HRANT DİNK VAKFI 2013 FAALİYET RAPORU

HRANT DINK FOUNDATION 2013 ANNUAL REPORT Hrant Dİnk’İn, 19 ocak 2007’de, gazetesİ Agos’un ÖnÜnde Öldürülmesİnden sonra, benzer acıların yenİden yaşanmaması İçİn; onun daha adİl ve özgür bİr dünyaya yönelİk hayallerİnİ, dİlİnİ ve yüreğİnİ yaşatmak amacıyla kuruldu. Etnİk, dİnİ, kültürel ve cİnsel tüm farklılıklarıyla herkes İçİn demokrasİ ve İnsan hakları talebİ, vakfın temel İlkesİdİr. Vakıf, İfade özgürlüğünün alabİldİğİne kullanıldığı, tüm farklılıkların teşvİk edİlİp yaşandığı, yaşatıldığı ve çoğaltıldığı, geçmİşe ve günümüze bakışımızda vİcdanın ağır bastığı bİr Türkİye ve dünya İçİn çalışır. Hrant Dİnk Vakfı olarak ‘uğruna yaşanası davamız’, dİyalog, barış, empatİ kültürünün hâkİm olduğu bİr gelecektİr.

HRANT DİNK VAKFI HRANT DıNK FOUNDATION

Hrant Dink Foundation was established after the assasınatıon of hrant dınk ın front of hıs newspaper agos on january 19, 2007, in order to avoid similar pains and to continue Hrant Dink’s legacy, his language and heart and his dream of a world that is more free and just. Democracy and human rights for everyone regardless of their ethnic, religious or cultural origin or gender is the Foundation’s main principle. The Foundation works for a Turkey and a world where freedom of expression is limitless and all differences are allowed, lived, appreciated, multiplied and conscience outweighs the way we look at today and the past. As the Hrant Dink Foundation ‘our cause worth living’ is a future where a culture of dialogue, peace and empathy prevails. halaskargazİ Cad. Sebat Apt. No:74 / 1 VAKIF ÇALIŞANLARI YÖNETİM KURULU YEDEK ÜYELERİ Osmanbey 34371 şİŞLİ / İSTANBUL / TR STAFF DEPUTY MEMBERS OF T: +90 212 240 33 61-62 F: +90 212 240 33 94 Hermİne Sayan THE BOARD OF DIRECTORS [email protected] www.hrantdink.org Vakıf Sekreterİ / admınıstratıon Ayşe Kadıoğlu, Sİbel Asna facebook.com/hrantdinkfoundation twitter.com/hrantdinkvakfi Murat Gözoğlu DENETİM KURULU ASİL ÜYELERİ instagram.com/hrantdinkfoundation Arşİv Sorumlusu / archıve manager youtube.com/hrantdinkvakfi AUDIT COMMITTEE PROJE SORUMLULARI Zabel Dİnk, Haykanoş Dİnk, Cengİz Aktar düzeltİ PROJECT STAFF edıtıng Burcu Becermen, Dença Kartun, Duygu coşkuntuna, DENETİM KURULU YEDEK ÜYELERİ emre can dağlıoğlu Emİne Kolİvar, Mehmet Ferda Balancar, DEPUTY MEMBERS OF THE AUDIT COMMITTEE Melİsa Akan, Melİsa Kabaracıyan, Nora MIldanoğlu, Hasrof Dİnk, Betül Tanbay redaksİyon Nuran gelİşlİ, Özge kantarcı, Rojdİt Barak, proofreadıng Zeynep Arslan, Zeynep Taşkın HUKUK DANIŞMANI burcu becermen LEGAL ADVISOR MÜTEVELLİ HEYETİ Fethİye Çetİn tasarım BOARD OF TRUSTEES Desıgn Rahİl Dİnk, Zabel Dİnk, HaykanOş Dİnk DANIŞMA KURULU sera dİNK Hasrof Dİnk, Yervant Dİnk, Arat Dİnk, Delal Dİnk ADVISORY BOARD Alİ Bayramoğlu, Alİ Nesİn, Alper Öktem, Mİzanpaj YÖNETİM KURULU ASİL ÜYELERİ Ayfer Bartu Candan, Ayşe Gül Altınay, layout BOARD OF DIRECTORS Ayşe Soysal, Betül Tanbay, MURAT GÖZOĞLU Bülent Erkmen, Cem Boyner, Cemal Uşak, Rahİl Dİnk Cengİz Aktar, Cüneyt Cebenoyan, baskı Başkan / Presıdent Çelİk Kurdoğlu, Dİana Kamparosyan, Prınted ın Delal Dİnk Dİkran Altun, Edhem Eldem, Etyen Mahçupyan, apa unıprint BASIM SAN. VE TİC. A.Ş. Başkan Yardımcısı / vıce presıdent Fuat Keyman, Füsun Eczacıbaşı, Hadımköy Mahallesi 434 Sokak No:6 Yervant Dİnk Görgün Taner, Gündüz Vassaf, Hİdayet Tuksal, 34555 Arnavutköy / İstanbul / TÜRKİYE Muhasİp Üye / Treasurer Joost Lagendijk, Mehmet Betİl, Tel : +90 212 798 28 40 Arat Dİnk Mehmet Erbudak, Mİthat Alam, Oral Çalışlar, Hasan Cemal Orhan Mİroğlu, Selahattİn Hakman, İbrahİm Betİl Serra Yılmaz, Tarhan Erdem, Tatyos Bebek, Tosun Terzİoğlu Tûba Çandar, Yıldız Ramazanoğlu, Yılmaz Erdoğan HRANT DİNK VAKFI FAALİYET RAPORU 2013 HRANT DINK FOUNDATION ANNUAL REPORT İÇİNDEKİLER contents

yenİ mekân hazırlıkları ‘İKİ YAKIN HALK İKİ UZAK KOMŞU (...)’ agbu gorız semİnerİ boğazİÇİ ÜnİversİTESİ 70 8 towards new premıses 39 ‘Two Close Peoples Two Far Neighbours (...)’ agbu gorız seminar 2013 Hrant Dink İnsan Hakları ve Hrant Dink İfade Özgürlüğü Konferansı 89 bogazıcı unıversıty MAnŞETİ KOMŞUDA ATALIM! TarİH ARŞİV 2013 Hrant Dink Memorial Lecture on Freedom 10 Türkiye-Ermenistan HISTORY ARCHIVE of Expression and Human Rights Gazeteciler Diyalog Programı ‘TarİHİ AÇMAK VE AŞMAK’ 40 let’s pin down the headline HRANT DİNK ARŞİVİ SABANCI ÜNİVERSİTESİ 12 ‘TO UNLOCK AND TRANSCEND HISTORY’ at the neighbour’s! 72 HRANT DINK ARCHIVE Hrant Dink Anısına Atölye Çalışmaları 2013 Hrant Dink Turkey-Armenia Journalists’ Dialogue Programme 90 sABANCI UNIVERSITY DİRAN BAKAR ARŞİVİ 2013 Hrant Dink Memorial Workshop müslümanlaş(tırıl)mış ermenİler GÖNÜLLÜLÜK PROGRAMI 73 DİRAN BAKAR ARCHIVE konferansı 46 VOLUNTEERING PROGRAMME 19 OCAK 2013 HAGOP AYVAZ ARŞİVİ 14 conference on ıslamızed 94 January 19th, 2013 Dİyalog İçİn Multİmedya 74 THE ARCHIVES OF HAGOP AYVAZ armenians Beklemekten Öte… İSTANBUL ERMENİ VAKIFLARI ARŞİVİ Tarİh araştırma Teşvİk Fonu Türkiye-Ermenistan Sınırından Hikâyeler The fund for the support of 75 ARCHIVES OF ARMENIAN FOUNDATIONS IN BAĞIŞÇILARIMIZ 22 48 Multimedia for Dialogue 102 hıstorıcal research ISTANBUL DONATIONS Beyond Waiting… Anadolu Ermenİlerİ Sözlü Tarİh Projesİ Stories from Turkey-Armenia Border Oral History Study 24 KAPALI SINIR... YAYINLAR DESTEKÇİLERİMİZ on the Armenians of Anatolia 52 THE SEALED BORDER... 76 PUBLICATIONS 103 SUPPORTERS

KÜLTÜR SANAT DEMOKRATİKLEŞME VE İNSAN HAKLARI 2013 HRANT DİNK ANMALARI BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU 28 CULTURE AND ARTS 54 DEMOCRATIZATION AND HUMAN RIGHTS 86 2013 Hrant Dınk MEmorıals 105 INDEPENDENT AUDIT REPORT ‘SIRTLAYIp GETİRENLERE...’ ‘dokun! demokratİkleşİRSİN!’ ‘İlahlara İllallah’ ‘To those who shouldered ‘Touch! You wıll democratıze!’ ‘Enough with the Divinities’ 30 and brought the books...’ 56 87 Hrant Dink Hrant Dink Hrant Dink MEDYADA NEFRET SÖYLEMİNİN İZLENMESİ GEZİLER VİCDAN FİLMLERİ 58 MEDIA WATCH ON HATE SPEECH 88 VISITS 32 FILMS ABOUT CONSCIENCE

2013 ULUSLARARASI HRANT DİNK ÖDÜLÜ tÜRKİYE VE ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ 64 2013 INTERNATIONAL HRANT DINK AWARD 36 turkey and armenia relatıons Vakfımızın genişleyen faaliyet alanları, arşivi ve Ofis alanlarından bir kısmının Agos gazetesine İlk tuğlaları koyanlar kütüphanesiyle birlikte, çeşitli proje ekiplerinin çalışma kiralanacak olan binanın, Hrant Dink’in ve Vakfın The persons who contributed the first alanı ihtiyacı, bizi daha büyük bir mekân arayışına kucaklayıcı ve paylaşımcı üslubunu yansıtacak, genç, bricks mİmarlar yöneltti. Neticede, Anarad Hığutyun İlköğretim Okulu çağdaş ve yeni teknolojilerle donatılan bir mekân olması denİz Cİhat aksel Archıtects Vakfı ile sağlanan anlaşma sonucu Pangaltı’ndaki 2004 ana hedefimiz. Bu çerçevede, projenin finansmanı için erdağ aksel haydar karabey yılından beri öğrencisi olmayan okul binası kiralandı ve yine katılımcı bir yöntemi benimseyerek, “Bir Tuğla cengİz aktar lorİ zakar binanın onarım ve tadilat işlerine başlandı. da Sen Koy!” çağrısı ile onlarca, yüzlerce katılımcının Ayşe Gül altınay hayrİye sözen ortak projesi haline geleceğine inandığımız bir girişimde Harbiye’de, toplu taşıma araçlarıyla ulaşıma son derece alaeddİn asna bulunduk. Bağış yapanların isimleri -uygun gördükleri emre savga elverişli bir konumda olan 800 m²’lik binada, geniş muratcan zİncİrcİ asna mehmet erkök ofis alanlarının yanı sıra, kütüphane, arşiv, çok amaçlı takdirde- Uluslararası Hrant Dink Ödülü’nün de tasarımcısı sİbel asna eylem efe salon ve bir sergi alanına kavuşacağız. Yeni mekânın Erdağ Aksel’in heykel duvarında yer alacak. tatyos bebek sunduğu imkânlarla azınlık hakları, tarih, kültür-sanat, İbrahİm betİl mühendİsler Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin gelişmesi konularındaki mehmet betİl Engıneers çalışmalarımızı genişleterek sürdürmeyi, binanın ayfer bartu candan nazar bİnatlı geçmişine yaraşır eğitim atölyeleri düzenlemeyi, kültür- cüneyt cebenoyan sanat etkinlikleri gerçekleştirmeyi, temellerini atmış hüsnü malkoç tûba çandar olduğumuz arşivleme çalışmalarını büyüterek, yeni dİnk aİlesİ kütüphanemizde Ermeni kültürünü ve tarihini araştırma dınk famıly Proje Koordİnatörü olanaklarını tüm araştırmacılara açmayı ve bu yolla faruk eczacıbaşı Project Coordinator ülkenin demokratikleşmesine, geçmişle yüzleşip sağlıklı füsun eczacıbaşı zeynep taşkın bir gelecek inşasına katkı sunmayı amaçlıyoruz. edhem eldem mehmet erbudak melİh ferelİ ayşe gözen yenİ mekân ahmet İnsel ayşe kadıoğlu 8 hazırlıkları fuat keyman alİ nesİn towards new premises harry parsekıan - frıends of hrant dınk alper öktem hermİne sayan ayşe soysal betül tanbay destekçİler Our Foundation’s expanding fields of activity, the The building will hire some of its working space to Agos görgün taner Supporters archive, the library and project teams’ working space Newspaper. Our main aspiration is to make a venue tosun terzİoğlu requirements compelled us to search for a bigger place. equipped with young, modern and new technologies that hİdayet şefkatlİ tuksal We signed a contract with Anarad Hığutyun Armenian reflect Hrant Dink’s and the Foundation’s inclusive and tarık tüten Primary School’s Foundation and hired the building of the sharing spirit. Within this concept frame, for the financing cemal uşak closed school, which had no students since 2004. Right of the project we adopted a participatory method and serra yılmaz after that we started a renovation. through our “Add a Brick!” appeal, we invited dozens and Nadya zİncİrcİ hundreds whom we believe will become the owners of this The 800-m² building is situated centrally (in Harbiye) and is easily accessible by public transportation. This building shared project. If they deem it appropriate – the names of will offer us wide working spaces, a library, an archive, a the supporters will displayed on the wall sculpture to be multi-purpose hall and an exhibition space. Thanks to the designed by our dear friend Erdağ Aksel, the designer of facilities of this new venue, we would like to expand our the International Hrant Dink Award statuette. activities in the fields of minority rights, history, culture and arts, Turkey-Armenia relations; organise trainings and workshops that honours the history of the building; organise cultural events; expand the existing archives and make the new library available for all researchers studying Armenian culture and history; and through these efforts we would like to contribute to the democratisation of the country, its coming to terms with the past and its building of a healthy future. Hrant Dİnk Vakfı, tarİh alanını Bu anlayış aynı zamanda canlı tezlerİn ve sloganların bİttİğİ geçmİşle yüzleşerek, varlığın kendİ doğal yaşam alanıyla yerden başlayan, vİcdana ve barış dİlİne yaslanan bağını gözetmekte; toplumların bİrbİrİnİ tanımasını daha farklı bİr gelecek O varlığın yaşadığı tecrübeden sağlayan ve eleştİrel bakışa yaratabİlmenİn anahtarı olarak yola çıkarak, tarİhİ, dondurulmuş, hİzmet eden gİrİşİmlerİ görür. mesafelİ bİr zaman dİlİmİ değİl, öncelİğİmİz olarak belİrledİk. Gerek Ermenİ tarİhİne, gerekse bugünkü bİlİncİmİzİn parçası kılmayı Çünkü vİcdanlı tarİh, umutlu Türkİye’nİn tarİhİne hedeflemektedİr. gelecek yaratır. İlİşkİn projeler, tarİh yazımına Vakıf olarak ortak bellek resmİ söylem dışından, yaratmaya yönelİk felsefİ ve etİk olarak yaklaşabİlme tüm sözlü tarİh çalışmalarını hedefİyle hazırlanmaktadır. desteklerken,

10 TARİH HISTORY

The Hrant Dink Foundation perceives approaching the writing of history The Foundation supports all oral the field of history from outside the official discourse. history studies aimed at creating a as the platform where the past can This approach takes into common memory. be confronted, consideration the bond between Projects that begin where theses and a different future based on a the living being and its natural and slogans end, conscientious living space. help societies become acquainted and peaceful language can be Departing from the experience of with one another and serve a created. this living being, critical view are given priority. Projects on both Armenian history it aims to render history not a Because, a history of conscience and the history of Turkey frozen and distant strip of time creates a future of hope. are prepared with the aim of but a part of our awareness in the philosophically and ethically present. Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde en önemli engel olarak Tarihin çözülecek bir yanı zaten yok... inkârı ya da ikrarı siyasal baskılarla ya da yasalarla Evet, tarih ve güncel siyaset arasındaki karmaşık ilişki görülen tarih tartışmaları, bugünden yarına Sadece anlaşılacak bir yanı var. Anlama ise, zamana dayatmak haksızlıktır. işte yine karşımızda. iki ülkenin üzerinde uzlaşı sağlayarak altından yayılmış bir öğrenme, bilgilenme ve idrak süreci Böylesi bir yöntem idrak sürecine indirilecek en büyük Cümlemiz bir kilitlenmenin varlığını kabul ediyoruz. kalkabilecekleri bir sorun olmaktan şimdilik uzak gerektiriyor. darbedir. İdrak edilmemiş bir inkârın veya ikrarın hiç Ancak şu var ki, bugün Türk-Ermeni ilişkilerine gözüküyor. Günübirlik devlet kararlarıyla asla sağlanamıyor. kimseye yararı da yoktur. Bu idrak sürecinin farkında baktığımızda, neyin kilit, neyin anahtar olduğunu da Bu da çok doğal, çünkü karşılıklı algılamalar ve olmayan veya görmezden gelenlerin iç ya da dış karıştırmış durumdayız. söylemler kilitlenmiş durumda. Tarih, çözülmesi gereken bir problem değil, dayatmaları, süreci kısaltacağı yerde uzatmaktadır. “Gel önce tarihi çözelim sonra ilişkiye geçelim” Üstelik tarihin asıl sahipleri devletler de değil... Halklar. öğrenilmesi algılanması ve idrak edilerek diyenlerle, “Gel ilişki kuralım, tarihin çözümünü ilişkinin Şu yaşanılan süreçte, Türkiye’den tarihsel gerçekliği O nedenle, Türkiye ile Ermenistan devletlerinin tarihi içselleştirilmesi gereken bir yaşanmışlıktır. akışına bırakalım” diyenler karşılıklı olarak inatlaşmış kabul etmesini bekleyenlerin ya da reddetmesini çözmesi, Türklerin ve Ermenilerin de çözdüğü anlamına Aslolan, Türkiye’nin tarihsel gerçekliğinin farkına durumda. dayatanların, Türk toplumunun güncel gerçekliğini iyi gelmiyor. Sonuçta, tarih konusunda devletler, siyasal varmasıdır. Birine göre siyaset kilit, tarih anahtar, diğerine göre okuyabildikleri söylenemez. bir uzlaşıya varsalar da, halklar arasındaki uzlaşı Bu da ancak Türkiye’deki demokrasi mücadelesinin tarih kilit, siyaset anahtar. Sonuçta, toplum gerçeği biliyor da inkâr ediyor değil, öyle siyasal kararlarla kolay kolay gerçekleşmiyor, gelişmesiyle mümkün olabilecektir. Bendeniz siyasetin anahtar olduğuna inananlardanım. bildiği gerçeği savunuyor. zaman içinde üretilecek moral ve etik ilişkilere ihtiyaç Şu gerçeği bir kez daha özetlemekte yarar var: Ve nedenleri ne olursa olsun tarihin kilidini açmak ve Bu toplum daha dünkü ‘Susurluk Vakası’nı, toprak duyuluyor. Türkiye’nin bugün önündeki problem ne ‘inkâr’ ne de aşmak hepimizin temel görevi. altından çıkan ‘Hizbullah cesetleri’ni hukuk dilinde Halklar arasında varolan buzdağları ancak kurulacak ‘ikrar’ sorunudur. tanımlamakta, adlandırmakta ve arkasını getirmekte ilişkilerin sıcaklığıyla eriyebiliyor. Türkiye’nin temel sorunu ‘idrak’tir. zorlanırken, 90 yıl önceki bir tarihi nasıl sancı çekmeden Ancak sağlanacak ilişki ve diyalog ortamlarında İdrak sürecinde ise Türkiye’nin ciddi bir şekilde algılayabilecek ve adlandırabilecek? karşılıklı algılar değişebiliyor. alternatif tarih etüdüne ve bunun için de demokratik bir Üstelik de yıllarca bu denli karşı bilgi bombardımanına Dolayısıyla ‘tarihin çözülmesi’ aslında gerçek bir ortama ihtiyacı var. tutulmuşken. kavram ve problem de değil. İdrak sürecini yaşamakta olan bir toplumun bireylerine

TARİHİ AÇMAK HRANT DİNK VE AŞMAK 12 AGOS To unlock and 27 Mayıs 2005 transcend history May 27th, 2005

The dispute over history is considered to be the most ‘solving history’ is not actually a real concept, or It is unfair, either through political pressure or laws, yesterday. So how is it to effortlessly and painlessly significant obstacle in Turkey-Armenia relations, a problem. There is nothing to be solved about to impose denial or acknowledgement upon the perceive and define a historical event of 90 years ago? and seems - for now - unlikely to be a problem the history anyway… It needs to be understood. And individuals of a society who are in the middle of a And especially after having been subjected to a two countries will strike a compromise over in the understanding necessitates a process of learning, process of comprehension. bombardment of counter-information for so many immediate future. enlightenment and comprehension, spread out over Such a method would be the greatest blow inflicted years. This is quite natural, because perceptions and time. It can never be achieved with save-the-day state on the process of comprehension. After all, denial or Yes, the complex relationship between history and discourses on both sides have reached a deadlock. decrees. acknowledgement without comprehension benefits no contemporary politics stands before us once again. Moreover, the real owners of history are not the two one. The internal or external impositions of those who History is not a problem that needs solving, but We all accept the existence of a deadlock. states… but the People. are either not aware of or prefer to turn a blind eye to an experience that has to be learned, perceived, However, there is also the fact that in Turkish- Therefore, a solution by the Turkish and Armenian this process of comprehension, extend the duration of comprehended and internalized. The essential point Armenian relations today, we are in a state of confusion states regarding history would not mean that the the process rather than reducing it. Turks and the Armenians have reached a solution. lies in Turkey becoming aware of its historical reality. over where to find the lock and the key. Ultimately, even if states manage to reach a political And this can only be achieved through the development In the process we are going through, it is impossible to There is a dogged standstill between those who compromise over history, the compromise between the of the struggle for democracy in Turkey. say that, those who expect Turkey to accept historical say, “Let us sort out history first and then establish two communities can not be simply achieved through It is important to summarize the following truth once reality or impose denial on it are reading the current relations,” and those who say, “Let us establish political decisions. Moral and ethical relationships are again: reality of Turkish society well. relations and leave the solution of history to the flow of necessary, and can only be produced over time. The problem Turkey faces today is neither a problem of After all, it is not that the society knows, or denies relations.” The icebergs that exist between the two societies can ‘denial’ or ‘acknowledgement.’ the truth; the society is defending the truth it knows. For one side, politics is the lock and history the key, and only melt with the warmth of the relationships that will Turkey’s main problem is ‘comprehension.’ This society has shown difficulty in defining, naming for the other history is the lock and politics the key. I be formed. And for the process of comprehension, Turkey seriously and doing whatever else is necessary in legal terms am among those who believe politics is the key. And Perceptions on both sides can only change in an needs an alternative study of history and for this, a regarding the ‘Susurluk Case’ or the unearthed whatever the motivation, it is a fundamental duty that environment of contact and dialogue. Therefore, democratic environment. ‘Hizbullah corpses’, events that have taken place only befalls all of us to unlock and transcend history. Hrant Dink Vakfı’nın Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Ermeni çocukları ve gençlerinin 1915 ölüm yürüyüşü Başkanı Rakel Dink, Boğaziçi Üniversitesi Rektörü ve MalatyaHAYDer işbirliğiyle ve Friedrich Ebert Vakfı, ve katliamlarından bu yolla kurtulduklarını biliyoruz. Gülay Barbarosoğlu, MalatyaHAYder Başkanı Hosrof Chrest Vakfı ve Olof Palme International Center’ın Yetişkinler arasından da Müslümanlarla evlenerek Köletavitoğlu ve Sabancı Üniversitesi’nden Ayşe Gül desteğiyle düzenlediği Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler kurtulan kadınların ve daha az sayıda olmakla birlikte, Altınay yaptı. “Bugün hiç sorgulanmayan, konuşulması Konferansı, 2-4 Kasım tarihleri arasında Boğaziçi erkeklerin olduğunu; daha istisnai durumlarda ise, bir dahi ağır olan sayfaları aralamak için buradayız” diyen Üniversitesi Albert Long Hall’da gerçekleştirildi. ailedeki, mahalledeki veya köydeki Ermenilerin önemli Rakel Dink’in ardından söz alan Gülay Barbarosoğlu, Bu konunun akademide araştırılması için bir giriş bir kısmının Müslümanlaşma yoluyla hayatta kaldığını “Bu konferans, Hrant Dink’e olan vefa borcumuzla, niteliğinde olması beklenen konferans, üç güne yayılmış da biliyoruz. Bu şekilde hayatta kalan Ermenilerin bir üniversitemizin bilimsel misyonunu bir araya getiren sekiz panel, bir yuvarlak masa toplantısı, bir forum ve kısmı, özellikle de erkekler, ilerleyen yıllarda Ermeni bir fırsattır” dedi. Hosrof Köletavitoğlu, konferansın bir atölye çalışmasından oluştu. Konferansla eşzamanlı aileleriyle tekrar bir araya gelmiş olsalar da, pek çoğu amacının çok uzun süredir tabu olan ama içten içe olarak konuyla ilgili film gösterimleri de yapıldı. Türk, Kürt, Arap isimleri alarak veya onlara bu isimler kanayan bir yara üzerinde çalışmalar yapmak olduğunu verilerek, hayatlarının kalanını Müslüman olarak ifade ederken, Ayşe Gül Altınay ise, “Fısıltılarla 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başı, Osmanlı geçirdiler, hikâyeleri kendilerinde saklı kaldı. Yakın başlayan bu hikâyeler gürül gürül akan sulara, sayıları coğrafyasında önemli siyasal ve toplumsal zamana kadar hiçbir tarih anlatısı, Müslümanlaş(tırıl) gittikçe artan anı, edebiyat, araştırma ve belgesellerle dönüşümlerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu arak hayatta kalan Ermenilerin hikâyelerine yer ifade bulmaya devam ediyor” diye konuştu. Proje Koordİnatörü dönüşümlerden bazıları, bireysel ve kitlesel din vermezken, son yıllarda çok sayıda roman, hayat Project Coordinator değiştirme deneyimlerini içermiş, çeşitli zamanlarda Konferans, Fethiye Çetin, Nebahat Akkoç ve Sibel hikâyesi, tanıklık ve tarihsel araştırma ile bu sessizlik Emİne Kolİvar ve süreçler sonucunda Müslümanlaş(tırıl)an çok Asna’nın kişisel hikâyelerini ele aldığı açılış sohbetinin kırılmaya başlandı. sayıda Ermeni olmuştur. Özellikle de 1915-16 yıllarında, ardından, ‘Tarihin Yükü, Tanımlamanın Siyaseti’ Proje Asİstanı Müslümanlaş(tırıl)an Ermenilerin sayısında önemli Osmanlı coğrafyasında, özellikle 1915 yılında başlıklı oturumla devam etti. Ayfer Bartu Candan’ın Project Assıstant bir artış yaşanmıştır. Tam sayılarını bilememekle yaşananların ve toplumsal yansımalarının incelendiği başkanlığında gerçekleştirilen oturumda, Zeynep duygu coşkuntuna birlikte, Müslüman aileler tarafından evlat edinilen bazı toplantının açılış konuşmalarını Hrant Dink Vakfı Türkyılmaz’ın, ABD’den Skype bağlantısıyla katıldığı

Müslümanlaş(Tırıl)mış

14 ERmenİler Konferansı The Conference on Islamized Armenians p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf proje ortakları project partners

The Conference on Islamized Armenians, organized by of 1915 through adoption by Muslim families. Among the Rakel Dink stated that “We are here today to crack open the Hrant Dink Foundation in cooperation with Boğaziçi adults, we know that there were women who survived by the pages of an issue that has never been questioned, University History Department and MalatyaHAYDer marrying a Muslim or, in fewer cases, men; and in even that is too heavy even for talking about it”, and with the support of Friedrich Ebert Foundation, Chrest more exceptional cases a whole family, neighbourhood Gülay Barbarosoğlu continued “This conference is an Foundation and Olof Palme International Center, or village of Armenians survived by Islamization. opportunity to perfectly merge the scientific mission of took place in Boğaziçi University’s Albert Long Hall on Even though many of the Armenians –especially men– our university with our debt to Hrant Dink.” While Hosrof November 2-4. The three-day conference, intended as a reunited with their families in upcoming years, many Köletavitoğlu expressed the aim of the conference as gateway to amplify the academic research on the issue, of them took Turkish, Kurdish or Arabic names and being able to work on an issue that has long remained consisted of eight panels, one round table discussion, remained a “Muslim” for the rest of their lives. Their a taboo, that still remains a bleeding wound; Ayşe Gül destekçİler one forum and one workshop. The conference also stories were kept silent. While until very recent times no Altınay expressed that “These stories, which started out as whispers, are now turning into flowing waters, into Supporters hosted simultaneous film screenings. narrative of history provided a place for the Armenians increasing numbers of memoirs, literature, research and The turn of the 20th century was a period of significant who survived by Islamizing, the last years saw an documentaries.” social and political transformation in the Ottoman increase in the numbers of novels, life stories, witnessing geography. Some of these transformations included and historical research that shed light on the issue. The conference started with the panel ‘‘Burden individual and collective acts of conversion, leading The conference, which was dedicated especially to of History, Politics of Naming’’ after the opening to a number of Armenians who (became) Islamized in the research of the events of 1915 and its societal conversation between Fethiye Çetin, Nebahat Akkoç and different times and processes. Especially during 1915- reflections, was opened with speeches by Rakel Dink Sibel Asna where they discussed their personal stories. 1916, the number of (forcibly) Islamized Armenians has (Hrant Dink Foundation President), Gülay Barbarosoğlu The first panel, chaired by Ayfer Bartu Candan, opened increased significantly. Although the exact number is not (Boğaziçi University President), Hosrof Köletavitoğlu with Skype connection to Zeynep Türkyılmaz in the US known, we know that some of the Armenian children and (MalatyaHAYDer President), and Ayşe Gül Altınay who delivered her paper on the Armenians of Trabzon, teenagers survived the death marches and massacres (Sabancı University). entitled “Researching and Conceptualizing Religious ve Trabzonlu Ermenilere değindiği sunumu ‘Din ise Osmanlı döneminde yaşanan Müslümanlaşma 3 Kasım Pazar gününün Ronald Grigor Suny sırasında tüm ailesini yitiren 1871 doğumlu Sara’nın Değiştirme Araştırma ve Kavramsallaştırmaları: sürecinin değişik aşamalarını ve kurallarını dile getirdi. başkanlığındaki ‘1915’te Müslümanlaş(tırılma); Tarih ve acıklı öyküsünü sundu. Toplantıya katılamayan Osmanlı ve Cumhuriyet Tarihi ve Tarih Yazımı ‘Hamidiye Katliamları Sırasında Toplu Din Değiştirme’ Tanıklık II’ başlıklı ilk panelinde; Halep bölgesindeki Rubina Peroomian’ın sunumundaysa, kimliklerini Üzerine Düşünceler’ adını taşıyordu. Avedis Hadjian başlıklı tebliği, toplantıya katılamayan Selim Deringil’in Ermeni kadınların hayatta kalma çabalarının farklı yitirmek zorunda bırakılmış Ermenilerin yeni konumları ‘Ermeni Patriği Şnork’un Anadolu Ermenileri ve yerine Ohannes Kılıçdağı sundu. boyutlarını ve Ermeni toplumu tarafından konunun sorgulandı ve onlar için kabul alanları yaratılması Bugünün Müslüman Ermenileri için Kullandığı Dörtlü ele alınış tarzını dile getiren Vahe Tachjian; Ermeni gereği dile getirildi. Tebliği, Rubina Peroomian adına Raymond Kévorkian başkanlığındaki ‘1915’te Sınıflandırma’, Ayşe Gül Altınay ise yeni bir akademik Soykırımı’nda kadın olmak üzerinden hayatta Arda Melkonian sundu. dil arayışının gerekliliğini ele aldığı ‘Etnisite, Millet Müslümanlaş(tırıl)ma; Tarih ve Tanıklık I’ başlıklı kalma yollarını anlatan Arda Melkonian; sözlü tarih ve Toplumsal Cinsiyet Ekseninde Müslümanlaş(tırıl) son panelde, Taner Akçam, ‘Ermenilerin Din çalışmaları çerçevesinde Ermeni çocukların yaşanmış Konferansın ikinci gününün üçüncü paneli, Yektan mış Ermenilere Dair Tarihsel Suskunluk ve Yeni Hafıza Değiştirmesinde Yapısal Bir Unsur Olarak Asimilasyon’ soykırım deneyimlerini araştıran Doris Melkonian; Türkyılmaz başkanlığında ‘Hafıza, Etnisite, Din: Kürt Çalışmaları’ tebliğlerini sundu. başlıklı sunumunda, asimilasyonun, soykırımın önemli ‘Müslüman Ermeniler’in sosyolojik bir katman olarak Kimliği’ başlığı altında yapıldı ve Ermenilerin yaşadığı unsurlarından biri olduğunu dile getirdi. Armen ele alınması gereğine değinen Ishkhan Chiftjian ve 1915- sürecin Kürt edebiyatı, öykü ve diğer alanlardaki Müslümanlaş(tırıl)ma sürecinin Hemşin örneği Marsoobian, ‘Anlatılmayan bir Kurtuluş Hikâyesi’ 1917 yılları arasında yaşanan sürgünlerin asimilasyon yansımaları konuşuldu. Panelde, Diyarbakır-Pasur üzerinden tartışıldığı ‘Müslümanlaş(tırıl)manın Uzak sürecini ve merkez ile uçlar arasındaki farklılaşmaları (Kulp) örneğini anlatan Adnan Çelik; Kürt edebiyatında ve Yakın Tarihi’ başlıklı ikinci oturum, Meltem Toksöz adlı araştırmasıyla, Merzifon’da kendi ailesinin anlatan Hilmar Kaiser söz aldı. Ermeni hikâyeleri araştırmasıyla Davut Yeşilmen; başkanlığında yapıldı. Sergey Vardanian, gerek Osmanlı Müslümanlaşma deneyimini ve Hıristiyan aileleri Kürtlerin, Ermenilere bakışını analiz eden Ramazan coğrafyasında, gerek SSCB’de yaşayan Hemşinlilerin, kurtarışını fotoğraflar eşliğinde anlattı. Oturum, Anna Günün ‘Hafızanın İzleri: Müzik, Yemek ve Anı Aras ve Besni Ermeni yetimlerinin hikâyesinden kesitler Ermeni, Hıristiyan ve Müslüman kimliklerini Aleksanyan’ın bir kurtarıcı olarak tanımlanan Rubern Çalışmaları’ başlıklı ikinci panelinin başkanlığını sunan Ümit Kurt ve Murad Uçaner tebliğlerini sundular. irdelerken; Serap Demir, Hemşinli Müslümanlaş(tırıl) Heryan’ı anlattığı ‘Ermeni Soykırımı Sonrasında Ermeni Ferhunde Özbay yaptı. Oturumda, Wendy Hamelink, mış Ermenilerin bu süreç boyunca gösterdiği özgün Kadın ve Çocukların Müslüman Ailelerden Kurtarılması’ Sasun Ermeni müziğini; Cafer Sarıkaya, ‘Ünye Günün son oturumu ‘Hafıza, Etnisite, Din: Dersim’, tutumları dile getirdi. Mahir Özkan, kendi aile hikâyesi ve Gayane Çobanyan’ın Ermenice sunduğu ‘Araplaşmış lokumu’ olarak bilinen çöreğin hikâyesini ve Nevin Murat Yüksel başkanlığında gerçekleşti. Panelde, üzerinden Hemşinli kimliğini; Uğur Bahadır Bayraktar Ermeniler Sorunu’ başlıklı tebliğleri ile son buldu. Yıldız Tahincioğlu, Ermenileri hedef alan saldırılar Nezahat Gündoğan ve Kazım Gündoğan, 1937-38

16 p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf

Conversion: Reflections on Ottoman and Republican the Hamidian Massacres 1894-1897” was presented by talked about the different dimensions of the survival had her paper presented by Arda Melkonian. In her History and Historiography.” Avedis Hadjian contributed Ohannes Kılıçdağı. efforts of Armenian women in Aleppo region and the article, she questioned the new identities of Armenians with “Patriarch Shnork’s Four Categories of Anatolian perceptions of these efforts by the Armenian community. who were forced to forego their identities and she The last panel of the day, chaired by Raymond Armenians and Today’s Muslim Armenians” and Ayşe Arda Melkonian presented the ways of survival pressed forth the necessity of acceptance. Kevorkian, was “Islamized in 1915: History and Bearing Gül Altınay emphasized the necessity for a new academic through gender during the Armenian genocide and Witness I” where Taner Akçam put assimilation as The third panel of the day was conducted under the language in her “The Historical and Historiographical Doris Melkonian contributed with her research on the a component of genocide in his “Assimilation as a rubric “Memory, Ethnicity, Religion: Kurdish Identity”, Silence on Islamized Armenians and New Memory Work genocide experiences of Armenian children within the along the Axis of Ethnicity, Nation, and Gender”. Structural Element in the Conversion of the Armenians.” framework of oral history. Ishkhan Chiftjian stated that chaired by Yektan Türkyılmaz. The general discussion Armen Marsoobian, with his “An Untold Story of Muslim Armenians shall be evaluated as a social strata, was about the reflections of Armenians’ experiences The 2nd panel, “The Recent and Distant History of Survival” talked about his own family’s Islamization whereas Hilmar Kaiser talked about the centre-periphery within Kurdish literature, short story and other fields. the Islamization” which discussed the process of experiences in Merzifon, and how they saved Christian differentiations and the assimilation processes of the Adnan Çelik presented the case of Diyarbakır – Pasur Islamization taking Hemshin as a case study, was families as well as photographs. The panel ended with 1915-1917 exiles. (Kulp), whereas Davut Yeşilmen researched narratives chaired by Meltem Toksöz. While Sergey Vardanyan Anna Aleksanyan’s presentation on Ruben Heryan, about Armenians within Kurdish literature. Ramazan questioned the Armenian, Christian and Muslim who is claimed to be a saviour, entitled “Ruben Heryan: The second panel of the day, “Traces of Memory: Music, Aras analysed the perception of the Armenians by the identities of Hemshinians living in the Ottoman Liberator of Armenian Women and Children from Muslim Food and Stories” was chaired by Ferhunde Özbay. The Kurds and Ümit Kurt, along with Murad Uçaner, told the Empire or in USSR; Serap Demir presented the unique panel included Wendy Hamelink, who presented Sasun Families after the Armenian Genocide” and Gayane story of Armenian orphans from Besni. attitudes of the Hemshinian Islamized Armenians Armenians’ music, Cafer Sarıkaya, who talked about Çobanyan’s “The Question of Arabized Armenians”, throughout this process. Mahir Özkan talked about his the story of a sweetmeat commonly known as “Ünye Last panel of the day was dedicated to “Memory, presented in Armenian. Hemshinian identity in conjunction with his family’s lokumu”, and Nevin Yıldız Tahincioğlu, whose speech Ethnicity, Religion: Dersim”, chaired by Murat Yüksel. story. Uğur Bahadır Bayraktar presented the various In the first panel of November 3rd, Sunday; bearing the was about the sad story of Sara, a woman born in 1871 The panel contained the discussion of 1937-1938 Dersim stages and rules of the conversion in the Ottoman title “Islamized in 1915: History and Bearing Witness who lost all of her family to attacks aimed at Armenians. massacres from the personal perspectives of the period. Selim Deringil’s paper, “Mass Conversion during II” chaired by Ronald Grigor Suny; Vahe Tachijan Rubina Peroomian, who could not attend the sessions, grandchildren by Nebahat and Kazım Gündoğan, of the Dersim Katliamı ve torunların kişisel anılarını; Hranush Gedikpaşa Ermeni Protestan Kilisesi Pastörü Krikor Kharatyan, Ermenice yaptığı sunumda Alevileşmiş Ağabaloğlu, Gazeteci ve Yazarlar Vakfı’ndan Cemal Ermeni kimliğini ve Gökçen B. Dinç ise Dersim Uşak ve gazeteci-yazar Hidayet Şefkatli Tuksal’ın Ermenilerini anlattı. ‘Din ve Kimlik’ konusunu tartıştığı yuvarlak masa toplantısının başkanlığını Rober Koptaş yaptı. Sohbet Konferans, 4 Kasım Pazar günü yapılan atölye süresince dinin dayatmacı bir yönü olmamasına karşın çalışmaları, ‘Hafıza ve Kimlik’ paneli, yuvarlak masa içinde doğduğu dönem, erk ve toplumsal dinamiklerin oturumu ve forumlarla sona erdi. Bilimsel toplantının onu farklı geliştirebileceği, bugünün insanının son gününde özellikle kişisel yüzleşmeler, kimlik sorgulayıcı yapısının, edinilen dogmalardan çıkış yolu ve din konuları ele alındı. Müge Gürsoy Sökmen göstereceği dile getirildi. başkanlığındaki ‘Hafıza ve Kimlik’ başlıklı panelde Konferans, Ayşe Gül Altınay’ın yönetimindeki konuşmacılar, Anadolu’da yaptıkları araştırma ve ‘Torunlar’ başlıklı forumla sona erdi. Forumda, kişisel incelemelerin analizlerini sundular. Laurence Ritter, deneyimlerin yanı sıra, ‘torunlar’ ile yapılan çalıştayın Güneydoğu Anadolu’da ortaya çıkan gizlenmiş sonuçları paylaşıldı. kimliklerin hikâyelerini; Alice von Bieberstein, etnik ve dini kimlik üzerine yapılan ayrımcılık ve öznelleştirmeyi Türkçe ve İngilizce simultane çeviri yapılan toplantı, anlattı. Oturum, psikolojik ve fiziksel ötekileştirmeyi Hrant Dink Vakfı’nın internet sitesinden her iki dilde de 1970 doğumlu Batmanlı torun Arman’ın gözünden canlı yayınlandı ve dünyanın dört bir yanından izlendi. anlatan Anoush Suni ve torunların hissettiklerini, kendi Konferansta sunulan tebliğleri içeren kitabın hikâyesinden yola çıkaran anlatan Helin Anahit’in Türkçesinin Haziran 2014’te, ilerleyen zamanlarda da sunumlarıyla son buldu. İngilizcesinin yayımlanması planlanıyor.

18 p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf

Alevized Armenian identity by Hranush Kharatyan in Krikor Ağabaloğlu (Gedikpaşa Armenian Protestant Armenian and of Dersim Armenians by Gökçen B. Dinç. Church - Pastor), Cemal Uşşak (President of The Journalists and Writers Foundation) and Hidayet Şefkatli The conference ended with workshops, “Memory and Tuksal (Journalist-Author). During the conversation, it Identity” panel, round table discussion and forum. became apparent that although religion is not imposing The last day of this scientific meeting was dedicated to by nature; its surrounding conditions, power and personal face-offs, identity and religion. societal dynamics could make it grow differently and the In the “Memory and Identity” panel, the researchers inquisitive nature of today’s human being could find a presented their analysis of their research conducted in way out of the learned dogmas. The conference ended Anatolia. Laurence Ritter narrated the stories of hidden with “Grandchildren” forum, conducted by Ayşe Gül identities in South Eastern Anatolia, whereas Alice von Altınay. The results of the “grandchildren” workshops as Bieberstein presented her research on discrimination well as personal experiences were shared. through ethnic and religious identities. The session The conference, simultaneously interpreted into English included Anoush Suni’s presentation on psychological and Turkish, was broadcasted online on the Hrant and physical othering through the eyes of Arman, a Dink Foundation’s website in both languages and was grandchild born in 1970 in Batman. The last presentation followed throughout the world. belonged to Helin Anahit, who narrated the emotions of the grandchildren while setting her own story as a In June 2014, the conference proceedings will be starting point. compiled in a publication in Turkish, to be followed by müslümanlaş(tırıl)mış ermenİler Konferansı the English version. Afİşİ The round table discussion on “Religion and Identity” conference on ıslamızed armenians was chaired by Rober Koptaş with the contribution of poster 07.11.2013 / Mİllİyet

03.11.2013 / taraf

28.10.2013 / evrensel 04.11.2013 / radİkal 08.11.2013 / agos

20 BASINdan PRESS CLIPPINGS

16.11.2013 / Özgür Gündem 07.11.2013 / Nor haraÇ 03.11.2013 / Mİllİyet 04.11.2013 / Today’s Zaman 06.11.2013 / HÜrrİyet Daıly news Hrant Dink Vakfı destekçilerinden Dr. Alper Öktem’in Eldem (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Raymond Kévorkian Çamurdan’ın yanına sığınmasıyla başlayan ve yıllar girişimi ve katkılarıyla oluşturulan Tarih Araştırma (Paris 8 Üniversitesi), Prof. Hans-Lukas Kieser (Zürih sonra iki ailenin yaşayan fertlerinin yeniden bir araya Teşvik Fonu, 1915’te Osmanlı topraklarındaki insani Üniversitesi) ve Prof. Boğos Levon Zekiyan’ın (Venedik gelmesiyle devam eden olayları anlattığı çalışmasıyla davranışların araştırılmasını, o dönemde aldıkları Ca’ Foscari Üniversitesi) oluşturduğu teşvik fonunun bu jüri tarafından 2.000 Euro’luk ödüle layık görüldü. yılki sahibi Ishkhan Chiftjian oldu. kararlarla karartılan yaşamlara umut olan kişilerin 2013 itibariyle bu fonun kapsamı genişletilmiş ve bulunmasını, vicdana dayalı kararlılıklarının Ishkhan Chiftjian ismi ‘Tarih ve Hafıza Araştırmaları Teşvik Fonu’ günümüzün toplumuyla paylaşılmasını, tarihin pek de Diploma derecesini 2007’de Leipzig Üniversitesi’nin olarak güncellenmiştir. 1915’te yaşananların insani konuşulmayan bu yüzünün aydınlatılmasına yönelik Teoloji Bölümü’nden aldıktan sonra, Ishkhan Chiftjian boyutlarının günümüze yansımaları, sonraki nesillerde araştırma yapılmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. doktora çalışmalarına aynı üniversitede soykırım, dil bıraktığı izler ve farklı hatırlanma biçimleri de, bu fon tarafından desteklenecek araştırmaların kapsamına 2013’te üçüncü defa verilen teşvik fonuyla, 1915’te, ve toplumsal hafıza konularına odaklanarak devam alınmış olup, 2014 yılı için başvurular bu kapsam Osmanlı topraklarında yaşananlar sırasında, günümüz etti. Leipzig Üniversitesi’nde Postmodern Teoloji dersi dahilinde alınmaya başlanmıştır. anlayışıyla ‘insan hakları savunuculuğu’ olarak verdi ve halen Haigazan Üniversitesi’ndeki ‘Soykırım değerlendirilebilecek davranışlarıyla bir başka insanın Çalışmaları’nda ders vermeye devam ediyor. Ermeni Proje Koordİnatörü Soykırımı üzerine Alman araştırmacılarla yapılmış yaşamına etkide bulunmuş, yaptıkları bugüne kadar Project Coordinator görüşmeler ve onlar tarafından yazılmış metinlerin bilinmeyen kişilerin, bilimsel araştırma yöntemleriyle Emİne Kolİvar toplandığı, ‘Voices from Germany’ ve ‘New Voices from belirlenmesine ve kamuoyuna mal edilmesine destek Germany’ adlı iki kitabın editörüdür. sağlanıyor. Proje Asİstanı Chiftjian, Sisli (bugünkü Kozan) Garabet Faracıyan ve Project Assıstant Jürisini Prof. Dr. Taner Akçam (Clark Üniversitesi), Prof. ailesinin 1920-22 yıllarında, Sis Müftüsü Hafız Osman duygu coşkuntuna Dr. Ayhan Aktar (Bilgi Üniversitesi), Prof. Dr. Edhem

Tarİh araştırma

22 Teşvİk Fonu The fund for the support of hıstorıcal research

destekçİ The Fund for the Support of Hıstorical Research, created University), Prof. Hans-Lukas Kieser (Zürich and the reunion of the surviving family members of Supporter with the kind assistance of Dr. Alper Öktem in 2010, University), and Prof. Bogos Levon Zekiyan (Venice both sides later on. The jury crowned this work with a € aimed at supporting research towards revealing Ca’ Foscari University), has been awarded to Ishkhan 2.000 prize. Chiftjian. dr. alper öktem scrupulous acts of conscience during the 1915 events, In 2013, the Fund has been renamed as “Support Fund finding people who acted as a role model during that Ishkhan Chiftjian for History and Memory Studies” and expanded to era and thus reflecting a facet of history that has not Having obtained his Diplom in 2007 from Leipzig include research on memory as well as the relationship been adequately researched. University’s Theology Department; Ishkhan Chiftjian between memory and history. In addition to its initial The Fund, given for the third time in 2013, seeks to continued to pursue his doctoral studies at the same scope, the Fund will also support research on the traces of the events of 1915, their memory on subsequent encourage and make public of the scientific research of university, focusing on genocide, language and generations and different ways of remembering. the hitherto unknown acts of people who have engaged collective identity. He taught Postmodern Theology at Incoming applications for the 2014 edition of the Fund in ‘human rights defense’ in today’s terms during the Leipzig University. He taught also Genocide Studies will be assessed within this framework. 1915 events. These people, who have influenced other at Haigazian University (Beirut). Currently he is people’s lives positively and whose contributions went teaching at Hamburg University. He is the editor of two books, “Voices from Germany” and “New Voices from unnoticed so far, are the focus of this award. Germany”, which include interviews with and texts by This year’s Support Fund for Research in History German scholars about the Armenian Genocide. Studies, with jury members Prof. Dr. Taner Akçam Chiftjian’s work focuses on Garabet Faracıyan of Sis (Clark University), Prof. Dr. Ayhan Aktar (Bilgi (now Kozan) and his family, who took shelter in Hafız University), Prof. Dr. Edhem Eldem (Boğaziçi Osman Çamurdan (Müfti of Sis)’s household in 1920-22 University), Prof. Raymond Kevorkian (Paris 8 Proje Koordİnatörlerİ Project Coordinators Mehmet Ferda Balancar Olof Palme Merkezi’nin desteğiyle 2011 yılından bu sürdürenlerin yanı sıra kimliğini gizleyerek yaşayanlar, Müslüman’ım diyen bir kişi kadar, benim de burada Emİne Kolİvar yana devam eden Anadolu Ermenileri Sözlü Tarih Müslümanlaştırılmış Ermeni olarak doğup daha sonra yaşama hakkım var. Bu ülkeyi çok seviyorum. Her şeyini Çalışması, bu yıl Ankaralı Ermenilerle devam etti. Ermeni kimliğine dönenler ve Müslümanlaştırılmış takip ediyorum. 1979’dan beri Avusturya’da yaşamama Proje Asİstanı Proje, Ermeni toplumunun taşıdığı siyasi ve kültürel Ermeni olarak yaşamlarına devam edenlerden oluştu. rağmen, Türkiye’nin her şeyiyle ilgileniyorum. O kadar Project Assıstant belleğin izlerini bulmak, kültürel varoluşun sürekliliğini İstanbul, Ankara, Fransa ve Avusturya’da yaşayan Türkiyeliyim ki, torunlarıma Türkçe öğretiyorum. Benim duygu coşkuntuna ortaya çıkarmak, Ermeni kimliğine mensup kişilerin toplam 40 Ankaralı Ermeni ile görüşmeler yapıldı. dört kız torunum, özellikle en büyük torunum, Türkçe çok güzel yazışmalar yapıyor; şiirler yazıyor.” kendilerini ve ‘ötekiler’i nasıl algıladığını anlamak ve Çalışma sonunda ‘Sessizliğin Sesi’ serisinin üçüncü Araştırmacı ekİp (S.60) böylelikle Türkiye’de halen yaşamakta olan Ermenilerin kitabı olan Ankaralı Ermeniler Konuşuyor kitabı Research Team içinde bulunduğu gerçekliği, siyasi, kültürel ve tarihsel yayınlandı. Kitapta İstanbul, Ankara ve Avusturya’da Arev Cholakian boyutlarıyla yansıtmak amacını taşıyor. yaşayan 10 Ankaralı Ermeni’nin hikâyesine yer verildi. “Anneannemin adı Nazmiye idi ama asıl adı Nazenik duygu coşkuntuna Tarihçi Raymond H. Kévorkian’ın giriş yazısı ve imiş. Onun asıl adını öğrenmek için az uğraşmadım. Emİne Kolİvar Mülakatlar, 12 araştırmacı tarafından gerçekleştirildi. sosyolog Özgür Bal’ın sonsözüyle sunulan kitabı, proje Anneannemin çok bozuk bir Türkçesi vardı. Önceleri buna Ferda Balancar Mart ayında gerçekleştirilen eğitimde, Prof. Arzu koordinatörü Ferda Balancar yayına hazırladı. Kitap 30 bir anlam veremezdim ama zamanla anladım ki onun Hİlal Öztaş Öztürkmen, katılımcılara sözlü tarih metodolojisi ve Aralık günü, Beyoğlu Cezayir Restoran’da yapılan bir anadili Ermeniceydi, Türkçeyi sonradan öğrenmişti.” İrem Kısakürek mülakat teknikleri ile ilgili bir eğitim verdi. Osman toplantıyla basına tanıtıldı. (S. 74) Maral Dİnk Köker ve Zakarya Mildanoğlu, görsel sunum eşliğinde Melİsa Kabaracıyan tarihsel bir perspektif sunarak, katılımcıları Ankara ve “Ben hep şunu söyledim; Ben Ermeni’yim ama Türkiyeli Murat Gözoğlu Ankaralı Ermeniler hakkında bilgilendirdiler. Serdar Kasakyan Ermeni’yim. Ben bir yerden gelmedim. Benim atalarım, Sİlva Özyerlİ Nisan ayında başlayan mülakatlarda ulaşılan kişiler, dedelerim de, Kayseri’deymiş, Maraş’taymış, Sivas’taymış. Zeynep Ekİm Elbaşı Ermeni olarak doğup yaşamını Ermeni kimliğiyle Sokaktaki Müslüman kadar veya ben Türk’üm,

Anadolu Ermenİlerİ

24 Sözlü Tarİh Projesİ fotoğraflar photographes Oral History Study Kévorkıan, h. raymond, paboudjıan, on the Armenians of Anatolia b. paul, 1915 öncesİnde osmanlı İmparatorluğunda ermenİler, Aras yayıncılık, 2012

destekçİ The Oral History Study on Anatolia’s Armenians, which preferred to hide their identity, those who were born in Sivas. Just as much as the Muslim on the street, or just Supporter started in 2011 with the support of Olof Palme Center, as Islamized Armenians and later embraced their as much as anybody who says “I’m a Turk, I’m a Muslim”, continued this year with the narratives of Ankara’s Armenian identity and those who continued to live I have the right to live here. I love this country very much. I Armenians. The project aims at finding traces of the as Islamized Armenians. In total, 40 interviews were follow everything about it. Despite the fact that I am living political and cultural memories of the Armenians, conducted with Ankara’s Armenians, currently living in in Austria since 1979, I am interested in everything that revealing the continuity of cultural existence and Istanbul, Ankara, France and Austria. has to do with Turkey. I am so very much from Turkey that I am teaching my grandchildren Turkish. My four female finding out how Armenians perceive themselves As a result of these efforts, The Sounds of Silence grandchildren, especially the eldest one, is able to hold and the “Others”; thus reflecting the reality of the III - Ankara’s Armenians Speak was published. The correspondences in Turkish very well, writes poems.” Armenians’ lives in Turkey with their political, cultural book includes 10 narratives by Ankara’s Armenians, (p. 60) and historical aspects. who currently dwell in Istanbul, Ankara and Austria. Opening with a foreword by the historian Raymond The interviews were conducted by 12 researchers. A H. Kévorkian and ending with the concluding remarks “My grandmother’s name was Nazmiye but her real name training was organized in March that included Prof. of the sociologist Özgür Bal, the book was edited by was Nazenik. I had to struggle quite a lot to discover her Arzu Öztürkmen’s seminar on oral history methodology Ferda Balancar. The book was launched on December real name. My grandmother spoke a broken Turkish. I and interview techniques. Osman Köker and Zakarya 30th, in Cezayir Restaurant, Beyoğlu in the presence of could not make sense of it first, but then I realized that Mildanoğlu provided a historical perspective on members of the press. Armenian was her native tongue; she had learned Turkish Ankara’s Armenians with their visual presentations. later.” (p. 74)

The interviews, which started in April, were conducted “I have always said this: I am an Armenian, but I am an with people who were born as Armenians and Armenian of Turkey. I did not come from somewhere else. continued to live as Armenians, along with those who My ancestors, my grandfathers were in Kayseri, in Maraş, 01.01.2014 / Taraf 01.01.2014 / BİrgÜn

26 BASINdan PRESS CLIPPINGS

Sessİzlİğİn Sesİ IıI - Ankaralı ermenİler konuşuyor kİtap kapağı The sounds of sılence IıI - Armenıans of ankara speak book cover

06.01.2014 / Today’s Zaman 04.01.2014 / YENİ ŞAFAK Hrant Dİnk Vakfı, aktarmayı hedeflİyor. Vakıf İçİn Bİzler, Hrant Dİnk Vakfı olarak, kültür-sanat alanını çoğul, esas olan Türkİye’nİn farklı İfade özgürlüğü açısından tüm kapsayıcı ve paylaşımcı bİr platform kültürlerİnİn bİrer nostaljİ unsuru araçların İflas ettİğİ noktada olarak düşlüyor. olarak hatırlanmaktan öte, bİle sanatın söyleyecek bİr sözü Vakıf, kültür-sanat alanında bugün de yaşayan ve kuşaklardan olduğuna İnanıyoruz ve bu barışçı gerçekleştİrdİğİ proje ve kuşaklara devrolan kıymetlİ sözün aracısı olmaktan gurur faalİyetlerde, bu toprakların bİrİkİmler olarak görülmelerİ. duyuyoruz. Sanatın kapalı sınırları kültürünü, dedelerİmİzİn, Her farklılığın katkısı adı konarak da, dar zİhnİyet kalıplarını da nİnelerİmİzİn hepİmİze bıraktığı sağlandığında, bİrlİkte üretmek ve açacak yegâne anahtar olduğunu kültürü, hep bİrlİkte sırtlayıp, paylaşmak üzerİnden en doğal ve bİlİyoruz. Kültür-sanat projelerİ, hep bİrlİkte yaşayıp, bundan anlamlı ortak yaşam alanını kurmak kİlİde anahtarını sokacak gİrİşİmcİ sonrakİlere hep bİrlİkte da mümkün hale gelİyor. ve yaratıcı ekİplerİnİ beklİyor.

28 KÜLTÜR VE SANAT CULTURE and arts

The Hrant Dink Foundation is the understanding of all the At the Hrant Dink Foundation, we envisions the field of culture and different cultures of Turkey, believe that art has something to arts as a plural, inclusive not as an element of nostalgia, say even at the point where all and sharing platform. but as a valuable heritage that is other means have failed in terms In projects and activities realized alive and will be passed on from one of freedom expression and we are in the field of culture and arts, generation to the next. When the proud to be the mediator of this. the Foundation aims to shoulder contribution of each difference We are aware of the fact that the culture we have all inherited is enabled by naming it, the art is the only key that will open from our grandfathers and establishment of the most natural closed borders and narrow minds. grandmothers and transmit it to and meaningful common space of Culture and arts projects await those who will come after us. living becomes possible through enterpreneurıal and creative The principle for the Foundation producing and sharing together. teams that will turn the key. Eskiler anlatırdı. Dedem benim, iyi okurmuş. 4 binden fazla okulumuz varmış. elin parmaklarını geçmez belki. Yalar yutarmış her bir şeyi. Yaz güneşinden Geçen hafta AGOS’taki Egin yazısı canlı örneğiydi yakın Ama işte o birkaç kişi dahi yaşlarına başlarına korunabildiği anlarda, özellikle de avludaki duvar ve geçmiş Anadolu tarihinin. Anadolu’nun hemen her aldırmaksızın, sırtlıyorlar kitaplarını, koşuyorlar hemen dibinde oluşan asma gölgesine çektiği hasır taburesine yerinde yaşayan Ermenilerin dört bir yanda bıraktığı oraya. Yayıyorlar masaların üzerine. Onların derdi ne o oturur, başlarmış kitaplarının sayfalarını bir bir kültürün izleri bugün bile hâlâ anlamsız bir şekilde kitapların satışı ne de onlardan gelecek üç-beş kuruş. çevirmeye. Havanın nemiyle birbirine yapışmış sayfaları sürdürülen onca çabaya rağmen silinemiyor, satır Sırtlamak o kitapları, yaymak masanın üzerine. diliyle ıslattığı parmağıyla bir bir çevirip okurken, aralarında da olsa yansıyıp duruyor, pırıl pırıl. Yaşadığı Oturup izlemek gelen kitapseverleri. Arada bir onlara etrafında oynaşan torunlarının gürültüsünden rahatsız topraklardan sürülen atalarımız neler bıraktılar, neler kitaplarını imzalamak. olur, hırsını şark sineklerinden alırmış, cilt kapaklarıyla götürdüler? Bunun envanteri yapılamamış ve belki de Sonra tekrar bohçalamak, sonra tekrar sırtlamak... onları bir bir tepeleyerek. hiç yapılamayacak. Selam olsun... “küp küp altını terkedip, kitabını Ağlaşan bebelere dayanamayıp “Al bu yerde Eskiler anlatırdı yine... sırtlayan dedelerime.” yürüyenleri içeri” diye neneme bağırdığında bilinirmiş ki “Hadi artık buralardan gideceksiniz” dediklerinde, Selam olsun... sırtından indirmeden bugüne getirenlere. okuduğu bir şeye çok sinirlenmiş. götürebilecekleri yükü bohçalarken, belki küp küp Ve selam olsun... bundan sonrakilere. Dudaklarından düşürmediği sarma sigaranın son altınları gömmüşler toprağın altına ama sırtlamışlar parçası tutkalla dudağına yapışırmış sanki. Kaç kez kitaplarını Allah ne verdiyse. dudağını yakmış okurken. Ve götürmüşler götürebildikleri yere kadar. Ermenice okurmuş dedem, İngilizce okurmuş. “Oğlum” derdi büyüklerimiz, “Dedelerimiz altını Babası da öyleymiş dedemin. bıraktılar ama kitabı alıp götürdüler.” Ve derler ki benim dedelerim başlarının üstünde Son bir kaç yıldır tatlı bir gelenek yarattı Mıhitaryanlı şark sinekleri uçuşup da duvar dibi gölgesinde hasır genç arkadaşlar. Kitap fuarı düzenliyorlar dernek çatısı taburede yazı yalayıp yutarken tüm Anadolu’da altında. Kaç tane yazarımız var ki şunun şurasında. Bir

Sırtlayıp HRANT DİNK getİrenlere... 30 AGOS To those who shouldered 18 Ekİm 1996 and brought the books... OCTOBER 18th, 1996

And they say that when my grandfathers, sandflies left the gold, but they took the books.” Our elders used to tell me that my grandfather was flying around their heads, devoured books on the straw Young friends from Mıhitaryan have created a sweet an avid reader. He used to devour everything he set stool in the shadow by the wall-side, we had more than his eyes on. In moments he could get away from the new tradition in the last few years. They are organizing 4 thousand schools across all Anatolia. summer sun, he would sit at his straw stool in the a book fair at the association. How many writers do we shadow of the grapevine by the wall in the courtyard The report on Egin in last week’s AGOS was the most have anyway? Their number probably does not exceed and begin, one-by-one, to turn the pages of his books. vivid example of the recent past history of Anatolia. The the fingers on two hands. Reading the pages stuck to one another because of traces of the culture left in all quarters by Armenians But those few people disregard their age, shoulder their the humidity in the air, turning them over one-by-one who lived almost everywhere across Anatolia cannot books and run to be at the fair. They spread their books with a thumb he had licked with his tongue, he would be erased despite all the efforts still senselessly out on the tables. They are not bothered either by book be disturbed by the noise of his grandchildren playing perpetuated even today; and these traces continue to sales or the few pennies they will get for them. around him, and vent his spleen on the sandflies, shine brightly even though they may remain between Shouldering those books and spreading them out on swatting them with the dust jackets of the books. the lines. What did our forefathers who were driven out the table. Sitting and observing book lovers who come When he could not stand the whining babies any from the land they lived on leave behind, and what did to visit. Every now and then, signing their books for more, calling out “Take these floorwalkers in,” to my they take with them? An inventory could not be kept, them. grandmother inside, one would know that he was very and perhaps never will be. And then bundling them back up, and then shouldering angry with something he had read. Again, the elders used to tell the stories… them again… The roach of the tobacco roll-up he was never seen After they had been told, “Off now, you are leaving this without would seem to stick to the tip of his lower lip. place,” whilst bundling up as much as they could carry, I salute… “my grandfathers who abandoned vats of He always used to scorch his lip. they did perhaps bury vats of gold in the ground, but gold and shouldered their books.” He could read in Armenian, my grandfather, and in they shouldered as many books as they could. I salute… those who brought those books to the English too. And took them as far as they could take. present day without leaving them behind. His father was the same. “My son,” the elders used to tell me, “Our grandfathers And I salute… the ones of the future. Vicdan Filmleri projesi amatör-profesyonel uluslararası fazla puan alan iki yönetmenden biri olan Ufuk Erden, arasında Türkiye ve dünyadan 37 ‘vicdan’ konulu kısa tüm katılımcıların çektikleri kısa filmlerle vicdanın farklı Türkiye’yi uluslararası plaformlarda temsil eden en film katılımcılar tarafından yüklendi. Dünyanın pek çok Proje Koordİnatörlerİ yüzlerini sergilemeyi hedefliyor. “Gelin, vicdanımızla önemli yapımcılardan Zeynep Özbatur Atakan’ın ‘Zeyno ülkesinden binlerce insan siteyi ziyaret ederek yüklenen Project Coordinators bakalım” sözünden hareketle herkesi vicdana dair en Film’ bünyesinde, genç sinemacıları sektöre hazırlamak filmleri izledi; siteye ücretsiz üye olarak oy kullandı, Dença Kartun fazla beş dakikalık bir film çekmeye davet eden proje, için sürdürdüğü YAPIMLAB bursunu almaya hak yorumladı ve paylaştı. 2013 döneminin jüri üyeleri Özge kantarcı 2010 yılından bu yana, vicdanfilmleri.org internet sitesi kazandı. 24 hafta sürecek atölyede katılımcılar 16 hafta Ahmet Boyacıoğlu, Cem Mansur, Petros Markaris, Rakel aracılığıyla 263 kısa filme, 7.000’den fazla üyeye ve her yıl temel eğitime, ardından sekiz hafta sektörde çalışmak Dink, Susanna Harutyunyan, Thomas Balkenhol ve Proje Ekİbİ binlerce ziyaretçiye ev sahipliği yapıyor. istedikleri alanlarda branşlaşma atölyesine katılacaklar. Yeşim Ustaoğlu’nun oylamaları sonucunda ilk 20 film Project TEAM 2013 yılında, projenin 2012’de sonuçlanan üçüncü Atölye bitiminde katılımcılara Zeynep Özbatur Atakan seçildi. Seçilen filmler 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Ayşe Gül Altınay dönemine ait jüri üyeleri Alin Taşçıyan, Arzu Başaran, tarafından YAPIMLAB Sertifikası verilecek. Günü’nde duyuruldu. Bu sonuçlar yazılı ve görsel Çİğdem Mater Eric Bogosian, Hülya Uçansu, Marco Bechis, Rakel Dink, medyada da yankı buldu. Seçilen filmler arasından Fatih Filmler, yine 2013 yılı içinde, İstanbul Film Festivali Lusİn Dİnk Reha Erdem ve Robin Kirk’ün oylarına göre belirlendi Pınar’ın Gezi direnişinden ‘Hakan Yaman’ adlı belgesel gösteriminin ardından İKSV ile ortak düzenlenen bir Melek Taylan ve 22 film 10 Aralık 2012 Dünya İnsan Hakları Günü’nde ve Ufuk Erden’in organ naklini konu alan ‘Tik-Tak Tak Sİbel Asna açıklandı. Seçilen 22 film DVD’de toplanarak Uluslararası etkinliğe ev sahipliği yaptı. İstanbul Film Festivali Tik’ adlı kısa filmi jürinin en fazla oyunu aldı. zeynep taşkın kapsamında Cezayir Restoran’da düzenlenen Happy İstanbul Film Festivali, Gaziantep Uluslararası Zeugma Direniş odakları, eğitimde milliyetçilik, militarizm, Hour etkinliklerinden birine temasını veren Vicdan Film Festivali, Roma İtalyan Türk Film Festivali Yerevan vicdan, organ nakli gibi birçok farklı konunun işlendiği resmİ İNTERNET sİtesİ Altın Kayısı Film Festivali, ASIATICA Film Festivali, Filmleri, jüri üyelerinin ve yönetmenlerinin de katıldığı çeşitli türlerden 20 film aşağıdaki gibi belirlendi. offıcıal websıte Uluslararası Yunanistan Drama Film Festivali ve özel toplantıda geniş bir katılımla kutlandı. Seçilen filmler, bir DVD’de toplanacak ve uluslararası gösterimlerle birçok üniversitede izleyiciyle buluştu. www.vicdanfilmleri.org Projenin 31 Mart tarihinde başlayan dördüncü dönemi festivallerde gösteriliecek. Vicdan Filmleri’nin bütün www.filmsaboutconscience.org Seçkide yer alan filmlerden 2012 yılında teşvik bursu ise 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde sonuçlandı. dönemlerine ait filmlerini vicdanfilmleri.org adresinden kazanan Şükriye Arslan ve 2013 yılında jüri tarafından en vicdanfilmleri.org sitesine 31 Mart - 11 Kasım tarihleri izlemek mümkün. twitter.com/VicdanFilmleri facebook.com/vicdanfilmleri

VİCDAN

32 FİLMLERİ FILMS ABOUT CONSCIENCE

destekçİler Films about Conscience project aims to expose the Conscience from the 2012 and 2013 editions were awarded filmsaboutconscience.org website by producers and Supporters different colours of conscience via short films produced cinema scholarships. Şükriye Arslan and Ufuk Erden filmmakers from Turkey and abroad. Between these by both amateurs and professionals. The project were granted YAPIMLAB scholarship supported by dates, thousands of people from all over the world hosts 263 short films, more than 7,000 members and Zeyno Film, which is founded by Zeynep Özbatur watched the uploaded films and most of them rated, İbrahİm Betİl thousands of visitors every year since 2010 through the Atakan – a prominent producer representing Turkey in commented and shared these films. The international web site filmsaboutconsience.org and invites everyone international platforms. During the 24-week workshop, jury, comprising of Ahmet Boyacıoğlu, Cem Mansur, who can grab a camera to shoot a short film for five participants were informed about basic production Petros Markaris, Rakel Dink, Susanna Harutyunyan, minutes at most, with the motto of “Let’s take a look methods in the first 16 weeks and then will take part Thomas Balkenhol and Yeşim Ustaoğlu evaluated the through our conscience.” in the specific workshop tailored according to their films as well. The top 20 films selected by the votes of own interests. By the end of the YAPIMLAB workshop, th In 2012, in the third year of the project, 22 films selected the international jury were announced on December 10 . participants received YAPIMLAB certificates. by Alin Taşçıyan, Arzu Başaran, Eric Bogosian, Hülya The results were shared with the print and broadcast Uçansu, Marco Bechis, Rakel Dink, Reha Erdem and In 2013, the films also hosted an event as part of the media. Additionally, two directors will be awarded Robin Kirk were put together in a DVD. All these films International Istanbul Film Festival, in cooperation with with a cinema scholarship. Fatih Pınar who shot a were announced on Human Rights Day, December IKSV. Films about Conscience was celebrated at an Happy documentary of Gezi Resistance ‘Hakan Yaman’ and 10th. They were screened at the International Istanbul Hour organised at the Cezayir Meeting Hall within the Ufuk Erden who directed ‘Tik-Tak Tak-Tik’ about organ Film Festival, Gaziantep International Zeugma Film framework of the Festival and brought together many transplant will be awarded with a cinema scholarship. Festival, Rome Italian Turkish Film Festival, Yerevan directors, jury members as well as the guests of the Top 20 films listed below put under their lens the issues International Film Festival, ASIATICA Film Festival, International Istanbul Film Festival. of nationalism in resistance, education, militarism, International Short Film Festival in Drama-Greece and The fourth edition of the project started on March heterosexism, conscience, organ transplant and many many universities. 31st, and ended on December 10th, on Human Rights others. The selected films will be collected in a DVD and Apart from the Films about Conscience selected by Day. From March 31st to November 11th, a total of 37 meet viewers in various festivals. You can see all films of the International Jury, three directors of Films about conscience-themed short films were uploaded on Films about Conscience on filmsaboutconscience.org. 2013 vİCDAn FİLMLERİ 2013 FILMS ABOUT CONSCIENCE

HAKAN YAMAN SEVGİ KUŞUN KANADINDA (FATİH PINAR) LOVE, ON A BIRD’S WING (Ercan Koçer) TİK-TAK TAK-TİK... (UFUK ERDEN) KONUŞMA TALK Hayata daİma açık (SELÇUK ÖZGÜL) gözlerle LIFE WITH ALWAYS ENKAZ OPEN EYES wreckage (tıgran gasabyan) (AHMET ÇİFTÇİ)

AHMET ATAKAN KARANLIĞIN İÇİNDE (FATİH PINAR) IN THE DARKNESS (RAMAZAN KIZILIRMAK) 1 MAYIS 1 MAY ÖNCE SOLA SONRA SAĞA (HASAN KILIÇ) fırst to the left, then to the rıght güneş elİmde (ÜMİT ÇAKAL) SUN IN MY HAND (ARAM KOCHARYAN) Hayat LIFE NEVMİD 34 (UĞUR GÜNAY YAVUZ) THe DESPERATE (SUAT SENOCAK) KEsİk DISCONNECTED GÖRMEK (NAİL PELİVAN) TO SEE (UFUK ERDEN) Tek hat ONE LINE KARANLIK VE KALABALIK (DIMITRIS ARGYRIOU) darkness and crowded (TUNE TETİK) KÖR KAYALAR ÖLÜMCÜL HALKALAR DUYMAK blınd stones mortal TO HEAR rıngs (UFUK ERDEN) (TAHİR BOZKURT) BURDAYIM BURDAYIM I AM here, I AM Here (SONER SERT)

2014 VİCDAN FİLMLERİ DUYURU AFİŞİ 2014 FILMS ABOUT CONSCIENCE Announcement poster Türkİye’nİn, ‘en uzak’ komşusu dİnamİğİndekİ asıl belİrleyİcİ unsur halkı arasında kurulacak temas Ermenİstan’la İlİşkİlerİnİn olduğunu bİlİyor ve bu sİvİl gücün ve karşılaşmalardan geçtİğİne normalleşmesİ ve gelİşmesİnİ pekİştİrİlmesİnİ öngörüyoruz. İnanarak, Vakıf olarak farklı amaçlayan tüm Vakıf çalışmaları, Bu amaçla İkİ ülke arasında faalİyet alanlarımızdakİ tüm ‘Sınır kafada açılır’ İlkesİne doğrudan temasların ve projelerde Ermenİstan’ın katılımını dayanır. Hrant Dİnk Vakfı olarak, hareketlİlİğİn artması, özel olarak teşvİk edİyoruz. sİyasİ gelİşmelerden bağımsız, her konuda ortak alanların sİvİl toplumla İşbİrlİğİ İçİnde, oluşturulması ve İlİşkİlerİn İkİ ülke arasında her alanda daha İlerİ noktalara taşınması doğrudan teması teşvİk edİyoruz. İçİn İnİsİyatİfler oluşturmak Geçmİş tecrübelerden hareketle temel hedefİmİz. İkİ halk arasında sİvİl toplumun, İlİşkİlerİn ‘ortak bİr dİl’ oluşmasının, İkİ ülke

36 Türkİye ve Ermenİstan İlİşkİlerİ TURKEY and ARMENIA RELATIONS

The normalization and development of both countries, independent development of relations. of Turkey’s relations with its ‘most of the political developments. We A ‘common language’ can be formed distant’ neighbour Armenia is the believe that civil society is the real with contacts and encounters aim of the Foundation. determining element in the dynamics between the peoples of the two The Foundation’s work in this field of the relations and we foresee the countries, and therefore we is based on the principle that can be consolidation of this civic pressure. particularly encourage Armenia’s described as ‘The border first opens to this end, it is our main target participation in all our projects in in our minds.’ to increase direct contact and various fields. As the Hrant Dink Foundation, we mobility between the two countries, encourage direct contact in all the formation of common working fields between the two countries in areas in all fields and the creation collaboration with the civil society of initiatives for the further Tarihin yazılmış sayfaları yaşanmışlıklara, beyaz doldurmak isteyenler, aslında geçmişte yaşanan o sayfaları ise yaşanacaklara tekabül eder. acıların sorumlularından hiç de aşağı kalmayanlardır.

Türk-Ermeni ilişkileri açısından da işte, asırlardan gelen Biz, sorumluluk hissedenler ise onlara izin vermemeli ve ve asırlara gidecek olan ortak yazgımız bir kez daha bu sayfaların aynı şekilde yazılmasını onların tekeline önümüzde. bırakmamalıyız.

Atalarımız geçmişte kendilerine düşen sayfaları iyi-kötü ... doldurdular.

Asıl sorun bugün bizim bu beyaz sayfaları nasıl dolduracağımız.

Geçmişte yaşanan büyük felaketin sorumluları gibi mi davranacağız, yoksa o yanlışlardan ders alarak yeni sayfaları bu kez uygar insana yakışır bir şekilde mi yazacağız?

Bu, önümüze konmuş en büyük sorumluluk.

Bu sorumluluğun gereğini yerine getirmekten kaçınanlar ya da hâlâ kötü ve acı yaşanacaklarla

HRANT DİNK İKİ YAKIN HALK İKİ UZAK KOMŞU 5 KASIM 2005 Two Close Peoples Two Far Neighbours NOVEMBER 5th, 2005

The full pages of history stand for past events, who want to fill these pages with malign and painful whereas the blank ones correspond to what is yet to be experiences are in actual fact no less terrible than those experienced. responsible of the painful experiences of the past.

And now once again, our common fate in Turkish- And we, those who feel the responsibility, must not Armenian relations, with a centuries-long past and a allow them and not leave the writing of these pages in centuries-long future ahead, is before us. the monopoly of those who will fill them up in the same manner as the past. Sometimes well, sometimes not, our forefathers filled the pages they were given. ...

The real issue is how we will fill these blank pages today.

Will we act like those responsible of the great catastrophe of the past, or will we learn from those mistakes and write new pages worthy of civilized humanity?

This is the greatest responsibility placed before us.

Those who refrain from acting on this responsibility, or Hrant Dink Vakfı’nın Heinrich Böll Stiftung Derneği Internews ve YERKIR Media gibi medya kuruluşlarını ile özel olarak görüşerek, seçimlerin Ermenistan halkı ve Danimarka Dışişleri Bakanlığı desteği ile 2009’dan ziyaret ederek, Ermenistan’daki meslektaşları için önemini ve Türkiye-Ermenistan ilişkileri ile ilgili beri uyguladığı Türkiye-Ermenistan Gazeteci Diyalog ile tanışıp, iki ülke ilişkileri hakkındaki soru ve görüşlerini paylaştılar. Müreffeh Ermenistan Partisi Programı’nı 2013 yılında da devam etti. Program, düşüncelerini paylaştılar. Grup, aynı program milletvekili ve Dışişleri eski Bakanı Vartan Oskanian Türkiye ve Ermenistan’daki gazeteciler arasında çerçevesinde 2012 Kasımı’nda Türkiye’yi ziyaret ile Ermeni Devrimci Federasyonu Taşnaksütyun bağları kuvvetlendirmeyi ve iki ülke arasındaki haber eden Ermenistanlı gazeteciler grubu ile de bir akşam Partisi Uluslararası Sekteri Giro Manoyan ile yapılan alma ağlarının doğru yollardan kurulmasına katkıda yemeğinde buluştu. görüşmeler seçim süreci ile sınırlı kalmadı; gazeteciler bulunmayı amaçlıyor. ve siyasiler iki halkın ortak geçmişinin nasıl daha iyi bir Gazeteciler, program kapsamında Ermenistan Dışişleri geleceğe taşınabileceğini ve bu yolda ortak sorunların Programın beşinci senesinde, Türkiye’den yedi Bakanı Edward Nalbandian ile özel bir görüşme yaparak, nasıl çözebileceğini masaya yatırdılar. kişilik gazeteci grubu 14-20 Şubat tarihleri arasında Ermenistan’ın dış politikası ve iki ülke ilişkilerinin Ermenistan’ı ziyaret etti. Ermenistan’da 18 Şubat geleceği hakkındaki sorularına birinci elden yanıt Uluslararası seçim gözlem misyonlarını koordine tarihinde gerçekleşen devlet başkanlığı seçimlerini buldular. Ermenistan Parlamentosu’nu da ziyaret eden Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) yerinde izleyen gazeteciler, seçim öncesi ve sonrası eden grup, Parlamento Başkan Yardımcısı Hermine Yerevan Ofisi’ne yapılan ziyaret, Ermenistan’da seçim gözlemlerini okuyucu ve izleyicilerine sıcağı sıcağına Naghdalyan ile bir araya geldi. ve demokratikleşme sürecinde yaşanan gelişmeleri komşu ülkeden aktardılar. uluslararası bir perspektiften katılımcılara sundu. Dışişleri eski Bakanı ve Miras Partisi lideri Raffi K. CNN Türk, Haber Türk, NTV, Milliyet, Radikal, Star Hovannisian, Ermenistan eski Başbakanı ve Özgürlük ‘Ermenistan İnsan Hakları Savunucusu’ sıfatını taşıyan Gazete ve Today’s Zaman’dan Ermenistan’a ilk Partisi lideri Hrant Bagratyan, seçim öncesi açlık Ombudsman Karen Andreasyan ile yapılan görüşmede, Proje Koordİnatörü ziyaretlerini gerçekleştiren gazeteciler, Yerevan’da grevine başlayan Radyo Hay Yöneticisi Andreas gazeteciler, ombudsmanın görev ve yetkileri ile Project Coordinator Civilitas Vakfı, Kafkas Enstitüsü, Bölgesel Çalışmalar Ghukasyan da dahil, sekiz başkan adayından üçü, seçim seçimler dönemindeki özel misyonu hakkında bilgi Burcu Becermen Merkezi gibi kuruluşların yanı sıra, CIVILNET, kampanyaları devam ederken program katılımcıları alarak, Ermenistan vatandaşlarının hak ihlalleri ile

MAnŞETİ KOMŞUDA ATALIM! 40 Türkİye-Ermenİstan Gazetecİ Dİyalog Programı let’s pin down the headline at the neighbour’s! Turkey-Armenia Journalists’ Dialogue Programme

destekçİler Turkey-Armenia Journalists’ Dialogue Programme, and media support organisations such as CIVILNET, and for Turkey-Armenia relations. The group did also Supporters carried out by the Hrant Dink Fondation since 2009 Internews and YERKIR Media they got to know their come together with the Prosperous Armenia deputy continued in 2013 with the support of Heinrich Böll colleagues in Armenia and exchanged their questions and former foreign minister Vartan Oskanian as well as Stiftung Turkey and Danish Ministry of Foreign Affairs. and opinions about mutual relations. The group also the International Secretary of Armenian Revolutionary The programme aims at strengthening ties between came together in a dinner with the former programme Federation Dashnaktsutyun Giro Manoyan. The journalists from Turkey and Armenia and helping to participants from Armenia who contribute to different discussions with the politicians were not only limited establish direct means of exchanging news sources. newspapers and news portals. to the elections; but the journalists and politicians elaborated together on the questions how to carry the In the fifth year of the programme, a group of 7 During the visit, the journalists had an exclusive shared history of the two peoples a better future and journalists from Turkey visited Armenia from February meeting with the Minister of Foreign Affairs Edward how to solve the common problems in this light. 14th to 20th, 2013. The participating journalists observed Nalbandian. The group also visited the National the February 18th presidential elections in Armenia right Assembly of the Republic of Armenia and met the Vice- Since OSCE acted as the coordinator of international on the spot and informed their readers and viewers President of the Assembly Hermine Naghdalyan. election observation missions, the group also visited about the pre and post election process through their the OSCE Yerevan Office and received an international The 3 out of 8 presidential candidates including the flash interviews and reports from the neighbouring perspective on the elections and democratization former foreign minister and Heritage Party leader country. process in Armenia. Raffi K. Hovannisian, former prime minister and Journalists from CNN Türk, Habertürk, NTV, Milliyet, Freedom Party leader Hrant Bagratyan and the Radio Journalists also visited the Office of the Human Rights Radikal, Star Gazete and Today’s Zaman paid their Hay Director Andreas Ghukasyan who was then on Defender of Armenia and got first hand information first ever visits to Armenia and thanks to their contacts hunger strike took their time to meet the journalists from Ombudsman Karen Andreasyan on a special with the Civilitas Foundation, Caucasus Institute and group in the midst of their campaign and explained the mission of the Office to observe the elections and their Regional Studies Center as well as the media outlets importance of the elections for the people of Armenia mechanisms for the complaints of citizens. ilgili bildirimlerini hangi kanallardan ombudsmana özgürlüğünü konuştular. Bir hafta süren ziyaret iki ülke arasındaki ilişkiler ve Türkiye’nin gündemindeki Diyarbakır programı kapsamında, Ermenilerin ilettiklerini birinci elden öğrenme fırsatı buldular. esnasında gazeteciler, başkent Yerevan ve Gümrü meseleler hakkında fikir alışverişinde bulundular. Ortadoğu’daki en büyük kilisesi olan ve 2012 yılında dışında, Etchmiadzin ve Khor Virab’ı da ziyaret etti. Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciği Soykırım Müzesi Enstitüsü Direktörü Hayk Demoyan’a restore edilen Surp Giragos Kilisesi ve Mor Yakup ziyaretinde Türkiye’de sivil toplumun özellikle Gezi Parkı müze ile ilgili sorularını yönelten gazeteciler, 2015 Programın ikinci ayağında, katılım çağrısı sonucu Kilisesi’ni ziyaret ederek, Diyarbakırlı Ermeniler ve olayları sonrasındaki durumu hakkında bilgi edindiler. hazırlıkları hakkında da bilgi edindiler. Ermenistan’dan gelen 55 başvuru arasından seçilen Süryaniler hakkında bilgi edindiler. Özgür Haber Taksim Platformu üyeleri ile yapılan görüşme, Gezi Parkı gazeteciler, İstanbul ve Diyarbakır ayaklarından gazetesi yayın yönetmeni ile yapılan görüşmede, Gümrü Şehir Araştırmaları Merkezi, YIC Gençlik Girişim hareketinin nasıl başladığına dair katılımcılara fikir verdi. oluşan bir haftalık programa davet edildi. 31 Ekim - 6 Diyarbakırlı meslektaşları ile tanışarak bölgedeki yerel Merkezi ve Caritas ile Gümrü gezisi sayesinde bir araya gazetelerin durumunu konuştular. Sur Belediye Başkanı Kasım tarihleri arasında Türkiye’yi ziyaret eden yedi Program kapsamında, Agos, Aras Yayıncılık, Getronagan gelen grup, Kars sınırındaki Ermenistan’ın ikinci büyük daveti ile gerçekleşen akşam yemeğinde, Diyarbakır’ın Ermenistanlı gazeteci grubuna Fransa, Lübnan ve Lisesi ve Gedikpaşa Protestan Ermeni Kilisesi kenti Gümrü’de yaşayan insanların hayatlarını ve önde gelen meslek örgütleri ve odaları ile bir araya gelen Amerika’dan da üç Ermeni gazeteci katıldı. ziyaretlerinde Türkiyeli Ermenilerle bir araya gelen grup, beklentilerini tanıma fırsatı buldular. Türkiye’deki Ermeni toplumu hakkında bilgi edindi. gazeteciler geçmişle yüzleşme ve birlikte yaşamanın Armenian Public Radio, Armnews TV, Aztag Daily, 18 Şubat’ta gerçekleşen başkanlık seçimleri sonrasında, Ermenistan’ın merkezi İstanbul’da bulunan Karadeniz nasıl olabileceği konusunda duygu ve düşüncelerini Civil Net, Jnews.am, Media.am, Multimedia Kentron sivil toplum kuruluşları ve üniversite öğrencileri ile bir Ekonomik İşbirliği Teşkilatı nezdindeki Daimi Temsilcisi paylaştılar. TV, Hetq, Nor Haratch ve The Armenian Weekly’den araya gelen gazeteciler, Transparency International Michael Vardanian’ı ziyaret eden grup, temsilciliğin Hrant Dink Vakfı tarafından, 2-4 Kasım tarihleri gazeteciler program vesilesiyle Türkiye’ye ilk görüşmesinde, derneğin seçimlerle ilgili bulguları ve fonksiyonu hakkında bilgi edindi. arasında düzenlenen Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler ziyaretlerini gerçekleştirerek Türkiye basınını tanıma şikayetlerle ilgili yasal süreç hakkında bilgi aldılar. Konferansı’nın açılış programına tanıklık eden grup, fırsatı buldular. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanı Osman AEGEE-Yerevan organizasyonu ile Yerevan Devlet Baydemir ve Sur Belediyesi Başkanı Abdullah Demirbaş Boğaziçi Üniversitesi’nde AGBU Avrupa tarafından Üniversitesi’nde farklı bölümlerde okuyan 30 kadar CNN Türk, T24 ve Zaman gibi gazete ve televizyonların ile bir araya gelen gazeteciler, Türkiye’de siyaset ve İstanbul’da düzenlenen Goriz 2013 Semineri katılımcıları üniversite öğrencisi, Türkiye’den gazetecilerle geçmiş haber odalarını ve stüdyolarını ziyaret eden katılımcılar, insan hakları alanında yaşanan gelişmeler ve bölgedeki ile bir araya gelerek, Türkiye’ye dair izlenimlerini acıları, iki ülkenin geleceğini ve Türkiye’de basın tanıştıkları meslektaşları ile Türkiye’de basının durumu, dinamikler hakkında fikir sahibi oldular. paylaşma fırsatı buldular.

42

In their visit to the Genocide Museum-Institute, As part of the one-week visit, apart from the capital chance to meet their colleagues and discuss bilateral information about the dynamics of the region. During the journalists asked questions to the Director Hayk Yerevan and the city of Gyumri, the group also made relations and the state of media. They paid visits to their stay in Diyarbakır the group also visited the Demoyan and learned about the Institute’s plans and excursions to Etchmiadzin and Khor Virab. Heinrich Böll Stiftung, and got informed about the recently renovated Surp Giragos Church, the largest preparations for 2015. Thanks to the meetings with In the second part of the dialogue programme, 7 state of civil society in Turkey following the Gezi Armenian church in the Middle East, as well as Mor the Gyumri City Research Center, YIC Youth Initiative protests. Meeting with the members of Taksim journalists from Armenia, selected out of 55 applicants, Yakup Church and learnt about the story of Armenian Centre and Caritas Armenia, the group had the chance Platform was another occasion to understand how and Syriac community of Diyarbakır. Meeting with were invited to Turkey to take part in a one-week to learn about the daily lives and expectations of the the Gezi movement started. As part of the one-week the editor of Özgür Haber in Diyarbakır provided programme in Istanbul and Diyarbakır from October 31st people living in Gyumri, the second biggest city of programme the group also visited the Agos newspaper, the group insights about the local newspapers in to November 6th 2013. In this year’s edition, 3 Armenian Armenia which shares a border with Kars. Aras Publishing, Getronagan High School and Turkey. The farewell dinner offered by the Mayor of journalists from France, Lebanon and the USA did also Gedikpaşa Armenian Church and received information Sur District included leading figures of the city from After the elections, the group also came together take part in the programme. with civil society organisations and university about the Armenians in Turkey. They were able to learn the bar associations, business associations, architect Journalists and reporters from Armenian Public Radio, students. Transparency International presented their about the mandate of the Permanent Representation chambers and recorded a unique conversation on how Armnews TV, Aztag Daily, Civil Net, Jnews.am, Media. findings on the presidential elections and informed of Republic of Armenia to BSEC - Black Sea Economic to come to terms with the past and how to ensure co- am, Multimedia Kentron TV, Hetq, Nor Haratch and the group about complaint mechanisms. Thanks to Cooperation in Istanbul from the Head of the Mission existence in the future. The Armenian Weekly, paid their first ever visits to Michael Vardanian. the organisation of AEGEE-Yerevan, the journalists The group also witnessed the opening of the historic Turkey and found out about Turkey as well as the also had the chance to come together with about 30 To get a deeper insight into political and human Conference on Islamized Armenians organised by the current situation of media and journalists in the university students from Yerevan State University rights developments in Turkey participants met in Hrant Dink Foundation on 2-4 November and met country. and exchanged their feelings and thoughts about person with Diyarbakır Metropolitan Municipality the participants of the AGBU Goriz Seminar 2013 at the painful past, future of both countries, and press The journalists entered the newsrooms of media Mayor Osman Baydemir and the Mayor of Sur District Boğaziçi University to share their experience and freedom in Turkey. outlets such as CNN Türk, T24, Zaman, and had the Abdullah Demirbaş in Diyarbakır, and received in-depth impressions. 21.02.2013 / star

06.11.2013 / dİyarbakır ÖzgÜr haber

44 BASINdan PRESS CLIPPINGS 17.02.2013 / mİllİyet

16.02.2013 / zaman

17.02.2013 / Radİkal

04.11.2013 / armradıo

16.02.2013 / Cıvılnet

08.11.2013 / arm news tv

08.03.2013 / Agos Nanée Malek-Stanians: Toplum Varduhi Balyan : TOG ve Hrant Hrant Dink Vakfı’nın, Türkiye-Ermenistan çıkarak bir Avrupa ülkesinde uzun süreli yaşamalarına, Gönüllüleri Vakfı (TOG) ve Hrant Dink Vakfı’nın etkinliklerine programlarında daha çok gence ulaşmak, çemberi dil öğrenmelerine, o ülkeyi ve insanlarını daha yakından Dink Vakfı sayesinde, gençlik, katılıyorum. TOG’un düzenlediği ve etki alanını genişletmek en büyük isteğimiz. tanımalarına, o ülkedeki sivil toplum kuruluşları ve insan hakları ve sivil toplum ‘Yaşayan Kütüphane’de, ‘Ermenice Özellikle, gençlerin hareketliliğini ve sivil toplum yerel yönetimlerle ortak projeler geliştirmeleri ve diyaloğu alanlarında önemli bir kitap’ olarak, Türkiye-Ermenistan kuruluşları arasında işbirliğini artırmaya yönelik çeşitli yönetmelerine imkân veren bir gençlik programı. deneyim edindim. İki kuruluşun ilişkilerini konuştum. Kütüphanede gönüllülük ve staj programlarının hayata geçirilmesi da gönüllüsü olarak yer aldığım kitap olmak, gençlerin bu konuda Türk Ulusal Ajansı desteği ile, TOG’un ‘Rolling Istanbul’ çeşitli projelerde, farklı ülkelerden için arayışlarımız ve çabalarımız sonucunda ilk adımı neler düşündüğünü anlamama başlıklı AGH projesi kapsamında, Eylül 2012 - Temmuz ve kültürlerden insanlarla tanışma yardımcı oldu. Bunun dışında başka 2012’de atmıştık. fırsatı buldum; İstanbul Ermeni 2013 döneminde Ermenistan’dan iki genç gönüllümüzün kuruluşlarla da çalışma fırsatım toplumu hakkında bilgi sahibi Gençlerin sosyal sorumluluk çalışmalarına katılımını programı tamamlamasının ardından, Eylül 2013’te oldu. Her hafta Nor Radyo’da, oldum. Türkiye’deki bir sivil toplum sağlayarak, kişisel gelişimlerini desteklemek amacıyla Ermenistan ve Fransa’dan birer genç arkadaşımız, 11 ay İstanbul’da yaşayan Ermenilerle kuruluşunun günlük işleyişine tanık kurulan TOG ve aynı amaçlarla Ermenistan’ın Gümrü süreyle İstanbul’da kalmak ve gönüllülük yapmak için ilgili Ermenice program yapıyorum; oldum. Proje metinlerini tercüme İstanbul Ermeni toplumundan kentinde kurulan Gençlik Girişim Merkezi (YIC) ile Türkiye’ye geldi. etmek, duyuruları yaygınlaştırmak, insanlarla tanışıyorum. Türkiye’nin yaptığımız işbirliği sonucunda, Avrupa Birliği’nin etkinlik organizasyonuna katılmak Nanée Malek-Stanians ve Varduhi Balyan, İstanbul’da Gençlik Programı – Avrupa Gönüllülük Hizmeti (AGH) gibi görevlerim var. Bir Ermeni başka şehirlerine de kısa süreli de geçirecekleri 11 ay boyunca, TOG ve Hrant Dink olsa giderek, oradaki insanların çerçevesinde, Türkiye-Ermenistan arasında gençlerin olarak, Türkiye’de yaşamak benim Vakfı’nda gönüllü çalışmalara katılarak, Türkçe dersleri hayatlarını ve STK’ların nasıl karşılıklı gönüllülük ve işbirliğini desteklemeye devam tercihimdi. Diyalog, hoşgörü ve alıyorlar. TOG, YIC ve Hrant Dink Vakfı, önümüzdeki birbirini anlamayla ilgili her gün çalıştığını görebildim. Türkiye’de ediyoruz. senelerde de gönüllülük programına devam ederek, yeni şeyler öğrenmemi sağlayan, AGH gönüllüsü olmak, kendimi benim için bir nevi hayat okulu geliştirmeme ve hayatın hızına AGH, Avrupa Birliği’nde ve AB’ye komşu ülkelerdeki hem Türkiye’den hem de Ermenistan’dan farklı olan bu tercihimden asla pişmanlık yetişmek için gerekli deneyimi gençlerin kültürlerarası öğrenmelerini ve kişisel kentlerden ve disiplinlerden gençlerin programa duymuyorum. kazanmama yardımcı oluyor. gelişimlerini desteklemek amacıyla gençlerin yurtdışına katılımını teşvik edecek.

GÖNÜLLÜLÜK

46 PROGRAMI VOLUNTEERING PROGRAMME

Nanée Malek-Stanians: Thanks Varduhi Balyan: I’m attending In Turkey-Armenia projects of the Foundation, reaching and carry out joint projects with the civil society destekçİler to TOG and the Hrant Dink events, conferences and discussions out to a greater number of young people and increasing organisations and local authorities in the host country. Foundation, I got the chance organised by TOG and Hrant Supporters our sphere of influence is our biggest aspiration. In The overarching objective of the programme is to to have a unique volunteering Dink Foundation. I become the 2012, we took the first steps in our quest to put into life encourage young people’s intercultural learning and experience in the field of Youth, ‘Armenian book’ during the “Living various volunteering and internship programmes that personal development. Human Rights and Dialogue Library” organised by TOG, during will ultimately increase youth mobility and cooperation between civil societies. As a which I discuss with my “readers” Following our 2 young volunteers from Armenia who amongst civil society organisations. volunteer of both organisations, I the barriers in Turkey-Armenia completed their EVS in Istanbul from September 2012 got the opportunity to get involved relations. This role helped me to Thanks to our cooperation with the Toplum Gönüllüleri to July 2013, as part of the ‘‘Rolling Istanbul’’ EVS in a variety of projects and get understand young people’s take on Vakfı (TOG - Community Volunteers Foundation), project of TOG, supported by the Turkish National to know people from different this issue. I had the chance to work countries and backgrounds, to which was established for engaging young people in Agency; in September 2013 we welcomed our two new with other organisations. I am learn about Armenian community community work and for supporting their personal young friends, 1 from Armenia with YIC as the sending hosting a weekly radio programme of Istanbul and to get insights development and the Youth Initiative Centre (YIC) organisation and 1 from France with CIDJ – Centre at Nor Radio about the life of into the daily life of an NGO in based in Gyumri, Armenia; we continue to support and d’information et de Documentation pour la Jeunnesse, Armenians in Istanbul. In this way, Turkey. My tasks are quite diverse, implement volunteering and cooperation programmes who came to live and volunteer in Turkey for 11 months. I learn more about the Armenian from translation to dissemination between Turkey and Armenia thanks to the European Nanée Malek-Stanians and Varduhi Balyan, are of project announcements, to community of Istanbul and get to Voluntary Service (EVS) under the Youth in Action volunteering at the TOG and the Hrant Dink Foundation, active participation during project know people. I could travel to other Programme of the European Union (EU). implementation etc. Living in cities of Turkey for a short time while taking up Turkish language courses during their Turkey as an Armenian was a and see the lives of people, the way The EVS is a youth programme, which enables young 11-months stay in Istanbul. TOG, YIC and Hrant Dink choice that I do not regret because NGOs are working. Being an EVS people from the EU member states and the EU Foundation will continue the volunteering programme in of all the life lessons I learn volunteer in Turkey, helps me to neighbouring countries to travel abroad for long-term the future by encouraging more and more young people everyday about tolerance, dialogue develop myself, to gain experience stay, to learn languages, to better understand the from Turkey and Armenia from different cities and and understanding. to catch up with the pace of life. culture and people in the host country, to develop different backgrounds. Hrant Dink Vakfı, Galata Fotoğrafhanesi Fotoğraf Aleksey Manukyan, Anıl Çizmecioğlu, Anush Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan Parlamentolar Akademisi, Free Press Unlimited ve Gümrü Gençlik Babajanyan, Arif Yaman, Armenuhi Vardanyan, Deniz Arası İşbirliği Komisyonu’nun ortak davetiyle Girişim Merkezi (YIC) ortaklığı ile gerçekleştirilen Pekkıyıcı, Eren Aytuğ, Marianna Vardanyan, Sofia Brüksel’e taşındı. Free Press Unlimited desteği ile Diyalog için Multimedya projesinin ürünleri, 2012 Danielyan ve Volkan Doğar’ın ortak çalışmasıyla Avrupa Parlamentosu’nda gerçekleşen serginin yılındaki sergi ve gösterimlerin ardından, 2013 yılında da ortaya çıkan beş multimedya belgesel ve fotoğraflar, açılış kokteyline Avrupalı parlamenterler ve sivil çeşitli sergi ve gösterimlerle izleyicilerle buluştu. Ermenistan’daki ABD Büyükelçiliği’nin desteğiyle, toplum kuruluşları ile, Türkiyeli ve Ermenistanlı Hollanda Başkonsolosluğu ve İngiltere Büyükelçiliği 27 Ağustos – 7 Eylül tarihleri arasında, Yerevan’da, gazeteciler katıldı. Rakel Dink, Hélène Flautre ve desteğiyle gerçekleştirilen ve Türkiye ve Ermenistan’dan Çağdaş ve Deneysel Sanatlar Merkezi’nde (NPAK) ve Milan Cabrnoch’ın konuşmalarıyla açılışı yapılan sergi fotoğrafçıların ortak üretimlerine olanak sağlamayı, 10-15 Eylül tarihleri arasında Gümrü’de, Aslamazyan vesilesiyle, Türkiye-Ermenistan ilişkilerini gündemine yeni anlatım yöntemleriyle seslerini güçlendirmeyi ve Kardeşler Galerisi’nde sergilendi. Türkiye’den alan Avrupa Parlamentosu, Dış İlişkiler Komisyonu iki ülke arasındaki diyalog sürecine katkıda bulunmayı fotoğrafçıların ve Ermenistan’dan pek çok davetlinin çağrısıyla, Parlamento’da Cengiz Aktar ve Richard amaçlayan proje kapsamında, 2011 yılında Türkiye ve katılımı ile gerçekleşen Yerevan’daki sergi açılış Giragosian’ın konuşmacı olarak davet edildiği özel bir Ermenistan’dan beş genç fotoğrafçı ve foto-muhabir, kokteyli, CivilNet tarafından canlı yayınlandı. Her iki oturum düzenledi. İstanbul’da düzenlenen multimedya atölyesi sonrası, ülkeden fotoğrafçılar, Bayandur, Akhuryan ve Gümrü’de Proje kapsamında üretilen belgeseller, Yerevan, Kars ve Gümrü kentlerinde çekimler yaptılar. Sahadaki çekim yaptıkları mekânlara tekrar giderek, belgesellerin ortak çalışma sonrasında, İstanbul’da gerçekleşen ikinci Gümrü ve Brüksel sergilerin yanı sıra, 21 Eylül kahramanlarına özel gösterimler yaptılar. atölyede, ortak emekleriyle ürettikleri beş multimedya tarihinde Boghossian Vakfı’nın düzenlediği ‘Bellek ve Proje Koordİnatörü belgeseli, eğitmenleri Jack Janssen, Sevgi Ortaç, Yücel Multimedya sergisi 16-20 Eylül tarihleri arasında Diyaloğun Yeniden İnşası: Türk-Ermeni Örneği’ başlıklı Project Coordinator Tunca, Berge Arabian ve Onnik Krikorian’ın desteğiyle ise, Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu, etkinlik kapsamında, Brüksel Villa Empain’de özel bir Burcu Becermen tamamladılar. AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu ve AB- gösterimle tanıtıldı.

Dİyalog İçİn Multİmedya Beklemekten Öte… 48 Türkİye-Ermenİstan Sınırından Hİkâyeler Multimedia for Dialogue Beyond Waiting… Stories from Turkey-Armenia Border

PROJE ORTAKLARI Following the exhibitions and screenings in 2012, the Janssen, Sevgi Ortaç, Yücel Tunca, Berge Arabian and The multimedia exhibition travelled to Brussels, from PARTNERS Multimedia for Dialogue project, launched by the Hrant Onnik Krikorian, they finalised the editing of the five September 16th to 20th, upon the joint invitation by Dink Foundation, Galata Fotoğrafhanesi Fotoğraf multimedia documentaries they produced. the European Parliament’s Committee on Foreign Akademisi, Free Press Unlimited and Youth Initiative Affairs, EU-Turkey Joint Parliamentary Committee and The multimedia documentaries and photographs Centre (YIC) of Gyumri, reached out to more people in the EU-Armenia, Azerbaijan, Georgia Parliamentary collectively produced by Aleksey Manukyan, Anıl 2013 through new exhibitions and screenings. Committees. The exhibition in Brussels, supported by Çizmecioğlu, Anush Babajanyan, Arif Yaman, Armenuhi the Free Press Unlimited, opened with a cocktail and Within the framework of the Multimedia for Dialogue Vardanyan, Deniz Pekkıyıcı, Eren Aytuğ, Marianna attended by Members of the European Parliament, carried out with the support of the Consulate-General Vardanyan, Sofia Danielyan and Volkan Doğar, were civil society organisations, journalists from Turkey and of the Kingdom of the Netherlands and the British exhibited in Yerevan at the Armenian Center for Armenia. Opening remarks were delivered by Rakel Embassy, and with the aim to create an enabling Contemporary Experimental Art (ACCEA) on August Dink, Hélène Flautre and Milan Cabrnoch. On the environment for the joint productions of photographers 27th - September 7th and in Gyumri at Aslamazyan occasion of the exhibition, the European Parliament from Turkey and Armenia, to strengthen their voice Sisters’ Gallery on September 10th-15th, with the support Committee of Foreign Affairs organised a special destekçİler through new forms of storytelling and to contribute of the US Embassy in Yerevan. The opening cocktail of Supporters hearing on Turkey-Armenia relations with the invited to dialogue between the two neighbouring countries; the exhibition in Yerevan, which brought together the speakers Cengiz Aktar ve Richard Giragosian. in 2011, five photographers from Turkey and 5 from contributing photographers from Turkey and visitors Armenia came together in a multimedia workshop in from Armenia, was live streamed by CivilNet. After the Apart from the multimedia exhibitions in Yerevan, Istanbul and travelled to Kars and Gyumri for shooting. opening, photographers from both countries travelled Gyumri and Brussels, the documentaries were screened Following the joint production phase in the field, together to their shooting locations in Bayandur, at Villa Empain in Brussels on September 21st, during the group once again met in Istanbul for the second Akhuryan and Gyumri and organised special screenings the international meeting ‘Rebuilding a Memorial workshop and with the assistance of trainers Jack for the local people featured in their documentaries. Dialogue: Armenian-Turkish Example ’ organised 15.08.2013 / hetq

15.08.2013 / cıvılnet

15 Ekim tarihinde ise, Tarihsel Adalet ve Uzlaşma sakinleri ile dedesinin köyünden izler ararken yolu Enstitüsü (IHJR) tarafından ‘Türkiye-Ermenistan kesişen Sofia; geçmiş travmalarıyla yüzleşirken Sınırında’ başlıklı programına dahil edilerek, seslerini birbirine duyurmayı bekleyen bir Kürt ve Hollanda’nın La Hey kentinde izleyicilerle buluştu. Ermeni’nin hikâyeleri, ‘beklemekten öte’ dinlemeye, konuşmaya ve eyleme davet ediyor. Beklemekten Öte… Türkiye-Ermenistan Sınırından Hikâyeler başlığını taşıyan sergi, 1993’te kapatılan Beklemekten Öte… Türkiye-Ermenistan Sınırından Türkiye-Ermenistan sınırının insanları, köyleri, rayları, Hikâyeler belgesel ve fotoğrafları, 2014 yılında internete çocuk seslerini ve anıları birbirinden ayırmaya devam yüklenerek, sosyal medya siteleri ve yerel-ulusal ettiği bir dönemde; sınır kentleri Kars ve Gümrü’de televizyon kanalları aracılığıyla yaygınlaştırılacak. yaşayan insanların gündelik hayatlarını, bekleyişlerini ve yıllardır devam eden diyalogsuzluk ortamını anlatıyor. Yıllardır hiç gelmeyen bir treni bekleyen istasyon görevlileri; yıllarca Türkiye’den bir misafirin kapısını çalıp kendisini ziyaret etmesini bekleyen Kima’nın Erzurum’dan başlayıp Gümrü’nün gündelik hayatına uzanan kişisel hikâyesi; yaptıkları müzikle sınırın sessizliğini bozan Bayandur’un çocukları; Kars’ta kentsel dönüşümle gelecek yıkımı bekleyen mahalle

50 BASINdan PRESS CLIPPINGS

2.1.2012 Vatan

by the Foundation Boghossian. The documentaries neighbourhood awaiting demolition due to urban 26.08.2013 / cıvılnet were also included in the photo exhibition ‘Crossing gentrification plans, while she was looking for the Borders between Armenia and Turkey’ in the Hague traces of her grandfather; a Kurd and an Armenian Municipality in the Netherlands on October 15th, whose voice try to reach each other as they face their organised by the Institute for Historical Justice and past traumas do all call us to listen, speak and act Reconciliation IHJR. ‘beyond waiting’. 28.08.2013 / ım yerevan The multimedia exhibition Beyond Waiting…Stories In 2014, the multimedia documentaries and 15.08.2013 / tımes from Turkey-Armenia Border, captures the daily lives photographs of the Beyond Waiting… Stories from of people in the border cities Kars and Gyumri as well Turkey-Armenia Border will be made public on the as the years of interrupted dialogue as the Turkey- internet and disseminated through social media and Armenia border sealed in 1993 continues to divide through local and national TV channels. people, villages, railway tracks, children’s laughter and memories. The station workers waiting for years and years for a train that never comes; Gyumri’s Kima who have been waiting for years for a guest from Turkey to come and knock on her door; the children of Bayandur who break the silence of the border with their music; Sofia whose path crosses with the inhabitants of a Kars Türkiye-Ermenistan sınırının 1993’ten beri kapalı Böyle bir tablo karşısında, 2012 yılında, kapalı sınırın sınır illeri Kars, Ardahan ve Iğdır’a yaptıkları saha tutulması, her iki yakadaki insanların refahını hiçe bölge üzerindeki ekonomik ve sosyal etkilerini ölçmek, ziyaretinde bölgedeki odalar, yerel yönetimler, kalkınma sayarken sosyal kalkınma, ekonomi, çevre gibi alanlarda bölgede kaçırılan fırsatları görünür kılmak, bölgenin ajansı temsilcileri, akademisyenler ve sivil toplum hem sınır bölgelerinde, hem de bölge genelinde geleceğine dair potansiyelleri ortaya çıkarmak amacıyla kuruluşları da dahil yüze yakın kişi ile derinlemesine olumsuz etkilere sahip. Sınırın yıllar boyu kapalı başlatılan araştırma projesinin saha çalışmaları 2013 görüşmeler yaparak hizmet sektörü, tarım-hayvancılık, kalması, Türkiye’nin kapıları kapatma gerekçesi olan yılında tamamlandı. Çalışma, farklı sınır bölgeleriyle sağlık, gençlik ve eğitim gibi alanlarda veri topladılar. Dağlık Karabağ sorununda arzu edilen herhangi bir karşılaştırmalı bir ekonometrik analiz ve kalitatif saha Araştırma raporu yazımı devam ederken, akademi ilerleme sağlamadığı gibi, ekonomik ve sosyal kalkınma araştırmalarından oluşuyor. dünyasından görüş almak amacıyla, araştırma ile göstergelerinde en alt sıralarda yer alan sınır illerinde de TÜSİAD ve İstanbul Politikalar Merkezi desteği ile ilgili ön bulgular, 21 Kasım 2013 tarihinde İstanbul ciddi bir izolasyona sebep oldu. İstanbul-Yerevan uçuş Prof. Asaf Savaş Akat’ın danışmanlığında, Bahçeşehir Bahçeşehir Üniversitesi Fazıl Say Konferans Salonu’nda, koridoru açık olmasına rağmen, kara sınırının kapalı Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar proje ekibinin katılımıyla gerçekleşen toplantıda olması ve 1993 öncesi faaliyet gösteren Kars-Gümrü Merkezi (BETAM) tarafından yürütülen ekonometri paylaşıldı. Araştırma ile ilgili ön bulgular ayrıca, Iğdır’da tren seferlerinin durdurulması, bölge illeri için ciddi bir çalışması, sınırın açılmasının bölgenin ticari ve ekonomik gerçekleşen Garanti Bankası Anadolu Sohbetleri, ekonomik potansiyel taşıyan Ermenistan’la doğrudan potansiyeli için anlamını ve önemini analiz edildi. Sosyal Erzurum’da gerçekleşen İktisat Kongresi’nde her iki ticarete imkân vermiyor, bölgesel düzeyde işbirliği ve Araştırmalar Merkezi (SAM) tarafından yürütülen etkinliğin katılımcılarına sunuldu. diyaloğun önünü kesmeye devam ediyor. Ticaret, turizm, derinlemesine görüşmeler ise, bölgenin fotoğrafını sağlık, eğitim ve diğer pek çok sebeple sınır kapılarının Araştırma sonuçları 2014’te bölge illerinde, İstanbul çekerek, bölge halkının talebi ile mevcut sorun ve açılmasını isteyen ama hareket alanı kısıtlanan bölge ve Ankara’da, sivil toplum kuruluşları işbirliği ile engellerin aşılabilmesine yönelik önemli ipuçları ortaya insanı, sorunlarını çeşitli vesilelerle dile getiriyor. 2005 konferanslar ve araştırma raporu ile kamuoyuna çıkardı. yılında Kars’ta toplanan 50 bin imzalı dilekçeyle kapıların duyurulacak. Sonuçlar bölge halkının taleplerini ve sesini Proje Koordİnatörü açılması yönündeki talepler hükümete iletilmiş olmasına Prof. Asaf Savaş Akat, Dr. Zümrüt İmamoğlu, Cenap ulusal platformlarda duyurmaya katkı sağlayacak; yeni Project Coordinator rağmen, bu girişimden ve 2009’da iki ülke arasında Nuhrat ve Prof. Neşe Özgen’den oluşan araştırma ekibi, diyalog, işbirliği ve ortak kalkınma projeleri için önemli Burcu Becermen imzalanan protokollerden herhangi bir sonuç alınamadı. 18-24 Kasım 2012 ve 26-31 Mart 2013 tarihleri arasında bir referans işlevi görecek.

KAPALI SINIR... TÜRKİYE-ERMENİSTAN SINIRININ KAPALI KALMASININ BÖLGE 52 ÜZERİNDEKİ EKONOMİK VE SOSYAL ETKİLERİ ARAŞTIRMASI THE SEALED BORDER... A STUDY ON THE SOCIO-ECONOMIC IMPACTS OF THE SEALED TURKEY-ARMENIA BORDER IN THE REGION

The Turkey-Armenia border, sealed since 1993, the protocols signed by the two governments in 2009, November 18th to 24th, 2012 and March 26th to 31st, 2013. araştırmacı kurumlar completely disregards the interests and welfare of there was no tangible outcome. This being the case, During the visits, the research team held in-depth RESEARCH by people on both sides, and negatively impacts social a research project was launched in 2012 with a view interviews with about hundred respondents from the development, economy and environment of border cities to measure the socio-economic impacts of the sealed chambers, local authorities, regional development and the region as such. The border remaining closed border, to make visible the missed opportunities in agency representatives, academics and civil society and for two decades did not bring any desired settlement in the region and to uncover the potential and prospects. collected data in the fields of agriculture-husbandry, Nagorno-Karabakh, which was the justification for the The research consisted of an econometric analysis that health, youth and education. Before the research report sealing of the border. Yet, it caused a significant level made comparisons with other border regions as well as was finalised, with a view to receive opinion from of isolation in the border cities, which remain to be the qualitative field studies that were completed in 2013. members of academia, the preliminary findings of the most underdeveloped cities in Turkey in economic and The study, supported by TÜSİAD and Istanbul Policy study were presented by the research team at a meeting social indicators. Even though the air traffic is allowed Center, has been carried out under the supervision of held in Bahçeşehir University, Fazıl Say Conference Hall st between Istanbul and Yerevan; the land border remains the project adviser Prof. Asaf Savaş Akat. Bahçeşehir on November 21 , 2013. The preliminary findings were closed and the Kars-Gyumri trains operating before 1993 University Center for Economic and Social Research also shared during the Garanti Bank Anatolia Talks held were stopped long time ago. This situation prevents BETAM conducted the econometric study, which in Iğdır and the Economy Congress held in Erzurum in 2013. destekçİler the border cities to have direct trade with Armenia, analysed the commercial and economic potential Supporters which carries a significant potential for them and it of open border for the region. By means of in-depth The study findings will be shared with public in 2014 curbs all forms of regional, cross-border cooperation interviews Social Research CenterSAM , took the through workshops and conferences to be organised in initiatives and means of dialogue. The people in the current picture of the region and examined people’s cooperation with the civil society organisations in the region, who currently have very limited mobility, wants demand about their future, about the potential of region as well as in Istanbul and Ankara and through open borders for trade, tourism, health, education and open borders as well as existing barriers to overcome. the publication of a research report. The research other purposes and they voice their demands on various As part of the project, the research team consisting of results will also help voice the demands of local occasions. In 2005, 50.000 inhabitants of Kars signed Prof. Asaf Savaş Akat, Dr. Zümrüt İmamoğlu, Cenap people in Turkey and in international platforms, while petitions for open borders and submitted their common Nuhrat and Prof. Neşe Özgen organised field study functioning as a reference for new dialogue, cooperation demand to the government. Despite this initiative and visits to the border cities Kars, Ardahan and Iğdır from and joint development projects. Yurttaşlık bİlİncİne sahİp yönelİk farkındalık yaratma konuşulabİldİğİ bİr genİşlİkte bİreylerden oluşan şeffaf bİr konusunda yapısal bİr duyarlılığa tahayyül edİlİyor. toplum yapısı İçİnde etnİk, dİnî, sahİp. Bu açıdan medyanın Hrant Dİnk Vakfı olarak, kültürel ve cİnsel tüm farklılıklar yapıcı rolünün teşvİk edİldİğİ konuşabİldİğİmİz ve konuşarak ve herkes İçİn demokrasİ talebİ, çalışmalarla her tür ırkçılığa ve özgürleşebİldİğİmİz bİr düzende Vakfın temel İlkelerİ arasında ayrımcılığa karşı mücadele etmek demokratlık kavramının İçİnİn yer alıyor. öncelİklerİMİZDEN BİRİ. deneyİmlerle ve gerçek anlamda Vakıf, azınlık haklarını da ayrı bİr Avrupa Bİrlİğİ İle İlİşkİler ve empatİnİn gelİştİrİlmesİ İle mesele değİl, doğrudan Türkİye AB’ye gİrİş sürecİ, demokratİkleşme doldurulabİleceğİne İnanıyor, demokrasİsİnİn bİr parçası sürecİnİn adımı olarak Türkİye toplumunun hakkı olan olarak görüyor. desteklenİrken, İfade özgürlüğü demokrasİ İçİn çaba harcamayı ödev Vakıf, özellİkle nefret söylemİne de tabu addedİlmİş tüm konuların sayıyoruz.

54 DEMOKRATİKLEŞME VE İNSAN HAKLARI DEMOCRATIZATION AND HUMAN RIGHTS

Demand for democracy for people structural sensitivity regarding democratization, and attain freedom through from all ethnic, religious, cultural the issue of creating awareness ON and freedom of expression is talking. We consider it our duty to and gender backgrounds, hate speech. In this sense, envisioned in the wider sense, strive towards democracy, in a transparent social structure to fight against all manners of encompassing the discussion of all which is a right of the peoples composed of individuals with an racism and discrimination with matters considered to be taboo. in Turkey. awareness of citizenship, works in which the constructive The Hrant Dink Foundation believes is among the Foundation’s foremost role of the media is encouraged the concept of democracy can principles. We consider the issue is among our most important be given relevant content only of minority rights not as an priorities. through experience and by independent issue, but one directly We support relationships with developing real empathy, related to democracy in Turkey. the European Union and the EU these being achievable within a The Foundation possesses a entry process as a step towards system where we can talk, Kitabı Mukaddes insanın tanrısal kattan düşüşünü Temiz toplum isteme sürecine girmiş olan ülkemizde dokunulmazlıklara da biraz dokunmak gerekiyor. savunurken şöyle der: “Dokunma en temel duyumuzdur ve insanlaşma sürecini, yasaklanana dokunması ile bu dokunulmazlık zırhı, devletin bizzat kendisinin Cemaat yaşantımızda da bir kişiye, bir kuruma yapılan - duyuların anası olarak adlandırılır. Ne yazık ki, üstelik başlatır. Dokunulması yasaklanan ağaçtan Havva’nın temizlenmesi önünde büyük engel teşkil ediyor. en ufak bir eleştiride aynı dokunulmaz tabuların fark etmeksizin, gittikçe daha az dokunur kişiler meyveyi koparıp Adem’e yedirmesiyle o vakit gözleri Hep birlikte izliyoruz gelişmeleri, konu artık kişilerin işlediğini görmüyor muyuz? Sanıyorum cemaat içinde olmakta, gittikçe birbirimizden uzaklaşmaktayız.” açılır, iyiyi ve kötüyü bilerek, kendilerinin çıplak dokunulmazlığından çıkmış, devletin dokunulmazlığını de artık dokunulmaz sayılan konuların üzerine gitmeli Morris’in, dokunmayı ve dokunulmayı sevgiyle olduğunu fark ederler ve incir yaprakları ile önlükler tartışılır hale getirmiştir. Ne yargı dokunabiliyor bu ve dokunulmamış hiçbir şeyi tabusal karanlığında özdeşleştirmesine katılıyoruz. Ve eğer seviyorsanız... yaparak artık gizlenirler. Allah’ın gazabı korkunçtur! dokunulmazlara, ne de devletin bir başka gücü. Ama bırakmamalıyız. Kendi adımıza, gücümüzün yettiğince ama gerçekten seviyorsanız ‘dokunun’, Kadını acı ile doğurmakla, erkeği de ömür boyu belli ki toplumun dokunulmazlara dokunma talebinin bu tabulara dokunmaya çalışıyoruz. Bunun ne denli zor “Dokunulmaktan da kaçınmayın” diyoruz: çalışmayla cezalandırır. önünde artık durulamayacak. Bu hafta Türkiye Büyük bir uğraş olduğunun bilincindeyiz. Biliyoruz ki eleştiri “Korkmayın dokunun! Demokratikleşirsiniz.” Daha sonra çoğalarak kalabalıklaşan insanoğlunun Millet Meclisi’nde milletvekillerimiz hiç de alışık alışkanlığı olmayan bir topluma böyle bir geleneği (*) Etoloji: Zooloji biliminin bir dalı, hayvanlara özgü evrim süreci, insanlar arası sosyal ve siyasal ilişkilerin olmadıkları bir sınavla karşı karşıyalar. “Bize de yerleştirmek hayli zor, ama bu çabamızı sonuna kadar davranışları gözler ve yorumlar. süreciyle atbaşı koşturur. Bu sürecin asıl açıklamasını dokunulsun” diye çok önemli bir özveride(!) bulunacak, sürdüreceğiz. ise tarih içinde ortaya çıkan sayısız yasaklarla, insanın oylama yapacaklar. Dokunulmazlıkların kalkması Niçin dokunmaktan korkmamalıyız? bu yasaklara karşı mücadelesinde ve başkaldırısında gerçekleşir mi? Sayısal dengelerin sürekli kaydığı bir Etolog(*) Desmond Morris, ‘Sevmek Dokunmaktır’ aramak gerekir. Bu süreci irdeleyenlerin önüne çıkan ve mecliste ‘şıppadanak’ gerçekleşebileceğini savunmak adlı kitabında, gittikçe kalabalıklaşan dünyamızda hiç değişmeyen en temel gerçek ise yine ‘dokunulmaz’ fazla iyimser bir beklenti. Ama şu gerçek var ki bugün nasıl birbirimize dokunamaz hale geldiğimizi ve bu tabulardır. Yine hep bir şeylere dokunulamamış, yine olursa âlâ, olmazsa yarın, bir gün hem de çok yakın bir ‘dokunulmazlığın’ tehlikelerini anlatır. Bazen sırta hep birileri dokunulmaz kalmışlardır. gün bu dokunulmazlıklar kaldırılacaktır. Kaldırılmalıdır. indirilen dostça bir şaplağın ne kadar insani bir davranış Gelin görün ki 21. yüzyılın başında Türkiye’mizde olduğunu ve değer kazandığını uzun uzadıya anlatan siyasetçilerin dokunulmazlığı sorunu hâlâ gündem işgal Laf dokunulmazlıktan açılmışken konuyu birkaç Morris, bunun aslında sevginin göstergesi olduğunu etmekte. satırla cemaat yaşantımıza aktarıp buradaki

dokun! HRANT DİNK demokratİkleşİRSİN! 56 AGOS Touch! You wıll 21 KASIM 1997 democratıze! NOVEMBER 21st, 1997

According to the Holy Book, it is with a touch of the And observe, if you will, how in our beloved Turkey, at the numerical balance is constantly changing. But it is Why should we be unafraid of touching? forbidden fruit that man falls from divine realms, and the dawn of the 21st century, parliamentary immunity also true that, if it happens today, it is great, but even Ethologist(*) Desmond Morris, in his book the process of becoming human begins. When Eve remains a contemporary issue. if it does not, sometime in the future a day will come titled Intimate Behaviour, explains how in our plucks an apple from the forbidden tree and offers it when these privileges will be removed, and that day is increasingly crowded world we have come to forget to Adam, they become aware of their nakedness and Our country has declared its intent to enter a not so far away. Ultimately they will be removed, and touching each other and talks of the dangers of this cover themselves with aprons they weave from fig process towards a clean society, but this armour of so they should. ‘untouchability’. Describing at length how a friendly leaves. The wrath of God is fearsome! Womankind he immunity forms a huge obstacle in front of cleaning slap on the back is a typically human gesture which punishes with pain in childbirth and men with lifelong the establishment itself. We are all following the Since we are talking about immunity, it becomes gains in value, Morris goes on to argue that it is in hard labour. developments; the issue has moved beyond the necessary to also discuss in the space of a few fact an expression of love and adds: “Touching is our The evolutionary process of mankind who from that immunity of persons, instead the immunity of the sentences the topic of our social life, and touch upon most fundamental sense – it has been described as point on multiplied and increased in number follows state has become a topic of debate. Neither the the untouchables in this field a little, too. Do we not the mother of senses. Unfortunately, and moreover, closely the process of social and political relations judicial system, nor any other governmental power is observe in our social life the same untouchable taboos without realizing it, we are becoming people who touch between people. The real explanation of this process able to reach and touch these untouchables. But it is springing into life at the slightest criticism towards a less, and are drawing apart from each other.” should be sought in the countless prohibitions put into nevertheless clear that it will be impossible to obstruct person or institution? I think the time has come for us We agree with Morris when he associates touching and effect throughout history and in mankind’s struggle the demand of society to touch these untouchables. to confront the issues considered and leave no stone being touched with love. So if you love… but really love, and revolt against these prohibitions. Meanwhile, it is This week, our parliamentarians seated in the unturned in the darkness of taboo. We try, as much we ask you to ‘touch’ and “Don’t be afraid of being once again the constant and most fundamental reality Turkish Grand National Assembly face a test they are as we can, to touch upon these taboos. We are aware touched”: of ‘untouchable’ taboos that faces those who attempt unaccustomed to. They will vote to say, “Let us be how much difficulty this effort involves. We know that “Don’t be afraid to touch! You’ll democratize.” to analyse this process. Just as before, certain things touchable too.” Will their immunity be removed? It it is difficult to establish the tradition of criticism in a have again remained beyond reach, and certain people would be over-optimistic to expect this to happen by society where it does not exist yet, but we will persist (*) Ethology: A branch of zoology which studies and have remained untouchable. the wave of a magical wand from a parliament where to the end. interprets animal behaviour. Hrant Dink Vakfı’nın 2009 yılından beri yürütmekte Önceki dönemlerden farklı olarak, ilgili dönemde raporlar, yazılı basın tarafından da artan bir ilgiyle olduğu Medyada Nefret Söyleminin İzlenmesi çalışması karşılaşılan nefret söylemi içeriklerinin nitel ve takip ediliyor. 2013 yılında da devam etti. Çalışma, ırkçılık, ayrımcılık nicel analizini yapan ve dört ayda bir yayımlanan ‘Nefret söylemi’ kavramıyla ilgili bilgi üretmeyi ve ötekileştirmenin üretilmesi ve yeniden üretilmesinin medya izleme raporlarına, dosya konuları da ve ayrımcı ve ırkçı söylemle mücadele yolları ve en önemli araçlarından biri olan medyada, insan hakları eklendi. Bu çalışmada, nefret söylemi kapsamında yöntemlerinin neler olabileceğinin tartışılmasına ve farklılıklara saygının güçlendirilmesini, belirli kimlik değerlendirilmesi güç olan, ancak daha ustaca zemin sağlamayı amaçlayan çalışma kapsamında, özellikleri üzerinden hedef alınan kişi veya gruplara yönelik kurgulanmış, toplum ve medya tarafından Proje EkİBİ her yıl olduğu gibi bu yıl da uluslararası bir panel ayrımcı dil ve nefret söylemine dikkat çekmeyi, bu konuda normalleştirilmiş ayrımcı dilin, kutuplaşmaya etkisini Project TEAM düzenlendi. 26 Ekim tarihinde Bilgi Üniversitesi’nde farkındalık yaratmayı ve bilgi üretmeyi hedefliyor. göstermek amaçlandı. Ocak-Nisan dönemini kapsayan Melİsa Akan gerçekleştirilen panele, Oslo Üniversitesi’nden Prof. ilk raporda, BDP ve HDK temsilcilerinin Karadeniz Nuran Gelİşlİ Medya tarama çalışması kapsamında, yazılı basında ayrımcı, Elisabeth Eide ve Avrupa Konseyi’nden László Földi gezisi; Mayıs-Ağustos dönemini kapsayan ikincisinde rojdİt barak ötekileştiren ve hedef gösteren bir söylemle kaleme alınmış konuşmacı olarak katıldı. ‘Ayrımcı Söylem ve Sosyal ise Gezi Olayları ele alındı ve yazılı basının bu konuları Zeynep arslan haber ve köşe yazıları tespit edildi. Etnik ve dini kimlik Medya’ başlıklı panelin moderatörlüğünü Yrd. Doç. Dr. temelli nefret söylemine odaklanılırken, homofobik ve ele alma biçimi analiz edildi; Eylül-Aralık dönemini Itır Erhart üstlendi. cinsiyetçi söylemler de tarama kapsamına alındı. Bu içerikler, kapsayan son raporda ise dosya konusu ‘Aleviler’ resmİ İNTERNET sİtesİ kısa analizleriyle, günlük olarak nefretsoylemi.org sitesine olarak belirlendi. Türkçe ve İngilizce yayımlanan Prof. Eide, konuşmasında sosyal medyanın hayatımıza offıcıal websıte yüklendi ve yaklaşık 15 bin kişinin takip ettiği Facebook ve bu raporlar, sivil toplum örgütleri, akademisyenler, girmesiyle kamusal alanın genişlediğini belirtti; www.nefretsoylemi.org Twitter gibi sosyal medya ağları aracılığıyla deşifre edildi. basın-yayın kuruluşları ve basın meslek örgütleriyle sansür, ifade ve basın özgürlüğüne değindi. Eide’nin Ayrıca, internet sitesinde konuyla ilgili akademik makaleler, paylaşıldı. Konuyla ilgili akademik çalışmalar için de konuşmasının ardından Földi, demokrasiye ve ifade facebook.com/medyadanefretsoylemi köşe yazıları ve çalışma kapsamında yayınlanan rapor ve önemli bir kaynak niteliği taşıdığını gözlemlediğimiz özgürlüğüne olan inancı koruyarak, nefret söylemiyle twitter.com/NefretSoylemi düzenlen panellerin videolarına da yer verildi. ve nefret söylemi üzerine sistematik veri üreten bu nasıl mücadele edilebileceğiyle ilgili görüşlerini aktardı.

MEDYADA NEFRET

58 SÖYLEMİNİN İZLENMESİ MEDIA WATCH ON HATE SPEECH

destekçİler Media Watch on Hate Speech implemented by the Hrant columns tackling this issue, periodical media watch and professional organisations. These reports, which Supporters Dink Foundation since 2009 continued in the year 2013 as reports and panel videos were published in this website. constitute an important source for relevant academic well. The study aims at the media - one of the instruments studies and produce systematic data on hate speech, As a novelty, in 2013 case studies were added to our that produce and reproduce racism, discrimination and are followed by the print media with growing interest. periodical media watch reports that include qualitative alienation; and it strives to foster newspapers’ respect for and quantitative analysis of hate speech items faced Within the framework of the project, which aims to human rights and differences, to draw attention to the during the corresponding four-month period. The aim produce information on ‘hate speech’ concept and to racist and discriminatory language used in news items and of this study is to show the effects of discriminatory provide a platform for discussion on ways and methods columns, to raise awareness and encourage the print media discourse on the polarization of the society. It is of combatting discriminatory and racist discourses, to stop engaging in hateful discourse. difficult to consider such discriminatory discourse as every year we organise an international panel. This As part of the print media monitoring exercise, news stories hate speech as it is formulated in a relatively implicit year’s panel hosted Professor Elisabeth Eide from and columns written with discriminatory, alienating and manner and considered normal by the society and Oslo University and László Földi from the Council of targeting language were identified. While the study focused media. The first report covering the period January- Europe as speakers in the panel that took place on th on hate speech oriented towards ethnic and religious April focuses on the Visit of the People’s Democratic October 26 at Istanbul Bilgi University. The panel identities, homophobic and sexist discourses were also Congress (HDK) members including deputies from entitled ‘Discriminatory Discourse and Social Media’ taken into account. These contents were uploaded on the Peace and Democracy Party (BDP) to the Black was moderated by Istanbul Bilgi University Assistant nefretsoylemi.org on a daily basis along with short analysis. Sea Region, the second report covering May-August Professor Itır Erhart. They were also exposed through social media networks focuses on Gezi Events and the third report covering Prof. Eide pointed out that as social media has taken such as Facebook and Twitter with around 15 thousand September-December focuses on Alevis. All the root, the public domain has expanded. She touched followers. Other than that, examples of hate speech content reports were published in Turkish and in English and upon the issues of censorship, freedom of speech and submitted by the website followers, academic articles and disseminated to NGOs, scholars, media organisations freedom of the press. After Eide’s speech, Földi made Földi, günümüzde önemi oldukça artan internet düzenlendi. 11-12 Mayıs tarihlerinde, Friedrich ortamının etkisine ve nefret söyleminin medyada nasıl Naumann Vakfı’nın toplantı salonunda yapılan ilk yayıldığına dikkat çekti. atölye çalışmasında, ‘Zor meseleleri sınıfta konuşmak: Bir ders denemesi’ başlığıyla Mutlu Öztürk ile ‘Hak 2012-2013 yıllarında, nefret söylemi ve ayrımcılık temelli konularda deneyime dayalı öğrenim kurguları’ üzerine çalışan akademisyenlerin danışmanlığında, başlığıyla Gülesin Nemutlu birer sunum yaptı. Katılan üniversitelerde uygulamaya yönelik ‘Ayrımcılık, nefret akademisyenlerin kendi pedagojik deneyimlerini de söylemi ve medya’ başlıklı bir dönemlik taslak ders paylaştıkları ikinci atölye çalışması, yine Friedrich müfredatı hazırlandı. Bu müfredatla, özellikle medya Naumann Vakfı’nın toplantı salonunda 21 Eylül yoluyla üretilen ve yeniden üretilen nefret söylemi tarihinde yapıldı. Gülesin Nemutlu’nun kolaylaştırıcısı konusunda farkındalık oluşturmak ve yükseltmek, olduğu atölyede, insan hakları çerçevesindeki derslerde öğrencilerin medya içeriğini bu bağlamda analiz kullanılabilecek örnek yöntemler aktarıldı ve örnek edebilme becerisini geliştirmek ve en önemlisi, uygulamalar gerçekleştirildi. profesyonel hayatlarında daha duyarlı bir yaklaşım sergileyebilmelerine yardımcı olmak amaçlanıyor. Bu ve benzeri ders programlarını tamamlayıcı olacak ve genel okur için nefret söylemi üzerine kavramsal bilgiye Bu müfredatın geliştirilmesi için nefret söylemi giriş niteliğinde bir kaynak görevi görecek olan Medya kavramının farklı disiplinlerde nasıl ele alındığını, dersin ve Nefret Söylemi: Kavramlar, Mecralar, Tartışmalar kolektif olarak nasıl uygulanabileceğini ve insan hakları başlıklı çok yazarlı kitap ise Aralık ayında yayımlandı. çerçevesindeki ders uygulamalarında kullanılabilecek yöntemleri paylaşmak amacıyla iki atölye çalışması

60

a presentation in which he expressed his views on how can be used for courses on human rights. The first to combat hate speech while protecting democracy workshop was organised at the Friedrich Naumann and freedom of speech. Földi drew attention to the Foundation on May 11-12 and hosted the presentations increasing effects of internet outlets and how hate by Mutlu Öztürk entitled ‘Dealing with difficult issues speech is spread in the media. in class: A trial’ and by Gülesin Nemutlu entitled ‘Experiential learning styles in subjects addressed In 2012-2013, a university level one-semester course in rights-based approach’. The second workshop syllabus draft, entitled ‘Discrimination, Hate Speech where participating scholars shared their pedagogical and Media’ was prepared in consultation with scholars experiences, once again took place at the Friedrich who are working on discrimination and hate speech. Naumann Foundation on September 21st. At this With this syllabus, the aims are to create and increase workshop, Nemutlu presented sample methods that students’ awareness about hate speech that has been could be used in courses on human rights and some produced and reproduced particularly by the media; practical exercises were performed. strengthen their skills in analysing media content and, more importantly, assist them to develop awareness A multi-authored book entitled Media and Hate and sensitivity towards discrimination and hate speech Speech: Concepts, Outlets, Discussions was published during their professional life. in December as a complementary material for similar courses. The book will serve as a resource that To develop this syllabus, two workshops were introduces the conceptual knowledge of hate speech to organised with the aim to present how hate speech is the general reader. approached by different disciplines, how the syllabus can be implemented collectively and the methods that medya ve nefret söylemİ: kavramlar, mecralar, tartışmalar Kİtap Kapağı MEDIA AND HATE SPEECH: Concepts, Outlets, Discussions book cover 24.10.2013 / star

01.11.2013 / agos

10.12.2013 / bİzİm gazete

62 BASINdan PRESS CLIPPINGS

26.08.2013 / mİllİyet

23.08.2013 / taraf

27.10.2013 / cumhurİyet

28.02.2013 / evrensel

25.06.2013 / Şalom 03.05.2013 / hÜrrİyet daıly news Uluslararası Hrant Dink Ödülü’nün beşincisi, Hrant komitesi adına Ayşe Kadıoğlu konuştu. Kadıoğlu’nun Platformu, Gezi Parkı Kütüphanesi, Gezi Parkı’ndaki Dink’in doğum günü olan 15 Eylül’de Lütfi Kırdar konuşmasının ardından, Boğaziçi Caz Korosu, Türkçe ve gönüllü doktorlar ve Gezi Direnişi’nin yedinci gününde, Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen törenle verildi. İngilizce parçaların yanı sıra, Gomidas’ın Ermenice ‘Yel Taksim Meydanı, İstiklal Caddesi ve Gümüşsuyu’nun Proje Koordİnatörü Ödülü Türkiye’den Cumartesi Anneleri / İnsanları, Yel’ parçasını seslendirdi. duvarlarındaki homofobik ve cinsiyetçi sloganları Project Coordinator Sırbistan’dan Nataša Kandić aldı. Ödüllere geçilmeden önce ‘Işıklar’ adı altında, kapatmak ve değiştirmek üzere bir araya gelen kadınlar Nora Mıldanoğlu Ödül, her yıl, ayrımcılıktan, ırkçılıktan, şiddetten dünyanın dört bir yanında ve Türkiye’de, attıkları anıldı. önemli adımlarla geleceğe dair umudu çoğaltan kişi ve 2013 Ödül Komİtesİ arınmış, daha özgür ve adil bir dünya için çalışan, 2013 yılı ödül sahipleri, gecenin sonunda açıklandı. kurumların selamlandığı bir video gösterildi. ‘Işıklar’ 2013 Award Committee bu idealler uğruna bireysel risk alan, ezber bozan, Türkiye’den 2013 Uluslararası Hrant Dink Ödülü sahibi arasında Çeçenistan’da Çeçen - Rus savaşlarında, Alİ Bayramoğlu barışın dilini kullanan, bunları yaparken, insanlara Cumartesi Anneleri / İnsanları’na ödülünü, jüri üyeleri Ödül Komitesi Başkanı / Award Committee Chair mücadeleye devam etme yolunda ilham ve umut veren, her iki taraftan yaralılara tıbbi müdahalede bulunan Rakel Dink ile Uluslararası ‘Memorial’ Topluluğu’nu Özlem Dalkıran biri Türkiye’den, biri yurt dışından olmak üzere iki kişi, cerrah Khassan Baiev, Paraguay’daki Geri Dönüşüm temsil eden Alexander Cherkasov verdi. Ödülü Orkestrası, Ermenistan’daki ‘Ordunun Gerçek Yüzü’ Delal Dİnk kurum veya gruba veriliyor. Cumartesi Anneleri / İnsanları adına Hanım Tosun, (Army in Reality - Panagn İraganum), Tanrı’nın Ayşe Kadıoğlu Hrant Dink Vakfı, ödülle, bu yönde çaba gösterenlere, İkbal Eren ve Emine Ocak aldı. Direniş Ordusu’nun yaptığı mezalim hakkında Çİğdem Mater seslerinin duyulduğunu, yaptıklarının görüldüğünü ve dünyayı bilgilendiren ABD’deki Görünmez Çocuklar 2013 Uluslararası Hrant Dink Ödülü’nün diğer kazananı Zeynep Taşkın yalnız olmadıklarını hatırlatmak, onlara manen destek Derneği ve Türkiye’den Emek Bizim, İstanbul Bizim Nataša Kandić’e ise ödülünü İsmail Beşikçi ve Ali olmak, tüm insanları idealleri uğruna mücadeleye Platformu, Engellerin Ötesinde Derneği tarafından Bayramoğlu sundu. Kendisini diyalog, barış ve empati resmİ İNTERNET sİtesİ teşvik etmek istiyor. offıcıal websıte kurulan Bremen Mızıkacıları Perküsyon Grubu, Hakikat temelinde, Türkler ve Ermeniler arasındaki ilişkileri www.hrantdinkodulu.org Ödül töreninin açılışını Hayko Cepkin yaptı. Olgun Adalet Hafıza Merkezi, Haydarpaşa Dayanışması geliştirmeye adamış; ayrımcılık, ırkçılık ve şiddetten www.hrantdinkaward.org Şimşek’in sunuculuğunu yaptığı törende, ödül Platformu, Karadeniz İsyandadır Platformu, Taksim arınmış bir dünya için çalışmış olan Hrant Dink adına

twitter.com/HrantDinkAward

2013 ULUSLARARASI

64 HRANT DİNK ÖDÜLÜ 2013 INTERNATIONAL HRANT DINK AWARD

destekçİler Supporters The International Hrant Dink Award was presented for remarks, Boğaziçi Jazz Choir took the stage and sang Solidarity Platform, the Black Sea Revolts Platform, the T.C. KÜLTÜR VE TURİZM the fifth time on September 15th, 2013, on Hrant Dink’s the Armenian song ‘Yel Yel’ by Gomidas along with the Taksim Platform, the Gezi Park Library, the volunteer BAKANLIĞI birthday, with a ceremony held at the Lütfi Kırdar Turkish and English songs. doctors who provided medical support in the Gezi REPUBLIC OF TURKEY Convention and Exhibition Center in Istanbul. The Park, and a group of women who came together on During the award ceremony, ‘Inspirations’, a group the seventh day of the Gezi Resistance to paint over MINISTRY OF CULTURE AND award was presented to laureates Saturday Mothers / of people and organisations from Turkey and from all or modify homophobic and sexist slogans sprayed TOURISM People from Turkey and Nataša Kandić from Serbia. corners of the world who multiply hope for the future and painted on walls around Taksim Square, İstiklal with the steps they take, were saluted with a film İSTANBUL LÜTFİ KIRDAR Every year, the Award is presented to two individuals, Street and Gümüşsuyu. The ceremony ended with the acknowledging their achievements. The ‘Inspirations’ ULUSLARARASI KONGRE organisations or groups, one from Turkey and one announcement of the laureates, who were presented of 2013 included Khassan Baiev from Chechnya who VE SERGİ SARAYI from abroad, who work for a free and just world free through exclusive multimedia videos. Saturday carried out medical operations for the injured on both from discrimination, racism and violence, who take Mothers / People, as the 2013 International Hrant Dink ISTANBUL LUTFI sides of the conflict in the First and Second Chechen- personal risks for achieving those ideals, who break the Award laureate, was presented the Award by the KIRDAR INTERNATIONAL Russian wars of 1994-96, The Landfill Harmonic stereotypes and use the language of peace and by doing jury members Rakel Dink and Alexander Cherkasov, CONVENTION & EXHIBITION Orchestra in Paraguay, Israeli graphic designer Ronny so give inspiration and hope to others. By means of this representing the International MEMORIAL Society. CENTER Edry, the Army in Reality - Panagn Iraganum from Award, the Hrant Dink Foundation aims to remind all Hanım Tosun, İkbal Eren and Emine Ocak represented Armenia, Invisible Children, Inc. in the US which has SABANCI ÜNİVERSİTESİ those who struggle for these ideals that their voices are Saturday Mothers / People at the ceremony. brought awareness to the atrocities carried out in İSTANBUL POLİTİKALAR heard, their works are visible, they are not alone, and Central Africa in one of the world’s longest-standing Nataša Kandić from Serbia, the second laureate of the also to encourage everyone to fight for their ideals. MERKEZİ conflict zones, by the Lord’s Resistance Army, and 2013 International Hrant Dink Award, was presented the SABANCI UNIVERSITY Hayko Cepkin marked the opening of the award from Turkey the platform Emek Movie Theater Belongs Award by the jury members İsmail Beşikçi and chair of ISTANBUL POLICY CENTER ceremony, which was hosted by Olgun Şimşek. Ayşe to Us, the Town Musicians of Bremen Percussion the award committee Ali Bayramoğlu. Kandić, receiving Kadıoğlu, one of the members of the Award Committee, Group founded by the Beyond Disabilities Association, her award after the speech of Saturday Mothers, Heinrich Böll Stiftung delivered the opening remarks. After the opening the Truth Justice Memory Center, the Haydarpaşa said that after listening to the Saturday Mothers, Derneğİ

manoug pamokdjıan verilen ödülü almaktan onur duyduğunu söyleyen Nataša Özel TEŞEKKÜRler Kandić, ödül ile iki kavramı ilişkilendirdiğini belirtti: SPECIAL THANKS TO Savaşlara doğru yaşananlar ve geçiş dönemlerinde bireylerin sorumlulukları. KONSEPT / TASARIM CONCEPT / DESIGN 2013 yılının ödül jürisi Timothy Garton Ash, İsmail Beşikçi, Bülent Erkmen, BEK Rakel Dink, Costa Gavras, Nilüfer Göle, Alexander Iskandaryan, Etyen Mahçupyan ve Uluslararası ÖDÜL HEYKELCİĞİ TASARIMI ‘Memorial’ Topluluğu’ndan oluştu. AWARD STATUE DESIGN Erdağ Aksel Yaklaşık 1.200 kişinin izlediği ödül töreni, ayrıca www. Tan Mavİtan hrantdink.org ve www.hrantdinkodulu.org adreslerinden naklen yayınlandı. Geceye dair tüm detaylar, törenle eş ÖDÜL MÜZİĞİ zamanlı olarak vakfın ve ödülün Facebook ve Twitter AWARD MUSIC hesaplarında, üç dilde (Türkçe, İngilizce ve Ermenice) yer Arto Tunçboyacıyan aldı. Gecede Türkçe-İngilizce simultane çeviri yapıldı. MULTİVİZYON Aday önerilerinizi her yıl, 15 Ekim – 15 Nisan tarihleri MULTIVISION arasında, www.hrantdinkodulu.org adresinde bulunan Ümİt Kıvanç formu doldurarak ya da [email protected] adresine burak Şenbak e-posta atarak bize ulaştırabilirsiniz. tamer başaran sİmultane tercüme SIMULTANEOUS INTERPRETATION Lexicon Conference Interpreters Ceylan Gürman Şahİnkaya Deniz Cebe

HALKLA İLİŞKİLER 66 PUBLIC RELATIONS A&B İletİşİm A.Ş.

PRODÜKSİYON PRODUCTION Mahİr Yıldız UMUT KURÇ she remembered the meetings and interviews she had NİHAN ARISOY with hundreds of parents whose children were lost. In MURAT ERSAN her speech, Kandić stated the importance of facing the TAMAR NALCI history and accepting the personal responsibilities and İZLEM OKTAY the necessity of finding the mass graves so that parents DENİZ SAĞDIÇ and their beloved ones who are lost would have a grave TURAN TAYAR at least their relatives could find peace. Kandić also emphasized the importance of empathy in the process of seslendİrme establishing peace and building bridges. voıce-over mahİr günşıray The 2013 International Hrant Dink Award jury consisted of Timothy Garton Ash, İsmail Beşikçi, Rakel Dink, Costa yazılı tercüme Gavras, Nilüfer Göle, Alexander Iskandaryan, Etyen translatıon Mahçupyan and International MEMORIAL Society. Nazım Hİkmet Richard Dİkbaş

Around 1.200 guests attended the award ceremony. The VE TÜM ceremony was broadcasted online at hrantdink.org and GÖNÜLLÜLERİMİZE... www.hrantdinkaward.org. The highlights of the award AND ALL OUR ceremony was shared realtime on the Foundation’s and VOLUNTEERS… ULUSLARARASI Hrant Dİnk Ödülü Award’s Facebook and Twitter accounts in 3 languages 2013 Kİtapçık kapağı Turkish, English and Armenian. During the award ceremony, simultaneous interpretation was provided in INTERNATIONAL HRANT DINK AWARDS Turkish-English. 2013 BOOKLET COVER 16.09.2013 / posta

09.16.2013 / habertUrk

16.09.2013 / cumhurİyet

17.09.2013 / vatan

17.09.2013 / ÖzgÜr gÜndem

68 BASINdan PRESS CLIPPINGS

01.10.2013 / paros

20.09.2013 / agos

16.09.2013 / mİllİyet 17.09.2013 / today’s zaman 17.09.2013 / eskİŞehİr anadolu AGBU Avrupa’nın (Armenian General Benevolent Union/ eğitim ve medya kanallarıyla nasıl korunmaya çalışıldığı AGBU Avrupa, AGBU’nun bir şubesidir. 1906’da kurulan Ermeni Hayırseverler Genel Birliği) 2009 yılında başlattığı hakkında bilgi edindi. Katılımcılar, 31 Ekim – 3 Kasım AGBU, dünyanın en büyük kâr amacı gütmeyen Ermeni GORİZ programı, Avrupa’nın farklı ülkelerinden geleceğin 2013 tarihleri arasında, farklı alanlardan uzman kurumudur. AGBU Avrupa, kurumun pan-Avrupa Ermeni liderlerine ulaşmayı, eğitmeyi, onlara rehberlik kişilerle bir araya geldi. Görüşülen isimler arasında etkinliklerini koordine ediyor ve geliştiriyor; eğitim, etmeyi, onların da içinde oldukları bir ağ kurmayı ve onlara Getronagan Ermeni Lisesi Müdiresi Silva Kuyumciyan, liderlik eğitimleri, kültür, kültürel miras, yardımseverlik Ermeni toplumları ve Ermenistan için yararlı projeler Agos gazetesinden Pakrat Estukyan, Hrant Dink ve AB halkla ilişkiler alanlarında yürüttüğü etkinliklerle gerçekleştirebilmeleri için destek vermeyi amaçlıyor. Vakfı’ndan Cengiz Aktar, İbrahim Betil ve Rakel Dink, Ermeni kimliğini ve mirasını koruyor ve sürdürüyor Aras Yayıncılık’tan Ararat Şekeryan, ‘Turkey and the (www.agbu.org). Beşinci GORİZ semineri, 31 Ekim – 3 Kasım tarihleri Armenian Ghost’ (Türkiye ve Ermeni Hayalet) kitabının arasında, AGBU Avrupa ve Hrant Dink Vakfı ortaklığında yazarları Le Monde gazetesinden Laure Marchand ile gerçekleşti. Bu yılki seminer programı, Avrupa’daki genç Guillaume Perrier bulunuyor. Katılımcılar, Boğaziçi Ermeni liderlerine, günümüz Türkiyesi’nde Ermenileri Üniversitesi’nde düzenlenen Müslümalaş(tırıl)mış etkileyen değişimleri öğrenme ve tartışma fırsatı sunmayı Ermeniler Konferansı’na katılma ve Türkiye-Ermenistan hedefledi. Seminer, Ermenistan, Belçika, Bulgaristan, Gazeteciler Diyalog Programı’nın katılımcılarıyla da bir Fransa, Gürcistan, Almanya, Yunanistan, İtalya, Polonya, araya gelme fırsatını buldu. Romanya, Rusya, Türkiye ve Ukrayna’dan katılımcıların Program kapsamında, önceki yıllarda, Venedik’te ülkelerindeki çalışmalarını güçlendirecek bilgi ve birikimi ‘Lobicilik’ (2009), Erivan’da ‘Demokrasi ve Katılım’ sunmayı amaçladı. Proje Koordİnatörü (2010), Brüksel’de ‘Avrupa Vatandaşlığı’ (2011) ve Project Coordinator Dört günlük seminer programı kapsamında, 22 GORİZ Yerevan’da ‘Medya Eğitimi’ (2012) başlıklı seminerler nora mıldanoĞlu katılımcısı, İstanbul’daki Ermeni mirasının, özellikle düzenlendi.

70 agbu goriz semİnerİ agbu gorız semınar

proje ortakları project partners GORIZ is an AGBU (Armenian General Benevolent Union) being preserved in Istanbul, particularly through AGBU Europe is the European branch of the AGBU Europe initiative launched in 2009 to identify, train, advise education and the media. From October 31st to Established in 1906, AGBU is the world’s largest and network the future leaders of European Armenian November 3rd, the group attended back-to-back non-profit Armenian organisation. AGBU Europe communities and provide them with support in their meetings with leaders in various fields. They included coordinates and develops the pan-European activities community projects, whether in Europe or in Armenia. Silva Kuyumciyan, head of Istanbul’s Getronagan of the organisation; it preserves and promotes the Armenian High School; Pakrat Estukyan from Agos; Armenian identity and heritage through programs in The fifth GORIZ seminar took place in Istanbul from the fields of education, leadership training, culture, st rd Cengiz Aktar, İbrahim Betil and Rakel Dink from the October 31 to November 3 ; the seminar was organised heritage, humanitarian and EU public affairs (www. Hrant Dink Foundation; Ararat Şekeryan from Aras in partnership between AGBU Europe and the Hrant agbu.org). Dink Foundation. This year’s seminar particularly had Publishing House and Le Monde journalists Laure the aim of giving young Armenian leaders from around Marchand and Guillaume Perrier, authors of ‘Turkey Europe a unique opportunity to explore and discuss the and the Armenian Ghost’. The participants also had transformations affecting Armenians in Turkey today. the opportunity to attend the Conference on Islamized The seminar aimed to equip the participants with new Armenians, held in Boğaziçi University, and to meet knowledge that will strengthen their work in their home the participants of the Turkey-Armenia Journalists’ countries of Armenia, Belgium, Bulgaria, France, Georgia, Dialogue Programme. Germany, Greece, Italy, Poland, Romania, Russia, Turkey This seminar follows earlier events in Venice and Ukraine. (2009, on lobbying), Yerevan (2010, on democracy Throughout the four-day seminar, the 22 GORIZ and participation), Brussels (2011, on European participants explored how the Armenian heritage is citizenship) and Yerevan (2012, media training). HRANT DİNK Hrant Dink Vakfı’nın en önemli BelGe Arşİvİ Dink’in çocukluk, gençlik, aile, çalışma hayatına DİRAN BAKAR Avukat Diran Bakar, 40 yıllık ARŞİVİ çalışmaları arasında yer alan Hrant Dink Hrant Dink’e ait yazışmalar, mektuplar, basın ait fotoğraflar, 19 Ocak 2007 sonrası cenazenin, ARŞİVİ meslek hayatının büyük bölümünü, Arşivi, Hrant Dink’in düşüncelerini yeni açıklamaları, taziye mektupları ile Hrant Dink’e anmaların, dava duruşmalarının ve Dink’in anısına gayrimüslim cemaatlere ait vakıfların el kuşakların hizmetine sunmayı amaçlıyor. adanmış etkinliklerin arşivlenmesiyle devam ediyor. yapılan toplantıların fotoğrafları Fotoğraf Arşivi’nde konan mülkleri konusundaki adaletsizliklerle mücadele toplanılıyor. ederek geçirdi. Bu doğrultuda, arşiv disiplini içerisinde yürütülen Yazı Arşİvİ çalışmada, Hrant Dink’in yazı ve fotoğraflarından Hrant Dink’in Agos, Birgün ve Yeni Binyıl gazetelerinde Hrant Dink Arşivi’ni geliştirmek için Hrant Dink’e ait her 2002 yılında, Hrant Dink’e verdiği bir röportajda, “36 oluşan kapsamlı bir külliyat oluşturuldu. Arşiv yayımlanmış yazıları ile Marmara gazetesinde ‘Çutag’ tür yazı, konuşma, kayıt, fotoğraf ve belgeyi bizlerle Beyannamesi’ne yıllarımı vererek onunla boğuştum, çalışması, sadece Hrant Dink isminin nelere tekabül ismiyle yazdığı Ermenice kitap tanıtımları bir araya paylaşmanızı bekliyoruz. o nedenle en ufak bir iyileştirmeyi dahi olumlu ettiğini göstermesi açısından değil, çok değer verdiği karşılıyorum” demesi, haksızlıklara karşı mücadelede getirildi. Hrant Dink ile yapılmış röportajlar ve 19 [email protected] gençlerin onun düşüncelerinden ilham alması kararlılığının ve inancının bir ifadesiydi. Ocak 2007 öncesine ait Hrant Dink’le ilgili yazılmış açısından da önem taşıyor. Bu birikimden yararlanmak makale ve haberler, bu arşivde toplandı. Hrant Dink’in Aynı zamanda Agos gazetesinin ilk imtiyaz sahibi isteyen kişilerin empati, diyalog, eleştirel düşünce ve katledilmesinin ardından yazılı ve görsel basında çıkan ve Yazı İşleri Müdürü olan Bakar, 30 Mart 2009 sorgulayıcı yaklaşımla, düşünce hayatına tekrar tekrar haberlerin günlük olarak arşivlenmesi devam ediyor. tarihinde vefat etti. Bakar’ın avukatlığını üstlendiği katkı sağlaması en büyük kazanım olacaktır. dava dosyalarını da içeren yaklaşık 40 bin adet Görsel Arşİv Hrant Dink Arşivi çalışmaları, Yazı Arşivi, Görsel Arşiv ve belge, ailesinin izniyle dijital ortama aktarıldı. Diran Hrant Dink’in katıldığı toplantılar, televizyon Belge Arşivi olarak üç ana başlık altında devam ediyor. Bakar Arşivi’nden yararlanmak isteyenlerin belgelere programları, konferansların video ve ses kayıtları ile ulaşmasını kolaylaştırmak amacıyla tasnifleme işlemi Hrant Dink’in katledilmesinden önce ve sonra yapılmış devam etmektedir. belgesel, kısa film ve şarkıların arşivlenmesine devam ediliyor.

ARŞİV SORUMLUSU ARŞİV SORUMLUları ARCHIVE MANAGER ARCHIVE MANAGERs Murat Gözoğlu Murat Gözoğlu Özlem Zİngİl 72 arşİv

ARCHIVE destekçİler destekçİler Supporters Supporters Friends of Hrant Dink – Boston Friends of Hrant Dink – Boston ıfat dedeoğlu p h: R ıfat / Photogra fotoğraf

HRANT DİNK The Hrant Dink Archive, one of the Documents Archive Photographs of Hrant Dink in his childhood, DİRAN BAKAR Attorney Diran Bakar spent most of ARchıve most crucial pillars of the Hrant Dink Hrant Dink’s correspondences, letters, press releases, youth, family, and work life as well as the funeral, ARCHIVE his 40 years career fighting against the Foundation, aims to put Hrant Dink’s and letters of condolence are still being archived. commemorations, trials and meetings that took place injustices caused by the confiscation thoughts into service for new generations. after January 19th, 2007 are being collected in the of properties owned by the non-Muslim community Writings Archive Photograph Archive. foundations. In line with this aim, an entire corpus composed of The articles of Hrant Dink that were published in Agos, Hrant Dink’s writings and photographs has been Birgün and Yeni Binyıl newspapers and the book critics To further improve the Hrant Dink Archive, you In an interview with Hrant Dink in 2002, Mr.Bakar said compiled. The Archive is important not only because that he wrote in Armenian under the pen name “Çutag” are welcome to share with us all kinds of writings, “I have struggled with the 36 Declaration dedicating it shows what Hrant Dink’s name corresponds to, but for the Marmara newspaper were compiled. The speeches, records, photographs and documents of and my years; therefore I consider even a slightest also because it gives inspiration to young people who interviews made with Hrant Dink as well as the articles related to Hrant Dink. improvement as a positive step”. This demonstrates were very much valued by Hrant Dink himself. The how determined and dedicated he was in his fight with and news items written about Hrant Dink before [email protected] biggest achievement will be recurrent contributions injustice. January 19th, 2007, were collected in the Newspapers- of the people, who benefit from his archive, to the Journals Archive. The daily archiving effort of news Diran Bakar, who was the first publisher and chief world of thought with empathy, dialogue and critical covered in the media after the murder of Hrant Dink editor of Agos weekly, passed away on March 30th, thinking. still continues. 2009. With the permission of his family, 40 thousand The Hrant Dink Archive continues to enlarge its Writings documents of 650 case files that he had been working Visual Archive Archive, Visual Archive and Document Archive. on were transferred to digital media. We continue our The video and voice recordings of the meetings, TV classification efforts to enable an easy access to the programs, conferences that Hrant Dink attended as Diran Bakar Archive. well as the documentaries, short movies and songs are still being archived. Hagop ayvaz Türkiye tiyatro tarihinin unutulmaz gelişimine katkıları göz ardı edilen, pek çoğu unutulmuş İSTANBUL Mart 2011 – Aralık 2012 tarihleri arasında, Arşivleri dijital ortama aktarılan vakıflar ARŞİVİ isimlerinden Hagop Ayvaz’ın sanat gayrimüslim tiyatrocular ve tiyatro çalışanlarının ERMENİ İstanbul’daki Ermeni vakıfların el konan - Beyoğlu Surp Ğazar Ermeni Katolik Mıhitaryan Mektep hayatı ve yaşamı boyunca topladığı eserlerini de gün yüzüne çıkarıyor. VAKIFLARI mülkleriyle ilgili yürütülen çalışma ve Manastırı Vakfı (Bomonti Ermeni Katolik İlköğretim Okulu) ARŞİVİ kapsamında, İstanbul’daki 17 Ermeni - Beykoz Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi Vakfı tiyatro tarihi ile ilgili binlerce fotoğraf, makale, dergi, Proje, Hagop Ayvaz’ın ardında bıraktığı bu değerli vakfının arşivinde çalışmalar yürütüldü. - Beyoğlu Anarad Hığutyun Ermeni Katolik Rahibeler kitap ve belgelerin arşivlenmesi projesine Nisan 2011’de arşivin kalıcı olmasını ve dijital ortama aktarılarak kolay Arşivlerini, bu çalışma için bize açan vakıfların tüm Manastır ve Mektebi Vakfı başlandı. ulaşılır bir kaynak haline gelmesini amaçlıyor. belgeleri, taşınmazlarla ilgili olmasalar da dijital ortama - Boyacıköy Surp Yerits Mangants Ermeni Kilisesi Vakfı - Elmadağ Surp Agop Ermeni Hastanesi Vakfı Figüran olarak 1929’da başladığı tiyatroya sergilediği ve Projede şimdiye kadar Türkiye tiyatro tarihine ilişkin aktarıldı ve sınıflandırıldı. Arşivlerdeki çalışmalarda, - Galata Surp Krikor Lusavoriç (Cercis) Ermeni Kilisesi Vakfı yazdığı oyunlarla yaşamının sonuna kadar emek veren yaklaşık 6 bin fotoğraf ve belge ayrı ayrı zarflanarak 16 gönüllü, araştırmacılara yardımcı oldu. Proje - Gedikpaşa Protestan Kilisesi ve Mektebi Vakfı Hagop Ayvaz, aynı zamanda Türkiye’nin en uzun süre arşiv sistematiği içerisinde numaralandırıldı. Zarflanan kapsamında, mevcut arşiv belgelerinden yaklaşık 35 bin - Halıcıoğlu Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi yayımlanan Ermenice tiyatro dergisi olma özelliğine fotoğrafların yaklaşık 3 bini taranarak bilgisayar Türkçe belgenin tasnifleme işlemlerine ve Ermenice, ve Kalfayan Yetimhanesi Vakfı sahip ‘Kulis’i, 1946-1996 tarihleri arasında aralıksız ortamına aktarıldı ve 4.700 kadar fotoğrafın tüm Osmanlıca, Fransızca, İngilizce, Almanca, İtalyanca ve Yunanca dillerinde olan yaklaşık 42 bin belgenin - Karaköy Surp Pırgiç Ermeni Katolik Kilisesi Vakfı yayımladı. bilgileri ve açıklamaları Ermenice ve Türkçe dillerinde - Kocamustafapaşa Anarad Hığutyun Ermeni Katolik Kilisesi Vakfı Türkçeye çevrilme çalışmalarına başlandı. kayıt altına alındı. Hagop Ayvaz’ın Türkiye’nin tiyatro tarihine ışık tutan - Kumkapı Surp Harutyun Ermeni Kilisesi ve Mektebi Vakfı Dijital ortama aktarılan yaklaşık 77 bin belge, Ermeni - Kuzguncuk Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi Vakfı arşivi, birçok araştırmacı ve tiyatrocu için son derece Projenin hedefleri arasında, tasnif edilmekte olan Patrikhanesi ile yazışmalar, tapular, vaftiz kayıt - Ortaköy Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Katolik Kilisesi Vakfı önemli bir kaynak olma özelliği taşıyor. Arşivde, 10 bine fotoğraf ve belgelerden yararlanılarak sergi açmak, defterleri, fermanlar, öğrenci kayıtları, karneler, ders - Şişli Karagözyan Ermeni Yetimhanesi Vakfı internet sitesi kurmak ve kaynak bir kitap yayımlamak yakın fotoğraf, oyun davetiyeleri ve gazete kupürlerinin notları, fotoğraflar, fatura ve makbuz gibi Ermenice, - Topkapı Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi, Levon Vartuhyan bulunuyor. yanı sıra, Türkiyeli önemli tiyatrocuların hayatları Osmanlıca ve Türkçe gibi çeşitli dillerde malzemeleri Mektebi ve Mezarlığı Vakfı ve tiyatro oyunları üzerine makaleler bulunuyor. içeriyor. Hrant Dink Vakfı’nda bulunan dijital arşiv, - Üsküdar Surp Garabed Ermeni Kilisesi Vakfı Arşiv, aynı zamanda Türkiye’de tiyatro sanatının herkesin kullanımına açık olacaktır. - Yeniköy Küd Dıpo Surp Asdvadzadzni Ermeni Kilisesi Vakfı

Proje Koordİnatörü Project Coordinator Melİsa Kabaracıyan Proje Koordİnatörü 74 arşİv Project Coordinator destekçİ ARCHIVE Melİsa Kabaracıyan Supporter

Hagop ayvaz The archiving project that started in artists and theatre workers whose contributions to the archıve of Within the scope of study on the seized Foundations whose archives have been digitalized are as follows: ARchıve April 2011 covers thousands of photos, artistic development in Turkey have been ignored and/ armenıan properties of Armenian foundations - Beyoğlu Anarad Hığutyun Armenian Catholic Nuns’ articles, documents, magazines and or forgotten. foundatıons in Istanbul, archiving work has Monastery and School Foundation books about theatre history that Hagop Ayvaz, the ın ıstanbul been carried out in the archives of 17 - Beyoğlu Surp Ğazar Armenian Catholic Mıhitaryan School and This project aims to make this valuable archive Monastery Foundation (Bomonti Armenian Catholic Primary School) unforgettable figure in the Turkish theatre history, Armenian foundations from March permanent and to turn it into an easily accessible - Beykoz Surp Nigoğayos Armenian Church Foundation collected throughout his life. 2011 to December 2012. All documents of foundations source by means of transferring all the documents into which opened their archives to us have been digitalized - Boyacıköy Surp Yerits Mangants Armenian Church Foundation He made outstanding efforts in theatre where he had a digital platform. and classified including those archives on immovable - Elmadağ Surp Agop Armenian Hospital Foundation - Galata Surp Krikor Lusavoriç (Cercis) Armenian Church Foundation started as a walker-on the stage in 1929, with the plays Up to now, almost six thousand photos and documents properties as well as others. 16 volunteers helped the he wrote, with the plays he performed and put on the researchers during the archiving effort. As part of this - Gedikpaşa Armenian Protestant Church and School Foundation about the history of theatre have been enveloped one - Halıcıoğlu Surp Asdvadzadzin Armenian Church and stage. Meanwhile, he regularly published Turkey’s project, we have started classification of app. 35.000 by one and re-enumerated in an excel database for Kalfayan Orphanage Foundation longest issued Armenian theatre magazine Kulis Turkish documents and translation of app. 42.000 enabling easy-to-find searches. Three thousand of the - Karaköy Surp Pırgiç Armenian Catholic Church Foundation documents written in Ottoman Turkish, Armenian, between 1946-1996. enveloped photographs have been scanned and the - Kocamustafapaşa Anarad Hığutyun Armenian Catholic French, German, Italian and Greek. The archives of Hagop Ayvaz shed light on Turkey’s four thousand and seven hundred of them have been Church Foundation listed with information notes in Turkish and Armenian. There are about 77.000 digitalized documents that - Kumkapı Surp Harutyun Armenian Church and School Foundation history of theatre and serve as a very significant include various materials such as correspondences with - Kuzguncuk Surp Krikor Lusavoriç Armenian Church Foundation source for a great number of researchers and artists. Creating a website from all the rearranged photos and the Armenian Patriarchate, title deeds, registers of - Ortaköy Surp Krikor Lusavoriç Armenian Catholic Church Foundation In addition to an approximate of 10 thousand photos, documents, holding an exhibition, and publishing a baptism, Edicts of Sultans, students’ school registers, - Şişli Karagözyan Armenian Orphanage Foundation the archive contains the invitation cards to plays, reference book are amongst the goals of this project. school reports, course materials, photographs, - Topkapı Surp Nigoğayos Armenian Church, Levon Vartuhyan School newspapers clippings and articles about the lives and invoices, receipts mostly in Armenian, Ottoman Turkish and Cemetery Foundation works of prominent theatre artists. Moreover, the and Turkish. Digital archives kept at the Hrant Dink - Üsküdar Surp Garabed Armenian Church Foundation archive unearths the great efforts of the non-Muslim Foundation will be for everbody. - Yeniköy Küd Dıpo Surp Asdvadzadzni Armenian Church Foundation Bu temel İlkeler ışığında, • Hrant Dİnk Vakfı’nın kurmayı amaçladığı, Ermenİ araştırmalarına odaklanan bİr • Türkİye’nİn demokratİkleşmesİ, enstİtünün temellerİnİ oluşturmaya kültürel çeşİtlİlİğİn bİr zengİnlİk, yönelİk olarak, Ermenİlerİn tarİhİ, kültürü farklılığın bİr hak olarak kabul görmesİ, ve yaşantısıyla İlgİlİ yayınlar yapmayı; toplumlar arasındakİ kültürel İlİşkİlerİn gelİştİrİlmesİ amacıyla • Hrant Dİnk’İn bütün yazılarını ve mİllİyetçİlİkten, ırkçılıktan ve konuşmalarını yayımlayarak, onun fİkİrsel Hrant Dİnk Vakfı Yayınları, Hrant ayrımcılıktan arındırılmış, çocuklara ve mİrasının yaygınlaşmasına ve gelecek Dİnk’İn hayallerİnİ, mücadelesİnİ, gençlere yönelİk projelerİ de kapsayan nesİllere aktarılmasına aracılık etmeyİ; akademİk ve akademİ dışı yayınlar yapmayı; dİlİnİ ve yüreğİnİ yaşatmak amacıyla • Hrant Dİnk’İn, mİlyonlarca İnsanın • Türkİye’de çoğu zaman yüzeysel yüreğİne nüfuz etmesİnİ sağlayan, İçten kurulmuş olan Hrant Dİnk Vakfı’nın bİr şekİlde yürütülen, güncel, ve demokrat tavrının takİpçİsİ olarak, çatısı altında, dİyalog, barış ve sİyasal-toplumsal-kültürel tartışmalara ayrımcılığa maruz kalan grupların seslerİnİ İlİşkİn derİnlemesİne sorular sormaya duyurmalarını sağlayacak, genİş halk empatİ kültürünü gelİştİrecek olanak tanıyan telİf ve çevİrİ eserlere kİtlelerİne ulaşmayı hedefleyen kİtaplar yayınlar yapar. dayalı dİzİler oluşturmayı; yayımlamayı hedefler.

76 YAYINLAR PUBLICATIONS

Hrant Dink Foundation Publications In the light of these founding principles, conducted in a superficial manner in Publications has the following aims: Turkey. publishes works that support • To publish academic and non-academic • To publish works on Armenian history, the development of a culture of publications as well as projects oriented culture and everyday life with a view dialogue, peace and empathy. It is towards children and young people purged to establishing the foundations of an institute focusing on Armenian studies part of the Hrant Dink Foundation of nationalism, racism and discrimination, towards the democratisation of Turkey, which the FOUNDATION aims to found. which was established for the the establishment of an understanding • To publish the complete writings and perpetuation of the vision, of cultural diversity as a fundamental speeches of Hrant Dink and to facilitate the value and ‘difference’ as a right; and the dissemination and transmission to future struggle, message and ideals of development of cultural relations between generations of his intellectual heritage. Hrant Dink. the peoples of all countries. • With continued dedication to Hrant • To create series formed of original Dink’s sincere and democratic approach and translated works that will enable that penetrated the hearts of millions thorough and in-depth inquiries in the of people, to publish books targeting domain of contemporary, political-social- the wider masses towards giving voice to cultural debates which are all too often groups subjected to discrimination. TÜYAP KİTAP Hrant Dink Vakfı Yayınları, TÜYAP AJANDA Hrant Dink Vakfı’nın 2014 ajandası, barikatlar; dünyayı sevmeye davet eden Susam Sokağı fuarları Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. ve Türkiye 2014 2013’ün Aralık ayında yayımlandı. Her yıl kahramanları; sokakların görünmeyen muhaliflerinden Yayıncılar Birliği işbirliğiyle 2-10 olduğu gibi, Türkçe, İngilizce ve Ermenice grafiti sanatçıları; Woody Allen’ın gözünden New York Kasım tarihleri arasında düzenlenen olarak üç dilde hazırlanan ajandanın bu yılki teması sokakları; İstanbul sokaklarında ‘tahammül edilen’ 32. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’na katıldı. ‘Sokaklar’dı. sokak köpekleri; çıkmaz sokakların vardığı yerler; Fuar süresince, 2013 yılı içinde Hrant Dink Vakfı ‘başka türlü bir şey’ isteyenlerin yan yana geldikleri Sokak, kalabalıkların sahnesidir. Sesi olanın sesini, Yayınları’ndan yayımlanan yeni kitaplara ziyaretçiler Taksim Gezi Parkı; bisiklet yollarının olduğu bir sözü olanın sözünü görülür, duyulur kılma mecrasıdır. yoğun ilgi gösterdi. 15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler İstanbul hayali… Muktedire başkaldıranlar sokağa çıkar; “Hayır!” demek Günü’nde yayımlanan Asker Doğmayanlar kitabının isteyenler, destekleyenler, protesto edenler, sevinenler, Sokaklar 2014 ajandasında, dünyanın farklı yazarı Pınar Öğünç, 9 Kasım tarihinde, Vakfın standında kızanlar, kutlayanlar sokağa dökülür. coğrafyalarından sokak algılarını ve deneyimlerini okuyucuları ile buluştu. anlatan 53 metne 60’a yakın görsel eşlik ediyor. Sokaklar 2014 ajandası, benzer ve farklı olanları bir araya Vakıf Yayınları ayrıca, 14-19 Mayıs tarihleri arasında Ajandada, resmi tatil günlerinin yanı sıra, getiren; günü ve gecesiyle emeği, çalışmayı, molayı, düzenlenen Diyarbakır 4. Kitap Fuarı’nda, Diyarbakırlı Müslümanların, Alevilerin, Ermenilerin, Rumların, yemeği, müziği, sanatı, parayı, eğlenceyi var eden, okuyucularıyla buluştu. Süryanilerin ve Kürtlerin bayramları ve özel günleri de üreten, dolaşıma sokan; kültürün, dilin, politikanın yer alıyor. yaşadığı ve beslendiği, gelişip serpildiği yer olan ‘sokaklar’ı konu ediyor. Hrant Dink Vakfı Yayınları’nın bundan önce yayımladığı ajandaların temaları ise Sınırlar (2013), Davalar (2012), Sokaklar 2014, bizi sokaklara daha yakından bakmaya Kalabalıklar (2011) ve Ermenistan’dı (2010). davet ediyor: Sokakların derinliğini gösteren sokak ressamları; “Sokaklar bizimdir!” diye haykıran

HRANT DİNK VAKFI

78 YAYINLARI HRANT DINK FOUNDATION PUBLICATIONS

tuyap book Hrant Dink Foundation Publications AGENDA Hrant Dink Foundation’s 2014 Agenda was barricades that shout out “The streets are ours!”; faırs took part in the 32nd International 2014 published in December 2013. The theme Sesame Street’s characters that invite us to love the Istanbul Book Fair from November of 2014 was ‘Streets’ and as in previous world; graffiti artists as one of the invisible dissidents; 2nd to 20th, organised by TÜYAP Fairs years, the agenda came out in three languages - New York Streets from the eyes of Woody Allen; in partnership with Publishers Association of Turkey. Turkish, English and Armenian. ‘tolerated’ street dogs in the streets of Istanbul; places During the fair, visitors showed great interest in The street is the scene of the crowds. It is the medium that dead streets lead to; Taksim Gezi Park where the books published by the Hrant Dink Foundation where the voice of those who have something to say is people who ‘wanted something else’ came together; Publications in 2013. The author of the book Born not heard. Those who rise against the powers that be take dreams of an Istanbul with bicycle routes… to be a Soldier, published on May 15th International to the streets; those who want to say “No!”, those who The Streets 2014 contains 53 texts, referring to Conscientious Objectors’ Day, Pınar Öğünç met with support them, protestors, the happy, the angry, and perceptions and experiences of streets in various readers at the Hrant Dink Foundation Publications those who have a purpose to celebrate pour out into booth on November 9th. the streets. geographies of the world, accompanied by about 60 visuals. Apart from the official dates for Turkey, the Foundation Publications were also presented to readers The 2014 agenda covers ‘streets’ which bring together agenda also features important dates and feasts for th both what is similar and different; which, day and night, from Diyarbakır at the 4 Diyarbakır Book Fair held Muslims, Alevis, Armenians, Greeks, Assyrians and th th creates, produces and enters into circulation labour, from May 14 to 19 . Kurds. work, rest, food, music, art, money and entertainment; before all else, where culture, language and politics live The previous agendas of the Hrant Dink Foundation and find nutrition, thrive and blossom. Publications were themed Borders (2013), Trials (2012), Crowds (2011) and Armenia (2010). Streets 2014 invites us to look closer at the streets: street artists that demonstrate the depth of the streets; medya ve nefret Medya ve Nefret Söylemi: Kavramlar, Türkiye’de nefret söylemi ve nefret suçu, demokrasinin asker Hrant Dink Vakfı, Türkiyeli vicdani mücadelesinin 1990’lı yıllardan itibaren tarihine ışık söylemİ: Mecralar, Tartışmalar, Vakfın pekişmesi ve birlikte yaşama kültürünün güçlenmesinin doğmayanlar retçilerin yaşadıklarını Asker tutuyor. kavramlar, yürüttüğü Medyada Nefret önündeki en önemli engellerdendir. Yargı kararları nefret Doğmayanlar adıyla kitaplaştırdı. Türkiye, halen Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasında, mecralar, Söyleminin İzlenmesi çalışması söylemini içermekte, merkez medya gazetelerinde ve TV Gazeteci Pınar Öğünç tarafından Azerbaycan’la birlikte vicdani ret hakkını tanımayan tartışmalar kapsamında yayımlandı. Kitap, kanallarında nefret söylemi kullanılmakta, siyasi parti hazırlanan kitapta, farklı eğilimlere ve kişisel tarihlere iki ülkeden biri. 2010 yılında Uluslararası Hrant Dink medya–nefret söylemi ilişkisi liderleri ve milletvekilleri rahatlıkla nefret söylemini sahip 14 vicdani retçi, “Her Türk asker doğar” Ödülü’ne layık görülen Türkiye Vicdani Ret Hareketi, konusunda Türkiye’deki üniversitelere yönelik olarak dillendirmektedir. Türkiye küreselleştikçe, kentleştikçe, iktisadi olarak geliştikçe çoğulcu toplum yapısı daha sloganının neredeyse hiç sorgulanmadığı bir ülkede, kamuoyunda konuyla ilgili duyarlılık oluşması yönünde hazırlanan ders programı paralelinde oluşturuldu. belirgin ve görünür olmakta ve bu da, nefret söyleminin ve neden ‘asker doğmadıklarını’ anlattı. önemli bir yol kat edilmesini sağladı. 15 Mayıs Dünya Nefret söylemi nedir? ‘Nefret suçu’ ve ‘ayrımcılık’ suçunun hedef aldığı kitleler temelinde ne kadar yaygın Şimdiye dek, çoğunlukla sivil olarak askeri Vicdani Ret Günü vesilesiyle yayımlanan kitap, yıllar kavramları hangi noktalarda ayrılır? Yazılı basın, ve güçlü olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Nefret suçu, boyunca ödenen büyük bedeller anlamına gelen bu mahkemelerde yargılandıklarında, işkence televizyon, sinema, yeni medya, ders kitapları gibi farklı içerdiği hunharca cinayetlerle, suikastlarla, dışlamalarla, yoğun insani çabaya bir saygı duruşu niteliğinde. gördüklerinde, açlık grevi yaptıklarında ya da Avrupa mecralarda nasıl karşımıza çıkıyor? Türkiye’deki hukuk insan trajedileri yaratmaktadır. Türkiye’de iyi, demokratik, sistemi içinde nasıl ele alınıyor? adaletli toplum yönetimi, farklılıklar içinde birlikte yaşamak İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıdıkları davayı ve demokrasiyi pekiştirmek, nefret söylemine ve suçuna kazandıklarında isimleri anılan vicdani retçiler, Mahmut Çınar’ın editörlüğünde hazırlanan ve Fuat karşı mücadele etmeden mümkün görünmemektedir. Nefret asker olmayı neden reddettiklerini ve bu kararlarının Keyman’ın sunuş yazısıyla yayımlanan kitap, tüm bu söylemini ve nefret suçunu yeni çalışmaya ve tartışmaya hayatlarını nasıl değiştirdiğini Pınar Öğünç’e anlattılar. sorulara yanıt ararken, her biri alanının önde gelen başlıyoruz. Elinizdeki kitap, bu alanda çok önemli isimlerinden olan akademisyenler tarafından kaleme çalışmalar yapmış isimlerin yazılarından oluşmakta; gerek Farklı dönemlerde, belki farklı saiklerle yola çıkarak alınan 11 makaleyle nefret söylemini enine boyuna kuramsal ve okuma zenginliği, gerek sunduğu araştırma zorunlu askerliği reddeden bu 14 vicdani retçinin tartışıyor ve medyanın ayrımcılık ve nefret söylemi ile bulguları ve yorumları temelinde, referans çalışma olma bireysel hikâyeleri, militarizmin ülkenin kılcal ilişkisini bütünlüklü bir biçimde ortaya koyuyor. potansiyeli taşımaktadır. (Fuat Keyman, Sunuş) damarlarında gezinişine ve bu temel insan hakkı

80

MEDIA AND HATE Media and Hate Speech: Concepts, In Turkey, hate speech and hate crime are amongst the born not The Hrant Dink Foundation has which courses through the country’s veins and on the SPEECH: Outlets, Discussions was published major obstacles before the consolidation of democracy and to be a published the experience of history of the struggle for this fundamental human Concepts, within the framework of the Media the strengthening of culture of co-existence. Judicial rulings soldıer conscientious objectors in the book right that has been going on since the 1990s. Outlets, Watch on Hate Speech project contain hate speech, mainstream media newspapers and entitled Born not to be a Soldier. The implemented. The book was TV channels use hate speech, and political party leaders Turkey, along with Azerbaijan, is one of only two Discussions book prepared by the journalist prepared in parallel with a syllabus, and lawmakers do easily express hate speech. As Turkey countries among the members of the Council of Europe Pınar Öğünç, compiles the stories of 14 conscientious which has been developed for universities in Turkey gets globalized, urbanized and economically developed; that have not accepted the rights to conscientious so as to address the relation between media and hate the pluralistic nature of the society becomes more evident objectors, each with different tendencies and personal objection. The Conscientious Objection Movement of speech. and visible. This in turn manifests us how widespread and histories, telling us why they “were not born soldiers” Turkey, which is the 2010 laureate of the International persistent hate speech and hate crime can get when it in a country where the motto “Every Turk is born a Hrant Dink Award, contributed to creating public What is hate speech? How does it differ from ‘hate comes to the people targeted by both. Hate crime, along soldier” rules. awareness about this issue. This book, launched on crime’ and ‘discrimination’ concepts? How do we come with all the brutal murders, assassinations and exclusions May 15th, which is the International Conscientious across with hate speech in different outlets such as print The conscientious objectors, who until now have only it encompasses, does cause human tragedies. In Turkey, Objectors Day, may be regarded as sign of respect for a media, television, cinema, new media, and textbooks? been mentioned when they were tried at military courts it does not seem quite possible to have good, democratic, years-long effort during which heavy prices have been How is it addressed in Turkey’s legal jurisdiction? as civilians, tortured, staged a hunger strike or when fair governance, to live together with differences and to paid. The book edited by Mahmut Çınar and published with consolidate democracy, without combat against hate they won the cases at the European Court of Human the foreword by Fuat Keyman tries to find answers to speech and hate crime. We have recently started to study Rights, explained to Pınar Öğünç why they refused to all these questions. While it discusses at length hate and debate hate speech and hate crime. This book compiles be a soldier and how this decision changed their lives. speech with eleven articles written by scholars each writings of people who have done significant work in this experts in their fields, it also explains the relation field; and it has the potential to become a reference material The personal stories of these 14 conscientious of media with discrimination and hate speech in a thanks to its theoretical and reading wealth as well as the objectors, who refused conscription at different times complete manner. research findings and reviews. (Fuat Keyman, Foreword) perhaps for different reasons, shed light on militarism Dİyarbakır Hafıza bu topraklara geri geliyor. Çok mardİn Mardin Tebliğleri, 1838-1938 arasındaki kılıç Osmanlı İmparatorluğu’nda bulunan Kimdir bu insanlar? Nasıl yaşıyorlar? Ne tür teblİğlerİ gerilerden, ulusun inşası döneminden teblİğerİ yüz yılda, Anadolu’nun farklı din, Artıkları Ermeni nüfusunun büyük bir kısmının zorluklardan geçiyor, neler hissediyor, kendilerini nasıl geliyor. Nereden bakarsak yüzyılı aşkın dil ve kültürlerine beşik olmuş en yok edildiği 1915 tarihinden yaklaşık tanımlıyorlar? Bu kitap, onların bu sorulara birinci bir zaman dilimi bu. Bu ulusun inşası kozmopolit bölgelerinden olan Mardin yüz yıl sonra, gazeteci-sosyolog ağızdan verdikleri yanıtları arıyor. Kesin olan bir şey sürecinde bu topraklarda yaşayanlara devlet tarafından ve çevresinde yaşanan toplumsal ve ekonomik değişimi Laurence Ritter ile fotoğrafçı Max Sivaslian, yok var: Onlar bazen Ermeni, bazen Türk, bazen Kürt, bazen reva görülenler, yaşayanların birbirlerine reva gördükleri, tüm yönleriyle ele alan makalelerden oluşuyor. edilenlerin hayatta kalan torunlarını araştırmak üzere, Hıristiyan, bazen Müslüman, bazen de bunların hepsi çekilen acılar, yaşanan toplu şiddet, unutulmaya ve esas Anadolu’nun doğu ve güneydoğusunda, İstanbul’da ve veya hiçbiriler. unutturulmaya çalışılan her kötü hatıra illa ki geri geliyor. Kitapta, Tanzimat Dönemi’nden başlayarak Avrupa’da onlarca kişiyle görüştü. Ama geri gelen sadece kötü hafıza değil, bu toprakların Cumhuriyet’in tek parti yönetiminin ilk 15 yılına dek, Kılıç Artıkları, sarsılmaya başlayan suskunluk duvarında barındırdığı farklılıklar, uluslaşma sonucunda yok edilen devlet politikalarının ve genel konjoktürün yöreyi nasıl Hrant Dink’in dediği gibi, “Bu memlekette yaşayanlarla bir gedik daha açıyor. veya yok sayılan zenginlik de geri geliyor. Bu memleket on etkilediği, kültür, günlük hayat, ekonomi, etnik ve ilgili konuşmak, ölüler hakkında konuşmaktan daha yıllardır her gün yeni ama aslında yeni olmayan bir dolu dinsel çatışmalar, şiddet ekseninde tartışılıyor. zor.” Müslümanlaştırılmış veya gizli Ermeniler, çok bilgiye, varlığa, yokluğa tanık oluyor. – Cengiz Aktar, açılış Mardin ve çevresinin binlerce yıl öncesine dayanan yakın zamana dek, Türkler, Kürtler ve de Ermeniler tebliğinden. medeniyeti, asırların imbiğinden süzülerek çoğulcu arasında, üzeri örtülen, hakkında konuşulmayan Hrant Dink Vakfı’nın 11-13 Kasım 2011 tarihlerinde, bir kültür yaratmıştı. Bugüne ancak tortusu ulaşan bu bir tabuydu. Bu konu hakkında konuşanlar belki de Diyarbakır’da düzenlediği Diyarbakır ve Çevresi Toplumsal çoğulculuğun en canlı anlatımları ve nasıl yitirildiği yalnızca, onları gizli siyasi komploların parçası olarak ve Ekonomik Tarihi Konferansı’nda sunulan tebliğleri içeren Mardin Tebliğleri’nde yer alıyor. göstermeye çalışan aşırı milliyetçilerdi. Geride kalan kitap yayımlandı. Türkiye’den ve yurt dışından katılan 24 ve bazı araştırmacılara göre sayıları bugün milyonları araştırmacının bölge hakkındaki makalelerini içeren kitap, bulan insanların, Türkçedeki o irkiltici ifadeyle Türkiye’nin içinde olduğu barış süreci tartışmalarına ‘kılıç artıkları’nın gerçek hikâyesi ise neredeyse hiç yapacağı katkı dolayısıyla büyük önem taşımakta. keşfedilmemişti.

82 p h: max sıvaslıan / Photogra fotoğraf

Dİyarbakır Memory is returning to these lands. It is mardİn Mardin Conference Proceedings The remaıns After almost a century following Who are these people? How do they live? What Conference coming from afar, from the period of nation- conference consists of articles that examine of the sword the annihilation of a large portion challenges do they face, what do they feel, how do Proceedings building, which is over a century away. proceedıngs the social and economic changes of the Ottoman Empire’s Armenian they identify themselves? This book attempts to Surely, what has been deemed fit by the state that occured in Mardin and its population in 1915, Laurence answer those questions with firsthand accounts. for the inhabitants of these lands during the process of nation- surroundings between 1838 and 1938. This area was Ritter, a journalist and sociologist, and photographer There is one certainty: Sometimes they are Armenian, building, what the inhabitants deemed fit for each other, the among Anatolia’s most cosmopolitan and served as a Max Sivaslian met with dozens of people in eastern sometimes Turks, sometimes Kurds. Sometimes they suffering, the collective violence, every malign recollection cradle for its various religions, languages and cultures. are Christians and sometimes Muslim. And sometimes that has been forgotten or worse, made to forget, is returning and southeastern Anatolia, as well as in Istanbul they are all of these or none of these. now. But it is not just the malign memory that is returning; The book begins with the Tanzimat period of Ottoman and Europe, in their quest to research the surviving the differences that these lands embraced, the wealth that has reforms and continues through the first 15 years of the grandchildren of those killed. Kılıç Artıkları is another breach in the wall of silence. been destroyed or ignored as a result of the nation-making are Turkish Republic during one-party rule. It considers Hrant Dink said: “In this country it is more difficult also returning. Since decades, this country witnesses every day how the state policies and the overall conjuncture to speak about the living than about the dead.” Until a lot of information, existence and absence which is new but not affected local culture, daily life, economy, ethnic and really new. - From Cengiz Aktar’s opening remarks very recently, it was taboo among Turks, Kurds and religious conflicts and the axis of violence. Armenians to discuss Islamized or secret Armenians. In The collection of essays presented at the conference fact, the only ones who were willing to talk about them Social and Economic History of Diyarbakır and Region, held The millennia-old civilization of Mardin and its were extreme nationalists who sought to show them in Diyarbakır on November 11-13, 2011 by Hrant Dink surroundings was distilled through the centuries to Foundation, has now been published. The book includes create a pluralistic culture. Today only the sediment of as part of a secret political conspiracy. According to 24 essays on the region by researchers from abroad and this pluralism remains. Mardin Tebliğleri looks at the some researchers, the real story of these people, who Turkey. The book is particularly important due to its living narratives and how this culture was eroded. number in the millions today and who are referred to by contribution to the ongoing debates about the peace that disturbing Turkish expression “the remains of the process in Turkey. sword”, is almost completely unknown. sessİzlİğİn Sesİ II- Türkiye’de, Ermenistan’da ve Belediyesi ve Ermeni kurumlarının işbirliğiyle restore Sessİzlİğİn Sesİ IıI- ‘Sessizliğin Sesi’ serisinin yarısı, vilayetin merkezi olan Ankara’da yaşamaktaydı. Dİyarbakırlı Diaspora’da yaşayan Diyarbakırlı edilerek yeniden ibadete açılmış olması, bu tasavvur ve Ankaralı üçüncü kitabı olan Ankaralı Cemaatin en büyük özelliği, büyük çoğunluğun Katolik ermenİler Ermenilerin izlerini süren bu yeniden kurma girişimleri açısından büyük bir önem taşıyor. Ermenİler Ermeniler Konuşuyor, Hrant mezhebine mensup olması ve yazı dilinde Ermenice harfli Türkçeyi kullanmalarına karşın, konuşma dilinde konuşuyor çalışma kapsamında, 22’si Bu kitap da bu anlamda, yitik bellek denizini oluşturan Konuşuyor Dink Vakfı’nın 2011 yılından bu yana Uluslararası Olof Türkçeyi benimsemiş olmalarıydı. O yıllarda Ankara’da İstanbul’da, 16’sı Diyarbakır’da, damlalardan birisidir.” Katoliklere ait altı kurum (1.200 öğrenci); Apostoliklere dokuzu New York’ta, yedisi Montreal’de, dördü Palme Merkezi’nin katkılarıyla sürdürdüğü ve Anadolu (Ali Bayramoğlu, Önsöz) ait üç okul ve kolej (4.00 öğrenci), meslek okulları ve Toronto’da, dördü Los Angeles’ta, dördü Yerevan’da, Ermenilerini konu alan sözlü tarih projesinin bir ürünü. Projede mülakat yapılan kişiler, Ermeni olarak doğup, çocuk yuvaları; Protestanlara ait iki eğitim kurumu vardı. üçü de New Jersey’de olmak üzere toplam 81 kişiyle “Bu kitapta yer alan anlatıları okurken, sözlü tarihin yaşamını Ermeni kimliğiyle sürdürenlerin yanı sıra görüşüldü. cilvelerini düşünmeden edemedim. Bunlar arasında, hayat Eylül 1915’te kadın, çocuk, yaşlı, sayıları binleri bulan hikâyelerinin dinleyicisini ‘hakikate çağrısı’, farklı iktidar kimliğini gizleyerek yaşayanlar, Müslümanlaştırılmış Ankaralı Apostolik ve Katolikler, evlerinden alınıp şehir Görüşülen kişilerin 41’i kadın, 40’ı erkekti. Bunlar Ermeni olarak doğup daha sonra Ermeni kimliğine katmanlarının duygular ekseninde ifadesi, ve belki de bu dışındaki gara götürüldüler. Burada tutuldukları süre arasında Ermeni kimliğiyle yaşayanlar da var, dönenler ve Müslümanlaştırılmış Ermeni olarak kadim şehrin, herkesin, her şeyin üstünden bizlere müstehzi içinde mallarına el konulup ihtidaya zorlandılar. İki çıkış Müslümanlaştıktan sonra Ermeni kimliğine dönen ya yaşamlarına devam edenlerden oluşuyor. yolu vardı: Ya Müslüman olacaklardı ya da Eskişehir bakışı var. ‘Sessizliğin sesi’ kadar, Diyarbakır’ın bize da dönmeye çalışanlar veya kendini hem Müslüman ve Konya’ya giden tehcir kervanına katılacaklardı. yüklediği duygusal ağırlığı da hissetmemek mümkün değil Proje kapsamında yapılan 40 mülakatın 10 tanesine hem Ermeni olarak tanımlayanlar da… yer verilen kitap, İstanbul, Ankara ve Avusturya’da Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Müslüman erkeklerle bu anlatılarda. Bugünün çok-yerli yerelliği içinde bile hâlâ yaşanan farklı hayatlar ve Ermenilik hallerini, kişilerin evlenen kadınlara ve ihtida etmiş olan muhacirlere idari kendisi olmayı sürdürebilen şehirlerimiz var. Diyarbakır “Bu çalışma, Diyarbakır’daki Ermenilerin kültürel bizzat kendi ağızlarından sayfalarına taşıyor. Bu belgelerle Ankara’ya yerleşme izni verildi. Ermenileri konuşurken, insan ister istemez, yılların varlığını yeniden tasavvur etme, bir tür kurma girişimidir. şekilde okurla anlatıcı arasında bir diyalog kurmayı Tarihçi Raymond H. Kévorkian’ın giriş yazısı, sosyolog Kentin, 1980’li yıllara kadar kullanılan ancak daha sonra sırlarının şehrin surlarından çıkıp bize sorduğu yeni sorular amaçlayan kitaptaki anlatıların altısı kadın, dördü Özgür Bal’ın sonsöz yazdığı kitapta, işte bu ailelerin cemaatsizlik nedeniyle hızla harabe halini alan Surp üzerine tefekkür ediyor.” erkek konuşmacılara ait. I. Dünya Savaşı’nın arifesinde, tanıklıklarına ve bugün yaşadıklarına birinci ağızdan Giragos Ermeni Kilisesi’nin, yakın tarihte, Diyarbakır (Arzu Öztürkmen, Sonsöz) Ankara Sancağı’ndaki 28.858 kişilik Ermeni nüfusunun şahit olacaksınız.

84

the sound of The Sounds of Silence II –Arme- yet had become a ruin afterwards due to absence of the The Sounds of Ankara’s Armenians Speak is community in Ankara belonged to the Catholic rite sılence ıı- nians of Diyarbakir Speak was community, has been restored and reopened for prayer as a Silence IıI- the third book in a series called and employed Armenian letters to write Turkish, their dıyarbakır’s published by the Hrant Dink result of cooperation between the Diyarbakir Municipality Ankara’s ‘The Sound of Silence’, which native tongue was Turkish. In those years, there were armenıans speak Foundation Publications in and Armenian institutions is of great importance in this Armenıans speak is the outcome of a oral history six institutions of Catholics (1200 students), three study carried out by the Hrant December 2012, as the second direction. In this context, this book is a drop in the ocean of colleges and schools of Apostolics (400 students), Dink Foundation with the contribution of Olof Palme vocational training schools and kindergartens; two publication of the oral history project carried out since lost memories.” International Center. The project focuses on the lives 2011 with the support of Olof Palme International educational establishments of Protestants. (Ali Bayramoglu, Prologue) of Armenians of Anatolia. The interviewees are those Center. In September 1915, thousands of Apostolic and Catholic “I couldn’t help thinking about the ironies of the oral histo- who were born Armenians and continued to live as Armenians of Ankara, including women, children and Those who live their Armenian identities, those who ry while I was reading the stories in this book. Among these Armenians as well as those who hide their identity, have to hide their identities, those who continue their elderly, were taken out of their homes to the train station are the “call to truth” by the life stories to their readers, the who were born as Islamized Armenians and returned lives as Islamicized Armenians and those who apos- to their Armenian identity later or who are still living as outside the city. Their possessions were confiscated and expression of different layers of government in the axis of tatize and convert… The stories of 16 Armenians of Islamized Armenians. they were forced to convert to Islam. They were offered emotions and perhaps the sarcastical look of this ancient Diyarbakir, who currently live in Istanbul, Diyarbakir, two options: They would either become Muslims or be city over everyone and everything. As well as the “sound of The book, which compiles 10 out of the 40 interviews, is Los Angeles, New York, New Jersey, Montreal, Toronto, deported along with masses to Eskişehir and Konya. silence”, it is also impossible to miss the emotional weight a narration of Armenian lives and differing experiences Those who converted and those who married Muslim Yerevan and Beirut, are sometimes crossing and some- of Armenianness as it is told by people living in put on us by Diyarbakir in these stories. We still have cities men in the first years of the Republic, were allowed to times parting, which in its own right tells us the history Istanbul, Ankara and Austria. The aim is to establish a that manage to keep their own identities in the multi-local dwell in Ankara with administrative documents. of Turkey and in particular Diyarbakir. dialogue between the reader and the narrator. Six out setting of today. While the Armenians of Diyarbakir are of ten narrators are women. Just before the World War The book, which includes a foreword by Raymond “This study is about reconceiving and restoring the cultural speaking, one can’t help thinking about the new questions I, there were 28.858 Armenians living in Ankara sanjak, Kévorkian and concluding remarks by Özgür Bal, will existence of the Armenians in Diyarbakir. The fact that the that the secrets of the years ask us out of the city walls.” half of the population residing in the central province make you witnesses of the experiences of these families Surp Giragos Armenian Church, which was used until 1980’s (Arzu Ozturkmen, Epilogue) of Ankara. Although the majority of the Armenian then and now. Doğu toplumlarını, Batıdan ayıran …Kurtarıcılar beklemeyİn, önemlİ bİr özellİk de, kendİ kendİnİzİn İlahı olun. ‘lİder’, ‘kahraman’ ve ‘İlah’ Aksİ taktİrde, tarİhİ boyunca yaratmasındakİ farklılıkta hİç İktİdar olamamış bİr halkın aranmalı. çocukları, böyle bİrbİrİmİze karşı Bİzİm kültürümüzde bİrbİrlerİne İktİdarcılık oynar dururuz İşte. çok çabuk dönüşüp, rahatlıkla da örtüşebİlen kavramlar bunlar. Bİr önemlİ özellİğİmİz de kolay yüceltİp, bİr o kadar rahat alçaltabİlmemİz İlahlarımızı…

İlahlara HRANT DİNK İllallah 86 2013 HRANT DİNK ANMALARI bİRgün - Enough with 10 OCAK 1997 2013 Hrant Dınk MEmorıals the Divinities JANUARY 10th, 1997

One of the most significant ...Do not wait for saviours, be your differences between Eastern and own divinity. Otherwise, as children Western societies is in the way of a people who has never ruled they create ‘leaders’, ‘heroes’ throughout the history, we shall and ‘divinities’. keep playing ‘rulership’ against In our culture, these concepts each other. swiftly interconvert, and easily overlap. Another characteristic of our society is that we not only glorify easily but also carelessly demean our divinities... 10 mart 2013 Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası hegemonik emellerine ve neoliberal kapitalizme karşı Rakel Dink, TÜDAV ve Hasret Gültekin Kültür İlişkiler, Sosyoloji ve Tarih bölümlerinin ev eleştirel tavrıyla da tanınmaktadır. Chomsky, dilbilim, Merkezi’nin ortaklaşa düzenledikleri ‘Özgürlük ve sahipliğinde, 18 Ocak’ta, altıncısı düzenlenen Hrant felsefe, güncel meseleler, uluslararası ilişkiler ve ABD Adalet Mücadelesinin Kadın Tanıkları – Rakel Dink, Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferansı’nın dış politikasıyla ilgili çok sayıda makale ve kitap yazdı. konuğu, dilbilim profesörü ve fikir insanı olan Noam Yeter Gültekin, Işılay Karagöz, Şenge Kahraman…’ Dilbilim alanındaki eserlerinden bazıları ‘Dil ve Zihin’ Chomsky idi. Chomsky konferansta, ‘Türkiye ve Oluşan (1968), ‘Bilgi Sorunları ve Dil’ (1988) ve ‘Dil ve Zihin toplantısına katılmak için Almanya’ya davet edildi. Dünya Düzeni’ başlıklı bir konuşma yaptı. Çalışmalarında Yeni Ufuklar’ (2000) adlı kitaplarıdır. 16 hazİran 2013 Massachusetts Institute of Technology’de dilbilim Siyaset alanındaki eserlerinden bazıları ise, ‘Amerikan Rakel Dink, 2007 yılında Arnouville-Les-Gonesse profesörü olan Chomsky konuşmasında, Türkiye’de Gücü ve Yeni Mandarinler’ (1969), ‘Ortadoğu’da Barış?’ Paris’te kurulan Ecole Hrant Dink’in (Hrant Dink Okulu) ifade özgürlüğü mücadelesi vermenin zor olduğunu, (1974), ‘Rızanın İmalatı’ (E. S. Herman ile birlikte, ilk mezuniyet törenine katılmak için Fransa’ya davet Hrant Dink’in katledilmesin de bunu gösterdiğini 1988), ‘Neoliberal Düzende Demokrasi’ (1997), ‘Haydut Devletler’ (2000), ‘İktidarı Anlamak’ (2002 derleyenler edildi. belirtti. Chomsky, “Günümüzde çok sayıda insan düşüncelerinden dolayı tutuklu. İfade özgürlüğünü P. R. Mitchell ve J. Schoeffel) ve ‘Yaşamla Ölüm 18 eylül 2013 geliştirmek için göstermelik hamleler yapılsa da, Arasında Gazze’ (I. Pappè ile, 2010 derleyen F. Barat) Rakel Dink, 16-20 Eylül tarihleri arasında Brüksel’e yasalar gerçek bir ifade özgürlüğüne izin vermiyor” adlı kitaplardır. giden Beklemekten Öte... Türkiye-Ermenistan Sınırından dedi ve barış sürecine ve Ortadoğu’daki gelişmelere Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Hikâyeler başlıklı sergiye ve Avrupa Parlamentosu’nun değinerek konuşmasını sonlandırdı. Konuşmasının Konferansı’nın önceki konuşmacıları arasında düzenlediği Türkiye-Ermenistan ilişkileri konulu panele ardından Chomsky, Rakel Dink’ten plaketini aldı. Hindistanlı yazar ve aktivist Arundhati Roy; Britanyalı katılmak üzere Belçika’ya davet edildi. 1955’te University of Pennsylvania’da doktorasını insan hakları hukukçusu Sir Geoffrey Bindman; Kanadalı tamamlayan Chomsky, doktora tezinin önemli gazeteci, yazar ve aktivist Naomi Klein; Britanyalı aktör, 29 ekİm 2013 kuramsal bulgularını, 1957 yılında ‘Sözdizimsel Yapılar’ insan hakları ve LGBT eylemcisi ve Avrupa Parlamentosu Rakel Dink, Yerevan’da açılan 44. Hrant Dink Okulu’nun kitabında yayımladı. Chomsky, kitle iletişim araçlarının üyesi Michael Cashman; Cairo American University açılışına katılmak üzere Ermenistan’a davet edildi. toplumsal rızayı imal edişine, ABD dış politikasının Siyaset Bilimi Bölümü’nden Rabab El-Mahdi bulunuyor.

BOĞAZİÇİ ünİversİTESİ GEZİLER 2013 Hrant Dİnk İnsan Hakları 88 ve İfade Özgürlüğü Konferansı VISITS BOGAZICI University 2013 HRANT DINK MEMORIAL LECTURE ON FREEDOM OF EXPRESSION AND HUMAN RIGHTS p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf

March 10th, 2013 On January 18th, Boğaziçi University Departments of dissertation in Syntactic Structures in 1957. Chomsky is Rakel Dink was invited to Germany to take part in the Political Science and International Relations, Sociology well known for his critical stance towards mass media th meeting jointly organized by TÜDAV and Hasret Gül- and History hosted the 6 -annual Hrant Dink Memorial and its ability to ‘manufacture consent’, U.S. foreign policy’s hegemonic aspirations and the neoliberal phase tekin Cultural Center under the theme ‘The Women Wit- Lecture on Human Rights and Freedom of Expression. This year’s guest speaker Noam Chomsky, a professor of capitalism. He has written and lectured widely on nesses of Freedom and Justice Struggle – Rakel Dink, of linguistics and intellectual, delivered a memorial linguistics, philosophy, international affairs and U.S. Yeter Gültekin, Işılay Karagöz, Şenge Kahraman…’ lecture entitled ‘Turkey and the Emerging World Order’. foreign policy. His works in linguistics include Language and Mind (1968), Language and Problems of Knowledge June 16th, 2013 In his speech, Chomsky pointed out the difficulty of (1988) and New Horizons in the Study of Language and Rakel Dink was invited to France to take part in the first struggle for freedom of expression in Turkey as was Mind (2000) and his political writings are American graduation ceremony of L’École Hrant Dink which was proved by the murder of Hrant Dink as well as the Power and the New Mandarin (1969), Peace in the founded in 2007 in Arnouville-Les-Gonesse in Paris. developments that followed. Chomsky stated that Middle East? (1974), Manufacturing Consent (with E. S. “Nowadays, many people are imprisoned due to their Herman, 1988), Democracy in a Neoliberal Order (1997), September 18th, 2013 ideas. Despite the so-called attempts to improve Rogue States (2000), Understanding Power (2002 Rakel Dink visited Belgium to take part in the opening of the right to freedom of expression, the legislation on edited by P. R. Mitchell and J. Schoeffel) and Gaza in the Beyond Waiting… Stories from Turkey-Armenia Border freedom of expression does not allow this right to be fully Crisis (with I. Pappè, 2010 edited by F. Barat). exhibition held in Brussels on September 16-20. She was exercised.” He ended his speech by referring to the peace The annual Hrant Dink Memorial Lecture on Human process and the developments in the Middle East. After invited by the European Parliament to the hearing on Rights and Freedom of Expression hosted Indian writer/ his speech Chomsky, received a plaque from Rakel Dink. Turkey-Armenia relations. activist Arundhati Roy, British human rights lawyer Sir Noam Chomsky is a professor of linguistics at the Geoffrey Bindman, Canadian journalist/writer/activist October 29th, 2013 Massachusetts Institute of Technology and a critically Naomi Klein, British human rights and LGBT activist Rakel Dink was invited to Armenia for the opening engaged public intellectual. He received his PhD in and member of European Parliament Michael Cashman, ceremony of Yerevan’s 44th School, which was renamed linguistics in 1955 from the University of Pennsylvania Rabab El-Mahdi from Cairo American University as Hrant Dink School. and published the major theoretical contributions of his Department of Political Science. Sabancı Üniversitesi, İstanbul Politikalar Merkezi, Atölyenin ikinci günü olan 1 Haziran’da, Taner Akşam, Hikayeleme, Belgeleme, Anma’ başlıklı diğer Hrant Dink Vakfı ve Anadolu Kültür işbirliğiyle Hrant Fethiye Çetin ve Cengiz Aktar’ın konuşmacı olarak oturumda, Gert Weisskirchen, Gruia Badescu, Marc Dink anısına düzenlenen atölye çalışmalarının beşincisi, yer aldığı ‘Ermeni Soykırımıyla Yüzleşme I’ başlıklı Herzog, Sossie Kasbarian ve Kerem Öktem konuşmacı 31 Mayıs – 2 Haziran tarihleri arasında, Karaköy’deki oturum düzenlendi. Gün içinde devam eden panellerde; olarak yer aldı. Günün ve atölyenin son oturumunun Minerva Palas’ta yapıldı. ‘Savaş, Soykırım ve Siyasal Fatma Müge Göçek, Ronald Grigor Suny ve Halil başlığı ise ‘Siyasal Şiddetle Yüzleşme: Medya ve Şiddetle Yüzleşmek’ başlığı altında düzenlenen Berktay, ‘Ermeni Soykırımıyla Yüzleşme II’ başlıklı Aktivist Anlatıları’ydı. Bu oturumda, Leonidas panellere, Türkiye ve dünyadan birçok akademisyen ve oturumda, Reinhart Kössler, Charles King ve Ozan Karakatsanis, Mirna-Radin Sabados ve Nurseli Yeşim araştırmacı katıldı. Erözden, ‘Soykırımı Tanımlamak: Hukuk ve Siyaset’ Sünbüloğlu konuşmacı olarak yer aldı. başlıklı oturumda, Sibel Halfon, Leyla Neyzi ve Andrea 31 Mayıs Cuma günü, DEPO İstanbul’da, ‘Paralel Etkinlik Petö ise ‘Nesiller Üzerinden Bellek’ başlıklı oturumda I: Sanat Aracılığıyla Yüzleşme’ başlığı altında atölye konuşmacı oldular. çalışmalarının ilki düzenlendi. Bu çalışmada, ‘Bir Ermeni Ailesinin Yitik Geçmişine Tanıklıklar: Dildilian Kardeşlerin Atölye, çalışmaların son günü olan 2 Haziran günü de Objektifinden (1872 - 1923)’ başlıklı sergi ziyaret edildi ve devam etti. Sabah saat 09.00’da başlayan ‘Osmanlı moderatörlüğünü Asena Günal’ın yaptığı, Osman Kavala İmparatorluğu’nda Siyasal Şiddetle Yüzleşme’ başlıklı ve Armen Tsolag Marsoobian konuşmacı olduğu bir açık ilk oturumda, Sinan Dinçer, Başak Ertür, Ümit Kurt oturum düzenlendi. Ardından, ‘Paralel Etkinlik II: Tiyatro ve Özlem Galip konuşmacı olarak katıldı. Takip eden Aracılığıyla Yüzleşme’ başlıklı oturumda, Şermola ‘Tarihle Yüzleşmek: Resmi Yazına Anlatılarla Meydan Performans’ta, ‘Disko 5 No’lu’ tiyatro oyunu sahnelendi. Okumak’ başlıklı oturumda, Saygun Gökarıksel, Oyunun sahnelenmesinin ardından, yönetmen ve Jennifer Dixon, Duygu Gül, Ayşe Parla ve Ceren oyuncularla söyleşi gerçekleştirildi. Özgül konuşmacı oldu. Ardından, ‘Bellek Çalışmaları:

Sabancı ünİversİTESİ HRANT DİNK ANISINA ATÖLYE ÇALIŞMALARI 2012 90 Sabancı University 2012 Hrant Dink Memorial Workshop

The fifth edition of the Hrant Dink Memorial Workshop, On the second day of the workshop, June 1st, a session took the stage to discuss ‘Memory Work: Narration, organised by Sabancı Unviersity, İstanbul Policy was organised under the title ‘Coming to Terms with Documentation, Commemoration’. The last panel of Center, Hrant Dink Foundation and Anadolu Kültür, the Armenian Genocide I’, which hosted Taner Akçam, the day and the Memorial Workshop was dedicated to was held in Minerva Palas in Karaköy on May 31st - June Fethiye Çetin and Cengiz Aktar as speakers. This ‘Facing Political Violence: Media and Activist Accounts’. 2nd. Many academics and researchers from Turkey and was followed by panels ‘Coming to Terms with the Leonidas Karakatsanis, Mirna-Radin Sabados and abroad took part in the panels of the workshop titled Armenian Genocide II’ by Fatma Müge Göçek, Ronald Nurseli Yeşim Sünbüloğlu shared their accounts and ‘Coming to Terms with War, Genocide and Political Grigor Suny and Halil Berktay; ‘Defining Genocide: take on the issue. Violence’. Law and Politics’ by Reinhart Kössler, Charles King and Ozan Erözden; ‘Memories Across Generations’ by Sibel On May 31st, Friday, at DEPO Istanbul, the first Halfon, Leyla Neyzi and Andrea Petö. workshop was organised under the title ‘Parallel Event I: Coming to Terms through Art’. As part of this The Memorial Workshop also continued on June 2nd, workshop, participants visited the exhibition ‘Bearing the last day of the workshop. The first panel ‘Coming to Witness to the Lost History of an Armenian Family Terms with Political Violence in the Ottoman Empire’ through the Lens of the Dildilian Brothers (1872-1923)’ started at 09:00 and hosted the speakers Sinan Dinçer, and joined the open forum moderated by Asena Günal Başak Ertür, Ümit Kurt and Özlem Galip. The next panel with Osman Kavala and Armen Tsolag Marsoobian as ‘Facing History, Challenging Official Narratives’ was speakers. ‘Parallel Event II: Coming to Terms through held with the speakers Saygun Gökarıksel, Jennifer Theater’ hosted the play ‘Disko 5 No’lu’ by Şermola Dixon, Duygu Gül, Ayşe Parla and Ceren Özgül. In Performance. The performance was followed by a talk the next session, Gert Weisskirchen, Gruia Badescu, with the playwright, director and performers. Marc Herzog, Sossie Kasbarian and Kerem Öktem 27.01.2013 / Radİkal

92 BASINdan

PRESS CLIPPINGS 19.01.2013 / bİrgÜn

19.01.2013 / Taraf

01.02.2013 / BoĞazİÇİ

19.01.2013 / Mİllİyet 19.01.2013 / HÜrrİyet YURTİÇİ HRANT DİNK OPERASYONU: 6 YIL Ömer Faruk Gergerlioğlu, Cemal Uşak ve 15 Ocak HRANT DİNK’İN MİRASI, DÜN BUGÜN YARIN Tarih: 12-13 Ocak 2013 Hidayet Şefkatli Tuksal 19.00 - Öykü okuma: Tülin Özen’den Mıgırdiç Konuşmacılar: Pakrat Estukyan ve Rober Koptaş Yer: Cezayir Toplantı Salonu, İstanbul 15.30-16.30, ‘Cinayet, hükümet, devlet ve ötesi’ Margosyan ve Mustafa Avkıran’dan Kirkor Ceyhan Tarih: 10 Ocak 2013, 15.30 12.30, Açılış: Hayko Bağdat Moderatör: Müge Karalom 19.30 - Dinleti: Meriç Dönük Yer: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi sinema salonu, 13.00-14.30, ‘Operasyon başlıyor: 19 Ocak öncesi’ Fethiye Çetin, Rober Koptaş ve Yetvart Danzikyan 20.00 - Söyleşi: Hrant’ın Öyküsü, Bir Kitabın Anatomisi İzmir Moderatör: Çiğdem Mater Fotoğraf sergisi: Nar Photos Tûba Çandar ve Rober Koptaş HRANT DİNK VE DÜŞÜNSEL MİRASI Fethiye Çetin, Ersin Kalkan ve Karin Karakaşlı Hrant’ın Arkadaşları 16 Ocak Konuşmacılar: Alper Taş, Masis Kürkçügil, Pakrat 14.45-16.15, ‘6 yıllık müsamere: Hrant Dink cinayeti BURADAYIZ AHPARİG! 19.00 - Öykü okuma: Takuhi Zaman’dan Zabel Yesayan Estukyan, Sayat Tekir ve Burhan Sönmez davası’ Yer: Tütün Deposu, İstanbul ve Memet Ali Alabora’dan ve Jülide Kural’dan Kirkor Müzik: Vova, Bajar, Bandista ve Ertan Tekin Moderatör: Özlem Dalkıran 13 Ocak Zohrab Sinevizyon gösterimi Hakan Bakırcıoğlu, Timur Soykan ve Garo Paylan 18.30 - Açılış ve öykü okuma: Karin Karakaşlı’dan Zabel 19.30 - Dinleti: Savaş Çağman, Şebnem Poryalı, Sadi Tarih: 11 Ocak 2013, 19.30 16.30-17.30, ‘Devletin dehlizleri: Polis ve jandarma’ Yesayan, Settar Tanrıöğen’den Yervant Gobelyan Albağlı Yer: Kenter Tiyatrosu, İstanbul Moderatör: Banu Güven 19.00 - Dinleti: Erkan Oğur ve İsmail Demircioğlu 20.00 - Söyleşi: 1915 Öncesi ve Sonrası, Malatyalı ÖDP Beyoğlu İlçe Örgütü Bomonti Birimi Kemal Göktaş, Büşra Erdal ve Nedim Şener 14 Ocak Ermenilerle Sohbet HRANT TÜRKİYE’YE NE ANLATIYORDU? 13.00- 14.00, ‘Azınlıklar hedefte: Kafes’ 19.00 - Öykü okuma: Görkem Yeltan’dan William Osman Köker, Garo Paylan, Malatyalı Ermeniler Moderatör: Cengiz Alğan Moderatör: Hayko Bağdat Saroyan 17 Ocak Aydın Engin, Banu Güven, Cengiz Aktar, Hayko Bağdat, Konuşmacılar: Orhan Kemal Cengiz ve İsmail Saymaz 19.30 - Dinleti: Mikail Yakut - Onok Bozkurt 19.00 - Öykü okuma: Derya Alabora’dan Jaklin Çelik ve Mithat Sancar, Roni Margulies, Tûba Çandar, Ufuk Uras 14.15-15.45, ‘Hrant Dink, azınlıklar ve çoğunluğun 20.00 - Söyleşi: Agos Nasıl Kuruldu? Rıza Kocaoğlu’dan William Saroyan Tarih: 11 Ocak 2013 sorumluluğu’ Sarkis Seropyan, Harut Özer, Harut Şeşetyan, Luiz 19.30 - Dinleti: Ayşe Tütüncü ve Sıla Gerboğa Yer: Taksim Hill Otel, İstanbul Moderatör: Tamar Nalcı Bakar, Arus Yumul ve Anna Turay 20.00 - Söyleşi: Bir Büyüme Hikâyesi: Türkiye’de Ermeni

19 OCAK 2013 94 JANUARY 19TH, 2013

Turkey Date: January 11th, 2013, 19.00 Moderator: Hayko Bağdat January 14th THE LEGACY OF HRANT DINK: YESTERDAY, TODAY, Venue: Taksim Hill Hotel, Istanbul Orhan Kemal Cengiz and İsmail Saymaz 19.00 – Reading Session: William Saroyan reading by TOMORROW THE HRANT DINK OPERATION: SIX YEARS 14.15-15.45, ‘Hrant Dink, minorities and the Görkem Yeltan Speakers: Pakrat Estukyan and Rober Koptaş Date: January 12-13, 2013 responsibility of the majority’ 19.30 – Music: Mikail Yakut - Onok Bozkurt th Date: January 10 ,2013,15.30 Venue: Cezayir Meeting Hall, Istanbul Moderator: Tamar Nalcı 20.00 – Talk: How was Agos Founded? Ömer Faruk Gergerlioğlu, Cemal Uşak and Hidayet Sarkis Seropyan, Harut Özer, Harut Şeşetyan, Luiz Venue: Ege University, Department of Communication, 12.30, Opening remarks: Hayko Bağdat Şefkatli Tuksal Bakar, Arus Yumul, Anna Turay Cinema Hall, Izmir th 13.00-14.30, ‘The Operation Starts: Before January 19 ’ th HRANT DINK AND HIS INTELLECTUAL LEGACY 15.30-16.30, ‘The murder, the government, the state January 15 Moderator: Çiğdem Mater Speakers: Alper Taş, Masis Kürkçügil, Pakrat Estukyan, and beyond’ 19.00 – Reading Session: Mıgırdiç Margosyan reading Fethiye Çetin, Ersin Kalkan and Karin Karakaşlı Sayat Tekir and Burhan Sönmez Moderator: Müge Karalom by Tülin Özen Kirkor Ceyhan reading by Mustafa 14.45-16.15, ‘Six Years of Show Trial: The Hrant Dink Music: Vova, Bajar, Bandista, Ertan Tekin Fethiye Çetin, Rober Koptaş and Yetvart Danzikyan Avkıran Murder Case’ Film screening Photo Exhibition: Nar Photos 19.30 – Music: Meriç Dönük Date: January 11th, 2013, 19.30 Moderator: Özlem Dalkıran Friends of Hrant 20.00 – Talk: Hrant’s Story, The Anatomy of a Book Venue: Kenter Theatre, Istanbul Hakan Bakırcıoğlu, Timur Soykan and Garo Paylan WE ARE HERE AHPARİg! Tûba Çandar and Rober Koptaş ÖDP Beyoğlu Chapter, Bomonti Branch 16.30-17.30, ‘Catacombs of the State: The Police and the Venue: Tütün Deposu, Istanbul January 16th WHAT WAS HRANT TELLING TURKEY? Gendarmerie’ January 13th 19.00 – Reading Session: Zabel Yesayan reading by Moderator: Cengiz Alğan Moderator: Banu Güven 18.30 – Opening Remarks and Reading Session Takuhi Zaman, Kirkor Zohrab reading by works Memet Speakers: Aydın Engin, Banu Güven, Cengiz Aktar, Kemal Göktaş, Büşra Erdal and Nedim Şener Zabel Yesayan reading by Karin Karakaşlı Ali Alabora and Jülide Kural Hayko Bağdat, Mithat Sancar, Roni Margulies, 13.00- 14.00, ‘Minorities as Targets: Operation Kafes Yervant Gobelyan reading by Settar Tanrıöğen 19.30 – Music: Savaş Çağman, Şebnem Poryalı, Sadi Tûba Çandar and Ufuk Uras (Cage)’ 19.00 – Music: Erkan Oğur - İsmail Demircioğlu Albağlı Çocuk Olarak Büyümek ‘Kaybolmayın Çocuklar’ Söyleşi: Sercan Çakaroğlu Sosyalist Yeniden Kuruluş Karin Karakaşlı Yön.: Gülengül Altıntaş Sinevizyon gösterisi ve fotoğraf sergisi HRANT DİNK VE BİRLİKTE MÜCADELe 18 Ocak ‘Hiçbir Karanlık Unutturamaz’ Tarih: 13 Ocak 2013, 15.00 Konuşmacılar: Melis Tantan, Yetvart Danzikyan, Lerna 19.00 - Öykü okuma: Hale Soygazi’den Ara Güler ve Yön.: Hüseyin Karabey Yer: AKA-DER Örnektepe Şube, İstanbul Balıkçı Özder ve Sayat Tekir ‘Yağmurlu Bir Nisan Günü’ AKA-DER Örnektepe Şube Pakrat Estukyan, kendi öyküsüyle Tarih: 16 Ocak 2013, 19.00 Yön.: Ümit Kıvanç 19.30 - Dinleti: Murat Kurt HRANT DİNK’İN İZİNDE ANADOLU’DA HALKLAR Yer: GLYD, İstanbul 20.00 - Söyleşi: Ötekiliği Dillendirmek, Ötekini Oyunlar MÜCADELESİ Nor Zartonk Seslendirmek ‘Sen Balık Değilsin Ki!’ / Çıplak Ayaklar Kumpanyası Söyleşi: Murat Gözoğlu ve Altan Açıkdilli HRANT İÇİN ADALET İÇİN Murathan Mungan Tarih: 14 Ocak 2013 Şiir dinletisi: Bedros Dağlıyan Konuşmacılar: Nedim Şener ve Sayat Tekir Sergi ‘Tetikçi’ / BuluT / Garaj İstanbul Müzik dinletisi: Narot Minasyan, Fırat Alkış, Canberk Tarih: 16 Ocak 2013, 17.00 Murat Akagündüz, Erdağ Aksel, Arzu Başaran, Fulya Tarih: 16 Ocak2013, 20.00 Ulaş ve Üner Demir Yer: TMMOB, Taksim Çetin, Kadir Çıtak, Extra Mücadele, Buket Güreli, Hrant’ın Arkadaşları Fotoğraf sergisi Gençlik Muhalefeti Mehmet Güreli, Hakan Gürsoytrak, Taner Güven, ANADOLU’DA HALKLAR SORUNU VE HRANT DİNK CİNAYETİ Tarih: 13 Ocak 2013, 15.00 MetÜst, Vahit Tuna, Cemil Cahit Yavuz ve Turgut Sinevizyon gösterimi Yer: AKA-DER Kadıköy Şube, İstanbul BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ VE DEMOKRASİ MÜCADELESİ Yüksel Söyleşi: Sayat Tekir AKA-DER Kadıköy Şube Konuşmacılar: Cumhur Daş ve Ozan Kılıç Film gösterimleri Tarih: 13 Ocak 2013, 14.00 HRANT DİNK’İN ARDINDAN 6 YIL Belgesel gösterimi: ‘19 Ocak’tan 19 Ocak’a’ ‘19 Ocak’tan 19 Ocak’a’ Yer: AKA-DER Aydos Şube, İstanbul Konuşmacılar: Pakrat Estukyan, Garo Paylan, Alexis Tarih: 17 Ocak 2013 Yön.: Ümit Kıvanç AKA-DER Aydos Şube Kalk ve Halit Elçi Yer: Beyrut Kafe ‘Kırlangıç Yuvası’ HRANT’LA ERMENİ, ROBOSKİ’DE KÜRT, 2 TEMMUZ’DA Tarih: 15 Ocak Salı, 19.00 HDK Elazığ İl Meclis Yön.: Bülent Arınlı ve Şehbal Şenyurt ALEVİ’YİZ, HALKLARIZ BİZ KARDEŞİZ! Yer: Cezayir Toplantı Salonu, İstanbul FİLM GÖSTERİMİ

96 p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf

20.00 – Talk: Before and After 1915, a discussion with MetÜst, Vahit Tuna, Cemil Cahit Yavuz, Turgut Yüksel Film screening Date: January 13th, 2013, 15.00 the Armenians of Malatya Film Screenings Talk: Sayat Tekir Venue: AKA-DER Kadıköy Branch, Istanbul Osman Köker, Garo Paylan, Armenians of Malatya ‘From January 19th to January 19th’ Date: January 13th, 2013, 14.00 AKA-DER Kadıköy Branch January 17th Director: Ümit Kıvanç Venue: AKA-DER Aydos Branch, Istanbul SIX YEARS AFTER HRANT DINK 19.00 – Reading Session: Jaklin Çelik reading by Derya ‘Swallow’s Nest’ AKA-DER Aydos Branch Speakers: Pakrat Estukyan, Garo Paylan, Alexis Kalk, Alabora, William Saroyan reading by Rıza Kocaoğlu Director: Bülent Arınlı – Şehbal Şenyurt WE ARE ARMENIANS ALONG WITH HRANT, KURDS ALONG Halit Elçi 19.30 – Music: Ayşe Tütüncü - Sıla Gerboğa ‘Don’t Get Lost Children’ WITH ROBOSKI, ALEVIS ON THE SECOND OF JUNE; WE ARE Date: January 15th, 2013, 19.00 20.00 – Talk: A Story of Growing Up: Growing Up in Director: Gülengül Altıntaş PEOPLES, WE ARE SIBLINGS! Venue: Cezayir Meeting Hall, Istanbul Turkey as an Armenian Child ‘No Darkness Will Make Us Forget’ Talk: Sercan Çakaroğlu Socialist Reorganisation Party Karin Karakaşlı Director: Hüseyin Karabey Film screening and photo exhibition HRANT DINK AND STRUGGLING TOGETHER January 18th ‘A Rainy Day in April’ Date: January 13th, 2013, 15.00 Speakers: Melis Tantan, Yetvart Danzikyan, Lerna 19.00 – Reading Session: Ara Güler reading by Hale Director: Ümit Kıvanç Venue: AKA-DER Örnektepe Branch, Istanbul Balıkçı Özder, Sayat Tekir Soygazi, Pakrat Estukyan reading his own oeuvre Stage Productions AKA-DER Örnektepe Branch Date: January 16th, 201 3, 19.00 19.30 – Music: Murat Kurt ‘You’re Not a Fish After All!’ / Çıplak Ayaklar IN THE FOOTSTEPS OF HRANT DINK, THE STRUGGLE OF Venue: GLYD, Istanbul 20.00 – Talk: Talking about the Other, Voicing the Kumpanyası THE PEOPLES OF ANATOLIA Nor Zartonk th Other Murathan Mungan Date: January 14 , 2013, 20.00 Talk: Murat Gözoğlu and Altan Açıkdilli FOR HRANT, FOR JUSTICE Exhibition ‘Gunman’ / BuluT/ Garaj İstanbul Poetry reading: Bedros Dağlıyan Speakers: Nedim Şener, Sayat Tekir th Murat Akagündüz, Erdağ Aksel, Arzu Başaran, Fulya Date: January 16 , 2013, 20.00 Music: Narot Minasyan, Fırat Alkış, Canberk Ulaş and Date: January 16th, 2013, 17.00 Çetin, Kadir Çıtak, Extra Mücadele, Buket Güreli, THE QUESTION OF THE PEOPLES OF ANATOLIA AND THE Üner Demir Venue: TMMOB, Taksim, Istanbul Mehmet Güreli, Hakan Gürsoytrak, Taner Güven, HRANT DINK ASSASINATION Photo exhibition Gençlik Muhalefeti ‘Kırlangıcın Yuvası’ ve ‘19 Ocak’tan 19 Ocak’a’ HRANT İÇİN ADALET İÇİN Moderatör: Sibel Özbudun Yer: Kapalı Yol Halk Bankası önü, Antalya Tarih: 17 Ocak 2013, 19.00 Konuşmacılar: Doğan Tılıç ve Nedim Şener Konuşmacılar: İsmail Beşikçi, Khachig Mouradian, Tarih: 19 Ocak 2013, 15.30 Yer: Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi, İstanbul Tarih: 18 Ocak 2013, 18.30 Sevak Artsuni, Garen Mikaelyan, Hrant Kasparyan, Yer: Hamamyolu Sular İdaresi önü, Eskişehir Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Yer: TAKSAV, Ankara Temel Demirer, Sait Çetinoğlu ve Şiar Rişvanoğlu Tarih: 19 Ocak 2013 HRANT DİNK İNSAN HAKLARI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞü HRANT İÇİN SERGİ: MİLAT Tarih: 19 Ocak 2013, 10.00 Yer: 12.30 Mersin Büyükşehir Belediyesi önü Yer: Meydan Sahnesi, Ankara 15.00 Hrant Dink Parkı, Mersin kONFERANSI Tarih: 19-27 Ocak, 2013 Tarih: 19 Ocak 2013, 16.30 ‘Türkiye ve Oluşan Dünya Düzeni’ Yer: GLYD ve Rumeli Han C Blok Kat 6 Sokak etkinliği Yer: Kırkayak Parkı, Gaziantep Konuşmacı: Noam Chomsky Nor Zartonk ve Barış İçin Sanat Girişimi Fikret Başkaya, Tayfun İşçi, kurum temsilcileri ve Tarih: 18 Ocak 2013, 15.00 bireysel konuşmacılar HRANT DİNK ANMASI buradayız ahparİG! Yer: Boğaziçi Üniversitesi, Albert Long Hall, İstanbul Saat: 15.00 Hrant Dink’in kendi sesinden konuşması Yürüyüş Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, BURADAYIZ AHPARİG! Ermenice türküler Tarih: 19 Ocak 2013, 15.00 Tarih ve Sosyoloji Bölümü Yürüyüş Basın açıklaması Yer: Şişli Camii önü, İstanbul DEVLET NEFRET EDERSE-KAYIPLAR Tarih: 19 Ocak 2013, 14.30 Tarih: 19 Ocak 2013, 15.00 Hrant’ın Arkadaşları Sunuş: Coşkun Üsterci Yer: Konuk YKM önü, İzmir Yer: Sınırsızlık Meydanı, Muğla uNUTTURMAYACAĞIZ! HESAP SORACAĞIZ! Moderatör: Prof. Dr. Melek Göregenli YÜRÜYÜŞ ve BASIN AÇIKLAMAlarI 19 OCAK’TAN SONRA NE DEĞİŞTİ? Yürüyüş Konuşmacılar: Tatyos Bebek, İrfan Bilgin ve Prof. Dr. Tarih: 19 Ocak 2013, 14.00 Açılış konuşması: Barış Soydan Ümit Biçer Tarih: 19 Ocak 2013, 19.00 Yer: Yüksel Caddesi, Ankara Moderatör: Yonca Poyraz Doğan Müzik dinletisi: Grup Günberi Yer: Taksim Meydanı, İstanbul Tarih: 19 Ocak 2013, 16.00 Konuşmacılar: Rober Koptaş, Mihail Vasiliadis, Kemal Tarih: 18 Ocak 2013, Yer: MMO Tepekule Kongre ve Nor Zartonk Yer: Kıbrıs Şehitleri, İzmir Göktaş ve Ceyda Ulukaya Sergi Merkezi Anadolu Salonu, İzmir HRANT’IN BIRAKTIĞI YERDEN DOSTLARI 1915’İ KONUŞUYOR Tarih: 19 Ocak 2013, 17.30 Değerlendirme: Vildan Ay

98 sarKİs G Üreh p h: sarKİs / Photogra fotoğraf arya mİldanoğlu p h: Za k arya / Photogra fotoğraf

FREEDOM OF PRESS AND THE STRUGGLE FOR DEMOCRACY Science and International Relations, Sociology March institutions and individual speakers ASSASSINATION th WHEN THE STATE HATES – THE MISSING ONES Date: January 19 , 2013, 15.00 Time: 15.00 Speakers: Cumhur Daş, Ozan Kılıç Opening Remarks: Coşkun Üsterci Venue: Şişli Mosque Square, Istanbul WE ARE HERE AHPARIG! Documentary Screening: ‘From January 19th to January Moderator: Prof. Dr. Melek Göregenli Friends of Hrant March 19th’ Speakers: Tatyos Bebek, İrfan Bilgin and Prof. Dr. Ümit wE WILL NOT LET IT BE FORGOTTEN! WE WILL CALL TO Date: January 19th, 2013, 14.30 Date: January 17th, 2013 Biçer ACCOUNT! Venue: Konuk YKM, Izmir Venue: Beirut Cafe Music: Grup Günberi March MARCH AND PRESS STATEMENTs HDK Elazığ City Council th Date: January 18th, 2013 Date: January 19 , 2013, 19.00 Date: January 19th, 2013, 14.30 FILM SCREENING Venue: Taksim Square, Istanbul Venue: MMO Tepekule Congress and Exhibition Centre, Venue: Konuk YKM, Izmir ‘Swallow’s Nest’ and ‘From January 19th to January 19th’ Nor Zartonk Anatolia Hall, Izmir th th Date: January 19 , 2013, 14.00 Date: January 17 , 2013, 19.00 TAKING UP HRANT’S LEGACY: HIS FRIENDS TALK ABOUT FOR HRANT, FOR JUSTICE Venue: Yüksel Street, Ankara Venue: Amnesty International Turkey Office, Istanbul 1915 Speakers: Doğan Tılıç, Nedim Şener Date: January 19th, 2013, 16.00 Amnesty International Turkey Moderator: Sibel Özbudun Date: January 18th, 2013, 18.30 Venue: Kıbrıs Şehitleri, Izmir HRANT DINK MEMORIAL LECTURE ON FREEDOM OF Speakers: İsmail Beşikçi, Khatchig Mouradian, Sevak Venue: TAKSAV, Ankara Date: January 19th, 2013, 17.30 EXPRESSION AND HUMAN RIGHTS Artsuni, Garen Mikaelyan, Hrant Kasparyan, Temel EXHIBITION FOR HRANT: MILAT Venue: Kapalı Yol Halk Bankası, Antalya ‘Turkey and the Emerging World Order’ Demirer, Sait Çetinoğlu, Şiar Rişvanoğlu th Speaker: Noam Chomsky Date: January, 19-27, 2013 Date: January 19th, 2013, 10.00 Date: January 19 , 2013, 15.30 th Date: January 18th, 2013, 15.00 Venue: GLYD and Rumeli Han C Block 6 Floor Istanbul Venue: Meydan Sahnesi, Ankara Venue: Hamamyolu Sular İdaresi, Eskişehir Venue: Boğaziçi University, Albert Long Hall, Istanbul Nor Zartonk and Art for Peace Initiative Street Forum Date: January 19th, 2013 Boğaziçi University, Departments of History, Political We are here AhparıG! Fikret Başkaya, Tayfun İşçi, representatives from Venue: 12.30 Mersin Metropolitan Municipality Tarih: 20 Ocak, 14.00-16.30 Tarih: 19 Ocak 2013, 16.00 REQUIEM FOR THE SIXTH ANNIVERSARY OF THE Yer: Cezayir Toplantı Salonu, İstanbul Yer: Ermeni Soykırımı Anıtı, Brüksel, Belçika ASSASINATION OF HRANT DİNK Tarih: 19 Ocak 2013 Medya Etiği Platformu Manifestosu HRANT İÇİN, HRANT’IN ŞAHSINDA ERMENİ HALKI İÇİN 14.00, Candlelight Vigil YURTDIŞI ADALET İSTİYORUZ! 18.00, Film gösterimi Tarih: 19 Ocak 2013, 17.00 HRANT DİNK ANMASI Yer: Los Angeles Müzik dinletisi: Maral Kerovpyan ve Şuşan Kerovpyan Yer: Frankfurt, Almanya Organization of Istanbul Armenians Konuşma: Serra Torun, Alâra Kuset, Tabita Toparlak, Almanya Demokratik Haklar Federasyonu, Dersim ‘WE REMEMBER HRANT’ Hamit Bozarslan ve Keğam Kevonyan Medyasına Destek Derneği, Darmstadt Halkevi, Güneş Söyleşi: Ümit Kurt Hrant Dink’in yazılarından bir bölüm: Astrig Karnikian Tiyatrosu, Mainz-Wiesbaden Çevresi Demokratik Tarih: 20 Ocak 2013 Tarih: 18 Ocak 2013, 20.30 Forumu, Orta Avrupa Asuri Dernekleri Federasyonu, Rosa Yer: St. James Armenian Apostolic Church, Yer: Péniche Anako, Paris, Fransa Lüksemburg Vakfı, Soykırım Karşıtları Derneği (SKD), Türk Massachussetts, Amerika Terre et Culture Halkevi Frankfurt RECHTSTERROR IN EUROPA: ZUM GEDENKEN AN MAHNWACHE & KUNDGEBUNG IN GEDENKEN HRANT DİNK AN HRANT DİNK Konuşmacılar: Tanıl Bora, Anetta Kahane ve Dr. Mischa Tarih: 19 Ocak 2013 Gabowitsch 15.00-16.00, Anma etkinliği Tarih: 18 Ocak 2013, 19.00 Yer: Türkiye Başkonsolosluğu önü, Berlin Yer: Einstein Forum, Potsdam, Almanya 17.00-18.00, Basın açıklaması HRANT DİNK’İ UNUTMADIK, UNUTMAYACAĞIZ Yer: Kreuzberg, Berlin

100 p h: berge arabıan / Photogra fotoğraf aras margosyan p h: aras / Photogra fotoğraf

15.00 Hrant Dink Park, Mersin Abroad FOR HRANT, WE DEMAND JUSTICE IN THE NAME OF HRANT 14.00, Candlelight Vigil Date: January 19th, 2013, 16.30 COMMEMORATION FOR HRANT DINK FOR THE ARMENIAN PEOPLE! 18.00, Film screening th Venue: Kırkayak Park, Gaziantep Music: Maral Kerovpyan – Şuşan Kerovpyan Date: January 19 , 2013, 17.00 Venue: Los Angeles, USA Venue: Frankfurt, Germany Organization of Istanbul Armenians COMMEMORATION FOR HRANT DINk Speakers: Serra Torun, Alâra Kuset, Tabita Toparlak, Federation of Democratic Rights in Germany, Association Speech of Hrant Dink, in his own voice Hamit Bozarslan, Keğam Kevonyan ‘WE REMEMBER HRANT’ for Supporting Dersim Media, Darmstadt People’s Centre, Talk: Ümit Kurt Armenian Folk Songs Hrant Dink reading by Astrig Karnikian Güneş Theatre, Democratic Forum of Mainz-Wiesbaden, th th Date: January 20 , 2013 Press Statement Date: January 18 , 2013, 20.30 Assyrian Federation of Germany and Central Europe, Venue: St. James Armenian Apostolic Church, Date: January 19th, 2013, 15.00 Venue: Péniche Anako, Paris, France Rosa Luxemburg Foundation, Association of Opponents to Massachusetts, USA Terre et Culture Venue: Sınırsızlık Meydanı, Muğla Genocide (SKD), Turkish People’s Centre Frankfurt th RECHTSTERROR IN EUROPA: ZUM GEDENKEN AN HRANT WHAT HAS CHANGED AFTER JANUARY 19 ? MAHNWACHE & KUNDGEBUNG IN GEDENKEN AN HRANT Opening remarks: Barış Soydan DINK DINK Moderator: Yonca Poyraz Doğan Speakers: Tanıl Bora, Anetta Kahane and Dr. Mischa Date: January 19th, 2013 Speakers: Rober Koptaş, Mihail Vasiliadis, Kemal Gabowitsch 15.00-16.00, Commemoration Göktaş and Ceyda Ulukaya Date: January 18th, 2013, 19.00 Venue: Consulate-General of Republic of Turkey, Berlin Wrap-Up: Vildan Ay Venue: Einstein Forum, Potsdam, Germany 17.00-18.00, Press Statement th Date: January 20 , 2013, 14.00-16.30 WE DID NOT AND WILL NOT FORGET HRANT DINK Venue: Kreuzberg, Berlin Venue: Cezayir Meeting Hall, Istanbul Date: January 19th, 2013, 16.00 REQUIEM FOR THE SIXTH ANNIVERSARY OF THE Media Ethics Platform Venue: Armenian Genocide Memorial, Brussels, ASSASINATION OF HRANT DINK? Belgium Date: January 19th, 2013 BAĞIŞÇILARIMIZ DONATIONS

ABDÜLVAHAP SATIR HERMİNE SAYAN AÇIK TOPLUM VAKFI / OPEN SOCIETY FOUNDATION HOLLANDA KONSOLOSLUĞU - İSTANBUL / CONSULATE AGBU / Armenian General Benevolent Union GENERAL OF THE NETHERLANDS - ISTANBUL AHMET FAİK İNSEL HRACH KALSAHAKIAN AHMET MİTHAT ALAM HÜLYA POLAT AHMET TOSUN TERZİOĞLU HÜSEYİN ALİ NESİN ALAEDDİN ASNA İBRAHİM BETİL ANİ KASPARıAN İNGİLTERE büyükelçİlİğİ - ANKARA / BRITISH EMBASSY - ANİSA DİLSİZYAN ANKARA AREK NAZAN ĞAZARYAN JACKIE MANSOURIAN ARET & MONİK ERGAN / NURSANLAR HOLDİNG JAKOB LINDGAARD - DANISH INSTITUTE destekçİlerİMİZ ASSOCIATION DES AMIS DE LA PENICHE ANAKO JANETT ZAKARI supporters AUSTRALIAN ARMENIAN WELFARE SOCIETY JANIN HACINLIYAN SENIOR CITIZEN JEAN CLAUDE CHAHINIAN A&B İletİşİm A.Ş. MAS Matbaacılık AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU / EUROPEAN COMMISSION JEAN LOUIS CASSABALIAN A&B communıcatıon ınc. denge bağımsız denetİm serbest muhasebecİ maLİ AYDA GÖNDELEN KADİR ÇITAK AYDA TANİKıAN ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ - YEREVAN müşavİrlİk A.ş. - Mazars üyesİ MAHİNUR ŞAHBAZ AYSEL GÜZEL EMBASSY OF THE UNITED STATES - YEREVAN denge bağımsız denetİm serbest muhasebecİ maLİ MAJAG TOŞİKYAN AYŞE ER apa unıprınt müşavİrlİk A.ş. - Member of mazars MALATYALI HAYIRSEVER ERMENİLER KÜLTÜR VE AYŞE GÜL ALTINAY ara Mİmarlık Sabancı ÜnİversİteSİ DAYANIŞMA DERNEĞİ BETÜL TANBAY ara architecture Sabancı university MANUEL PAMOKDJIAN BOLSOHAY VAKFI - MONTREAL / BOLSOHAY FOUNDATION - aslamazyan kardeşler galerİsİ Sosyal araşırmalar merkezi (sam) MARGARET AHNERT MONTREAL aslamazyan sısters’ gallery socıal research center MARLENA GARABEDIAN 102 CEMAL UŞAK AVRUPA PARLAMENTOSU sİnaps İletİşİm MEHMET BETİL CHREST FOUNDATION EUROPEAN PARLIAMENT sİvİl Düşün ab programı MEHMET ERBUDAK CS MOTT FOUNDATION BEK Tasarım T.c. kÜltür ve Turİzm BakanlıĞı MELİH HÜSEYİN FERELİ ÇIPLAK AYAKLAR kumpanyası bahçeşehİr üNİversİtesİ ekonomİk ve toplumsal REPUBLIC OF TURKEY MINISTRY OF CULTURE AND TOURISM MIGUEL AGUSTI DANİMARKA DIşİŞLERİ BAKANLIĞI / MINISTRY OF FOREIGN araştırmalar merkezİ (Betam) tarİhsel adalet ve uzlaşma enstİtüsü MİHRAN SARAFYAN AFFAIRS OF DENMARK bahcesehır unıversıty center for economıc and ınstitute for hıstorıcal justice and reconcılıatıon MÜRVET ÖZTÜRK DEMOKRATISCHES TUERKEIFORUM E.V. socıal research (ıhjr) NECMİ KARA DİCLE AKGÜN BEYAZ ADAM KİTABEVİ TOPLUM GÖNÜLLÜLERİ VAKFI (TOG) NIRAS A/S EDHEM ELDEM BEYAZ ADAM BOOKSTORE COMMUNITY VOLUNTEERS FOUNDATION NUR YAZICI EDVIN MINASSIAN boghossıan vakfı Youth Initiative CentRe (YIC) OLOF PALMES INTERNATIONELLA CENTER ELYSE SEMERDJIAN boghossıan foundatıon YURTİÇİ KARGO PREDIGEV SEMINAR ERDAĞ AKSEL boğazİçİ Ünİversİtesİ tarİh bölümü zeyno - fİlm yapımlab R. FARUK ECZACIBAŞI EROL TEKCİ bogazıcı unıversıty department of hıstory ESAYİ GÜZELBALCI REFERENDARE DES LANDGERIHCTS KARLSRUHE civilitas vakfı VE TÜM GÖNÜLLÜLERİMİZE İÇTEN TEŞEKKÜRLERİMİZLE... FATMA DİKMEN RİMA NİGOĞOSYAN cıvılıtas foundatıon and our heart felt thanks to all our VOLUNTEERS... FETHİYE ÇETİN ROBER KOPTAŞ Ermenİstan çağdaş ve deneysel sanatlar merkezİ FREE PRESS UNLIMITED SABANCI ÜNİVERSİTESİ armenıan center for contemporary experımental FRIEDRICH-EBERT STIFTUNG SEVİM İŞGÜDER art (NPak) FRIEDRICH NAUMANN STIFTUNG SİMON AZİLAZYAN Galata Fotoğrafhanesİ FRIENDS OF HRANT DINK - USA SONA TOURS İSTANBUL LÜTFİ KIRDAR ULUSLARARASI KONGRE VE SERGİ FUNDA CİNOĞLU DANELLIS SOUREN ZARMANIAN SARAYI GARBİS EVYAPAN ŞEFİK ÖZKARAMAN ISTANBUL LUTFI KIRDAR INTERNATIONAL CONVENTION & GARO YANIK - ALİ ŞUBATLI TûBA ÇANDAR EXHIBITION CENTER GLOBAL DIALOGUE TÜDAY E.V. İstanbul Polİtİkalar Merkezİ HAKKI EKEN TÜSİAD / TURKISH INDUSTRY & BUSINESS ASSOCIATION Istanbul Policy Center HASAN YILDIZ VAHAN TANAL KAMER Vakfı Heinrich Böll Stiftung Derneğİ TÜRKİYE TEMSİLCİLİĞİ YERVANT DİNK KAMER Foundation HELİN ANAHİT YEŞİM MÜRİDE ATAMER malatyahayder 1 Ocak - 31 aralık 2013 hesap dönemİNE aİT bağımsız denetİm Raporu 31 ARALIK 2012 - 31 aralık 2013 TARİHLERİNDE 31 ARALIK 2012 - 31 aralık 2013 TARİHLERİNDE SONA EREN YILLARA İLİŞKİN FİNANSAL TABLOLAR SONA EREN YILLARA İLİŞKİN GELİR-GİDER TABLOLARI

106 INDEPENDENT AUDIT REPORT FOR THE FINANCIAL TERM FINANCIAL TABLES FOR THE TERM JANUARY 1ST, 2012 - DECEMBER 31ST, 2013 DECEMBER 31ST, 2012 - DECEMBER 31ST, 2013

108 FINANCIAL TABLES FOR THE TERM INCOME - EXPENSE TABLES FOR THE TERM DECEMBER 31ST, 2012 - DECEMBER 31ST, 2013 DECEMBER 31ST, 2012 - DECEMBER 31ST, 2013

110

halaskargazİ Cad. Sebat Apt. No:74 / 1 Osmanbey 34371 şİŞLİ / İSTANBUL / TR T: +90 212 240 33 61-62 F: +90 212 240 33 94 [email protected] www.hrantdink.org