GORFFENNAF 2010

Rhif 249 ttaaffoodd ee l l á áii Pris 80c Her Tri Chopa Cymru Tŷ Hafan Gŵyl yn Sain Ffagan

Cynhaliwyd Gŵyl Feithrin Rhondda Taf, Mudiad Ysgolion Meithrin yn Sain Ffagan eleni. Ar Fehefin 14 daeth dros 600 o rieni a phlant i ganu gyda Gwenda Owen, Sali Mali a Dewin. Roedd hi'n ddiwrnod Roedd yn fore tywyll, oer a gwyntog ddydd Sadwrn 12fed o llwyddianus iawn, y tywydd yn braf, a daeth Sam Tân a Fehefin, a daeth pedwar at ei gilydd i wynebu Her Tri Chopa Cymru Norman Preis i ymuno yn yr hwyl. Tŷ Hafan. Roedd dau ohonynt yn mynd ati am y seithfed tro. Y criw oedd Mike Ebbsworth Graigwen (CBAC), Rhun Jones Maesteg, Colin Pari (Ysgol Gyfun Llanhari), Jonathan Owen (CBAC), a’r Llwyddiant Llantrisant yn Llanerchaeron gyrwyr, Betsan Jones (CBAC) ac Eilir ei gŵr (Ysgol Gyfun Rhydywaun). Roedd yr hwyliau yn dda. Dechreuodd y ras ym Mhen­y­pas am 4.17 y bore! Roedd hi’n rhy wyntog i fentro i gopa’r Wyddfa y tro hwn, a gormod o niwl i werthfawrogi golygfa, ond wrth nesáu at Lanberis ar y ffordd lawr, dechreuodd y tywydd wella. Cyrhaeddodd y pedwar y bws mini mewn 3 awr a 22 munud a brecwast bendigedig Betsan ac Eilir yn aros amdanynt!

Parhad ar dudalen 3

Kath Morgan yn gwneud Hanes Rhagor am y llwyddiant ar dudalen 5

Nid dyma’r tro cyntaf i Kath wneud Gyda’r ymroddiad yma i hyfforddi, y Hanes. Yn 2008 hi oedd y fenyw gyntaf cam nesaf naturiol oedd y Drwydded i ennill 50 cap rhyngwladol llawn i “A” FAW/UEFA. Gymru. Ers ei gêm gyntaf 15 mlynedd D y w e d o d d O s i a n R o b e r t s , yn ôl, yn erbyn yr Iwerddon, mae Kath C y f a r w y d d w r T e c h n e g o l wedi cael gyrfa brysur ac amrywiol Ymddiriedolaeth Pêl­droed Cymru: iawn yn chwarae pêl­droed. “Mae hwn yn newyddion gwych i Dywedodd Kath, “Cefais fy ysbrydoli Kath a hefyd i bêl­droed merched yng i chware pêl­droed yn yr ysgol gynradd Nghymru. Mae Kath wedi cael gyrfa ar ôl gweld y bechgyn yn chwarae, chwarae disglair ac ers hynny mae wedi Llongyfarchiadau i Miss Kath Morgan, roeddwn eisiau chwarae yn well na gweithio’n galed iawn i ennill Arweinydd Ymarfer Corff, Adran y nhw!. Rwyf yn falch iawn o'm Trwydded “A” FAW/UEFA. Rwyf yn Merched, Ysgol Gyfun Garth Olwg llwyddiannau hyd yn hyn ac mae pasio’r ei llongyfarch ac yr wyf yn hyderus bod sydd bellach wedi llwyddo i fod y Drwydded “A” FAW/UEFA wedi un neu ddwy o fenywod eraill yn mynd i fenyw gyntaf yng Nghymru i basio’r coroni popeth.” ddilyn yn ôl ei throed. Mae Kath wedi cwrs Trwydded “A” FAW/UEFA. Mae Kath ar hyn o’r bryd yn rhannu ei dangos beth sydd yn gallu cael ei Roedd y cwrs wedi ei drefnu gan hamser rhwng hyfforddi tîm bechgyn ­ gyflawni, ac rwy’n siŵr y gwneith hyn Ymddiriedolaeth Pêl­droed Cymru. 19 Merthyr a thîm hŷn y merched. annog llawer mwy i’w hefelychu”. w w w . t a f e l a i . c o m 2 Tafod Elái Gorffennaf 2010 CLWB Y tafod elái DWRLYN Eisteddfod GOLYGYDD Penri Williams Genedlaethol 029 20890040 Blaenau Gwent a Rasio Ceffylau HYSBYSEBION Blaenau`r Cymoedd yn Ffoslas David Knight 029 20891353 Dydd Rasio Coffa Ray Gravell Nosweithiau gyda'r ser! CYHOEDDUSRWYDD Colin Williams Dydd Llun, 27 Medi 2010 029 20890979 Nos Wener 30 Gorffennaf Adre`n Ôl ­ Only Men Aloud Tocyn mynediad £17 ­ yn cynnwys bws am ddim Cyhoeddir y rhifyn nesaf Nos Lun, 2 Awst ar 1 Medi 2010 Cymry’r West End ­ Aled Gadael Pentyrch 12.00pm Erthyglau a straeon Jones, John Owen Jones, Ras Cyntaf: 2.20yp i gyrraedd erbyn Mark Evans, Gwion Jones, 30 Gorffennaf 2010 Ras Olaf 5.20yp Tara Bethan, Katy Treharne. Y Golygydd I gadw lle ar y bws Hendre 4 Pantbach Nos Sadwrn, 7 Awst Ffoniwch 029 20890040 Pentyrch Rhydian Roberts, Catrin erbyn 6 Gorffennaf CF15 9TG Finch, Gwawr Edwards, Ffôn: 029 20890040 e­bost Cordydd. [email protected] Am wybodaeth bellach Tabernacl, Efail Isaf ffoniwch Tafod Elái ar y wê 0845 122 1176 http://www.tafelai.net eisteddfod.org.uk Agor y Ganolfan

Arddangosfa trwy’r wythnos 6 ­ 11 Medi Argraffwyr: Digwyddiadau’r 2.30pm—8.00pm Gwasg Hydref Morgannwg Gymanfa Ganu Castell Nedd SA10 7DR Yng Nghanolfan Ffôn: 01792 815152 Garth Olwg 3yp, Sul, Medi 12fed Arweinydd: Eilir Owen­Griffiths Gwasanaeth addurno, Hydref 2 ­ Y Glerorfa peintio a phapuro Hydref 22ain. Andrew Reeves Huw Chiswell a Fflur Dafydd ar Tachwedd 24 Eisteddfod y Gwasanaeth lleol Drama i blant ‘Plentyn yr Eira’ ar gyfer eich cartref Cymoedd neu fusnes Tachwedd 25 Cwmni Theatr Bara Caws Nos Wener. Hydref 15fed Ffoniwch 2010 01443 219589 Am 5 o’r gloch Andrew Reeves www.campwsgartholwg.org 01443 407442 Ysgol Lewis i Ferched, neu Ystrad Mynach 07956 024930 Rhestr Testunau I gael pris am unrhyw waith addurno www.mentercaerffili.org/eisteddfod Tafod Elái Gorffennaf 2010 3 Her y Tri Copa PONTYPRIDD (O dudalen 1) TONTEG Gohebydd Lleol: Jayne Rees

Roedd het, siorts ac eli haul yn hanfodol erbyn cyrraedd troed Cadair Merched y Wawr Capel Salem Idris. Dyma’r mynydd sy’n herio’r Taith gerdded yw cyfarfod ola’r Tri digwyddiad yng nghapel Salem yn dringwr, gan eich bod yn dechrau gangen cyn gwylie’r haf. Byddwn yn y mis sy’n dod. mwy neu lai o lefel y môr, ac yn sicr cwrdd tu allan i Ysgol Rhydygrug am Bydd Clwb Cerdded Salem yn mynd dyma’r prydferthaf (gweler y llun 6.00p.m. nos Iau, Gorff 8fed. Cawn i Barry Sidings ar 10 Gorffennaf ­ gyda’r Bermo a Bae Ceredigion yn y ein tywys unwaith eto ‘lenni gan cwrdd yn y maes parcio am 10.30yb. cefndir). Roedd yr hen goesau yn Derec Stockley ar hyd rhan o lwybr y Croeso i bawb. blino erbyn hyn, a’r gwres yn cael Taf. Byddwn yn mynd i dafarn y Nos Iau 15 Gorffennaf cynhelir effaith, felly stopio ar y copa am Glantaf ym mhentre Mynwent y Noson Gwis Eciwmenaidd yn festri funud i newid batris! Pedair awr a thri Crynwyr am fwyd a diod ar ôl Salem am 7pm. Bydd pobl o eglwys y chwarter i gerdded y mynydd yma. cyrraedd nôl. Croeso i aelodau ein plwyf a Bethel, Pentre’ Eglwys yn Cyrraedd Pen­y­fan am chwech yr cwrdd yno. Am fwy o fanylion ymuno i gael noson o hwyl. Am ragor hwyr ar ôl ychydig o gwsg yn y bws cysylltwch â Margaret 492838 o wybodaeth cysyllter â 02920 813662. mini, a phrysurdeb y 79 tîm arall a’r Bydd picnic yn y parc wedi Oedfa’r trefnwyr yn dechrau'r ymdrech olaf. Clwb Llyfrau. Bore am 11.0yb ddydd Sul 18 Roedd y llwybr i fyny yn fôr o bobl “Y Dŵr” gan Lloyd Jones yw’r nofel Gorffennaf, fel rhan o’r ‘Cinio Mawr’. mewn crysau gwyrdd Tŷ Hafan a dan sylw yn ein cyfarfod nesa’ yng Mae Ymgyrch Masnach Deg yn gwên ar wynebau pob un ohonynt Nghlwb y Bont nos Fawrth, Gorff gobeithio bydd miloedd trwy’r wlad (wel, y rhan fwyaf!). Awr a 50 munud 13eg am 8.00p.m. yn cynnal parti awyr agored i bawb ar oedd amser cerdded hwn, a da oedd Dim cyfarfod ym mis Awst. y Sul hwnnw, gan dwyn ein gweld y pedwar yn cyrraedd yn ôl yn Y gyfrol ar gyfer mis Medi yw cymunedau at ei gilydd, a hybu edrych yn eithaf ffres. Doedd dim un “Caersaint” gan Angharad Price. Masnach Deg er mwyn i gynhyrchwyr bothell (blister) rhyngddynt ! Croeso i aelodau newydd ymuno â ni bwyd yn y gwledydd tlotaf gael cyflog Llongyfarchiadau mawr iddynt ar am sgwrs anffurfiol am y llyfr yn y dilys am eu gwaith. Roedd tua 8 mil o gwblhau’r 20.35 milltir a dringo Clwb nos Fawrth, Medi 14eg am 8.00. ddigwyddiadau tebyg dros y Deyrnas 9,397tr (2,864m) mewn ychydig dros Swydd newydd Unedig ar yr un Sul y llynedd. Dewch 10awr. Diolch i bawb a noddodd y i ymuno gyda ni! Am ragor o bois ac os am gyfrannu at yr achos Pob hwyl yn ei swydd newydd ym mis Medi i Alun Williams, Heol Tyfica. w yb o d a e t h g w e l w c h h t t p : / / g a l l w c h y m w e l d â h t t p : / / www.fairtrade.org.uk/ . www.justgiving.com/Rhun­Jones. Penodwyd Alun yn ddiweddar yn Bennaeth Ysgol Gynradd Gymraeg Rhydygrug, Mynwent y Crynwyr. Fe Hyfryd deall fod Lawrence Edge fydd yr ysgol yn symud safle yn y gartref wedi cyfnod hir iawn yn mynd Adran Bro Taf dyfodol i bentref Aberfan. o un ysbyty i’r llall. Dymunwn yn dda iddo ac i Gwenllian Gill, Maes Celyn. Llongyfarchiadau i Adran Bro Taf ar Babi newydd Dymunwn wellhad buan a llwyr i chi i Eisteddfod lwyddiannus unwaith eto Dymuniadau gorau i Donna a Craig, gyd. eleni. Cafodd y plant nifer o gyfleon i Cilfynydd ar enedigaeth Gethin ymddangos ar y llwyfan ar y maes Lewys, brawd bach i Aled. Mae tad­cu Trist yw cofnodi marwolaeth Jane hyfryd yn Llanerchaeron: a mam­gu wrth eu bodd hefyd sef Ian Mann wedi salwch hir. Estynnwn ein a Karen Walsh. cydymdeimlad diffuant i’w gŵr Jack Cyntaf: ac i’r teulu i gyd. Stepio Unigol i Fechgyn dan 15 oed – Aelod o’r Academi Trystan Gruffydd Llongyfarchiadau i Owen Sheppheard, Dawns Werin dan 15 oed Y Comin. Yn ddiweddar derbyniwyd Gwefannau Owen yn aelod o Academi Rygbi Cymraeg Ail Gleision Caerdydd. Cân Actol Dawns Werin dan 12 oed www.cymorth.com www.gwefan.org Côr Adran Blwyddyn 6 ac iau www.tafelai.com Bydd y plant a’r bobl ifainc hefyd www.caerdydd.biz Trydydd yn brysur yn yr Eisteddfod www.tabernacl.org Dawnsio Stepio 12­25 oed Genedlaethol eleni. Dewch draw i’w www.menteriaith.org gweld yn perfformio yn Theatr Fach y www.gwe­bethlehem.org Diolch yn fawr i’r hyfforddwyr am Maes ddydd Sul, Awst 1af. www.urdd.org eu holl waith cyn ac yn ystod wythnos www.mentercaerdydd.org y Steddfod. www.bwrdd­yr­iaith.org www.banglacymru.org.uk 4 Tafod Elái Gorffennaf 2010

Criw Merched Tabernacl yng ngerddi Dyffryn Priodas Gethin Thomas a Kate Brewer yn Nash Point

Rhys ar y Brig Taith Merched Bethlehem Aeth taith blynyddol c r i w m e r c h e d Bethlehem Gwaelod y Garth i Ganolfan Trefeca a chael coffi a rhywfaint o hanes diddorol y Ganolfan gan Mair Jones, un o'r rheolwyr. Codwyd yr adeilad presennol ar safle bwthyn teulu Howell Harris ac yno y sefydlodd y gymdeithas a enwyd yn 'Teulu Trefeca' ym 1752. Ym 1906, sefydlwyd Trefeca yn Goleg Rhagbaratoawl ar gyfer dynion oedd am gael yr hyfforddiant i fynd i'r weinidogaeth ac addysgwyd tua 1000 o fyfyrwyr yno rhwng 1906 a 1964. Ar ôl ffarwelio â Threfeca a theithio drwy brydferthwch Powys, fe gyrhaeddon ni dref unigryw'r Gelli Gandryll a'r cyfle i brofi diwylliannau eraill oedd o ddiddordeb i ni i gyd, sef siopa a bwyta! Roedd y diwrnod wedi hedfan. Diolch i Eirlys a Mary Edwards am drefnu'r trip ac yn arbennig i Dafydd am wneud yn siŵr bod bws ar ein cyfer a'n gyrru'n ddiogel!

Fel rhan o ymdrech Capel Bethlehem, Gwaelod y Garth, i godi arian at ein Bry, Guy a Bri helusennau, dringodd Rhys Dafis i gopa Trwy drefnu nifer o ddigwyddiadau mae Brian ac Enid Davies wedi codi dros £10,000 mynydd uchaf cadwyn yr Atlas ym Morocco tuag at Ymddiriedolaeth Cystic Fibrosis. Ym mis Mehefin trefnwyd noson gerddorol yn dros wyliau'r Pasg. Mae copa mynydd "Jbel Ysgol Creigiau gyda deuawdau piano gan Bryan a Sian Davies ac Atgofion Cerddorol Toubkal" yn 13,672 troedfedd uwchben lefel y gyda’r Arweinydd, Alun Guy. môr (4,167m). Bydd hanner y swm a gasglodd Roedd yn hyfryd cael clywed hanesion Bryan yn gweithio gyda Bryn Terfel ac Rhys gan ei noddwyr yn mynd at elusen eleni unawdwyr enwog eraill. Roedd atgofion Alun yn dwyn yn ôl cyfnod euraidd hanes – sef y ‘Motor Neurone Disease Association’ sefydlu Côr Aelwyd Caerdydd yn y 1960’au. a'r hanner arall at ‘BanglaCymru’, elusen y Cododd y noson £1,200 tuag at yr achos teilwng. llynedd. Medde Rhys "Dw i'n ddiolchgar iawn i bawb sydd wedi fy noddi ­ dros £1,800 heb gynnwys ad­hawlio rhodd cymorth. Roedd hynny'n sbardun i ddal i ddringo'r rhewlif a'r awyr yn fain ac yn brin o ocsigen. Diolch i'r drefn, roedd y tywydd yn garedig a chefais i ddim problemau uchder na stumog! Profiad anhygoel dridiau ynghynt oedd sefyll ar gyrion y Sahara yn Ouarzazate, lle roedd arwydd ffordd yn dweud "Timbuktu", a gweld mynyddoedd uchel dan eira yn union tu ôl imi! A dyna fi, yn fuan wedyn, yn sefyll ar eu copa! Gobeithio bydd y swm a godais yn gymorth i rai llai ffodus na fi i ddringo eu mynyddoedd Alun Guy, Brian Davies, hwythau." Sian Davies a Bryan Davies Tafod Elái Gorffennaf 2010 5 arwain Y Gwasanaeth Nyrsio yn Bedford Ysgol ac mae hi eisoes wedi ymgymeryd â’r EFAIL ISAF gwaith. Yn ogystal â’i swydd newydd mae Gynradd hefyd wedi ei phenodi yn Arweinydd ar Gymunedol Gohebydd Lleol: Eglwys Annibynnol y Borough yn Loreen Williams Llundain. Cynhaliwyd Gwasanaeth Gymraeg Arbennig yn yr eglwys i’w chroesawu’n Llantrisant ffurfiol fel ei harweinydd lleyg ddydd Graddio Sadwrn, Mehefin 12fed. Ymhlith y Llongyfarchiadau i Dewi, mab Geraint a gweinidogion a fu’n cyfarch Eiri a’i Eisteddfod yr Urdd Caroline Rees, Penywaun ar dderbyn chroesawu i’w swydd newydd oedd y Llongyfarchiadau mawr i bob un aeth i gradd mewn hanes a Gwleidyddiaeth. Mae Parchedig Eirian Rees. Dymuniadau gorau Lanerchaeron ar gyfer Eisteddfod yr Urdd Dewi a’i fryd ar fynd yn athro a bydd yn i chi Eiri yn eich dwy swydd newydd. 2010. Bu rhaid codi’n gynnar er mwyn dilyn cwrs blwyddyn yn y Coleg yng cyrraedd y rhagbrofion a oedd yn dechrau Nghaerdydd yn cymhwyso ei hun ar gyfer am 7 y bore! Gyda deg eitem yn cyrraedd swydd mewn ysgol gynradd. Corau’r Pentref Dymuniadau gorau i Gôr Godre’r Garth, Llanerchaeron, bu rhaid i ni fynd o un Côr Merched y Garth a Pharti’r Efail a rhagbrawf i’r llall yn go gyflym! Cawsom Priodas fydd yn cystadlu yn yr Eisteddfod dywydd hyfryd ddydd Llun, gyda phawb Llongyfarchiadau i Gethin, mab Judith a Genedlaethol yng Nglyn Ebwy ddechrau yn mwynhau yn yr haul. Yn anffodus, nid John Llewelyn Thomas, Nantcelyn a Kate Awst. dyma a ddigwyddodd ddydd Mawrth; Brewer, Penybont ar Ogwr ar eu priodas roedd angen esgidiau a chotiau glaw yng Ngoleudy Nash Point ddydd Sadwrn, Y TABERNACL arnom ni! Serch y glaw, roedd pawb Mai 29ain. Trefnwyd y wledd briodas yng mewn hwyliau da! Roedd pob un o’r Ngwesty’r Park Plaza yng Nghaerdydd. Gwellhad Buan Dymunwn yn dda i Audrey Lewis sydd cystadleuwyr wedi trio eu gorau glas, Athro yn Ysgol Gymraeg Pwll Coch, wedi derbyn triniaeth ar ei llygad yn ystod gyda’r ensemble lleisiol yn llwyddo i Caerdydd yw Gethin ac mae Kate yn y mis. gyrraedd y llwyfan eleni a buont yn Swyddog Iechyd yr Amgylchedd yn ardal fuddugol yn y gystadleuaeth. Pen­y­bont ar Ogwr. Mae’r ddau wedi Agor y Ganolfan Llongyfarchiadau mawr i bob un a ymgartrefu yng Nghaerdydd. Dymuniadau Mae’n siŵr eich bod wedi sylwi fod newid gystadlodd a diolch i’r staff a’r rhieni am gorau i chi eich dau. mawr wedi digwydd i hen festri’r eu cefnogaeth. Tabernacl yn ddiweddar. Bydd y ganolfan Triniaeth yn yr Ysbyty newydd yn cael ei hagor ar ei newydd Les Miserables Mae Gwenno, merch ifancaf Geraint a wedd ddydd Sul, Medi 5ed. Cynhelir Llongyfarchiadau mawr iawn i Celyn Caroline Rees, wedi bod yn yr ysbyty’n Oedfa arbennig yn y capel a bydd y Dr Lewis o Ddosbarth 10 sydd wedi cael ei derbyn triniaeth ar ei chlust yn ystod y Geraint Stanley Jones, un a gafodd ei fagu dewis i chwarae rhan Eponine yn sioe mis. Dymuniadau gorau iti am adferiad yn yr eglwys, yn dod i agor y ganolfan yn Les Miserables ym Mryste. Bydd y sioe iechyd buan. Dymunwn yn dda i John swyddogol. Bydd Arddangosfa o hanes yr yn theatr yr Hippodrome tan Awst y 7fed Jones, Nant y Felin sydd yn derbyn eglwys a’r pentref yn y Ganolfan newydd a bydd Celyn yn rhannu’r rhan gyda dau triniaeth yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg drwy’r wythnos a dangosir fideos nos blentyn arall. Mae Celyn wedi hen arfer ar hyn o bryd. Dymunwn iddo yntau Fawrth, Medi 7fed a nos Iau, Medi 9fed. â bod ar lwyfan, fel aelod o gôr yr ysgol adferiad iechyd buan. Cynhelir Cymanfa Ganu brynhawn Sul, yn canu mewn Eisteddfodau a Medi 12fed am 3 o’r gloch y prynhawn. chyngherddau. Bu Celyn hefyd yn aelod Llwyddiant yn Eisteddfod yr Urdd Yr Arweinydd Gwadd fydd Eilir Owen o’r Ensemble Lleisiol a fu’n fuddugol yn Llongyfarchiadau i amryw o blant y Griffiths, arweinydd Côr Godre’r Garth. Eisteddfod yr Urdd yn Llanerchaeron ym pentre’ ar eu perfformiadau yn Eisteddfod Dewch yn llu i gefnogi. mis Mai. Mae holl blant yr ysgol a’r staff genedlaethol yr Urdd yn Llanerchaeron. yn falch iawn ohoni! Dymunwn yn dda i Gwylio’r cystadlu ar y teledu yn y lolfa a Merched y Capel ti Celyn! wnes i eleni, ac mae’n syndod faint o Daeth criw o ferched y capel ynghyd am wynebau cyfarwydd welais i yn ystod yr baned o goffi yng Nghaffe Tŷ Dyffryn wythnos. Rhai yn cystadlu gydag Ysgol fore Iau, Mehefin 10fed. Roedd yn fore Gymraeg Garth Olwg ac eraill gydag braf a chawsom ein tywys o gwmpas y Adran Bro Taf. Llongyfarchiadau i chi i gerddi hardd gan bennaeth y gerddi. gyd. Roedd yn ddiddorol cael gwybod am y Trefn yr Oedfaon ar gyfer mis Gorffennaf a mis Awst cynlluniau ar gyfer y dyfodol a mwynhau Dathlu Priodas Aur Gorff 4 Gwasanaeth Cymun dan ofal ein harddwch y gerddi. Llongyfarchiadau gwresog i Eirian ac Ann Gweinidog Ein taith nesaf fydd ymweliad â Bae Rees, Penywaun a fydd yn dathlu eu Gorff 11 Y Parchedig Aled Edwards Caerdydd fore Mawrth, 7fed o Orffennaf Priodas Aur ar Orffennaf 30ain. Gorff 18 Sul y Cyfundeb am 11 o’r gloch. Gorff 25 Cydaddoli ym Methlehem, Dyddiad arall i roi yn eich dyddiaduron Swydd Newydd Gwaelod y Garth yw dydd Mercher, Tachwedd 17eg. Llongyfarchiadau i Dawn Watkins, Awst 1af Gwasanaeth Cymun dan ofal ein Byddwn yn teithio i Abaty Cwm Hir i Penywaun sydd wedi ei phenodi yn Gweinidog weld y tŷ wedi ei addurno ar gyfer y Arbenigwr Clinigol ARRHYTHMIA y Awst 8 Cydaddoli ym Methlehem, Nadolig. Cysylltwch â Beti Treharne ar galon yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. Gwaelod y Garth 01443 205937 os hoffwch ymuno â’r Dymuniadau gorau i ti yn dy swydd Awst 15 Mr Emlyn Davies daith. newydd. Awst 23 Cydaddoli ym Methlehem, Trefnir Arwerthiant Dillad gan y Gwaelod y Garth merched yn Nhŷ Illtud fore Sadwrn, Swyddi Newydd Awst 29 Y Gweinidog ac aelodau Efail Mehefin 26ain i ddechrau am 9 o’r gloch y Mae Eiri Arfon Jones, Nantcelyn yn mynd Isaf bore tan 1 o’r gloch y prynhawn. Bydd yr i fod yn berson prysur iawn o hyn ymlaen. elw’n cael ei gyfrannu at Gronfa Lesotho’r Dyrchafwyd Eiri i dderbyn cyfrifoldeb o Tabernacl. 6 Tafod Elái Gorffennaf 2010 PENTYRCH Llyfrgell Teithiol

Gohebydd Lleol: Marian Wynne

Clwb y Dwrlyn Ymddeoliad Mae llawer yn edrych ymlaen at yr Bydd Mrs. Yvonne Davies a Mrs. Lowri Helfa Drysor ac eleni Tim a Sarah Lambert yn ymddeol ar ddiwedd y Morgan a’r teulu oedd yn gyfrifol am flwyddyn ysgol ar ôl bod yn dysgu yn yr osod y dasg. Roedd llwybr y daith yn ysgol am nifer o flynyddoedd. Bu Mrs. newydd i lawer ar yr Helfa ­ heibio Davies yn gweithio yn yr ysgol am Willowford, Eglwys Ilan a Groeswen ddwy flynedd ar hugain a Mrs. Lambert ond roedd pawb wedi cyrraedd yn ôl yn am ugain mlynedd. Dechreuodd Mrs sâff. Llongyfarchiadau i Dîm y Davies weithio yma fel athrawes Lobsgows (Cerith, Eirlys, Gwenfil a gyflenwi, gan fynd rhagddi i fod yn Penri) ar ennill. Edrychwn ymlaen at Mae’r Llyfrgell Teithiol yn rhan bwysig Bennaeth yr Adran Saesneg ac yn aelod Helfa’r flwyddyn nesaf yng ngofal teulu o wasanaeth Llyfrgelloedd Cyngor Sir o'r Uwch Dîm Rheoli. Hi fu'n gyfrifol Huw Roberts, Creigiau. Rhondda Cynon Taf. Mae detholiad am gychwyn a pharhau i weithio ar ein llawn o eitemau i’w benthyg ar y papur newyddion poblogaidd a Colli Winnie pedwar sy’n gwasanaethu cymunedau llwyddiannus "Seren Creigiau" sy'n Gyda tristwch daeth y newyddion am a lleoliadau sydd rywfaint o bellter o ymddangos bob tymor. Er nad yw'n farwolaeth Winnie (Y Garth ) Davies. adeilad llyfrgell leol. Mae llyfrgelloedd Yr adeg yma y llynedd roeddem yn siarad Cymraeg ei hunan, bu'n cyd­ teithiol hefyd yn ymweld ag unedau tai weithio'n ddiflino â Phenaethiaid yr dathlu ei phen­blwydd yn gant oed a tan lloches. Gwneir pob taith bob pythefnos. Adran Gymraeg ar hyd y blynyddoedd yn ddiweddar iawn roedd hi’n parhau i Yn ddiweddar ychwanegwyd at waith er mwyn creu ethos un ysgol a geir yn gerdded yn gyson i wneud ei siopa yn y y Llyfrgell deithiol yn yr ardal gyda ein hysgol ddwyieithog a'n cynorthwyo i pentref. galwadau bob pythefnos yn ardaloedd gyrraedd y nod o fod yn "ficrcosm go Ton teg, Efail Isaf a Llanilltud Faerdref. iawn o gymdeithas ddwyieithog". Bydd y Llyfrgell yn gwneud y rownd Cychwynnodd Mrs. Lambert yma TONYREFAIL yma nesaf ddydd Iau 8 Gorffennaf ac hefyd fel athrawes gyflenwi. Hyd at yn yna bob pythefnos. ddiweddar, hi oedd ein Cydlynydd Gohebydd Lleol: Ymhlith y Llyfrgellwyr sy’n edrych ar Anghenion Addysgol Arbennig ac o dan Helen Prosser ôl y Llyfrgell teithiol yn yr ardal mae ei harweiniad hi, cafodd yr ysgol ei 671577 Aled Thomas o Bontypridd. Mae’n chydnabod am ei hethos cynhwysol. adnabyddus fel un o gantorion Parti’r Gweithiodd yn galed y tu ôl i'r llenni er Pob lwc i’r tîm pêl­droed Efail ac mae’n siwr o roi cymorth i chi mwyn sicrhau bod plant ag Anghenion Llongyfarchiadau i fechgyn Tonyrefail os ofynnwch yn Gymraeg. Addysgol Arbennig yn cael eu trin yn dan 13 oed sydd wedi codi dros £4,000 Yn ogystal mae gwasanaeth cludo i’r deg ac yn derbyn yr holl gefnogaeth er mwyn cyfrannu tuag at y gost o cartref ar gael i’r rheiny nad ydyn nhw’n angenrheidiol er mwyn llwyddo. deithio i Awstria ar gyfer cystadleuaeth gallu ymweld â changen neu lyfrgell Bu cyfraniad y ddwy fel athrawon, Cwpan y Byd dan 13 oed. Bydd tîm deithiol. Caiff llyfrau Print Bras ac ar arweinwyr ac esiampl i bawb arall yn Tonyrefail yn cynrychioli Cymru yn y Gasetiau neu CD eu cludo i unigolion ys g o l G yn r a d d C r ei g i a u yn gystadleuaeth yn Linz yn Awstria. Mae yn eu cartrefi eu hunain. Mae anfesuradwy. Dymunwn ymddeoliad hir pum aelod o’r garfan yn ddisgyblion Trafnidiaeth Gymunedol ar gael hefyd i a hapus i'r ddwy. blwyddyn 7 ac 8 yn Ysgol Gyfun rai llyfrgelloedd. Llanhari – Gruffudd a Jac Clements, Am ragor o fanylion cysylltwch â Trip i Wembley Gwynfor Dafydd, Shaun Young a Joel. 01685 880061 O ganlyniad i garedigrwydd Mr Huw Cawn hanes y daith yn y rhifyn nesaf. Catherine.A.Langdon@rhondda­cynon­taff.gov.uk Pritchard, fe gafodd nifer fawr o blant Blwyddyn 6 yr ysgol y cyfle i deithio i Davies a'r actores Melinda Messenger. Stadiwm Bêl­droed Wembley yn Bu cyffro mawr wrth i rai o'r plant ddiweddar. Nid bws Cwmni Teithio lygadu Gary Barlow o'r grwp Take That Creigiau na Edwards oedd yn eu yng nghanol y dyrfa! disgwyl y tu allan i'r ysgol ar fore Doedd y dydd ddim ar ben eto Sadwrn, Mehefin l2eg, ond bws oherwydd cafodd pawb bryd o fwyd swyddogol Tîm Pêl­droed Lloegr! blasus yn ystafell Bobby Moore cyn Cafodd pob un ei lun wedi ei dynnu edrych ar gêm agoriadol Cwpan Pêl­ wrth gamu oddi ar y bws yn Wembley droed y Byd rhwng Lloegr a'r U.D.A. ar cyn cerdded i grombil y stadiwm. y sgrin enfawr. Cafodd y sgwad pêl­droed y fraint o Nid llond bws o blant tawel oedd yn gael rhedeg allan ar y cae fel teithio nôl i Creigiau (fel ag yr oedd yr chwaraewyr proffesiynol i dderbyn dwy oedolion wedi ei obeithio!) ond llond awr o hyfforddiant. Cafodd y gweddill bws o blant cyffrous oedd wedi cael eu diddori gan gyfweliadau byw gan sêr diwrnod i'r brenin a thrip bythgofiadwy. fel y gyn­nofwraig Olympaidd, Sharon Aled Thomas yn y Llyfrgell Diolch unwaith eto i Mr Pritchard. Tafod Elái Gorffennaf 2010 7 YSGOL GYNRADD CREIGIAU GYMRAEG GILFACH GOCH Gohebydd Lleol: EVAN JAMES Gohebydd Lleol: Nia Williams Betsi Griffiths 029 20890979 Llongyfarchiadau Llongyfarchiadau i Miss Kate Spencer a FFAIR HAF Gareth ar enedigaeth bachgen, brawd Clwb Criced Creigiau Cafwyd diwrnod ardderchog ar gyfer bach i Gracie. Dymuniadau gorau i chi Nid yw’n bosib gyrru heibio’r ‘rec’ heb Ffair Haf Cymunedau'n Gyntaf yn y fel teulu. sylwi ar gloriau newydd y Clwb criced! G a n o l f a n G y m d e i t h a s o l y n Dyma un yn unig o’r newidiadau Hendreforgan ddydd Sadwrn Mehefin Ffarwelio pwysig a ddigwyddodd i’r Clwb eleni. 5ed. Roedd y cae yn llawn atyniadau ar ‘Rydym yn ffarwelio a diolch o galon i Oherwydd llwyddiant y tîm llynedd gyfer y plant gyda Merigorownd ac ddwy athrawes am eu gwaith caled yn yr cafodd ei ddyrchafu i Gynghrair Criced atyniadau eraill. Roedd stondinau o bob ysgol. Byddant yn ein gadael ar ddiwedd Morgannwg a Mynwy. Mae wedi bod math yno hefyd ­ rhai i ddiddori ac eraill y tymor. Rydym yn dymuno’n dda i yn dipyn o gamp i baratoi’r maes ar i roi gwybodaeth ac eraill yn gwerthu. Mrs. Bethan Persa fydd yn dechrau gyfer y tymor, ac mae’r cloriau newydd Tu fewn, yn y Neuadd, roedd stondinau swydd newydd yn Ysgol Gymraeg Ifor yn goron ar y gwaith caled yma. crefftau a chardiau cyfarch. Ar ddiwedd Hael ac i Mrs. Natalie Lansdown yn Eto eleni mae o leiaf 50% o’r tîm y dydd cynhaliwyd Sioe Gwn. Roedd yn Ysgol Gymraeg Bronllwyn. cyntaf yn Gymry Cymraeg a braf yw ddiwrnod llwyddiannus iawn ac roedd y gweld bois ifanc fel Tom Innes ac Alex tywydd yn garedig dros ben. Gwellhad Buan. Moore sy’n ddisgyblion Blwyddyn 11 Dymuniadau gorau i Mrs. Joan Dummer ym Mhlasmawr, yn hawlio eu lle yn y am wellhad buan ar ôl ei llawdriniaeth SPARTANS tîm. yn yr ysbyty. Mae Cymdeithas y Spartans wrthi yn Hyd yma mae’r tîm wedi chwarae 7 brysur y dyddiau hyn yn paratoi ar gyfer gêm ac wedi ennill 4 ohonynt. Er mai Ymwelwyr eu hymweliad a Montsoreau ar lan y colli bu eu hanes yn erbyn Malpas Yn ystod y tymor ‘rydym wedi croesawu Loire Gŵyl Banc Awst. Cynhaliwyd ddydd Sadwrn 19 eg o Fehefin, nid oedd nifer o ymwelwyr i’r ysgol i siarad gyda Disgo yn y Clwb Cymdeithasol i godi modd tynnu’r wên o wyneb Martin gwahanol ddosbarthiadau ac i drafod arian ar gyfer y daith. Diolch i bawb o'u Powell oedd yn ennill ei 100 fed cap yn themâu’r dosbarth ­ daeth Y Parchedig cefnogwyr. Mae'r cysylltiad wedi mynd cynrychioli’r tîm cyntaf mewn gêm Simon Walkling i drafod arweinwyr o’r ymlaen am dros 30 mlynedd a gobeithio Gynghrair, a hynny ar ôl cyfanswm o Beibl, Y Ficer Michael Gable i siarad am y peri am lawer blwyddyn i ddod. 4115 o rediadau ( yn cynnwys 9 canrif)! yr eglwys a sut maent yn dathlu gwyliau Llongyfarchiadau mawr iddo gan Cristnogol arbennig, Mr. Brian Davies i CRONFA LOGAN LANGMEAD obeithio bod llawer o gemau a rhediadau wneud gweithdy ymarferol o archwilio Mae Mudiadau Gilfach a Tonyrefail i ddod. arteffactau Rhufeinig, P.C. Sian Jones i wedi bod wrthi yn gweithio'n galed yn siarad â phlant hynaf yr ysgol am ystod y misoedd diwethaf yn codi arian Dyweddïad ddiogelwch ar y we a sut i ddefnyddio ar gyfer Logan Langmead. Bachgen Roedd yn rhaid teithio bob cam i sir technoleg negesu’n ddiogel. bach tair blwydd oed yw Logan sy ddim fach yr ochor a thref hyfryd Aberaeron i yn gallu cerdded heb gymorth am iddo ddod o hyd i stori ramantaidd y mis Teithiau gael ei eni cyn pryd . Mae gobaith iddo yma! Llongyfarchiadau cynnes iawn i Mae nifer o ddosbarthiadau yn llawn allu cerdded pe bae yn cael Sián Beca a Martin Thomas o cyffro wrth baratoi ar gyfer teithiau llawdriniaeth yn America, felly mae Ddeiniolen ar eu dyweddiad yn diwedd tymor : mae dosbarthiadau 3 a 4 pobl yn ceisio casglu arian er mwyn ei ddiweddar. Yn wén o glust i glust ­ wedi mwynhau ymweld â’r Pysgodlyn anfon yno i gael triniaeth. Dymunwn yn mynte Sián ­ 'wi wedi aros yn ddigon yn Weston­Super­Mare, dosbarthiadau dda i'r achos a gobeithio y codant y hir, on'd do fe?'! Dymuniadau gorau i'r 5,6 a 7 wedi dysgu mwy am thema’r £60,000 sydd ei angen. ardd yng Ngerddi Dyffryn, dosbarth 8 yn ddau (a Morwen a Byron!) wrth iddynt drefnu eu priodas ym mis Tachwedd. ymweld â Phentref Rhufeinig Caerleon, Dysgodd nifer o blant sut i chwarae’r dosbarth 9 a 10 yn teithio i Amgueddfa recorder o’r newydd ac maent wrthi ar Filwrol Aberhonddu a dosbarthiadau 13 hyn o bryd yn meistroli’r ffidl. Yr Orsedd ac 14 yn mynd i Ganolfan yr Urdd ym Hoffai’r plant a’r athrawon ddiolch o Llongyfarchiadau i Mair Roberts, Mae Caerdydd i aros dros nos lle bydd galon i Siân am y cyfle euraid hwn a Arweinyddes Cantorion Creigiau, ar cyfle i fynd am dro o gwmpas y bae, i’r gobeithio nad oes gormod o niwed dderbyn Urdd Ofudd er Anrhydedd yr sinema ac i fferm Amelia am bicnic ac i wedi’i wneud i’w chlyw! Orsedd. Cafodd hyfforddiant yn Ysgol fwynhau’r awyr agored. Gerdd y Guildhall ac Ysgol Lwyfan Mabolgampau Italia Conte. Yn 1970 ffurfiodd grŵp o Prosiect Cerddoriaeth Cafwyd diwrnod llwyddiannus eto eleni gantorion a ddatblygodd maes o law i Mae plant dosbarthiadau 9,10 ac 11 yn y m M h a r c Y n y s a n g h a r a d . fod yn gôr Cantorion Creigiau. Eleni yr ysgol wedi bod ynghlwm â’r prosiect Llongyfarchiadau i lys Cynon ar ennill y bydd y côr yn dathlu 40 mlynedd ers ei cyffrous yma am flwyddyn dan ofal Ms. Mabolgampau. sefydlu, a Mair sydd wedi arwain y côr Siân Jenkins. Maent wedi bod wrth eu gydol y cyfnod hwn. Mae ei chyfraniad boddau yn mynychu gwersi recorders a Ffarwelio â Blwyddyn 6 fel beirniad ac unawdydd ar lwyfannau ffidlau bob bore Mawrth. Maent wedi Aeth plant blwyddyn 6 i ymweld â’u cenedlaethol a rhyngwladol yn arwydd cael cyfleoedd i ddysgu rhythmau, hysgol newydd ac rydym yn dymuno’n o'r parch sydd iddi fel cerddor nodau, sol­ffa a chaneuon difyr iawn. dda iddynt yno ym mis Medi. amryddawn. 8 Tafod Elái Gorffennaf 2010 CYNLLUN GOFAL GARTH OLWG Bydd Cynllun Chwarae yng Ngarth Olwg o 19 Gorffennaf i 13 Awst, 9yb—5yp. Mae angen bwcio lle drwy ffonio 01443 407570.

CYNLLUN CHWARAE HAF RHYD Y WAUN Yn ogystal â’r cynllun gofal yng Ngarth www.mentercaerdydd.org Olwg bydd hefyd cynllun chwarae agored yn 029 20 689 888 Menter Iaith Rhondda Cynon Taf cael ei chynnal yn Ysgol Uwchradd Rhyd y Llawr Cyntaf, 9 Y Stryd Fawr, Waun i blant rhwng 5 ag 11 oed. Bydd y Pontypridd. CF37 1QJ cynllun yn cychwyn Ddydd Llun Gorffennaf 01443 407570 17eg ac yn para tan ddydd Gwener Awst Cynlluniau Gofal Haf www.menteriaith.org 13eg, ac ar agor i bawb yn rhad ac am ddim rhwng 10.00 a 12.00. Ysgol Melin Gruffydd Hwyl dros yr Haf wythnos 1,2,3,4,5 a 6 Os ydych chi’n edrych ymlaen at wyliau’r Ysgol Treganna wythnos 1,2,3,4 a 5 Haf yn barod ac yn chwilio am bethau i Ysgol y Berllan Deg wythnos 1 a 2 wneud dros yr Haf gyda’r teulu, dewch i 8.30am – 5.30pm fwynhau gyda chriw Menter Iaith! Croeso i ddisgyblion dosbarth Os ydych chi’n mwynhau’r awyr iach ac derbyn, yn joio bod allan yn yr awyr agored beth am Bl 1, 2, 3, 4, 5 & 6 ddod ar daith natur o gwmpas Parc Gwledig Pris newydd ar gyfer yr haf Cwm Dâr…tybed pa fath o blanhigion a £15 y dydd! bywyd gwyllt allwch chi ddod o hyd iddyn nhw yn y Parc? Neu beth am ymuno â ni ar Tripiau pob dydd Mercher a daith beic o amgylch y parc. Peidiwch â Gwener, hwyl dŵr a barbeciw, phoeni os oes gennych chi ddim beic, allwch gweithdai chwaraeon, celf a chrefft, logi beic yn rhad ar y diwrnod. Beth am ddod â’r teulu cyfan am bicnic i coginio, ymwelwyr arbennig a llawer gae chwarae Ysgol Gartholwg? Am mwy! ddiwrnod o hwyl a sbri, ac amrywiaeth o Am fwy o wybodaeth cysylltwch â gemau yn addas ar gyfer pawb! Am fwy o [email protected] wybodaeth cysylltwch â Catrin Reynolds ar 02920 689888 07500 878 289/01443 407570 Ebost: [email protected]

Cofiwch fynd i wefan Menter Iaith i weld Cyrsiau Haf Uwchradd beth arall sydd yn digwydd yn eich ardal! am DDIM! www.menteriaith.org

Ewch i ‘Hwyl’ Haf www.cardiff.gov.uk/ Sesiynau chwarae i blant blynyddoedd 4 i 6 yng Nghaeau Y Gymraeg bob tro summerlearning neu Llandaf 10:00 tan 12:30 galwch 02920 872704 Gorffennaf 26ain i’r 30ain… Ydych chi eisiau i’r cyngor gyfathrebu chwiliwch am faneri’r â chi fel unigolyn, naill ai drwy lythyr Fenter a’r Urdd! neu dros y ffôn, trwy gyfrwng y Syrffio, Llangennith, Popeth am ddim cewch gofrestru Gymraeg? ar y diwrnod. Beicio Mynydd, Coginio, Os felly, mae angen i’ch enw chi fod ar gronfa ddata gofal cwsmer y cyngor. Pysgota, Merlota, Dewch draw am: Animeiddio/Film, Barbeciw, gemau dŵr, Ffoniwch, anfonwch lythyr neu neges celf a chrefft, chwaraeon, sgiliau ebost yn nodi’ch manylion (enw, Canwio, Perfformio syrcas a llawer mwy yng cyfeiriad a rhif ffôn) ar gyfer sylw staff nghwmni staff y Fenter a’r Urdd. Uned Gwasanaethau Cymraeg y Am fwy o wybodaeth cysylltwch cyngor a nodi’ch dewis. ag Awel Davies – 02920 689888 neu Uned Gwasanaethau Cymraeg Tŷ Trevithick Abercynon Aberpennar [email protected] CF45 4UQ

Caroline.m.mortimer@ rhondda­cynon­taf.gov.uk Cwis Cymraeg 01443 744033 / 744069 Fe fydd cwis Cymraeg nesaf y Fenter yn cael ei gynnal Nos Sul, Gorffennaf y 25ain yn y Mochyn Du am 8 yh. Perfformiad We­Hei Ffwrnais Awen £1 y person. Tafod Elái Gorffennaf 2010 9 Enillwyr Dawns Stepio 12 ­ 25 oed CYLCH MEITHRIN EFAIL ISAF 3ydd, Adran Bro Taf Bob bore Eisteddfod yr Urdd Mawrth, Mercher, a Gwener Cyfansoddi Sgript Wreiddiol Bl. 7, 8 a 9 9.30 ­ 1.00 Llanerchaeron 2010 2il Gwynfor Dafydd, Ysgol Gyfun Llanhari Bore Iau 9.30 ­ 12.30pm TI A FI EFAIL ISAF Cyfansoddi Sgript Wreiddiol Bl.10 a dan 19 Ensemble Lleisiol Bl 6 ac iau Dydd Iau 12.45pm ­ 3.00pm 1af , Ysgol Gymraeg Llantrisant, oed. 1af Carys Tudor, Ysgol Gyfun Llanhari, 2il Bethan Aur Jones, Ysgol Gyfun Llanhari Yn Neuadd y Pentref, Efail Isaf Manylion: 01443 208806 Cân Actol Bl 6 ac iau (Ysg. hyd 100) 2il, Adran Bro Taf Gwaith Creadigol 3D Bl. 7 ac 8 2il Alaw Griffiths, Ysgol Gyfun Garth Olwg TI A FI BEDDAU Dawns Werin Bl 6 ac iau(Ysg. hyd 100/ Bob bore Mercher 10.00 ­ 2D Tecstilau Bl. 2 ac iau Adran hyd 50) 2il, Adran Bro Taf 11.30a.m. 2il Lili Griffith, Ysgol Gymraeg Llantrisant yn Festri Capel Castellau, Beddau Côr (Adran) Bl 6 ac iau 2il, Adran Bro Taf Print Lliw Bl. 7, 8 a 9 TI A FI TONTEG 3ydd Ifan Griffiths, Ysgol Gyfun Llanhari Bob dydd Mawrth 10 ­ 11.30 Côr (Adran) Bl 9 ac iau yn Festri Capel Salem, Tonteg Printiau Du a Gwyn Bl. 2 ac iau 1af, Adran Y Cwm 1af Ioan Watkins, Ysgol Gymraeg Llantrisant CYLCH MEITHRIN CREIGIAU Dawns Werin Unigol i Fechgyn Bl 9 ac iau Mercher a Iau 1af Trystan Gruffydd, Adran Bro Taf, Printiau Du a Gwyn Bl. 3 a 4 9.30 ­ 12 3ydd Ffion Hâf Jones, Ysgol Gynradd TI A FI CREIGIAU Dawns Werin Bl 7, 8 a 9 Bore Gwener 9.30 ­ 11.30 1af, Adran Bro Taf Gymraeg Tonyrefail Neuadd y Sgowtiaid Printiau Du a Gwyn Bl. 7, 8 a 9 Unawd Piano Bl 7­ 9 Y Terrace, Creigiau 1af Ifan Jenkin, Ysgol Gyfun Llanhari, 3ydd Ifan Griffiths, Ysgol Gyfun Llanhari Manylion: 07866 087042

Llefaru Unigol Bl 10 a dan 19 oed Gemwaith Bl. 3 a 4 TI A FI PENTRE’R EGLWYS 3ydd Jay Worley, Ysgol Gyfun Garth Olwg 3ydd Ffion Hart, Ysgol Gynradd Dolau 1.15­2.45p.m. Neuadd Y Plwyf Bob dydd Iau

CYLCH MEITHRIN CILFYNYDD Bore Llun, Mercher a Iau 9.30­11.30 TI A FI CILFYNYDD Dydd Gwener 9.30­11.30 Neuadd Y Gymuned, Stryd Howell,Cilfynydd. Dawns Stepio Manylion: Ann 07811 791597 Adran Bro Taf CYLCH MEITHRIN BRYNNA Dydd Llun ­ Gwener 9.30 ­ 12.30 01443 229723

CYLCH MEITHRIN PONTYCLUN Dydd Llun ­ Gwener 9 ­ 12 07912 101506 Ti a Fi Pontyclun Prynhawn Llun 1.15 ­ 2.45

CYLCH MEITHRIN THOMASTOWN Dydd Llun ­ Iau 9.15 ­ 11.45 Ti a Fi bore Gwener 9.30 ­ 11.30 07757 633249

CYLCH MEITHRIN LLANHARI Mawrth a Mercher 1 ­ 3pm Neuadd Gymunedol Llanhari

Teleri Jones Swyddog Datblygu Rhondda Taf Mudiad Ysgolion Meithrin 07800 540316 [email protected] 10 Tafod Elái Gorffennaf 2010

LLANTRISANT Yn ychwanegol at hynny, ceir GROESFAEN sylwadau ar natur yr arfer, ac yn benodol ar ‘Bullring’ Llantrisant, gan MEISGYN yr hanesydd Cadrawd a drigai ym Gohebydd y Mis: mhentref Llangynwyd. ‘The whole Allan James place surrounding the bullring’, meddai, ‘resembled an Amphitheatre, Hen Newyddion fywyd hen drigolion Morgannwg er and was a coign of vantage to the Yn ddiweddar dathlwyd hen arfer yn nad oedd mor boblogaidd ag ymladd onlookers’. Diddymwyd cyfarth y pentref a alwyd gan yr hanesydd ceiliogod. Ceir gwahanol gyfeiriadau teirw yn statudol yn 1826, ‘the stone Taliesin Morgan yn ‘Perambulation at yr arfer gan William Thomas, and the ring at Llantisant were of the Boundaries’ (Gw. ‘History of ysgolfeistr ym Mro Morgannwg, a removed from the old site, and taken Llantrisant’ a gyhoeddwyd yn 1898). fu’n cofnodi pob math o fanylion to the Common, where it still Mae’n debyg fod gwasanaeth difyr yn ei ddyddiadur sy’n remains’. Yn olaf, ymddengys fod y crefyddol yn rhan o’r hen arfer a’r cwmpasu’r blynyddoedd 1762­1795. term yn ddigon cyfarwydd ar lafar achlysur yn cael ei ystyried yn ddull Wrth drafod helyntion gŵyl Sain gwlad ar un adeg i Cadrawd allu o sancteiddio ffiniau’r hen Ffagan yn 1764, er enghraifft, cyfeirio at ddefnydd trosiadol o’r fwrdeistref. Wele gyfle, yr un pryd, i dywed : ‘They baited a Bull by ymadrodd : ‘Bwlring / Bullring : dynnu sylw at y term a arferir am Jenkin John’s house, which broke the Cyfarthfa teirw – bull baiting : ‘W’th ganol y pentref sef y ‘Bullring’. ring and went away, but an old Quiet y bwlring o hyd w i, does dim Roedd cyfarth teirw neu ‘bull Bull ­­­ was soon taken and Baited gorffws i gial’. (I am continually at baiting’ yn un o’r hen arferion by the River again, without damage’. the bullring, there is no rest). barbaraidd hynny a oedd yn rhan o

L NE Ydych chi‛n gwybod ble Sut ydych R chi‛n mynd CO mae‛r adeiladau enwog y yma? ar eich t gwyliau? an Pl Lliwiwch y lluniau Tafod Elái Gorffennaf 2010 11 Ysgol C Dyma gyfle arall i chi Gynradd C R O E S A I R ennill Tocyn Llyfrau Castellau (Lluniau tudalen 16) L Wythnos Aml ddiwylliannol C a f w y d w y t h n o s b r y s u r o 1 1 2 2 3 4 5 6 7 weithgareddau yn yr ysgol a chyfle i bob dosbarth ddysgu am fywyd, 8 traddodiad ac arferion gwledydd sy’n rhan o Gwpan y Byd 2010. O fwyta 9 ‘nwdls’ gyda ‘chopsticks’ i greu modelau 3D o’r Tŵr Eiffel, roedd 10 bwrlwm o fwynhad a gwaith creadigol yn mynd ymlaen, o’r dosbarth meithrin i 11 12 fyny at flwyddyn 6. 13 14 Ymweliadau Aeth Blwyddyn 1 a 2 i Sain Ffagan i 15 19 weld y gwahanol fathau o gartrefi ac i ddysgu am ddiwrnod golchi erstalwm gyda Beti Bwt. 16 17 Fel rhan o waith y tymor aeth blynyddoedd 4,5 a 6 i Fae Caerdydd. 18 Cawsant gyfle i deithio ar y cwch a’r trên ac i ymweld ag adeiladau’r Bae. 18 19 20 19 21 Diolch i Theatr Gwent am berfformio sioe yn seiliedig ar yr Ail Ryfel Byd i 22 ddisgyblion yr Adran Iau ­ sioe addysgiadol a chyffrous yn cwmpasu ac 21 23 atgyfnerthu gwaith y tymor. Diolch hefyd i Mrs Pickard am ddod i 24 gyflwyno gwybodaeth am ei hymweliad diweddar â De Affrica a’r gwaith elusennol y mae ei mab, Aled Pickard Atebion i: Croesair Col yn ei wneud yno. Roedd y gwasanaeth 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, yn clymu’n hyfryd á’r wythnos Meisgyn, Pontyclun. CF72 8QX Ar Draws amlddiwylliannol a phencampwriaeth erbyn 20 Gorffennaf 2010 3. Dealltwriaeth (9) Cwpan y Byd. 8. Rhagoriaeth (4) 9. Crwydrol (8) Pawb yn cerdded 10. Hwyrach (6) Bu’r ysgol gyfan yn cerdded o amgylch Atebion Mehefin 13. Y dyn drwg (5) tir yr ysgol ar gyfer elusen Brake, ‘The 14. Rhoi i farwolaeth (7) 1 W 2 A 3 A 4 O A D 15. Caban (3) walking bus’. Diolch i bawb am gymryd P E N S Y F R D A N D O D rhan, a’r holl staff hefyd. 16. Arswydus (7) I G R 9 Y S R 17. Briw (5) C R A W C I A N I A G O 21. Y byd arall (6) Eco ‘sgolion R F 11 C L Diolch i’r Eco Bwyllgor am ei gwaith 22. Y mesur mwyaf posibl (8) C E I N D E R C R A W N dyfalbarhaus yn ailgylchu a lleihau 23. Ceisio (4) B D C 19 14 Y 15 gwastraff yn yr ysgol. Maent hefyd wedi 24. Effaith (9) B O N D O 18 C Y S G O D I bod yn brysur yn compostio crwyn 20 L I D W ffrwythau a llysiau ac yn gwneud I Lawr O F E R 19 C Y L CH E D A U arolwg o dyfiant ac amgylchedd y pwll 1. Tollydd (9) 22 A G O A N F dwr. 2. Hepian (9) T R O E D F E I N C I A U 4. Rhoi’r gorau i (5) 24 CH L L S I N Ysgolion Iach 5. Diwedydd (7) Diolch i Mrs Siân Lloyd am ei gwaith 6. Call (4) diwyg ac am ennill gwobr gyntaf 7. Ceffyl ifanc (4) Ysgolion Iach ar gyfer yr ysgol. 11. Gwerthiant (9) Croeso 12. Hoedeniaeth (9) Croeso cynnes i Mr Iwan James a fydd Trawsgwlad 14. Rhifol benywaidd (3) yn ymuno â staff Castellau yn fuan. Mae 15. Symud ôl a blaen (7) Llongyfarchiadau i ddisgyblion Mr James yn dysgu yn Ysgol Y Ferch o blynyddoedd 5 a 6 a fu’n cynrychioli’r 18. Sticil (5) Sger ar hyn o bryd a bydd yn dod i 19. Danfon (4) ysgol yng nghystadleuaeth trawsgwlad Flwyddyn 6 ym mis Medi. yr Urdd yn Ysgol Heol y Celyn. 20 I lawr (4) 12 Tafod Elái Gorffennaf 2010 Ysgol Gynradd Ysgol Dolau Gynradd Gymraeg Dan­yr­Ogof Garth Olwg Aeth plant y Meithrin a Derbyn ar ymweliad i Dan yr Ogof i gwrdd â’r DJ Radio Cymru mapiau ar daith natur, ateb cwestiynau deinosoriaid fel rhan o’u gwaith thema. Ddydd Gwener, y 14fed o Fai, roeddwn mewn cwis am anifeiliaid a phlanhigion, Cafodd y plant amser cyffrous yn gweld yn teimlo’n gyffrous wrth ddod i’r ac yn chwilota gyda rhwydi mewn a chlywed y creaduriaid rhyfeddol yma. ysgol. Roeddwn yn teimlo’n gyffrous pyllau dŵr. Roedd y tywydd yn Hefyd, cawson gyfle i ymweld â’r oherwydd roeddwn ar fin cael cyfle i fendigedig a chafodd pawb amser ogofau a’r fferm ­ gwelon gannoedd o fod yn ‘DJ y Dydd’ ar Radio Cymru. gwych. benbyliaid yn y pwll! Diwrnod braf a Cefais alwad ffôn y bore hwnnw gan hwylus ­ gyda phawb yn mwynhau Caryl Parri Jones a Daf Du. Roeddwn Traws Gwlad hufen ia cyn dychwelyd adre. i’n siarad gyda nhw ar ffôn yr ysgol yn Llongyfarchiadau mawr i bawb a swyddfa’r Pennaeth. Cyn i mi ddod i’r gystadlodd yng nghystadleuaeth ‘Traws Pêl­ rwyd ysgol y bore hwnnw, roeddwn wedi Gwlad’ yr Urdd. Dyma’r canlyniadau; Llongyfarchiadau i dîm pêl­rwyd yr paratoi cyflwyniad i’r gân a ddewisais, Tîm bechgyn Blwyddyn 4 ­1af ysgol am ennill ei gêm gyntaf eleni yn sef ‘Pishyn’ gan Edward H Dafis. Ar ôl Tîm bechgyn Blwyddyn 5 ­ 3ydd erbyn Ysgol Gynradd Garth Olwg. ateb cwestiynau am fy hunan gyda’r Gwenno Davies merched Blwyddyn 4 – Enillodd y merched 8­2 gyda Emily a ddau, chwaraeon nhw’r gân. Yna 2ail Laura yn sgorio’r goliau. Da iawn rhoddais y ffôn i lawr yn llawn cyffro ­ Evan Lucas ­ bechgyn Blwyddyn 4 – 2il ferched ac edrychwn ymlaen at y gemau roedd siarad ar Radio Cymru yn brofiad Ieuan Morris – bechgyn Blwyddyn 4 – nesaf. gwych!!!! 3ydd Adroddiad gan Branwen Roberts Holly Huggins – merched Blwyddyn 5 ­ Rygbi Blwyddyn 4 & 5 Blwyddyn 6 2il Aeth y tîm rygbi i gystadlu yng nghystadleuaeth 7 bob ochr Carwyn Trip plant y Feithrin / Derbyn i’r Brysia wella! Jones. Gwnaeth 20 ysgol gystadlu a traeth ym Mhorthcawl Dymunwn yn dda i Mrs Evans sydd yn chyrhaeddom ni’r gêm derfynol! Mwynheuodd plant y Feithrin a Derbyn gwella ar ôl ei llawdriniaeth yn Chwaraeodd y bechgyn yn wych yn trip diwedd tymor i draeth Porthcawl. ddiweddar. Brysia nol aton ni Mrs erbyn Heol y Celyn ac roedden ar y Cawson ni hwyl a sbri yn padlo yn y Evans! blaen o 3 cais i 2 gyda munud ar ôl! môr ac yna adeiladu castell tywod! Ond, yn anffodus sgoriodd y tîm arall yn Uchafbwynt y trip wrth gwrs oedd Siop ffrwythau y munud olaf, gyda ni’n dod yn ail! Mae bwyta hufen ia ar y traeth. Diolch i O’r diwedd, mae siop ffrwythau Ysgol Mr Lewis yn awyddus iawn i ddechrau’r bawb am eu help a’u cwmni! Gynradd Gymraeg Garth Olwg wedi tymor ar ôl perfformiad gwych y tîm. agor! Diolch i Mrs Leyshon, plant y Trip i Lynnoedd Cosmeston. Cyngor a phlant Blwyddyn 6 am eu holl Manor Park Aeth plant Blwyddyn 1 ar drip i waith trefnu. Mae’r siop ffrwythau yn Aeth 48 o blant blwyddyn 5 a 6 ar Lynnoedd Cosmeston ym Mro rhan o’n gwaith ar ‘Ysgolion Iachus’. ymweliad i Manor Park yn Llanwrtyd Morgannwg ddydd Llun, Mehefin Mae’r siop ar agor bob amser chwarae, a m b e n w y t h n o s o h w y l a 21ain. Tra yno, bu’r plant yn dilyn ac mae amrywiaeth o ffrwythau ar gael. gweithgareddau awyr agored cyffrous. Cysylltwch â’r ysgol am fwy o fanylion. Gwnaeth y plant fwynhau canŵo, dringo, adeiladu rafft ­ dim ond i enwi gemau a phicnic. Uchafbwynt y dydd Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd ychydig o’r gweithgareddau. Cafodd oedd gweld taith yr eliffantod roedd pob Llongyfarchiadau mawr i bawb a fu’n pawb amser gwych gyda sawl plentyn dosbarth wedi creu ­ rhai lliwgar fel cynrychioli’r ysgol yn yr Eisteddfod yn syrthio i gysgu ar ôl dim ond 10 Elfed. Genedlaethol eleni. Diolch i’r holl staff munud o ffilm ar y nos Sul. Hwyl oedd am eu gwaith hefyd yn ystod y misoedd clywed ein henwau ar Bridge FM i 60’au a 70’au diwethaf. groesawu ni nol i ysgol. Mwynheuodd blwyddyn 3 a 4 diwrnod 60’au a 70’au! Gwisgon ni ein trowsus Cyngerdd offerynnol Sioe Gwyddoniaeth llydan a lliwgar a chwaraeon ni nifer o Cynhelir cyngerdd offerynnol yn neuadd Cafodd plant blwyddyn 1 ­ 6 gyfle i gemau 60’au a 70’au hwyl iawn tu fas! yr ysgol ar Orffennaf 7fed. Bydd cyfle i weld sioe gyffrous gan y theatr Cafon ni parti enfawr a creuon ni bwyd chi glywed y grŵp recorder yn ogystal ‘Kinetic’. Roedd y sioe yn ddoniol iawn parti blasus iawn! Mwynheuon ni â’r Gerddorfa ysgol yn perfformio. ac yn ein dysgu ni am elfennau ddawnsio i’n hoff ganeuon o’r 60’au a’r Cysylltwch â’r ysgol am fwy o fanylion. gwyddonol heb i ni ystyried! 70’au! Offer coginio Carnifal Elfed Rygbi Diolch i bawb a fu’n brysur yn casglu Cafodd plant y derbyn a meithrin hwyl a Aeth grŵp o flwyddyn 4 i gymryd rhan tocynnau ‘Flora’ ar gyfer derbyn offer sbri ar eu diwrnod carnifal Elfed. mewn gŵyl rygbi ‘Future Blues’ ym coginio am ddim. Mae’r plant yn edrych Cynhaliom yr ŵyl ar ôl dysgu am un mharc Caerdydd. Gŵyl o hwyl a ymlaen at ddefnyddio’r offer yn eu tebyg sy’n digwydd yn India. Felly, chwarae oedd gyda phawb yn fuddugol gwersi coginio. Casglwyd dros 800 o cafodd pawb gyfle i gymryd rhan yn y erbyn diwedd y dydd! docynnau! gweithgareddau ­ peintio gwynebau, Tafod Elái Gorffennaf 2010 13 Ysgol Dolau

Tîm Rygbi Tîm pêl­droed Ysgol Creigiau yn Wembley

Dan­yr­Ogof

Côr Adran Bro Taf yn Eisteddfod yr Urdd

Ysgol Garth Olwg

60au– 70au

Trip i Lyn Cosmeston Trip i Borthcawl

Stondin casglu tocynnau Flora ar Gwyddoniaeth Carnifal Elfed gyfer offer coginio 14 Tafod Elái Gorffennaf 2010 Llyfr y Mis Ydych chi wedi Y Bwthyn Cymreig dioddef oherwydd Llyfr y Mis Cyngor Llyfrau Cymru y mis hwn yw No Room To Live gan benthycwyr arian Wynford Ellis Owen. Lansiwyd y anghyfreithlon? gyfrol ddiwedd Mehefin ac mae eisoes wedi gwerthu’n dda yng Nghymru a Os ydych wedi dioddef oherwydd thu hwnt. Nid rhyfedd bod yr apêl yn benthycwyr arian anghyfreithlon eang gan fod cynnwys y gyfrol hon yn neu’n adnabod rhywun sydd wedi cyffwrdd â bywydau cymaint o bobl. dioddef, mae cymorth wrth law. Addasiad yw’r gyfrol o hunangofiant Sefydlwyd Uned Benthyca Arian yr awdur, Raslas bach a mawr, ond Anghyfreithlon yng Nghymru i helpu estynnwyd y cynnwys i ymwneud pobl sy’n cael problemau â mwy â’r broblem sydd wedi dod yn un benthycwyr anghyfreithlon ledled mor gyffredin yn ein cymdeithas erbyn C y mr u . M a e ’ r b e n t h y c w y r hyn, sef problem dibyniaeth ar alcohol anghyfreithlon hyn fel arfer yn codi neu gyffuriau – neu, yn wir, sawl peth cyfraddau llog gormodol ar yr arian a arall sy’n gallu caethiwo corff ac fenthycir ganddynt. Nid oes ganddynt Cafodd y llyfr newydd Y Bwthyn enaid. Neges fawr yr awdur, a fu ei drwydded benthyca ac yn aml byddant Cymreig: Arferion adeiladu tlodion y hunan yn gaeth i alcohol a chyffuriau yn defnyddio ymddygiad bygythiol i Gymru wledig, 1750­1900 ei lansio'n eraill, yw bod modd gwella o’r salwch godi ofn ar y rhai nad ydynt yn gallu swyddogol gan y Gweinidog (ac mae’n pwysleisio mai salwch yw talu'r arian yn ôl mewn pryd. Treftadaeth, Alun Ffred Jones, yn e). Er mor ddu y gall y sefyllfa fod, Sefydlwyd Uned Benthyca Arian Sefydliad Gweithwyr Oakdale, does dim rhaid aberthu popeth – mae Anghyfreithlon Cymru gan Safonau Amgueddfa Werin Sain Ffagan, ddydd modd cael dihangfa, ac mae modd byw Llun, 24 Mai. Masnach yng Nghymru â chyllid gan bywyd normal, cyflawn unwaith eto. Mae’r gyfrol hon gan Dr Eurwyn Lywodraeth y DU. Mae’r tîm o ddeg Mae cyhoeddi’r gyfrol hon yn Wiliam, Cadeirydd Comisiwn Brenhinol o swyddogion arbenigol yn gweithio gysylltiedig â’r bwriad gan Gyngor Cymru yn ganlyniad arolwg newydd ar y ag ystod o asiantaethau eraill i ymdrin Cymru ar Alcoholiaeth a Chyffuriau Bwthyn Cymreig. Mae’n ganlyniad oes o Eraill i sefydlu Yr Ystafell Fyw yng â benthycwyr anghyfreithlon ac atal y waith ar gartrefi cynhenid wedi eu Nghaerdydd yn y dyfodol agos. fasnach anghyfreithlon hon. Bydd y hadeiladu gan y Cymry, mewn Canolfan fydd hon lle gall unrhyw un swyddogion yn cynnig cymorth a partneriaeth ag Amgueddfa Cymru­ sy’n gaeth i ddibyniaeth o unrhyw fath chyngor i ddioddefwyr, gan eu helpu i National Museum Wales a’r Comisiwn (a’u teuluoedd), alw i mewn a chael ddod o hyd i gymorth ariannol arall Brenhinol. cyngor, cymorth a chynhaliaeth i’w a’u hamddiffyn os oes angen. Lansiwyd y gyfrol fel rhan o seminar helpu i ymdopi â’r sefyllfa. Bydd y Anogir unrhyw un â gwybodaeth am ar Y Bwthyn Cymreig, gan ymchwilio gwasanaeth hwn, dan ofal arbenigwyr fenthycwyr arian anghyfreithlon yng i hanes a chadwraeth y bwthyn traddodiadol, un o nodweddion mwyaf yn y maes, ar gael yn ddwyieithog bob Nghymru i gysylltu â’r rhif arbennig tirwedd Cymru. dydd o’r wythnos­ ac am ddim. Mae’r cyfrinachol hwn – 0300 123 3311. Yn ogystal â darlith gan Dr Eurwyn holl elw o werthiant y llyfr hwn yn Bydd yr holl alwadau’n gwbl gyfrinachol. Wiliam, cafwyd taith dywys dan mynd tuag at gynnal Yr Ystafell Fyw. arweiniad Dr Gerallt Nash o Amgueddfa Cyhoeddwyd No Room To Live gan Gall yr Uned hon helpu i amddiffyn y rhai sy’n agored i niwed drwy gael Werin Sain Ffagan. Cafwyd hefyd Gyngor Cymru ar Alcoholiaeth a drafodaeth gyda phanel o siaradwyr am Chyffuriau Eraill; pris £11.95. Gellir gwared â benthycwyr anghyfreithlon o gymunedau lleol. gadwraeth a defnyddio bythynnod a cael copïau yn eich siopau lleol neu diogelu technegau traddodiadol. Curwch y siarcod – ymladdwch yn oddi wrth y Cyngor ei hun ar Dywedodd Alun Ffred Jones, www.cyngorcymru.org.uk (02920 493 ôl! Gweinidog Treftadaeth, “Mae bythynnod 895). yn chwarae rhan unigryw mewn hanes cymdeithasol cefn gwlad Cymru. Rwy’n falch iawn eu bod yn cael eu cydnabod yng nghyfrol newydd wych Dr Wiliam. Mae’r gyfrol yn cynnwys oes o waith ac ymchwil ar hanes a chadwraeth bythynnod Cymru; adeiladau syml sydd yn rhan gynhenid o dirlun Cymru." “Gobeithio y bydd y gyfrol hon yn sicrhau bod bythynnod Cymreig yn parhau i gael eu diogelu fel bod cenedlaethau’r dyfodol yn gallu eu mwynhau." “Mae’n addas iawn fod y gyfrol yn cael ei lansio yn Sain Ffagan, lleoliad sy’n llawn enghreifftiau gwych o adeiladau hanesyddol Cymreig.” Tafod Elái Gorffennaf 2010 15 Cynllun Ieuenctid yr Urdd – YSGOL GYFUN Llwybrau i’r Brig Trawsgwlad yr GARTH OLWG Urdd Gweithgareddau Awyr Agored (Lluniau tudalen 16) Dros yr wythnosau diwethaf mae nifer o ddisgyblion yr ysgol wedi cael cyfle i Cynhaliwyd Trawsgwlad Cylch fynychu sesiynau gweithgareddau awyr Pontypridd a Llantrisant, ddydd Iau 17 Gêm Rygbi Cwpan Ardal agored! Mehefin, o amgylch caeau Ysgol Pontypridd ­14 Bu criw o 25 o ddisgyblion Blwyddyn Gynradd Heol y Celyn. Roeddem yn Cynhaliwyd y gêm derfynol ar Heol 10 ddigon ffodus i gael gwahoddiad lwcus iawn gyda’r tywydd, yn sych Sardis ar y 23 Ebrill eleni. Y drwy law Helen Williams, Swyddog gyda’r haul yn disgleirio! gwrthwynebwyr oedd ysgol “Pontypridd Chwaraeon yr Urdd i fynychu diwrnod Roeddem yn ffodus iawn, nid yn unig High”. Roedd tipyn o dasg yn wynebu agored yng Nghanolfan Dŵr Gwyn i gael safle mor hyfryd i gynnal Garth Olwg! Y tro diwethaf i’r ddau Rhyngwladol Caerdydd. Mae’r ganolfan trawsgwlad ond hefyd, gan taw dîm gyfarfod fe ennillodd “Ponty High” yn hollol unigryw, ac mae wedi cael ei disgyblion Heol y Celyn wnaeth greu’r yn gymharol hawdd. Beth oedd yn dewis fel canolfan hyfforddi tîm cwrs i ni. Diolch yn fawr iddyn nhw am mynd i ddigwydd y tro hwn? rhyngwladol Awstralia yn ystod y eu gwaith caled! Gemau Olympaidd yn 2010. Yn ystod y Yn amlwg roedd pawb wedi bod yn Roedd hi’n gêm gorfforol a chystadleuol bore mi gafodd pawb y cyfle i rafftio ymarfer, oherwydd roedd safon y iawn ­ y ddau dîm yn chwarae rygbi dŵr gwyn ar y cwrs arbennig yma. cystadlu mor uchel! agored a deniadol. Cafwyd sawl cyfnod Cyfle a phrofiad cyntaf nifer o’r Llongyfarchiadau i’r unigolion hir o’r bêl yn fyw, a’r chwarae yn mynd disgyblion i wisgo ‘wet suit’ heb son am canlynol am ddod i’r brig yn y rasys o un ochr o’r cae i’r llall. Garth Olwg eistedd mewn cwch lawr dyfroedd gwahanol: oedd â’r oruchafiaeth ac fe lwyddon gwyllt y cwrs unigryw hwn! Bechgyn Bl. 4: 1af – Elliot Jenkins – nhw i sgorio tri chais a throsi dau Mi wnaeth disgyblion Blwyddyn 8 a 9 Tonyrefail. 2ail – Evan Lucas – Garth ohonynt. fynychu sesiwn blasu ceufadu yn ystod Olwg. 3ydd – Ieuan Morris – Garth yr wythnosau diwethaf hefyd. Cafodd y Olwg . Roedd diwedd y gêm yn hynod criw gyfle i ddysgu sgiliau a derbyn Merched Bl. 4:1af – Annwen Gammon gyffrous. “Pontypridd High” yn ceisio hyfforddiant arbenigol oddi wrth ddau o – Gwauncelyn. 2ail – Gwenno Davies – dod 'nôl a gwasgu amddiffyn Garth swyddogion awyr agored newydd yr Garth Olwg. 3ydd – Morgan Evans – Olwg. Gwelwyd amddiffyn dewr ac Urdd dan gynllun Llwybrau i’r Brig. PontSionNorton. ymroddgar ac enillwyr haeddiannol Bechgyn Bl.5: 1af – Lewis Roberts – cwpan ardal Pontypridd eleni oedd Dolau. 2ail – Anas Aboukoura ­ Garth Olwg. 19­5 Sgorwyr: Dillon Prosiect Codi Ymwybyddiaeth Gwauncelyn. 3ydd – Guto Pari ­ Lewis, Corey Llewelyn, Luke Price. Peryglon Alcohol Llantrisant. Trosiad ­ Levi Knowles. Gwobrwywyd Dros wyliau’r Sulgwyn, mi wnaeth criw Merched Bl.5: 1af – Beca Ellis ­ Dillon Lewis fel Chwaraewr y gêm. o ddisgyblion Bl 9 gydweithio gyda Llantrisant. 2ail – Holly Higgins – Garth disgyblion Bl 10 Ysgol Y Cymer ar Olwg. 3ydd – Kate Maidment­Davies ­ Cyngerdd Haf brosiect Peryglon Alcohol. Mi wnaeth y Tonyrefail Nos Iau Mai 27 cynhaliwyd Cyngerdd criw drin a thrafod peryglon alcohol Bechgyn Bl.6: 1af – Liam Beere – Heol Haf i arddangos llwyddiannau’r ysgol ynghyd â chael cymhwyster OCN, a y Celyn. 2ail – Connor Dando – Dolau. yn Eisteddfod Sir yr Urdd. Roedd y chreu fideo byr ar y peryglon. Ac yna ar 3 yd d – J os ep h P r ot h er oe ­ Theatr yn llawn a’r eitemau yn cynnwys ôl yr holl waith caled fe aethon nhw i Gwauncelyn corau, unawdau lleisiol ac offerynnol, gyd i gael profiad o Feicio Modur. Merched Bl.6 1af – Bethan Evans ­ parti llefaru a chân actol. Roedd y Pontyclun. 2ail – Tegan Evans – Heol y noson yn llwyddiant mawr a phawb Celyn. 3ydd – Amy­Kate O’Sullivan ­ wedi rhoi o’u gorau. Pontyclun. Llongyfarchiadau i’r enillwyr, ond Eisteddfod yr Urdd Ceredigion llongyfarchiadau mawr hefyd a bawb Bu cystadlu brwd yn yr Eisteddfod yr wnaeth gymryd rhan, fe wnaeth pawb Urdd eleni hefyd gyda disgyblion o yn wych!! Flynyddoedd 7 a 13 wedi teithio i ardal Llanerchaeron i gymryd rhan mewn trawstoriad o gystadlaethau. Cafodd criw o’r disgyblion gyfle i aros yng Nghwrt y Cadno ac eraill mewn canolfan wersylla ar lan y môr yn Nhresaith. Llinellau ffôn Cymraeg Llongyfarchiadau mawr i Jay Worley o Flwyddyn 12 ar ddod yn drydydd yn y Mae llawer o wasanaethau gystadleuaeth Llefau 15 ­ 19. Diolch i yn darparu llinellau ffôn bawb a fu’n cystadlu ac i’r staff am y misoedd o hyfforddi o flaen llaw. Cymraeg. Ewch i Jay Worley, Blwyddyn 12. www.cymorth.com i gael y rhifau ffôn. 16 Tafod Elái Gorffennaf 2010 Lluniau Ysgol Castellau

Bu’r ysgol Taith i’r Bae gyfan yn cerdded ar Enillwyr Trawsgwlad yr Urdd gyfer elusen Brake.

Gweithgareddau Awyr Agored Cynllun Ieuenctid yr Urdd

Rafftio Dŵr Gwyn

Dysgu Sgiliau Ceufadu Cymeradwyo’r enillwyr