Muzealnictwo 53 Cz 2.Indd
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Redakcja Joanna Grzonkowska dr Dariusz Kacprzak – zastępca redaktora naczelnego Anna Kuśmidrowicz-Król dr hab. Piotr Majewski – redaktor naczelny Maria Sołtysiak – sekretarz redakcji Andrzej Zugaj Redakcja językowa i korekta Lidia Bruszewska Tłumaczenia Aleksandra Rodzińska-Chojnowska Projekt okładki – studiofl ow; www.studiofl ow.pl Na okładce: Fragment odwrocia obrazu ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie: Jan Christiaensz. Micker (ok. 1593–1664), Wąska droga cnoty i szeroka droga grzechu; sygn.: J. Micker Fecit; XVII w., olej, deska dębowa, 53,5 x 71, nr inwentarza M.Ob.582 MNW; obraz pochodzi z kolekcji Raczyńskich w Warszawie, zdeponowany w MNW w 1939, wywieziony przez Niemców w 1944, rewindykowany z Krakowa w 1946; dar Edwarda Raczyńskiego i Jego Rodziny w 1991. Foto: © Copyright by Ligier Studio/Muzeum Narodowe w Warszawie. On the cover: Fragment of the reverse of a painting from the collections of the National Museum in Warsaw: Jan Christiaensz. Micker (ca. 1593–1664), Narrow Path of Virtue and Wide Path of Sin, call. no.: J. Micker Fecit; seventeenth century, oil on oak board, 53,5 x 71, inv. no. M.Ob.582 MNW; the painting originates from the Raczyński collection in Warsaw, deposited at the National Museum in Warsaw in 1939, looted by the Germans in 1944, revindicated in Cracow in 1946; gift of Edward Raczyński and His Family in 1991. Photo: © Copyright by Ligier Studio/Muzeum Narodowe w Warszawie. Opracowanie grafi czno-techniczne i skład Agencja Wydawnicza i Reklamowa AKCES ul. Kossaka 15, 01-576 Warszawa tel. +48 22 839 16 17 e-mail: [email protected] Adres Redakcji Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów ul. Goraszewska 7, 02-910 Warszawa tel. +48 22 256 96 37; fax +48 22 256 96 83 e-mail: [email protected]; [email protected] www.nimoz.pl Druk i oprawa Akcydens s.j.; www.akcydens-druk.pl Nakład – 200+100 egz. spis treści/table of contents OD REDAKCJI 7 From the Editors BADANIA PROWENIENCYJNE MUZEALIÓW Museum Exhibits Provenance Studies Maria Romanowska-Zadrożna 12 BADANIA PROWENIENCYJNE, CZYLI HABENT SUA FATA ARTIS OPERA Provenance Studies, or habent sua fata artis opera Meike Hoffmann 58 NA TROPIE „SZTUKI ZWYRODNIAŁEJ”. KONFISKATA Zofia Bandurska, Dariusz Kacprzak, Piotr Kosiewski, DZIEŁ SZTUKI MODERNISTYCZNEJ DOKONANA PRZEZ 14 Maria Romanowska-Zadrożna, Bożena Steinborn, NARODOWYCH SOCJALISTÓW W 1937 R., ZE SZCZEGÓLNYM Magdalena Tarnowska UWZGLĘDNIENIEM SZCZECINA, WROCŁAWIA I BYTOMIA BADANIA PROWENIENCYJNE MUZEALIÓW POD KĄTEM ICH On the Trail of ”Degenerate Art”. Confiscation of Modernist Art Conducted by EWENTUALNEGO POCHODZENIA Z WŁASNOŚCI ŻYDOWSKIEJ the National Socialists in 1937 with Particular Mention of Szczecin, Wrocław and Studies on the Museum Exhibits from the Viewpoint of Their Possible Origin as Part Bytom of Jewish Property Szymon Piotr Kubiak 65 O BADANIU I MUZEALNYCH PREZENTACJACH TWÓRCZOŚCI CZASÓW ZWYRODNIAŁYCH NA MARGINESIE KRAKOWSKIEJ WYSTAWY „POLOWANIE NA AWANGARDĘ. ZAKAZANA SZTUKA W TRZECIEJ RZESZY” On Studies and Museum Presentations of Works from the Degenerate Art Period upon the Margin of the Cracow Exhibition ”Hunting Down the Avant-garde. Forbidden Art in the Third Reich” Aleksandra Magdalena Dittwald 77 WALKA PLEMION INDIAŃSKICH O ZWROT SZCZĄTKÓW PRZODKÓW I KULTUROWEGO DZIEDZICTWA. PRZYKŁADY RESTYTUCJI Z AMERYKI PÓŁNOCNO-ZACHODNIEJ Struggle of Native People for Return of Human Remains and Cultural Roman Olkowski Heritage. Examples of Repatriations to American Indians from North- 27 O BADANIU PROWENIENCJI MUZEALIÓW West Territories On Studying the Provenance of Museum Exhibits Magdalena Palica 38 PROBLEM BADANIA PROWENIENCJI DZIEŁ SZTUKI – PRZYPADEK DOLNEGO ŚLĄSKA Studies on the Provenance of an Artwork – the Case of Lower Silesia Lidia Małgorzata Karecka 44 MIENIE ZWANE PODWORSKIM W MUZEUM NARODOWYM W WARSZAWIE So-called Former Manorial Property at the National Museum in Warsaw spis treści/table of contents Lidia Wociór 114 KOLEKCJA JUDAIKÓW WE LWOWIE OD KOŃCA XIX DO POCZĄTKÓW XXI WIEKU Collections of Judaica in Lwów from the End of the Nineteenth Century to the Early Twenty First Century DIGITALIZACJA W MUZEACH Digitalisation in Museums 88 Olgierd Jakubowski Łukasz Gaweł NABYWANIE DÓBR KULTURY PRZEZ MUZEA 120 BEZ KOMPASU I BEZ MAPY... O ZARZĄDZANIU DIGITALIZACJĄ The Acquisition of Cultural Property by Museums ZBIORÓW MUZEALNYCH W POLSCE Without a Compass and a Map... On the Administration of the Digitalisation of Marcin Sabaciński Museum Collections in Poland 93 MUZEALNIK NA ROZDROŻU. GŁOS W SPRAWIE PRZEKAZYWANIA MUZEOM ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH Magdalena Laine-Zamojska Z AMATORSKICH ODKRYĆ 124 DIGITALIZACJA W FIŃSKIM MUZEALNICTWIE Museum Expert at the Crossroads. An Opinion about the Transference of Digitalisation in Finnish Museums Archaeological Findings from Amateur Excavations Robert Sitnik 130 UWAGI DO ARTYKUŁU PAWŁA KLAKA PRAKTYKA MUZEA I KOLEKCJE DIGITALIZACYJNA ZABYTKÓW I MUZEALIÓW Museums and Collections W „MUZEALNICTWIE” 2011, nr 52 Remarks on the Article by Paweł Klak: Practical Digitalisation of Historical 102 Krzysztof Mordyński Monuments and Museum Exhibits in ”Muzealnictwo” 2011, no. 52 MUZEUM, GOŚĆ I PRZESTRZEŃ. POTRZEBY MUZEALNYCH GOŚCI A FUNKCJE I SPOSOBY KSZTAŁTOWANIA POZAEKSPOZYCYJNEJ PRZESTRZENI MUZEALNEJ EDUKACJA W MUZEACH Museum, Visitor and Space. Requirements of the Museum Visitors and the Education in Museums Functions and Ways of Shaping Extra-exposition Museum Space Renata Pater W POSZUKIWANIU INNEJ DROGI – z Rossellą Ragazzi rozmawia 134 109 W POSZUKIWANIU STANDARDÓW EDUKACJI MUZEALNEJ Karolina Dudek In Search of Standards of Museum Education Searching for Another Path – Karolina Dudek talks to Rossella Ragazzi DOTKNĄĆ I POCZUĆ TO ZROZUMIEĆ – z Liesbet Ruben 144 rozmawia Karolina Dudek To Touch and to Feel is to Understand – Karolina Dudek talks to Liesbet Ruben Kamila Pakuło, Renata Paszkiewicz-Szymańska 150 WOKÓŁ DOŚWIADCZEŃ Z WYSTAWY „5 ZMYSŁÓW. AUDIODESKRYPCJA” On Experiences from the Exhibition ”5 senses. Audiodescription” Jagoda Pietryszyn 157 PLATFORMA EDUKACYJNA ZAMKU KRÓLEWSKIEGO W WARSZAWIE The Education Platform of the Royal Castle in Warsaw spis treści/table of contents Adam Barbasiewicz 196 CZY POLSKICH MUZEALNIKÓW OBOWIĄZUJE KODEKS ICOM? UWAGI O PRAWNYCH ASPEKTACH ETYKI MUZEALNEJ Are Polish Museum Experts Bound by the ICOM Code? Remarks on the Legal Aspects of Museum Ethics RECENZJE Reviews Nawojka Cieślińska-Lobkowicz Z ZAGRANICY 204 O DWÓCH WYSTAWACH W BERLINIE From Abroad On Two Exhibitions in Berlin Aleksandra Czechowicz-Woźniak Dorota Folga-Januszewska 164 MUZEA PIŁKI NOŻNEJ NA ŚWIECIE 212 SERIA MUZEOLOGIA Football Museums in the World The Muzeologia Series Robert Domżał 171 MORSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE W STANACH ZJEDNOCZONYCH NA TLE WYBRANYCH PROBLEMÓW AMERYKAŃSKIEGO MUZEALNICTWA Maritime Cultural Heritage in the United States against the Background of the Selected Problems of American Museums Anna Wiśnicka 178 MUZEUM WILLA RIETVELDA (RIETVELD SCHRÖDERHUIS) W UTRECHCIE JAKO ŚWIADECTWO NARODZIN NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURY The Rietveld Schröder House (Rietveld Schröderhuis) in Utrecht as Evidence of the Birth of Modern Architecture PRAWO W MUZEACH Law in Museums Rafał Golat 188 ZNACZENIE DLA MUZEÓW NOWELIZACJI PRAWA Z 31 SIERPNIA 2011 ROKU The Significance for Museums of the Amendment of 31 August 2011 Bogna Kaczorowska, Maria Kaczorowska 191 NABYWANIE ZABYTKÓW PRZEZ MUZEA REJESTROWANE W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCEJ OD 1 STYCZNIA 2012 R. NOWELIZACJI ART. 20 USTAWY O MUZEACH The Acquisition of Historical Monuments by Registered Museums in the Light of an Amendment to Art. 20 of the Statute on Museums IN MEMORIAM Jadwiga Garbowska, Ryszard Szczęsny 220 PROFESOR KRZYSZTOF J. JAKUBOWSKI (1937–2011) – GEOLOG, MUZEOLOG, POPULARYZATOR NAUKI Professor Krzysztof J. Jakubowski 1937–2011 – Geologist, Museologist, Populariser of Science od redakcji Szanowni Państwo, w 1952 roku ukazał się pierwszy numer czasopisma „Muzealnictwo”. Obecnie, po sześćdziesięciu latach, oddajemy do Państwa rąk kolejny, pięćdziesiąty trzeci tom rocznika, towarzyszącego, niezależnie od zmieniającego się biegu zdarzeń historycznych, zarówno muzealnikom, jak i wszystkim, dla których muzea i zgromadzone w nich dziedzictwo przeszłości jest istotnym elementem otaczającej rzeczywistości. Wiele artykułów naukowych, recenzji, dyskusji, tekstów informacyjnych, składających się na swoistą kronikę aktyw- ności muzeów w Polsce i na świecie – to dorobek czasopisma, który niewątpliwie może być powodem do satysfakcji, ale przede wszystkim jest zobowiązaniem wobec obecnych i przyszłych Czytelników. Stanowi wyzwanie – aby śledząc nowe obszary badań muzeologicznych, spoglądając na historię muzealnictwa, podejmując ważne problemy współczesnych muzeów, towarzysząc rozmaitym przemianom kulturowym w czasach „płynnej nowoczesności”, być dla Państwa, naszych Czytelników, istotnym źródłem inspiracji. Tematem przewodnim tegorocznego numeru „Muzealnictwa” są badania proweniencyjne – badania, dotyczące pochodzenia muzealiów, tzw. drogi dzieła (łac. provenire – pochodzić od). Muzea, będąc instytucjami zaufania publiczne- go i depozytariuszami pamięci o przeszłości, w swych misjach podkreślają podstawowe funkcje: gromadzenie muzealiów, ochronę i zapewnienie im trwałości istnienia, opracowywanie naukowe oraz eksponowanie zarówno ich samych, jak i upowszechnianie wiedzy o nich. Swego czasu Bożena Steinborn na łamach naszego czasopisma przypominała o koniecz- ności intensyfikacji pracy naukowej w polskich muzeach, której efektem winny być m.in. katalogi raisonnés zbiorów (B. Steinborn,