PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY CZORSZTYN.
projekt
styczeń’ 2011
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Autorska Pracownia Urbanistyczna PLAN mgr in Ŝ. arch. Bogdan Chaber 43-300 Bielsko-Biała ul. Powsta ńców Śląskich 6/111
Autor prognozy: mgr in Ŝ. Magdalena Skowron
Strona 2
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
SPIS TRE ŚCI CZ ĘŚĆ OPISOWA 1. Wst ęp i aspekty prawne sporz ądzania prognozy...... str. 5 2. Cel i przedmiot sporz ądzenia projektu zmiany studium...... str. 6 3. Stan istniej ący środowiska ...... str. 7 4. Aktualne zagospodarowania terenu Gminy Czorsztyn ...... str. 35 5. Podstawowe ustalenia zmiany studium ...... str. 39 6. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji zmiany studium.....str. 44 7. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu zmiany studium...... str. 45 8. Stan środowiska na obszarach obj ętych znacznym oddziaływaniem ...... str. 45 9. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym lub krajowym, istotne z punktu widzenia projektu zmiany studium oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania projektu zmiany studium...... str. 49 10. Przewidywane znacz ące oddziaływania na środowisko...... str. 63 11. Rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko mog ących y ć rezultatem realizacji projektu zmiany studium...... str.72 12. Rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projekcie zmiany studium wraz z uzasadnieniem ich wyboru, opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru...... str. 75 13. Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy...... str. 75 14. Informacja o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowie ń zmiany studium oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania...... str. 76 15. Informacja o mo Ŝliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko ...... str. 78 16. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym ...... str. 79 17. Informacja o uwzgl ędnieniu w prognozie informacji zawartych w prognozach oddziaływania na środowisko sporz ądzonych dla przyj ętych dokumentów powi ązanych z projektem zmiany studium ...... str. 79 18. Wykorzystane materiały...... str. 80
Strona 3
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
CZ ĘŚĆ GRAFICZNA
Mapa nr 1 - Mapa ocen i waloryzacji Gminy Czorsztyn, Wpływ uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania na środowisko „Zagro Ŝenia środowiska”
Mapa nr 2 - Mapa ocen i waloryzacji Gminy Czorsztyn, Wpływ uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania na środowisko „Przeciwdziałanie zagro Ŝeniom środowiska”
Mapa nr 3- Nowe obszary zainwestowania na tle uwarunkowa ń przyrodniczych
Strona 4
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
1. Wst ęp i aspekty prawne sporz ądzania prognozy.
Podstaw ą prawn ą opracowania „Prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn” jest ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z pó źn. zm.). Tre ść oraz zakres prognozy jest zgodny z art. 51 i 52 niniejszej Uchwały oraz z okre ślonym przez Regionaln ą Dyrekcj ę Ochrony Środowiska i Małopolski Pa ństwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Krakowie zakres i stopie ń szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie. Niniejsza Prognoza zawiera: 1) informacje o zawarto ści, głównych celach projektu zmiany studium oraz aspekty prawne opracowania. 2) analiz ę istniej ącego stanu środowiska 3) analiz ę istniej ących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszarów Natura 2000, 4) odniesienie do celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz opis sposobów, w jakich te cele zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania dokumentu. 5) oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak Ŝe na środowisko. 6) opis przyj ętych rozwi ąza ń maj ących na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokument. 7) analiz ę rozwi ąza ń alternatywnych do rozwi ąza ń zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru albo wyja śnienie braku rozwi ąza ń alternatywnych. 8) cz ęść graficzn ą zawieraj ącą mapy kierunków zmian w zagospodarowaniu gminy oraz walorów i zagro Ŝeń środowiska wynikaj ących z projektowanego zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn.
Strona 5
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
2. Cel i przedmiot sporz ądzenia projektu zmiany studium.
Celem sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn” jest okre ślenie polityki przestrzennej poprzez zmian ę przeznaczenia i zagospodarowania gminy, zgodnie z istniej ącymi uwarunkowaniami i kierunkami rozwoju. Procedur ę sporz ądzania zmian studium okre ślaj ą zapisy Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca’2003 r., Dz.U. z 2003 r. nr 80. Celem realizacji zapisów projektu zmiany studium jest zrównowa Ŝony rozwój gminy z uwzgl ędnieniem obszarów szczególnie cennych przyrodniczo, a tak Ŝe poprawa warunków Ŝycia mieszka ńców poprzez udost ępnienie i stworzenie atrakcyjnych terenów zabudowy. Przedmiotem zmiany studium jest cz ęść obszaru gminy Czorsztyn obejmuj ąca tereny: 1. Huba – Maniowy; 2. Maniowy; 3. Maniowy – Mizerna; 4. Kluszkowce (1); 5. Kluszkowce (2); 6. Czorsztyn (1); 7. Czorsztyn (2); 8. Sromowce Wy Ŝne; 9. Sromowce Ni Ŝne (1); 10. Sromowce Ni Ŝne( 2). Nazwy poszczególnych obszarów zmiany studium odpowiadaj ą ich poło Ŝeniu w poszczególny sołectwach, a ich granice widoczne s ą na zał ącznikach. Dokumentami obowi ązuj ącymi na terenie gminy Czorsztyn s ą: • Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn przyj ęty Uchwał ą Rady Gminy w 2004r. (Uchwała Nr XXIII/162/04 Rady Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach z dnia 29 listopada 2004 r.) obowi ązuj ący w sołectwach Huba, Maniowy, Mizerna, Kluszkowce, Czorsztyn, Sromowce Wy Ŝne i Sromowce Ni Ŝne, z wył ączeniem obszarów w granicach Pieni ńskiego Parku Narodowego, wód Jeziora Czorszty ńskiego i Sromowieckiego, • Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Góra Wd Ŝar przyj ęty Uchwał ą Rady Gminy w 2008 r. (Uchwała Nr XVII/107/08 Rady Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach z dnia 28 marca 2008 r.), obejmuj ący fragment miejscowo ści Kluszkowce w rejonie Góry Wd Ŝar,
Strona 6
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
• Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach, przyj ęte Uchwałą Rady Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach Nr XV/125/99 z dnia 30 grudnia 1999 roku.
W roku 2003 dla całego obszaru gminy Czorsztyn sporz ądzone zostało opracowanie ekofizjograficzne , w którym rozpoznano i przeanalizowano: • charakterystyk ę, diagnoz ę stanu oraz funkcjonowanie środowiska, • walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe, ich ochrona i u Ŝytkowanie, • źródła szkodliwych oddziaływa ń i ich skutków dla środowiska • zagro Ŝenia środowiska wraz z identyfikacj ą źródeł oraz okre śleniem ich oddziaływania • uwarunkowania ekofizjograficzne i przyrodnicze i ich predyspozycje do kształtowania struktury przestrzennej. Opracowanie ekofizjograficzne zostało zaktualizowane w 2009 r. W projekcie zmiany studium wyznaczono tereny o ró Ŝnym przeznaczeniu, definiuj ąc dla nich podstawowe i uzupełniaj ące przeznaczenie i u Ŝytkowanie terenów, budynków i budowli, przedstawione na rysunku studium za pomoc ą podstawowych oznacze ń graficznych i literowych oraz oznacze ń uzupełniaj ących.
3. Stan istniej ący środowiska.
Wi ększo ść danych w tym rozdziale zaczerpni ęto z opracowania ekofizjograficznego obejmuj ącego teren gminy Czorsztyn (2009), Programu ochrony środowiska dla gminy Czorsztyn (2009), aktualnych danych GUS oraz informacji WIO Ś o stanie środowiska na analizowanym terenie.
3.1. Poło Ŝenie i morfologia terenu. Gmina Czorsztyn poło Ŝona jest w cz ęś ci południowej województwa małopolskiego, w powiecie nowotarskim, w strefie przygranicznej ze Słowacj ą (graniczy z ni ą od południa przez rzek ę Dunajec). Gminy s ąsiednie: a. gmina Łapsze Ni Ŝne, Słowacja – od południa, b. gmina Nowy Targ – od zachodu, c. gmina Kro ścienko – od północnego – wschodu, d. gmina Ochotnica Dolna – od północy. Granica gminy biegnie grzbietami górskimi (granica N, NE), wzdłu Ŝ Dunajca (granica SE) i
Strona 7
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. potoków (granica W) oraz wzdłu Ŝ Zbiornika Czorszty ńskiego (granica SW). W skład gminy wchodz ą miejscowo ści: Maniowy, Mizerna, Kluszkowce, Czorsztyn, Huba, Sromowce Wy Ŝne i Sromowce Ni Ŝne. Pod wzgl ędem fizyczno – geograficznym obszar gminy połoŜony jest : • w obr ębie Karpat Wewn ętrznych i Karpat Zewn ętrznych, w strefie styku tych struktur; • w mezoregionach: Gorców i Pienin Wła ściwych; • w lewobrze Ŝnej cz ęś ci zlewni Dunajca oraz zlewni zespołu zbiorników wodnych Czorsztyn – Niedzica – Sromowce Wy Ŝne; • w Karpackiej strefie źródliskowo – alimentacyjnej; • w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych prowincji karpackiej - GZWP nr 439; • w karpackim systemie obszarów chronionych, z uwagi na poło Ŝenie w obr ębie Pieni ńskiego Parku Narodowego i jego otuliny oraz w „Obszarze Chronionego Krajobrazu (OChK); • w obr ębie struktur przyrodniczych i biocentrów o znaczeniu mi ędzynarodowym -wg sieci ekologicznej CORINE; • w obr ębie Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO) i Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) - wg sieci NATURA 2000; • w strefie ci ągów ekologicznych pomi ędzy biocentrami Pienin, Gorców, Spisza i Tatr; • w geobotanicznym okr ęgu Beskidy i Pieniny, podokr ęgu Małe Pieniny i S ądecczyzna; • w umiarkowanie chłodnym i chłodnym pi ętrze klimatycznym; • w pi ętrze ro ślinnym regla dolnego i regla górnego. Gmina Czorsztyn z punktu widzenia geomorfologicznego poło Ŝona jest w strefie granicznej mi ędzy Karpatami Zewn ętrznymi a Karpatami Wewn ętrznymi. Rozdziela je granica tektoniczna pomi ędzy utworami Pieni ńskiego Pasa Skałkowego a fliszem magurskim, przebiegaj ąca równole Ŝnikowo na północ od Zamku Czorszty ńskiego w stron ę Czorsztyna-Nadzamcza. Cz ęść północna obszaru gminy, w której obr ębie znajduj ą si ę miejscowo ści: Huba, Maniowy, Mizerna i Kluszkowce zaliczana jest do mezzoregionu Gorców. Południowa cz ęść gminy zaliczana jest do mezzoregionu Pienin Wła ściwych i obejmuje miejscowo ści: Sromowce Wy Ŝne i Sromowce Ni Ŝne oraz Czorsztyn. Morfologicznie gmina Czorsztyn zawiera si ę pomi ędzy wysoko ści ą 448 m n.p.m. (dolina Dunajca w Sromowcach Ni Ŝnych) a 1211 m n.p.m. (Góra Luba ń). Około 47 % powierzchni gminy zajmuj ą góry średnie i niskie, lecz przewa Ŝaj ą góry niskie, które zajmuj ą około 28 % powierzchni gminy. Partie szczytowe grzbietów górskich znajduj ą si ę na wysoko ści 900 - 1211 m n.p.m., tj. 400 – 750 m nad poziom doliny Dunajca i poziom Zbiornika Czorszty ńskiego. Najwy Ŝszym szczytem
Strona 8
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. zlokalizowanym na terenie Gminy jest Luba ń (1211 m), natomiast w cz ęś ci pieni ńskiej Trzy Korony (982 m). Około 49 % powierzchni gminy zajmują pogórza, z czego 30% stanowi ą pogórza o łagodnych stokach oraz 19 % pogórza o stokach stromych. Tylko ok. 3% przypada na doliny rzeczne, w śród których najwi ększa jest dolina Dunajca.
3.2. Budowa geologiczna.
Ze wzgl ędu na zró Ŝnicowany charakter rze źby w gorcza ńskiej cz ęś ci gminy wyodr ębni ć mo Ŝna obszar: - Obszar górski zbudowany jest z odpornych gruboławicowych piaskowców magurskich oraz z gruboławicowych piaskowców, zlepie ńców i łupków zaliczanych do tzw. piaskowców z Piwnicznej. Osobliwo ści ą przyrodniczo-geologiczn ą s ą andezytowe wzniesienia, które stanowi ą intruzje skał magmowych w płaszczowinie magurskiej. Andezyty buduj ą wzniesienia po prawej i lewej stronie doliny Potoku Kluszkowskiego w rejonie Przeł ęczy Snozka. Najwi ększym tego typu wzniesieniem jest góra Wd Ŝar (766m). - Obszar pogórzy obejmuje tereny poło Ŝone na wysoko ści od 535 do około 650 m n.p.m. Odznacza si ę łagodniejsz ą rze źbą terenu, zbudowany jest z cienko- i średnioławicowych piaskowców i łupków, zaliczanych do warstw ropianieckich oraz z cienko- i średnioławicowych piaskowców z łupkami ilastymi i marglistymi warstw podmagurskich. Na nich spoczywaj ą gliny, iły i piaski lessopodobne oraz lokalnie Ŝwiry dunajcowe tzw. wysokiego zasypania z okresu plejstocenu. Pokrywy te osi ągaj ą mi ąŜ szo ści rz ędu kilkunastu metrów. Obszar pogórzy jest prawie całkowicie wylesiony, zaj ęty przez u Ŝytki rolne i w coraz wi ększym stopniu zabudowywany. W skali gminy odznacza si ę najkorzystniejszymi warunkami naturalnymi dla rolnictwa, osadnictwa i innej działalno ści społeczno gospodarczej, równie Ŝ ze wzgl ędu na dost ępno ść komunikacyjn ą. Południowa cz ęść gminy w podło Ŝu skalnym dominuj ą piaskowce i łupki z wkładkami zlepie ńców warstw sromowieckich (górna kreda) oraz pstre margle i łupki (górna kreda). Stanowi ą one tzw. osłon ę Pieni ńskiego Pasa Skałkowego. W śród nich tkwi ą pojedyncze skałki wapienne serii pieni ńskiej, zaznaczaj ące si ę w rze źbie jako pojedyncze góry. Starsze podło Ŝe okryte jest ilasto-gliniast ą zwietrzelin ą z rumoszem skalnym. Marglisto-ilaste utwory osłony skałkowej podatne s ą na grawitacyjne osuwanie w dół stoków, co przy stromych stokach sprzyja wyst ępowaniu gł ębokich strukturalnych osuwisk oraz drobnych świe Ŝych zerw.
Strona 9
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
3.3. Gleby.
Gleby wyst ępuj ące na terenie gminy nale Ŝą do typu gleb górskich. Dominuj ą gleby brunatne wła ściwe oraz gleby brunatne wyługowane powstałe ze skał fliszowych o spoiwie węglanowym, a w cz ęś ci pieni ńskiej r ędziny brunatne powstałe z wapieni jurajskich i kredowych. W partiach wysoko poło Ŝonych i s ą to w przewadze gleby płytkie, gliniaste, silnie szkieletowe, kwa śne, o poziomie próchnicznym od 15-20 cm oraz V i VI klas ą bonitacyjn ą. Najbardziej wskazanym sposobem ich zagospodarowania jest zalesienie, w szczególno ści dlatego, Ŝe spełniaj ą bardzo wa Ŝną rol ę hydrologiczn ą w zakresie odnawiania wód gł ębinowych. Na stokach i wierzchowinach pogórzy, zarówno w gorcza ńskiej jak i pieni ńskiej cz ęś ci gminy wyst ępuj ą gleby średnio gł ębokie, gliniaste i pylasto-gliniaste, o składzie mechanicznym glin ci ęŜ kich oraz glin pylastych średnich. W dnach dolin Dunajca i jego dopływów wyst ępuj ą mady brunatne wytworzone na holoce ńskich osadach rzecznych. S ą płytkie i kamieniste, o poziomie próchnicznym wynosz ącym około 5 cm i odczynie kwa śnym. Zaliczane s ą do IV i V klasy bonitacyjnej. Na glinach wy Ŝszych teras oraz namytych utworach soliflukcyjno-deluwialnych u podnó Ŝy stoków wyst ępuj ą bardziej urodzajne mady zaliczane do IV, a lokalnie w niewielkich płatach nawet do III klasy bonitacyjnej. Wyst ępuj ą one głownie w Sromowcach Wy Ŝnych i Ni Ŝnych. Generalnie na terenach u Ŝytkowanych rolniczo dominuj ą gleby średniej jako ści, zaliczane do IV klasy bonitacyjnej. S ą to jedne z lepszych gleb w skali Podhala i powiatu nowotarskiego. Sumarycznie klasyfikacja gleb jest nast ępuj ąca: • 70 % gleb jest V i VI klasy bonitacyjnej, • 25 % gleb nale Ŝy do IV klasy bonitacyjnej, • 5 % gleb nale Ŝy III klasy bonitacyjnej. Na ogóln ą powierzchni ę gminy Czorsztyn 6 216 ha, powierzchnia u Ŝytków rolnych wynosi ok. 2 130 ha (ok. 34%), z czego ok. 45% zajmuj ą grunty orne, ok. 47% ł ąki,ok. 7% pastwiska i ok. 0,5% sady. Degradacja gleb mo Ŝe by ć powodowana zarówno czynnikami naturalnymi (tj. procesy erozyjne, dopływ toksycznych składników, zakwaszenie gleb, naruszenie równowagi chemicznej, wahania poziomu wód gruntowych, zmianami klimatu oraz szaty ro ślinnej czy spadek jako ści próchnicy) jak i antropogenicznymi (emisje pyłów i gazów, motoryzacja, spalanie odpadów i śmieci, osady ściekowe o nieodpowiedniej w stosunku do norm zawarto ści pierwiastków, nawozy sztuczne, preparaty ochrony ro ślin czy kwa śne deszcze).
Strona 10
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Na terenie gminy Czorsztyn znajduje si ę punkt pomiarowy b ędący elementem sieci monitoringu jako ści gleb prowadzonej przez IUNG w Puławach dla WIO Ś w Krakowie. Wyniki tego monitoringu podawane s ą w pi ęciostopniowej skali: • 0 − zawarto ść naturalna (gleby nie zanieczyszczone), • I − zawarto ść podwy Ŝszona, • II − słabe zanieczyszczenie, • III − średnie zanieczyszczenie, • IV − silne zanieczyszczenie, • V − bardzo silne zanieczyszczenie. W 2000 roku wska źnik sumaryczny dla metali ci ęŜ kich wskazywał na II klas ę (słabe zanieczyszczenie), natomiast w 2005 roku zawarto ść metali ci ęŜ kich zmniejszyła si ę i badane gleby mie ściły si ę w klasie I. Wyniki pomiarów stanu zanieczyszczenia gleb w punkcie monitoringowym 429 Sromowce Wy Ŝne, w roku 2005 zawiera poni Ŝsza tabela. Tab. 1. Wyniki pomiarów stanu zanieczyszczenia gleb. Wska źnik Rok 2005 Kadm (Cd) 0 Mied ź (Cu) 0 Nikiel (Ni) I Ołów (Pb) 0 Cynk (Zn) I Wska źnik sumaryczny dla metali ci ęŜ kich (Cd+Cu+Ni+Pb+Zn) I S-SO4 I WWA (wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne) 0
Rolnicze u Ŝytkowanie gleb: - gleby stopnia 0 s ą niezanieczyszczone, posiadaj ą naturaln ą zawarto ść metali śladowych, mog ą by ć przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, - gleby stopnia I s ą glebami o podwy Ŝszonej zawarto ści metali. Gleby te mog ą by ć przeznaczone pod wszystkie uprawy polowe z ograniczeniem w zakresie produkcji warzyw przeznaczonych dla dzieci. - gleby stopnia II to gleby o słabym zanieczyszczeniu. Mog ą by ć wykorzystywane rolniczo, lecz z pewnymi ograniczeniami w uprawach, - gleby stopnia IV to gleby silnie zanieczyszczone, na których wyklucza si ę upraw ę jakichkolwiek ro ślin jadalnych,
Strona 11
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
- gleby stopnia V bardzo silnie zanieczyszczone wykluczaj ą upraw ę wszystkich ro ślin jadalnych a tak Ŝe paszowych.
3.4. Tereny osuwiskowe.
Osuwiska tzn. nagłe przemieszczanie si ę mas ziemnych oraz skalnych mo Ŝe by ć spowodowane działaniem sił natury oraz działalno ści ą człowieka. Zbyt du Ŝe obci ąŜ enie stoków lub nieprawidłowe prowadzenie robót budowlanych w ich obr ębie mo Ŝe prowadzi ć do osuwania si ę, dlategote Ŝ stoków osuwiskowych nie wykorzystuje si ę do celów budowlanych. Ka Ŝdy teren znajduj ący si ę w pobli Ŝu osuwisk musi by ć zbadany pod wzgl ędem geologiczno – in Ŝynierskim przed usytuowaniem jakiejkolwiek zabudowy. Obecnie w Pa ństwowym Instytucie Geologicznym jest realizowany projekt System Ochrony Przeciwosuwiskowej SOPO. Projekt jest realizowany celem rozpoznania i udokumentowania wszystkich osuwisk oraz terenów zagro Ŝonych ruchami masowymi w Polsce. Wyniki Projektu zostan ą przedstawiona na mapach w skali 1:10 000 i b ędą pomocne w ocenie ryzyka osuwiskowego. Projekt składa si ę z trzech etapów, a zako ńczenie prac przewiduje si ę na rok 2016. Planowany termin realizacji Mapy osuwisk i terenów zagro Ŝonych ruchami masowymi dla gminy Czorsztyn szacowany jest na rok 2012. W projekcie zmiany studium, na podstawie dost ępnych aktualnie materiałów wydzielono tereny osuwiskowe w obszarze gminy Czorsztyn. Obszary nara Ŝone na osuwiska rozproszone s ą na całej powierzchni gminy. Obszary osuwiskowe zlokalizowane w obr ębie zmiany studium zlokalizowane s ą w sołectwach Maniowy, Kluszkowce, Czorsztyn i Sromowce Wy Ŝne i oznaczone na rysunku Kierunki zagospodarowania symbolem OS.
3.5. Klimat. Gmin ę Czorsztyn charakteryzuje typowo podgórski i górski klimat. Dominuj ące s ą warunki charakterystyczne dla pi ętra umiarkowanie chłodnego i chłodnego, ze średni ą temperatur ą roczn ą wahaj ącą si ę od 6 do 20 C. Opady średnie roczne wynosz ą około 750 mm w rejonie pogórzy I około 1200 mm w partiach grzbietowych. Obszar gminy nale Ŝy do dobrze przewietrzanych, zwłaszcza w obr ębie wierzchowin pogórzy i grzbietów górskich. Najwi ększ ą cz ęstotliwo ść wykazuj ą wiatry z kierunku W, NE i NW, a najmniejsz ą z kierunku S, SW i SE. Wiatry silniejsze wyst ępuj ą głównie od stycznia do kwietnia i w pa ździerniku. Na obszarze gminy dominuj ą surowe warunki klimatyczne. W ni Ŝszych poło Ŝeniach
Strona 12
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. zwi ązane s ą z tzw. kotlin ą chłodu – jak okre śla si ę Kotlin ę Nowotarsk ą, a na grzbietach Lubania – z wysoko ści ą nad poziom morza. Na wysoko ści 900m npm i powy Ŝej tzw. „lato termiczne” nie wyst ępuje, natomiast wyst ępuje zespół zjawisk klimatycznych, okre ślanych jako „surowa zima”. W wyniku utworzenia du Ŝego zbiornika wodnego przewiduje si ę modyfikacj ę klimatu lokalnego. Wzgl ędnie najkorzystniejsze warunki klimatyczne wyst ępuj ą w obr ębie pogórzy, poło Ŝonych w przedziale wysoko ściowym 600 – 700m npm. Jest to obszar o stosunkowo najmniejszych dobowych wahaniach temperatury i w skali całej gminy uprzywilejowany pod wzgl ędem warunków termicznych i usłonecznienia. Najmniej korzystne warunki klimatyczne wyst ępuj ą w dolinie Dunajca na terenie Sromowiec Wy Ŝnych i Ni Ŝnych oraz w dolinach bocznych w Kluszkowcach i Mizernej. S ą to obszary o najbardziej kontrastowych warunkach termiczno - wilgotnościowych, wyst ępowania silnych inwersji termicznych, tworzenia si ę zastoisk zimnego powietrza i wyst ępowania tzw. morza mgieł do wysoko ści ok. 100m ponad dna dolin. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego determinowany jest ilo ści ą emitowanych szkodliwych substancji, których źródłem na obszarze gminy Czorsztyn s ą m. In.: kotłownie w obiektach, komunikacja drogowa oraz systemy ogrzewania indywidualnych gospodarstw domowych. Zanieczyszczenia docieraj ą równie Ŝ z obszarów s ąsiaduj ących miast i gmin. Badania jako ści powietrza s ą realizowane na podstawie pomiarów wykonywanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Dla potrzeb oceny jako ści powietrza na terenie województwa małopolskiego wydzielono strefy i aglomeracje, w tym tak Ŝe stref ę nowotarsko-tatrza ńsk ą obejmuj ącą obszar gminy Czorsztyn. Ocen ę dla poszczególnych stref na postawie ka Ŝdego z mierzonych wska źników zanieczyszcze ń wykonuje si ę co roku. Okre śla si ę klas ę ogóln ą strefy oraz działania wynikaj ące z klasyfikacji. W zale Ŝno ści od poziomów st ęŜ eń zanieczyszcze ń rozró Ŝnia si ę trzy klasy: A, B, C (od najbardziej do najmniej korzystnej). Podstaw ę klasyfikacji stref stanowi dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz dopuszczalny poziom st ęŜ eń powi ększony o margines tolerancji z dozwolonymi przypadkami przekrocze ń, okre ślonymi w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87 z 2002 roku, poz. 796).
Strona 13
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Tab. 2. Stan zanieczyszczenia powietrza na terenie strefy nowotarsko-tatrza ńskiej – 2008 r.
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszcze ń – 2008 r. Nazwa
strefy SO2 NO2 CO C6H6 PM10 Pb As Cd Ni B( α)P
strefa nowotarsko- A A A A C A A A A C tatrza ńska
Strefa nowotarsko-tatrza ńska w ocenie rocznej dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu, ołowiu, arsenu, kadmu i niklu uzyskała klas ę A, nie przekraczaj ąca warto ści dopuszczalnych, natomiast dla pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo-α-pirenu klas ę C przekraczaj ącą warto ści dopuszczalne..
3.6. Warunki wodne.
Wody powierzchniowe System rzeczny gminy Czorsztyn: Dunajec oraz sztuczne zbiorniki wodne utworzone na Dunajcu: Zbiornik Czorsztyn-Niedzica i Zb. Sromowce Wy Ŝne oraz ich lewobrze Ŝne dopływy takie jak: Potok Szlemborski, Hubny, Hoborgowy, Piekiełko, Sygulina-Limierzyska, Mizerna, Kluszkowianka, Gł ęboki, Macelowy i inne drobne cieki bez nazwy. Obszar Gminy w cało ści znajduje si ę w górnej cz ęś ci zlewni Dunajca (zlewnia II-go rz ędu) i zlewni zespołu utworzonych w 1997 roku zbiorników wodnych. Przegrodzenie doliny Dunajca zaporami i stworzenie zbiorników zaporowych zasadniczo zmieniło charakter przepływów Dunajca poni Ŝej zapory. Likwidacji uległy przeci ętne wezbrania powodziowe oraz złagodzone zostały przepływy ekstremalne. W zwi ązku z tym problem wylewów powodziowych w rejonie Sromowiec Wy Ŝnych i Ni Ŝnych w zasadzie przestał istnie ć. Średnie roczne przepływy na Dunajcu kształtuj ą si ę na poziomie około 24 m3/s . Rzeka Dunajec - prawy dopływ rzeki Wisły II rz ędu posiada swoje źródła w Tatrach Zachodnich na wysoko ści 1540 m. Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w mieście Nowy Targ lecz za pocz ątkowy odcinek uwa Ŝa si ę Czarny Dunajec. Uchodzi do Wisły w 160,6 km jej biegu, osi ągaj ąc powierzchni ę zlewni 6804 km 2. Średni spadek Dunajca - 5,5‰, za ś spadek na odcinku Czchów - uj ście do Wisły - 0,7‰. Zlewni ę Dunajca w dolnym jego biegu mo Ŝna podzieli ć na dwie cz ęś ci:
• w cz ęś ci karpackiej – zlewnia o charakterze rolniczo- rekreacyjnym,
• w cz ęś ci nizinnej – zlewnia o charakterze rolniczo-przemysłowym, z głównym o środkiem
Strona 14
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
przemysłowym jakim jest miasto Tarnów. Charakter zlewni sprawia, Ŝe głównymi źródłami zanieczyszcze ń wód Dunajca s ą, odprowadzane sieciami kanalizacji lub w sposób niezorganizowany, ścieki bytowo-gospodarcze i komunalne, ścieki przemysłowe i spływy obszarowe Zbiornik Czorszty ński – to zbiornik wodny na rzece Dunajec powstały poprzez zbudowanie zapory wodnej w Nidzicy. Maksymalna rz ędna pi ętrzenia zbiornika Czorszty ńskiego wynosi 534,5 m npm, normalna 529,0 m npm, a minimalna 510,0m npm. Normalny i najcz ęstszy poziom wód kształtuje si ę na wysoko ści 525,0 – 529,0 m npm. Nowe tereny przeznaczone na cele rekreacyjne znajduj ą si ę powy Ŝej rz ędnej 529,0 m npm. Wahania poziomu wody skutkuj ą okresowym odsłanianiem si ę znacznych połaci brzegów abrazyjnych lub gliniasto – ilastych, ograniczaj ących ich atrakcyjno ść rekreacyjn ą, w szczególno ści urz ądzenia naturalnych pla Ŝ. Jako podstaw ę do zainwestowania terenów przyjmuje si ę maksymaln ą rz ędn ą pi ętrzenia, tj. 534,5m npm. Wi ększo ść potoków bierze pocz ątek w przygrzbietowej cz ęś ci Pasma Lubania, na wysoko ści >800m. npm. Potoki zasilane s ą infiltruj ącymi wodami opadowymi i roztopowymi. Ta cz ęść gminy została wyodr ębniona jako obszar źródliskowo – alimentacyjny, który charakteryzuje się najwi ększ ą g ęsto ści ą źródeł, gęsto ści ą sieci potoków i zawilgoceniem pokryw stokowych. Stan wody w potokach i ich przepływy s ą zmienne, zale Ŝne przede wszystkim od opadów atmosferycznych i wczesn ą wiosn ą od roztopów. Koryta w biegach dolnych s ą uregulowane kamiennymi obudowani lub zaporami przeciwrumowiskowymi. Długo ści potoków przy maksymalnym napełnieniu zbiornika to: Hubny 3km, Hoborgowy 5km, Piekiełko 5km, Sygulina-Limierzyska 5,5km, Mizerna 6km, Kluszkowianka 6,5km, Macelowy 4km. Stan czysto ści wód powierzchniowych Pomiary jakości wód powierzchniowych w ramach pa ństwowego monitoringu prowadzone s ą przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Zgodnie z Programem Pa ństwowego Monitoringu Środowiska w roku 2005 przeprowadzono badania jako ści wód powierzchniowych w sieci regionalnej w południowej Małopolsce. Sprawdzano jako ść wód 5 zbiorników zaporowych, w tym Zbiornika Czorszty ńskiego. Badania prowadzono 4 razy w roku w okresie od kwietnia do pa ździernika. Badaniom podlegała jako ść wód warstwy powierzchniowej i naddennej w przekrojach powy Ŝej zapór, w zakresie monitoringu dla bytowania ryb w warunkach naturalnych. Zakres bada ń obejmował wska źniki fizyko-chemiczne zawarte w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiadać wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych Dz. U. Nr 176, poz. 1455 z dnia 23 pa ździernika 2002 r.) czyli wska źniki: temperatura
Strona 15
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
wody, zawiesina ogólna, odczyn pH, tlen rozpuszczony, BZT , azot amonowy, niejonowy 5 amoniak, azotyny, fosfor ogólny, całkowity chlor pozostały, cynk ogólny, mied ź rozpuszczona, fenole oraz w ęglowodory ropopochodne badane wzrokowo. Klasy czysto ści wód: - Klasa I - wody bardzo dobrej jako ści, spełniaj ące wymagania dla wód przeznaczonych do spo Ŝycia. Warto ści wska źników jako ści wody nie wskazuj ą wyst ępowanie jakiegokolwiek oddziaływania antropogenicznego. - Klasa II – wody dobrej jako ści, spełniaj ące wymagania okre ślone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludzi w wod ę. Niewielkie oddziaływanie antropogeniczne. - Klasa III – wody zadowalaj ącej jako ści, spełniaj ące wymagania okre ślone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludzi w wod ę. Umiarkowane oddziaływanie antropogeniczne. - Klasa IV – wody niezadowalaj ącej jako ści, spełniaj ące wymagania okre ślone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludzi w wod ę. Zmiany ilo ściowe I jako ściowe w populacjach biologicznych na skutek oddziaływania antropogenicznego. - Klasa V – wody złej jako ści, nie spełniaj ące wymaga ń okre ślonych dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludzi w wod ę. Zanik znacznej cz ęś ci populacji biologicznej na skutek oddziaływania antropogenicznego.
Według opracowanej przez Instytut Rybactwa Śródl ądowego w Olsztynie typologii rybackiej wód (zawartej w wykazach RZGW), Zbiornik Czorszty ński przeznaczony jest do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych, co oznacza, Ŝe st ęŜ enia zanieczyszcze ń w ich wodach winny spełnia ć bardziej rygorystyczne wymagania okre ślone dla ryb łososiowatych. Tab. 3. Charakterystyka warunków u Ŝytkowania wód Zbiornika dla bytowania ryb. Gatunki Typologia Dominuj ące Gatunki Rodzaj Nazwa chronione rybacka gatunki ryb towarzysz ące zagro Ŝone Karp, kara ś, Sztuczny Zbiornik Kraina leszcza Pło ć, leszcz oko ń, szczupak, mi ętus zbiornik wodny Czorsztyn sandacz
Tab. 4. Przydatno ść wód Zbiornika Czorsztyn dla bytowania ryb w warunkach naturalnych .
Punkt pomiarowo-kontrolny Przydatno ść do bytowania ryb Wska źniki degraduj ące Powy Ŝej zapory: nieprzydatne niejonowy amoniak, azotyny
Strona 16
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
- warstwa naddenna - warstwa powierzchniowa
Według uzyskanej oceny jako ść wód Zbiornika Czorszty ńskiego nie spełnia wymaga ń do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych ze wzgl ędu na nadmiern ą zawarto ść azotynów w warstwie powierzchniowej i naddennej, zwi ększon ą zawarto ść niejonowego amoniaku w warstwie powierzchniowej oraz mał ą zawarto ść tlenu rozpuszczonego w warstwie naddennej. Według uzyskanej oceny jako ść wód Zbiornika Czorszty ńskiego odpowiada II klasie, czyli s ą to wody dobrej jako ści. Warto ści oznaczonych wska źników wykazuj ą niewielki wpływ oddziaływa ń antropopresji na środowisko wodne. O II klasie jako ści decyduj ą wska źniki biogenne a wody Zbiornika Czorszty ńskiego nie wykazuj ą cech eutrofizacji. W 2005 r. na rzece Dunajec w punktach pomiarowo-kontrolnych oceniono jako ść wód pod kątem wra Ŝliwo ści na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych wg Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. Nr 241, poz. 2093 z dnia 31 grudnia 2002 r.). W punkcie kontrolno-pomiarowym Dunajec – Harklowa (poni Ŝej Zbiornika Czorszty ńskiego stwierdzono klas ę III – wody zadowalaj ącej jako ści – warto ści wska źników jako ści wody wykazuj ą umiarkowany wpływ oddziaływa ń antropogenicznych, w wodach wyst ępuj ą podwy Ŝszone warto ści st ęŜ eń substancji organicznych, zawiesiny ogólnej, azotu organicznego, oleju mineralnego oraz zaznacza si ę wysoka warto ść ogólnej liczby bakterii Coli i liczby bakterii Coli typu fekalnego.
Tab. 5. Klasyfikacja jako ści wód powierzchniowych w gminie Czorsztyn w 2005 roku. Fosfor Azot Azot Ocena Azotany ogólny Chlorofil Nazwa km ogólny azotanowy stopnia [mgNO /l] [mgP/l] „a” [ g/l] [mgN/l] [mgNNO /l] 3 eutrofizacji 3 Dunajec Nie 187,2 2,11 1,47 6,52 0,039 3,59 Harklowa stwierdzono
W 2008 r. w ramach prowadzonego monitoringu WIO Ś stwierdzono ogóln ą kategori ę A3 wód Dunajca (w punkcie poni Ŝej Zbiornika Czorsztyn), okre ślon ą zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia (Dz.U. nr 204, poz.1728).
Strona 17
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Tab. 6. Klasyfikacja jako ści wód powierzchniowych w gminie Czorsztyn w 2008 roku. Kategoria wód wg wska źników Nazwa punktu Kategoria wód Km Fizyko- kontrolnego ogólna Bakteriologicznych chemicznych Dunajec od Zbiornika A2 – odczyn pH, A3 – liczba bakterii Czorsztyn do 126,6 A3 bar, mangan, Ŝelazo coli fek. Zbiornika Ro Ŝnów- Jazowsko
Wyniki klasyfikacji uzyskane w 2008 roku wskazuj ą, Ŝe decyduj ący wpływ na jako ść badanych wód w zlewni Dunajca maj ą zanieczyszczenia bakteriologiczne, co zwi ązane jest w głównej mierze z odprowadzaniem niedostatecznie oczyszczonych ścieków do wód i gruntów. Stosunki wodne mog ą ulec zmianie w wyniku procesów naturalnych (głównie zmian klimatycznych) i w wyniku gospodarczej działalno ści człowieka (zmiany antropogeniczne). Zmiany naturalne s ą bardzo powolne i długotrwałe, natomiast zmiany antropogeniczne, szczególnie na obszarach zainwestowanych, mog ą by ć bardzo intensywne i dynamiczne. Antropopresja w zlewni jest czynnikiem, który mo Ŝe wpływa ć na stosunki wodne w sposób bezpo średni b ądź po średni. Do czynników bezpo średnio wpływaj ących na stosunki wodne zaliczamy: • pobory i zrzuty wody, • zrzuty gł ębokich (apotamicznych) wód kopalnianych do cieków, • przerzuty wody mi ędzy dorzeczami, • odwadnianie i intensywn ą, długotrwał ą eksploatacj ę wód podziemnych. Natomiast czynniki po średnie wi ąŜą si ę głównie z przeobra Ŝeniami obszarowymi, w wyniku których zmianie ulega struktura obiegu wody. Zachodz ą one w wyniku: • zabiegów agrotechnicznych, • prac melioracyjnych i zabudowy hydrotechnicznej koryt cieków, • budowy zbiorników retencyjnych, • urbanizacji terenu, która wi ąŜ e si ę ze zmian ą u Ŝytkowania gruntów.
Wody podziemne Na terenie gminy Czorsztyn wyst ępuj ą dwa obszary wyst ępowania wód gruntowych: płytki czwartorz ędowy i gł ęboki przedczwartorz ędowy. Zbiorniki wód czwartorz ędowych wyst ępuj ą głównie w aluwiach dolin rzecznych oraz w rumoszowo – gliniastych i Ŝwirowych pokrywach stokowych. Wody aluwialne zwi ązane s ą ze Ŝwirowo – piaszczystymi osadami rzecznymi, holoce ńskimi
Strona 18
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
i plejstoce ńskimi. Najbardziej zasobne zbiorniki wód aluwialnych zaliczone do GZWP nr 440, wyst ępuj ące w dnie Kotliny Nowotarskiej w rejonie Starych Maniów zostały zalane wodami jeziora Czorszty ńskiego. W pozostałych dolinach zbiorniki aluwialne ze wzgl ędu na mał ą mi ąŜ szo ść i niewielkie rozprzestrzenienie osadów rzecznych (poza rejonem Sromowiec) s ą mało zasobne. Zwierciadło wody w aluwiach holoce ńskich jest ci ągłe i swobodne, powi ązane hydraulicznie z wodami Dunajca, pobliskich potoków i zbiorników, wykazuj ąc wahania uzale Ŝnione od poziomu wód w ciekach i zbiornikach głównych. Zbiorniki wód w pokrywach stokowych , zarówno Ŝwirowych jak i gliniastych s ą płytkie i mało zasobne, uzale Ŝnione od wielko ści i cz ęstotliwo ści opadów. Nie stanowi ą ci ągłego poziomu wodono śnego lecz tworz ą zbiorniki izolowane i cz ęsto zawieszone na ró Ŝnych gł ęboko ściach. Zbiorniki wód w pokrywach stokowych zasilane s ą głównie wodami opadowymi i roztopowymi infiltruj ącymi w pokrywy zwietrzelinowe oraz wodami wypływaj ącymi z gł ębszego podło Ŝa skalnego. Na nich bazuj ą studnie kopane w obr ębie wy Ŝej poło Ŝonych stoków i wierzchowin. Zbiorniki wód przedczwartorz ędowych wyst ępuj ą w szczelinach piaskowców i łupków warstw magurskich, piaskowców z Piwnicznej, w piaskowcach, łupkach i zlepie ńcach warstw sromowieckich, warstw ropianieckich i warstw podmagurskich, z których zbudowane jest gł ębsze podło Ŝe. Zasobno ść zbiorników uzale Ŝniona jest od litologii i uziarnienia skał oraz od ilo ści i wielko ści szczelin, gdy Ŝ szczeliny stanowi ą główne drogi kr ąŜ enia wód. Najwi ększ ą zasobno ści ą odznaczaj ą si ę zbiorniki w warstwach magurskich i w piaskowcach z Piwnicznej, które wyst ępuj ą w północnej, zalesionej i najwy Ŝej wyniesionej cz ęś ci gminy. Wyst ępuj ą tu wody porowo-szczelinowe i szczelinowe w gruboławicowych piaskowcach i zlepie ńcach, o najwi ększym zawodnieniu w strefie przypowierzchniowej, głównie dzi ęki zwietrzeniu skał. Zbiorniki te zasilane s ą drog ą infiltracji opadów atmosferycznych deszczowo- śnie Ŝnych poprzez pokryw ę zwietrzelinow ą lub bezpo średnio na wychodniach skał, a lokalnie w strefach kontaktów z czwartorz ędowej warstwy wodono śnej. Wyst ępuj ą tu liczne źródła i wysi ęki wody. Przewa Ŝaj ą źródła o wydajno ści 30–60 l/min, a lokalnie znacznie wy Ŝszych. Wody te odgrywaj ą wa Ŝną rol ę w lokalnym zaopatrzeniu w wod ę. Wody te s ą silnie zagro Ŝone ze strony zanieczyszcze ń przenikaj ących z powierzchni ziemi. Ma to bezpo średni zwi ązek z wyst ępowaniem szczelin skalnych i z dobr ą przepuszczalno ści ą rumoszowych zwietrzelin. Zgodnie z Map ą Obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce J. Kleczkowskiego (1998) w obszarze gminy wyst ępuje Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP):
GZWP nr Tr F 439. Parametry charakterystyczne GZWP nr Tr F 439 zamieszczono w poni Ŝszych tabelach.
Strona 19
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Tab. 7. Zestawienie danych o GZWP nr 439 - wg A.S. Kleczkowskiego (1990).
Zasoby dyspozycyjne Powierzchnia 2 Stratygrafia Typ o środka [km ] moduł zasob. zasoby [l/s/km 2)] [tys. m 3/d]
szczelinowo- 450 TrF 0,59 23,0 porowy
Tab. 8. Parametry Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP nr 439 - wg A.S. Kleczkowskiego (1990).
Nr zbior- Powierzchnia Średnia 2 Klasa jako ści wg nika [km ] gł ęboko ść A. Macioszczyk GZWP ONO OWO ONO+OWO uj ęć [m] 439 450 0 0 0 80 Ia, b
Główny Zbiornik Wód Podziemnych wymaga szczególnej ochrony.
Stan czysto ści wód podziemnych Na terenie gminy Czorsztyn brak jest punktów monitoringowych jako ści wód podziemnych. Wody podziemne s ą monitorowane przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny, co ma na celu prowadzenie obserwacji stanu zwierciadła wód podziemnych oraz kontroli jako ści wód znajduj ących si ę pod wpływem ognisk zanieczyszcze ń. Wody w utworach czwartorz ędowych nara Ŝone s ą w du Ŝym stopniu na zanieczyszczenia antropogeniczne, ze wzgl ędu na kontakt hydrauliczny z wodami powierzchniowymi. Z uwagi na funkcje, jakie pełni GZWP Magura nr 439, wody podziemne tego poziomu wymagaj ą ochrony poprzez ograniczenie nawo Ŝenia i stosowania środków ochrony ro ślin zgodnie z przepisami dotycz ące ochrony środowiska przyrodniczego. Degradacja wód podziemnych wyra Ŝa si ę poprzez: – zmniejszenie zasobów wód podziemnych na skutek odwodnie ń górotworu przez uj ęcia wody podziemnej, – zmian ę wi ęzi hydraulicznej, – przekształcenie powierzchniowej sieci hydrograficznej prace regulacyjne, melioracyjne, – pogorszenie stanu jako ści wód.
Strona 20
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Zaopatrzenie w wod ę Około 98% mieszka ńców gminy Czorsztyn zaopatrywanych jest w przeznaczon ą do celów bytowych i gospodarczych za pomoc ą wodoci ągów gminnych i przydomowych studni gospodarskich. Wody pobierane s ą z uj ęć wód podziemnych oraz stokowych. Gminna sie ć wodoci ągowa maj ąca około 21 km długo ści zaopatruje w wod ę ok. 4500 osób, co stanowi około 62 % mieszka ńców gminy. Pozostała cz ęść mieszka ńców zaopatrywana jest w wod ę z małych lokalnych wodoci ągów obsługuj ących od kilkunastu do kilkudziesi ęciu gospodarstw domowych. Najwi ększe wodoci ągi obsługiwane przez spółki prywatne wodne znajduj ą si ę na Hubie, w Mizernej, Kluszkowcach, Sromowcach Wy Ŝnych i Ni Ŝnych.
3.7. Zagro Ŝenie powodziowe. W oparciu o dane hydrologiczne, analiz ę rze źby terenu oraz obserwacje stanów powodziowych, na podstawie materiałów Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie wyznaczono na rys. zasi ęg zalewu wod ą Q1% na podstawie „Studium okre ślaj ącego granice bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą dla terenów nieobwałowanych w zlewni górnego Dunajca”. Zagro Ŝenie powodziowe Problem powodzi na terenie gminy Czorsztyn jest w du Ŝym stopniu ograniczona w zwi ązku z uregulowaniem potoków oraz istnieniem zapór na Dunajcu. Powodzie regulowane s ą prac ą zapór, dzi ęki czemu nast ępuje przesuni ęcie fali kulminacyjnej w czasie oraz zmniejszenie kulminacji przepływów poni Ŝej zapory. Dla potrzeb zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy, w oparciu o dane hydrologiczne, analiz ę rze źby terenu oraz obserwacje stanów powodziowych, wyznaczono obszary zagro Ŝone podtapianiem i zalewami powodziowymi (o 1% prawdopodobie ństwie wyst ąpienia – Q1% ). Potencjalnymi terenami zalewowymi i okresowej stagnacji wód opadowych oraz płytkiego zalegania wód gruntowych s ą najni Ŝsze terasy wzdłu Ŝ Dunajca w Sromowcach Wy Ŝnych i Ni Ŝnych oraz rzeka Kluszkowainka w Kluszkowcach. Na terenach zagro Ŝenia powodziowego nie nale Ŝy lokalizowa ć zabudowy kubaturowej, a istniej ącą zabudow ę nale Ŝy zabezpieczy ć przed ewentualnym zalaniem. Wskazana jest rezygnacja z podpiwniczania budynków wznoszonych w tych terenach oraz projektowanie obiektów budowlanych w sposób wykluczaj ący przebywanie ludzi w porze nocnej na kondygnacji przyziemnej. W obr ębie zmiany studium wyst ępuje pi ęć terenów zalewowych oznaczonych w Kierunkach zagospodarowania symbolem ZZ.
Strona 21
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
3.8. Klimat akustyczny. Na obszarze Gminy Czorsztyn zagro Ŝenia akustyczne maj ą charakter lokalny. Mo Ŝna wyró Ŝni ć głównie hałas przemysłowy, komunalny oraz komunikacyjny. Dyskomfort akustyczny odczuwalny jest w s ąsiedztwie zakładów, blacharskich, stolarskich, ślusarskich, tartaków i warsztatów samochodowych oraz obiektów sportu, rekreacji i rozrywki. Najbardziej uci ąŜ liwym źródłem zagro Ŝeń akustycznych i wibracji jest komunikacja. Najwi ększe nat ęŜ enie ruchu drogowego odbywa si ę drogami głównymi, zwłaszcza drog ą wojewódzk ą. Brak jest aktualnych bada ń o natęŜ eniu hałasu komunikacyjnego w obszarze gminy. 3.9. Promieniowanie elektromagnetyczne. Widmo promieniowania elektromagnetycznego dzielimy na promieniowanie jonizuj ące i promieniowanie niejonizuj ące, z uwagi na sposób oddziaływania promieniowania na materię. Nieodł ącznym elementem środowiska naturalnego jest promieniowanie jonizuj ące, pochodz ące od naturalnych i sztucznych radionuklidów. Do źródeł promieniowania niejonizuj ącego zalicza si ę m.in. napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego napi ęcia, wokół których dla ochrony zdrowia ludzi wprowadza si ę strefy techniczne ograniczaj ące mo Ŝliwo ść zabudowy. Na terenie gminy nie prowadzono bada ń poziomu pól elektromagnetycznych oraz dotycz ących oddziaływania promieniowania na środowisko.
3.10. Odory. Na terenie Gminy Czorsztyn do podstawowych źródeł wytwarzania odorów zalicza si ę: • istniej ące przepompownie ścieków komunalnych, • niezorganizowane źródła emisji odorów z indywidualnych palenisk domowych, • przydomowe oczyszczalnie i zbiorniki na ścieki, • procesy technologiczne w zakładach produkcyjnych i usługowych.
3.11. Flora.
Obszar gminy Czorsztyn charakteryzuje si ę typowym dla terenów górskich z podziałem na pionowe pi ętra ro ślinne. Poło Ŝona jest w obr ębie regla dolnego. Pieniny to region o wyst ępowaniu najwi ększej liczbie gatunków ro ślin – ponad 1000 w Karpatach Polskich , za ś Pa śmie Lubania wyst ępuje nieco mniej ni Ŝ 900 gatunków. Cały obszar gminy jest szczególnie bogaty pod wzgl ędem florystycznym z du Ŝą ilo ści ą gatunków podlegaj ących ochronie. Z uwagi na fakt, i Ŝ zmiana studium obejmuje tylko cz ęś ciowy obszar gminy z wył ączeniem m. in. Pieni ńskiego Parku Narodowego liczba wyst ępuj ących gatunków jest znacznie ograniczona. Na ł ąkach reglowych w zespołach trawiastych spotykamy duŜy udział gatunków alpejskich i
Strona 22
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. innych rzadkich i chronionych ro ślin: kuklika górskiego, pi ęciornika złotego, tymotki alpejskiej, kostrzewy owczej, storczyków i in. Wyst ępuj ą tu tak Ŝe ł ąki ciepłolubne z mietlic ą pospolit ą, tymotk ą wonn ą, koniczyn ą panno ńsk ą, chabrem ł ąkowym, podej Ŝszonem ksi ęŜ ycowatym, biedrze ńcem, szel ęŜ nikiem, goryczk ą wczesn ą i innymi. Wyst ępuj ą tak Ŝe stanowiska ro ślin rzadkich: dwulistnika muszego, urdzika górskiego, fiołka dwukwiatowego, ostro Ŝenia głowacza, stokrotnicy górskiej, tłustosza posp., przytulii nierównolistnej, pierwiosnki omszanej, kosmatki kielichowej, stokrotnicy górskiej i in. O warto ściach florystycznych zdecydowały: wapienne podłoŜe, urozmaicona rze źba i mikroklimat. Po śród ro ślinno ści spotykamy gatunki kwa śnego podło Ŝa takie jak: paprotka rozrzutka brunatna i paprotka zanokcica północna. Wa Ŝniejsze zbiorowiska ro ślinne Naturalne zbiorowiska ro ślinne nale Ŝą , przede wszystkim do zbiorowisk le śnych. Wst ępuj ą w reglu dolnym Pasma Lubania i Pienin: − buczyna karpacka - z udziałem buka, jodły i świerka, jaworu i in. - najbardziej panuj ący zespół le śny, − mieszany las jodłowy - z udziałem jodły i gatunków domieszkowych wyst ępuj ących na Ŝyznych siedliskach, − bór jodłowo-świerkowy- z udziałem świerka, jodły i gatunków domieszkowych − gr ąd wysoki – z grabem, brzoz ą, lipa, olsz ą, sosn ą i innymi gatunkami − olszyna górska - z olsz ą szar ą i wierzbami w drzewostanie, tzw. lasy przypotokowe. − murawa kserotermiczna- z cieciork ą pstr ą, czy ścic ą, dziurawcem i in. Nienaturalne zespoły ro ślinne wyst ępuj ą w postaci zbiorowisk le śnych, na niewła ściwych dla siebie siedliskach. S ą to świerczyny, olszyny oraz laski brzozowe i sosnowe na siedliskach buczyny karpackiej, gr ądu i jedliny. Do półnaturalnych zespołów nale Ŝą zbiorowiska ł ąkowo-pastwiskowe. Na ok. 40 % nie nawo Ŝonych polan reglowych oraz ł ąk i pastwisk wyst ępuj ą zbiorowiska: bli źniczki - psiej trawki, w których oprócz bli źniczki wyst ępuj ą: izgrzyca, krzy Ŝownica, jastrz ębiec i inne, zbiorowiska ł ąkowe: mieczykowo-mietlicowe, a tak Ŝe ł ąkowo- pastwiskowe: z grzebienic ą pierzast ą, śmiałkiem darniowym i sitowo-ostro Ŝeniowe. Bardziej naturalne zbiorowiska ł ąk uŜytkowanych, s ą kwieciste i urozmaicone gatunkowo. Lasy zajmuj ą 2786,4 ha (2008 r.), co stanowi 44,8% obszaru Gminy Czorsztyn. W strukturze własno ściowej dominuj ą lasy i zadrzewienia niepa ństwowe o powierzchni 1943 ha. Lasy nadzorowane s ą w wi ększo ści przez Nadle śnictwo Kro ścienko, a 473 ha nadzorowane jest przez Dyrekcj ę Pieni ńskiego Parku Narodowego. 407 ha lasów znajduje si ę w granicach
Strona 23
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Pieni ńskiego Parku Narodowego. W otulinie Parku, w granicach Gminy pozostaje 66 ha lasów. Tab. 9. Le śnictwo obszaru gminy Czorsztyn.
LE ŚNICTWO WSZYSTKICH FORM WŁASNO ŚCI Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 2 786,4 lasy ogółem ha 2 784,3 grunty le śne publiczne ogółem ha 1 496,4 grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa ha 843,4 grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych ha 402,4 grunty le śne prywatne ha 1 290,0 Powierzchnia gruntów niele śnych zalesionych i przeznaczonych do zalesienia lesisto ść w % % 44,80 LASY NIESTANOWI ĄCE WŁASNO ŚCI SKARBU PA ŃSTWA Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 1 943,00 lasy ogółem ha 1 943,00 grunty le śne prywatne ogółem ha 1 290,00 grunty le śne prywatne osób fizycznych ha 1 253,00 grunty le śne prywatne wspólnot gruntowych ha 18,00 grunty le śne gminne ogółem ha 653,00 grunty le śne gminne lasy ogółem ha 653,00 Odnowienia i zalesienia ogółem ogółem ha 0,1 lasy prywatne ha 0,1 Pozyskanie drewna (grubizny) ogółem m3 3 264 lasy prywatne m3 2 180 lasy gminne m3 1 084
Struktura siedliskowa wykazuje, Ŝe las górski i las mieszany górski zajmuj ą, ł ącznie 99% wszystkich siedlisk le śnych, a pozostałe to siedliska nale Ŝą ce do typu siedliskowego lasu ł ęgowego górskiego nad potokami, zajmuj ącego pozostałe 1%. W tych warunkach potencjalnymi gatunkami lasotwórczymi s ą: jodła i buk na siedlisku lasu górskiego i lasu mieszanego górskiego oraz olsza szara na siedlisku lasu ł ęgowego górskiego, tworz ąc podstawowe drzewostanowy, z domieszkami innych gatunków: modrzewia, jaworu, sosny, jesionu, lipy, wi ązu, wierzb, brzozy, jarz ębiny i innych. Z analizy wynika, Ŝe udział panuj ących gatunków lasotwórczych w drzewostanach jest w rzeczywisto ści nast ępuj ący: świerk 45%, jodła 40%, buk 10%, a pozostałe 5% to: sosna, modrzew, olsza szara, brzoza, jawor, jesion, i inne. Struktura gatunkowa lasów nie jest jednak równomierna i do ść znacznie zró Ŝnicowana. Średnia zasobno ść drzewostanów wynosi od ok. 220 m 3/1 ha w lasach niepa ństwowych do ok. 250m 3/ 1ha w lasach Nadle śnictwa Kro ścienko i ponad 300 m 3/1 ha w Pieni ńskim Parku Narodowym. Lasy pełni ą wielorakie funkcje, przede wszystkim s ą to funkcje ochronne, do których zaliczamy:
Strona 24
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. funkcje rezerwatowe w PPN, funkcje glebo i wodochronne, klimatyczne, estetyczno-krajobrazowe oraz turystyczno-wypoczynkowe. Inn ą wa Ŝną funkcj ą poza granicami PPN, jest funkcja gospodarczo-produkcyjna, czyli produkcja surowca drzewnego. Lasami ochronnymi s ą lasy rezerwatowe PPN o powierzchni 314 ha, lasy państwowe Nadle śnictwa Kro ścienko o pow. 410 ha, uznane za ochronne decyzj ą nr 13/99 Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 4.I.1999 r. Lasy niepa ństwowe nie s ą obj ęte Ŝadn ą formaln ą kategori ą ochronno ści. Grunty zadrzewione zajmuj ące nieznaczn ą powierzchni ę maj ą w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci charakter ochronny dla gleb, brzegów potoków i rzeki, klimatu i krajobrazu. Drzewostany buduj ą gatunki mieszane, li ściasto-iglaste. Przewag ę stanowi ą gatunki drzew i krzewów le śnych: olszy, brzozy, buka, topoli, klonów, czeremchy, sosny, modrzewia, krzewów, itd.
3.12. Fauna.
Najwi ększe bogactwo fauny na obszarze gminy stanowi ą zwierz ęta bezkr ęgowe, których wyró Ŝnia si ę około 13 tysi ęcy gatunków. Na szczególn ą uwag ę zasługuj ą pi ęknie ubarwione motyle, wa Ŝki i chrz ąszcze. Ze zwierz ąt kr ęgowych liczb ę gatunków szacuje si ę nast ępuj ąco: ryby 17, płazy 10, gady 6, ptaki 147, ssaki 38. W śród fauny puszcza ńskiej dominuje gruba zwierzyna łowna: jele ń, sarna, dzik. Zwierzyna ta ma swoje ostoje w du Ŝych kompleksach le śnych. Atrakcj ą obszarów puszcza ńskich jest stałe lub czasowe wyst ępowanie wi ększych zwierz ąt drapie Ŝnych: rysia, wilka, nied źwiedzia i Ŝbika, a tak Ŝe lisa i borsuka, oraz ptaków: orła przedniego, orlików, myszołowów, jastrz ębi, sokołowatych, puchacza i innych sów, bocianów: czarnego i białego, kruka i innych. Z drobnych zwierz ąt kr ęgowych na uwag ę zasługuj ą: kuna, łasica-gronostaj, drobne chronione gryzonie, nietoperze: nocki, gacki i podkowce, ptaki śpiewaj ące oraz płazy i gady. Obszar gminy Czorsztyn, szczególnie w odniesieniu do jego cz ęś ci przyrodniczych, jest zarówno ostoj ą jak równie Ŝ korytarzem migracyjnym dla górskiej zwierzyny ro ślino Ŝernej, a za nimi innych zwierz ąt, przede wszystkim drapie Ŝnych. Mi ędzy innymi tu przebiega, szeroki karpacki szlak migracji jelenia karpackiego.
3.13. Formy ochrony przyrody Głównymi formami ochrony przyrody obowi ązuj ącymi na terenie gminy Czorsztyn s ą: Pieni ński Park Narodowy, Południowomałopolski Obszar chronionego Krajobrazu, Rezerwat przyrody „Modrzewie” oraz obszary „Natura 2000”.
Strona 25
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Pieni ński Park Narodowy Zgodnie z rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 14.V.1996 r. w sprawie Pieni ńskiego Parku Narodowego (Dz. U. nr 64, poz.307) na cz ęś ci obszaru gminy Czorsztyn o powierzchni 1157 ha funkcjonuje Pieni ński Park Narodowy. Teren Parku nie jest obj ęty zapisami zmiany studium, zmiany obejmuj ą jedynie fragment jego otuliny. W Parku realizowana jest ochrona rezerwatowa. Nadrzędnym celem Parku jest zachowanie cało ści systemów przyrodniczych oraz odtwarzanie zniekształconych i zanikłych ogniw przyrody rodzimej. Ekosystemy le śne podlegaj ą ochronie ścisłej i cz ęś ciowej. Ekosystemy niele śne, szczególnie polany podlegaj ą ochronie w zakresie utrzymania ich bioró Ŝnorodno ści i ochrony krajobrazowej zwi ązanej z ochron ą dziedzictwa kulturowego. Wszelkie działania podporz ądkowane s ą ochronie przyrody i maj ą pierwsze ństwo przed wszystkimi innymi działaniami. Na obszarze PPN zabrania si ę mi ędzy innymi: • polowania, łowienia i zabijania dzikich zwierz ąt, • zbioru, pozyskiwania i niszczenia drzew, dziko Ŝyj ących ro ślin, owoców i grzybów, • zmiany stosunków wodnych i regulacji potoków, • składowania odpadów, • niszczenia gleby i wydobywania kopalin, • stosowania środków chemicznych w gospodarce, • ruchu pojazdów, poza trasami do tego celu wyznaczonymi, • zakłócania ciszy, • umieszczania tablic, napisów, reklam, za wyj ątkiem znaków porz ądkowych, • wykonywania lotów statkami powietrznymi, poni Ŝej 2 km oraz u Ŝywania lotni. Ograniczenia te nie dotycz ą zabiegów ochronnych i piel ęgnacyjnych w rezerwatach, bada ń naukowych, akcji ratowniczych, bezpiecze ństwa ludzi, regulacji stanu zwierzyny, gospodarki le śnej i rolnej na gruntach nie b ędących rezerwatem przyrody. Zasady zagospodarowania Parku i jego ochrony okre śla Plan Ochrony Parku. W otulinie PPN obowi ązuj ą zasady ochrony środowiska zabezpieczaj ące Park przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewn ętrznych. Uwa Ŝa si ę, Ŝe wła ściwe zagospodarowanie otuliny to:
• zalesienie słabych gruntów rolnych, nara Ŝonych na erozj ę i osuwanie si ę ziemi, obszarów źródliskowych, a nie przeznaczonych na inne wa Ŝne cele, np. ochrony krajobrazowej, itp.
• uporz ądkowanie gospodarki odpadami, z likwidacj ą dzikich wysypisk śmieci oraz gospodarki wodno – ściekowej z zakazem pobierania wody ze źródeł,
Strona 26
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
• nie lokalizowanie, w pobli Ŝu PPN, ferm hodowlanych i zakładów usługowo – produkcyjnych uci ąŜ liwych dla środowiska,
• zachowanie korytarzy i ci ągów ekologicznych pomi ędzy obszarami przyrodniczymi i obszarami przyrodniczymi a terenami otwartymi oraz realizacj ę przepustów dla drobnej zwierzyny przy budowie infrastruktury drogowej,
• zabezpieczenie zasobów kulturowo – krajobrazowych,
• zagospodarowanie gminy w zaporow ą infrastruktur ę turystyczn ą – parkingi, informacja, szlaki,
• koncentracja zabudowy dla eliminowania jej rozpraszania oraz oddalanie jej od granic PPN. Jako granice zabudowy uwzgl ędni ć nale Ŝy wytyczne wynikaj ące z planu ochrony PPN,
• zachowanie tradycyjnych form architektury w budownictwie kubaturowym, a budownictwo liniowe wpisywa ć w krajobraz okolicy. Ogólne zasady zagospodarowania, obowi ązuj ące w otulinie PPN, okre śla projekt planu ochrony PPN. Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu Teren gminy Czorsztyn poło Ŝony jest w Południowomałopolskim Obszarze Chronionego Krajobrazu, utworzonym na podstawie Zarz ądzenia Nr 92/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 24 listopada 2006 r. (Dz. Urz ędowy Woj. Małopolskiego Nr 806 poz.4862 z dnia 24 listopada 2006 r.). Prowadzenie ochrony przyrody poprzez t ą form ę okre śla regulamin jego funkcjonowania. Na Obszarze obowi ązuj ą ustalenia dotycz ące ochrony czynnej ekosystemów, w celu zachowania ich trwało ści oraz zwi ększania ró Ŝnorodno ści biologicznej. Ustalenia dotycz ące czynnej ochrony ekosystemów le śnych obejmuj ą: a) utrzymanie ci ągło ści i trwało ści ekosystemów le śnych i sprzyjanie tworzeniu zwartych kompleksów le śnych, b) tworzenie i odtwarzanie stref ekotonowych, celem zwi ększenia bioró Ŝnorodno ści, c) utrzymywanie i tworzenie le śnych korytarzy ekologicznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem mo Ŝliwo ści migracji du Ŝych ssaków, d) zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej i nie przeznaczonych na inne cele, e) pozostawianie drzew o charakterze pomnikowym, drzew dziuplastych oraz cz ęś ci drzew obumarłych a Ŝ do całkowitego ich rozkładu, f) zachowanie śródle śnych cieków, mokradeł, polan, torfowisk, wrzosowisk, muraw kserotermicznych i piaskowych oraz polan,
Strona 27
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. g) utrzymanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych, h) zachowanie siedlisk chronionych i zagro Ŝonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów i d ąŜ enie do reintrodukcji rzadkich i zagro Ŝonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Ustalenia dotycz ące czynnej ochrony ekosystemów niele śnych obejmuj ą: a) przeciwdziałanie procesom zarastania ł ąk i pastwisk cennych ze wzgl ędów przyrodniczych i krajobrazowych, b) zachowanie śródpolnych torfowisk, obszarów wolno - błotnych, oczek wodnych wraz z pasem ro ślinno ści stanowi ącej ich obudow ę biologiczn ą oraz obszarów źródliskowych cieków, c) kształtowanie zró Ŝnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez zachowanie mozaiki pól uprawnych, miedz, płatów wieloletnich ziołoro śli, a tak Ŝe ochron ę istniej ących oraz formowanie nowych zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych i przydro Ŝnych, d) utrzymanie i zwi ększanie powierzchni trwałych u Ŝytków zielonych, e) prowadzenie zabiegów agrotechnicznych z uwzgl ędnieniem wymogów ochrony zbiorowisk ro ślinnych i zasiedlaj ących je gatunków fauny, zwłaszcza ptaków, f) utrzymanie poziomu wód gruntowych odpowiedniego dla zachowania bioró Ŝnorodno ści, g) zachowanie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych oraz zachowanie siedlisk chronionych i zagro Ŝonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów, h) działania na rzecz czynnej ochrony oraz reintrodukcji rzadkich i zagroŜonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Ustalenia w zakresie czynnej ochrony ekosystemów wodnych obejmuj ą: a) zachowanie zbiorników wód powierzchniowych wraz z ich naturaln ą obudow ą biologiczn ą, b) utrzymanie i tworzenie stref buforowych wzdłu Ŝ cieków wodnych oraz wokół zbiorników wodnych, w tym staro-rzeczy i oczek wodnych, w postaci pasów szuwarów, zakrzewie ń i zadrzewie ń, jako naturalnej obudowy biologicznej, c) prowadzenie prac regulacyjnych cieków wodnych tylko w zakresie niezb ędnym dla ochrony przeciwpowodziowej i w oparciu o zasady dobrej praktyki utrzymania rzek i potoków górskich, d) zwi ększanie retencji wodnej, odtwarzania funkcji obszarów źródliskowych o du Ŝych zdolno ściach retencyjnych, e) zachowanie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych opartych o ekosystemy wodne, f) działania na rzecz czynnej ochrony oraz reintrodukcji rzadkich i zagro Ŝonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Na terenie Obszaru zakazuje si ę: 1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło Ŝonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania
Strona 28
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 2) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Prowadzenie ochrony przyrody na terenie Obszaru okre śla regulamin jego funkcjonowania, zawieraj ący nakazy i zalecenia, a w szczególno ści: • wykluczenie realizacji obiektów przemysłu wodochłonnego, energochłonnego i szkodliwego, • stosowanie technologii i urz ądze ń bezpiecznych ekologicznie przy obiektach budowlanych i urz ądzeniach infrastruktury, • wprowadzenie form architektonicznych, harmonizuj ących z otoczeniem, • otaczanie opiek ą miejsc pami ęci narodowej i zabytków kultury materialnej, • obejmowanie ochron ą najcenniejszych obiektów przyrodniczych, • zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych dla celów rolnych i turystyki, • ograniczanie przeznaczania gruntów rolnych i le śnych na inne cele, • dąŜ enie do uznania wszystkich lasów za ochronne oraz propagowanie i rozwijanie rolnictwa ekologicznego, • łagodzenie negatywnych skutków eksploatacji surowców, • współdziałanie w ograniczeniu zanieczyszcze ń zewn ętrznych środowiska.
Rezerwat przyrody „Modrzewie” Utworzony został na mocy zarz ądzenia nr 317 Ministra Le śnictwa i PD z dnia 19.09.1959 r. (M. P. nr 90, poz. 472). Poło Ŝony jest na północ od zabudowy wsi Kluszkowce i obejmuje obszar 10,43 ha lasu gminnego. Przedmiotem ochrony jest rzadko występuj ący drzewostan modrzewia polskiego. Teren Rezerwatu „Modrzewie” znajduje si ę poza granicami zmiany studium. Wyznaczone obszary „Natura 2000” Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody s ą podstaw ą prawn ą tworzenia sieci Natura 2000. Tworz ą j ą dwa typy obszarów:
• obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO),
• specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).
Strona 29
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Najwa Ŝniejszymi instrumentami realizacji celów sieci Natura 2000 s ą oceny oddziaływania na środowisko oraz plany ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których utworzono obszar Natura 2000. Działania ochronne winny uwzgl ędnia ć wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru „Natura 2000”. Na obszarze gminy Czorsztyn wyznaczono na podstawie Dyrektywy Ptasiej obszar Natura 2000 - Pieniny - kod obszaru PLB 120008 oraz obszar ochrony siedliskowej Pieniny – kod obszaru PLH 120013. Obejmuje teren Pieni ńskiego Parku Narodowego o ł ącznej powierzchni 2336,434 ha. Rada Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach uchwał ą nr III/8/2006 z dnia 14.XII.2006 r. zaopiniowała „Projekt obszarów specjalnych ochrony ptaków w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000” na terenie Gminy Czorsztyn w granicach PPN. Obszar Natura 2000 Pieniny PLB 120008 pokrywa si ę z terenem Pieni ńskiego Parku Narodowego i znajduje si ę poza obszarem obj ętym zmian ą studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn.
Rys. 1. Obszar Natura 2000 Pieniny PLB 120008 Zgodnie z informacjami zawartymi w formularzu zgłoszeniowym danych Natura 2000, głównymi zagro Ŝeniami dla tego obszaru s ą:
• zaprzestanie u Ŝytkowania ł ąk;
• intensywny ruch turystyczny powoduj ący penetracj ę siedlisk oraz bezpo średnie zagro Ŝenie płoszenia i niszczenia gniazd,
• synanatropizacja flory.
Strona 30
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Sąsiedztwo Zbiornika Czorszty ńskiego mo Ŝe spowodowa ć tragiczne w skutkach dla przyrody obszaru zmiany klimatyczne. W stosunku do wyznaczonych, jak i projektowanych obszarów Natura 2000 obowi ązuje zasada niepogarszania stanu siedlisk i stanu gatunków oraz procedura post ępowania w sprawie ocen oddziaływania w stosunku do przedsi ęwzi ęć mog ących mie ć potencjalnie negatywny wpływ na stan gatunków i siedlisk. Ostoje przyrodnicze CORINE Zasi ęg ostoi przyrodniczych w mi ędzynarodowym programie CORINE Biotopes wyznaczono w oparciu o miejsce Ŝycia gatunku. Aby miejsce wyst ępowania gatunku lub siedliska stało si ę ostoj ą CORINE powinno posiada ć znaczenie europejskie. Ostoje przyrodnicze CORINE s ą źródłem informacji dla wyznaczenia potencjalnych elementów europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000. Na terenie gminy Czorsztyn wyznaczono nast ępuj ące ostoje: • Góra Wd Ŝar (ostoja), typ: unikatowe formy geomorfologiczne, • Pieni ński Pas Skałkowy (ostoja kompleksowa), typ: unikatowe formy geomorfologiczne, lasy, murawy i ł ąki, wody śródl ądowe płyn ące i stoj ące, charakterystyka ostoi – siedlisko, fauna, geomorfologia, krajobraz. • Pieniny Centralne (ostoja cz ęś ciowa), typ: unikatowe formy geomorfologiczne, lasy, murawy i ł ąki, charakterystyka ostoi – fauna, flora, krajobraz. • Przełom Dunajca (ostoja cz ęś ciowa), typ: wody śródl ądowe płyn ące i stoj ące, murawy i łąki, unikatowe formy geomorfologiczne, charakterystyka ostoi – ryby, geomorfologia, krajobraz. • Zamek Czorsztyn (ostoja cz ęś ciowa), typ: ruiny, unikatowe formy geomorfologiczne, murawy i ł ąki, charakterystyka ostoi – flora, geomorfologia. • Jaskinia w Ociemnem (ostoja cz ęś ciowa), typ: unikatowe formy geomorfologiczne, charakterystyka ostoi – kolonia nietoperzy.
Tab. 10. Powierzchnia obszarów i liczba obiektów prawnie chronionych na terenie gminy Czorsztyn.
OCHRONA PRZYRODY I RÓ śNORODNO ŚCI BIOLOGICZNEJ
Obszary prawnie chronione ogółem ha 6 293,4 parki narodowe ha 1 160,5 rezerwaty przyrody ha 10,4 obszary chronionego krajobrazu ha 5 132,9
Strona 31
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
3.14. Obszary i obiekty historyczne prawnie chronione (zabytki kultury).
Obszary ochrony dziedzictwa kulturowego Obiekty wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków: 1. zespół ko ścioła parafialnego św. Katarzyny w Sromowcach Ni Ŝnych - decyzja WKZ w Krakowie z dnia 11.03.1930r., Ks. A, poz.36. 2. kaplica cmentarna, dawniej ko ściół św. Sebastiana w Maniowach (translokowany na teren nowego cmentarza w Nowych Maniowach) -decyzja WKZ w Krakowie, z dnia 20.01.1969, Ks. A, poz. 97. 3. Kaplica św. Marka Ewangelisty w Maniowach, decyzja WKZ w Krakowie, z dnia 20.01.1969, Ks. A, poz. 96. 4. Ruiny zamku w Czorsztynie decyzja WKZ w Krakowie, z dnia 17.04.1968, Ks. A, poz. 24.
Obszary ochrony krajobrazu kulturowego: • zamek w Czorsztynie i jego bezpo średnie otoczenie w Czorsztynie Nadzamczu; • otoczenie zabytkowego ko ścioła w Sromowcach Ni Ŝnych obejmuj ące wyznaczone działki lub ich cz ęś ci wokół ko ścioła; • historyczny układ zabudowy w Sromowcach Ni Ŝnych i Średnich; • historyczny układ zabudowy w Sromowcach Wy Ŝnych; • historyczny układ zabudowy w Kluszkowcach oraz nowego układu zabudowy na terenie i w otoczeniu „Osady turystycznej” – skansenu na półwyspie Stylchen; • historyczny układ zabudowy w Mizernej; • historyczny układ zabudowy w Maniowach; • historyczny układ zabudowy w Hubie; • krajobraz otwarty całego sołectwa Sromowce Ni Ŝne, obejmuj ący tradycyjny rozłóg pól uprawnych; • krajobraz otwarty całego sołectwa Sromowce Wy Ŝne, obejmuj ący tradycyjny rozłóg pól uprawnych.
Obiekty historyczne prawnie chronione - w rejestrze gminnym
(1) Huba: 1. dom drewniany nr 14 z XX w., 2. kapliczka z XX w. zlokalizowana koło drogi gminnej,
Strona 32
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
3. dom drewniany nr 4 z XX w. (2) Maniowy: 4. kapliczka z XX w. zlokalizowana przy ul. Pieni ńskiej, 5. kapliczka z XX w . zlokalizowana przy ul. Prusa 20, 6. kapliczka kamienna z XX w. zlokalizowana przy ul. Jana Pawła II, 7. kapliczka kamienna z XX w. zlokalizowana przy ul. Ks. Siudy, 8. kapliczka kamienna z XX w. zlokalizowana przy ul. Węgliskiej, 9. zabytkowy ko ściółek drewniany p/w św. Sebastiana z XX w. zlokalizowany przy ul. Mickiewicza, 10. 2 domy drewniane z XX w. zlokalizowane przy ul. Potok. (3) Mizerna: 11. biblioteka drewniana nr 1 z XX w., 12. kapliczka ceglana z XIX w. zlokalizowana przy wje ździe na drog ę do Maniów, (4) Kluszkowce: 13. skansen kamienny z XIX w., 14. skansen drewniany nr 203 z XX w., 15. skansen drewniany z XX w., 16. osada turystyczna drewniana nr 161, z XX w., 17. osada turystyczna drewniana nr 202 z XX w., 18. osada turystyczna drewniana nr 33 z XX w., 19. osada turystyczna drewniana nr 65 z XX w., 20. dwór Drohojewskich drewniany z XX w., 21. willa Józefa Galoty drewniana z XX w., 22. willa Leopolda Szperlinga drewniana z XX w., 23. willa Teofila Sanoka drewniana z XX w., 24. kapliczka drewniana z XX w. zlokalizowana przy ul. Turystycznej, 25. pomnik ofiar walk wewn ętrznych po II wojnie światowej, metalowy z XX w. zlokalizowany na przeł ęczy Snozka, 26. dom ludowy drewniano – murowany z XX w. zlokalizowany przy ul. Bochnaka 24, 27. pomnik nieznanego Ŝołnierza z XXw. Zlokalizowany przy ul. Bochnaka, 28. budynek szkoły, murowany z XIX w. zlokalizowany przy ul. Kluszkowianka, 29. kapliczka murowana z XIX w. zlokalizowana przy ul. Szkolnej 15, (5) Czorsztyn: 30. osada turystyczna drewniana nr 333 z XX w.,
Strona 33
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
31. willa Zbyszek drewniana z XX w. 32. willa Basia II drewniano – murowana z XX w., 33. willa Basia III drewniana z XX w., 34. ruiny zamku w Czorsztynie kamienne z XIII w. zlokalizowane przy ul. Zamkowej, 35. kapliczka kamienna z przełomu XVIII i XIX w. zlokalizowana przy ul. Turystycznej, 36. kaplica cmentarna ceglana z przełomu XIX i XX w., 37. kamienna figurka z XIX w. zlokalizowana przy drodze do nowego ko ścioła, 38. kapliczka kamienna z XIX w. zlokalizowana przy ul. Turystycznej 17, (6) Sromowce Wy Ŝne: 39. ko ściół parafialny ceglany z przełomu XIX i XX w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 2, 40. Cisowy dworek drewniany z XX wieku zlokalizowany przy ul. Nad Zalew 7, 41. Kapliczka murowana z XX w. zlokalizowana przy drodze powiatowej Kro śnica – Niedzica, 42. Izba regionalna z XX w. zlokalizowana przy ul. Kosibowicza 13, 43. Dom ceglany z XX w. zlokalizowany przy ul. Nad Zalew 5, 44. Dom drewniany z XX w. zlokalizowany przy ul. Małkowskiej 6, 45. Dom drewniany z XX w. zlokalizowany przy ul. Nad Zalew 2, 46. Dom drewniany z XX w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 12, 47. Dom ceglany z XX w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 21, 48. Dom drewniany z Xx w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 43, 49. Dom mieszany z XX w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 10, 50. Dom ceglany z XX w. zlokalizowany przy ul. Kosibowicza 32, 51. Dom ceglany z XX w. zlokjalizowany przy ul. Kosibowicza 14, 52. Kapliczka ceglana z przełomu XIX i XX w. zlokalizowana przy ul. K ąty, (7) Sromowce Ni Ŝne: 53. Ko ściół parafialny p/w św. Katarzyny drewniany z XVII w. zlokalizowany przy ul. Ko ścielnej, 54. Dom drewniano – murowany z XX w. zlokalizowany przy ul. Szkolnej 43, 55. Krzy Ŝe z XX w. zlokalizowane przy ul. Pieni ńska, 56. schronisko PTTK „Trzy Korony” z XX w. zlokalizowane pod gór ą Trzy Korony, 57. kapliczka murowana z XIX w. zlokalizowana przy ul. Nadwodnia 2, 58. kapliczka kamienna z XIX w. zlokalizowana nad Dunajcem.
Strona 34
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Stanowiska archeologiczne Na terenie obj ętym zmian ą studium zinwentaryzowano 15 stanowisk archeologicznych, tzw. punktów osiedle ńczych w sołectwach: Maniowy i Kluszkowce, dla których przyjmuje si ę stref ę ochronn ą o promieniu 40m.
4. Aktualne zagospodarowanie terenu gminy Czorsztyn.
Gmina Czorsztyn zajmuje powierzchni ę 62 km 2. Na obszar gminy składa si ę 7 sołectw: Maniowy, Mizerna, Kluszkowce, Czorsztyn, Huba, Sromowce Wy Ŝne i Sromowce Ni Ŝne. Urozmaicona rze źba terenu i zró Ŝnicowane pokrycie terenu obecno ść rzeki Dunajec i zbiorników wodnych decyduje o du Ŝej atrakcyjno ści danego obszaru. Wszystkie te czynniki kształtuj ą szat ę ro ślinn ą tego obszaru, która jest bardzo mocno zró Ŝnicowana. Niski stopie ń urbanizacji powoduje, Ŝe w gminie dobrze zachowane s ą walory przyrodnicze i krajobrazowe o uzasadnionej randze w układzie regionalnym i krajowym. Wyst ępuj ą tutaj naturalne zbiorowiska le śne koncentruj ące si ę głównie w masywie Pienin. Rze źba terenu, wody (Jezioro Czorszty ńskie, Dunajec) jak i zabytki kultury dodatkowo uatrakcyjniaj ą teren gminy. Gmina Czorsztyn posiada niezaprzeczalne warto ści historyczne, zabytkowe i krajobrazowe. Wzajemna koegzystencja elementów warto ściowych determinuje prawidłowy rozwój miej- scowo ści, który w przeszło ści nie zawsze przebiegał w sposób harmonijny i uporz ądkowany. Gmina Czorsztyn posiada unikalne w skali kraju warunki do rozwoju ro Ŝnych form turystyki. Mnogo ść atrakcji przyrodniczych takich jak Pieni ński Park Narodowy czy Jezioro Czorszty ńskie i rzeka Dunajec, kulturowych oraz ró Ŝnorodno ść krajobrazowa czyni te tereny znacz ącym obszarem rowoju turystyki. Powierzchnia lasów w gminie Czorsztyn stanowi 46,4 % jej powierzchni. Jest to du Ŝo wy Ŝsza warto ść od średniej lesisto ści województwa małopolskiego, która wynosi 28,5 % oraz od średniej powiatu nowotarskiego wynosz ącej 36,9 %.
Tab. 11. Aktualne zagospodarowanie terenów gminy Czorsztyn Zagospodarowanie terenów powierzchnia w ha % ogólnej powierzchni powierzchnia ogólna 6 186 100 uŜytki rolne 2 219 36 uŜytki le śne 2 851 46 tereny zainwestowane 307 5 wody 679 11
Strona 35
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
pozostałe tereny 130 2
Układ drogowy Układ drogowy w gminie stanowi ą
• droga wojewódzka regionalna nr 969: relacji Nowy Targ - Nowy S ącz. Na terenie gminy Czorsztyn znajduje si ę odcinek o długo ści 7,5km o twardej nawierzchni,
• drogi powiatowe: nr K16-38 (Kro śnica – Czorsztyn – Sromowce Wy Ŝne – Wygon – Sromowce Ni Ŝne o długo ści 10,6 km o twardej nawierzchni), nr K16-79 (Sromowce Wy Ŝne – Zapora – granica Gminy Łapsze Ni Ŝne odcinek długo ści 1,5 km o twardej nawierzchni),
• drogi gminne o łącznej długo ści 63 km, w tym 49 km o twardej nawierzchni,
• drogi wewn ętrzne gruntowe, pełni ące funkcj ę dojazdow ą do pól, obszarów le śnych i oddalonych osiedli. Na terenie gminy Czorsztyn brak jest linii kolejowych.
Sie ć gazowa i ciepłownicza Na terenie gminy nie ma sieci ruroci ągów słu Ŝą cych do dystrybucji gazu. Nie posiada tak Ŝe sieci ciepłowniczej zasilanej z centralnej kotłowni. Wi ększo ść budynków zarówno zasilana jest ze źródeł indywidualnych. Przewa Ŝa opalanie paliwem stałym (w ęgiel, koks). Sie ć energetyczna Gmina Czorsztyn zasilana jest w energi ę elektryczn ą z elektrowni na zbiorniku wyrównawczym dla zapory wodnej Niedzica – tzw. Jeziorze Sromowieckim oraz ze źródeł znajduj ących si ę poza obszarem gminy: z GPZ Szaflary, oraz z GPZ Niedzica. Energia doprowadzana jest liniami napowietrznymi średniego napi ęcia 15 kV do stacji transformatorowych 15/0,4 kV rozmieszczonych w poszczególnych miejscowo ściach Gminy, a nast ępnie dostarczana do odbiorców sieci ą rozdzielcz ą niskiego napi ęcia 0,4 kV. Przez teren Gminy przebiegaj ą napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego (WN) i średniego napi ęcia ( ŚN) o znaczeniu ponadlokalnym:
• linia napowietrzna 110 kV relacji Niedzica – Kro ścienko – Nowy S ącz,
• linia napowietrzna 15 kV relacji GPZ Szaflary – Krościenko. Gospodarka wodno-ściekowa Na terenie gminy Czorsztyn infrastruktur ą wodoci ągow ą zarz ądza Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach, któremu podlegaj ą wodoci ągi w Maniowach, Kluszkowcach, Czorsztynie i Sromowcach Wy Ŝnych. Z gminnej sieci wodoci ągowej korzysta około 4500 osób, co stanowi około
Strona 36
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
62 % mieszka ńców Gminy. Pozostała cz ęść mieszka ńców zaopatrywana jest w wod ę z małych lokalnych wodoci ągów obsługuj ących od kilkunastu do kilkudziesi ęciu gospodarstw domowych. Najwi ększe wodoci ągi obsługiwane przez prywatne spółki wodne znajduj ą si ę na Hubie, w Mizernej, Kluszkowcach, Sromowcach Wy Ŝnych i Ni Ŝnych. Generalnie 98 % mieszka ńców gminy zaopatrywanych jest w wod ę. W gminie nie wyst ępuj ą deficyty wody. Korzystanie z wody umo Ŝliwiaj ą pozwolenia wodnoprawne wymienione w poni Ŝszej tabeli. Tab. 12. Aktualne pozwolenia wodno prawne na pobór wód na terenie gminy Czorsztyn.
Lp. Uj ęcie Nr pozwolenia Data wa Ŝno ści
Sromowce Wy Ŝne – Kąty O. Ś.IV.6210/72/1993 1. do 31.XII.2040 r. - woda płyn ąca (uj ęcie drena Ŝowe) z dnia 30.12.1993 r. Maniowy -płyn ąca O. Ś.IV.6210/24/1997 2. do 28.02.2030 r. - ze źródeł z dnia 10.02.1997 r. - ze studni kopanej Kluszkowce O. Ś.IV.6223/2/2001 3. do 31.07.2010 r. -płyn ąca z dnia 20.06.2001 r. Mizerna O. Ś.IV.6210/97/1998 4. do 30.09.2040 r. -płyn ąca z dnia 17.09.1998 r.
Gospodark ą ściekow ą na terenie gminy zarz ądza Podhala ńskie Przedsi ębiorstwo Komunalne spółka z o.o. w Nowym Targu. W ostatnich latach na terenie gminy zostały wybudowane oczyszczalnie ścieków w Sromowcach Wy Ŝnych - wie ś, Sromowcach Wy Ŝnych – dla Osiedla Wygon, Czorsztynie, Mizernej i w Maniowach oraz przepompownie ścieków Mizerna- Maniowy i W ęgliszczak-Maniowy. W miejscowo ści Maniowy istniej ąca oczyszczalnia ścieków została zmodernizowana i rozbudowana o reaktory chemiczne niezb ędne do przyjmowania i obróbki ścieków garbarskich. Sołectwa nie skanalizowane maj ą system gromadzenia ścieków w bezodpływowych zbiornikach (szambach), z których ścieki s ą wywo Ŝone do oczyszczalni. Tab. 13. Sie ć kanalizacji sanitarnej na terenie poszczególnych sołectw. Długo ść Procent skanalizowania Lp. Miejscowo ść [km] [%] 1. Maniowy 19,2 91 2. Sromowce Wy Ŝne 7 93 3. Kluszkowce 13 96 4. Czorsztyn 5,1 96 5. Mizerna 5 97 6. Sromowce Ni Ŝne 12,9 98 7. Huba - - Razem 62,2 -
Strona 37
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Tab. 14. Parametry eksploatacyjne oczyszczalni ścieków na terenie gminy Czorsztyn. Przepustowo ść Odbiornik ścieków Lp. Oczyszczalnia ścieków [m 3/dob ę] oczyszczonych Czorsztyn ul. Zamkowa potok Wronie 1. 166/200 reaktor typu BIOKON w km 0+100 Kluszkowce, ul. St. Bochnaka potok Kluszkowianka w 2. 400/536 reaktor typu UCT km 1+200 Maniowy, ul. Ks. A. Siudy potok Limierzysko 3. 315/472 reaktor BADENPHO w km 0+060 Sromowce Wy Ŝne ciek bez nazwy, dopływ 4. 171/220 reaktor typu SBR Dunajca w km 170+100 Sromowce Ni Ŝne potok Macelowy 5. 266/340 reaktor typu SBR w km 0+550
Gospodarka odpadami Usługi komunalne świadczy Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej (ZGK). Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów stałych poprzez segregacje i gromadzenie ich w pojemnikach okresowo opró Ŝnianych, usytuowanych na posesjach W gminie od kilku lat prowadzona jest segregacja odpadów, w tym stłuczki szklanej i opakowa ń z tworzyw sztucznych zgodnie z gminnym planem gospodarki odpadami. Turystyczne zagospodarowanie gminy W ostatnich latach nast ąpił wzrost ruchu turystycznego w gminie Czorsztyn. Głównymi celami przyjazdów turystycznych w ostatnich latach był spływ przełomem Dunajca Pieni ński Park Narodowy. Pieni ński Park Narodowy corocznie odwiedza ok. 700 tysi ęcy turystów (w 2005 r. - ponad 640 tys., w 2006 r. - ponad 760 tys.), co w przeliczeniu na 1 ha powierzchni parku stanowi najwy Ŝszy wska źnik nat ęŜ enia ruchu turystycznego na terenie parków narodowych w Polsce. Park jest bardzo dobrze udost ępniony dla ruchu turystycznego. Po zalaniu Zbiornika Czorszty ńskiego od roku 1997 wzrósł ruch turystyczny zwi ązany z wypoczynkiem nadwodnym i rekreacja na wodzie. Ruch turystyczny w Gminie koncentruje sie w Pieni ńskim Parku Narodowym, Sromowcach Ni Ŝnych oraz w pasie nadwodnym zbiornika, głownie w miejscowo ściach Kluszkowce i Mizerna. Na terenie gminy znajduje si ę 15 oznakowanych szlaków górskich, w tym Ście Ŝka Pieni ńska utworzona w ramach europejskiego systemu szlaków turystycznych. Przełomem Dunajca odbywa si ę spływ tratwami, który ko ńczy si ę na przystani pasa Ŝerskiej w Szczawnicy lub Kro ścienku.
Strona 38
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Na Dunajcu zlokalizowany jest tak Ŝe szlak kajakowy b ędący cz ęś ci ą szlaku prowadz ącego z Nowego Targu do Nowego S ącza. Kajakarstwo mo Ŝna uprawia ć tak Ŝe na Zbiorniku Czorszty ńskim.
5. Podstawowe ustalenia zmiany studium.
5.1. Najwa Ŝniejsze projektowane obszary funkcjonalne w poszczególnych miejscowo ściach, wprowadzone projektem zmiany studium.
Sołectwo Maniowy
Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- potencjalnego rozwoju mieszkalnictwa oraz towarzyszącej funkcji usługowej - tereny oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-M1, 2-M1, 1-M2, 2- M2, 3-M2;
- potencjalnego rozwoju mieszkalnictwa oraz funkcji pensjonatowej i letniskowej oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-M3, 2-M3, 1-M7, 2-M7, 1- M5, 2-M5, 3-M5;
- potencjalnego rozwoju turystyki, rekreacji i sportu oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-T3/M2, 1-T4, 2-T4, 3-T4;
- koncentracji usług oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-U1, 2-U1, 3-U1, 4-U1, 5-U1, 6-U1;
- parku wodnego z urz ądzeniami rekreacyjnymi oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-ZP, 2-ZP;
- lokalizacji urz ądze ń infrastruktury technicznej oznaczone w projekcie zmiany studium symbolem 1-IT.
Mizerna
Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- potencjalnego rozwoju turystyki, rekreacji i sportu oznaczone w projekcie zmiany studium symbolem 4-T4;
- lokalizacji urz ądze ń infrastruktury technicznej oznaczone w projekcie zmiany studium symbolem 2-IT.
Strona 39
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Kluszkowce
Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- potencjalnego rozwoju mieszkalnictwa oraz funkcji pensjonatowej i letniskowej oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 3-M3, 4-M3, 4-M5, 5-M5, 6- M5, 7-M5;
- potencjalnego rozwoju turystyki, rekreacji i sportu oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-T3, 5-T4;
- koncentracji usług oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 7-U1;
- parku wodnego z urz ądzeniami rekreacyjnymi oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 4-ZP, 5-ZP, 6-ZP. Czorsztyn
Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- potencjalnego rozwoju mieszkalnictwa oraz funkcji pensjonatowej i letniskowej oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 8-M5;
- parku wodnego z urz ądzeniami rekreacyjnymi oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 2-ZP, 3-ZP, 4-ZP, 5-ZP, 7-ZP, 8-ZP. Huba Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- potencjalnego rozwoju mieszkalnictwa oraz towarzyszącej funkcji usługowej - tereny oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-M2. Sromowce Wy Ŝne Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- usług i obiektów wypoczynku oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 1-T1.
- parku wodnego z urz ądzeniami rekreacyjnymi oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 9-ZP. Sromowce Ni Ŝne
Projektuje si ę nowe powierzchnie obszarów:
- parku wodnego z urz ądzeniami rekreacyjnymi oznaczone w projekcie zmiany studium symbolami 10-ZP, 11-ZP.
Strona 40
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
5. 2. Pozostałe ustalenia zmiany studium.
Zagro Ŝenie powodziowe
5. Na terenie gminy wyznaczony został zasi ęg zalewu wod ą Q1% na rzece Dunajec w Sromowcach Wy Ŝnych i Sromowcach Ni Ŝnych oraz na rzece Kluszkowianka w sołectwie Kluszkowce, na podstawie „ Studium okre ślaj ącego granice obszarów bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą dla terenów nieobwałowanych w zlewni górnego Dunajca”. Obowi ązuje utrzymanie koryt rzek i potoków w stanie naturalnym lub zbli Ŝonym do naturalnego. 6. W strefie ochrony obudowy biologicznej cieków wodnych – 15m od brzegów – obowi ązuje zakaz zabudowy, zakaz regulacji brzegu, zakaz doprowadzania ogrodze ń do linii własno ściowej potoku, konieczno ść pozostawienia pasa 1,5 m wolnego od przegród, nakaz ochrony zieleni nadwodnej. 7. Tereny poło Ŝenie w s ąsiedztwie dolin cieków wodnych oraz trwałych u Ŝytków zielonych towarzysz ących tym ciekom, winny by ć zagospodarowane w sposób uwzgl ędniaj ący zagro Ŝenie powodziowe. 8. Obowi ązuje zakaz realizacji ogrodze ń z prefabrykowanych elementów betonowych oraz szczelnych z płyt blaszanych, za wyj ątkiem terenów budowy w trakcie realizacji inwestycji.
W obr ębie zmiany studium wyst ępuje pi ęć terenów zalewowych: - w sołectwie Kluszkowce – tereny oznaczone 1ZZ, 2ZZ, - w sołectwie Sromowce Ni Ŝne – teren oznaczony 3ZZ, - w sołectwie Sromowce Wy Ŝne – tereny oznaczone 4ZZ, 5ZZ. Osuwiska Obszary nara Ŝone na osuwiska rozproszone s ą na całej powierzchni gminy. Obszary osuwiskowe zlokalizowane w obr ębie zmian studium w poszczególnych sołectwach: - sołectwo Maniowy - tereny oznaczone 1OS, 2OS; - sołectwo Kluszkowce – tereny oznaczone 3OS, 4OS, 5OS, 6OS, 7OS, 8OS, 9OS, 10OS; - sołectwo Czorsztyn – tereny oznaczone 11OS, 12OS, 13OS; - sołectwo Sromowce Wy Ŝne – teren oznaczony 14OS.
Infrastruktura techniczna Zaopatrzenie w wod ę Ustala si ę:
Strona 41
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
- rozbudow ę terytorialn ą gminnego systemu zaopatrzenia w wod ę w celu zwi ększenia zasi ęgu obsługi, w oparciu o: 1. gminne uj ęcia wody; - źródło Z-1 - źródło Z-2 - studni ę kopan ą SK-1 - uj ęcie wód powierzchniowych na potoku Limierzyska w km 3+200 - uj ęcie wód powierzchniowych na potoku Limierzyska w km 1+150 1. w/w uj ęcia wraz ze zbiornikiem wodoci ągowym o pojemno ści 2 x 500 m³, stacj ą uzdatniania wody i nieczynn ą obecnie tłoczn ą sieci ą wodoci ągow ą oraz stacj ą uzdatniania wody tworz ą komunalny wodoci ąg „Nowe Maniowy” zaopatruj ący miejscowo ść Maniowy. 2. uj ęcie wód powierzchniowych na potoku Mizerna w km 3+150 zaopatruj ące miejscowo ść Kluszkowce i Mizerna 3. uj ęcie wody podziemnej ze studni zbiorczej w miejscowości Sromowce Ni Ŝne dla potrzeb socjalno-bytowych Szkoły Podstawowej 2. uj ęcia Zakładu Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - uj ęcie wód powierzchniowych na potoku Kluszkowianka w km 3+220 zaopatruj ące odbiorców w Kluszkowcach 3. uj ęcia „CZORSZTYN-SKI” Sp. z o.o. 4. - uj ęcie wód powierzchniowych na potoku Kluszkowianka w km 3+780 dla potrzeb na śnie Ŝania istniej ącego stoku narciarskiego (pi ętrzenie i retencjonowanie wód potoku Kluszkowianka poprzez istniej ącą w km 3=790 zapor ę przeciwrumowiskow ą). - utrzymanie istniej ących wodoci ągów oraz naturalnych źródeł i lokalnych uj ęć zlokalizowanych na terenie gminy (na potoku Szobczańskim dla potrzeb schroniska „Trzy Korony”, na terenach le śnych w miejscowo ści Huby dla miejscowo ści Huby, uj ęcie drena Ŝowe w K ątach dla Sromowiec Wy Ŝnych i przystani flisackiej w K ątach). - realizacj ę uj ęcia wody powierzchniowej na dopływie potoku Hubnego jako dodatkowego uj ęcia dla cz ęś ci Maniów oraz uj ęcia wody powierzchniowej na potoku Piekiełko dla osiedla Węgliska. - rozbudow ę i budow ę sieci wodoci ągowej na wszystkich terenach zainwestowanych z uwzgl ędnieniem odr ębnych stref ci śnie ń w sieci wodoci ągowej na terenach o du Ŝych spadkach terenu. Dopuszcza si ę: - budow ę sieci wodoci ągowej w systemie pier ścieniowym - poł ączenie istniej ących ko ńcówek
Strona 42
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. sieci. - budow ę wodoci ągów zagrodowo-zbiorowych i indywidualnych wodoci ągów zagrodowych na terenach zabudowy rozproszonej. - realizacj ę nowych uj ęć wody, zbiorników wodoci ągowych oraz urz ądze ń nie wyznaczonych na rysunku studium. Telekomunikacja Ustala si ę: - utrzymanie istniej ących urz ądze ń i sieci teletechnicznych z mo Ŝliwo ści ą ich rozbudowy i przebudowy w zale Ŝno ści od potrzeb, - realizacj ę sieci telekomunikacyjnych, - rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych (w tym: moŜliwo ść lokalizacji masztów telekomunikacyjnych). Rozwój jest wskazany na obszarach przewidzianych pod zabudow ę, poza obszarami zainwestowania lokalizacja powinna by ć zminimalizowana. Istnieje mo Ŝliwo ść budowy neutralnych krajobrazowo obiektów słu Ŝą cych poprawie jako ści poł ącze ń telefonicznych, z wyj ątkiem terenu Pieni ńskiego Parku Narodowego.
Zaopatrzenie w gaz
- gazyfikacja gminy wymaga realizacji inwestycji źródłowych zlokalizowanych poza obszarem gminy. - budowa gazoci ągu wysokiego ci śnienia φ 200 PN 5,5 MPa relacji Słopnice-Zbludza, - budowa stacji redukcyjno-pomiarowej I stopnia w miejscowo ści Zbludza.
Kształtowanie i ochrona środowiska kulturowego
Ustala si ę: − zachowanie kształtu brył budynków, w tym w szczególno ści ich obrysów zewn ętrznych, wysoko ści, kształtów dachów, − zachowanie rozplanowania elewacji budynków, w tym zachowania usytuowania głównych wej ść do budynku oraz otworów okiennych i drzwiowych, waŜniejszych podziałów architektonicznych elewacji oraz takich elementów jak balkony, wykusze, tarasy; − zachowanie materiałów wyko ńczeniowych elewacji budynków; − roboty budowlane wymagaj ą uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Strona 43
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
6. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji zmiany studium.
Gmina Czorsztyn posiada obowi ązuj ące „Studium…” uchwalone w 1999 roku, a tak Ŝe obowi ązuj ący „Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego…”, uchwalony w 2004 r., które są obecnie podstaw ą realizacji inwestycji na terenie gminy. Konieczno ść uaktualnienia zmian studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn spowodowana była zmieniaj ącymi si ę potrzebami rozwojowymi oraz nowymi uwarunkowaniami prawnymi. Uchwalenie projektowanej zmiany Studium zapewni gminie nowoczesny zgodny z nowymi prawnymi uwarunkowaniami dokument planistyczny określaj ący długofalow ą polityk ę przestrzenn ą opart ą o zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju. Projekt zmiany studium umo Ŝliwi realizacj ę inwestycji mieszkaniowych inwestycji z zakresu infrastruktury i rozwoju obszarów turystycznych i rekreacyjnych.. W przypadku rozwoju funkcji turystycznej wzdłu Ŝ zbiornika Czorszty ńskiego i rzeki Dunajec taki sposób zagospodarowania daje szanse piel ęgnacji tych obszarów. Poprzez odpowiednie gospodarowanie terenów wzdłu Ŝ linii brzegowej mo Ŝliwe jest ustabilizowanie zarastania ro ślinno ści, przy jednoczesnym zachowaniu maksymalnej powierzchni zielonej oraz ochron ę przed zanieczyszczeniami, hamuj ąc powstawanie nielegalnych wysypisk odpadów. Na terenie gminy realizowana jest w ostatnich latach polityka ekologiczna d ąŜą ca do poprawy stanu środowiska. Cały obszar gminy obj ęty został systemem zorganizowanej zbiórki odpadów, realizowane s ą inwestycje w zakresie budowy zwartego systemu kanalizacji sanitarnej w celu poprawy jako ści wody oraz wprowadzono system obszarów chronionych natura 2000. Niemniej jednak zagro Ŝenia zwi ązane z zanieczyszczeniem powietrza (głównie zim ą w wyniku tzw. „niskiej emisji”) oraz niezadowalaj ącym stanem czysto ści wód s ą nadal obecne. Ograniczenie tych zagro Ŝeń jest mo Ŝliwe i w du Ŝej mierze zale Ŝne od edukacji ekologicznej mieszka ńców. Aktualnie do zjawisk negatywnych zachodz ących w środowisku przyrodniczym gminy Czorsztyn zaliczy ć nale Ŝy: • niezadowalaj ący stan powietrza szczególnie w okresie zimowym ze wzgl ędu na zanieczyszczenie pyłem zawieszonym, • zagro Ŝenia przyrody o Ŝywionej przez inwestycje, wzrost ruchu turystycznego, • tendencje rozprzestrzeniania si ę terenów zainwestowanych kosztem terenów otwartych i posiadaj ących walory przyrodnicze.
Strona 44
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
7. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu zmiany studium. (1) Ochrona terenów przed nadmiernym zainwestowaniem Po ogłoszeniu do publicznej wiadomo ści sporz ądzania projektu zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego do Urz ędu Gminy Czorsztyn wpłyn ęło bardzo wiele wniosków dotycz ących zmiany przeznaczenia gruntów na cele budowlane (mieszkaniowe, usługowe czy rekreacyjne). Wi ększo ść wniosków dotyczyło terenów dotychczas niezagospodarowanych. Znaczna cz ęść wnioskowanych terenów nie została przeznaczona w projekcie studium pod zainwestowanie ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ s ą cenne przyrodniczo lub krajobrazowo i wymagaj ą ochrony. Gabaryt i forma architektoniczna obiektów realizowanych na takich terenach cz ęsto nie wpisuje si ę harmonijnie w krajobraz. Ponadto wnioskuj ący domagaj ą si ę uwzgl ędnienia zmiany zagospodarowania nie licz ąc si ę z zagro Ŝeniem, które stanowi np. poło Ŝenie terenu na obszarach zagro Ŝenia powodziowego czy zagro Ŝonych osuwaniem si ę mas ziemnych. W takich przypadkach z uwagi przede wszystkim na bezpiecze ństwo nie ma mo Ŝliwo ści prawidłowego zagospodarowania takich terenów, co generuje szereg problemów, przede wszystkim brak akceptacji ze strony wnioskodawców. (2) Monitoring stanu środowiska i siedlisk Natura 2000 Dla obszarów Natura 2000 powinna zosta ć sporz ądzona inwentaryzacja przyrodnicza oraz plan ochrony, zawieraj ący wskazania do zmian w dokumentach planistycznych dotycz ących eliminacji lub ograniczenia zagro Ŝeń wewn ętrznych lub zewn ętrznych. Ma to na celu utrzymanie lub odtworzenie stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt dla których wyznaczono obszary Natura 2000. Stanowi to znacz ące utrudnienie przy waloryzowaniu i projektowaniu przeznacze ń terenu, gdy Ŝ wiedza na temat siedlisk i rozmieszczenia gatunków jest niepełna.
8. Stan środowiska na obszarach obj ętych znacz ącym oddziaływaniem.
Projekt zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn jest dokumentem planistycznym okre ślaj ącym polityk ę zagospodarowania przestrzennego gminy sporz ądzanym dla cz ęś ci obszaru, z wył ączeniem obszarów Pieni ńskiego Parku Narodowego (oraz wyznaczonych w jego obr ębie obszarów Natura 2000 – Pieniny PLB 120008, PLH 120013) i Rezerwatu Przyrody „Modrzewie”. Ka Ŝda planowana inwestycja mog ąca znacz ąco oddziaływa ć na środowisko musi uzyska ć tzw. decyzj ę środowiskow ą. Wydanie decyzji poprzedzone jest ocen ą oddziaływania na środowisko (OOS). Celem OOS jest umo Ŝliwienie
Strona 45
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. podj ęcia decyzji, zezwalaj ącej na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia poprzez rozstrzygni ęcie, czy wpływ danej inwestycji b ędzie znacz ący dla środowiska. Znacz ące oddziaływanie rozpatruje si ę w zakresie zagwarantowania funkcjonowania sieci Natura 2000 jako sieci spójnej. Istotno ść oddziaływania wynika ze specyfiki środowiskowej obszaru chronionego, w tym przypadku obszarów Pieniny PLB 120008 i PLH 120013, ze szczególnym uwzgl ędnieniem celów ochrony tych obszarów. Celem ochrony obszarów Natura 2000 jest utrzymanie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków w tzw. wła ściwym stanie ochrony, dla których zachowania został on wyznaczony. W odniesieniu do siedlisk przyrodniczych stan ochrony okre ślony w artykule 1 (e) Dyrektywy Siedliskowej jest sum ą oddziaływa ń na siedlisko przyrodnicze oraz na jego typowe gatunki, które mog ą mie ć wpływ na jego długofalowe rozmieszczenie, strukturę i funkcje oraz na długoterminowe przetrwanie jego typowych gatunków. W odniesieniu do gatunków stan ochrony jest sum ą oddziaływa ń na te gatunki, mog ących mie ć wpływ na ich długofalowe rozmieszczenie i liczebno ść ich populacji. Zgodnie z list ą kryteriów ustalonych przez artykuł 1 Dyrektywy Siedliskowej w odniesieniu do siedliska przyrodniczego korzystny stan ochrony ma miejsce wówczas, gdy: (2) jego naturalny zasi ęg i powierzchnia w obr ębie tego zasi ęgu s ą stałe lub zwi ększaj ą si ę, (3) specyficzna struktura i funkcje konieczne do jego długofalowego zachowania istniej ą i prawdopodobnie będą istnie ć w daj ącej si ę przewidzie ć przyszło ści, (4) stan ochrony jego typowych gatunków jest korzystny. W odniesieniu do gatunków korzystny stan ochrony ma miejsce je śli: (5) dane o dynamice liczebno ści populacji rozpatrywanego gatunku wskazuj ą, Ŝe utrzymuje si ę on w skali długoterminowej jako zdolny do samodzielnego przetrwania składnik swoich siedlisk, (6) naturalny zasi ęg gatunku nie zmniejsza si ę, ani te Ŝ prawdopodobnie nie ulegnie zmniejszeniu w daj ącej si ę przewidzie ć przyszło ści, (7) istnieje i prawdopodobnie b ędzie istnie ć w przyszło ści wystarczaj ąco du Ŝa powierzchnia siedlisk dla zachowania jego populacji w długim okresie czasu. Zmiana Studium nie wprowadza na terenie gminy Czorsztyn mo Ŝliwo ści zagospodarowania terenów, które w sposób znacz ący mogłyby oddziaływa ć na obszary Natura 2000 Pieniny PLB 120008 i PLH 120013, Rezerwat Przyrody „Modrzewie” oraz Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu. Nowe tereny mieszkaniowe stanowi ą z reguły uzupełnienia istniej ących obszarów zagospodarowania, zaj ętych obecnie przez zabudow ę. Poza wi ększym obszarem wyznaczonym w miejscowo ści Maniowy nie stanowi ą du Ŝych powierzchniowo terenów. Ponadto
Strona 46
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. zapisy studium przewiduj ą dla terenów zabudowy znaczny bo 50. do 60. procentowy udział zieleni biologicznie czynnej. Tereny usługowe oraz produkcyjne projektowane s ą w s ąsiedztwie istniej ących tras komunikacyjnych (w wi ększo ści wzdłu Ŝ drogi wojewódzkiej nr 969). Cz ęść terenów o nowym przeznaczeniu dotyczy zagospodarowania i uporz ądkowania strefy przybrze Ŝnej Zbiornika Czorsztyńskiego. Zapisy projektu zmiany Studium przewiduj ą w tych obszarach zachowanie funkcji terenów zielonych, co jest zgodne z uwarunkowaniami przyrodniczymi, z dopuszczeniem mo Ŝliwo ści lokalizacji sezonowych urz ądze ń turystyczno- rekreacyjnych. Przeznaczenie terenów pod planowane funkcje b ędzie oddziaływa ć na poszczególne elementy środowiska. Pomimo bezpo średniego i stałego charakteru niektórych oddziaływań przy zastosowaniu uwag zawartych w prognozie i nowoczesnych rozwi ąza ń technicznych przekroczenie standardów jako ści środowiska okre ślonych prawem jest mało prawdopodobne. Warunki wymagane do spełnienia na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody: Dla terenu otuliny Pieni ńskiego Parku Narodowego ustalenia okre ślone w Rozporz ądzeniu Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996r. w sprawie Pieni ńskiego Parku Narodowego (Dz. U. z 1996r. Nr 64 poz. 307), oraz zasady ochronnego zagospodarowania obszaru planu ochrony Pieni ńskiego Parku Narodowego. Teren otuliny jest stref ą ochronn ą granicz ącą z PPN wyznaczon ą w celu zabezpieczenia przed zagro Ŝeniami zewn ętrznymi wynikaj ącymi z działalno ści człowieka. Do czasu uchwalenie planu ochrony dla pieni ńskiego parku Narodowego, na terenie otuliny PPN powinny obowi ązywa ć nast ępuj ące nakazy: zabezpieczenia zasobów kulturowo-krajobrazowych, zachowania korytarzy i ci ągów ekologicznych w obr ębie terenów otwartych, nielokalizowania w pobli Ŝu PPN ferm hodowlanych i zakładów usługowo – produkcyjnych uci ąŜ liwych dla środowiska, stosowania w projektowaniu i realizacji obiektów rozwi ąza ń architektonicznych, nawi ązuj ących gabarytami i form ą do tradycji regionu oraz uwzgl ędniaj ących lokalne uwarunkowania krajobrazowe, zawiadamiania Dyrektora Pieni ńskiego Parku Narodowego o realizacji nowych inwestycji lokalizowanych w granicach otuliny oraz uzgadniania inwestycji wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Dla terenu Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu obowi ązuj ą ustalenia oraz zakazy zawarte w Rozporz ądzeniu Nr 96/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 24 listopada 2006 r. (Dz.U. Woj. Małopolskiego z 2006 r. Nr. 806, poz. 4862 z po ź. zm.) w sprawie utworzenia obszaru. obowi ązuj ą zakazy: • zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło Ŝonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i
Strona 47
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
łowieck ą; • likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro Ŝnych i nadwodnych, je Ŝeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; • wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe minerałów; • wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, naprawą lub remontem urz ądze ń wodnych; • dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli słu Ŝą innym celom ni Ŝ ochrona przyrody lub zrównowa Ŝone wykorzystanie u Ŝytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; • likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych. Dla terenu rezerwatu przyrody Modrzewie – uznanego za rezerwat przyrody Rozporz ądzeniem Nr 96/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 24 listopada 2006 r. (Dz. U. Woj. Małopolskiego z 2006 r. Nr. 806, poz. 4862 z po ź. zm.). Szczegółowe zasady zagospodarowania obszaru rezerwatu okre śla plan ochrony. Na obszarze rezerwatu zabrania si ę m.in.: • wycinania drzew i pobierania u Ŝytków drzewnych, z wyj ątkiem wypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, • zbioru ziół leczniczych i innych ro ślin oraz zbioru owoców i nasion drzew, krzewów, z wyj ątkiem nasion na potrzeby odnowienia lasu, • niszczenia drzew i innych ro ślin, • pozyskiwanie ściółki le śnej i wypasania zwierz ąt gospodarskich, • polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko Ŝyj ących zwierz ąt, • niszczenia gleby oraz pozyskiwania kamieni i innych kopalin, • zanieczyszczania wody i terenu oraz wzniecania ognia, • umieszczania tablic, napisów i innych znaków, z wyjątkiem tablic i znaków zwi ązanych z ochron ą rezerwatu, • wznoszenia budowli oraz zakładania i budowy urz ądze ń komunikacyjnych i innych urz ądze ń technicznych, • przebywania poza miejscami wyznaczonymi.
Strona 48
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
9. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym lub krajowym, istotne z punktu widzenia projektu zmiany studium oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania zmiany studium.
Projekt zmiany studium powinien uwzgl ędnia ć nast ępuj ące akty prawne i dokumenty, w których zawarte s ą podstawowe cele ochrony środowiska: • aktach prawnych i dokumentach mi ędzynarodowych; • aktach prawne krajowe; • strategiczne i planistyczne dokumenty krajowe; • dokumenty regionalne, powiatowe i gminne. Akty prawne i dokumenty mi ędzynarodowe A. Konwencje mi ędzynarodowe 1. Konwencja o ró Ŝnorodno ści biologicznej Konwencja sporz ądzona została w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. (Dz. U. 2002, Nr 184, poz. 1532). Ratyfikuj ąc Konwencj ę w 1996 roku, Polska stała si ę jej pełnoprawn ą stron ą i przyj ęła na siebie wszystkie zobowi ązania wynikaj ące z tego dokumentu. W artykule 6 Konwencji czytamy: „Ka Ŝda Umawiaj ąca si ę Strona, zgodnie ze swoimi szczególnymi warunkami i mo Ŝliwo ściami: a) opracowuje krajowe strategie, plany lub programy dotycz ące ochrony i zrównowa Ŝonego uŜytkowania róŜnorodno ści biologicznej b ądź dostosuje w tym celu istniej ące strategie, plany lub programy, które odzwierciedlaj ą, inter alia, działania przewidziane w niniejszej konwencji, wła ściwe dla danej Umawiaj ącej si ę Strony, b) wł ącza, w miar ę mo Ŝliwo ści i potrzeby, ochron ę i zrównowa Ŝone u Ŝytkowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej do odpowiednich sektorowych i mi ędzysektorowych planów, programów i polityk.” Zobowi ązanie to zostało potwierdzone w II Polityce ekologicznej pa ństwa , przyj ętej przez Rad ę Ministrów 13 czerwca 2000 r., a nast ępnie Sejm w sierpniu 2001 r. W preambule Konwencji czytamy: „podstawowym wymogiem dla ochrony ró Ŝnorodno ści biologicznej jest ochrona ekosystemów i naturalnych środowisk in-situ oraz utrzymanie i restytucja zdolnych do Ŝycia populacji gatunków w ich naturalnych środowiskach.” Dla zapisów studium istotne s ą zapisy artykułu 8, 10 i 14 Konwencji: „Ka Ŝda Umawiaj ąca si ę Strona, w miar ę mo Ŝliwo ści i potrzeb: • (...) obejmuje odpowiednimi regulacjami i zarz ądza zasobami biologicznymi wa Ŝnymi dla zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej zarówno na obszarach obj ętych ochron ą, jak i poza ich granicami, maj ąc na wzgl ędzie zapewnienie ochrony tych zasobów i zrównowa Ŝone ich uŜytkowanie;
Strona 49
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
• (...) wspiera ochron ę ekosystemów i naturalnych siedlisk oraz utrzymanie zdolnych do Ŝycia populacji gatunków w ich naturalnym otoczeniu; • (...) d ąŜ y do zapewnienia niezb ędnych warunków umo Ŝliwiaj ących zharmonizowanie stosowanych praktyk u Ŝytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej z zasadami jej ochrony i zrównowa Ŝonym u Ŝytkowaniem jej elementów; • (...) wprowadza odpowiednie procedury wymagaj ące wykonania oceny oddziaływania na środowisko proponowanych projektów, które mog ą mie ć istotne negatywne skutki dla ró Ŝnorodno ści biologicznej. 2. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk. Konwencja sporz ądzona została w Bernie dnia 19 wrze śnia 1979 r. (Dz. U. 1996, Nr 58, poz. 263). Konwencja została ratyfikowana przez Polsk ę w 1995 roku. Celem konwencji (artykuł 1) jest „ochrona gatunków dzikiej fauny i flory oraz ich siedlisk naturalnych...”. Dla zapisów studium istotne s ą zapisy artykułu 2, 3 i 4 Konwencji: • „Umawiaj ące si ę strony podejm ą niezb ędne środki, aby zachowa ć populacj ę dzikiej fauny i flory na poziomie, który odpowiada w szczególno ści wymaganiom ekologicznym, naukowym i kulturowym lub te Ŝ dostosowa ć populacje tych gatunków do tego poziomu, uwzgl ędniaj ąc jednocze śnie wymagania gospodarcze i potrzeby rekreacyjne oraz potrzeby zagro Ŝonych lokalnie podgatunków, odmian lub form.” • „KaŜda z umawiaj ących si ę stron podejmie działania maj ące na celu wdro Ŝenie krajowej polityki ochrony dzikiej flory i fauny oraz siedlisk naturalnych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem gatunków zagro Ŝonych i gin ących, zwłaszcza gatunków endemicznych oraz tych, których siedliska s ą zagro Ŝone.” • „Ka Ŝda z umawiaj ących si ę stron podejmuje si ę uwzgl ędni ć ochron ę dzikiej fauny i flory w swojej polityce dotycz ącej planowania i rozwoju oraz w swych działaniach ukierunkowanych na ograniczenie zanieczyszcze ń.” • „Ka Ŝda z umawiaj ących si ę stron podejmie wła ściwe i niezb ędne środki ustawodawcze i administracyjne, by zapewni ć ochron ę siedlisk dzikiej flory i fauny, w szczególno ści gatunków wymienionych w zał ącznikach I i II, oraz ochron ę zagro Ŝonych siedlisk naturalnych.” • „Umawiaj ące si ę strony w swojej polityce dotycz ącej planowania i rozwoju b ędą mie ć na wzgl ędzie potrzeb ę ochrony obszarów chronionych, (…) tak aby unikn ąć lub zmniejszy ć tak dalece, jak to mo Ŝliwe, wszelkie pogarszanie si ę stanu takich terenów.” • „Umawiaj ące si ę strony podejmuj ą si ę zwraca ć szczególn ą uwag ę na ochron ę obszarów wa Ŝnych dla gatunków w ędrownych, wymienionych w zał ącznikach II i III, które s ą odpowiednio usytuowane na szlakach w ędrówek i spełniaj ą rol ę terenów zimowania, odpoczynku, Ŝerowania,
Strona 50
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. rozmna Ŝania lub pierzenia.” 3. Projekt Ramowej Konwencji o Ochronie i Zrównowa Ŝonym Rozwoju Karpat. Projekt Ramowej Konwencji o Ochronie i Zrównowa Ŝonym Rozwoju Karpat został opracowany przez rz ądy: Czech, Jugosławii, Polski, Rumunii, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Podstawowym celem konwencji jest współpraca w zakresie ochrony i zrównowa Ŝonego rozwoju Karpat, słu Ŝą ca m.in. zachowaniu walorów przyrodniczych. Tekst konwencji wskazuje na wyj ątkow ą warto ść przyrodnicz ą tych terenów: „...Karpaty s ą (...) ostoj ą ró Ŝnorodno ści biologicznej, obszarem źródliskowym głównych rzek, najwi ększym w Europie obszarem lasów pierwotnych oraz zintegrowanym naturalnym regionem gór i otaczaj ących je, wzajemnie z nimi powi ązanych nizin; (...) Karpaty s ą jednym z najwi ększych ci ągłych i nienaruszonych obszarów naturalnych w Europie, które, wraz z ich niepowtarzalnymi i ró Ŝnorodnymi naturalnymi siedliskami, kultur ą i histori ą, stanowi ą przyrodnicze, gospodarcze, kulturowe, wypoczynkowe i społeczne środowisko w sercu Europy; (...) Karpaty stanowi ą główne siedlisko i ostoj ę dla wielu zagro Ŝonych gatunków ro ślin i zwierz ąt”. B. Dyrektywy Unii Europejskiej. 1. Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory) 2. Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich gatunków ptaków) W/w dyrektywy promuj ą przede wszystkim działania sprzyjaj ące zachowaniu ró Ŝnorodno ści biologicznej poprzez ochron ę dzikiej flory i fauny oraz ich naturalnych siedlisk, z uwzgl ędnieniem wymaga ń ekonomicznych, społecznych i kulturowych. Zachowanie, utrzymanie lub odtworzenie dostatecznej ró Ŝnorodno ści i obszaru siedlisk ma zasadnicze znaczenie dla ochrony wszystkich gatunków. Dyrektywy podkre ślaj ą istotn ą funkcj ę obszarów podmokłych, w tym dolin rzecznych, które ze wzgl ędu na sw ą liniow ą i ci ągł ą struktur ę s ą bardzo wa Ŝne dla migracji, rozprzestrzeniania i wymiany genetycznej dzikich gatunków. Ochrona obszarów podmokłych, w tym siedlisk słodkowodnych, jest jednym z kluczowych elementów tego programu. W oparciu o zapisy Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej tworzona jest w granicach Unii Europejskiej, sie ć obszarów cennych przyrodniczo – Europejska Sie ć Ekologiczna NATURA 2000. Ze wzgl ędu na wysoki stopie ń zagro Ŝenia niektórych rodzajów siedlisk naturalnych i gatunków, konieczne było ich okre ślenie jako priorytetowych przy podejmowaniu działa ń ochronnych. C. Dokumenty Unii Europejskiej 1. Szósty program działa ń Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie środowiska „ Środowisko 2010 – nasza przyszło ść , nasz wybór” (program działa ń Wspólnoty w dziedzinie środowiska na lata 2001-
Strona 51
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
2010). 2. „Zrównowa Ŝona Europa dla lepszego świata”. Strategia zrównowa Ŝonego rozwoju Unii Europejskiej. 3. Wspólne stanowisko Unii Europejskiej dotycz ące negocjacji w sprawie przyst ąpienia Polski do Unii, odnosz ących si ę do obszaru negocjacyjnego „ Środowisko”, przyj ęte w Brukseli 24 pa ździernika 2001 roku (dokument 20745/01 CONF-PL 95/01). 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny skutków niektórych planów i programów dla środowiska (2001/42/WE). 5. VI Program działa ń Unii Europejskiej na rzecz środowiska. II. Akty prawne krajowe 1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz. 880 z pó źn. zm.). Problematyka zagospodarowania terenu w obszarze gminy Czorsztyn wi ąŜ e si ę z zagadnieniami zakazów i nakazów obowi ązuj ących na obszarach chronionych oraz ochron ą gatunkow ą grzybów, ro ślin i zwierz ąt oraz siedlisk przyrodniczych, rozwini ętych szczegółowo w ustawie i rozporz ądzeniach wykonawczych. Zgodnie z art. 33 pkt 1 i 2 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (t.j. Dz. U. nr 92 z 2004 r., poz. 880) „zabrania si ę podejmowania działa ń mog ących w istotny sposób pogorszy ć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe w istotny sposób wpłyn ąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000” do czasu zatwierdzenia obszaru przez Komisj ę Europejsk ą lub odmowy jego zatwierdzenia. Zgodnie z art. 33 pkt. 3 Ustawy o ochronie przyrody „projekt przedsi ęwzi ęcia o potencjalnym bezpo średnim lub po średnim wpływie na stan obszaru Natura 2000 podlega ocenie dokonywanej na podstawie tytułu I działu VI ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska pod wzgl ędem ewentualnych w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000”. 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2001, Nr 115, poz. 1229 wraz z pó źn. zm.). Studium powinno uwzgl ędnia ć nast ępuj ące zapisy ustawy: • Art. 24. „Utrzymywanie śródl ądowych wód powierzchniowych (...) nie mo Ŝe narusza ć istniej ącego dobrego stanu ekologicznego tych wód oraz warunków wynikaj ących z ochrony wód.” • Art. 25. „Zabrania si ę niszczenia lub uszkadzania brzegów śródl ądowych wód powierzchniowych (...) oraz gruntów pod śródl ądowymi wodami powierzchniowymi.” • Art. 26. „Do obowi ązków wła ściciela śródl ądowych wód powierzchniowych (art.10 i 11) nale Ŝy:
Strona 52
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
(...) dbało ść o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego wód (art.9 pkt.2), (...) współudział w odbudowywaniu ekosystemów zdegradowanych przez niewła ściw ą eksploatacj ę zasobów wodnych.” • Art. 31 pkt 2 i 4. „Korzystanie z wód (art.31. pkt.1) nie mo Ŝe powodowa ć pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zale Ŝnych (...). Przepisy ustawy dotycz ące korzystania z wód stosuje si ę odpowiednio do: nawadniania lub odwadniania gruntów (...), u Ŝytkowania wód znajduj ących si ę w rowach (art.9 pkt.13), (...) wydobywania z wód powierzchniowych kamienia, Ŝwiru, piasku oraz innych materiałów, a tak Ŝe wycinania ro ślin z wód lub brzegu.” • Art. 38. „Wody podlegaj ą ochronie, niezale Ŝnie od tego, czyj ą stanowi ą własno ść . Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jako ści wód, biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osi ągn ęły co najmniej dobry stan ekologiczny (art.9 pkt.2) i w zale Ŝno ści od potrzeb nadawały si ę do: (...) bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umo Ŝliwiały ich migracj ę (..). Ochrona wód polega w szczególno ści na: (...) zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów zwierciadła wody. Ochrona wód jest realizowana z uwzgl ędnieniem postanowie ń działu I i działu III w tytule II oraz działów I-III w tytule III ustawy – Prawo ochrony środowiska.” 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 627 z pó ź. zm.). Opracowywany projekt zmiany studium powinien uwzgl ędnia ć zapisy działu VII – ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji, w szczególno ści: Art. 71. 1. Zasady zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska stanowi ą podstaw ę do sporz ądzania i aktualizacji koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 2. W koncepcji, strategiach, planach i studiach, o których mowa w ust. 1, w szczególno ści: - okre śla si ę rozwi ązania niezb ędne do zapobiegania powstawaniu zanieczyszcze ń, zapewnienia ochrony przed powstaj ącymi zanieczyszczeniami oraz przywracania środowiska do wła ściwego stanu, - ustala si ę warunki realizacji przedsi ęwzi ęć , umo Ŝliwiaj ące uzyskanie optymalnych efektów w zakresie ochrony środowiska. 3. Przeznaczenie i sposób zagospodarowania terenu powinny w jak najwi ększym stopniu zapewnia ć zachowanie jego walorów krajobrazowych. Art. 72. 1. W studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz
Strona 53
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapewnia si ę warunki utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonaln ą gospodark ę zasobami środowiska, 2. W studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, przy przeznaczaniu terenów na poszczególne cele oraz przy okre ślaniu zada ń zwi ązanych z ich zagospodarowaniem w strukturze wykorzystania terenu, ustala si ę proporcje pozwalaj ące na zachowanie lub przywrócenie na nich równowagi przyrodniczej i prawidłowych warunków Ŝycia. 3. W studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego okre śla si ę tak Ŝe sposób zagospodarowania obszarów zdegradowanych w wyniku działalno ści człowieka oraz kl ęsk Ŝywiołowych. 4. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (Dz. U. 1991 Nr, 101, poz. 444 z pó ź. zm.). Przepisy ustawy stosuje si ę do lasów (art. 3), bez wzgl ędu na form ę ich własno ści. Trwale zrównowa Ŝon ą gospodark ę le śną (art.6 pkt.1.1a) prowadzi si ę według planu urz ądzenia lasu (art.6 pkt.1.6) lub uproszczonego planu urz ądzenia lasu (art.6 pkt.1.7), z uwzgl ędnieniem w szczególno ści nast ępujących celów: (...) ochrony wód powierzchniowych i gł ębinowych, retencji zlewni, w szczególno ści na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych...Zgodnie z art. 13 ustawy „wła ściciele lasów (art.6.3) s ą obowi ązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ci ągło ści ich u Ŝytkowania, a w szczególno ści do: zachowania w lasach ro ślinno ści le śnej (upraw le śnych) oraz naturalnych bagien i torfowisk...” Zgodnie z art. 14 ustawy „Powi ększanie zasobów le śnych nast ępuje w wyniku zalesienia gruntów oraz podwy Ŝszania produkcyjno ści lasu w sposób okre ślony w planie urz ądzenia lasu. Do zalesienia mog ą by ć przeznaczone nieu Ŝytki, grunty rolne nieprzydatne do produkcji rolnej i grunty rolne nieu Ŝytkowane rolniczo oraz inne grunty nadaj ące si ę do zalesienia, a w szczególno ści: grunty poło Ŝone przy źródliskach rzek lub potoków, na wododziałach, wzdłu Ŝ brzegów rzek oraz na obrze Ŝach jezior i zbiorników wodnych (...). Wielko ść zalesie ń, ich rozmieszczenie oraz sposób realizacji okre śla krajowy program zwi ększania lesisto ści opracowany przez ministra wła ściwego do spraw środowiska, zatwierdzony przez Rad ę Ministrów.” W my śl art.15 ustawy „Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej „lasami ochronnymi”, mog ą by ć uznane lasy, które: (...) chroni ą zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, reguluj ą stosunki hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów, stanowi ą drzewostany nasienne lub ostoje zwierz ąt i stanowiska ro ślin podlegaj ących ochronie gatunkowej, (...) maj ą szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe...” Strategiczne i planistyczne dokumenty krajowe
Strona 54
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
1. Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju. W dokumencie tym przyj ęto, Ŝe jednym z najwa Ŝniejszych zada ń jest: „...zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju, podniesienie jako ści Ŝycia społecze ństwa poprzez zapewnienie dobrego stanu środowiska naturalnego na całym obszarze kraju...” Wizja docelowego stanu kraju w odniesieniu do sfery przyrodniczej, który powinien zosta ć osi ągni ęty w wyniku zrealizowania najbardziej po Ŝą danego scenariusza rozwoju, zawiera si ę w nast ępuj ących stwierdzeniach: • „Zarz ądzanie przestrzeni ą powinno słu Ŝyć zapewnieniu wła ściwych relacji pomi ędzy potrzebami człowieka i ochrony przyrody (...). Powinny by ć bezwzgl ędnie przestrzegane zasady ochrony przyrody i zrównowa Ŝonego wykorzystywania zasobów biologicznych tak Ŝe poza obszarami chronionymi...” 2. II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016. Zgodnie z zapisami „II Polityki Ekologicznej Pa ństwa” oraz „Polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016” (polityka krótkookresowa, aktualizująca i uszczegóławiaj ąca „II Polityk ę...”), do głównych zada ń w zakresie zaplanowanych przedsi ęwzi ęć dotycz ących ochrony przyrody oraz ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej nale Ŝą m.in.: wdro Ŝenie sieci obszarów Natura 2000, obejmowanie formami ochrony przyrody najcenniejszych obszarów przyrodniczych wymagaj ących ochrony w świetle wymogów prawa mi ędzynarodowego, ochrona dolin rzecznych i innych korytarzy ekologicznych oraz ochrona rzadkich i zagro Ŝonych gatunków. 3. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju (Mon.Pol. Nr 26 z dnia 16 sierpnia 2001 r. poz. 432). „Koncepcja...” wskazuje strategiczne cele rozwoju i przestrzennego zagospodarowania kraju. Zało Ŝenia polityki proekologicznej wg „Koncepcji...” opieraj ą si ę mi ędzy innymi na uwzgl ędnieniu uwarunkowa ń przyrodniczych jak równie Ŝ stopniowym rozszerzaniu i utrwalaniu dobrej kondycji ekologicznej obszarów obj ętych ochron ą prawn ą ze wzgl ędu na walory przyrodnicze. Podstawowym wkładem polityki przestrzennej powinno by ć kształtowanie struktur przestrzennych tworz ących warunki korzystne dla poprawy warunków Ŝycia ludno ści, aktywnej ochrony walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, wzrostu gospodarczego, integracji europejskiej i bezpiecze ństwo kraju. 4. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego u Ŝytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej wraz z programem działa ń. Strategia opracowana w ramach zobowi ąza ń zwi ązanych z ratyfikacj ą przez Polsk ę Konwencji o
Strona 55
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. ró Ŝnorodno ści biologicznej (Dz.U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532). Dokument został zatwierdzony przez Rad ę Ministrów w dniu 25 lutego 2003 r. Działania operacyjne zawarte w Strategii obejmuj ą m.in.: 1. Ochron ę gin ących zbiorowisk ro ślinnych i biotopów specjalnej troski. 1. Kompleksow ą ochron ę i umiarkowane u Ŝytkowanie ekosystemów wodno-błotnych. 2. Skuteczn ą ochron ę i umiarkowane u Ŝytkowanie ekosystemów wodno-błotnych w lasach. 3. Ochron ę obszarów wra Ŝliwych (w tym obszarów górskich) na zmiany sposobu gospodarowania, w szczególno ści w zakresie gospodarki le śnej. 4. Zapewnienie wystarczaj ących zasobów wodnych dla ochrony i umiarkowanego u Ŝytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej. 5. Skuteczn ą ochron ę ró Ŝnorodno ści biologicznej rzek i odtworzenie ich ci ągło ści ekologicznej. 6. Wdro Ŝenie sprzyjaj ących przyrodzie metod ochrony przeciwpowodziowej. 7. Zwi ększenie powierzchni zadrzewie ń i zakrzacze ń na terenach u Ŝytkowanych rolniczo. 8. Efektywniejsz ą współprac ę nauki z praktyk ą (administracj ą, przemysłem, organizacjami społecznymi itp.) w celu pełniejszego i szybszego wykorzystywania wyników prac, w tym szczególnie w procesach decyzyjnych. 5. Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007-2013 (z elementami prognozy do roku 2020). Strategia odnosi si ę do najwa Ŝniejszych zagadnie ń zwi ązanych z programowaniem kierunków rozwoju obszarów wiejskich w Polsce w średniej perspektywie czasowej. Jednym z celów Strategii jest wspieranie zrównowa Ŝonego rozwoju obszarów wiejskich. Zgodnie z koncepcj ą europejskiego modelu rolnictwa, rolnictwo – poza podstawow ą funkcj ą, jak ą jest produkcja artykułów rolnych – pełni wa Ŝne role w zakresie ochrony środowiska i krajobrazu, zachowania Ŝyzno ści gleb oraz bogactwa siedlisk i bioró Ŝnorodno ści. Jedynym z przyj ętych w Strategii priorytetów jest zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych obszarów wiejskich. Ekstensywne metody produkcji, stosowane przez wi ększo ść gospodarstw indywidualnych w Polsce, warunkuj ą zachowanie wielu gatunków ro ślin i zwierz ąt oraz specyficznych siedlisk, które stały si ę rzadkie lub przestały istnie ć w krajach o intensywnym rolnictwie. Działania słu Ŝą ce realizacji tych celów i priorytetów polega ć maj ą m.in. ma wsparciu rolnictwa ekologicznego. Do zadań podstawowych, wspieraj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą na obszarach rolniczych, nale Ŝeć b ędzie przede wszystkim: zachowanie ró Ŝnorodno ści siedlisk (szczególnie siedlisk gatunków rzadkich i gin ących), utrzymanie ekstensywnego u Ŝytkowania mo Ŝliwie du Ŝej powierzchni łąk i pastwisk, denaturalizacja ekosystemów podmokłych, wprowadzenie wielogatunkowych zadrzewie ń i zakrzewie ń w krajobrazie rolniczym, zwi ększanie powierzchni le śnej, rozwój rolnictwa
Strona 56
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. ekologicznego i in. 6. Krajowy program zwi ększania lesisto ści. Celem rz ądowego programu zwi ększania lesisto ści na lata 2001-2020 jest zapewnienie warunków do zwi ększenia lesisto ści do 30%, ustalenie priorytetów ekologicznych i gospodarczych oraz wykorzystanie ich do optymalnego rozmieszczenia zalesie ń, a tak Ŝe opracowanie odpowiednich instrumentów realizacyjnych. W planowaniu i realizacji prac zalesieniowych wzrasta znaczenie aspektów środowiskowych, rosn ą oczekiwania społeczne w odniesieniu do uwzgl ędniania ochrony przyrody i kształtowana krajobrazu oraz zwi ększania ró Ŝnorodno ści biologicznej w pracach zalesieniowych. Na terenach, na których nie jest wskazane zalesianie (o intensywnej produkcji rolnej i najwy Ŝszej jako ści bonitacyjnej gleb), nale Ŝy upowszechnia ć zadrzewienia. Zalesienia powinny by ć integrowane z wdra Ŝaniem rolnictwa ekologicznego. Do zalesienia powinny by ć przeznaczane przede wszystkim grunty orne, a w mniejszym stopniu u Ŝytki zielone, w tym m.in. grunty poło Ŝone przy źródliskach rzek lub potoków, na wododziałach, wzdłu Ŝ brzegów rzek oraz na obrze Ŝach jezior i zbiorników wodnych. Z programu zalesie ń nale Ŝy bezwzgl ędnie wykluczy ć grunty rolne i śródpolne nieu Ŝytki zaliczane do siedlisk priorytetowych w programie rolno-środowiskowym (np. bagna, mszary, torfowiska, oczka wodne, solniska, trzcinowiska i inne siedliska okresowo podmokłe, urawy kserotermiczne, remizy, wrzosowiska, wydmy, gołoborza i wychodnie skalne), nie chronione lub obj ęte ochron ą prawn ą jako np. u Ŝytki ekologiczne.
IV. Dokumenty regionalne i powiatowe. 1. Program zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego. Kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju województwa, w „Programie zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego” sformułowano ogólne cele strategiczne (do 2015 roku) dla poszczególnych dziedzin gospodarki, zintegrowane z ochron ą środowiska. W programie tym przyj ęto nast ępuj ące główne obszary rozwojowe województwa wraz z ogólnymi celami strategicznymi (do 2015 roku): Ogólne cele strategiczne do 2015 roku: • Przemysł - Restrukturyzacja istniejących zakładów przemysłowych oraz rozwój nowoczesnych, innowacyjnych i proeksportowych sektorów przemysłowych o zminimalizowanym wpływie na zdrowie ludzi i środowisko naturalne • Transport i ruch uliczny - Poprawa zewn ętrznej i wewn ętrznej dost ępno ści komunikacyjnej województwa przez optymalizacj ę wykorzystania istniej ącej infrastruktury oraz modernizacj ę i rozbudow ę układów
Strona 57
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. komunikacyjnych ze szczególnym uwzgl ędnieniem rozwi ąza ń minimalizuj ących lub eliminuj ących szkodliwy wpływ na środowisko • Rozwój terenów wiejskich Dostosowanie struktur obszarów wiejskich i rolnictwa do warunków integracji z Uni ą Europejsk ą • Turystyka i rekreacja - Podniesienie atrakcyjno ści turystycznej przestrzeni województwa przez optymalne wykorzystanie jego atutów przyrodniczo-kulturowych i uzdrowiskowych, rozwój komfortowego zaplecza turystycznego i rekreacyjnego w warunkach pełnej ochrony walorów przyrodniczych i krajobrazowych, utrzymania ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz podnoszenia zdrowotnego standardu wypoczynku • Osadnictwo - Zrównowa Ŝona urbanizacja województwa zapewniaj ąca podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców, popraw ę estetyki obszarów zurbanizowanych, ochron ę krajobrazu i wolnej przestrzeni, niedopuszczenie do rozwoju osadnictwa na terenach nieprzygotowanych infrastrukturalnie oraz racjonalizacj ę obszarów zainwestowanych 2. Strategia ochrony środowiska w województwie małopolskim. Wg „Strategii ochrony środowiska w województwie małopolskim” Nadrz ędnym, długoterminowym celem przyj ętego Programu dla województwa małopolskiego jest: Racjonalne zagospodarowanie przestrzenne województwa małopolskiego, spajaj ące funkcje środowiskowe, gospodarcze i kulturowe zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju. Cele długoterminowe do 2015 roku: • Ochrona powietrza: - Spełnienie wymaga ń ustawodawstwa UE w zakresie jako ści powietrza przez sukcesywn ą redukcj ę emisji substancji zanieczyszczaj ących powietrze, zwłaszcza niskiej emisji • Hałas - Zmniejszenie uci ąŜ liwo ści hałasu dla mieszka ńców i środowiska przez obni Ŝenie jego nat ęŜ enia do poziomu obowi ązuj ących standardów • Niejonizuj ące promieniowanie elektromagnetyczne: - Kontrola i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizuj ącego • Ochrona zasobów wodnych: - Przywrócenie wysokiej jako ści wód powierzchniowych, rewitalizacja pierwszego poziomu wodono śnego do jako ści umo Ŝliwiaj ącej jego wykorzystanie jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wod ę pitn ą, - Ochrona jako ści wód podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania,
Strona 58
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
- Stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych uj ęć wody i zapewnienie nadrz ędno ści zasad gospodarowania w nich nad innym wykorzystaniem terenów • Surowce mineralne: - Ochrona zasobów złó Ŝ przez ich racjonalne wykorzystywanie w koordynacji z planami rozwoju regionu • Gospodarka odpadami: - Minimalizacja ilo ści powstaj ących odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie pozostałych • Ochrona przyrody i krajobrazu - Ochrona i wzrost ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz doskonalenie systemu obszarów chronionych • Powa Ŝne awarie: - Ścisły nadzór nad jednostkami b ędącymi potencjalnymi sprawcami powa Ŝnych awarii oraz wył ączenie transportu tranzytowego substancji niebezpiecznych poza obr ęb miast. 3. Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014. W „Programie Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014” na lata w 2007-2010 przyj ęto nast ępuj ące priorytety ekologiczne: − Uporz ądkowanie gospodarki odpadami, − Poprawa stanu wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzi ą i susz ą, − Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami. W dokumencie tym, za jeden z priorytetów uznano równie Ŝ popraw ę ładu przestrzennego województwa (Cel: Zagospodarowanie przestrzeni województwa zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju) . Za konieczne uznano ścisłe przestrzeganie okre ślonych zasad w planowaniu miejscowym. Jako najwa Ŝniejsze postulaty do studium zalicza si ę: − uwzgl ędnienie zagadnie ń dotycz ących ochrony środowiska; − ograniczanie rozproszenia budownictwa, poprzez intensyfikacj ę wykorzystania terenów mieszkaniowych w ramach istniej ącego zainwestowania; − ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych, głównie dróg wy Ŝszych rang ą w celu umo Ŝliwienia ich rozbudowy i modernizacji; − oznaczanie obszarów zalewowych i osuwiskowych, rezygnacja z wprowadzania nowej oraz utrwalania istniej ącej zabudowy na terenach zagro Ŝonych powodzi ą i osuwiskami; − chronienie dziedzictwa kulturowego, kształtowanie harmonijnego krajobrazu poprzez wykorzystanie walorów środowiska kulturowego i podniesienia atrakcyjno ści obszarów poprzez
Strona 59
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. uwzgl ędnienie ustale ń konserwatorskich i dostosowanie nowej architektury do tradycji i charakteru substancji zabytkowej; − nawi ązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów, zachowywanie regionalnego krajobrazu kulturowego.
4. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego. Poni Ŝej zestawiono cele strategiczne i operacyjne stawiane poszczególnym komponentom polityki przestrzennej: • ochrona i gospodarowanie kopalinami: oszcz ędne i zrównowa Ŝone gospodarowanie kopalinami • zasoby wód podziemnych i powierzchniowych: zintegrowana ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub nieuzasadnionym zu Ŝyciem • ochrona przed powodzi ą: zwi ększenie bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego • zasoby glebowe: wykorzystania zasobów glebowych przy uwzgl ędnieniu warunków ekonomicznych i racjonalno ści ekologicznej • zasoby le śne: zapewnienie trwało ści ekosystemów le śnych • ochrona przyrody i bioró Ŝnorodno ści: ochrona przyrody i ró Ŝnorodno ści biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i odtwarzanie zasobów przyrody • gospodarka odpadami: uporz ądkowanie gospodarki odpadami • ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem elektromagnetycznym: likwidacja zagro Ŝeń dla środowiska z tytułu zanieczyszczenia powietrza, hałasu, wibracji i promieniowania elektromagnetycznego: • dziedzictwo kulturowe: dziedzictwo kulturowe trwałym elementem krajobrazu województwa małopolskiego • kultura: zapewnienie mieszka ńcom równego dostępu do kultury • lecznictwo szpitalne, uzdrowiskowe i opieka społeczna: zapewnienie mieszka ńcom równego dost ępu do lecznictwa • sport i rekreacja: rozwini ęta infrastruktura sportowo-rekreacyjna • turystyka i agroturystyka: rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochron ą przyrody: • integracja przestrzenna: stworzenie warunków do identyfikacji mieszka ńca z regionem • gospodarka: efektywne wykorzystanie stanu zainwestowania, pokonywanie barier i konfliktów, poprawa ładu przestrzennego • transport: dobrze rozwini ęty system transportowy pod wzgl ędem technicznym, przestrzennym, gospodarczym, społecznym i środowiskowym
Strona 60
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
• zaopatrzenie w wod ę i odprowadzanie ścieków: zapewnienie zaopatrzenia w wod ę wysokiej jako ści i odprowadzania ścieków, • infrastruktura elektroenergetyczna: zaspokojenie bie Ŝą cego i perspektywicznego zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą odbiorców komunalnych i przemysłowych • infrastruktura telekomunikacyjna i teleinformatyczna: powszechnie dost ępne – na całym obszarze województwa i dla całej społeczno ści regionu – usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne o europejskich standardach • transgraniczna integracja przestrzenna: harmonijna współpraca na terenach stykowych, wspólne rozwi ązywanie problemów o znaczeniu ponadregionalnym 5. Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012. Naczeln ą zasad ą w działaniach zmierzaj ących do osi ągni ęcia poprawy stanu środowiska i zapewnienia bezpiecze ństwa ekologicznego społecze ństwa jest zasada zrównowa Ŝonego rozwoju, który to rozwój b ędzie realizowany poprzez polityk ę ochrony środowiska zintegrowan ą z politykami innych dziedzin. Strategicznym celem polityki ekologicznej pa ństwa, a tak Ŝe i Województwa Małopolskiego, jest zapobieganie zagro Ŝeniom zdrowia w środowisku i ograniczenie ryzyka dla zdrowia wynikaj ącego z nara Ŝenia na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe. Przyj ęto nast ępuj ące priorytety ekologiczne: - Gospodarka odpadami, - Ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzi ą i susz ą, - Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami. Oprócz w/w priorytetów uznano za wa Ŝne dla poprawy stanu środowiska naturalnego uwzgl ędnienie w programie przedsi ęwzi ęć dotycz ących: - Ochrony przed hałasem (w szczególno ści drogowym), - Ochrony Ŝywych zasobów przyrody, - Ochrony powierzchni ziemi (gleby i złó Ŝ surowców mineralnych), - Racjonalizacji wykorzystania zasobów surowców i energii (w tym tak Ŝe energii odnawialnej), - Ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, - Ochrony przed skutkami powa Ŝnych awarii przemysłowych, - Stabilizacja osuwisk na terenie Karpat fliszowych. 6. Program ochrony środowiska dla powiatu nowotarskiego. Cele powiatowego programu ochrony środowiska do 2014 roku: 1. Racjonalizacja zu Ŝycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów odnawialnych. 2. Zapewnienie wysokiej jako ści powietrza, redukcja emisji pyłów i gazów cieplarnianych i
Strona 61
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. niszcz ących warstw ę ozonow ą. 3. Zminimalizowanie uci ąŜ liwego hałasu w środowisku. 4. Ochrona mieszka ńców przed promieniowaniem elektromagnetycznym. 5. Zapewnienie wystarczaj ącej ilo ści wody o odpowiedniej jako ści u Ŝytkowej, racjonalizacja zu Ŝycia wody oraz ochrona przed powodzi ą. 6. Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją. 7. Uporz ądkowanie gospodarki odpadami. 8. Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzgl ędnieniem georó Ŝnorodno ści i bioró Ŝnorodno ści oraz odtworzenie i wzbogacanie zasobów przyrody. 7. Program ochrony środowiska gminy Czorsztyn. W „Programie ochrony środowiska gminy Czorsztyn” ustanowiono nast ępuj ące cele strategiczne:
• Racjonalizacja zu Ŝycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów odnawialnych.
• Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacj ą.
• Czyste wody spływaj ące z terenu Gminy.
• Czyste powietrze.
• Poprawa jako ści środowiska przyrodniczego, ochrona i wzrost ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej w tym zwi ększenie atrakcyjno ści terenu.
• Utrzymanie dotychczasowego poziomu hałasu na terenie Gminy i ograniczanie uci ąŜ liwo ści akustycznych zwi ązanych z komunikacj ą.
• Ochrona mieszka ńców przed promieniowaniem elektromagnetycznym.
• Ci ągłe zwi ększanie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa Gminy Czorsztyn kształtowanie postaw proekologicznych jej mieszka ńców oraz poczucia odpowiedzialno ści za jako ść środowiska.
Sposoby, w jakich cele ochrony środowiska zostały uwzgl ędnione w projekcie zmiany studium
Zapisy projektu zmiany studium s ą zgodne w podstawowym zakresie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy Prawo wodne, Ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych oraz innymi przepisami z zakresu ochrony środowiska (w tym z aktami wykonawczymi do ustaw).
Strona 62
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
10. Przewidywane znacz ące oddziaływania na środowisko. 10.1 Bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, stałe i chwilowe oddziaływanie na środowisko.
Realizacja planowanych ustale ń zawartych w projekcie zmiany studium kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn poci ągnie za sob ą zmian ę istniej ącego stanu środowiska. Stopie ń i sposób oddziaływania zale Ŝy od lokalnych uwarunkowa ń środowiskowych, takich jak: typ krajobrazu, budowa geologiczna, ukształtowanie powierzchni, stosunki wodne, walory przyrodnicze, stan czysto ści powietrza oraz stopnia zainwestowania terenu. W poni Ŝszej tabeli scharakteryzowano ogólnie przewidywane oddziaływanie, jakie mog ą za sob ą poci ąga ć wyznaczone zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym gminy oraz u Ŝytkowanie obszarów wynikaj ące z przeznaczenia poszczególnych terenów. Szczegółowa prognoza oddziaływania powinna by ć sporz ądzona na etapie realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć , wynikaj ących z realizacji zagospodarowania przestrzennego gminy.
Tab. 15. Przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne).
przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na nast ępuj ące zagadnienia i aspekty środowiska:
Główne kierunki zagospodarowania
przestrzennego ść ą ziemi ta ę
ę ę liny ś ludzi wod klimat ro norodno zabytki Ŝ zwierz powietrze powietrze krajobraz biologiczn ró zasoby naturalne dobra materialne powierzchni Obszary Natura 2000
• rozwój mieszkalnictwa poprzez poszerzenie +/ +/ +/ +/ +/ i tworzenie nowych terenów 0 - + - - 0 0 + mieszkaniowych - - - - -
• rozwój usług zwi ązanych z turystyk ą i +/ +/ +/- - + - - 0 - 0 0 0 + rekreacj ą - - • kształtowanie struktury osadniczej według zasad zrównowa Ŝonego rozwoju 0 + + + + + + + + + + + +
• rozwój nowoczesnej infrastruktury +/ +/ +/ +/ technicznej 0 + + 0 + 0 + 0 + - - - -
• rozwój komunikacji (w tym publicznej), poprawa jako ści dróg i rozwój sieci 0 - + - - 0 - - 0 0 0 0 0 drogowej
Strona 63
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
przewidywane oddziaływania (w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na nast ępuj ące zagadnienia i aspekty środowiska:
Główne kierunki zagospodarowania
przestrzennego ść ą ziemi ta ę
ę ę liny ś ludzi wod klimat ro norodno zabytki Ŝ zwierz powietrze powietrze krajobraz biologiczn ró zasoby naturalne dobra materialne powierzchni Obszary Natura 2000
• tworzenie nowych terenów usługowych i +/ +/ +/ +/ +/ produkcyjnych (tworzenie nowych +/- - - 0 - 0 0 + stanowisk pracy) - - - - -
• ochrona wód podziemnych i + + + + + + 0 + + 0 0 + + powierzchniowych • poprawa jako ści powietrza, zmniejszenie oddziaływania „niskiej emisji” + + + + + 0 + + + + + + +
• poprawa stanu oraz racjonalne wykorzystanie terenu i zasobów glebowych 0 + + + + + 0 + 0 0 + 0 +
• ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i warto ści środowiska przyrodniczego oraz + + + + + 0 0 + + 0 + 0 0 odtwarzanie i wzbogacanie zasobów przyrody • zmniejszenie emisji hałasu na terenie + 0 + + 0 0 0 0 + 0 0 0 0 gminy • kontrola i ograniczenie niekorzystnego wpływu promieniowania 0 + + + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 elektromagnetycznego • zapobieganie zagro Ŝeniom naturalnym i powa Ŝnym awariom oraz eliminacja i minimalizacja skutków w razie ich + + + + + + + + + + + + + wyst ąpienia
• odpowiednie zagospodarowanie obszarów i + + + + + + + + + 0 + + 0 obiektów poddanych ochronie
• ustalenie rygorystycznych zasad lokalizacji obiektów budowlanych w obr ębie terenów o + + + + + + + + + 0 + + + poszczególnym przeznaczeniu • wyznaczenie zasi ęgu zalewu wod ą Q1% + + + + + + 0 + + 0 + + +
• wyznaczenie terenów zagro Ŝenia osuwaniem 0 0 + 0 0 0 0 + 0 0 0 + + si ę mas ziemnych • ustalenie i przestrzeganie zasad lokalizacji obiektów budowlanych na obszarach + + + + + + 0 + + 0 + + + zagro Ŝonych powodzi ą i w ich pobli Ŝu
• ustalenie i przestrzeganie zasad lokalizacji obiektów budowlanych na terenach osuwisk 0 0 + 0 0 0 0 + 0 0 0 + + i w ich pobli Ŝu
Oznaczenia: (+) - realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (-) - realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia
Strona 64
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
(0) - realizacja celu nie wpływa w sposób zauwa Ŝalny na analizowane zagadnienie (+/-) - realizacja celu mo Ŝe spowodowa ć zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia
10.2. Wpływ na ukształtowanie powierzchni i litosfer ę.
Realizacja ustale ń projektu zmiany studium b ędzie powodowa ć przekształcenia wierzchniej warstwy litosfery i powierzchni ziemi. Przekształcenia i ewentualne zagro Ŝenia zwi ązane b ędą z pracami ziemnymi podczas powstawania nowych terenów zainwestowania oraz z wytwarzaniem du Ŝej ilo ści odpadów. Wpływ realizacji ustale ń zmiany studium na powierzchni ę ziemi i litosfer ę przejawia ć si ę będzie w formie: a) Bezpo średniej – oddziaływanie jednorazowe wyst ępuj ące w momencie zaj ęcia terenu pod planowane inwestycje. b) Po średniej - oddziaływanie zwi ązane ze zmianami wła ściwo ści i parametrów komponentów środowiska rozło Ŝonych w czasie. W wyniku realizacji inwestycji mog ą zmieni ć si ę wła ściwo ści filtracyjne powierzchni gruntu. Zainwestowanie obszarów w postaci nowej zabudowy mieszkaniowej, usługowej, przemysłowej jest zwi ązane z konieczno ści ą naruszenia naturalnej struktury gleby obejmuj ące jej mechaniczne zniszczenie oraz zniekształcenie. Cz ęść gruntów w wyniku planowanych prac zwi ązanych z przebiegiem liniowych urz ądze ń infrastruktury technicznej mo Ŝe zmieni ć swoje parametry (w wyniku np. zag ęszczenia gruntów), nie zostanie jednak wył ączona z przyrodniczego u Ŝytkowania (mo Ŝliwe jest ponowne wykorzystanie humusu). W wyniku projektowanego zagospodarowania terenu b ędą powstawały odpady komunalne oraz odpady pochodz ące z działalno ści usługowej i przemysłowej. Wszystkie odpady, tak Ŝe niebezpieczne b ędą wo Ŝone i unieszkodliwiane poza obszarem gminy.
10.3.Wpływ na hydrosfer ę.
Zgodnie z ustaleniami zmiany studium nast ąpi ą znacz ące zmiany w zagospodarowaniu terenów dotycz ące tworzenia nowych terenów mieszkaniowych, usługowych oraz terenów zwi ązanych z turystyk ą i rekreacj ą. Działalno ść bytowa i usługowa b ędzie zwi ązana z powstawaniem du Ŝej ilo ści ścieków komunalnych i opadowych, b ędących jednym z głównych źródeł zanieczyszcze ń wód powierzchniowych. Zagro Ŝenie dostania si ę niedostatecznie oczyszczonych ścieków lub wód opadowych do sieci hydrograficznej wi ąŜ e si ę z
Strona 65
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. zanieczyszczeniem tak Ŝe wód podziemnych poprzez infiltracj ę. W celu przeciwdziałania zanieczyszczenia środowiska wodnego analizowanego obszaru (wód powierzchniowych i podziemnych), nale Ŝy wprowadza ć wyposa Ŝanie obiektów w systemy odprowadzania oraz ewentualnego gromadzenia i oczyszczania ścieków sanitarnych, technologicznych i wód opadowych. Ścieki komunalne powinny by ć gromadzone w szczelnych, bezodpływowych zbiornikach (szambach), przydomowych oczyszczalniach ścieków, a w rejonach zwartej zabudowy powinny trafia ć do gminnej kanalizacji i dalej do oczyszczalni ścieków komunalnych. W projekcie zmiany studium wyznacza si ę tereny zagospodarowania wzdłu Ŝ Zbiornika Czorszty ńskiego dopuszcza si ę wył ącznie elementy infrastruktury technicznej, obiekty i urz ądzenia zwi ązane z utrzymaniem zbiornika, działalno ść rekreacyjna, rybacka, a tak Ŝe amatorski połów ryb, je Ŝeli nie wpływaj ą w sposób istotny negatywnie na gatunki ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe dopuszcza si ę lokalizacj ę o środków Ŝeglarskich oraz przepraw promowych. Nale Ŝy utrzyma ć czysto ść wód stoj ących i zasilaj ących zbiornik, zachowa ć zbiorowiska flory i fauny o charakterze siedlisk naturalnych i półnaturalnych oraz przestrzega ć ustale ń ochronnych, w szczególno ści strefy ochronnej zbiornika wodnego, wyznaczonej na podstawie przepisów szczególnych. Dla terenów wód płyn ących, wprowadza si ę przede wszystkim zakaz zabudowy w strefie ochrony obudowy biologicznej cieków wodnych – 15m od górnej kraw ędzi skarpy brzegowej, oraz zakaz doprowadzania ogrodze ń do linii własno ściowej rzeki. Dopuszczalne s ą: regulacja cieku w sposób nie powoduj ący utraty naturalnego charakteru, wył ącznie w miejscach wynikaj ących z opinii hydrologicznych i wymogów ochrony przeciwpowodziowej, zwi ązanych z utrzymaniem wód oraz ochron ą przeciwpowodziow ą prowadzon ą przez RZGW, mo Ŝliwo ść realizacji nowych mostów drogowych lub pieszych, elementy infrastruktury technicznej, pla Ŝe, tor kajakowy na Dunajcu w Sromowcach Wy Ŝnych, boiska do gry itp., bez obiektów kubaturowych i z uwzgl ędnieniem zagro Ŝenia powodziowego; w miejscach realizacji w/w obiektów wymagana lokalizacja tymczasowych biotoalet. Rozwi ązania przyj ęte w analizowanym projekcie zmiany studium w zakresie elementów oddziałuj ących na hydrografi ę obszaru gminy s ą zgodne z wymogami ochrony środowiska.
10.4. Wpływ na atmosfer ę.
Jako ść powietrza atmosferycznego na analizowanym obszarze jest uzale Ŝniona od wielu czynników, mog ą mie ć one charakter naturalny i sztuczny. Źródła zanieczyszcze ń tak Ŝe s ą ró Ŝne, mog ą powstawa ć na terenie gminy b ądź by ć przenoszone spoza jej granicy.
Strona 66
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Pod wzgl ędem rodzaju, na terenie obj ętym ustaleniami zmiany studium mo Ŝna wyró Ŝni ć zanieczyszczenia emitowane przez: • urz ądzenia do wytwarzania energii cieplnej (indywidualne kotły CO), • środki transportu zbiorowego i indywidualnego (komunikacja autobusowa, ruch lokalny). Pod wzgl ędem charakteru, mo Ŝna wyró Ŝni ć nast ępuj ące zanieczyszczenia:
• gazowe (CO 2, SO 2, CO, CH 4 i inne), • pyłowe (pyły mineralne ró Ŝnych frakcji, popioły i sadza), • aerozolowe (kondensacja pary wodnej i kwa śnych deszczów na cz ąstkach pyłowych), • biologiczne (pyłki ro ślin, zarodniki grzybów, drobnoustroje). W zapisach zmiany studium zakłada si ę Ŝe dla poprawy stanu istniej ącego w zakresie ochrony atmosfery, nale Ŝy prowadzi ć działania w zakresie: • redukcji tzw. niskiej emisji, • termorenowacji i termomodernizacji budynków, • zast ępowania tradycyjnych źródeł energii źródłami alternatywnymi. Przy realizacji tych zapisów nie prognozuje si ę znacz ącego wzrostu zanieczyszczenia powietrza spowodowanego emisj ą zanieczyszcze ń.
10.5. Wpływ na faun ę i flor ę.
Bior ąc pod uwag ę ustalenia zmiany studium, najbardziej zagro Ŝona b ędzie fauna i flora zwi ązana ze Zbiornikiem Czorszty ńskim oraz rzekami, głównie Rzek ą Dunajec. W wyniku presji turystyczno-rekreacyjnej dojdzie do odkształce ń zbiorowisk ro ślinnych strefy przybrze Ŝnej, zwi ązanych ze wzmo Ŝon ą penetracj ą brzegów przez ludzi oraz powstawania warunków niekorzystnych dla fauny wodnej i wodno – lądowej. Rzeka Dunajec ma du Ŝe znaczenie dla turystyki i rekreacji, ponadto stanowi ogromn ą atrakcj ę w ędkarsk ą. W jej górnym biegu ma charakter typowo górski i wyst ępuj ą w niej liczne gatunki ryb takie jak: pstr ąg potokowy, lipie ń, kle ń, brzana, świnka, ukleja, oko ń, jelec, brzanka, tylko miejscowo szczupak, pło ć, leszcz, pstr ąg t ęczowy, głowacica, tro ć jeziorowa. Z ryb niew ędkarskich wyró Ŝnia si ę: głowacz pr ęgopłetwy i białopletwy oraz strzebla potokowa. Zbiornik Czorszty ński charakteryzuje si ę wyst ępowaniem ryb spokojnego Ŝeru takich jak karpiowate, szczupak, sandacz, sum czy oko ń. W porównaniu z innymi zbiornikami o charakterze naturalnym ro ślinno ść tworzy charakterystyczn ą mozaik ę. Brzegi, na których stagnuje woda charakteryzuj ą si ę wyst ępowaniem ro ślinno ści bagiennej m.in. wełnianki w ąskolistnej
Strona 67
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
(Eriophorum angustifolium). Ponadto znaczne obszary porastaj ą trzcina pospolita (Phragmites Australis), zbiorowiska wierzbowo – olsowe, Pałka wąskolistna (Typha angustifolia), pałka szerokolistna (Typha latifolia), je Ŝogłówka gał ęzista (Sparganium erectum), Ŝabieniec babka wodna (Alisma plantago-aquatica). Jednogatunkowe bardzo ograniczone rozmiarowo zbiorowiska na brzegu tworzy manna mielec (Glyceria maxima), trawa o wła ściwo ściach oczyszczania wody. Innymi charakterystycznymi gatunkami jest szczaw lancetowaty (Rumex hydrolapathum) oraz tatarak zwyczajny (Acorus calamus), które to porastaj ą jedynie fragmentarycznie brzegi zbiornika. Wodne zbiorniki antropogeniczne nie maj ące genetycznie przyrodniczego uzasadnienia od momentu zaistnienia podlegaj ą takim samym procesom jak zbiorniki naturalne. W ich wyniku kształtuje si ę m. in. strefa litoralna. Do głównych naturalnych czynników warunkuj ących zmiany strefy brzegowej antropogenicznych zbiorników wodnych zaliczy ć mo Ŝna: ukształtowanie i ekspozycj ę wybrze Ŝy, gł ęboko ść i wielko ść zbiornika, falowanie, litologi ę, pokryw ę lodow ą, zasilanie powierzchniowe (Korolec, 1968; Drwal – Goł ębiewski, 1968; Banach, 1993a; Rz ętała, 1994; Michalewicz i in., 1995; Rz ętała, 1998; Jagu ś, 2000). Innym zagro Ŝeniem zwi ązanym m.in. z powi ększeniem obszarów zabudowanych oraz rosn ącym nat ęŜ eniem ruchu turystycznego, a co za tym idzie du Ŝą ilo ści ą powstaj ących ścieków i odpadów są zanieczyszczenia powietrza i wody. Uwzgl ędniaj ąc te obci ąŜenia środowiska naturalnego, nale Ŝy starannie i rozwa Ŝnie planowa ć przekształcanie terenów przybrze Ŝnych na cele wypoczynkowe, tak by wszystkie walory przyrodnicze zostały zachowane. Wówczas obszary te mogłyby pełni ć funkcj ę modelow ą dla innych terenów o zbli Ŝonych walorach krajobrazowych.
10.6. Wpływ na klimat akustyczny.
W wyniku realizacji zapisów zmiany studium głównym źródłem hałasu w środowisku obszaru pozostanie transport drogowy odbywaj ący si ę szlakami komunikacyjnymi. Hałas i wibracje w otoczeniu dróg zale Ŝą od nat ęŜ enia ruchu, struktury i pr ędko ści pojazdów oraz stanu nawierzchni. W zwi ązku z powstawaniem nowych obszarów turystyki sportu i rekreacji ruch mo Ŝe ulec zwi ększeniu. Wzrost oddziaływania akustycznego przewidywany jest na etapie przeprowadzania inwestycji budowlanych zwi ązanych utworzeniem nowych terenów zainwestowanych w zwi ązku z prowadzeniem prac budowlanych oraz ze zwi ększonym transportem samochodów ci ęŜ arowych obsługuj ących wi ększe inwestycje. Proponowane ustalenia zmiany studium w Ŝadnym przypadku nie mog ą powodowa ć przekrocze ń dopuszczalnych norm nat ęŜ enia d źwi ęku na granicy terenów o okre ślonym przeznaczeniu zgodnych z obowi ązuj ącym
Strona 68
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz. 826). Poziomy d źwi ęku, których źródłem s ą środki komunikacji drogowej i kolejowej, wynosz ą od 75 do 95 dB, w podziale na poszczególne rodzaje pojazdów przedstawia si ę to nast ępuj ąco : a) pojazdy jedno śladowe 79-87 dB, b) samochody ci ęŜ arowe 83-93 dB, c) autobusy i ci ągniki 85-92 dB, d) samochody osobowe 75-84 dB, e) maszyny drogowe i budowlane 75-85 dB, f) wozy oczyszczania miasta 77-95 dB.
10. 7. Wpływ nowoprojektowanego zagospodarowania terenu na przyrod ę: Nowe obszary zainwestowania wyznaczone zostały głównie jako kontynuacja istniej ącego zainwestowania kosztem obecnych terenów rolnictwa , ł ąki i pastwiska. Dla wszystkich nowych terenów zagospodarowania ustala si ę zachowanie okre ślonych powierzchni zieleni oraz pozostawienie pasów wolnych od zabudowy w rejonach cennych przyrodniczo, tj. doliny cieków wodnych oraz wybrze Ŝe Zbiornika Czorszty ńskiego. 1-M2, 2-M2, 1-M3, 4-M3 – tereny, b ędące uzupełnieniem zabudowy istniej ącej, uzbrojone w infrastruktur ę komunikacyjn ą i techniczn ą. W zwi ązku z lokalizacj ą na obszarach o wysokich walorach krajobrazowych, zgodnie ze studium obowi ązuj ącym, ustala si ę nakaz dbało ści o form ę zabudowy oraz jej gabaryty, tak aby zharmonizowa ć je z otoczeniem. Ponadto wprowadza si ę zakaz wchodzenia z zabudow ą wgł ąb s ąsiednich komplesków le śnych, ograniczaj ąc si ę wył ącznie do terenów otwartych; 3-M2 – tereny zainwestowania, które w „zmianie studium” wzbogacono o mo Ŝliwo ść realizacji usług. W zwi ązku z lokalizacj ą tych terenów w bezpo średnim s ąsiedztwie drogi wojewódzkiej i istniej ącego zainwestowania nie przewiduje si ę istotnego negatywnego wpływu na środowisko. 1-M7, 2-M7, 2 U1 – tereny rolne o niskiej klasie gruntu, które ze wzgl ędu na lokalizacj ę w obr ębie drogi wojewódzkiej, nie s ą wykorzystywane rolniczo. Obszary nowoprojektowane s ą uzupełnieniem zabudowy istniej ącej. 2- T4, 4-T4, 6-M5, 7-M5 – tereny zlokalizowane wzdłu Ŝ Zbiornika Czorszty ńskiego, oddzielone od wybrze Ŝa terenami parku przywodnego. Wprowadza si ę nakaz lokalizowania obiektów kubaturowych w odległo ści mniejszej ni Ŝ 25 m od brzegów zbiornika.
Strona 69
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
1-8 ZP – tereny zieleni urz ądzonej zlokalizowane wzdłu Ŝ Zbiornika Czorszty ńskiego. Ustalenia studium przewiduj ą lokalizacj ę na tych obszarach wył ącznie funkcji turystyczno – spotowo – rekreacyjnych obejmujacych terenowe urz ądzenia rekreacyjne, mał ą architektur ę czy przebieg ście Ŝek turystycznych. Tereny te stanowi ą kontynuacj ę ustale ń dotychczasowego studium, z niewielkimi powi ększeniami. Wzdłu Ŝ zbiornika zakazuje si ę lokalizowania trwałego zainwestowania, w tym budowy obiektów kubaturowych. Nakazuje si ę planowanie jedynie zaiwestowania sezonowego, zwi ązanego ze sportem i rekreacj ą. W celu ograniczenia znacznej ingerencji w istniej ący stan środowiska zaleca si ę zachowanie ci ągło ści wybrze Ŝa, z pozostawieniem i ochron ą istniej ącej zieleni, w tym grup zadrzewie ń oraz zakazem grodzenia terenów ze wzgledów krajobrazowych i ekologicznych. Lokalizacja zainwestowania w odległo ści nie mniejszej ni Ŝ 25 m od brzegów zbiornika. 9-11 ZP – tereny zlokalizowane wzdłu Ŝ rzeki Dunajec. Posiadaj ą cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe, stanowi ą korytarz ekologiczny Dunajca. Ustalenia studium przewiduj ą lokalizacj ę na tych obszarach wył ącznie funkcji turystyczno – sportowo – rekreacyjnych obejmujacych terenowe urz ądzenia rekreacyjne, mał ą architektur ę czy przebieg ście Ŝek turystycznych. Wzdłu Ŝ rzeki zakazuje si ę lokalizowania trwałego zainwestowania, w tym budowy obiektów kubaturowych. Nakazuje si ę planowanie jedynie zaiwestowania sezonowego, zwi ązanego ze sportem i rekreacj ą. W celu ograniczenia znacznej ingerencji w istniejący stan środowiska zaleca si ę zachowanie ci ągło ści wybrze Ŝa, z pozostawieniem i ochron ą istniej ącej zieleni w tym grup zadrzewie ń oraz zakazem grodzenia terenów ze wzgledów krajobrazowych i ekologicznych. Przy lokalizowaniu zainwestowania sezonowego nale Ŝy uwzgl ędni ć poło Ŝenie t ych terenów na obszarze bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą. 1-M5, 1-T4, 2-M5 – tereny zlokalizowane cz ęś ciowo na obszarach przeznaczonych obecnie pod produkcj ę rolnicz ą, b ędące niewykorzystane z uwagi na blisko ść drogi wojewódzkiej i mo Ŝliwo ść ska Ŝenia gleb. S ą to tereny uzbrojone w infrastruktur ę techniczn ą i komunaln ą, oddalone od zieleni przybrze Ŝnej zbiornika oraz innych cennych form ochrony przyrody. 1-IT, 3-U1 – tereny zlokalizowane cz ęś ciowo na obszarach istniej ącego zaiwestowania oraz według obowi ązuj ącego studium przeznaczone pod zainwestowanie, zlokalizowane przy drodze wojewódzkiej. Brak przeciwskaza ń przyrodniczych do inwestycji. 3-M5 – teren przeznaczony pod zabudow ę mieszkaniow ą, turystyczn ą i rekreacyjn ą, będący uzupełnieniem zabudowy istniej ącej. Zlokalizowany jest na obszarach otwartych i zgodnie z ustaleniami studium od strony zachodniej i południowej graniczy z terenami zieleni przybrze Ŝnej. Nale Ŝy zachowa ć pas przybrze Ŝny terenu wolny od zabudowy ograniczaj ąc znacz ąco stopie ń ingerencji w środowisko.
Strona 70
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
1-M1, 2-M3, 3-M3 – tereny b ędące uzupełnieniem zabudowy istniej ącej na północ w kierunku komplaksów le śnych, zlokalizowane na obszarach otwartych (grunty rolne, ł ąki i pastwiska). Nale Ŝy planowa ć rozwój inwestycji w jak najbli Ŝszym s ąsiedztwie istniej ących terenów zainwestowania, zachowuj ąc biologiczn ą obudow ę cieków o szeroko ści 10 m oraz pasy stref ekotonowych lasów o szeroko ści 30 m. Nakazuje si ę pozostawienie na tych obszarach jak najwi ększej powierzchni zielonej. 1- T3/M2 – tereny zlokalizowane na obszarach otwartych śródle śnych, oddzielone od zabudowy istniej ącej dolin ą rzeczn ą. Nakaz zachowania otuliny biologicznej cieku o szeroko ści około 10 m. 1-T3 – tereny lokalizacji urz ądze ń sportu i rekreacji wzdłu Ŝ Zbiornika Czorszty ńskiego. Wprowadza si ę nakaz zachowania cennej przyrodniczo ro ślinno ści, zakazuje si ę lokalizacji obiektów kubaturowych w odległo ści mniejszej ni Ŝ 25 m od brzegu zbiornika, zakazuje si ę grodzenia terenów w celu zachowania ci ągło ści obszarów przybrze Ŝnych. 2-M1, 4-U1 – tereny zlokalizowane na obszarach oznaczonych w studium obowi ązuj ącym jako przeznaczonych pod produkcj ę rolnicz ą. Z uwagi na na fakt, i Ŝ tereny te nie s ą wykorzystywane zgodnie z ustaleniami, w ramach zmiany studium planuje si ę przekształcenie ich na tereny budowlane, b ędące uzupełnieniem istniej ącego zagospodarowania. 5-U1, 6-U1, 7-U1 – tereny usługowe zlokalizowane o obr ębie rolniczej przestrzeni produkcyjnej. W zwi ązku z poło Ŝeniem przy drodze wojewódzkiej rolnicze wykorzystanie gruntów nie jest wskazane. 4-M5, 5-M5, 3-T4, 5-T4 – tereny zlokalizowane na południe od drogi wojewódzkiej na obszarach otwartych przeznaczonych pod produkcj ę roln ą, b ędące poszerzeniem zabudowy istniej ącej - zostały wyznaczone z zachowaniem odległo ści od cennej przyrodniczo zieleni w obr ębie pasa przybrze Ŝnego Zbiornika Czorszty ńskiego. 8 –M5 - tereny b ędące powi ększeniem istniej ącego zagospodarowania. Z uwagi na cenn ą przyrodniczo lokalizacj ę w pobli Ŝu zbiornika, chronionych lasów ł ęgowych oraz otoczenia Zamku nale Ŝy w jak najwi ększym stopniu ograniczy ć zabudowe. Nakazuje si ę ochron ę terenów le śnych i pozostałej zieleni. 1-T1 – tereny zlokalizowane wzdłu Ŝ drogi głównej prowadz ącec w kierunku Sromowców Ni Ŝnych, stanowi ące uzupełnienie zabudowy istniej ącej, kontynuuj ąc ustalenia obowi ązuj ącego studium.
Strona 71
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
11. Rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko mog ących by ć rezultatem realizacji zmiany studium.
Rozwi ązania zapobiegaj ące i ograniczaj ące negatywne oddziaływania w odniesieniu do flory i fauny - zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne 1) rekreacyjne u Ŝytkowanie stref przybrze Ŝnych Jeziora Czorszty ńskiego i rzeki Dunajec powinno by ć zgodne z naturaln ą chłonno ści ą terenu oraz uwzgl ędnia ć potrzeby ochrony flory i fauny, zwłaszcza gatunków chronionych i zagro Ŝonych, 2) nale Ŝy zachowa ć maksymaln ą powierzchni ę zielon ą na obszarach u Ŝytkowanych turystycznie, 2) nale Ŝy okre śli ć długo ść sezonu rekreacyjno-wypoczynkowego, 3) przeznaczenie fragmentów terenów przybrze Ŝnych Jeziora Czorszty ńskiego i rzeki Dunajec, zwi ązane z rozwojem terenów rekreacyjno-wypoczynkowych powinno wi ąza ć si ę z kontrolowanym wspomaganiem rozwoju fitocenoz niele śnych, stwarzaj ące dogodne warunki wyst ępowania chronionych elementów flory, 5) odpowiednie przygotowanie terenów rekreacyjno-wypoczynkowych (wyposa Ŝenie terenów w urz ądzenia do odprowadzania ścieków bytowych, opadowych i usuwania odpadów), 6) prowadzenie bie Ŝą cej rekultywacji terenów rekreacyjnych, maj ących na celu zabezpieczenie ro ślinno ści, 8) prowadzenie szerokiej akcji edukacyjnej promuj ącej zachowania proekologiczne w śród mieszka ńców oraz turystów, uwzgl ędniaj ące obj ęte ochron ą warto ści przyrodnicze gminy, 9) lasy ł ęgowe, powinny by ć wył ączone z u Ŝytkowania r ębnego, a ci ągło ść tych siedlisk w dolinach cieków utrzymana, 10) zachowanie 30 m strefy ekotonowej wzdłu Ŝ terenów le śnych, 11) zachowanie ok.10 metrowej otuliny biologicznej cieków, 12) zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych w odległo ści mniejszej ni Ŝ 25 m od brzegów zbiornika
Rozwi ązania zapobiegaj ące i ograniczaj ące negatywne oddziaływania w odniesieniu do flory i fauny - tereny zabudowy mieszkaniowej, usługowej, przemysłowej 1) przestrzeganie zakazu odprowadzania do gruntu nieoczyszczonych ścieków bytowych w przypadku zabudowy mieszkaniowej oraz wód opadowych w przypadku zabudowy usługowej i przemysłowej,
Strona 72
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
2) nale Ŝy zwraca ć szczególn ą uwag ę, aby w trakcie prowadzenia prac budowlanych unikn ąć wycieków substancji ropopochodnych do gleb lub bezpo średnio do cieków powierzchniowych, 3) nale Ŝy eliminowa ć naturalny odpływ lub zrzut wód deszczowych z terenu prowadzonych prac do wód powierzchniowych, 4) wprowadzanie nasadze ń na zdegradowanych powierzchniach ro ślinno ści autochtonicznej w sposób sprzyjaj ący pó źniejszym procesom wtórnej sukcesji ekologicznej. 5) stosowanie ogrodze ń a Ŝurowych umo Ŝliwiaj ących przedostawanie si ę płazów, gadów i małych ssaków.
Rozwi ązania zapobiegaj ące i ograniczaj ące negatywne oddziaływania w odniesieniu do flory i fauny - tereny rolne 1) wła ściwa konserwacja i eksploatacja urz ądze ń melioracyjnych, regulacja stosunków powietrzno- wodnych, gdy Ŝ zale Ŝy od nich rozwój poŜą danych gatunków roślinno ści ł ąkowej (traw, ro ślin motylkowych i ziół), 2) nie dopuszczanie do degradacji chemicznej gleb, 3) zabronione jest wypalanie gruntów rolnych, 4) nie powinny by ć wykonywane zabiegi uprawowe ci ęŜ kim sprz ętem rolniczym w okresie wysycenia profilu glebowego wod ą. Rozwi ązania zapobiegaj ące i ograniczaj ące negatywne oddziaływania w odniesieniu do flory i fauny - tereny komunikacji 1) prowadzenie działa ń w celu ograniczenia śmiertelno ści zwierz ąt (ogrodzenia ochronne, przepusty dla zwierz ąt), 2) w wybranych odcinkach dróg o podwy Ŝszonym ryzyku kolizji z płazami, gadami i małymi ssakami oraz w bezpo średnim s ąsiedztwie przej ść dla zwierz ąt powinny zosta ć zaprojektowane dodatkowe zabezpieczenia, spełniaj ące funkcje ogrodze ń ochronno-naprowadzaj ących dla małych zwierz ąt, 3) ograniczanie pr ędko ści jazdy w wybranych odcinkach dróg o podwy Ŝszonym ryzyku kolizji 4) wprowadzanie osłonowych i izolacyjnych nasadze ń ro ślinno ści wokół dróg. Zagospodarowanie terenów wód 1) zwi ększenie zdolno ści samooczyszczaj ących rzek i strumieni poprzez renaturyzacj ę ich wybranych fragmentów, 2) wprowadzanie odbudowy stref ekotonowych wód przez nasadzenia pasów drzew i krzewów w bezpo średnim s ąsiedztwie granicy wody, 4) nale Ŝy chroni ć tereny źródliskowe, doliny potoków i wododziały, oraz chroni ć misy
Strona 73
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
źródlane i młaki przed wykonywaniem w nich samoci śnieniowych uj ęć wodoci ągowych, które osuszaj ą stoki i powoduj ą zanik niektórych gatunków ro ślin. 5) zachowanie ok.10 metrowej otuliny biologicznej cieków, 6) zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych w odległo ści mniejszej ni Ŝ 25 m od brzegów zbiornika.
W celu zapobiegania, ograniczania i minimalizowania negatywnego wpływu zwi ązanego z projektowanym przeznaczeniem terenów, w trakcie opracowywania projektów budowlano- wykonawczych oraz w trakcie eksploatacji obiektów nale Ŝałoby uwzgl ędni ć nast ępuj ące zalecenia: • decyzje o budowie obiektów oraz ich lokalizacji powinny by ć podejmowane zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, je śli jest to mo Ŝliwe z jak najmniejszymi stratami dla środowiska. • je Ŝeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest mo Ŝliwa, nale Ŝy rozpatrywa ć rozwi ązania maj ące na celu złagodzenie oddziaływania na środowisko oraz ewentualne działania kompensacyjne. • analiza przyrodnicza, kulturowa i gospodarcza powinna poprzedza ć wykonanie szczegółowego projektu technicznego ka Ŝdej inwestycji. • na etapie wykonywania dokumentacji projektowej oraz w trakcie sporz ądzania ewentualnych raportów oddziaływania przedsi ęwzi ęć na środowisko, powinien zosta ć dokładnie okre ślony: I. Stan środowiska: • warunki środowiskowe w miejscu lokalizacji i w jej bezpo średnim s ąsiedztwie (warto ść przyrodnicza, warto ść kulturowa i krajobrazowa), II. Oddziaływanie na środowisko (hałas, wibracje, wody gruntowe, szata roślinna, fauna, wody powierzchniowe itp.): • na etapie wykonawstwa, • na etapie funkcjonowania. III. Korzy ści i koszty: • potencjalne funkcje u Ŝytkowe (ochronne, gospodarcze, rekreacyjne, ekologiczne), • koszty (inwestycyjne, pozainwestycyjne).
Strona 74
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
12. Rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projekcie zmiany studium wraz z uzasadnieniem ich wyboru, opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru.
W trakcie prac nad projektem zmiany studium, przy wyznaczaniu terenów o poszczególnym przeznaczeniu wielokrotnie zespół autorski wraz z przedstawicielami samorz ądu gminnego analizował rozmieszczenie i zasi ęg nowych terenów o okre ślonym przeznaczeniu, a tak Ŝe kierunków ich rozwoju. Wariant optymalny obejmuje powi ększenie zasi ęgów zabudowy mieszkaniowej, usługowej i turystycznej, uwzgl ędniaj ący odrzucenie cz ęś ci zło Ŝonych wniosków. Wynika to z faktu poło Ŝenia tych terenów na obszarach niezagospodarowanych, rolnych oddalonych znacz ąco od istniej ącej zabudowy. Uwzgl ędnienie wszystkich wniosków wi ązałoby si ę ze znacz ącą ingerencj ą w środowisko przyrodnicze. Wariant studium „odrzucaj ący” zdecydowan ą wi ększo ść wnioskowanych terenów pod ró Ŝne formy zagospodarowania mógłby w konsekwencji doprowadzi ć do niekontrolowanego zainwestowania ró Ŝnymi formami zabudowy , a tak Ŝe niekorzystnie –hamuj ąco - wpłyn ąłby na rozwój gospodarczy gminy. Na etapie realizacji inwestycji nale Ŝy wybiera ć warianty (lokalizacyjny, konstrukcyjny, technologiczny), które b ędą w najmniejszym stopniu negatywnie oddziaływa ć na środowisko. Zasadniczym elementem zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn jest dopuszczenie zagospodarowania w strefie przybrze Ŝnej Zbiornika Czorszty ńskiego oraz rzeki Dunajec. Wyniki procesu planowania pozwoliły na stworzenie koncepcji strefowo ści (naprzemienne wyst ępowanie terenów rekreacji oraz terenów zielonych), która słu Ŝy do wyznaczenia stref wypoczynku i terenów chronionych. Strefy okre ślaj ą jakie obszary i w jakim stopniu mog ą by ć wykorzystywane i rozwijane pod wypoczynek , a w których chronione. W tym przypadku obowi ązywała zasada przezorno ści w ochronie przyrody tzn. środowisko przyrodnicze i krajobraz mog ą by ć wykorzystywane tak dalece na ile pozwala ich chłonno ść turystyczna. Celem było przestrzenne oddzielenie wypoczynku i ochrony przyrody, jak i rozwijanie funkcji rekreacyjnej w poszanowaniu walorów przyrodniczych Zbiornika Czorszty ńskiego i rzeki Dunajec. Negatywne oddziaływanie na przyrod ę i krajobraz w wyniku zapisów zmiany studium powinno zosta ć wyeliminowane lub ograniczone, tak aby ich warto ść dla ochrony przyrody i wypoczynku pozostała zachowana.
13. Informacja o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy.
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany studium uwarunkowa ń i
Strona 75
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn została opracowana w trakcie prac nad projektem zmiany studium. Informacje zawarte w niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko, o których mowa w art. 51 Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z pó źn. zm.), zostały opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowo ści opracowania, a tak Ŝe etapu przyj ęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów powi ązanych z tym dokumentem. Identyfikacja rodzajów oddziaływa ń przeprowadzona została w oparciu o źródła: informacje ekologiczne dost ępne w literaturze i uzyskane z instytucji zajmujących si ę ochron ą środowiska. Przewidywanie wpływów planowanego zagospodarowania jest trudne, poniewa Ŝ składniki tworz ące struktur ę i ekologiczne funkcje obszaru s ą dynamiczne i cz ęsto niemierzalne. Do prognozowania zastosowano metod ę opisow ą i analityczn ą przedstawion ą w formie tabelarycznej. Podstaw ą analizy była ocena stanu istniej ącego, wykonana na podstawie wizji terenowych i informacji literaturowych dotycz ących analizowanego terenu.
14. Informacja o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowie ń zmiany studium oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania.
Z uwagi na ogólny, planistyczny charakter opracowania monitoring powinien by ć przeprowadzany co dwa lata, w powi ązaniu z innymi dokumentami strategicznymi gminy, np. sprawozdaniami z realizacji gminnego programu ochrony środowiska. Ponadto zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó ź. zm.) Wójt Gminy zobowi ązany jest przynajmniej raz w czasie kadencji Rady na przeprowadzenie analizy w zagospodarowaniu przestrzennym. Monitorowane mog ą by ć podstawowe sfery (funkcjonalno – przestrzenna, społeczna, ochrony środowiska). Proponuje si ę aby wska źniki zaproponowane do monitorowania realizacji zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn były oparte na zestawie wska źników ekorozwoju opracowanych dla potrzeb realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, przez zespół T. Borysa (Opracowanie mierników realizacji polityki ekologicznej pa ństwa w oparciu o wska źniki Unii Europejskiej. Raport ko ńcowy z realizacji pracy, Regionalny O środek Ekorozwoju Fundacji Karkonoskiej, Jelenia Góra – Warszawa, listopad 2004). Wska źniki te, a przynajmniej cz ęść z nich mo Ŝna zaproponowa ć do monitorowania realizacji w zakresie zada ń zwi ązanych z rozwojem
Strona 76
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. zrównowa Ŝonym. Tym bardziej, Ŝe w przewa Ŝaj ącej wi ększo ści opieraj ą si ę na powszechnie dost ępnych informacjach (GUS, WIO Ś). W opracowaniu zaproponowano m.in. nast ępuj ące wska źniki w podziale na grupy: 1. Wska źniki realizacji celów o charakterze systemowym (np.: aktywizacji rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska, udziału społecze ństwa w realizacji celów ekologicznych, ekologizacji planowania przestrzennego i u Ŝytkowania terenu). 2. Wskaźniki realizacji celów w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody: (np.: ochrony przyrody i krajobrazu, ochrony i zrównowa Ŝonego rozwoju lasów, ochrony gleb, ochrony zasobów kopalin i wód podziemnych, bezpiecze ństwa biologicznego). 3. Wska źniki zrównowa Ŝonego wykorzystania materiałów, wody i energii ( materiałochłonno ści, wodochłonności i energochłonno ści, wykorzystania energii odnawialnej, kształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzi ą). 4. Wska źniki jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego (jako ści wód, jako ści powietrza, gospodarowania odpadami, zapobiegania i przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, jako ści klimatu akustycznego, bezpiecze ństwa elektromagnetycznego). 6. Wska źniki ochrony klimatu (przeciwdziałania zmianom klimatu). 7. Wska źniki sprawno ści monitoringu i obiegu informacji o stanie środowiska. W nawi ązaniu do wy Ŝej wymienionych grup wska źników dla potrzeb monitoringu realizacji zapisów zmiany studium proponuje si ę nast ępuj ący zestaw mierników: • mierniki społeczne, • mierniki ekologiczne, • mierniki ekonomiczne. Mierniki społeczne to: • liczba mieszka ńców gminy (wskazuj ąca na tendencje rozwojowe gminy, wpływaj ąca równie Ŝ na stan czysto ści środowiska), • stan zdrowia obywateli, mierzony przy pomocy takich mierników jak długo ść Ŝycia, spadek umieralności niemowl ąt, • powierzchnia zieleni ogólnodost ępnej i lasów na 1 mieszka ńca [ha/osob ę]. Mierniki ekologiczne to: • jako ść wód powierzchniowych i podziemnych, • ładunek zanieczyszcze ń odprowadzanych do wód, • liczba ludno ści korzystaj ącej z komunalnych oczyszczalni ścieków,
Strona 77
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
• emisja i redukcja zanieczyszcze ń powietrza, • udział obszarów zabudowanych w ogólnej powierzchni, • stosunek powierzchni zieleni ogólnodost ępnej i lasów do terenów zabudowanych, • powierzchnie i obiekty obj ęte ochron ą przyrodnicz ą, • lesisto ść gminy, rozszerzenie renaturalizacji obszarów le śnych, stan zdrowotno ści lasów, • zmniejszenie ilo ści wytwarzanych i składowanych odpadów oraz rozszerzenie zakresu ich gospodarczego wykorzystania, • presja ruchu turystycznego na obszarach chronionych [w turystach/ha]. Mierniki ekonomiczne: • podział wydatków inwestycyjnych w gminie wg źródeł finansowania na inwestycje komunalne i ochron ę środowiska, • dochód na 1 mieszka ńca, • poziom bezrobocia, • dochód na mieszka ńca pochodz ący z inwestycji turystycznych. Jednocze śnie jako ść środowiska podlegała b ędzie bie Ŝą cemu monitoringowi odpowiednich słu Ŝb ochrony środowiska, słu Ŝb ochrony przyrody oraz organizacji ekologicznych. Bardzo wa Ŝna jest równie Ŝ postawa obywateli, którzy powinni reagowa ć natychmiastow ą interwencj ą w przypadku stwierdzenia wyst ąpienia uci ąŜ liwości.
15. Informacja o mo Ŝliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko.
Mimo i Ŝ gmina Czorsztyn poło Ŝona jest w bezpo średnim s ąsiedztwie południowej granicy Polski (Słowacja), realizacja zmiany studium nie tworzy Ŝadnych negatywnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiada ć znaczenie transgraniczne. Skala przedsi ęwzi ęć zaproponowanych do realizacji w ramach zmiany studium ma charakter regionalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsi ęwzi ęć b ędzie miało zasi ęg lokalny. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Dominuj ący na terenie gminy południowo –zachodni kierunek wiatru powoduje przenoszenie nad obszar gminy zanieczyszcze ń atmosferycznych pochodz ących z uprzemysłowionych obszarów Słowacji. Kierunki te powoduj ą Ŝe emisje, których źródła usytuowane s ą na terenie gminy nie b ędą oddziaływały transgranicznie. Zagro Ŝenia powodziowe
Strona 78
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
System rzeczny gminy Czorsztyn w cało ści przynale Ŝy do zlewni rzeki Dunajec. Źródła Dunajca znajduj ą si ę na terytorium Polski. Powstaje z poł ączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w mie ście Nowy Targ. Na etapie niniejszej prognozy stwierdza si ę, Ŝe realizacja zmiany studium nie wskazuje na mo Ŝliwo ść negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mog ącego obj ąć terytorium innych pa ństw.
16. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym
Przedmiotem analiz prowadzonych w ramach niniejszej Prognozy s ą ustalenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”, sporz ądzanej dla wybranych obszarów gminy: Huba – Maniowy, Maniowy, Maniowy – Mizerna, Kluszkowce (1), Kluszkowce (2), Czorsztyn (1), Czorsztyn (2), Sromowce Wy Ŝne, Sromowce Ni Ŝne (1), Sromowce Ni Ŝne( 2). Prognoza ma na celu okre ślenie prawdopodobnych skutków realizacji ustale ń „Studium...” na środowisko przyrodnicze, w tym zlokalizowane w obr ębie zmian obszary chronione. W projekcie studium wyodr ębniono poszczególne grupy funkcjonalne terenów, oznaczone odpowiednimi symbolami, którym przypisano ustalenia wiod ące oraz ustalenia dodatkowe. Prognoza zawiera: krótki opis planowanych zmian zagospodarowania, opis istniej ącego stanu zagospodarowania terenu oraz charakterystyk ę cech środowiska, opis wpływu zmian w zagospodarowaniu terenu na poszczególne komponenty środowiska, mo Ŝliwe skutki środowiskowe, które potencjalnie mo Ŝe powodowa ć realizacja ustale ń studium oraz przedstawia rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie lub kompensacj ę nagatywnego odzdziaływania na środowisko.
17. Informacja o uwzgl ędnieniu w prognozie informacji zawartych w prognozach oddziaływania na środowisko sporz ądzonych dla przyj ętych dokumentów powi ązanych z projektem zmiany studium.
W niniejszej prognozie uwzgl ędniono informacje i analizy zawarte w prognozach oddziaływania sporz ądzonych dla aktualnie obowi ązuj ących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: • Prognoza oddziaływania na środowisko „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn”, J. Śliwi ńska, A. Szewczyk, ATA Agencja Usługowa, Nowy Sącz, 2004 r., • Prognoza oddziaływania na środowisko „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Góra Wd Ŝar”, Biuro Urbanistyczne M. Modzelewska, M. Gołaszewska, J. Paradowska, Nowy S ącz, 2007 r.,
Strona 79
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”. w zakresie wynikaj ącym z charakterystyki obszaru i stanu środowiska oraz analizy potencjalnych skutków ustale ń obowi ązuj ących planów.
18. Wykorzystane materiały.
18.1. Podstawy prawne opracowania.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 1994 r. Nr 26, poz. 96 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 16, poz. 78, z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (Dz. U. z 1991 r. Nr 101, poz. 444 z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z pó źn. zm.), Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348, z pó źn. zm.), Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359), Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2006 r. Nr 137, poz. 984), Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826),
Strona 80
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mog ących powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako cało ści (Dz. U. z 2002 r. Nr 122, poz. 1055), Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883), Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r. Nr 257, poz. 2573), Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2005r. Nr 92, poz. 769), Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2007 r. Nr 158, poz. 1105).
18.2. Materiały źródłowe
Przy sporz ądzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn” korzystano z nast ępuj ących materiałów źródłowych: Obowi ązuj ące „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn” Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn”, Program ochrony środowiska dla Gminy Czorsztyn, Gmina Czorsztyn - 2009 r., obowi ązuj ący Miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn, Gmina Czorsztyn - 2004 r., obowi ązuj ący Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Góra Wd Ŝar, Gmina
Strona 81
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
Czorsztyn - 2007 r., Prognoza oddziaływania na środowisko „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn”, J. Śliwi ńska, A. Szewczyk, ATA Agencja Usługowa, Nowy S ącz, 2004 r., Prognoza oddziaływania na środowisko „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Góra Wd Ŝar”, Biuro Urbanistyczne M. Modzelewska, M. Gołaszewska, J. Paradowska, Nowy S ącz, 2007 r., II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Rada Ministrów, Warszawa, 2000, Polityka Ekologiczna Pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016, Minister Środowiska, Warszawa, 2008 r, Informacje o jako ści środowiska w 2005, 2006, 2007, 2008 roku, WIOŚ, Kraków, Kleczkowski A.S. (red.), Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, NATURA 2000, Europejska sie ć ekologiczna, Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa, Warszawa, 2010 r.
18.3. Literatura
Przy sporz ądzaniu niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czorsztyn” wykorzystane zostały nast ępuj ące pozycje ksi ąŜ kowe i materiały kartograficzne: Absalon D., Jankowski A. T., Le śniok M., Wika S., Mapa Sozologiczna Polski 1:50 000, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 1994, Mapa Geologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Bielsko-Biała, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 1979, Mapa Hydrograficzna Polski w skali 1:50 000, Główny Geodeta Kraju, Okr ęgowe Przedsi ębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, Pozna ń, 1987, Mapa Topograficzna Polski w skali 1: 50 000, ark. M-34-76-C Sucha Beskidzka, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 1996, Kondracki J., Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa, 2001, Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 r., WIOŚ, Kraków, 2008. Geoprojekt o/Kraków, 1987r.- Wpływ projektowanych zbiorników Czorsztyn – Niedzica na procesy morfodynamiczne brzegów, Hydroprojekt –W-wa, 1995r.- Projekt techniczny zieleni przyobiektowej i zabezpieczaj ącej
Strona 82
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czorsztyn”.
obrze Ŝa zbiorników Czorsztyn – Niedzica i Sromowce Wy Ŝne, Modzelewska M., Śliwi ńska J., Szewczyk A., 1993r.- Wytyczne do kształtowania krajobrazu w otoczeniu Zbiorników Czorsztyn – Niedzica i Sromowce Wy Ŝne.
Strona 83