Ervaar De VEENVAART Deel Uit Kanalen Die in De 19E Eeuw Met De Hand Werden Gegraven
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
~ Ervaar de rust en de ruimte! ~ Jaagpaden Varen van Nieuw-Amsterdam/Veenoord naar Langs delen van de route ziet u jaagpaden. Deze Ter Apel (of omgekeerd). De Veenvaart is een paden langs het kanaal - soms vlak boven het onderdeel van de route Noord-Nederland en water - werden gebruikt om schepen te trekken. Noord-Duitsland. Mensen - veelal de vrouw van de schipper - of Ter Apel Een bijzondere vaarroute die de aandacht vestigt paarden trokken de schepen door het water. op de historie van dit deel van Drenthe. In de 20e eeuw kregen schepen motoren en 9 sindsdien zijn de jaagpaden niet meer in gebruik. De route die u vaart bestaat voor het grootste erVAAR de VEENVAART deel uit kanalen die in de 19e eeuw met de hand werden gegraven. Het ooit ‘woest en ledige’ ~ Sluizen van Nieuw-Amsterdam/Veenoord naar Ter Apel landschap, dat onderdeel was van het ‘Bourtanger of omgekeerd Moor’, werd vanaf het midden van de 19e eeuw Het verval in het gebied waar het Koning Willem doorsneden door vele kilometers kanalen en Alexanderkanaal doorheen werd gegraven wijken. Het grote moerasgebied werd herschapen bedraagt 6 meter en dat maakte de bouw van erVAAR de rust in langgerekte dorpen, weiden en akkers. twee bijzondere sluizen noodzakelijk. erVAAR de ruimte en U vaart langs negen verschillende dorpen. Legenda erVAAR de Veenkolonieën Roswinkel VAAR de Veenvaart! De kanaalgravers en veenarbeiders vestigden ~ Spaarsluis route Veenvaart zich hier na het afgraven van het veen en men water erVAAR de VEENVAART bouwde hier de ruim opgezette en karakteristieke Bij Oranjedorp ligt de Spaarsluis. De sluis maakt wegen boerderijen. De bewoner van de Veenkoloniën is gebruik van opslagbekkens. Daarin wordt water 24 kilometer steden en dorpen ~ gastvrij en direct. Ervaar de rust en de ruimte! dat bij traditionele sluizen naar lager gelegen van Nieuw-Amsterdam/Veenoord naar Ter Apel gedeelten stroomt, tijdelijk opgeslagen. grens Nederland-Duitsland of omgekeerd Weerdinge Emmer- ~ Ervaar de Veenkoloniën! Compascuum Het kanaal heeft geen natuurlijke wateraanvoer en daarom moet het schutverlies weer 8 teruggepompt worden. Bij een traditionele sluis zou het schutten van schepen veel Emmer- ~ Veen waterverlies geven en het terugpompen kost Emmerschans Erfscheidenveen veel energie. Door het water op te vangen in Duitsland Veen is een grondsoort die in de loop van bekkens, bedraagt de waterbesparing bij de Emmermeer duizenden jaren ontstond toen planten in spaarsluis zo’n 50%. Foxel moerassen sneller groeiden dan ze werden Emmerhout afgebroken. Dode planten stapelden zich op Westenesch tot dikke lagen. In veen vind je zaden, wortels, bladeren en soms boomstammen terug. Emmen Angelslo Veenbodems zijn roodbruin, bruin of zwart van kleur. De bodem is te herkennen aan een Klazienaveen-Noord Noordbarge opstapeling van meerdere horizontale laagjes. Naar onderen toe worden de laagjes steeds Barger-Oosterveld meer in elkaar gedrukt. Het veen is onderin 6 compacter en harder dan bovenin. Barger- Bargeres Informatiefilm Provincie Drenthe: Compascuum Moerasplanten die na hun dood in het water Spaarsluis vaarverbinding Erica - Ter Apel Zuidbarge terechtkomen krijgen geen zuurstof meer. Hier- Nieuw-Dordrecht door verteren ze niet helemaal. Het is wel genoeg De sluisdeuren zijn van composiet gemaakt. 7 Delftlanden om stoffen uit de plantencellen vrij te Nergens ter wereld zijn dit soort sluisdeuren maken die het water sterk verzuren. Het zure water eerder geplaatst. Het kunststofmateriaal is zorgt ervoor dat de planten niet verder kunnen Oranjedorp 5 duurzaam en onderhoudsvriendelijk. Loeksham afbreken. Het gevolg is dat dode Rietlanden veenplanten intact blijven en zich opstapelen Parc Sandur 4 tot dikke lagen. Uiteindelijk ontstaat een ~ Koppelsluis veenbodem die meters dik kan worden. In het Oosterbos bij Klazienaveen ligt de Het veen is voor een groot deel gevormd Koppelsluis. In deze sluis stijgt of daalt u twee ~ Historie uit de resten van slechts één plantensoort: keer 2,5 meter. Hiermee vaart u op 19,5 meter 2 3 veenmos. Dat sterft aan de onderkant af en boven NAP. Rondom de Koppelsluis kunt u Het turfgraven leverde voor de veenarbeiders groeit tegelijkertijd aan de bovenkant door. wandelen en fietsen door het Oosterbos of langs De afstervende onderkanten stapelen zich op 1 Erica Klazienaveen een hard en armoedig bestaan op, maar het het IJstijdenpad. U vindt er de camping ‘Vonder’ veen is voor Drenthe ook van groot economisch tot veenlagen. Nieuw- en het theehuis ‘de Groene Trambrug’. Deze naam belang geweest. De vele kilometers waterwegen Amsterdam verwijst naar de tram die in de eerste helft van de Veenoord (o.a. Verlengde Hoogeveenschevaart, In het Bargerveen bij Zwartemeer komt de groei vorige eeuw heeft gereden van Ter Apel naar Bladderswijk, Scholtenskanaal, Sint Jozefvaart, van veen overigens nog voor. Let wel: veen Barger-Oosterveen Coevorden en van groot belang was voor het ver- (Verlengde) Oosterdiep en ontelbare zijkanalen) groeit met ongeveer 1 a 1,5 mm per jaar! voer van personen en goederen in dit veengebied. zijn gegraven om het veen te ontwateren en voor de afvoer van turf als energiebron voor het Voor meer info: ~ Maximale vaarhoogte: Zandpol westen van Nederland. 3,50 meter ~ IJstijdenpad Amsterdamsche Veld Maximale diepgang: Vanaf midden jaren ‘60 van de vorige eeuw 1,50 meter in de zomer, Tijdens de graafwerkzaamheden zijn keien uit wordt in Zuidoost Drenthe geen veen meer 1,30 meter in de winter verschillende ijstijden opgegraven. Deze zijn afgegraven. In het aangrenzende gebied in Maximale breedte: gebruikt voor de aankleding van het 6 kilometer 4,80 meter Weiteveen Duitsland nog wel, maar niet meer voor het lange IJstijdenpad langs het Koning Willem Maximale snelheid: maken van turf. Veen wordt onder andere nog 6 km/h Alexanderkanaal. gebruikt voor de productie van potgrond en voor Bruggen: koolstof als basis voor filters. 32 Het pad loopt van Oranjedorp naar het hoogveen- Schoonebeek Sluizen: gebied Berkenrode bij Barger-Compascuum. Dit laatste gebeurt in Klazienaveen bij Cabot, 7 U krijgt langs het pad uitleg over de zwerfkeien, voorheen de Purit/Norit fabriek. er is een tuin met rapakivi (roodachtig granieten www.veenvaart.nl stenen), een uitkijkterp, een klimparcours en er zijn picknickplekken. Erica 2 4 Oranjedorp 6 Klazienaveen-Noord 8 Emmer-Compascuum Op de huidige plaats van Erica lag vroeger het De vaarroute gaat door een uitloper van de Honds- Klazienaveen-Noord is het kleinste dorp langs de Het dorp is ontstaan langs het Hoofdkanaal, Kanaal Zuidbargerveld. Op dit hoogveengebied lieten de rug. De Hondsrug heeft een lengte van 70 kilometer route en telt ongeveer 200 inwoners. De vervening A, B en C, het Scholtenskanaal, het Oosterdiep en het boeren van Zuidbarge hun vee grazen. Halverwege en een gemiddelde hoogte van 20 meter boven NAP. in dit gebied is grotendeels uitgevoerd door de firma Westerdiep. Rond 1890 is aan het Hoofdkanaal een de 19e eeuw kwamen de eerste bewoners naar het De rug is ontstaan aan het eind van de voorlaatste Scholten. Van het veen werd eerst turf gestoken en maalderij gebouwd, welke werd aangedreven door gebied en ontstond een boekweitkolonie. Het centrum (Saale) ijstijd en bestaat uit door het landijs mee- later werd er turfstrooisel en potgrond van gemaakt. een stoommachine die gestookt werd met turf. In kwam uiteindelijk aan het kanaal te liggen. gevoerd keileem. Bij Oranjedorp (ontstaan rond Na de vervening werd de uitstekende dalgrond 1907 is hier de korenmolen ‘Grenszicht’ gebouwd. De 1858) bereikt u het hoogste punt van de vaarroute. gebruikt voor akkerbouw. U vaart langs een inlaat- molenaar is vaak aanwezig en ontvangt u graag in de Erica telt ongeveer 5000 inwoners. Het dorp staat IJstijdenpad, Oranjedorp plek voor kleine boten. molen met het daarbij behorende museum. bekend om haar glastuinbouw. In de kassen worden Kanaalgravers hebben in het verleden geprobeerd onder andere komkommers, snijbloemen en een vaarweg aan te leggen door de Hondsrug. Dit • En verder ... In de ‘woonboot’ van Nelis en Leentje in Emmer- potplanten gekweekt. lukte niet doordat ze stuitten op dikke lagen keileem, ~ Veenkerk (1922), dinsdagen geopend Erfscheidenveen vindt u een koffie- en theeschenkerij zand en zwerfkeien. In het centrum van Nieuw- ~ Bronzen beeld ‘de Loegster’ in een museum met spullen uit grootmoeders tijd. In het centrum staat het kunstwerk de Kanaal- Dordrecht laat het gebied ‘de Leegte’ nog iets van ~ Kleinschalig hoogveengebied Nelis pakt na de rondleiding zijn accordeon om er gravers, gemaakt door Willem Kind. Het beeld bestaat deze poging zien. Met nieuwe technieken en samen met Lenie een feest van te maken. uit twee kanaalgravers. De onderste werkman geeft machines lukte het in 2012 iets zuidelijker wel bij het zijn schep zand door aan de bovenste. Het beeld graven van het Koning Willem Alexanderkanaal. • En verder ... staat symbool voor de wijze waarop de kanalen zijn ~ Voormalig klooster gegraven. • En verder ... ~ St. Willehaduskerk, gebouwd in 1923 naar een ~ Multifunctionele speelplaats ontwerp van Herman Kroes uit Amersfoort ~ Sanitaire voorziening bij de Oranjesluis ~ Openluchtzwembad ~ Streekproductenwinkel De korenmolen Nooitgedacht, Nieuw-Amsterdam Koppelsluis, Klazienaveen Nieuw-Amsterdam/ 1 Veenoord 3 Klazienaveen 5 Nieuw-Dordrecht 7 Barger-Compascuum Nieuw-Amsterdam en Veenoord vormen een tweeling- Klazienaveen is het grootste dorp langs de route Nieuw-Dordrecht is een ontginningsdorp gelegen Barger-Compascuum is in 1860 ontstaan als boekweit- dorp. Dit is de start of het einde van de vaarroute.