ai- Government bill on indemnity compensation for ming at the abolition of the death penalty, adopted incurred casualties and illnesses related to service; in New York on 15 December 1989; Deputies’ bill amending the Code of Penal Procedure ratifying Protocol No. 13 to the Convention for the Pro- (The sponsors withdrew the motion to reject the bill, tection of Human Rights and Fundamental Freedoms, submitted at the previous sitting); concerning the Abolition of the Death Penalty in all cir- Deputies’ bill amending the Banking Law and some cumstances, drawn up in Vilnius on 3 May 2002. related acts (The Sejm did not accept the motion to reject the bill, submitted at the previous sitting). THE SEJM ADOPTED RESOLUTIONS THE SEJM CONSIDERED IN THE FIRST READ- accepting the report on the implementation of the ING the Deputies’ bills on the Commissioner for En- Budget Act in the period from 1 January until 31 De- trepreneur’s Rights of prints no. 1503 and 1504 (The cember 2012 and granting the approval of the finan- motions to reject the bills shall be subject to a vote at cial accounts submitted by the Council of Ministers; the next sitting of the Sejm). concerning the appointment of the President of the Supreme Audit Chamber (The Sejm appointed Krzysztof Kwiatkowski the President of the Supreme THE SEJM WAS PRESENTED WITH Audit Chamber); information on the activity of the National Bank on the 70th anniversary of the prisoners’ rebellion of Poland in 2012; in the German Nazi death camp in Treblinka; information on the activity of the Supreme Court on inconsistency with the principle of subsidiarity of in 2012. the draft regulation of the European Parliament and of the Council establishing a framework on market THE SEJM ACCEPTED access to port services and financial transparency; amending the resolution concerning the appoint- report on the activity of the Supreme Audit Office ment and election of the personal composition of the in 2012; Special Committee to consider deregulatory bills; information on warranties and guarantees granted concerning changes within personal composition by the State Treasury, particular legal persons and of the Sejm committees. the National Household Bank (Bank Gospodarstwa Krajowego) in 2012; “Information on the realisation of the act on spe- THE SEJM CONSIDERED THE SENATE’S cial economic zones – the state as of 31 December RESOLUTIONS CONCERNING THE ACTS 2012” submitted by the Prime Minister; amending the act on the system of social insu- information of the Minister of Transport, Construc- rance and some related acts (Some of the Senate’s tion and Maritime Economy on the realisation of the amendments were accepted); act of 28 March 2003 establishing a long-term Sea- amending the Energy Law and some related acts shore Protection Programme in 2012 (The Sejm did (Some of the Senate’s amendments were accepted); not accept the motion to reject the information, sub- amending the act on the Bank Guarantee Fund and mitted at the previous sitting). some related acts (The Senate’s amendments were accepted); THE SEJM CONSIDERED THE CURRENT IN- amending the Road Traffic Law (Some of the Se- FORMATION concerning the division of funds for the nate’s amendments were accepted). Cohesion Policy in the years 2014–2020. Wydawca: Kancelaria Sejmu, Wydawnictwo Sejmowe, 00-902 Warszawa, ul. Wiejska 4/6/8, tel. (22) 694-14-17, fax (22) 625-77-93 http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/kronika.xsp, adres e-mail: [email protected] Redaguje zespół: Maciej Kossow (red. naczelny), Monika Głogowska, Justyn Opara Sekretariat: Alina Kujawska Foto: Krzysztof Białoskórski – www.fotosejm.pl, Rafał Zambrzycki, Katarzyna Werczyńska /KP RP/, Tomasz Wojtasik /PAP/, Photo European Parliament, Photo Conseil de l’Europe Montaż i łamanie: Grażyna Święcicka Druk: TOP DRUK w Łomży NR REJ. PR 895, ISSN 0867-5414 Nakład: 3,5 tys. egzemplarzy