Acta Biologica 24/2017 (dawne Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Acta Biologica) Rada Redakcyjna / Editorial Board Vladimir Pésič (University of Montenegro) Andreas Martens (Karlsruhe University of Education) Stojmir Stojanovski (Hydrobiological Institute in Ohrid) Clémentine Fritsch (University of Antwerp) Leszek Jerzak (University of Zielona Góra) Barbara Płytycz (Jagiellonian University in Krakow) Maria Zając (Jagiellonian University in Krakow) Francesco Spada (University of Rome “La Sapienza”) Joana Abrantes (Universidade do Porto) Pedro J. Esteves (Universidade do Porto) Recenzenci / Reviewers Vladimir Pésič – University of Montenegro (Montenegro), Ralf Bastrop – University Rostock (Germany), Sergey Buga – Belarussian State University (Belarus), Oleksandr Puchkov – Institute of Zoology NAS (Ukraine), Zdeňka Svobodová – Czech Medical University (Czech Republic), Horst von Bannwarth – Universität zu Köln (Germany), Fedor Ciampor – Slovak Academy of Sciences (Slovakia), Giedre Visinskiene – Nature Research Centre (Lithuania), Jacek Międzobrodzki –Jagielonian University (Poland), Beata Krzewicka – Polish Academy of Sciences (Poland), Sead Hadziablahovic – Environmental Protection Agency (Montenegro), Robert Kościelniak – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie (Poland), Katarzyna Wojdak-Maksymiec – West Pomeranian University of Technology Szczecin (Poland), Izabela Gutowska – West Pomeranian University of Technology Szczecin (Poland), Magdalena Moska – Wrocław University of Environmental and Life Sciences (Poland) Redaktor naukowy / Editor dr hab. Dariusz Wysocki prof. US Sekretarz redakcji / Secretary Editor dr hab. Helena Więcław Korektor / Proofreader Elżbieta Blicharska Redakcja techniczna i skład komputerowy / Technical editorial and Text Design Wiesława Mazurkiewicz Projekt okładki / Cover design Bartosz Łukaszewski Czasopismo jest indeksowane / The journal is indexed Baza AGRO, Index Copernicus Pełna wersja publikacji / Full version of publication available www.wnus.edu.pl/ab Wersja papierowa jest wersją pierwotną / Paper version of the journal is an original version © Copyright by Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2017 ISSN 2450-8330 (dawne 1230-3976; 1640-6818) WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Wydanie I. Ark. wyd. 12,5. Ark. druk. 10,6. Format B5. SPIS TREŚCI / CONTENTS Magdalena Achrem, Lidia Skuza, Lucyna Kirczuk, Józef Domagała, Małgorzata Pilecka-Rapacz, Robert Czerniawski Assessment of genetic variability in common whitefish from the catchment area of the Oder river using microsatellite markers 5–13 Oleg Aleksandrowicz, Artsiom Ostrovsky Syntomus pallipes (Dejean, 1825) (Coleoptera: Carabidae) – ground beetle new to Belarus 15–18 Brygida Radawiec, Łukasz Baran, Przemysław Śmietana, Ewa Sarnacka, Andrzej Zawal Preliminary data on the epigeic beetle fauna (Coleoptera) of the Golczewskie Uroczysko Nature Reserve 19–27 Łukasz Baran, Brygida Radawiec, Andrzej Zawal, Anna Nowak, Przemysław Śmietana Epigeic beetles (Coleoptera) of the Lake Świdwie nature reserve 29–37 Alicja Ziemichód, Bogumiła Skotarczak QS – systems communication of Gram-negative bacterial cells 39–49 Alicja Ziemichód, Bogumiła Skotarczak QS – systems communication of Gram-positive bacterial cells 51–56 Tymoteusz Miller, Aleksandra Drozdowska, Andrzej Zawal, Gorzysław Poleszczuk Water quality and ecological role of urban lake: a case study of Słoneczne Lake in Szczecin (NW-Poland) 57–72 Artur Niechwiej Assemblages of stonefly larvae (Plecoptera) in the area of small hydrological structures, in the streams of the Kamienica Nawojowska river basin (The Beskid Sądecki) 73–88 Ewa Rębacz-Maron, Patryk Lisiecki Body satisfaction versus anthropometric and lifestyle characteristics in secondary school youth in a three-year study 89–99 Jakub Skorupski Growth hormone and growth hormone gene of the American mink (Neovison vison) – the current state of knowledge of one of the key hormones in one of the most intensively economically exploited species 101–132 Alicja Ziemichód, Bogumiła Skotarczak Molecular basis of quorum sensing signal-response systems in bacteria 133–140 Anetta Wieczorek, Kamila Tyczkowska Lichens and lichenicolous fungi of the “Golczewskie Uroczysko” nature reserve (NW Poland) 141–148 Anetta Wieczorek, Katarzyna Hnat Lichens and lichenicolous fungi of the “Wrzosowisko Sowno” nature reserve (NW Poland) 149–158 Anetta Wieczorek, Andrzej Łysko Lichen biota of the “Wrzosowiska Cedyńskie im. inż. Wiesława Czyżewskiego” nature reserve in the Cedynia Landscape Park (NW Poland) 159–170 4 #0# Acta Biologica 24/2017 | www.wnus.edu.pl/ab | DOI: 10.18276/ab.2017.24-02 | strony 5–13 Assessment of genetic variability in common whitefish from the catchment area of the Oder river using microsatellite markers Magdalena Achrem,1 Lidia Skuza,2 Lucyna Kirczuk,3 Józef Domagała,4 Małgorzata Pilecka-Rapacz,5 Robert Czerniawski6 1 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of Cell Biology, Molecular Biology and Biotechnology Center, Wąska 13, 71-415 Szczecin, Poland, e-mail: [email protected] 2 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of Cell Biology, Molecular Biology and Biotechnology Center, Wąska 13, 71-415 Szczecin, Poland, e-mail: [email protected] 3 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of General Zoology, Felczaka 3c, 71-412 Szczecin, Poland, e-mail: lucyna. [email protected] 4 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of General Zoology, Felczaka 3c, 71-412 Szczecin, Poland, e-mail: jozef. [email protected] 5 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of General Zoology, Felczaka 3c, 71-412 Szczecin, Poland, e-mail: małgorzata. [email protected] 6 University of Szczecin, Faculty of Biology, Department of General Zoology, Felczaka 3c, 71-412 Szczecin, Poland, e-mail: robert. [email protected] Keywords Coregonus maraena, SSR, genetic variability Abstract Common whitefish Coregonus( maraena) in Poland belongs to the endangered species. The degradation of the environment causes common whitefish to lose its natural reproduction sites. The natural genetic structure of whitefish has been compromised by anthropogenetic activities involving eutrophication, river regulation, the introduction of non-native species and as well as excessive exploitation of the species. The genetic variability of common whitefish Coregonus( maraena) from 2 sites: Pomeranian Bay and the lower Oder river, was assessed using microsatellite markers. A total of 45 caught individuals were analysed (26 from Pomeranian Bay and 19 from the Oder river). Polymorphism at nine loci, Str60INRA, Str73INRA, Strutta 12, OmyFgt1TUF, Str85INRA, Str591INRA, Ssa85, Ssa197, T3-13 was assessed. The results indicated that all the investigated populations showed a high level of genetic variability. The level of genetic variability was determined using the FST parameter and was high investigated populations (0.215). Microsatellite analysis demonstrated a higher observed heterozygosity as compared with the expected heterozygosity in all the investigated populations. The FIS coefficient values below zero in all the investigated populations of common whitefish indicate the excess of heterozygotes. The high number of heterozygotes may be related with a more intense influx of genes from outside of the local population. The study demonstrated that microsatellite markers (SSR) are very useful in the assessment of the genetic variability of common whitefish Coregonus( maraena). Our results characterize the selected populations of whitefish and may be useful for further research on this endangered species. 5 Magdalena Achrem, Lidia Skuza, Lucyna Kirczuk, Józef Domagała, Małgorzata Pilecka-Rapacz, Robert Czerniawski Ocena zmienności genetycznej siei ze zlewni Odry z wykorzystaniem markerów mikrosatelitarnych Słowa kluczowe Coregonus maraena, SSR, zmienność genetyczna Streszczenie Sieja (Coregonus maraena) w Polsce zaliczana jest do gatunków zagrożonych. Degradacja ich naturalnego środowiska spowodowała, że gatunek ten traci miejsca naturalnego rozrodu. Naturalna struktura genetyczna siei została naruszona przez działania antropogeniczne z udziałem eutrofizacji, regulacji rzek, wprowadzaniem gatunków obcych, jak również nad- mierną eksploatację tego gatunku. Zmienność genetyczną dwóch populacji siei (Coregonus maraena) z Zatoki Pomorskiej i Dolnej Odry oceniano za pomocą markerów mikrosatelitar- nych. W sumie analizowano 45 pozyskanych osobników (26 z Zatoki Pomorskiej i 19 z Dolnej Odry). W pracy oceniano polimorfizm dziewięciu loci: Str60INRA, Str73INRA, Strutta 12 OmyFgt1TUF, Str85INRA, Str591INRA, Ssa85, Ssa197, T3-13. Wyniki wskazują, że obie ba- dane populacje wykazywały wysoką zmienność genetyczną. Stopień zmienności genetycznej ustalono za pomocą parametru FST i była ona wysoka dla badanych populacji – wynosiła 0,215. Analiza sekwencji mikrosatelitarnych wykazała wyższą obserwowaną heterozygotyczność w porównaniu z heterozygotycznością oczekiwaną wszystkich badanych populacji. Wartości współczynników FIS poniżej zera we wszystkich badanych populacjach siei ukazuje nadmiar heterozygot. Wysoka liczba heterozygot może być związana z bardziej intensywnym napływem genów spoza lokalnej populacji. Niniejsze badania ukazały, że markery mikrosatelitarne (SSR) markerów są bardzo przydatne w ocenie zmienności genetycznej siei (Coregonus maraena). Nasze wyniki ukazały charakterystykę dwóch wybranych populacji siei i mogą być przydatne do dalszych badań dotyczących tego zagrożonego gatunku. Introduction Common