STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
CZĘŚĆ A - UWARUNKOWANIA ROZWOJU
CZĘŚĆ B - USTALENIA STUDIUM CZĘŚĆ C - SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ
Wrzesień 2020 r.
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
ZESPÓŁ SPORZĄDZAJĄCY OPRACOWANIE:
. mgr inż. arch. Mirella Ruczka - główny projektant . mgr inż. arch. Wiesław Chmielewski - projektant sprawdzający . mgr inż. Piotr Mocek . mgr inż. Mateusz Węgrzyk . techn. bud. Adam Piórecki . mgr Grażyna Skotarczyk . mgr Tomasz Miłowski - firma "Geologic" Rybnik
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 2
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
WPROWADZENIE ...... 7 I. PODSTAWA OPRACOWANIA ...... 8 1.1 PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA ...... 9 1.2 PODSTAWA MERYTORYCZNA ...... 9
CZĘŚĆ A - II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY ...... 10 2.1 DANE OGÓLNE - DEMOGRAFIA ...... 10 2.2 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ...... 14 2.2.1 Przeznaczenie i zagospodarowanie terenów ...... 14 2.2.2 Infrastruktura techniczna ...... 16 2.2.3 Określenie granic jednostki osadniczej ...... 20 2.3 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY ...... 21 2.4 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 22 2.4.1 Położenie fizyczno-geograficzne ...... 22 2.4.2 Budowa geologiczna ...... 23 2.4.3 Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe ...... 23 2.4.4 Wody podziemne ...... 26 2.4.5 Klimat i warunki topoklimatyczne ...... 29 2.4.6 Powierzchnia ziemi ...... 29 2.4.6.1 Ukształtowanie terenu, zjawiska osuwiskowe ...... 29 2.4.6.2 Gleby ...... 32 2.4.7 Zasoby naturalne ...... 36 2.4.8 Środowisko przyrodnicze...... 37 2.4.9 Obszary chronione na podstawie ustawy z 16 kwietnia 2004 ...... 39 2.4.10 Krajobraz ...... 41 2.4.11 Jakość środowiska ...... 41 2.4.11.1 Jakość powietrza ...... 41 2.4.11.2 Jakość wód powierzchniowych ...... 44 2.4.11.3 Jakość wód podziemnych ...... 45 2.4.11.4 Klimat akustyczny ...... 45 2.4.11.5 Jakość gleb ...... 46 2.4.11.6 Pola elektromagnetyczne ...... 47 2.4.11.7 Stan Lasów ...... 47 2.5 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ORAZ REKOMENDACJI I WNIOSKÓW ZAWARTYCH W AUDYCIE KRAJOBRAZOWYM LUB GRANIC KRAJOBRAZÓW PRIORYTETOWYCH ...... 48 2.5.1 Zarys historii rozwoju gminy ...... 48 2.5.2 Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego ...... 49 2.5.3 Obiekty zabytkowe wyznaczone do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków ...... 49 2.5.4 Archeologia ...... 50 2.5.5 Dobra kultury współczesnej i krajobrazy priorytetowe określone przez audyt krajobrazowy ...... 50 2.6 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA ...... 51 2.6.1 Rynek pracy, zatrudnienie, stan bezrobocia ...... 51 2.6.2 Dostępność infrastruktury technicznej ...... 53 2.6.3 Dostępność komunikacji ...... 55
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 3
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.6.4 Dostępność telekomunikacji ...... 56 2.6.5 Dostępność oświaty ...... 56 2.6.6 Dostępność usług medycznych ...... 57 2.6.7 Świadczenia socjalne ...... 57 2.7 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA ...... 58 2.8 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY ...... 59 2.8.1 Analiza sytuacji ekonomicznej, środowiskowej i społecznej ...... 59 2.8.2 Prognozy demograficzne ...... 61 2.8.3 Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę ...... 67 2.8.3.1 Zapotrzebowanie na nową zabudowę ...... 67 2.8.3.2 Szacunek chłonności obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno - przestrzennej w granicach jednostki osadniczej ...... 70 2.8.3.3 Szacunek chłonności obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej ...... 72 2.8.3.4 Porównanie zapotrzebowania na nową zabudowę z szacunkami chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę ...... 73 2.8.3.5 Możliwość finansowania wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej służących realizacji zadań własnych gminy związanych z lokalizacją nowej zabudowy – potrzeby inwestycyjne wynikające z konieczności realizacji tych zadań ...... 75 2.9 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW ...... 76 2.10 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ...... 77 2.11 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH ...... 77 2.12 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ UDOKUMENTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU WĘGLA ...... 77 2.13 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ...... 78 2.14 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPDOARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI ...... 78 2.14.1 Komunikacja ...... 78 2.14.2 Zaopatrzenie w wodę ...... 79 2.14.3 Gospodarka Ściekowa ...... 80 2.14.4 Zaopatrzenie w energię elektryczną ...... 80 2.14.5 Zaopatrzenie w gaz ...... 80 2.14.6 Zaopatrzenie w ciepło ...... 81 2.14.7 Telekomunikacja ...... 81 2.14.8 Odpady komunalne ...... 81 2.14.9 Urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW ...... 81 2.15 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ...... 82 2.16 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYMAGAŃ OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ...... 82
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 4
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
CZĘŚĆ B - III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 83 3.1 KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW ...... 83 3.2 KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY PRZEZNACZONE POD ZABUDOWĘ ORAZ TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY ...... 85 3.2.1 Ustalenia ogólne dotyczące kierunków i wskaźników zagospodarowania oraz użytkowania terenów ...... 87 3.2.2 Ustalenia ogólne dotyczące kierunków i wskaźników zagospodarowania oraz użytkowania terenów ...... 89 3.3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY SRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 98 3.4 OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 100 3.4.1 Obiekty wskazane do wpisu do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków ...... 101 3.4.2 Strefa "E" - ochrony ekspozycji ...... 102 3.4.3 Stanowiska archeologiczne ...... 102 3.5 KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 103 3.5.1 Komunikacja ...... 103 3.5.2 Zaopatrzenie w wodę ...... 105 3.5.3 Gospodarka ściekowa ...... 105 3.5.4 Zaopatrzenie w gaz ...... 106 3.5.5 Zaopatrzenie w ciepło ...... 106 3.5.6 Zaopatrzenie w energię elektryczną ...... 106 3.5.7 Telekomunikacja ...... 107 3.5.8 Gospodarka odpadami komunalnymi ...... 107 3.5.9 Obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW oraz strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu ...... 107 3.6 OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 107 3.7 OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1 ...... 109 3.8 OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAŻY POWYŻEJ 2000 M2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 109 3.9 OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE ...... 109 3.10 KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ .... 110 3.11 OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ ORAZ OBSZARY OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH ...... 111 3.12 OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY ...... 112 3.13 OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE TERENÓW BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY ...... 113
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 5
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.14 OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI LUB REMEDIACJI ORAZ OBSZARY ZDEGRADOWANE ...... 113 3.15 GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH ...... 113 3.16 INNE OBSZARY PROBLEMOWE ORAZ OBSZARY FUNKCJONALNE O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 115
CZĘŚĆ C - IV. SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ .... 116
V. BIBLIOGRAFIA ...... 119
VI. INWENTARYZACJA FOTOGRAFICZNA ...... 120
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 6
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
WPROWADZENIE
Niniejszy dokument jest nowym dokumentem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jejkowice, które przyjęte zostało przez Radę Gminy Jejkowice uchwałą ...... z dnia ...... r.
Sporządzenie nowego studium wymagane jest, w związku ze:
zmianą aktualnych przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które wprowadzone zostały ustawą z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Zmiana ta wprowadziła obligatoryjny wymóg w dokumencie studium:
przeprowadzenia analiz ekonomicznych, środowiskowych i społecznych,
opracowania prognozy demograficznej,
wskazania możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, społecznej służących realizacji zadań własnych gminy,
opracowania bilansu terenów przeznaczonych do zabudowy,
przeprowadzenia szacunku chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz potrzeb w tym zakresie w perspektywie najbliższych 30 lat.
oceny i wskazania możliwości lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW,
złożonymi wnioskami o zmianę studium.
Studium określa politykę przestrzenną gminy, wskazuje lokalne zasady gospodarowania przestrzenią przy uwzględnieniu zasad określonych w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województwa, planie zagospodarowania przestrzennego województwa i strategii rozwoju gminy. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego pełni zatem trzy podstawowe funkcje:
stanowi akt polityki przestrzennej gminy określając politykę rozwoju przestrzennego gminy,
wpływa na zasady kształtowania przestrzeni określane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego koordynując ich ustalenia,
studium może również stanowić ofertę dla przyszłych inwestorów, będąc jednym z ważniejszych elementów programu rozwoju gminy.
Studium, określając ogólne kierunki i zasady rozwoju przestrzennego gminy jest kompromisem pomiędzy polityką rozwoju prowadzoną przez władze gminy, oczekiwaniami mieszkańców oraz obiektywnymi potrzebami i wymaganiami funkcjonalnymi danej jednostki osadniczej.
Dokument studium składa się z trzech części:
A – uwarunkowania rozwoju gminy, B – ustalenia studium C – synteza ustaleń studium i uzasadnienie przyjętych rozwiązań.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 7
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Integralną część studium stanowią również następujące rysunki:
Rysunek Nr 1 - Uwarunkowania rozwoju gminy, skala 1:5000, Rysunek Nr 2 - Ustalenia studium – kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, skala 1:5000.
Część A studium – „Uwarunkowania rozwoju gminy” stanowi podstawę merytoryczną ustaleń polityki przestrzennej gminy, zapisanej w części B dokumentu studium – „Ustalenia studium”.
Uwarunkowania uwzględnia się w studium, natomiast ich się nie ustala. Zbiór uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy nie zawiera wytycznych ani ustaleń wiążących przy sporządzeniu planów miejscowych.
Uwarunkowania te należy jednak uwzględniać w rozwiązaniach proponowanych w planach miejscowych.
I. PODSTAWA OPRACOWANIA
Podstawę prac nad studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jejkowice stanowią:
ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
uchwała Nr BR.0007.VIII.57.2019 Rady Gminy Jejkowice z dnia 17 czerwca 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia „zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jejkowice”.
Zgodnie z § 1 tej uchwały zmianę studium sporządza się w granicach administracyjnych gminy.
W związku z tym, oraz w związku ze zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadzoną w 2015 roku, mającą wpływ na obligatoryjny zakres studium, opracowanie stanowiło będzie nową edycję tego dokumentu.
Studium jest opracowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. (Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 118 poz. 1233) w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Zgodnie z art. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy do zadań własnych gminy.
Podstawą sporządzenia opracowania jest umowa Nr 29/2019 z dnia 30 lipca 2019 r. zawarta pomiędzy Gminą Jejkowice a Pracownią Urbanistyczną w Rybniku sp. z o.o.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 8
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
1.1 PODSTAWA FORMALNO-PRAWNA
Podstawę prac nad studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jejkowice stanowią:
- ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
- uchwała NR BR.0007.VIII.57.2019 Rady Gminy Jejkowice z dnia 17 czerwca 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jejkowice".
Zgodnie z § 1 ust. 2 tej uchwały zmianę studium sporządza się w granicach administracyjnych gminy.
Zmiana Studium jest opracowana zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. (Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 118 poz. 1233) w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Zgodnie z art. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, należy do zadań własnych gminy.
Podstawą sporządzenia opracowania jest umowa Nr 29/2019 z dnia 30 lipca 2019 r. zawarta pomiędzy Gminą Jejkowice, a Pracownią Urbanistyczną w Rybniku sp. z o.o.
1.2 PODSTAWA MERYTORYCZNA
Podstawę merytoryczną stanowią:
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju - 2030, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego 2020+,
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Jejkowice na lata 2017-2023,
obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na obszarze Gminy Jejkowice,
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uchwałą Nr VII/38/2015 Rady Gminy Jejkowice z dnia 15 czerwca 2015 r.,
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uchwałą Nr XI/54/2015 Rady Gminy Jejkowice z dnia 23 listopada 2015 r.,
wnioski o zmianę studium, wnioski instytucji złożone do studium,
inwentaryzacja urbanistyczna, jako materiał planistyczny wykorzystany przy sporządzaniu rysunków studium Nr 1,
opracowanie ekofizjograficzne dla Gminy Jejkowice.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 9
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
CZĘŚĆ A - II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU
2.1 DANE OGÓLNE - DEMOGRAFIA Gmina Jejkowice położona jest w środkowo - zachodnim obszarze województwa śląskiego i wchodzi w skład powiatu rybnickiego, w centralnej części powiatu rybnickiego bezpośrednio granicząc z miastem Rybnik. W układzie osadniczym województwa gmina jest ośrodkiem lokalnym wiejskim położonym poza korytarzami głównych powiązań. Zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego gmina Jejkowice zlokalizowana jest w centralnym rejonie zachodniego obszaru metropolitarnego. Gmina wchodzi w skład miast i gmin tworzących aglomerację rybnicką pomiędzy Rybnikiem jako głównym ośrodkiem aglomeracji oraz Raciborzem jako ośrodkiem wspomagającym aglomerację. Gmina graniczy: - od północy, wschodu i południa – z miastem Rybnik, - od zachodu – z gminą Gaszowice, - od południowego - zachodu - z miastem Rydułtowy. Gmina powiązana jest komunikacyjnie z układem wojewódzkim komunikacją kołową i kolejową. Powiązania te tworzone są poprzez: - drogi powiatowe i gminne, - linię kolejową Nr 173 relacji Rybnik - Sumina. Na załączonych schematach pokazano położenie i powiązania gminy.
Schemat 1 - Położenie gminy Jejkowice w powiecie rybnickim
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 10
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Istniejący układ funkcjonalno-przestrzenny gminy charakteryzuje się następującymi istotnymi dla planowania rozwoju gminy elementami, powiązaniami i zjawiskami:
▪ występuje 6 obrębów strukturalnych oznaczonych literami od A do F:
A – stanowi środkowo - wschodnią część gminy, granice obrębu wyznaczają od wschodu granice administracyjne gminy, od zachodu ulica Dworcowa, od południa ulica Główna, od północy linia kolejowa,
B – centralną część gminy, granice obrębu wyznaczają od wschodu ulica Dworcowa, od północy linia kolejowa, od zachodu ulica Polna, od południa ulica Przemysłowa i ulica Główna,
C – stanowi środkowo – zachodnią część gminy, granice obrębu wyznaczają od wschodu ulica Polna, od północy linia kolejowa, od zachodu granice administracyjne gminy, od południa ulica Sumińska, Przemysłowa do skrzyżowania z ulicą Polną,
D – stanowi środkowo – południową część gminy, granice obrębu wyznaczają od północy ulica Główna do skrzyżowania z ulicą Sumińską, ulica Sumińska, od zachodu granice administracyjne gminy, od południa potok „Gzel” do ulicy Głównej,
E – stanowi północną część gminy, granice obrębu wyznaczają od południa linia kolejowa, od północy, wschodu i zachodu granice administracyjne gminy,
F – stanowi południową część gminy, granice obrębu wyznaczają od północy potok „Gzel” od ulicy Głównej i ulica Główna, od południa, wschodu i zachodu granice administracyjne gminy.
Schemat 2 - Układ obrębów w gminie Jejkowice
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 11
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
▪ układ zabudowy skoncentrowany jest w środkowej części gminy (obręby A, B i D) oraz w rejonach ulic Dworcowa, Świerkowa. Znacznie rozproszona zabudowa występuje w rejonach ulic: Niedobczycka, Gajowa, Pustki i Niewiadomska, Za Koleją i Chwałęcicka,
▪ w układzie przestrzennym gminy wyraźnie wydziela się dolina cieku Gzel z licznymi potokami i ciekami wodnymi tworzącymi bogaty układ terenów przyrodniczych ze zbiornikami wodnymi i stawami,
▪ obszary leśne gminy tworzą zwarty system w południowej części gminy – Las Beata oraz lasy w północnej części,
▪ tak jak wyróżniają się w układzie gminy koncentracje budownictwa mieszkaniowego to można również wskazać rejony koncentracji użytkowań usługowych, takich jak:
- urbanistyczne centrum gminy w rejonie ulicy Głównej,
- tereny aktywności gospodarczej w rejonie ulic Przemysłowej, Dworcowej i Głównej,
▪ tereny rolne gminy występują w zwartych dużych areałach w północnej i południowej części gminy.
Gminę oraz powiat rybnicki wg danych Urzędu Statystycznego w Katowicach charakteryzują następujące dane (stan na 2017 r.):
- powierzchnia gminy - 7,59 km2,
- powierzchnia gruntów leśnych w gminie - 185,0 ha, w tym lasów publicznych - 116,0 ha,
- ludność ogółem w gminie - 4 137 osób (w powiecie rybnickim - 77 942 osób),
- ludność w wieku przedprodukcyjnym - 862 osób - ok. 20,8 % (w powiecie rybnickim - 15 070 osób - 19,3 %),
- ludność w wieku produkcyjnym - 2 621 osób - ok. 63,4 % (w powiecie rybnickim - 48 702 osób - 2,5 %),
- ludność w wieku poprodukcyjnym - 654 osób - ok. 15,8 % (w powiecie rybnickim - 14 170 osób - 18,2 %),
- gęstość zaludnienia w gminie 545 osoby/km2 (w powiecie rybnickim - 349 osoby/km2),
- liczba mieszkań oddanych do użytkowania na 10 tys. ludności w gminie:
- w roku 2015 - 29 mieszkań,
- w roku 2016 - 49 mieszkań,
- w roku 2017 - 34 mieszkań,
- liczba pracujących na 1000 mieszkańców w gminie - 140 osób,
- bezrobocie w gminie - 51 osoby - 1,9 % (w powiecie rybnickim 1230 - 1,5 %, w województwie śląskim 94 687 - 5,1 %).
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 12
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Gmina zgodnie z ustaleniami Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+ jest ośrodkiem lokalnym położonym w obszarze wiejskim i na wiejskim obszarze funkcjonalnym oraz w obszarze ochrony krajobrazów kulturowych. Dla obszarów tych wskazane jest: - w kierunkach zagospodarowania przestrzennego województwa obszar gminy wskazano jako obszar wielofunkcyjny predysponowany do rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacji, funkcji przemysłowej, usługowej i mieszkaniowej oraz ochrony terenów otwartych,
- gmina znajduje się w strefie, w której wartość produkcji sprzedanej na jedną osobę pracująca w przemyśle jest większa niż średnia krajowa,
- ośrodek zurbanizowany w otoczeniu strefy śródmiejskiej, w którym zaleca się promowanie zwartych ośrodków osadniczych, efektywnie wykorzystujących teren o zróżnicowanej działalności gospodarczej,
- obszar ochrony występowania udokumentowanych zasobów surowców mineralnych oraz lasów o funkcji ochronnej,
- w zakresie obszarów ochrony przyrody gmina położona jest w otulinie parku krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, jako powierzchniowa forma ochrony charakterystycznych krajobrazów kulturowych,
- intensyfikacja funkcji rekreacyjnej.
Zgodnie z Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju - 2030 - gmina Jejkowice jest ośrodkiem lokalnym, położonym w wiejskim obszarze funkcjonalnym.
Schemat 3 - Położenie gminy Jejkowice na obszarze powiązań województwa śląskiego
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 13
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.2 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU 2.2.1 Przeznaczenie i zagospodarowanie terenów
Na rysunku studium Nr 1 - Uwarunkowania rozwoju gminy - stan istniejący użytkowania terenów w skali 1:5 000, pokazano stan przeznaczenia i zagospodarowania terenów wg mapy zasadniczej, mapy ewidencyjnej i ortofotomapy uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w Rybniku oraz na podstawie inwentaryzacji w terenie.
Na rysunku pokazano tereny określające podstawową strukturę osadniczą oraz użytkowania na obszarze gminy.
W tabeli Nr 1 zestawiono powierzchnie pokazane na powyższym rysunku, jako charakterystykę stanu zagospodarowania terenów na obszarze gminy.
Tabela 1 - Stan zagospodarowania terenów na obszarze gminy Jejkowice
% powierzchni Powierzchnia ogólnej gminy Lp. Rodzaj przeznaczenia i użytkowania terenu
[ha] [%]
1 MN - Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 127,76 16,76
2 RM - Tereny koncentracji zabudowy zagrodowej 0,09 0,01
3 U - Tereny zabudowy usługowej 3,14 0,41
4 US - Tereny sportowo-rekreacyjne 3,25 0,43
5 PU - tereny zabudowy produkcyjno - usługowej 16,51 2,17
6 R - Tereny rolnicze 131,48 17,68
7 ZL - Tereny lasów i zadrzewień 223,36 29,30
8 ZN - Tereny z przewagą zieleni niskiej 218,81 28,71
9 ZC - Tereny cmentarzy 0,74 0,10
10 WS - tereny wód powierzchniowych 5,84 0,77
11 IT - Tereny infrastruktury technicznej 0,03 0,01
12 KD - Tereny dróg 20,09 2,64
13 KK - Tereny kolejowe 7,9 1,64 SUMA 759,00 100,00
Z analizy powyższych danych można wyprowadzić następujące wnioski:
użytkowania terenów wymienione w poz. 1-5 tabeli stanowią obszar urbanizacji gminy, który łącznie obejmuje powierzchnię około 150,75 ha, czyli około 19,78 % powierzchni ogólnej gminy, użytkowania pozostałych terenów wymienione w tabeli stanowią obszar wyłączony z urbanizacji, który łącznie obejmuje około 611,58 ha, czyli około 80,23 % powierzchni ogólnej gminy,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 14
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
proporcja powierzchni zurbanizowanej gminy do jej powierzchni ogólnej oznacza, że Jejkowice mają jeszcze znaczne możliwości rozwoju zabudowy, przy czym aby rozwój ten był zrównoważony, należy zachować tereny wyłączone z zabudowy, jako tereny bioklimatyczne, decydujące również o jakości życia w gminie, w urbanizacji gminy należy uwzględnić istniejące nieużytki, które obejmują prawie 10 % powierzchni ogólnej gminy, charakterystyczny jest duży udział powierzchni lasów i zadrzewień w powierzchni ogólnej gminy 29,30 %, pomimo rozczłonkowanej struktury zabudowy w gminie, aż 17,68 % jej powierzchni stanowią tereny rolnicze.
Obszar obecnej gminy należy do terenów wcześnie zagospodarowanych. Pierwsze wzmianki historyczne o wsi pochodzą z XIII w. głównym czynnikiem osado twórczym Jejkowic było skupisko osadnicze gminy położone wzdłuż traktu raciborskiego obecnie ulica Główna. W miarę rozwoju osady układ ten rozwinął się w XX w. na wielodrożny. Zabudowa uległa zagęszczeniu a po otwarciu linii kolejowej w Jejkowicach w 1913 r. nasiliła się zabudowa wzdłuż ulicy Dworcowej.
Obecny układ urbanistyczny gminy częściowo odzwierciedla jej historyczne rozplanowanie. Układ komunikacyjny zachował się w niezmienionej formie. Nadal główną oś tworzy dawny szlak handlowy Rybnik – Racibórz. Pozostał również dawny układ dróg w kierunku południowo – zachodnim prowadzących do Gaszowic, w kierunku południowym na Niewiadom oraz obecna ulica Poprzeczna. Zachowany został pierwotny przebieg linii kolejowej wraz z budynkiem stacyjnym z 1913 r.
Schemat 4 - układ osadniczy Jejkowic pokazany na mapie z 1877 r (źródło mapire)
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 15
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.2.2 Infrastruktura techniczna W zakresie zaopatrzenia w wodę:
Gmina zaopatrywana jest w wodę z ujęć położonych poza obszarem gminy. Bezpośrednia dostawa następuje z rurociągu ø400mm pobierającego wodę ze zlokalizowanych na południe od gminy zbiorników „Beata”, leżących przy zachodniej granicy miasta Rybnika. Rurociąg ø400 biegnie w kierunku północnym by poprzez przewody ø250mm i ø160mm zaopatrzyć w wodę sieć rozdzielczą, w centralnej części gminy jako pierścieniową a w północnej jako sieć końcówkową. Wodociąg ø400 prowadzi również wodę tranzytem w kierunku zachodnim do gminy Gaszowice zmniejszając średnicę do 315mm.
Na obszarze gminy zarejestrowano trzy studnie głębinowe: dwie dla KWK ”Rydułtowy” i jedną dla Stadionu Sportowego „S1” w tym jedynie ta ostatnia posiada aktualne pozwolenie wodno prawne. W latach 2006 - 2019 wydano 6 pozwoleń wodno-prawnych na pobór wód powierzchniowych dla celów gospodarki rybackiej (4) i rekreacji (2).
Schemat 5 - Układ sieci wodociągowej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 16
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W zakresie odprowadzenia ścieków i wód opadowych:
Gmina Jejkowice nie posiada własnej oczyszczalni ścieków stąd są one kierowane w ramach „Aglomeracji Rybnik” do oczyszczalni „Orzepowice” w Rybniku. Aglomeracja ta zgodnie z Uchwałą Sejmiku Wojewódzkiego z 2016r. przyjmuje ścieki od równoważnej liczby mieszkańców wynoszącej 154 268 RLM i obejmującej swym zasięgiem: miasto Rybnik, częściowo tereny gmin Gaszowice, Jejkowice i część miasta Żory. W gminach Gaszowice i Jejkowice nie objęto kanalizacją terenów niezabudowanych i o zabudowie rozproszonej. Ze względu na rozległość zlewni jak i ukształtowanie terenu występuje układ grawitacyjno-pompowy. Ścieki z gminy Gaszowice prowadzone są tranzytem przez obszar Jejkowic i wspólnie ze ściekami z tej gminy przetłaczane są w kierunku oczyszczalni „Orzepowice”.
Ścieki z terenów nie objętych kanalizacją sieciową gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych lub oczyszczane są w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Wody opadowe i roztopowe odprowadzane są do krótkich odcinków kanalizacji deszczowej biegnącej głównie wzdłuż dróg lub przez tereny utwardzone a następnie do wód, urządzeń wodnych lub bezpośrednio do ziemi.
Schemat 6 - Układ sieci kanalizacyjnej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 17
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną:
Aktualnie Gmina zaopatrywana jest w energię elektryczną przez firmę „TAURON” dostarczającą energię siecią głównie napowietrzną 20kV do stacji transformatorowych obniżających napięcie z 20 na 0,4kV. Ze stacji transformatorowych odbiorcy zasilani są siecią napowietrzną lub kablową niskiego napięcia.
Z sieci średniego napięcia zasilane są też stacje transformatorowe nie będące własnością firmy TAURON, w tym sieć Polskich Kolei Państwowych.
Przez obszar gminy przebiega tranzytem dwutorowa linia napowietrzna wysokiego napięcia 110kV relacji
Wielopole-Radlin i Wielopole-Rydułtowy, nie posiadając podłączeń na tym odcinku.
Schemat 7 - Układ sieci elektroenergetycznej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 18
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W zakresie zaopatrzenia w gaz:
Zgodnie z pismem Polskiej Spółki Gazownictwa z października 2019roku na terenie gminy nie występuje sieć gazowa. Natomiast trwają prace nad budową sieci gazowej w ulicach Głównej, Szkolnej i Poprzecznej. Rozpoczyna to nowy etap rozwoju gminy pozwalając na stopniowe zastosowanie gazu jako czynnika grzewczego tak do ogrzewania mieszkań jak i przygotowania posiłków czy ciepłej wody użytkowej.
W zakresie zaopatrzenia w ciepło:
Na terenie Gminy nie istnieje zdalaczynny system ciepłowniczy zaopatrujący obiekty oddalone od indywidualnych kotłowni. Kotłownie posiadają obiekty użyteczności publicznej, urzędy i obiekty oświaty. Na terenach zakładów przemysłowych występują lokalne systemy grzewcze, nie przekazujące jednak ciepła poza obręb zakładu. Dominują indywidualne kotłownie w budynkach głównie jednorodzinnych w większości opalane węglem. Coraz częściej wykorzystywane są inne w tym odnawialne źródła energii.
W zakresie telekomunikacji:
W Gminie Jejkowice występuje zróżnicowany system teleinformatyczny oparty o sieci kablowe tak podziemne jak i napowietrzne, jak również zlokalizowana jest stacja bazowa telefonii komórkowej zlokalizowana na wydzielonej działce przy ulicy Głównej 27.
Schemat 8 - Układ sieci telekomunikacyjnej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 19
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W zakresie odpadów komunalnych:
W Gminie Jejkowice prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Frakcje dzielone są na: szkło, tworzywa sztuczne i metal, papier i tekturę, odpady wielomateriałowe, odpady biodegradowalne oraz pozostałe zmieszane odpady komunalne, wydzielone odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektroniczny, opony, chemikalia oraz odpady rozbiórkowe i budowlane utylizowane we własnym zakresie. Odpady odbierane są przez firmę wybraną w postępowaniu przetargowym.
2.2.3 Określenie granic jednostki osadniczej Jednostka osadnicza to wyodrębniony przestrzennie obszar zabudowy mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej, zamieszkały przez ludzi. Obszar ten wyznaczono po obrysie terenów istniejącej zabudowy i elementów liniowych obszaru zurbanizowanego gminy. Będzie to obszar stanowiący tereny o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej gminy. Obszar jednostki obejmuje powierzchnię około 349,0 ha co stanowi około 45,9 % całej powierzchni gminy w granicach administracyjnych (759 ha). Można przyjąć, że rozwój zabudowy mieszkaniowej oraz infrastruktury społecznej i technicznej w granicach tak wyznaczonej jednostki osadniczej stanowił będzie rozwój gminy "do wewnątrz", a rozwój gminy w zakresie osadnictwa "na zewnątrz" jednostki, będzie niekorzystnym zjawiskiem "rozlewania się zabudowy".
Schemat 9 - Granice jednostki osadniczej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 20
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.3 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym „ład przestrzenny” to takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno- gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne.
W niniejszym dokumencie studium należy wskazać takie kierunki rozwoju gminy, które będą sprzyjały uporządkowaniu przestrzennemu gminy.
Działanie takie jest zgodne z celami Nr 2 i Nr 6 rozwoju kraju zapisanymi w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK) – 2030 (dokument przyjęty uchwałą Nr 239/2011 Rady Ministrów z dnia 13.12.2011 r. - „Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju”, oraz „Zapewnienie ładu przestrzennego”.
W tych zakresach istotne są następujące zapisy KZPK:
„Konieczne jest przeciwdziałanie negatywnym efektom zjawiska rurbanizacji, a więc utracie walorów charakterystycznych dla obszarów i krajobrazów wiejskich, generowaniu kosztów inwestycji infrastrukturalnych w zakresie transportu, telekomunikacji jak też infrastruktury społecznej i kulturalnej. Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich powinno zachowywać najlepsze tradycyjne wzorce zabudowy w powiązaniu z postulatem zapobiegania nadmiernemu jej rozproszeniu i tworzenia zwartych skupisk ludności, zmniejszając energochłonność tworzonych w procesie rurbanizacji struktur, jednocześnie powinno uwzględniać potrzeby komunikacyjnych powiązań sieciowych zarówno lokalnych, jak i z dużymi ośrodkami miejskimi.”
„Jednym z instrumentów efektywnego rozwoju (niższe koszty społeczne i środowiskowe) jest planowanie na obszarach i terenach zurbanizowanych z właściwie ujętą strefą przestrzeni rolniczej i atrakcyjnego zasobu otwartego krajobrazu wiejskiego. Niekontrolowany rozwój przestrzenny jest stymulowany prywatnym rachunkiem korzyści wynikających z przejmowania terenów niezabudowanych w strefie oddziaływania wielkich aglomeracji. Powoduje to, że proces rozlewania się urbanizacji i punktowej dewastacji krajobrazu zdecydowanie się nasila”.
Jednym z zasadniczych uwarunkowań, wpływających na potrzeby i możliwości rozwoju przestrzennego obszarów zurbanizowanych, jest stan zagospodarowania obszarów dotychczas przeznaczonych pod zabudowę (przez co rozumie się zarówno tereny w znacznym stopniu już zabudowane, jak i tereny przeznaczone w planach miejscowych pod zabudowę, dotychczas w większości niezabudowane), określający możliwość lokalizacji w ich obrębie nowej zabudowy (zasób "rezerw terenów przeznaczonych pod zabudowę"). Potrzeby rozwoju przestrzennego gminy wyrażają się również w zapotrzebowaniu przestrzenny rozwój funkcji pośrednio związanych ze ścisłym rozumieniem pojęcia zabudowy - terenów zieleni urządzonej, sportowo - rekreacyjnych, komunikacyjnych i związanych z infrastrukturą techniczną, służących obsłudze zabudowy, w zależności od jej funkcji.
Zgodnie z przepisami, dopuszcza się wyznaczenie nowych obszarów pod zabudowę tylko wówczas, gdy nowa zabudowa, wynikająca z zapotrzebowania, nie znajduje pokrycia w możliwościach jest usytuowania na obszarach dotychczas przeznaczonych pod zabudowę oraz pod warunkiem, że realizacja niezbędnych inwestycji związanych z rozwojem zabudowy mieści się w ramach możliwości finansowych gminy.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 21
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Maksymalne zapotrzebowanie na nową zabudowę, zwłaszcza o funkcji mieszkaniowej, w określono z uwzględnieniem prognozowanych zmian demograficznych, kierując się przewidywaną liczbą mieszkańców miasta według prognozy demograficznej GUS z 2019 r. oraz prognozy demograficznej sporządzonej na potrzeby studium.
Jeżeli ład przestrzenny – zgodnie z ustawową definicją ma być rozumiany jako takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe i kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne – to można stwierdzić, że układ osadniczy gminy Jejkowice kształtuje się z zachowaniem wymagań ładu przestrzennego. Główną oś gminy stanowi ulica Główna, w okolicach której zlokalizowane są najważniejsze obiekty gminy takie jak Urząd Gminy, szkoła, filia Urzędu Pocztowego oraz liczne obiekty usługowe i handlowe otoczone ścisłą zabudową mieszkaniową jednorodzinną. Brakuje jednak wyraźnego zaznaczenia centrum gminy w postaci placu publicznego. W centrum gminy zlokalizowany jest również obiekt produkcyjny, który całkowicie dysharmonizuje tę część centrum gminy.
Zjawisko rozpraszania się zabudowy, które można zaobserwować w południowej i w północnej części gminy, stanowi zagrożenie ładu przestrzennego gminy. Bardzo dużym utrudnieniem jest brak możliwości doprowadzenia kanalizacji w północnej części gminy, co stanowi duże zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Stan ładu przestrzennego w gminie obrazuje inwentaryzacja fotograficzna załączona w rozdziale VI opracowania.
2.4 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
2.4.1 Położenie fizyczno-geograficzne
Opracowanie obejmuje teren gminy Jejkowice. Administracyjnie gmina Jejkowice położona jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie rybnickim. Teren gminy sąsiaduje od północy, wschodu i południa z miastem Rybnik, od zachodu z gminą Gaszowice, od północnego-zachodu z Lyskami. Gminę w całości stanowi jedno sołectwo - Jejkowice. Na terenie gminy wyróżnia się poszczególne tereny, które nie mają jednak nadanego statutu w formie sołectw czy dzielnic. Są to: Pustki, Jejkowice Centrum i Za Koleją. Powierzchnia gminy wg danych ewidencyjnych wynosi 759 ha i jest ona najmniejszą gminą w Polsce. Wg danych GUS za 2018 r. w gminie zamieszkiwało 3896 osób, a liczba mieszkańców systematycznie rośnie, głównie ze względu na migracje z gmin okolicznych (głównie miasto Rybnik). Liczba mieszkańców kształtowała się następująco: 2015 r. – 4084 osoby, 2016 r. – 4095 osób, 2017 – 4137 osób, 2018 – 4132 osoby. Średnia gęstość zaludnienia wynosiła w 2017 r. 545 osób na 1km2.
Według podziału na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego 1 obszar gminy Jejkowice znajduje się w dwóch podprowincjach. Niewielka, południowa część gminy położona jest w podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska (341), makroregionie Wyżyna Śląska (341.1), w obrębie mezoregionu Płaskowyż Rybnicki (341.15). Natomiast pozostała część gminy położona jest w podprowincji Niziny Środkowopolskie (318), makroregionie Nizina Śląska (318.5), w obrębie mezoregionu Kotlina Raciborska (318.59).
1 Kondracki J., Geografia Regionalna Polski, PWN, Warszawa 2001 r.;
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 22
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zgodnie z podziałem geobotanicznym Polski omawiany obszar leży w Dziale Wyżyn Południowopolskich C, Krainie Górnośląskiej C.3, Okręgu Rybnicko-Kędzierzyńskim C.3.2, Podokręgu Rybnickim C.3.2.c.
2.4.2 Budowa geologiczna
Na terenie gminy Jejkowice podłoże osadów czwartorzędowych stanowią osady trzeciorzędowe (miocen) wykształcone w postaci iłów plastycznych szarożółtych z warstwami piasków drobnoziarnistych Ns. 2 Osady te zajmują praktycznie całą część gminy. Podłoże południowej części gminy pozbawione jest utworów trzeciorzędowych, odsłaniają się tu natomiast warstwy karbońskie Cn2 piaskowce, zlepieńce i węgiel kamienny warstw siodłowych. Niżej nich położone są jeszcze iłowce, mułowce, piaskowce i węgiel kamienny warstw pietrzkowickich, gruszowskich, jaklowieckich i porębskich Cn1. Wiek warstw z węglem kamiennym to Namur. Utwory trzeciorzędowe miejscami odsłaniają się miejscami na powierzchni terenu i są oznaczone na Szczegółowej Mapie Geologicznej Polski w skali 1:50000 ark. Rydułtowy 3 jako Mt3. Były one przedmiotem eksploatacji w licznych drobnych gliniankach znajdujących się w sąsiedztwie gminy, natomiast na terenie samej gminy brak jest śladów eksploatacji.
Na obszarze gminy dominującymi utworami budującymi współczesną powierzchnię są utwory związane z okresem zlodowaceń (plejstocen). Zlodowacenie Odry (środkowopolskie) pozostawiło na badanym obszarze cały zestaw litofacji powstałych w środowisku glacjalnym, fluwioglacjalnym i limnoglacjalnym. Największe powierzchnie gminy zbudowane są głównie z piasków i żwirów fluwioglacjalnych fgQp3. Ich zwarte powierzchnie rozciągają się na wysoczyznach w centrum Jejkowic oraz w rejonie Pustek, po obu stronach dopływu potoku Gzel. Piaski i żwiry tworzą na tym obszarze dwa poziomy: dolny zalegający pod glinami zwałowymi i górny pokrywający gliny zwałowe. Gliny zwałowe gQp3 posiadają na terenie gminy mniejsze rozprzestrzenienie i występują głównie w rejonie terenów leśnych w jej południowej części.
Najmłodsze holoceńskie osady (fQh i nQh) występują głównie w dnach dolin rzecznych, a więc głównie Potoku Gzel. Składają się one z piasków i żwirów deponowanych w obrębie koryt oraz mułów i iłów osadzonych na obszarach teras zalewowych, które tworzą tam zwarte pokrywy madowe.
2.4.3 Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe Wody płynące
Pod względem hydrograficznym gmina Jejkowice w całości należy do prawostronnego dorzecza Odry. Głównym ciekiem odwadniającym obszar gminy jest potok Gzel, którego źródła znajdują się na terenie Rydułtów w odległości ok. 4 km na południowy zachód od granic gminy. Niewielkim dopływem potoku Gzel jest Dopływ z Zebrzydowic, zasilający go w rejonie ul. Gzelskiej. Kolejnym ciekiem posiadającym hydronim jest stanowiący północną granicę gminy Dopływ spod Gaszowic (dawniej spotykana była nazwa Struga Leśna). Na terenie gminy brak jest innych cieków, które posiadałyby oficjalne nazwy. W dolinie potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic znajduje się szereg drobnych dopływów mających charakter niewielkich strug i rowów melioracyjnych. Gzel i Dopływ spod Gaszowic posiadają szerokie płaskodenne doliny i to w nich właśnie grupują się ich dopływy. Centralna część Jejkowic właściwie pozbawiona jest cieków. Gzel stanowi niewielki ciek
2 Kotliccy G. i S., Mapa geologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1979 r.; 3 Sarnacka Z. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1 : 50 000, ark. Rydułtowy, PIG 1956 r.;
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 23
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
o charakterze potoku, jest on na znacznej powierzchni uregulowany, podobnie jak Dopływ z Zebrzydowic. Z kolei Dopływ spod Gaszowic ma charakter niewielkiego strumienia, który sączy się wśród podmokłych łąk północnej części gminy.
Wody stojące
Na obszarze gminy występuje 37 stawów i oczek wodnych, ale ich łączna powierzchnia to zaledwie 4 ha. Największy staw ma zaledwie 0,5 ha, przeważają natomiast zupełnie niewielkie (0,1 ha i mniej) oczka wodne. Stawy i oczka wodne usytuowane są na lokalnych niewielkich strugach bez nazwy i często tworzą ciągi. Pomimo, że stawy nie posiadają większego znaczenia gospodarczego, to jednak stanowią ważny element wzbogacający bioróżnorodność i walory krajobrazu. Należy w tym miejscu wspomnieć o stawach, które znajdują się poza północną częścią gminy, już na terenie miasta Rybnik. Są to stawy stanowiące element jednej z zatok Jeziora Rybnickiego, Gzela, posiadają one dużą wartość przyrodniczą i wskazywane były do objęcia ochroną.
Schemat 10 - Podział wód powierzchniowych
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 24
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zagrożenie powodziowe
Na terenie gminy Jejkowice jedynymi terenami narażonymi na zalanie wodami powodziowymi są tereny położone w dolinie potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic. Zostały one wyznaczone w oparciu o faktyczny zasięg wód zalewowych w 1997 r. i nie były one wskazywane w innych dokumentach (np. na mapach zagrożenia RZGW czy obecnie sporządzanych mapach KZGW). Zagrożenie falą wezbraniową terenów doliny potoku Gzel oraz jej dopływów jest niewielkie. Przy założeniu wystąpienia wezbrania o prawdopodobieństwie wystąpienia 0,1%, a więc tzw. „wody tysiącletniej”, zostałyby zalane tereny terasy zalewowej w obrębie doliny cieku. W obrębie doliny tej rzeki nie są usytuowane obiekty kubaturowe, zlokalizowane są jedynie mosty o znaczeniu lokalnym, które mogą być zagrożone. W rejonie Za Koleją występuje zjawisko cofki od zbiornika Rybnickiego, zalewane w tym miejscu są połacie łąk, które nawet w okresie suchym są bardzo podmokłe.
Schemat 11 - Zasięg wód zalewowych z 1997 r.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 25
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Ujęcia wód powierzchniowych
Na terenie gminy brak jest ujęć wód powierzchniowych, ani ich stref ochronnych.
Jednolite części wód powierzchniowych
Potok Gzel został ujęty jako Jednolita Część Wód Powierzchniowych nr PLRW 6000611565349 Gzel. Całość gminy Jejkowice znajduje się w zlewni tej JCWP.
2.4.4 Wody podziemne
Regionalizacja hydrogeologiczna
Według Mapy Hydrogeologicznej w skali 1:200000 ark. Gliwice 4 obszar gminy w całości wchodzi w skład Przedkarpackiego Regionu Hydrogeologicznego XXII, Podregion Rybnicki XXII 8, w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych znajduje się w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych.
Użytkowe poziomy wodonośne
Na obszarze gminy Jejkowice w profilu hydrogeologicznym występuje piętro wodonośne w utworach czwartorzędu, związane ono jest z dolinami dopływów Rudy. W piętrze tym wydzielono użytkowy poziom wodonośny. Piętro wodonośne zajmuje niewielką, północno – wschodnią część gminy. Na pozostałym terenie gminy brak jest użytkowych poziomów wodonośnych.5
Piętro wodonośne czwartorzędu budują piaski i żwiry wypełniające dolinę kopalną Rudy oraz jej dopływów: potoku Gzel, Dopływu spod Gaszowic i Dopływu z Zebrzydowic. Generalnie występuje jeden poziom wodonośny, lokalnie więcej, ale o wyraźnym zróżnicowaniu jego warunków hydrogeologicznych w systemach dolinnych i na wysoczyznach. W systemach dolinnych poziom wodonośny jest odkryty lub częściowo odkryty, a ruch wody odbywa się w ośrodku porowym. Własności hydrogeologiczne kompleksu żwirowo-piaszczystego, wypełniającego formy dolinne, są korzystne do gromadzenia i przewodzenia wody. Miąższość zawodnionej warstwy wynosi 6,5 – 37 m. Zwierciadło ma charakter swobodny lub napięty: nawiercono je na głębokości od 1,5 m do 11,8 m p.p.t., a stabilizuje się na głębokości od 0,5 do 0,9 m. p.p.t. Zawodniona warstwa leży na iłach lub piaskach trzeciorzędowych i pozostaje w związku hydraulicznym z wodami powierzchniowymi i wodami trzeciorzędu.
Czwartorzędowy użytkowy poziom wodonośny zasilany jest wodami atmosferycznymi bezpośrednio na całym obszarze jego występowania. Wszystkie główne cieki zaznaczają swój udział w postaci typowych wcięć drenażowych. Generalnie przepływ strumienia filtracji odbywa się ze wszystkich stron w kierunku doliny Rudy, która stanowi główną podstawę drenażu.
W czwartorzędowym piętrze wodonośnym wydzielono jedną jednostkę hydrogeologiczną 4abQII. Średnia wydajność studni wierconej wynosi 10 – 30 m3/h, stopień zagrożenia tych wód jest średni, ze względu na generalny brak ognisk zanieczyszczeń, odporność poziomu, ze względu na brak izolacji jest niska. Jakość wody jest średnia (IIb), woda wymaga uzdatnienia.
4 Kotlicka G., Wagner J., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1986 r.; 5 Chmura A., Wagner J., Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Rydułtowy, PIG, Warszawa 2002 r.;
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 26
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 2 Główne parametry jednostek hydrogeologicznych
Symbol jednostki Piętro Głębokość Miąższość Współczynnik Przewodność Moduł zasobów Moduł zasobów hydrogeologicznej wodonośne występowania [m] filtracji warstwy odnawialnych dyspozycyjnych [m/24h] wodonośnej [m3/24h/km2] [m3/24h/km2] [m2/24h]
4abQII Q <10 m Śr. 7 16,9 118 302 152
Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych (Skrzypczak [red], 2003) oraz materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej w niewielkiej wschodniej części gminy znajduje się Lokalny Zbiornik Wód Podziemnych nr 345 Zbiornik Rybnik (dawniej GZWP). Decyzją Ministra Środowiska z dnia 7 marca 2016 r. znak DGK-II.4731.86.2015.AW zatwierdzona została dokumentacja hydrogeologiczna lokalnego zbiornika wód podziemnych Rybnik. Granice tego LZWP obejmuję niewielką wschodnią część terenu, zaś proponowana strefa ochronna obejmuje teren zbiornika oraz teren w odległości ok. 100 – 200 metrów na zachód od granic LZWP.
Schemat 12 - Lokalny zbiornik wód podziemnych
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 27
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Jednolite Części Wód Podziemnych
Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych teren gminy Jejkowice znajduje się w całości w JCWPd nr 144.
Ujęcia wód podziemnych
Na terenie gminy Jejkowice znajduje się jedno czynne ujęcie wód podziemnych. Ujęcie ujmuje wody czwartorzędowe na podstawie pozwolenia wodno-prawnego wydanego przez Starostę Rybnickiego dnia 16 grudnia 2010 r. znak OŚ.6223-17/10. Wody ujmowane są z głębokości 16,5 m. Użytkownikiem studni jest gmina Jejkowice, a woda służy jedynie do celów gospodarczych tj. podlewania murawy boiska przy ul. Poprzecznej. Dla ujęcia nie została ustanowiona żadna strefa ochrony, choć w dokumentacji hydrogeologicznej wskazuje się na konieczność ustanowienia strefy ochrony bezpośredniej w promieniu 4 metrów od ujęcia. Ze względu na występowanie warstw izolujących oraz sposób użytkowania wody nie wskazywano potrzeby ustanowienia strefy ochrony pośredniej. Kwestie ustanawiania stref ochrony leżą w gestii dyrektora RZGW.
Schemat 13 - ujęcie wód podziemnych
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 28
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.5 Klimat i warunki topoklimatyczne
Analizowany obszar gminy Jejkowice zlokalizowany jest, według regionalizacji rolniczo- klimatycznej Polski R. Gumińskiego (1948), w dzielnicy podsudeckiej (XVIII). Dzielnicę XV charakteryzują następujące warunki: średnia temperatura stycznia wynosi -2,0°C, średnia temperatura lipca około 17,0°C, średnia temperatura roczna 7,0-8,0°C, dni z przymrozkami od 100 do 120, dni mroźnych ok. 20-40, ostatnie przymrozki wiosenne występują najczęściej w końcu kwietnia lub na początku maja, czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi ok. 80-90 dni, okres wegetacyjny trwa od 210 do 220 dni, opady atmosferyczne zróżnicowane, do 800 mm/rok, przeważają wiatry południowo-zachodnie i zachodnie, a bliżej doliny Odry północno-zachodnie. Średnie roczne sumy opadów atmosferycznych kształtują się w granicach od 657 mm (Ligota Tworkowska), 705 mm (Zwonowice), 740 mm (Adamowice), 781 mm (Rydułtowy) i 789 mm (Wodzisław Śl.) do 829 mm (Królówka). Maksymalne sumy miesięczne na tych posterunkach notuje się w lipcu, natomiast minimalne przypadają na styczeń (Wodzisław Śląski), luty (Adamowice, Ligota Tworkowska, Zwonowice), marzec (Rydułtowy)
Równoleżnikowe położenie Kotliny Oświęcimskiej powoduje, że docierają tu masy powietrza wilgotnego znad Atlantyku i masy suchego powietrza kontynentalnego. Ścieranie się tych mas powoduje przejściowość klimatu w regionie, wyrażającą się dużą zmiennością warunków pogodowych. W przypadku gminy szczególne znaczenie ma jej położenie w pobliżu Bramy Morawskiej, której istnienie umożliwia napływ wilgotnych i ciepłych mas powietrza z południowego zachodu.
2.4.6 Powierzchnia ziemi
2.4.6.1 Ukształtowanie terenu, zjawiska osuwiskowe
Ukształtowanie terenu
Gmina Jejkowice w ujęciu geomorfologicznym położona jest na Płaskowyżu Rybnickim. Rzeźba terenu gminy tworzona jest przez dwie główne formy geomorfologiczne: formy akumulacji i erozji rzecznej oraz formy akumulacji i erozji lodowcowej i wodnolodowcowej. Formę akumulacji rzecznej reprezentują doliny potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic z obecnie sztucznym przepływem wód ujętych w siec kanałów charakteryzujących się dużymi szerokościami den dolin. Dopełnieniem tych form są niewielkie poboczne wąskie dolinki (tzw. dolinki wciosowe) utworzone przez wody okresowe, obecnie często wykorzystywane pod lokowanie małych stawów i oczek wodnych. Natomiast formę akumulacji i erozji lodowcowej i wodnolodowcowej reprezentuje wysoczyzna polodowcowa wypiętrzająca się średnio do ok. 20 – 30 m ponad dna dolin. Na północnym wschodzie, przy granicy z Rybnikiem (rejon ul. Dworcowej) znajdują się wzniesienia będące pagórem morenowym wyraźnie wyodrębniającym się z otoczenia, mimo tylko 20 m przewyższenia. Podobny charakter mają wzniesienia w południowej części gminy porośnięte Lasem Beata.
Na terenie gminy nie występują znaczące antropogeniczne formy geomorfologiczne takie jak wysokie wały, nasypy, czy też tak charakterystyczne dla krajobrazu śląska i obecne w gminach sąsiadujących z Jejkowicami hałdy powęglowe.
Najniżej położone punkty znajdują się w północnej części gminy, w rejonie gdzie potok Gzel opuszcza teren gminy. Rzędne terenu wynoszą tu ok. 221 m n.p.m. Natomiast najwyżej położone punkty znajdują się w południowej części gminy w Lesie Beata (270 m n.p.m.). Centralna część
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 29
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
gminy położona jest na wysokości ok. 250 m n.p.m., doliny cieków zaś na wysokościach ok. 235 – 225 m n.p.m.
Zjawiska osuwiskowe
Przez długi czas nie było dostępnych szczegółowych, wymaganych przepisami prawa materiałów dotyczących zagrożenia osuwiskowego, które można by wykorzystać przy planowaniu przestrzennym. W ramach prac nad SOPO – Systemem Ochrony Przeciwosuwiskowej Państwowy Instytut Geologiczny wykonał „Mapę osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi dla gminy Jejkowice w skali 1:10000”.6 W dokumentacji przyjęto następujące nazewnictwo:
Tereny zagrożone ruchami masowymi są obszarami (wyznaczone poza osuwiskami), w których obecne są czynniki wskazujące na występowanie ruchów masowych w przeszłości, a zatem są obszarami gdzie można spodziewać się ponownego rozwoju ruchów masowych w przyszłości;
Osuwiska – to tereny na których obserwuje się ruchy masowe ziemi. Osuwiska dzielą się na:
Osuwiska aktywne ciągle są w ciągłym ruchu lub objawy ich aktywności występowały w trakcie prowadzenia rejestracji, albo w ciągu co najmniej ostatnich 5 lat.
Osuwiska aktywne okresowo - objawy aktywności występowały w nieregularnych odstępach czasu, w ciągu ostatnich 50 lat.
Osuwiska nieaktywne są ustabilizowane, w ich obrębie nie obserwowano i nie udokumentowano objawów aktywności w ciągu co najmniej ostatnich 50 lat.
Na obszarze gminy Jejkowice występują tereny zagrożone ruchami masowymi o łącznej powierzchni ok. 9,7 ha, natomiast osuwisk nie wykazano. Tereny zagrożone były wskazywane odpowiednio: dwa tereny w lasach na południu gminy, jeden teren w rejonie ul. Górskiej i ul. Łąkowej, jeden teren na skarpie w rejonie skrzyżowania ulic Głównej i ul. Niedobczyckiej, jeden na zachód od ul. Wiatracznej i cztery na terenach leśnych w części północnej gminy.
Jak wynika z dotychczasowych obserwacji większość osuwisk na analizowanych terenach powstaje w wyniku dynamicznych czynników naturalnych (infiltracji wód opadowych i roztopowych oraz podcięcia erozyjnego), które wykorzystywały naturalne predyspozycje danych obszarów do uruchomienia mas skalnych (tzw. czynniki statyczne): podatność podłoża na osuwanie – obecność utworów luźnych i warstw o różnej litologii i przepuszczalności. Szczególne zagrożenie stwarza infiltracja wód roztopowych i opadowych oraz podcięcie erozyjne stoków, na których występują miąższe pokrywy piasków, żwirów, iłów, glin i lessów. Większe ruchy masowe na tym obszarze mogą wystąpić także w wyniku podcięcia stoków podczas wezbrań i powodzi. Często zbocze może wydawać się ustabilizowane (np. porośnięte drzewami) i nic nie wskazuje na występowanie jakichkolwiek ruchów masowych ziemi. Nie mniej splot niekorzystnych oddziaływań może prowadzić do ponownego naruszenia nieskonsolidowanych warstw. Przeciwdziałanie ruchom masowym powinno polegać na sprawnej melioracji obszaru, która spowoduje szybkie odprowadzenie nadmiaru wód roztopowych i opadowych. Nie powinno się wycinać drzew i krzewów porastających zbocza terenów objętych osuwiskami, gdyż roślinność zdecydowanie hamuje i ogranicza rozwój ruchów masowych. W przypadku powstania np. nowego zsuwu należy miejsce to obsiać trawą lub obsadzić drzewami. Ponadto tereny objęte osuwiskami powinny być wyłączone
6 Rozpoznanie terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemi wraz z programem wykonania prac terenowych oraz dokumentowania osuwisk na obszarze Powiatu Rybnickiego, PIG, Sosnowiec, 2015 r.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 30
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
spod budownictwa, a w przypadku ich zabudowy wszelkie planowane inwestycje inżynierskie i budowlane powinny zostać poprzedzone badaniami geologiczno – inżynierskimi. Dokładne rozpoznanie warunków geologicznych i szczegółowe badania geologiczno – inżynierskie gruntu mogą jednoznacznie stwierdzić przydatność tych terenów do zabudowy i określić możliwości ich zabudowy. Pozwolą one także na wskazanie sposobu zabezpieczenia istniejących budynków, budowli i infrastruktury drogowej i komunalnej znajdujących się na terenach zagrożonych. Rozwiązania takie często jednak wykraczają poza teren jednej działki budowlanej i obejmują np. obszar całego narażonego zbocza.
Schemat 14 - tereny w gminie zagrożone ruchami masowymi ziemi
Osiadania terenu na skutek eksploatacji górniczej
Centralna i południowa część gminy położona jest w obrębie obszaru i terenu górniczego „Rydułtowy II”. Wedle informacji zawartych w suikzp gminy Jejkowice z 1999 r. eksploatacja prowadzona do 1995 r. przez KWK Rydułtowy (obecnie KWK Anna – Rydułtowy) objęła obszar Lasu Beata w południowej części gminy. Izolinie osiadań w tym rejonie ujawniły się na poziomie 0,25 do 2,25 m. W latach 60 – tych XX w. rozpoczęto budowę szybu materiałowo-zjazdowego dla KWK Ignacy na terenie obecnego składu budowlanego przy ul. Głównej. Szyb był głębiony metoda mrożeniową na głębokość ok. 180 m. W trakcie wykonywania podsypki nastąpiło wdarcie wody i zalanie szybu, wskutek czego została zaniechana jego budowa, zaniechano również planów eksploatacji tej części złoża Rydułtowy.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 31
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Na mapie wskazano również zasięg płytkiej eksploatacji, która miała miejsce w XIX i na początku XX w., objęte są nią niewielkie fragmenty w południowej części Lasu Beata. Eksploatacja ta była prowadzona w kopalni „Szczęście Beaty”, która zakończyła eksploatację w 1919 r.
Na etapie prac nad sporządzeniem opracowania ekofizjograficznego i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jejkowice wystąpiono do KWK Rydułtowy z zapytaniem o aktualne uwarunkowania geologiczno – górnicze. W odpowiedzi przesłano pismo oraz mapę z projektu zagospodarowania złoża Rydułtowy. Z mapy tej wynika, że wpływy eksploatacji do 2028 r. obejmą niewielką południową część Lasu Beata. Planuje się wystąpienie osiadań terenu do 1,50 m i I kategorię terenu górniczego. W piśmie znak 71/50- TMG/MGD-RM/ZKB-632/511-33194/19 z dnia 2 grudnia 2020 r. Polska Grupa Górnicza oddział KWK ROW przedstawia następujące informacje:
„W obowiązującym planie ruchu na okres od 1 luty 2019 do 31 grudnia 2021 KWK ROW Ruch Rydułtowy nie planuje prowadzenia eksploatacji w granicach administracyjnych gminy Jejkowice, jednakże niewielki obszar terenu gminy objęty będzie wpływami eksploatacji pierwszej kategorii terenu górniczego przy osiadaniach dochodzących do 30 cm. W późniejszym okresie tj. w latach 2023 – 2028 pod niewielkim obszarem południowej części gminy planowana jest eksploatacja górnicza, która spowoduje powstanie wpływów pierwszej kategorii na większej powierzchni przy osiadaniach do ok. 1,5 m.
W 2019 r. w KWK ROW przeprowadzono analizę bazy zasobowej w granicach obowiązującej koncesji. W ramach tej analizy powstał projekt koncepcyjny udostępnienia i eksploatacji złoża za uskokiem piecowskim (byłego Pola Rezerwowego Jejkowice). Projekt ten zakłada m.in. zwiększenie zakresu prowadzonej dotychczas eksploatacji w kierunku północnym i prowadzenie jej w obszarze obejmującym m.in. część gminy Jejkowice, co spowoduje odpowiednio zwiększenie wpływów na powierzchnię. Nie przewiduje się natomiast realizacji inwestycji na powierzchni gminy Jejkowice, za wyjątkiem wykonania otworów badawczych (o ile potwierdzona zostanie konieczność ich wykonania). Zgodnie z założeniami projektu uruchomienie eksploatacji w analizowanym obszarze nastąpiłoby po roku 2030. Projekt koncepcyjny jest aktualnie analizowany w Centrali PGG S.A.”
W piśmie nie przedstawiono bardziej szczegółowych informacji dotyczących tych zamierzeń. Uwarunkowania możliwej eksploatacji muszą być uwzględniane na bieżąco, gdyż zmieniają się one w czasie i zależą od wielu czynników od geologicznych po społeczno-ekonomiczne.
2.4.6.2 Gleby
Użytkowanie terenu
Gmina Jejkowice posiada zdecydowanie rolniczy charakter. Według danych z mapy ewidencyjnej (patrz tabela nr 2) aż 79,96% powierzchni gminy stanowią grunty pozostające w gospodarowaniu rolnym, leśnym bądź też nieużytki. W strukturze użytkowania zdecydowanie przeważają grunty rolne, które stanowią 54,61% powierzchni gminy. Wśród gruntów rolnych przeważają grunty orne (31,76% powierzchni gminy). Mniejszy udział mają łąki i pastwiska (15,23% i 3,30%). Łączny udział użytków rolnych to 415,49 ha, co stanowi 54,61% powierzchni gminy. Stawy, choć są częstym elementem krajobrazu, stanowią jednak jedynie 0,65% jej powierzchni. Łączna powierzchnia stawów to ok. 4,96 ha wg mapy ewidencyjnej, natomiast powierzchnia stawów i oczek wodnych na podstawie ortofotomapy to ok. 4 ha. Na mały udział powierzchni stawowych w strukturze użytków mają wpływ ich niewielkie rozmiary. Lasy zajmują ok. 189,15 ha, co stanowi ok. 24,86% powierzchni gminy. Niewielki jest również udział zadrzewień, które zajmują tylko 0,4 ha. Wszystkie powierzchnie leśne i zadrzewione zajmują zatem ok.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 32
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
189,55 ha, co stanowi ok. 24,92% powierzchni terenu. Jest to wartość niższa niż średnia województwa (31,8%).
Tabela 3 Użytkowanie powierzchni gminy Jejkowice na podstawie mapy ewidencyjnej
Grupa użytków Rodzaj użytku Oznaczenie Gmina Jejkowice gruntowych gruntowego ha / %
Użytki rolne Grunty orne R 241,61 31,76
Sady S 0,38 0,05
Łąki trwałe Ł 115,87 15,23
Pastwiska trwałe Ps 25,11 3,30
Użytki rolne BR 17,43 2,29 zabudowane
Grunty pod Wsr 4,93 0,65 stawami
Rowy W 0,85 0,11
Grunty rolne Lzr 9,31 1,22 zadrzewione
Użytki rolne razem 415,49 54,61
Grunty leśne oraz Lasy Ls 189,15 24,86 zadrzewione i zakrzewione Grunty zadrzewione Lz 0,4 0,05 i zakrzewione
Grunty leśne oraz zadrzewione i 189,55 24,92 zakrzewione razem
Grunty zabudowane Tereny B 93,62 12,31 i zurbanizowane mieszkaniowe
Tereny Ba 2,97 0,39 przemysłowe
Inne tereny Bi 14,89 1,96 zabudowane
Zurbanizowane Bp 1,22 0,16 tereny niezabudowane
Tereny rekreacyjno Bz 2,67 0,35 – wypoczynkowe
Użytki kopalne K - -
Tereny komunikacji
Drogi Dr 26,98 3,55
Tereny kolejowe Tk 9,28 1,22
Inne tereny Ti 0,79 0,10 komunikacyjne
Tp - -
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 33
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Grunty zabudowane 152,42 20,03 i zurbanizowane razem
Użytki ekologiczne Użytki ekologiczne E - -
Nieużytki Nieużytki N 0,35 0,05
Grunty pod wodami Grunty pod Wm - - morskimi wodami wewnętrznymi
Grunty pod wodami Wp 2,71 0,36 powierzchniowymi płynącymi
Grunty pod wodami Ws 0,16 0,02 powierzchniowymi stojącymi
Grunty pod wodami razem 2,87 0,38
Tereny różne Tereny różne Tr 0,1 0,01
Razem 760,78 100%
Typy gleb
Typy gleb na terenie gminy reprezentowane są w zdecydowanej większości przez gleby brunatne wyługowane i kwaśne. Zajmują one wszystkie większe powierzchnie rolne w gminie. Zdecydowanie mniejsze powierzchnie zajmują gleby bielicowe i pseudobielicowe – występują one w rejonie Pustek, po obu stronach potoku Gzel oraz w północno – wschodniej części gminy w rejonie ulicy Chwałęcickiej. W dolinie potoku Gzel występują gleby mułowo – torfowe oraz mady, a w dolinie Dopływu spod Gaszowic – na terenie rozległych podmokłych łąk dodatkowo występują czarne ziemie zdegradowane i gleby szare oraz płat gleb glejowych. Centrum gminy jest już w dużym stopniu zabudowane i pokrywa glebowa została przekształcona na skutek urbanizacji.
Kompleksy przydatności rolniczej
Jeśli chodzi o kompleksy przydatności rolniczej to na terenie gminy nie można mówić o dużym zróżnicowaniu. Występuje tu głównie kompleks żytni słaby (6), miejscami występują niewielkie płaty kompleksu żytniego bardzo dobrego i żytniego dobrego (4,5). Spośród pozostałych kompleksów występują rozsiane w różnych częściach gminy płaty kompleksu pszennego bardzo dobrego (2), żytniego bardzo słabego (7), zbożowo - pastewnego mocnego (8) i zbożowo pastewnego słabego (9). W dolinach cieków, a w szczególności na całej rozciągłości doliny potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic wyznaczono użytki zielone średnie (2z) i użytki zielone słabe i bardzo słabe (3z).
Bonitacja gleb
Na terenie gminy przeważają grunty orne, zajmują one łącznie 63,68% wszystkich gruntów pozostających w użytkowaniu rolnym. Zdecydowanie mniejszy udział prezentują łąki (29,5% użytków rolnych na terenie gminy) oraz pastwiska (6,82% wszystkich użytków rolnych na terenie gminy). Bardzo mały jest udział gleb klasy III – łącznie ok. 9,15 ha, czyli 2,2%. Gleby klasy IV zajmują ok. 188,65 ha, czyli 45,4% powierzchni gruntów rolnych. Nieco wyższy jest udział gleb słabych i najsłabszych, zajmują one 217,7 ha, czyli 52,39% gruntów rolnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 34
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Gleby klasy IV i V rozprzestrzenione są dość równomiernie w południowej części gminy, gdzie w dalszym ciągu prowadzona jest gospodarka rolna (rejon Pustek), tam też występują gleby klasy III. W dolinie potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic występują pastwiska i łąki słabych klas IV i V, również w części północnej gminy udział gleb klas słabych i najsłabszych przeważa.
Strukturę klas glebowych przedstawiono w tabeli 3, a ich rozmieszczenie na załączniku mapowym nr 7. Uwaga: dane dotyczące zagadnień gleb pochodzą z map pozostających w zasobie IUNG w Puławach (typy i kompleksy), stąd też powierzchnie typów gleb i kompleksów rolniczej przydatności gleb różnią się w stosunku do danych ewidencyjnych dotyczących użytków i klasoużytków (zasób geodezyjny Starostwa Powiatowego w Rybniku).
Tabela 4 Bonitacja gleb gminy Jejkowice na podstawie mapy ewidencyjnej
Klasa gleby RIIIb RIVa RIVb RV RVI ŁIII ŁIV ŁV PsIII PsIV PsV PsVI Analizowane 2,23 20,43 78,77 160,81 2,34 3,41 70,82 48,34 3,51 18,63 5,23 0,98 tereny ok. 415,5 ha 100% 0,54 4,92 18,96 38,70 0,56 0,82 17,04 11,63 0,84 4,48 1,26 0,24
Schemat 15 - występowanie gleb klasy III na terenie gminy
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 35
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.7 Zasoby naturalne
Na terenie gminy występują jedynie dwa udokumentowane złoża węgla kamiennego występujące pod całym terenem gminy. Poza złożami węgla kamiennego brak jest złóż innych surowców, choć specyfika budowy geologicznej Płaskowyżu Rybnickiego wskazuje na możliwość występowania złóż surowców ilastych czy piasków i żwirów. Złoża tych surowców są stosunkowo częste na terenie gmin sąsiednich, natomiast na terenie Jejkowic nie zostały one udokumentowane, nie stwierdzono również śladów historycznej eksploatacji tych surowców. W poniższym zestawieniu zebrano istotne informacje dotyczące udokumentowanych złóż występujących na terenie gminy. Złoża węgla występują w utworach górnego karbonu (namur i westfal) i obejmują serię paraliczną, górnośląską serię piaskowcową i serię mułowcową. Węgle są dobrej jakości, należą do koksujących i energetycznych. Średnia wartość opałowa waha się od 26 414 – 30 221 kJ/kg, zawartość popiołu 9,73 – 22,51 %, a zawartość siarki całkowitej 0,48 – 1,28%. Węgle mogą być wykorzystywane w koksownictwie i energetyce. Złoże „Jejkowice” położone jest na obszarze 5850 ha. Miąższość serii złożowej wynosi od 1031 do 1255 m, a grubość pokładów nie przekracza 1,9 m. Średnie parametry kopaliny kształtują się następująco: wartość opałowa 26997 kJ/kg, zawartość popiołu 15,65%, zawartość siarki całkowitej 1,06%. Złoże „Rydułtowy 1” zajmuje obszar 4520 ha. Grubość pokładów węgla zmienia się w granicach od 1,0 do 3,30 m, wartość opałowa wynosi średnio 26491 kJ/kg, zawartość popiołu 18,82%, a zawartość siarki całkowitej 0,99%. Złoże jest eksploatowane przez kopalnie KWK Rydułtowy, dla potrzeb eksploatacji utworzono obszar i teren górniczy "Rydułtowy II".
Schemat 16 - występowanie złóż węgla kamiennego oraz tereny płytkiej eksploatacji
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 36
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.8 Środowisko przyrodnicze
Roślinność potencjalna
Naturalne siedliska, które występowały na terenie gminy Jejkowice to7:
niżowe łęgi olszowe i jesionowo-olszowe Fraxino-Alnetum (w dolinach cieków); grądy subkontynentalne dębowo-lipowo-grabowe Tilio-Carpinetum (w północno–wschodniej części gminy, rejon ul. Chwałęcickiej i ul. Dworskiej);
niżowa dąbrowa acydofilna typu środkowoeuropejskiego Calamagrostio-Quercetum petraeae (teren centrum gminy oraz jej część wschodni i północna);
żyzna buczyna niżowa Melico-Fagetum, południowa część gminy (obecnie las Beata);
Spośród wyżej wymienionych zbiorowisk obecnie występują jedynie łęgi olszowe w dolinach cieków choć te zbiorowiska mają charakter silnie kadłubowy. Pozostałe naturalne zbiorowiska uwidaczniają się jedynie jako niewielkie płaty w lasach gospodarczych. Należy się spodziewać, w przypadku pozostawienia bez użytkowania łąk znajdujących się w dolinie potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic szybkiego wzrostu lasów łęgowych. Pozostałe siedliska zostały silnie przekształcone przez rolnictwo i leśnictwo, powrót do stanu zgodnego z siedliskiem naturalnym wymagałby specjalnych działań.
Roślinność rzeczywista
Gmina Jejkowice dość wyraźnie dzieli się na trzy główne jednostki przyrodnicze: Las Beata w południowej części gminy wraz z luźną zabudową i terenami rolniczymi Pustek, tereny zurbanizowane w centralnej części gminy oraz tereny łąk i upraw z niewielkimi powierzchniami leśnymi na obszarze Za Koleją. Oś przyrodniczą gminy stanowi dolina potoku Gzel, która niejako oddziela zurbanizowane tereny centrum od mniej zurbanizowanych terenów na południu, wschodzie i północy gminy.
Las Beata, którego powierzchnia na terenie gminy to ok. 135 ha posiada charakter zdecydowanie gospodarczy. W drzewostanie przeważają sosna i dąb w średnim wieku ok. 60 – 80 lat, las ma charakter mieszany, bez zdecydowanej przewagi czynnika liściastego lub iglastego. Według mapy urządzania lasu głównym siedliskiem na tym terenie jest las mieszany świeży. W lesie Beata brak jest bardziej wartościowych przyrodniczo i naturalnych siedlisk. Pomiędzy Lasem Beata, a doliną potoku Gzel znajdują się Pustki, teren na którym dominuje luźna zabudowa mieszkaniowa wraz z niewielkimi terenami upraw polowych. Na terenie Pustek występuje kilkanaście niewielkich terenów zadrzewionych. W zdecydowanej większości mają one niską wartość przyrodniczą, stanowiąc zadrzewienia brzozowe, sosnowe czy dębowe o charakterze stricte gospodarczym. Ciekawsze z zadrzewień opisano w dalszej części tekstu, przy opisie doliny potoku Gzel. W miejscu tym należy wymienić dwa większe tereny zadrzewione. Pierwszy z nich to właściwe przedłużenie lasu Beata. Znajduje się on pomiędzy ul. Brzozową i ul. Gajową, powierzchnie tego terenu wynosi ok. 2,1 ha. Drugi z terenów to niewielki lasek położony u zbiegu ul. Niewiadomskiej i ul. Gajowej o powierzchni ok. 1 ha. Oba zadrzewienia maja charakter mieszanego lasu gospodarczego z dominacją dębów, natomiast w pierwszym z nich zaznaczają się pewne cechy lasu łęgowego (olcha w drzewostanie w części zachodniej), w drugim zaś pewne nawiązania do klimaksowej na tym terenie buczyny (w drzewostanie buk).
7 Matuszkiewicz W. *red+, Potencjalna roślinnośd naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa , 1995
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 37
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Centralna część gminy jest mocno zurbanizowana. Środowisko przyrodnicze budują tu głównie przydomowe ogrody oraz niewielkie powierzchnie gruntów ornych w lukach budowlanych. Na tym terenie brak jest bardziej naturalnych elementów środowiska. W północno – zachodniej części tego terenu występują niewielkie powierzchnie leśne w postaci monokulturowych nasadzeń sosny.
Tereny Za Koleją począwszy od linii kolejowej mają charakter podobny do terenów w centrum gminy. Występuje tu zabudowa mieszkaniowa, przy czym grunty orne zajmują większe powierzchnie. Na tym terenie duża część gruntów ornych jest odłogowana i porasta roślinnością ruderalną. Także tu występują niewielkie powierzchnie leśne mające charakter małowartościowych monokultur sosnowych. Większość tych małowartościowych nasadzeń leśnych stanowi las prywatny w ewidencji gruntów, został dla nich sporządzony uproszczony plan urządzania lasu. Zdecydowanie najciekawszym elementem przyrodniczym gminy jest dolina Dopływu spod Gaszowic, która zaznacza się w morfologii terenu dość stromą skarpą przebiegającą równoleżnikowo. W dolinie Dopływu spod Gaszowic występują niezwykle cenne podmokłe łąki. Niestety ze względu na późną porę prowadzenia obserwacji (październik 2012) nie dało się wyszczególnić wszystkich występujących tu zbiorowisk. Stwierdzono jednak występowanie: szuwarów właściwych Phragmition (udało wyróżnić się szuwar trzcinowy Phragmitetum australis, zaznaczają się również szuwar tatarakowy Acoretum calami oraz szuwar szerokopałkowy Typhetum latifoliae), szuwarów wielkoturzycowych (udało się wyróżnić szuwar mozgowy Phalaridetum arundinaceae i szuwar kosaćcowy Iridetum pseudacori, występują również inne zbiorowiska szuwarów wielkoturzycowych, trudne jednak do identyfikacji), łąk kaczeńcowych ze związku Calthion palustris (zbiorowiska sitowia leśnego Scirpetum silvatici, nawiązania do zbiorowiska Cirsietum rivularis poprzez obecność pojedynczych sztuk ostrożenia łąkowego (Cirsium rivulare). Dokładne badanie fitosocjologiczne należałoby przeprowadzić w okresie wiosennym. Teren tych niezwykle cennych łąk kontynuuje się na terenie stawów w mieście Rybnik, na których przedłużeniu znajduje się zatoka Jeziora Rybnickiego Gzel.
Mniej cennym terenem pod względem przyrodniczym, ale i tak zdecydowanie wyróżniającym się spośród mało wartościowych okolicznych terenów rolniczych Jejkowic jest dolina potoku Gzel. Rozciąga się ona na całej długości gminy i szczególnie w rejonie Pustek charakteryzuje się obecnością krótkich bocznych dolinek, tzw. dolinek wciosowych. Formacja roślinną która przeważa na obszarze doliny potoku Gzel są pastwiska ze związku Cynosurion – Lolio-Cynosuretum, a więc zbiorowiska z panującą życica trwałą Lolium perene i grzebienicą pospolitą Cynosurus cristatus oraz z obfitym udziałem koniczyny Trifolium sp. Siedliskiem potencjalnym tej doliny winny być lasy łęgowe, niestety występują one sporadycznie i w formie mocno kadłubowej. Niekiedy wśród olch pojawia się również dąb, który jest wskaźnikiem lasów grądowych. Z bardziej naturalnych zadrzewień należy wymienić: zadrzewienie dębowe po obu stronach ul. Górskiej wzdłuż bocznej doliny potoku Gzel, niewielkie zadrzewienie dębowe położone pomiędzy ul. Niewiadomską i ul. Łąkową (ok. 300 m na północny – wschód od opisanego uprzednio), kilka odosobnionych zadrzewień łęgowych po wschodniej stronie cieku bez nazwy stanowiącego główny dopływ potoku Gzel w Pustkach (ciek ten wcześniej zasila stawy Malinioki) – teren pomiędzy ul. Pustki i ul. Gajową. Najciekawszym spośród wszystkich zadrzewień jest natomiast zadrzewienie o charakterze łęgowym znajdujące się w północno – wschodniej części gminy, w dolinie potoku Gzel, na południe od ul. Dworskiej. Potok Gzel ma tu charakter nieuregulowany i płynie w niewielkim wąwozie. W drzewostanie występują olchy, a w najbliższym sąsiedztwie potoku dęby.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 38
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.9 Obszary chronione na podstawie ustawy z 16 kwietnia 2004
Ustanowione formy ochrony przyrody
W myśl ustawy o ochronie przyrody na terenie gminy Jejkowice występuje tylko park krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich oraz otulina parku krajobrazowego (pozostała część gminy). Nie występują tu jakiekolwiek inne formy ochrony przyrody. Gmina Jejkowice położona jest w otulinie Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich” utworzono na drodze Rozporządzenia Wojewody Katowickiego Nr 181/93 z dnia 23 XI 1993 r. (Dz. U. Woj. Katowickiego z 1993 r. Nr 15, poz. 130). W roku 2000 na wniosek Elektrociepłowni Rybnik nastąpiła zmiana granic parku na podstawie Rozporządzenia Wojewody Śląskiego Nr 37/2000 z dnia 28 września 2000 ( Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2000r nr 35, poz. 548). Wyłączone zostały: obszar elektrowni Rybnik, Zbiornik Rybnicki oraz przyległe tereny zurbanizowane. Park o powierzchni 50470 ha obejmuje gminy: Nędza, Kuźnia Raciborska oraz częściowo gminy: Knurów, Czerwionka – Leszczyny, Orzesze, Żory, Suszec, Rybnik, Lyski, Racibórz, Sośnicowice i Pilchowice województwa śląskiego – są to tereny Nadleśnictw: Rudy, Rudziniec i Rybnik. Celem utworzenia Parku obejmującego tereny leśne, obszary rzek i stawów, upraw polnych i zabudowań było zachowanie i ochrona dóbr i walorów przyrodniczych, przyrodniczo – kulturowych, kulturowych i rekreacyjnych. W granicach Parku znalazł się obszar łączący doliny największych polskich rzek Odry i Wisły z centralnie przepływającą rzeką Rudą, pokryty na znacznych powierzchniach kompleksami leśnymi i rolniczymi. Teren Parku charakteryzuje się atrakcyjnością przyrodniczą związaną z zachowaną szatą roślinną i ukształtowaniem terenu oraz dużymi wartościami kulturowymi zapoczątkowanymi przez leśno – rybacką gospodarkę cystersów. Na terenie gminy Jejkowice granica parku krajobrazowego przebiega w jej północnej części, ale nie jest do końca jasne gdzie. Granica została tu oparta na linii lasu. Na południe od tego terenu ustanowiona została otulina parku krajobrazowego. Tak więc poza terenem parku, a w jego otulinie znajduje się niemal cała gmina. Fakt ten nie ma właściwie żadnego znaczenia, gdyż zgodnie z wyżej wymienionym rozporządzeniem zarówno na terenie otuliny jak i parku obowiązują te same zasady. Należy zwrócić uwagę, że pomimo upływu niemal 20 lat od ustanowienia parku wciąż nie ma planu jego ochrony – a więc dokumentu który winien integrować wszelkie działania na terenie parku. Taki stan rzeczy właściwe uniemożliwia prowadzenie jakiejkolwiek ochrony tego terenu. Nie dość wspomnieć, że na dzień dzisiejszy właściwie nie jest możliwe wskazanie prawidłowych granic parku, gdyż w rozporządzeniu z 1993 r. wprowadzono jedynie enigmatyczne stwierdzenie: „granica parku biegnie wzdłuż granicy lasu”. W 2016 r. prowadzona była pomiędzy gminą Jejkowice, a dyrekcją Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego korespondencja dotycząca granicy parku (pismo znak OKiDK-R.100.2.2016.MN z dnia 3 października 2016 r.). W piśmie wskazano, że planowana jest zmiana rozporządzenia dotyczącego parku, w tym i zmiana granic, która docelowo ma przebiegać po granicy gminy. Jak do tej pory jednak zmiany te nie nastąpiły.
Proponowane formy ochrony przyrody
Gmina Jejkowice nie posiada zbyt dużego potencjału przyrodniczego. Jak do tej pory w literaturze przedmiotu nie wskazywano terenów proponowanych do objęcia ochroną. W niniejszym opracowaniu proponuje się do objęcia ochroną dolinę potoku Gzel oraz dolinę Dopływu spod Gaszowic. Celem ochrony winny stać się doliny cieków stanowiące korytarze ekologiczne, najcenniejsze fragmenty leśne (zadrzewienia łęgowe i grądowe) oraz niezwykle cenne podmokłe łąki w dolinie Dopływu spod Gaszowic. Proponuje się by przyjąć dla tych terenów formę ochrony w postaci obszaru chronionego krajobrazu "Dolina Potoku Gzel". Zgodnie z art. 23 ustawy o ochronie przyrody „Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 39
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych”, w miejscu tym jednak należy zaznaczyć, że najważniejszą wartością chronioną powinien być nie tyle krajobraz czy funkcja korytarza ekologicznego, ale w stopniu najwyższym cenne siedliska przyrodnicze. Alternatywnie można by analizowane tereny wciągnąć w granice parku krajobrazowego „Cysterskie kompozycje krajobrazowe Rud Wielkich” lub utworzenie zespołu przyrodniczo - krajobrazowego. Nie mniej najważniejszym zadaniem jest ochrona tych terenów przed zmianą zagospodarowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W związku z brakiem dokładnych, potwierdzonych badaniami naukowymi, opracowań dotyczących flory i fauny gminy Jejkowice zwraca się uwagę na konieczność przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej dla siedlisk oraz dla następujących grup systematycznych: ssaki, ptaki, gady, płazy, rośliny naczyniowe (stosownie do możliwości i potrzeb)8. Szczególnie ważne wydaje się rozpoznanie flory i fauny na terenie ustanowionego parku krajobrazowego i jego otuliny, na terenach zwartych kompleksów leśnych oraz mniejszych, rozproszonych terenów leśnych gminy oraz w rejonie łąk doliny Dopływu spod Gaszowic. Np. podmokłe łąki, w pobliżu których występują stawy stanowią potencjalne siedlisko dla gatunków ptaków wodno-błotnych (siewkowate, bekasowate, chruściele, kurowate), a jak dotąd nie notowano tu interesujących odkryć. Wydaje się, że stan ten wynika właśnie ze słabego rozpoznania potencjału przyrodniczego gminy.
Schemat 17 - proponowane i ustanowione formy ochrony przyrody
8 Bernacik A., Spychała M., Programowanie ochrony środowiska w gminie, Sorus, 2007 r.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 40
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.10 Krajobraz
Krajobraz gminy jest niejednorodny, generalnie charakteryzując się znacznym udziałem terenów otwartych na jej obrzeżach, zwartych kompleksów leśnych w części południowej oraz mocno zurbanizowanej centralnej części gminy. W krajobrazie gminy wyróżniają się cztery podstawowe jednostki krajobrazowe:
Łagodnie wznoszący się obszar centrum Jejkowic obrzeżony doliną potoku Gzel i linii kolejowej o spłaszczonej wierzchowinie z ulokowaną na niej wsią, ze spadkiem terenu w kierunku północnym, wschodnim i południowym;
Tereny podobnie wyniesione jak poprzednio południowej części gminy i Pustek charakteryzujące się rozproszoną zabudową pośród użytków rolnych;
Szerokie płaskodenne doliny potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic z pastwiskami i podmokłymi łąkami;
Tereny leśne w południowej części gminy oraz w części północno – wschodniej; Cały obszar gminy cechuje krajobraz typowo rolniczy, wiejski, z dominacją zabudowy jednorodzinnej z ogrodami, a także zabudowy gospodarczej. Zabudowa ta koncentruje się głównie w centrum Jejkowic, wzdłuż głównych dróg, miejscami wkraczając w otwarte tereny rolne. Duży obszary gminy zajmuje Las Beata (porastający południową część gminy) i grunty rolne. W krajobrazie zaznacza się dolina potoku Gzel. Niewielkie zróżnicowanie konfiguracji terenu oraz szczelna obudowa ul. Głównej nie dają możliwości „otwarcia” na dalekie widoki. Urodę krajobrazu gminy można docenić dopiero z miejsc mniej dostępnych. Spośród terenów gdzie występują ciekawe otwarcia widokowe należy wymienić dolinę potoku Gzel (przecięcie z ul. Niewiadomską, z linia kolejową, z ul. Dworcową i z ul. Chwałęcicką), a także niezwykle ciekawe otwarcie widokowe na dolinę Dopływu spod Gaszowic, choć brak jest tu łatwo dostępnych miejsc z możliwością dogodnej obserwacji.
Przez teren gminy przebiegają interesujące szlaki rowerowe. W części południowej, przez Las Beata biegnie szlak czerwony nr 320 Zalew Rybnicki – Pszowskie Doły. W części północnej zaś wzdłuż linii kolejowej przebiega szlak żółty Orzesze Jaśkowice – Racibórz oraz szlak niebieski, który stanowi łącznik tras czarnych nr 30+287 (przebiegającej wokół zalewu Rybnickiego) i 284 (Rydułtowy – Sumina). Szlak żółty i niebieski w części wzdłuż torów kolejowych biegną jednym śladem.
2.4.11 Jakość środowiska
Jakość środowiska została opisana głównie na podstawie danych i informacji uzyskanych w ramach państwowego monitoringu ochrony środowiska. W przypadku braku informacji pozyskanej w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska korzystano z innych opracowań archiwalnych.
2.4.11.1 Jakość powietrza
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w szczególności przez:
utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach;
zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane;
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 41
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach.
Na stan powietrza w gminie Jejkowice mają wpływ następujące czynniki: emisja zorganizowana pochodząca ze źródeł punktowych i powierzchniowych oraz niska emisja, emisja ze środków transportu i komunikacji (emisja liniowa),emisja niezorganizowana.
Zazwyczaj głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach energetycznych i technologicznych, na terenie gminy Jejkowice zanieczyszczanie pochodzi głównie ze spalania paliw stałych na potrzeby ogrzania budynków oraz spalania paliw silnikowych w pojazdach.
Podstawową masę zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery stanowi dwutlenek węgla. Jednak najbardziej uciążliwe składniki spalin to przede wszystkim dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilościach emitowane są również chlorowodór, różnego rodzaju węglowodory aromatyczne i alifatyczne. Wraz z pyłem emitowane są również metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, a wśród nich benzoalfapiren, uznawany za jedną z bardziej znaczących substancji kancerogennych. W pyle zawieszonym ze względu na zdolność wnikania do układu oddechowego, wyróżnia się frakcje o ziarnach: powyżej 10 mikrometrów i pył drobny poniżej 10 mikrometrów (PM10). Ta druga frakcja jest szczególnie niebezpieczna dla człowieka, gdyż jej cząstki są już zbyt małe, by mogły zostać zatrzymane w naturalnym procesie filtracji oddechowej.
Przy spalaniu odpadów z produkcji tworzyw sztucznych opartych na polichlorku winylu do atmosfery mogą dostawać się substancje chlorowcopochodne, a wśród nich dioksyny i furany. O wystąpieniu zanieczyszczeń powietrza decyduje ich emisja do atmosfery, natomiast o poziomie w znacznym stopniu występujące warunki meteorologiczne. Przy stałej emisji, zmiany stężeń zanieczyszczeń są głównie efektem przemieszczania, transformacji i usuwania ich z atmosfery. Stężenie zanieczyszczeń zależy również odpory roku. I tak:
sezon zimowy, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery, głównie przez niską emisję, sezon letni, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery przez skażenia wtórne powstałe w reakcjach fotochemicznych.
Ocenę stanu powietrza atmosferycznego przeprowadzono w oparciu o dane z lat 2013-2018 pochodzące z Systemu monitoringu jakości powietrza województwa śląskiego oraz opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach pt.: „Roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim”. Ocenę przeprowadzono w pięciu wyodrębnionych strefach na terenie województwa śląskiego:
strefa śląska (gmina Jejkowice), aglomeracja górnośląska, aglomeracja rybnicko-jastrzębska, miasto Bielsko-Biała, miasto Częstochowa.
Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza stanowiły:
dopuszczalny poziom substancji w powietrzu, poziom docelowy,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 42
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
poziom celu długoterminowego, określone rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031).
Ocenę przeprowadzono z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych:
ze względu na ochronę zdrowia ludzi – dla wszystkich stref, ze względu na ochronę roślin – dla strefy śląskiej.
Ocena pod kątem ochrony zdrowia obejmuje: dwutlenek azotu NO₂ , dwutlenek siarki SO₂, benzen C₆H₆, ołów Pb, arsen As, nikiel Ni, kadm Cd, benzo(a)piren B(a)P, pył PM10, pył PM2,5, ozon O₃, tlenek węgla CO.W ocenie pod kątem ochrony roślin uwzględnia się: dwutlenek siarki SO₂, tlenki azotu NO, ozon O₃. W wyniku oceny każdej strefie przypisano klasę dla każdego zanieczyszczenia, oddzielnie ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ze względu na ochronę roślin. Z klasyfikacji pod kątem ochrony roślin wyłączone są strefy: aglomeracje powyżej 250 tys. mieszkańców i miasta powyżej 100 tys. mieszkańców. Strefy zaliczono:
do klasy A – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekroczyły poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, do klasy C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekroczyły poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe.
Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z podjęciem działań na rzecz poprawy jakości powietrza (klasa C) lub dążeniem do utrzymania dobrej jakości (klasa A). W przypadku, gdy jest przekroczony poziom dopuszczalny substancji określane są obszary przekroczeń, opracowywane lub aktualizowane Programy Ochrony Powietrza (POP). Należy kontrolować stężenia substancji i prowadzić działania mające na celu obniżenia stężeń przynajmniej do poziomów dopuszczalnych. Natomiast, gdy przekroczony jest poziom docelowy należy dążyć do osiągnięcia wymaganej prawem normy za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych. W tym przypadku również obowiązuje opracowanie lub aktualizacja POP.
Tabela 5 Zbiorcze zestawienie wyników klasyfikacji stref wg kryterium ochrona zdrowia w 2017 roku
Nazwa As(PM10) BaP(PM10) C6H6 CO Cd(PM10) NO2 Ni(PM10) O3 PM10 PM2,5 Pb(PM10) SO2 strefy
Strefa A C A A A A A C,D2 C C,C1 A C śląska
Jak widać przekroczenia dotyczyły benzoalfapirenu, ozonu, pyłu zawieszonego i siarki. Na terenie gminy Jejkowice, jak i na terenach wszystkich gmin sąsiednich najdotkliwszym problemem jest niska emisja pochodząca z opalania domów jednorodzinnych węglem. Jakiekolwiek opracowania nie ukazują rzeczywistego katastrofalnego stanu powietrza w okresie jesień – zima – wiosna. Należy podkreślić, że obecnie (listopad 2019 r.) działania przyniosły umiarkowane efekty i wymagane jest ich dalsze kontynuowanie. Od 1 września 2017 r. na terenie województwa śląskiego obowiązuje tzw. uchwała antysmogowa 9 , dzięki której również i w gospodarstwach domowych nastąpi ograniczenie możliwości lokalizowania źródeł ciepła wykorzystujących najgorsze jakościowo paliwa. Można mieć nadzieję, że na skutek tej uchwały sytuacja będzie stopniowo poprawiała się, ale wymaga to zaangażowania znacznych środków i zintegrowanej strategii działania na każdym szczeblu: samorządowym, wojewódzkim i państwowym.
9 Uchwała nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeo w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 43
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Emisja z emitorów liniowych.
Jednym z podstawowych czynników środowiskotwórczych, związanych z komunikacją jest zanieczyszczenie powietrza występujące w sąsiedztwie dróg. Pojazdy samochodowe poruszające się po drogach, emitują do atmosfery duże ilości różnorodnych substancji toksycznych, powstających w wyniku spalania paliwa napędowego, a także na skutek wzajemnego oddziaływania opon i nawierzchni dróg oraz zużywania się niektórych elementów pojazdu (powstają wtedy zanieczyszczenia w postaci pyłów gumowych, azbestowych, kamiennych oraz rdzy, sadzy itp.).
Jest to problem narastający, zwłaszcza na terenie miast i centrum gmin. Mimo prowadzonej tam modernizacji układów komunikacyjnych, wskutek lawinowo narastającej liczby samochodów, płynność ruchu w godzinach szczytu jest zakłócona. Obecność spalin samochodowych najdotkliwiej odczuwana jest w letnie oraz w słoneczne dni, ponieważ oprócz toksycznych spalin tworzy się bardzo szkodliwa dla zdrowia, przypowierzchniowa warstwa ozonu pochodzenia fotochemicznego. Przez teren gminy przebiega ul. Główna, która prowadzi znaczny ruch pojazdów, jednak brak jest szczegółowych danych na ten temat.
2.4.11.2 Jakość wód powierzchniowych
Spośród cieków przepływających przez obszar gminy objęty państwowym monitoringiem jakości powierzchniowych wód płynących (prowadzonym przez Inspekcję Ochrony Środowiska) był tylko jeden ciek potok Gzel. Wyniki badań przedstawiono w tabeli nr 5.
Tabela 6 Wstępna ocena stanu wód powierzchniowych w punktach pomiarowo-kontrolnych w roku 2018 w pobliżu terenu gminy Jejkowice10 Elementy klasyfikacji stanu/
Kod i nazwa Nazwa punktu Potencjału ekologicznego jednolitej części pomiarowego l.p. wód i kilometr Klasyfikacja Klasyfikacja Klasyfikacja podziemnych rzeki elementów substancji Stan/potencjał elementów Stan chemiczny fizykochemic szczególnie ekologiczny biologicznych znych szkodliwych
PLRW60000115 65349 Gzel przed Poniżej wlotem do Umiarkowany Zły stan 1 2 stanu Stan dobry Gzel zbornika stan ekologiczny ekologiczny dobrego Rybnickiego
* b.d. - brak danych, ocena zostanie wykonana po zakończeniu prac związanych z opracowaniem metodyk referencyjnych dla makrobezkręgowców bentosowych
Powyższe badanie stanu wód oparte jest na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. Nr 2016, poz. 1187). Choć powyższa tabela przedstawia ocenę wstępną, można na jej podstawie stwierdzić, że jakość wód powierzchniowych cieków przepływających przez teren gminy jest niezadowalająca. Głównym winowajcą tego stanu jest niski stan skanalizowania gminy, oraz duża ilość substancji przechodzących do wód w wyniku prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej. Za zły stan fizykochemiczny odpowiadać może również zbytnie przenawożenia stawów hodowlanych. Cieki
10 wg Informacja o stanie środowiska w 2016, WIOŚ Katowice, 2017 r. (obecnie rozporządzenia zostały uchylone)
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 44
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
w gminie posiadają często mętną barwę, ale jest ona uwarunkowana naturalnymi czynnikami (duża ilość substancji ilastej).
Cieki gminy Jejkowice nie były badane pod kątem Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych.
Cieki w gminie Jejkowice oraz w jej pobliżu nie były badane w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. nr 204, poz. 1728)6.
2.4.11.3 Jakość wód podziemnych
Według podziału Polski na jednolite części wód analizowany teren znajduje się w JCWPd nr 144. Na terenie gminy nie zostały wykonane badania jakości wód podziemnych prowadzone w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w oparciu o rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryterium i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 Nr 143, poz. 896). Również w jej pobliżu nie wykonano badań, które mogły by pomóc w ocenie stanu jakości wód podziemnych. W celu oceny jakości wód podziemnych posłużono się objaśnieniami do Mapy Hydrogeologicznej Polski ark. Rydułtowy, w której przedstawione badania odnoszą się do nieobowiązujących już rozporządzeń.
Wody użytkowe występujące w poziomie czwartorzędowym są wodami słodkimi, akratopegami i mineralnymi o suchej pozostałości. Wartości pH kształtują się od 5,9 do 7,8. Należą one do wód od słabo kwaśnych do słabo zasadowych. Wody czwartorzędowe zaliczono do klasy IIb – jakość wód średnia, wymagają uzdatnienia. Składnikami przekroczonymi były stężenia żelaza, manganu, azotu azotanowego i słabo kwaśny odczyn.
Dla ujęcia wód podziemnych eksploatowanego na boisku sportowym przeprowadzono badanie jakości wody. Badania wykazały przekroczenie norm w zakresie mętność, barwa, żelazo, mangan. Woda ta nie spełniała wymagań Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417). Zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) woda charakteryzuje się słabym stanem chemicznym z uwagi na wysoką zawartość azotynów (klasa V) i manganu (klasa IV).11 Z tego też powodu woda z tego ujęcia jest użytkowana wyłącznie do celów podlewania boiska.
2.4.11.4 Klimat akustyczny
Dopuszczalne poziomy hałasu powinny odpowiadać wymaganiom rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zm.). Głównym źródłem hałasu i drgań w środowisku obszaru gminy jest transport drogowy, odbywający się samochodowymi szlakami komunikacyjnymi o relatywnie wysokim udziale transportu ciężkiego (ul. Główna). Zagrożenia wibroakustyczne w otoczeniu dróg powodowane są znacznym natężeniem ruchu, strukturą i prędkością pojazdów oraz stanem nawierzchni. Obecnie odnotowywany wzrost wskaźnika motoryzacji niewątpliwie wpływa na dalsze pogarszanie warunków akustycznych w otoczeniu dróg. Wpływ na klimat akustyczny ma również linia kolejowa przebiegająca przez północną część gminy, której oddziaływanie też może być uznane za znaczące i uciążliwe dla okolicznych mieszkańców.
11 Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych na terenie stadionu sportowego, przy ul. Krótkiej w Jejkowicach, Geotest, Tychy, czerwiec 2010 r.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 45
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.11.5 Jakość gleb
Gleby – ze względu na ich bardzo długi proces tworzenia – uznaje się za dobra nieodnawialne, wymagające szczególnej ochrony. Ich ochrona jest tym bardziej uzasadniona, gdyż nie wykazują one żadnych zdolności do ochrony przed przenikaniem do nich substancji zanieczyszczających. Zanieczyszczenia są dodatkowo kumulowane w glebie i praktycznie nie podlegają migracji. Zdolność do akumulacji zanieczyszczeń pozostających w glebie przez niektóre gatunki roślin sprawia, że zanieczyszczone gleby nie nadają się do produkcji pewnych grup roślin jadalnych i pastewnych.
Na obszarze gminy nie są prowadzone stałe pomiary jakości gleb w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Badania chemizmu gleb w poszczególnych punktach, które wykonywane były w latach 2010 i 2015 nie zostały przeprowadzone na terenie gminy Jejkowice. W ramach monitoringu badania były przeprowadzone tylko w roku 2010 i były one prowadzone w skali województwa dla poszczególnych powiatów. W tabeli nr 6 przedstawiono porównanie wskaźników dla gleb powiatu rybnickiego w stosunku do wskaźników dla całego województwa Śląskiego.
Tabela 7 Wskaźniki bonitacji negatywnej, gmina na tle powiatu i województwa
Potrzeby Zawartość Zawartość Zawartość Odczyn ph Powiat wapniowania fosforu w potasu w magnezu w w %* w %** %*** %*** %***
Gmina 81 79 53 79 77 Jejkowice12 Województwo 71 69 58 67 52 Śląskie
*) obejmuje procent gleb b. kwaśnych, kwaśnych i ½ lekko kwaśnych
**) obejmuje procent potrzeb wapniowania koniecznych, potrzebnych, ½ wskazanych
***) obejmuje procent gleb o zawartości b. niskiej, niskiej, ½ średniej
Przedstawione powyżej wyniki badań ukazują, że wskaźnik gleb zakwaszonych oraz gleb potrzebujących wapniowania jest wyższy od średniej dla województwa, natomiast wskaźniki dla zawartości fosforu, potasu i magnezu są niższe od średniej.
Podstawowe zagrożenie gleb, a właściwie zasobów gruntów rolnych, na terenie gminy stanowi ich przeznaczania na cele nierolnicze i nieleśne. Chodzi tutaj zwłaszcza o presję urbanizacyjną i związane z tym przeznaczanie gruntów rolnych pod zabudowę. Zmiana przeznaczenia gruntów rolnych powoduje, że naturalne procesy ochronne i regeneracyjne nie funkcjonują prawidłowo i nie są w stanie ich ochronić.
Poprawa jakości gleb pozostających w rolniczym użytkowaniu może nastąpić poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych, właściwe nawożenie oraz przeciwdziałanie zwiększaniu aktywności metali ciężkich. Ochronę gruntów rolnych przed zabudową mogą zapewnić zapisy planistyczne ograniczające prawo zabudowy na gruntach najlepszych klas bonitacyjnych, na terenach nieuzbrojonych w kanalizację sanitarną, bądź z dala od istniejącej zabudowy. W opracowywanym studium proponuje się więc kategorie obszarów chronionych przed zabudową, obejmujących również obszary rolne, jako równoważenie procesów urbanizacyjnych.
12 Stan środowiska w województwie Śląskim w 2005, WIOŚ Katowice, 2006 r.,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 46
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.4.11.6 Pola elektromagnetyczne
Głównymi instalacjami emitującymi pola elektromagnetyczne są linie przesyłowe wysokiego, średniego i niskiego napięcia oraz stacje transformatorowe, instalacje radiokomunikacyjne, takie jak: stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje radiowe i telewizyjne.
Przeprowadzona analiza widma pola elektrycznego wysokiej częstotliwości na terenie województwa śląskiego na potrzeby opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego w badanych punktach wykazała, że głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego w przeważającej liczbie przypadków są stacje bazowe telefonii komórkowej.
Na terenie gminy Jejkowice źródłem niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego są głównie linie przesyłowe energii elektrycznej. Od linii wysokiego napięcia należy zachowywać odległości zgodne z przepisami odrębnymi.
W ramach działalności kontrolnej Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach corocznie prowadzi kontrole przedsiębiorstw w zakresie ograniczenia uciążliwości związanych z ponadnormatywnym promieniowaniem elektromagnetycznym, wyniki badań w województwie śląskim najczęściej nie wskazują na uchybienia w działalności stacji telefonii komórkowej czy linii wysokiego napięcia. Według informacji WIOŚ podobne kontrole będą prowadzone w kolejnych latach.
2.4.11.7 Stan Lasów
Ogólna powierzchnia lasów (gruntów leśnych, związanych z gospodarką leśną) na terenie gminy Jejkowice wynosi 188,88 ha, co stanowi około 24,78 % jej powierzchni. Lasy publiczne stanowią ok. 116 ha, natomiast lasy prywatne zajmują powierzchnię ok. 72 ha (Dane GUS, 2017). Lasy Państwowe gminy Jejkowice są administrowane przez Nadleśnictwo Rybnik i znajdują się w obrębie Rybnik. Główna powierzchnia leśna znajduje się w południowej części gminy i stanowi ją Las Beata. Mniejsze fragmenty leśne znajdują się w północnej części gminy i stanowią lasy prywatne.
Lasy Państwowe na terenie obrębu Rybnik i gminy Jejkowice wykazują zwiększony udział siedlisk lasów liściastych oraz gatunków liściastych w stosunku do średniej dla Nadleśnictwa, RDLP w Katowicach oraz województwa śląskiego. Generalnie struktura wiekowa drzewostanów oraz ich stan gatunkowy pozwala stwierdzić, że jakość lasów gminy Jejkowice jest dobra, biorąc jednak pod uwagę tylko ich cechy gospodarcze. Na terenie gminy właściwie brak jest wartościowych przyrodniczo bardziej naturalnych siedlisk leśnych. Stan lasów pozostających w zagospodarowaniu prywatnym zlokalizowanych w północnej części gminy należy uznać za słaby, w dużej mierze są to bowiem niskowiekowe monokultury sosnowe.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 47
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.5 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ORAZ REKOMENDACJI I WNIOSKÓW ZAWARTYCH W AUDYCIE KRAJOBRAZOWYM LUB GRANIC KRAJOBRAZÓW PRIORYTETOWYCH
2.5.1 Zarys historii rozwoju gminy
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII w. Ziemie te należały do Księstwa Raciborskiego, które powstało z dzielnicy wyodrębnionej w 1177 r. dla Mieszka Platońskiego. W końcu XII w. powiększono je o kasztelanię bytomską i oświęcimską. Od 1202 r. połączono je z księstwem opolskim w 1281 r. powstało powtórnie Księstwo Raciborskie, na drodze podziału Księstwa Opolsko – Raciborskiego na Księstwo Raciborsko – Cieszyńskie, Opolskie i Bytomskie między synów Władysława. Księstwo Raciborskie obejmowało Racibórz, Rybnik, Mikołów, Pszczynę, Koźle i Żory. Wieś Jejkowice wchodziła w skład wsi księstwa raciborskiego gdzie większość wsi lokowana była na prawie niemieckim, o czym świadczy występowanie sołtysów i podział gruntów na łany. Jejkowice, sądząc z braku samodzielnego kościoła i braku parafii należały raczej do wsi mniejszych, obejmujących w tym okresie od kilku do kilkunastu chałup. W 1811 r. na ziemi rybnickiej wybuchło powstanie chłopskie pod wodzą Józefa Bieni z Jodłownik z rejonu Jejkowic. Powstanie swym zasięgiem obejmuje Jejkowice. Wpływ przemian w gospodarce rolnej wsi w XIX w., a zarazem pojawienie się, w bezpośrednim sąsiedztwie Jejkowic, prężnych ośrodków przemysłowych spowodował zmiany w strukturze gospodarczej wsi i zmiany gospodarki z rolnej na przemysłowo – rolną. Gospodarstwa rolne stanowiły uzupełnienie płacy w przemyśle, a nie były podstawą utrzymania ludności. Stąd dalsze zagęszczenie zabudowy i pojawienie się gospodarek zagrodowych. Do obsługi gospodarstw rolnych w Jejkowicach funkcjonowały trzy młyny. Najstarszy młyn Gzel początkowo wodny przerobiono na parowy. W sąsiedztwie powstały dwa inne młyny z czego jeden ze względu na zmianę gospodarki z rolnej na przemysłową zamieniono na tartak. W XVIII w. w pobliskich osadach rozwinęło się hutnictwo. Powstały liczne kuźnie i fryszerki opalane węglem drzewnym, a pod koniec XVIII w. gdy w Niewiadomiu ruszyła pierwsza kopalnia „Ignacy” – węgiel kamienny, a następnie koks wyparł hutnictwo. Okoliczna ludność zatrudnienie uzyskiwała również w kopalni węgla „Anna” w Pszowie otwartej w 1832 r. oraz w kopalni „Marcel” w Radlinie, otwartej w 1883 r. W tym czasie powstał pierwszy odcinek linii kolejowej Rybnik – Olza – Chałupki. Szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego tego regionu, obok górnictwa i hutnictwa, miał dalszy rozwój kolei i ożywienie kontaktów gospodarczych. Położenie Jejkowic w bezpośrednim sąsiedztwie dużych ośrodków przemysłowych spowodowało rozwój gospodarczy wsi i jej przeobrażenie, zarówno pod względem układu przestrzennego jak i zabudowy. Od 1818 r. Jejkowice weszły w skład powiatu rybnickiego, utworzonego z części powiatów: raciborskiego, gliwickiego i pszczyńskiego. Do 1975 r. Jejkowice pozostawały w powiecie rybnickim i po utworzeniu gminy Gaszowice w wyniku nowego podziału administracyjnego, Jejkowice weszły w skład nowoutworzonej gminy. Od 1 stycznia 1993 r. Jejkowice stały się odrębną gminą. Od początku XIII w. Jejkowice przynależały do parafii w Rybniku. Niewielka skala osady, oraz bezpośrednie sąsiedztwo dużego ośrodka miejskiego spowodowały, że początki samodzielnego duszpasterstwa w Jejkowicach sięgają dopiero 1924 r. Wówczas to z przysługą duszpasterską do Jejkowice dojeżdżał ksiądz z Kościoła Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku. W 1957 r. powstała samodzielna parafia. Pierwotny, tymczasowy kościół p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej powstał z przerobionej dla celów liturgicznych karczmy i został poświecony w 1929 r. Wówczas powstał też cmentarz w Jejkowicach. W czasie działań wojennych w 1945 r. tymczasowy kościół został zniszczony. Msze święte odprawiano najpierw w miejscowej szkole, potem w prywatnym mieszkaniu, a następnie w zrobionej z baraku prowizorycznej kaplicy. Materialnym przejawem religijności miejscowej ludności są krzyże, figury i kapliczki przydrożne. W Jejkowicach dominuje typ krzyża na wysokim cokole, w którym w niszy znajduje się figura Matki Boskiej, a poniżej tablica inskrypcyjna.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 48
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.5.2 Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego Na terenie gminy nie występują obiekty wpisane do rejestru zabytków wojewódzkiego śląskiego.
2.5.3 Obiekty zabytkowe wyznaczone do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków
Ocenę stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków i wynikające z niej uwarunkowania oparto na wykazie obiektów wyznaczonych do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków podanych w piśmie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach z dnia 29 września 2019 r.
Obiekty zabytkowe wyznaczone do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków:
1. Cmentarz przy ulicy Niedobczyckiej, 2. Leśniczówka wraz z zespołem zabudowań przy ulicy Niewiadomskiej, 3. Karczma „Strzelec” przy ulicy Głównej. Wykaz zabytków wskazanych do ochrony zweryfikowano pod kątem przynależności do gminy Jejkowice i wyłączono kościół parafialny p.w. Matki Boskie Szkaplerznej przy ulicy Głównej należący do miasta Rybnik dzielnicy Zebrzydowice.
Po przeprowadzonej wizji w terenie proponuje się do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków kaplicy przy skrzyżowaniu ulic Głównej i Niewiadomskiej oraz budynek mieszkalny przy ul. Przed Koleją 4.
Schemat 18 - obiekty postulowane do wpisu do gminnej ewidencji zabytków
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 49
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.5.4 Archeologia
Na obszarze gminy znajduje się stanowisko archeologiczne oznaczone w tabeli.
Tabela 8 - stanowisko archeologiczne
Nr Nr stanowiska Nr obszaru Rodzaj Chronologia Miejscowość w stanowiska stanowiska Kultura miejscowości na obszarze AZP
Jejkowice 102-42 1 2 ślad osadnictwa średniowiecze
Schemat 19 - położenie stanowiska archeologicznego
2.5.5 Dobra kultury współczesnej i krajobrazy priorytetowe określone przez audyt krajobrazowy Na obszarze gminy nie wskazano występowania dóbr kultury współczesnej oraz krajobrazów priorytetowych określonych przez audyt krajobrazowy.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 50
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.6 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA
Analiza warunków i jakości życia mieszkańców obejmuje elementy demograficzne, infrastrukturalne, socjalne, a także wskaźniki dostępności określonych usług dla ludności gminy.
Dane do analizy zostały zaktualizowane na podstawie Banku Danych Lokalnych (dane z 2018 r.).
W gminie Jejkowice w 2018 roku mieszkało 4 132 osób, gęstość zaludnienia wynosiła 545 mieszkańców na 1 km2 (wartość ta jest wyższa w porównaniu do innych gmin wiejskich w powiecie, których średnia wartość wynosi 383 mieszkańców na 1 km2).
2.6.1 Rynek pracy, zatrudnienie, stan bezrobocia
Wg Banku Danych Lokalnych w 2018 roku w Jejkowicach zarejestrowano ogółem 530 pracujących, w tym 239 kobiet (wg faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz gospodarstw indywidualnych w rolnictwie). Stanowi to około 12,8 % ogółu mieszkańców gminy, co jest wskaźnikiem wyższym jak w gminie Gaszowice (około 9,6 %), ale podobnym jak w gminach Lyski, Świerklany i Czerwionka - Leszczyny (odpowiednio około13,4 % 13,4 % i 11,1 %) oraz niewiele wyższym niż w całym powiecie rybnickim (około 11,6 %).
Tabela 9 - Liczba ludzi pracujących na terenie gminy i powiatu rybnickiego w okresie 2000–2018
Liczba ludzi pracujących (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 10.01.2019 r.)
Miejscowość Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Mężczyźni [osoba] 333 246 285 299 250 321 339 Jejkowice Kobiety [osoba] 199 183 195 207 208 234 239 Ogółem [osoba] 532 429 480 506 458 555 578
Powiat rybnicki Ogółem [osoba] 8 084 7 736 8 311 8 435 8 037 8 674 9 073
600 500 400 300 200 100 0 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
ogółem mężczyźni kobiety
Wykres 1 - liczba ludzi pracujących na terenie gminy Jejkowice
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 51
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W 2018 roku w Jejkowicach zarejestrowanych było 39 osób bezrobotnych, w tym 11 kobiet. Stanowiło to około 0,92 % bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w gminie, podczas gdy wskaźnik ten w gminach Lyski, Gaszowice, Czerwionka - Leszczyny i Świerklany jest podobny i wyniósł odpowiednio 1,1 %, 1,4 %, 1,8 % i 1,4 % natomiast w powiecie rybnickim wyniósł około 1,6 %.
Tabela 10 - Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych na terenie gminy i powiatu rybnickiego w okresie 2000–2018
Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 19.02.2019 r.
Miejscowość Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Mężczyźni [osoba] b.d. 56 87 105 105 78 49
Jejkowice Kobiety [osoba] b.d. 16 26 28 38 29 11 Ogółem [osoba] b.d. 40 61 77 67 49 38
Powiat rybnicki Ogółem [osoba] b.d. 1 499 1 738 2 053 2 288 1 743 1 230
120 100
80 60 40 20 0 2008 2010 2012 2014 2016 2018
ogółem mężczyźni kobiety
Wykres2 - liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych na terenie gminy Jejkowice
Analizując powyższe dane zawarte w tabelach i przedstawione na wykresach, można stwierdzić, że sytuacja na rynku pracy zarówno w powiecie rybnickim, jak i w gminie Jejkowice jest dobra. W gminie wzrost zatrudnienia na przestrzeni lat 2008-2018 wyniósł około 8,6% (w powiecie rybnickim wzrost ten wyniósł 12,2%). W gminie od 2012 r. poziom zatrudnienia utrzymuje się na podobnym poziomie. Z kolei procent zarejestrowanych bezrobotnych spadł w gminie o 5,0 % (w powiecie rybnickim 18,0 %).
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 52
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.6.2 Dostępność infrastruktury technicznej
Mieszkania W gminie przeważa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Występuje ciągły wzrost ilości budynków mieszkalnych. Najwięcej pozwoleń na budowę zostaje wydanych na budynki zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz na przebudowę budynków. Stan techniczny zabudowy gminy Jejkowice jest dobry. Występują nieliczne przypadki obiektów niezamieszkałych lub nieużytkowanych. Zaobserwowano ciągły wzrost remontowanych budynków. Jejkowice są bardzo popularnym miejscem zabudowy dla osób pracujących na terenie sąsiedniego Rybnika czy Raciborza. Na obszarze gminy nie występuje zabudowa wielorodzinna. Zwiększa się powierzchnia użytkowa mieszkań oraz powierzchnia użytkowa mieszkań przypadająca na 1 mieszkańca. Sytuację tą przedstawia tabela Nr 10.
Tabela 11 - Zmiana ilości budynków mieszkalnych, mieszkań i izb oraz powierzchni użytkowej mieszkań w latach 2000 – 2018
Liczba budynków mieszkalnych, mieszkań i izb oraz powierzchnia użytkowa mieszkań
Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Budynki mieszkalne* [-] b.d. 835 856 888 917 946 965
Mieszkania* [-] 848 1 107 944 972 1 008 1 040 1 061
Izby* [-] 4 212 5 531 5 093 5 261 5 478 5 661 5 794 Powierzchnia użytkowa [m2] 77 267 106 449 100 525 104 914 109 387 113 349 116 165 mieszkań* Przeciętna powierzchnia [m2/1 użytkowa mieszkania na b.d. 28,2 25,5 26,3 27,0 27,7 28,1 osobę] 1 osobę* Przeciętna powierzchnia [m2] b.d. 96,2 106,5 107,9 108,5 109,0 109,5 użytkowa 1 mieszkania*
Przeciętna liczba osób [-] b.d. 3,41 4,17 4,10 4,01 3,94 3,89 na 1 mieszkanie*
*(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 30.09.2019 r.)
Tabela 12 - liczba wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę w latach 2013 – 2019
Rodzaj przeznaczenia/funkcja 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Ogółem
Zabudowa mieszkaniowa 26 11 7 17 8 2 17 88 jednorodzinna Zabudowa mieszkaniowo - 1 ------1 usługowa Budynki gospodarcze, garaże 1 - 2 1 1 - 1 6
Zabudowa usługowa, produkcyjna 6 2 3 4 2 - 4 19
Drogi 2 ------2
Infrastruktura 4 - - 1 - - 5 10
Przyłącza wodociągowe - - 1 1 2 - 1 5
Przyłącza energetyczne ------
Rozbudowa - przebudowa 8 7 6 5 7 2 7 42
Ogółem 48 20 19 29 20 4 35
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 53
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W 2018 roku liczba budynków mieszkalnych i mieszkań w gminie wynosiła odpowiednio 965 i 1 061, co oznacza, że w porównaniu z rokiem 2016 nastąpił wzrost o 19 budynków mieszkalnych i 21 mieszkań. Średnia powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w gminie w 2018 roku wynosiła 109,5 m2, w roku 2016 - 109,0 m2, a roku 2008 - 96,2 m2.
Na 1 osobę w roku 2018 w gminie średnio przypadło 28,1 m2 powierzchni użytkowej mieszkania, co jest najniższym wskaźnikiem w całym powiecie rybnickim biorąc pod uwagę gminy wiejskie. Liczba osób na 1 mieszkanie w 2018 roku wynosiła 3,89, co jest najwyższym wskaźnikiem w całym powiecie rybnickim biorąc pod uwagę gminy wiejskie (Lyski - 3,11; Gaszowice - 3,14; Świerklany - 3,28; Czerwionka - Leszczyny - 3,55). Podobny wskaźnik można zaobserwować w przypadku całego powiatu rybnickiego - 3,15.
1500
1000
500
0 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
budynki mieszkalne mieszkania
Wykres 3 - liczba budynków i mieszkań na terenie gminy Jejkowic
Infrastruktura techniczna
Na zakres pojęcia infrastruktury technicznej składa się sieć rozdzielcza wodociągowa, gazowa oraz sieć kanalizacyjna. Tabela Nr 11 przedstawia poszczególne dane dotyczące sieci infrastruktury technicznej.
Tabela 13 - Zmiana wskaźników związanych z infrastrukturą techniczną w latach 2000 – 2018
Infrastruktura techniczna
Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Długość czynnej sieci rozdzielczej [km] 20,5 21,1 21,9 25,5 25,7 26,0 26,4 - wodociągi*
Zużycie wody na [m3] b.d 17,9 18,0 20,6 20,9 23,3 24,7 1 mieszkańca*
Ludność korzystająca z sieci [osoba] b.d. 3 080 3 223 3 278 4 008 4 060 b.d wodociągowej*
Długość czynnej sieci [km] 0,0 0,0 12,3 15,3 16,0 18,9 18,9 kanalizacyjnej*
Ludność korzystająca z sieci [osoba] b.d. 0 264 1 143 1 644 1 950 b.d kanalizacyjnej*
Długość sieci kanalizacyjnej w relacji do długości sieci [%] b.d 0,00 56,16 60,00 62,26 72,69 71,59 wodociągowej*
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 54
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Długość czynnej sieci gazowej* [m] b.d b.d b.d b.d b.d b.d b.d
Zużycie gazu w tys. m3* [tys. m3] 0,00 0,00 0,00 0,0 0,0 0,6 b.d
Ludność korzystająca z sieci [osoba] b.d. 0 0 4 4 4 8 gazowej*
Procent ludności korzystających [%] b.d 81,7 81,8 82,2 99,1 99,1 b.d z instalacji - wodociągi*
Procent ludności korzystających [%] b.d 0,0 6,7 28,6 40,6 47,6 b.d z instalacji - kanalizacja*
Procent ludności korzystających [%] b.d 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 b.d z instalacji - gaz*
*(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 01.07.2019 r.)
Analizując powyższe dane można stwierdzić, że w gminie następuje ciągły rozwój infrastruktury technicznej we wszystkich jej kategoriach (wodociągi, kanalizacja i gaz). Sieć kanalizacji sanitarnej o długości 18,9 km powstała dopiero w 2010 r. i do roku 2018 jej długość wzrosła o 6,6 km. Natomiast od 2016 r. do 2018 r. zwiększyła się ilość osób z niej korzystająca. Systematycznie od 2008 r. wzrasta długość sieci wodociągowych oraz procent ludności z niej korzystających. Najmniejszy rozwój zaobserwowano jeśli chodzi o sieć gazową. W 2018 roku z sieci gazowej korzystało 8 osób. Zużycie wody od roku 2008 wzrasta z każdym rokiem.
2.6.3 Dostępność komunikacji Przez obszar gminy nie przebiegają żadne ciągi komunikacyjne o znaczeniu krajowym ani wojewódzkim. Główne osie komunikacyjne stanowią zatem drogi powiatowe o następujących oznaczeniach:
5601S - Nowa Wieś - ul. Rybnicka, Lyski - ul. Sikorskiego, Rybnicka, Sumina - ul. Rybnicka, Wolności, Szczerbice - ul. Sumińska, Jejkowice - ul. Główna (od skrzyżowania z DW 923 do granicy miasta Rybnik), droga klasy "zbiorcza", 5608S - Sumina - ul. Rybnicka, Gaszowice - ul. Wiejska, Rybnicka, Szczerbice - ul. Rybnicka, Jejkowice - ul. Główna (od skrzyżowania z DP 5601S w Suminie do skrzyżowania z DP 5601S w Jejkowicach), droga klasy "zbiorcza", 5620S - Jejkowice - ul. Niedobczycka, Świerkowa (od skrzyżowania z DP 5601S do granicy miasta Rybnik) droga klasy "zbiorcza". Lokalny układ drogowy tworzony jest przez drogi gminne funkcjonujące jako drogi publiczne klasy „lokalna” lub klasy „dojazdowa”. Z analizy układu drogowego gminy wyprowadzono następujące wnioski:
ciągi drogowe obsługują w głównej mierze ruch lokalny, którego natężenie na przestrzeni ostatnich kilku lat systematycznie wzrasta. Wykonywane dla innego natężenia ruchu i innych obciążeń drogi nie są przystosowane do bieżącego obciążenia ruchem, a zły stan nawierzchni obniża jego bezpieczeństwo, istniejący układ osadniczy gminy jest dosyć dobrze powiązany, odpowiednio drogami powiatowymi i gminnymi. Przez teren gminy przebiega pasażerska linia kolejowa Nr 173 relacji Rybnik - Sumina.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 55
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tereny obejmujące linię kolejową PKP stanowiącą tereny zamknięte wg przepisów odrębnych.
Komunikacja zbiorowa
Aktualnie komunikacja zbiorowa realizowana jest w większości przez komunikację autobusową. Przewoźnikami realizującymi obsługę ruchu pasażerskiego to przede wszystkim Zarząd Transportu Zbiorowego (ZTZ) w Rybniku oraz PKS Racibórz oraz prywatni przewoźnicy. Na terenie gminy nie występuje zaplecze komunikacji zbiorowej w formie dworca autobusowego, zajezdni, bazy naprawczej.
Komunikacja rowerowa
Przez gminę przebiega trasa rowerowa żółta: Rybnik (leśniczówka, potok Gzel) – Jejkowice – Lyski. Długość trasy 11 km. Trasa biegnie wspólnie z trasą znakowaną kolorem niebieskim „Pętla” do Ośrodka „Kotwica”.
2.6.4 Dostępność telekomunikacji
Dostęp do telekomunikacji w gminie jest dobry. Mieszkańcy mogą korzystać z oferty różnych firm świadczących usługi telekomunikacyjne w zakresie dostępu do Internetu, telewizji satelitarnej oraz telefonii komórkowej.
2.6.5 Dostępność oświaty
W gminie znajduje się Zespół Szkolno - Przedszkolny w Jejkowicach, ul. Główna 42, wyposażony w salę gimnastyczną i boisko sportowe.
Tabela 14 -Zmiana wskaźników związanych z oświatą w latach 2000 – 2018
Dostępność oświaty
Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Żłobki Liczba żłobków* [ob.] 0 0 0 0 0 0 0
Liczba przedszkoli* [ob.] 2 2 2 2 2 2 1
Przedszkola Ilość miejsc* [msc.] 25 50 50 50 50 120 125
Ilość dzieci* [osoba] 69 79 95 97 97 169 167
Liczba szkół* [ob.] 1 1 1 1 1 1 1
Szkoły Uczniowie* [osoba] 288 275 265 283 304 303 419 podstawowe Nauczyciele pełno i niepełnozatrudnieni [etat] b.d. b.d. b.d. 18,21 18,72 20,28 30,44 w przeliczeniu na etaty*
Liczba szkół* [ob.] 1 1 1 1 1 1 0
Gimnazja Uczniowie* [osoba] 234 235 271 244 212 232 92 Nauczyciele pełno i niepełnozatrudnieni [etat] b.d. b.d. b.d. 17,77 17,08 17,80 7,15 w przeliczeniu na etaty*
*(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 01.10.2019 r.)
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 56
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W sumie w Jejkowicach w 2018 roku było ogółem 167 dzieci w przedszkolach, 419 uczniów w szkołach podstawowych i 92 uczniów w gimnazjum (jest to ostatni rocznik dzieci, które kończą gimnazjum, z uwagi na reformę systemu oświaty).
Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół podstawowych na przestrzeni lat 2008- 2018 zwiększała się (265 w 2010 r. i 419 w 2018 r.).
Do zasadniczych szkół zawodowych, liceów i techników młodzież z Jejkowic wyjeżdża głównie do Rybnika, Raciborza, Wodzisławia Śląskiego i Rydułtów.
W Jejkowicach w 2017 roku nie było żłobków.
2.6.6 Dostępność usług medycznych
W tabeli poniżej przedstawiono poszczególne dane dotyczące usług medycznych.
Tabela 15 - Zmiana wskaźników związanych z usługami medycznymi w latach 2000 – 2018
Dostępność usług medycznych
Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Podmioty ambulatoryjne [ob.] 0 1 1 1 1 1 1 (przychodnie)*
Liczba aptek (punkt apteczny) * [ob] b.d. 1 1 1 1 1 1
Ludność na aptekę ogólnodostępną* [osoba] b.d. 3 771 3 938 3 990 4 045 4 095 4 132
Liczba łóżek w szpitalach ogólnych [-] b.d. 702 749 749 681 696 720 (powiat rybnicki)**
*(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 13.06.2019 r.) **(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 05.08.2018 r.)
Dostępność usług medycznych od 2012 uległa niewielkiemu pogorszeniu w zakresie ilości łóżek szpitalnych (dostępnych na terenie powiatu rybnickiego - 749 łóżka w 2012 r., 681 łóżek w 2014 r.).
Od 2012 r. na terenie gminy funkcjonuje 1 przychodnia oraz 1 punkt apteczny. W 2018 r. na jedną przychodnię przypadało 4 132 osób oraz udzielono 4,3 porad podstawowej opieki zdrowotnej na jednego mieszkańca.
2.6.7 Świadczenia socjalne
W tabeli poniżej przedstawiono poszczególne dane dotyczące świadczeń socjalnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 57
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 16 - Zmiana wskaźników dotycząca świadczeń socjalnych w latach 2000 – 2018
Świadczenia socjalne
Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2017 2018
Placówki stacjonarnej pomocy [ob.] b.d. 1 1 1 1 1 1 1 społecznej wraz z filiami*
Gospodarstwa domowe korzystające ze środowiskowej [gosp.] b.d. b.d. 44 49 54 41 45 40 pomocy społecznej*
Osoby korzystające ze środowiskowej pomocy [osoba] b.d. b.d. 132 143 163 117 124 102 społecznej*
Liczba dzieci, na które rodzice [osoba] b.d. 271 216 158 130 163 168 178 otrzymują zasiłek rodzinny*
Liczba dzieci, na które rodzice otrzymują świadczenie z [osoba] ------430 b.d. programu rodzina 500+*
*(wg Bank Danych Lokalnych - stan na 12.06.2019 r.)
Udział gospodarstw korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w 2018 wynosił 40, natomiast liczba osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej wynosiła 102 (stanowi to 2,5 % ludności zamieszkującej gminę). Wartość ta od 2010 r. do 2018 r. waha się na poziomie od 3,2 % do 4,0 %. Wydatki gminy na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej w 2017 r. wynosiły 498,7 tyś. zł.
W 2017 r. z programu „500+” korzystało 430 dzieci. Gmina na w/w program wydała 2 638 099 zł.
2.7 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA
Zagrożenia bezpieczeństwa ludności oraz jej mienia w sferze uwarunkowań planowania przestrzennego wynikają z następujących przesłanek:
a) stanu jakości środowiska przyrodniczego, w tym szczególnie zanieczyszczeń powietrza, wód powierzchniowych i natężenia hałasu,
b) zagrożeń naturalnych związanych z zagrożeniami powodziowymi i występowaniem zagrożeń geologicznych,
c) ewentualnych wpływów eksploatacji górniczej,
d) terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi;
Powyższe zagrożenia ocenione zostały odpowiednio w pkt 2.4, 2.11, 2.13 i 2.16 niniejszego dokumentu.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 58
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.8 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY
2.8.1 Analiza sytuacji ekonomicznej, środowiskowej i społecznej
Na potrzeby i możliwości rozwoju Jejkowic wpływają wielorakie uwarunkowania, wynikające z sytuacji zewnętrznej i wewnętrznej gminy.
Na sytuację wewnętrzną, warunkującą potrzeby i możliwości rozwoju, składają się czynniki społeczne, demograficzne, środowiskowe, ekonomiczne i finansowe oraz związane z istniejącym i planowanym zagospodarowaniem obszaru gminy, a także ze stanem wyposażenia w sieci komunikacyjne oraz infrastrukturę techniczną i społeczną. Wnioski wynikające z analiz wskazują na szereg potrzeb rozwojowych, wynikających z różnorodnych uwarunkowań, w tym środowiskowych i finansowych.
Uwarunkowania zewnętrzne w postaci szans i zagrożeń zidentyfikowano na podstawie diagnozy sytuacji zewnętrznej gminy. Położenie gminy pomiędzy znaczącymi ośrodkami miejskimi jakimi są Rybnik i Racibórz wpływa na atrakcyjność terenów do zamieszkania. Tereny zurbanizowane otoczone są terenami zielonymi składającymi się z lasów i terenów otwartych, mogących stanowić tereny do odpoczynku i do czynnego spędzania czasu.
Sytuację ekonomiczną gminy można przeanalizować poprzez porównanie danych dotyczących dochodów i wydatków gminy w porównaniu z innymi gminami powiatu rybnickiego.
Tabela 17 - Dochody i wydatki gmin (stan na 18.07.2019 r.)
Dochody Wydatki Gmina [zł] 2014 2016 2018 2014 2016 2018 Jejkowice 11 850 780,56 15 024 473,40 17 704 485,14 12 816 166,82 14 541 026,65 18 234 792,62 Lyski 25 261 978,00 34 427 991,01 38 544 803,47 25 651 405,97 36 103 910,09 37 649 332,40 Gaszowice 25 093 353,19 32 934 448,80 39 433 376,85 23 670 399,72 31 458 126,25 40 906 757,04 Świerklany 38 628 642,40 51 918 329,93 59 873 618,54 37 105 034,46 51 985 683,67 53 461 062,30 Czerwionka 126 247 262,19 144 272 985,34 167 471 849,72 123 279 805,20 137 075 082,23 165 556 697,56 - Leszczyny Rybnik 623 233 689,62 689 797 330,58 751 308 791,22 607 900 584,81 615 216 686,08 851 215 244,03
Tabela 18 - Dochody i wydatki budżetów gmin na 1 mieszkańca (stan na 18.07.2019 r.)
Dochody Wydatki
Gmina [zł]
2014 2016 2018 2014 2016 2018
Jejkowice 2 947,22 3 684,27 4 286,80 3 187,31 3 565,73 4 415,20 Lyski 2 632,00 3 576,56 4 007,15 2 672,58 3 750,67 3 914,06 Gaszowice 2 691,26 3 458,05 4 063,20 2 538,65 3 303,04 4 215,02 Świerklany 3 206,49 4 238,58 4 835,15 3 080,02 4 244,08 4 317,29 Czerwionka - Leszczyny 3 003,46 3 430,01 3 971,73 2 932,86 3 258,88 3 926,31 Rybnik 4 436,68 4 931,84 5 402,15 4 327,53 4 398,62 6 120,50
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 59
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
5 000,00
0,00
2014 2016 2018 Dochody na 1 mieszkańca zł Wydatki na 1 mieszkańca zł
Wykres 4 - zmiany dochodów i wydatków gminy Jejkowice na 1 mieszkańca
Tabela 19 - Struktura dochodów i wydatków budżetu gminy według działów
Dochód [%] Wydatki [%] Dział klasyfikacji podatkowej 2015 2016 2017 2015 2016 2017
Rolnictwo i łowiectwo 6,4 0,0 0,0 0,2 0,5 0,1 Transport i łączność - - - 2,9 1,9 2,4 Gospodarka mieszkaniowa 0,3 0,3 0,4 0,3 0,2 2,8 Administracja publiczna 0,5 0,6 0,4 16,0 12,2 11,6 Bezpieczeństwo publiczne 0,0 0,2 0,0 0,6 4,2 0,5 i ochrona przeciwpożarowa Różne rozliczenia 37,5 32,7 29,6 - - - Oświata i wychowanie 3,0 3,5 3,9 58,9 44,8 45,3 Pomoc społeczna 6,6 19,9 0,8 10,0 23,0 3,0 Pozostałe zadania w zakresie polityki - - - 0,0 0,1 0,1 społecznej Edukacyjna opieka wychowawcza 0,1 0,1 0,1 1,5 1,3 1,3
Rodzina x x 23,6 x x 23,7 Gospodarka komunalna i ochrona 3,6 3,5 4,0 6,0 6,7 6,2 środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa 1,0 0,0 0,1 1,6 1,3 1,4 narodowego Kultura fizyczna - - 0,1 0,9 3,3 1,1
Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek 41,4 39,2 36,9 - - - nieposiadających osobowości prawnej
Działalność usługowa - - - 0,5 0,0 0,0 Ochrona zdrowia - - - 0,3 0,3 0,3 Pozostałe 0,5 - 0,1 0,3 0,2 0,2
Jak wynika z powyższych zestawień:
w 2018 r. całkowity dochód gminy Jejkowice wyniósł około 17,7 mln zł, wydatki 18,2 mln zł, w 2018 r. dochody w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły 4,2 tys. zł, a wydatki 4,4 tys. zł. Są to średnie wartości spośród wszystkich gmin wiejskich powiatu rybnickiego, w porównaniu z rokiem 2014 dochód na jednego mieszkańca w 2018 r. wzrósł o 45,5 %, natomiast wydatki wzrosły o 38,5 %. Są to średnie wartości w porównaniu z innymi gminami wiejskimi w powiecie rybnickim. Dla porównania w gminie Gaszowice dochody i wydatki na 1 mieszkańca wzrosły odpowiednio 63,6 % i 66,9 %.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 60
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Największe wydatki budżetu gminy w 2017 r. to wydatki związane z oświatą i wychowaniem (35,3 %), rodziną (23,7 %) oraz administracją publiczną (11,6 %). Sytuacja środowiskowa Jejkowice określona została w części graficznej opracowania na rysunku studium Nr 1 oraz opisowej w pkt 2.4, 2.10-2.13 niniejszego opisu. Sytuacja społeczna gminy pod względem charakterystyki ludności przedstawiona została w pkt 2.1 i pkt 2.6 niniejszego opisu.
2.8.2 Prognozy demograficzne
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w określaniu zapotrzebowania na nową zabudowę należy uwzględniać perspektywę nie dłuższą niż 30 lat. W niniejszym dokumencie przyjęto, że będzie to rok 2050. Prognozy demograficzne dla Jejkowic sporządzono w oparciu o dane zaczerpnięte z Banku Danych Lokalnych.
Prognozę demograficzną dla wyliczenia potrzeb terenowych dla nowej zabudowy sporządzono na podstawie poniższych zestawień dotyczących gminy Jejkowice, powiatu rybnickiego i województwa śląskiego.
Tabele poniżej przedstawiają zmiany danych dotyczących liczby ludności w gminie Jejkowice, powiecie rybnickim oraz województwie śląskim na przestrzeni lat 2000-2017.
Tabela 20 - Zmiana liczby ludności w latach 2000 – 2018 w gminie Jejkowice, powiecie rybnickim oraz województwie śląskim
Liczba mieszkańców (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 29.05.2019 r.)
Region Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Kobiety 1 765 1 868 1 958 1 988 2 020 2 054 2 063
Jejkowice Mężczyźni 1 704 1 903 1 980 2 002 2 025 2 041 2 069
Ogółem 3 469 3 771 3 938 3 990 4 045 4 095 4 132
Kobiety 36 741 37 684 38 619 38 847 39 076 39 428 39 621 Powiat [osoba] rybnicki Mężczyźni 36 069 36 531 37 376 37 750 38 074 38 275 38 483 Ogółem 72 810 74 215 75 995 76 597 77 150 77 703 78 104
Kobiety 2 452 988 2 405 766 2 396 344 2 387 729 2 373 207 2 360 308 2 452 988 Województwo śląskie Mężczyźni 2 305 956 2 239 899 2 238 591 2 228 141 2 212 717 2 198 856 2 185 485 Ogółem 4 758 944 4 645 665 4 634 935 4 615 870 4 585 924 4 559 164 4 533 565
6 000
4 000
2 000 0
2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
ogółem mężczyźni kobiety
Wykres 5 - zmiany liczby ludności w gminie Jejkowice
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 61
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 21 - Zmiana struktury ludności w latach 2000 – 2018 w gminie Jejkowice, powiecie rybnickim oraz województwie śląskim
Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym (0-17), produkcyjnym i poprodukcyjnym (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 07.08.2018 r.)
Region Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Przedprodukcyjny 964 800 834 851 850 841 847
Jejkowice Produkcyjny 2 072 2 454 2 579 2 599 2 631 2 635 2 594
Poprodukcyjny 433 517 525 540 564 619 691
Przedprodukcyjny 18 828 14 695 14 767 14 734 14 743 14 903 15 126 Powiat [osoba] rybnicki Produkcyjny 44 252 48 102 49 365 49 552 49 402 49 070 48 332
Poprodukcyjny 9 730 11 418 11 863 12 311 13 005 13 730 14 646
Przedprodukcyjny 1 081 347 819 083 799 933 782 781 771 201 767 290 772 095 Województw o śląskie Produkcyjny 3 003 302 3 043 430 3 021 163 2 970 023 2 898 050 2 818 424 2 735 057
Poprodukcyjny 674 295 783 152 813 839 863 066 916 673 973 450 1 026 413
Tabela 22 - Zmiana liczby ludności w latach 2000 – 2018 w gminie Jejkowice w zależności od wieku
Liczba ludności wg wieku (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 22.05.2019 r.)
Kategoria Jednostka 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
0-4 226 241 260 245 226 216 236 5-9 206 192 202 244 269 261 239 10-14 307 224 246 207 209 231 264 15-19 44 260 228 241 240 235 207 20-24 263 336 332 284 248 228 237 25-29 255 325 375 383 352 338 283 30-34 219 315 317 327 378 376 351 35-39 274 235 271 324 336 351 349
40-44 [osoba] 301 251 239 244 254 317 365 45-49 240 298 294 261 251 228 252 50-54 171 289 321 312 280 272 239 55-59 41 222 246 271 318 301 286 60-64 174 143 169 211 228 240 285 65-69 139 141 111 106 134 182 201 70-74 b.d. 135 143 130 109 91 108 75-79 b.d. 95 102 110 111 113 96 80-84 b.d. 48 57 60 68 75 87 85 i więcej b.d. 21 25 30 34 40 47
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 62
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
400
350
300
250
200
150
100
50 0 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30 -34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64
2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018
Wykres 6 - zmiany liczby ludności w wieku produkcyjnym w gminie Jejkowice
Tabela 23 - Liczba urodzeń i zgonów oraz przyrost naturalny w latach 2000 – 2018 w gminie Jejkowice, powiecie rybnickim oraz województwie śląskim
Liczba urodzeń, zgonów oraz przyrost naturalny (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 01.07.2019 r.)
Region Kategoria Jednostk 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018 a Urodzenia na b.d. 14,86 13,10 9,29 12,93 7,60 11,62 1000 ludności
Jejkowice Zgony na b.d. 7,96 6,94 9,79 10,20 7,11 7,99 1000 ludności
Przyrost naturalny b.d. 6,90 6,16 -0,50 2,74 0,49 3,63 na 1000 ludności
Urodzenia na b.d. 11,68 11,12 10,92 10,45 10,45 10,58 1000 ludności
Powiat Zgony na [-] b.d. 9,64 8,47 10,02 10,05 9,47 9,35 rybnicki 1000 ludności
Przyrost naturalny b.d. 2,04 2,66 0,90 0,40 0,98 1,23 na 1000 ludności
Urodzenia na b.d. 10,11 10,31 9,64 9,30 9,36 9,38 1000 ludności
Województw Zgony na b.d. 10,32 10,29 10,61 10,41 10,73 11,49 o śląskie 1000 ludności
Przyrost naturalny b.d. -0,22 0,02 -0,97 -1,11 -1,36 -2,11 na 1000 ludności
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 63
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 24 - Migracje na pobyt stały w latach 2000 – 2018 w gminie Jejkowice, powiecie rybnickim i województwie śląskim
Jednostk Region Kategoria 2000 2008 2010 2012 2014 2016 2018 a
Zameldowania 47 76 70 62 58 52 45
Jejkowice Wymeldowania 28 28 37 36 39 43 65
Saldo migracji 19 48 33 26 19 9 -20
Zameldowania 674 853 855 869 834 714 800 Powiat Wymeldowania [osoba] 560 552 651 633 598 588 681 rybnicki
Saldo migracji 114 301 204 236 236 126 119
Zameldowania 35 492 34 776 37 085 34 868 34 709 31 943 36 699 Województ Wymeldowania 37 144 37 693 40 279 38 166 38 342 35 371 40 930 wo śląskie
Saldo migracji -1 652 -2 917 -3 194 -3 298 -3 633 -3 428 -4 231
Analizując powyższe zestawienie stwierdza się, że:
całkowita liczba ludności Jejkowic w latach 2000 - 2018 wzrosła o 663 osób, tj. o około 19,2 % (w powiecie rybnickim liczba ludności w tym samym przedziale czasowym wzrosła o 7,3 %),
można przyjąć, że średni statystyczny przyrost liczby ludności Jejkowic w latach 2000 - 2018 wynosił około 37 osób rocznie,
w latach 2000 - 2018 w gminie Jejkowice nastąpił:
znaczny spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) - o 117 osób tj. 12,1 %,
wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym - o 522 osób tj. 25,2 %, (duży wzrost nastąpił pomiędzy rokiem 2012 - 2016, od 2016 następuje delikatny spadek w stosunku do lat 2012 - 2014),
znaczny wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym - o 255 osoby tj. o 59,6 %,
w latach 2008 - 2018 liczba urodzeń nieznacznie zmalała, największy spadek urodzeń odnotowano w 2012 i 2016. Podobnie jest z liczbą zgonów w 2012 i 2016 liczba zgonów spadła w stosunku do pozostałych analizowanych lat. W związku z powyższym, przyrost naturalny waha się jako dodatni lub ujemny, w zależności od danego roku,
w latach 2000 - 2018 bilans migracji jest ujemny. Więcej osób wymeldowało się niż się zameldował w gminie Jejkowice. Można przyjąć, że średni statystyczny spadek liczby ludności w związku z migracją w latach 2008 - 2018 wynosił około 7 osób rocznie,
w przypadku prognozy liczby ludności gminy Jejkowice na rok 2050 opartej wyłącznie na trendzie w latach 2000 - 2018 teoretycznie można założyć, że liczba ludności Jejkowic wzrosłaby i mogłaby wynieść około 4 356 osób.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 64
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Podsumowując powyższe można stwierdzić, że poszczególne zmiany dotyczące liczby ludności w gminie Jejkowice mają charakter bardzo zbliżony do sytuacji mającej miejsce w powiecie rybnickim (spadek ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz wzrost w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym, dodatni przyrost naturalny, dodatnie saldo migracji, itd.). Inna sytuacja ma miejsce w województwie śląskim, gdzie odnotowano spadek ludności przedprodukcyjnej i produkcyjnej, wzrost ludności poprodukcyjnej, ujemny przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji.
Tabela 25 - Prognozowana liczba ludności w powiecie rybnickim w latach 2020 - 2050
Prognoza demograficzna dla powiatu rybnickiego (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 20.04.2015 r.)
Jednostka 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
Ogółem 78 262 78 627 78 581 78 279 77 854 77 346 76 723
Miasto 28 330 28 001 27 563 27 125 26 690 26 229 25 730
Wieś 49 932 50 626 51 018 51 154 51 164 51 117 50 993 [osoba] Przedprodukcyjny 15 134 14 944 13 866 13 056 12 573 12 439 12 443
Produkcyjny 49 565 48 706 48 685 48 690 48 261 46 508 43 893
Poprodukcyjny 13 563 14 977 16 030 16 533 17 020 18 399 20 387
80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
ogółem przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny
Wykres 7 - zmiany prognozowanej całkowitej liczby ludności oraz prognozowanej liczby ludności w wieku produkcyjnym w powiecie rybnickim
Analizując powyższe zestawienie stwierdza się, że:
w latach 2020 - 2050 prognozowane jest zmniejszenie się całkowitej liczby ludności powiatu rybnickiego o 1 539 osób (około 2,0 %), zmniejszenie się liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym o 2 691 osób (około 17,8 %), zmniejszenie się liczby ludności w wieku produkcyjnym o 5 672 osób (około 11,4 %) oraz zwiększenie się liczby ludności w wieku poprodukcyjnym o 6 818 osób (około 50,3 %),
ogółem w latach 2020 - 2050 prognozowany jest ubytek ludności na terenach miejskich powiatu (o 2 600 osób, tj. ok. 9,2 %) natomiast na terenach wiejskich powiatu wzrost liczby ludności (o 1 061 osób, tj. ok. 2,1%),
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 65
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
ilość ludności w 2020 r. zamieszkałej w miastach powiatu stanowić będzie około 36,2 %, a na terenach wiejskich około 63,8 %. Proporcje te prognozowane na rok 2050 przedstawiają się następująco - ilość ludności zamieszkałej w miastach powiatu stanowić będzie około 33,5 %, a na terenach wiejskich około 66,5 %.
Tabela 26 - Prognozowana liczba ludności w województwie śląskim w latach 2020 - 2050
Prognozy demograficzna dla województwa śląskiego (wg Bank Danych Lokalnych - stan na 18.10.2015 r.)
Kategoria Jednostka 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
Ogółem [osoba] 4 477 678 4 369 747 4 245 178 4 107 861 3 964 581 3 821 464 3 680 615
Miasto [osoba] 3 424 955 3 312 810 3 189 490 3 059 135 2 926 611 2 796 359 2 670 136
Wieś [osoba] 1 052 723 1 056 937 1 055 688 1 048 726 1 037 970 1 025 105 1 010 479
Przedprodukcyjny [osoba] 749 793 718 972 646 230 597 159 560 786 539 706 525 435
Produkcyjny [osoba] 2 783 556 2 647 696 2 581 037 2 508 736 2 415 010 2 237 800 2 032 058
Poprodukcyjny [osoba] 944 329 1 003 079 1 017 911 1 001 966 988 785 1 043 958 1 123 122
4 500 000 4 000 000
3 500 000 3 000 000
2 500 000 2 000 000
1 500 000 1 000 000 500 000 0
2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
ogółem przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny
Wykres 8 - zmiany prognozowanej całkowitej liczby ludności oraz prognozowanej liczby ludności w wieku produkcyjnym w województwie śląskim
Analizując powyższe zestawienie stwierdza się, że:
w latach 2020 - 2050 prognozowane jest zmniejszenie się całkowitej liczby ludności województwa śląskiego o 797 063 osób (około 17,8 %), zmniejszenie liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym o 224 358 osób (około 29,9 %), zmniejszenie się liczby ludności w wieku produkcyjnym o 751 498 osób (około 27,0 %) oraz zwiększenie się liczby ludności w wieku poprodukcyjnym o 178 793 osób (około 18,9 %),
ogółem w latach 2020 - 2050 prognozowane jest dużo większy ubytek ludności na terenach miejskich województwa (o 754 819 osób, tj. ok. 22,0 %) niż na terenach wiejskich województwa (o 42 244 osób, tj. ok. 4,0 %),
ilość ludności w 2020 r. zamieszkałej w miastach województwa stanowić będzie około 76,5 %, a na terenach wiejskich około 23,5 %. Proporcje te prognozowane na rok 2050 przedstawiają się następująco - ilość ludności zamieszkałej w miastach województwa stanowić będzie około 72,5 %, a na terenach wiejskich około 27,5 %.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 66
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Podsumowanie
Na podstawie powyższych zestawień dotyczących powiatu rybnickiego oraz województwa śląskiego można założyć następujące zjawiska charakteryzujące prognozę demograficzną gminy:
- liczba ludności w latach 2020-2050 w gminie Jejkowice może się zwiększyć zgodnie z aktualnym trendem, podobnie jak w powiecie rybnickim i odwrotnie jak w województwie śląskim. Można wnioskować, że będzie to wzrost nieznaczny, biorąc pod uwagę prognozy dla miejscowości wiejskich powiatu rybnickiego na rok 2050,
- przyjmując prognozę udziału ludności w wieku produkcyjnym w powiecie rybnickim i województwie śląskim w roku 2050 zakłada się, że wskaźnik ilości osób w wieku produkcyjnym w gminie Jejkowice, podobnie jak w przypadku ogólnej liczby ludności, wzrośnie tak jak liczba ludności na terenach wiejskich powiatu, przeciwnie niż w przypadku województwa z uwagi na trend spadku liczby ludności na terenach wiejskich województwa.
Można założyć, że szacunek potrzeb terenowych dla nowej zabudowy w gminie, oparty na danych dla gminy w okresie 2008-2018 oraz na prognozowanej liczbie ludności powiatu i województwa w roku 2050 może dotyczyć około 4 356 mieszkańców. Założono wzrost liczby ludności gminy w porównaniu z rokiem 2018 o około 4,5 %, co jest wskaźnikiem wysokim niż prognoza dla powiatu rybnickiego i województwa śląskiego, dla których prognozowany jest spadek liczby ludności odpowiednio o ok 1,6 % dla powiatu rybnickiego i o ok. 19,1 % dla województwa śląskiego.
Jest to jednak liczba prognozowana na podstawie powyższych danych oraz uwzględniając atrakcyjność obszaru gminy do osiedlania się, w tym lokalizacja w sąsiedztwie miast Rybnika i Raciborza. Miejsce to może okazać się atrakcyjnym miejscem do osiedlania się, w ramach terenów zabudowy jednorodzinnej i rezydencjonalnej.
2.8.3 Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę
Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę przeprowadzono po założeniu maksymalnych w skali gminy potrzeb na nową zabudowę wyrażonych w ilości powierzchni użytkowej zabudowy i w podziale na funkcję mieszkaniową, usługową, produkcyjną i działalności gospodarczej.
Następnie przeprowadzono szacunki chłonności obszarów w granicach jednostki osadniczej gminy (w granicach określonych w pkt 2.2.3) i w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowaniu przestrzennego oraz porównano te chłonności z wyliczonym zapotrzebowaniem gminy.
Przeprowadzono również ocenę możliwości wykonania infrastruktury technicznej i społecznej w zakresie zadań własnych gminy związanej z wyliczonymi potrzebami.
2.8.3.1 Zapotrzebowanie na nową zabudowę
Zgodnie z przyjętą metodą sporządzania studium jako dokumentu strategicznego, określającego politykę przestrzenną samorządu, która powinna być uszczegółowiona w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego wyliczono zapotrzebowania na następujące funkcje zabudowy na okres około roku 2050:
mieszkaniową, jako podstawową funkcję jednostki osadniczej gminy,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 67
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
usługową, jako funkcję zaspokojenia potrzeb mieszkańców i tworzącą miejsca pracy mieszkańców,
aktywności gospodarczej w formie zabudowy produkcyjnej i magazynowej, jako podstawę ekonomicznego rozwoju gminy i tworzenie miejsc pracy.
Zabudowa mieszkaniowa
W wyliczeniach maksymalnego zapotrzebowania na zabudowę mieszkaniową założono następujące wskaźniki na rok 2050:
liczba mieszkańców gminy - 4 356, liczba mieszkań na 1000 mieszkańców – 280, średnia powierzchnia użytkowa mieszkań (w zabudowie jednorodzinnej) – 120,0 m2, średnia powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 mieszkańca – 40,0 m2, % ubytków mieszkaniowych substancji istniejącej planowanej do odtworzenia na nowych terenach – 10 %, zwiększenie zapotrzebowania na mieszkania o 30 % w związku z niepewnością procesów rozwojowych. Aktualnie (2018 rok) wskaźniki w gminie prezentują się następująco:
liczba mieszkańców gminy - 4 132, całkowita liczba mieszkań w gminie - 1 061, liczba mieszkań na 1000 mieszkańców - 256,8, średnia powierzchnia użytkowa 1 mieszkania - 109,5 m2, średnia powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 mieszkańca - 28,1 m2.
Aby uzyskać zakładany powyżej standard na rok 2050 teoretyczny niedobór w ilości mieszkań w porównaniu ze stanem obecnym wynosi 23 mieszkań na 1000 mieszkańców (270 mieszkań w 2050 r. minus 256,8 mieszkań obecnie) i 10,5 m2 powierzchni użytkowej każdego mieszkania (120,0 m2 mieszkania w 2050 r. minus 109,5 m2 mieszkania obecnie).
Biorąc pod uwagę zwiększenie się liczby ludności gminy aż do prognozowanych w 2050 roku liczby 4 356 mieszkańców oraz zwiększenie standardu mieszkaniowego do wartości określonych powyżej, ilość potrzebnych nowych mieszkań w gminie wynosiła będzie około 206 mieszkań (100 + 106 jako 10 % ubytków powierzchni istniejącej planowanej do odtworzenia na nowych terenach).
Łącznie zapotrzebowanie gminy na nową zabudowę mieszkaniową biorąc pod uwagę zwiększenie wartości o wskaźnik 30 %, w ilości mieszkań wynosi około 268 mieszkań.
Prognozowana całkowita powierzchnia użytkowa mieszkań w gminie przy zachowaniu standardu określonego na rok 2050 będzie wynosić 43 301,0 m2 (11 140,0 m2 - zwiększenie powierzchni użytkowej istniejących mieszkań do założonych 120 m2 + 32 160,0 m2 - powierzchnia nowych mieszkań).
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 68
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 27 - Zapotrzebowanie na nową zabudowę w 2050 r.
Zapotrzebowanie na nową zabudowę
Wskaźnik Jednostka 2018 2050 Różnica
Liczba mieszkańców [osoby] 4 132 4 356 + 224
Liczba mieszkań [szt.] 1 061 1 329 + 268
Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców [szt.] 256,8 280,0 + 23
Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania [m2] 109,5 120,0 + 10,5
[m2/1 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę 28,1 40,0 + 11,9 osobę] Ubytek 10 % substancji mieszkaniowej planowanej do odtworzenia [szt.] - 106,1 - na nowych terenach (2050 r.)
Liczba nowych mieszkań przy zwiększeniu zapotrzebowania [szt.] - 268 - o 30 % w związku z niepewnością procesów rozwojowych (2050 r.)
Zwiększenie powierzchni użytkowej mieszkań (2050 r.) [m2] - 43 300,5 -
Całkowita powierzchnia użytkowa mieszkań [m2] 116 179,5 159 480,0 + 43 300,5
Wyliczenie maksymalnego zapotrzebowania na zabudowę usługową i produkcyjno- magazynową oparto na następujących danych i prognozach:
danych Urzędu Statystycznego w Katowicach dla gminy Jejkowice na rok 2018: ludność gminy w wieku produkcyjnym - 2 594 osób (około 63 % ogółu ludności zamieszkałej w gminie), podmioty gospodarcze w rejestrze Regon - 908 osób, pracujący (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz gospodarstwa indywidualne) - 587 osób (około 13,4 % ludności w wieku produkcyjnym), ilość bezrobotnych - 38 osób, prognoza liczby ludności gminy w 2050 roku wg studium - 4 356 osób, prognoza ludności w wieku produkcyjnym w roku 2050 wg studium - 2 335 osób tj. około 60 % ogółu ludności zamieszkałej w gminie (założono spadek o 10 % obecnej liczby ludności w wieku produkcyjnym na podstawie aktualnych trendów występujących w powiecie i województwie - w przypadku powiatu i województwa spadek ten wynosi odpowiednio 11,4 % i 27 %).
Założono, że do roku 2050 dla potrzeb mieszkańców gminy oraz dla potrzeb rozwoju gminy wskazane byłoby utworzenie około 700 nowych miejsc pracy (około 30 % prognozowanej liczby ludności w wieku produkcyjnym) w podziale na 60 % w działalności usługowej i 40 % w produkcji i innej aktywności gospodarczej), tj. 420 miejsc w usługach i 280 miejsc w produkcji i aktywności gospodarczej. Dla wyliczenia prognozowanych ilości powierzchni użytkowych budynków usługowych i produkcyjnych założono:
wskaźnik 20 miejsc pracy/1000 m2 powierzchni użytkowej budynku usługowego, wskaźnik 10 miejsc pracy/1000 m2 powierzchni użytkowej budynku produkcyjnego i innej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w perspektywie najbliższych 30 lat zapotrzebowania na powyższy rodzaj zabudowy mogą wynieść: 8 400 m2 powierzchni użytkowej obiektów usługowych, 2 800 m2 powierzchni użytkowej obiektów produkcyjnych i innych działalności gospodarczych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 69
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.8.3.2 Szacunek chłonności obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej
W poniższym zestawieniu wyliczono powierzchnie terenów wskazanych pod zabudowę w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gminy Jejkowice. Na schemacie pokazano:
granice terenów tworzących jednostkę osadniczą, tereny zabudowane zabudową mieszkaniową, usługową i produkcyjną w granicach terenów tworzących jednostkę osadniczą, tereny zabudowane zabudową zagrodową w granicach terenów tworzących jednostkę osadniczą, tereny niezabudowane zabudową mieszkaniową, usługową i produkcyjną w granicach terenów tworzących jednostkę osadniczą, tereny niezabudowane zabudową zagrodową w granicach terenów tworzących jednostkę osadniczą, tereny położone poza granicami terenów tworzących jednostkę urbanistyczną, lecz wskazanych do zabudowy mieszkaniowej, usługowej i produkcyjnej w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, tereny położone poza granicami terenów tworzących jednostkę urbanistyczną, lecz wskazanych do zabudowy w obowiązujących studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jejkowice.
Rysunek 19 - przedstawiający tereny przeznaczone do zabudowy zawarte w jednostce osadniczej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 70
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Powyższe tereny zbilansowano w zestawieniu zamieszczonym w tabeli nr 26. W ten sposób wyliczona została powierzchnia, na której już obecnie na podstawie planu miejscowego możliwa jest realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej, usługowej i produkcyjnej oraz zabudowy zagrodowej. Dodatkowo obliczono chłonność terenów niezabudowanych przeznaczonych do zabudowy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z podziałem na funkcje. Przy obliczaniu założono następujące wskaźniki:
powierzchnia działki budowlanej (zabudowa mieszkaniowa) - 1000,0 m2, powierzchnia działki budowlanej (zabudowa zagrodowa) - 3000,0 m2, powierzchnia użytkowa 1 mieszkania - 120,0 m2, powierzchnia użytkowa 1 budynku usługowego na hektar terenu - 800,0 m2, powierzchnia użytkowa 1 budynku produkcyjnego na hektar terenu - 1000,0 m2, powierzchnię całkowitą nowej zabudowy założono jako 120% powierzchni użytkowej.
Tabela 28 - Analiza chłonności obszarów niezabudowanych w planach miejscowych (dla nowej zabudowy) w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej
Chłonność obszarów przeznaczonych w planach miejscowych dla nowej zabudowy w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej
Powierzchnia Powierzchnia Powierzchnia całkowita Powierzchnia Powierzchnia użytkowa terenów nowej terenów obszarów nowej niezabudowanych zabudowy wyznaczonych zabudowanych zabudowy w MPZP (dla Funkcje zabudowy w MPZP w MPZP (chłonność nowej zabudowy) (chłonność terenów) terenów)
[ha] [m2]
Zabudowa - - - - - Zabudowa wielorodzinna mieszkaniowa, Zabudowa w tym: 216,59 127,76 88,83 106 596,0 127 915,2 jednorodzinna SUMA ZABUDOWY 216,59 127,76 88,83 106 596,0 127 915,2 MIESZKANIOWEJ Zabudowa 11,66 3,14 8,52 68 160,0 81 792,0 Zabudowa usługowa usługowa, Zabudowa w tym: sportowo- 6,71 3,25 3,46 27 680,0 33 216,0 rekreacyjna
SUMA ZABUDOWY USŁUGOWEJ 18,37 6,39 11,98 95 840,0 115 008,0
Zabudowa 29,28 16,51 12,77 127 700,0 153 240,0 produkcyjna Zabudowa Zabudowa produkcyjna, związana w tym: z produkcją - - - - - i przetwórstwem rolniczym SUMA ZABUDOWY 29,28 16,51 12,77 127 700,0 153 240,0 PRODUKCYJNEJ SUMA ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ, 304,83 166,74 138,09 330 136,0 396 163,2 USŁUGOWEJ I PRODUKCYJNEJ
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 71
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Z tabeli powyżej można wyciągnąć następujące wnioski:
w planach miejscowych, w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczono około 216,59 ha terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, z czego niezabudowanych jest około 88,83 ha. Chłonność dla 88,83 ha terenów przy powyższych założeniach wynosi około 127 915,2 m2 powierzchni całkowitej budynków.
w planach miejscowych, w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczono około 18,37 ha terenów przeznaczonych pod zabudowę usługową, z czego niezabudowanych jest około 11,98 ha. Chłonność dla 11,98 ha terenów przy powyższych założeniach wynosi około 115 008,0 m2 powierzchni całkowitej budynków.
w planach miejscowych, w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczono około 29,28 ha terenów przeznaczonych pod zabudowę produkcyjną, z czego niezabudowanych jest około 12,77 ha. Chłonność dla 12,77 ha terenów przy powyższych założeniach wynosi około 153 240,0 m2 powierzchni całkowitej budynków.
W celu wyliczenia potrzeb terenowych dla powyższych rodzajów zabudowy, które określone zostały w pkt 2.8.3.1 w wielkościach m2 powierzchni użytkowej, w poniższym zestawieniu dokonano szacunkowych wyliczeń, przyjmując:
dla zabudowy mieszkaniowej chłonność - 1440,0 m2 pow. całkowitej/hektar terenu (10,0 mieszkań/hektar x 120 m2 powierzchni użytkowej/mieszkanie). 10 mieszkań na hektar wynika z przyjętego założenia powierzchni jednej działki budowlanej wynoszącej 1000,0 m2,
dla zabudowy usługowej chłonność - 960,0 m2 powierzchni całkowitej/hektar terenu,
dla zabudowy produkcyjnej chłonność - 1200,0 m2 powierzchni całkowitej/hektar terenu.
2.8.3.3 Szacunek chłonności obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej Na terenie gminy nie występują tereny wyznaczone do zabudowy położone poza granicami jednostki osadniczej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 72
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.8.3.4 Porównanie zapotrzebowania na nową zabudowę z szacunkami chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę
Tabela 29 - Bilans potrzeb terenów z podziałem na funkcje w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej Bilans terenów przeznaczonych do zabudowy z podziałem na funkcje w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej
Chłonność terenów Wyliczone Wyliczone niezabudowanych w MPZP w pkt 2.8.3.1 Wyliczone potrzeby dla w ramach obszarów o w pełni potrzeby dla potrzeby dla nowej wykształconej nowej nowej zabudowy zwartej strukturze Wynik bilansu Funkcja zabudowy zabudowy (powierzchnia funkcjonalno-przestrzennej zabudowy (powierzchnia (powierzchnia całkowita (powierzchnia całkowita użytkowa terenu) budynków) budynków/powierzchnia budynków) terenu)
[m2] [ha] [m2] [ha] [ha]
Zabudowa 43 301,0 51 961,2 36,08 127 915,8 88,83 -52,75 mieszkaniowa
Zabudowa 8 400,0 10 080,0 10,50 115 008,0 11,98 -1,48 usługowa
Zabudowa 2 800,0 3 360,0 2,80 15 324,0 12,77 -9,97 produkcyjna
100 80 60 40 20 0 Zabudowa mieszkaniowa Zabudowa usługowa Zabudowa produkcyjna
Potrzeby dla nowej zabudowy Chłonność terenów
Wykres potrzeb terenów dla nowej zabudowy oraz chłonność terenów wyznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno przestrzennej w granicach jednostki osadniczej)
Analizując powyższe dane stwierdza się, że:
w planach miejscowych w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczonych jest 88,83 ha terenów pod zabudowę mieszkaniową, które jeszcze nie zostały zainwestowane, natomiast wyliczone potrzeby wynoszą 36,08 ha. Oznacza to, że nadmiar terenów pod zabudowę mieszkaniową w ramach jednostki osadniczej wynosi 52,75 ha.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 73
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
w planach miejscowych w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczonych jest 11,98 ha terenów pod zabudowę usługową, które jeszcze nie zostały zainwestowane, natomiast wyliczone potrzeby wynoszą 10,5 ha. Oznacza to, że niedobór terenów pod zabudowę usługową w ramach jednostki osadniczej wynosi 1,48 ha.
w planach miejscowych w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki osadniczej, wyznaczonych jest 12,77 ha terenów pod zabudowę produkcyjną, które jeszcze nie zostały zainwestowane, natomiast wyliczone potrzeby wynoszą 2,80 ha. Oznacza to, że niedobór terenów pod zabudowę produkcyjną w ramach jednostki osadniczej wynosi 9,97 ha.
Podsumowanie i wnioski
1. Nadmiar powierzchni terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową w odniesieniu do wyliczonych potrzeb w ramach całej gminy wynosi około 52,75 ha.
Zgodnie z interpretacją przepisów przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa (pismo do wojewodów nr DPP.621.1.2016.RR, NK: 66198/16 z dnia 29 kwietnia 2016 r.), pomimo przeszacowania terenów pod zabudowę w aktualnie obowiązujących miejscowych planach oraz SUiKZP gminy, nie jest konieczne ich zmniejszenie w ramach prac nad nową edycją SUiKZP gminy. Przepisy jedynie nie dopuszczają - w przypadku, gdy zapotrzebowanie na zabudowę może być w pełni zaspokojone na obszarach objętych planami miejscowymi oraz obszarach o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej - przewidywania nowej zabudowy poza tymi obszarami. Pod pojęciem „nowej zabudowy” rozumieć należy zabudowę, która nie była dotąd projektowana w obowiązującym studium.
2. Obliczono nadmiar powierzchni terenów usługowych na poziomie około 1,48 ha.
Zwiększenie powierzchni terenów usługowych można zrealizować poprzez wskazanie terenów do zabudowy mieszkaniowo-usługowej kosztem niektórych terenów wskazanych tylko do zabudowy usługowej lub mieszkaniowej oraz poprzez zlokalizowanie terenów usługowych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej wskazanych w obowiązującym studium gminy.
3. Powierzchnia terenów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę produkcyjną, które jeszcze nie zostały zabudowane (około 2,8 ha) zaspokaja potrzeby gminy wyliczonym dla tej funkcji nadmiarem (około 9,97 ha).
4. Planując rozwój gminy należy poza decyzjami lokalizacyjnymi wynikającymi z powyższych szacunków i prognoz, przewidywać możliwości rozwoju obszarów, przy dopuszczeniu nie wykluczających się funkcji (np. mieszkaniowej i usługowej, produkcyjnej i usługowej). Pozwoli to na etapie sporządzania lub zmiany planów miejscowych na dokonanie faktycznego wyboru przeznaczenia terenów biorąc pod uwagę występujące uwarunkowania terenowe i formalno- prawne.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 74
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.8.3.5 Możliwość finansowania wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej służących realizacji zadań własnych gminy związanych z lokalizacją nowej zabudowy – potrzeby inwestycyjne wynikające z konieczności realizacji tych zadań
Zadania własne gminy i możliwości ich finansowania prognozuje się dla wcześniej wyliczonego maksymalnego zapotrzebowania gminy na nową zabudowę mieszkaniową, usługową oraz produkcyjną w perspektywie roku 2050.
Potrzeby te charakteryzują następujące dane:
Tabela 30 - Prognoza potrzeb
Rodzaj zabudowy Powierzchnia terenu (ha) Powierzchnia użytkowa zabudowy (m2)
36,08 43 301,0 Zabudowa mieszkaniowa
10,50 8 400,0 Zabudowa usługowa
2,80 2 800,0 Zabudowa produkcyjna
W analizowanych możliwościach finansowych budżetu gminy dotyczących powyższych potrzeb, prognozowane są wydatki związane z inwestycjami obsługującymi tereny nowej zabudowy dotyczące realizacji sieci zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków, dróg gminnych i infrastruktury społecznej związanej z oświatą i ochroną zdrowia.
Prognozuje się, że będą ponoszone koszty związane z w/w zadaniami, które można założyć następująco:
koszty wyposażenia w sieci zaopatrzenia w wodę:
terenów zabudowy mieszkaniowej - około 20 000 zł/ha,
terenów zabudowy usługowej - około 10 000 zł/ha,
terenów zabudowy produkcyjnej - około 15 000 zł/ha,
koszty wyposażenia w sieci kanalizacyjne - około 25 000 zł/ha,
koszty realizacji dróg gminnych - około 80 000 zł/ha.
W sumie koszty związane z realizacją nowej zabudowy mogą wynosić:
dla terenów zabudowy mieszkaniowej - około 125 tys. zł/ha,
dla terenów zabudowy usługowej - około 35 tys. zł/ha,
dla terenów zabudowy produkcyjnej i działalności gospodarczej - około 40 tys. zł/ha.
Prognoza potrzeb inwestycyjnych wynika z analizy poszczególnych terenów przeznaczonych do zabudowy, założeń teoretycznego układu dróg i sieci infrastruktury technicznej, oraz założenia, że większość programu usługowego i cały program produkcyjny realizowany będzie przez inwestorów prywatnych.
Przyjęto również, że obsługa komunikacyjna terenów zabudowy usługowej i produkcyjnej realizowana będzie z dróg, których koszt budowy ujęto w kosztach wyposażenia terenów zabudowy mieszkaniowej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 75
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Przy powyższych założeniach prognoza kosztów finansowania zadań własnych gminy związanych z lokalizacją nowej zabudowy na powierzchniach podanych w tabeli 29 może wynosić odpowiednio:
zabudowa mieszkaniowa – ok. 4,5 mln zł,
zabudowa usługowa - ok. 0,37 mln zł,
zabudowa produkcyjna i działalności gospodarczej - 0,12 mln zł.
Powyższe wydatki związane z zadaniami własnymi gminy dla lokalizacji nowej zabudowy łącznie w okresie najbliższych 25 lat mogą wynieść około 4,9 mln zł, czyli około 0,2 mln zł rocznie.
Ocenę możliwości finansowania potrzeb gminy w zakresie sieci kanalizacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej należących do zadań własnych gminy, oparto na danych dotyczących budżetu gminy na rok 2018 oraz prognozy do roku 2023.
Projekt budżetu gminy na rok 2019 przewiduje:
dochody ogółem 19 534 492,13 zł,
wydatki ogółem 21 097 124,13 zł.
Wieloletnia prognoza finansowa gminy do roku 2023 przewiduje:
- zwiększenie dochodów ogółem o 7,3 % do wysokości 18 673 707,00 zł rocznie,
- zmniejszenie wydatków ogółem o 2,6 % do wysokości 17 303 233,0 zł rocznie, w tym udział wydatków inwestycyjnych około 8,0 %,
- do roku 2023 nastąpi spłata długu gminy, który w 2019 roku wynosi ok. 2,4 mln zł,
Z porównania powyższych danych budżetowych z prognozą wydatków wynika, że prognoza wydatków związanych z lokalizacją nowej zabudowy (ok. 0,2 mln zł rocznie) określa potrzeby, które mogą stanowić około 1,1 % prognozowanych ogólnych rocznych dochodów gminy w latach 2018 - 2023.
2.9 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW
Analiza stanu prawnego gruntów wykazała, że w strukturze własności gminy Jejkowice można wyróżnić następujące generalne formy własności o następujących powierzchniach:
- Lasy Państwowe – 14,0 %
- grunty gminne – 2,5 %
- grunty prywatne - 83,0 %
Z tego zestawienia i struktury własności gruntów wynika, że aż około 83,0 % powierzchni gminy stanowią grunty prywatne, a grunty gminy Jejkowice obejmują jedynie niecałe 2,5 % powierzchni gminy, przy czym ich część jest już zabudowana.
Oznacza to, że możliwości lokalizacji inwestycji publicznych niezbędnych dla gminy są ograniczone pod względem dostępności własnościowej gruntów.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 76
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.10 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
Na terenie gminy Jejkowice występują następujące tereny chronione na podstawie przepisów odrębnych:
Udokumentowane złoża kopalin:
Złoża węgla kamiennego:
Jejkowice (ID Midas 9525)
Rydułtowy 1 (ID Midas 18592)
Obszar i teren górniczy:
Rydułtowy II
Formy ochrony przyrody:
Park krajobrazowy „Cysterskie kompozycje krajobrazowe Rud Wielkich” wraz z otuliną
Proponowany obszar chronionego krajobrazu: "Dolina Potoku Gzel".
Tereny lasów
Tereny gleb klas I – III
Lokalny Zbiornik Wód Podziemnych nr 345 Zbiornik Rybnik
Obszary zagrożone ruchami masowymi ziemi
Wszystkie te uwarunkowania zostały omówione szczegółowo w rozdziale 2.4
2.11 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH
Na terenie gminy występują osuwiska oraz obszary zagrożone ruchami masowymi ziemi. Szczegółowo uwarunkowania te zostały opisane w rozdziale 2.4.6.1 Ukształtowanie terenu, zjawiska osuwiskowe.
2.12 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ UDOKUMENTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU WĘGLA
Udokumentowane złoża kopalin zostały opisane w rozdziale 2.4.7 Zasoby Naturalne, a zasoby wód podziemnych w rozdziale 2.4.4 Wody Podziemne. Na terenie gminy nie występują udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 77
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.13 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
Na terenie gminy występują następujące obszary i tereny górnicze:
Rydułtowy II – ustanowiony dla eksploatacji złoża Rydułtowy 1; Uwarunkowania górnicze w obrębie obszaru i terenu górniczego Rydułtowy II opisano w rozdziale 2.4.6.1.
2.14 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPDOARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI
2.14.1 Komunikacja
Na obszarze gminy występuje obecnie układ komunikacji drogowej, kształtujący się układ komunikacji rowerowej. Przez wschodni obszar gminy przebiegają linie kolejowe.
Układ drogowy gminy tworzony jest przez:
a) drogi powiatowe:
- 5601S - Nowa Wieś - ul. Rybnicka, Lyski - ul. Sikorskiego, Rybnicka, Sumina - ul. Rybnicka, Wolności, Szczerbice - ul. Sumińska, Jejkowice - ul. Główna (od skrzyżowania z DW 923 do granicy miasta Rybnik), droga klasy "zbiorcza",
- 5608S - Sumina - ul. Rybnicka, Gaszowice - ul. Wiejska, Rybnicka, Szczerbice - ul. Rybnicka, Jejkowice - ul. Główna (od skrzyżowania z DP 5601S w Suminie do skrzyżowania z DP 5601S w Jejkowicach), droga klasy "zbiorcza",
- 5620S - Jejkowice - ul. Niedobczycka, Świerkowa (od skrzyżowania z DP 5601S do granicy miasta Rybnik) droga klasy "zbiorcza".
b) drogi gminne,
c) drogi wewnętrzne, które zapewniają dojazd do znacznej ilości działek zabudowanych budynkami.
W zakresie układu drogowego charakterystyczny jest stan nienormatywnych linii rozgraniczających dróg gminnych klasy lokalnej i dojazdowej oraz dróg wewnętrznych.
Układ komunikacji kolejowej tworzy pasażerska linia kolejowa Nr 173 relacji Rybnik - Sumina.
Tereny obejmujące linię kolejową PKP stanowiącą tereny zamknięte wg przepisów odrębnych.
Układ komunikacji zbiorowej
Aktualnie komunikacja zbiorowa realizowana jest w większości przez komunikację autobusową.
Przewoźnikami realizującymi obsługę ruchu pasażerskiego to przede wszystkim Zarząd Transportu Zbiorowego (ZTZ) w Rybniku oraz PKS Racibórz oraz prywatni przewoźnicy.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 78
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Na terenie gminy nie występuje zaplecze komunikacji zbiorowej w formie dworca autobusowego, zajezdni, bazy naprawczej.
Układ komunikacji rowerowej
Przez gminę przebiega trasa rowerowa żółta: Rybnik (leśniczówka, potok Gzel) – Jejkowice – Lyski. Długość trasy 11 km. Trasa biegnie wspólnie z trasą znakowaną kolorem niebieskim „Pętla” do Ośrodka „Kotwica”.
Rysunek 20 - układ komunikacji w gminie
2.14.2 Zaopatrzenie w wodę
Mieszkańcy gminy zaopatrywani są w wodę pitną z zewnętrznego układu zaopatrującego rejon miasta Rybnika przez Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów z kilku ujęć w tym z ujęć zlokalizowanych poza granicami województwa.
Bezpośrednio dostawę zapewnia Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji z Rybnika. Przez gminę prowadzony jest również tranzyt wody w kierunku gminy Gaszowice. Większość
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 79
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
uwarunkowań związanych z dostawą wody ma więc charakter uwarunkowań zewnętrznych, na które Gmina nie ma wpływu, tak na ilość jak i jakości dostarczanej wody. Dostawa wody pokrywa zapotrzebowanie mieszkańców . Sporadycznie występuje pobór wody ze studni w tym ze studni głębinowej dla potrzeb boiska.
2.14.3 Gospodarka ściekowa
Zgodnie z wieloletnimi działaniami Gmina odprowadza ścieki komunalne na oczyszczalnię w Rybniku, zgodnie z zasięgiem Aglomeracji Rybnik. Przez teren gminy prowadzone są też ścieki z gminy Gaszowice i wspólnie przetłaczane na oczyszczalnię „Orzepowice”. Uwarunkowaniem mogącym mieć wpływ na odbiór ścieków jest bezawaryjna praca pompowni.
Dla Aglomeracji wyznaczony został zasięg wynikający z gęstości zamieszkania przypadającej na kilometr sieci. Zwiększenie tej gęstości upoważnia do wystąpienie o poszerzenie jej zasięgu.
Tereny poza Aglomeracją mogą być kanalizowane poprzez przydomowe oczyszczalnie ścieków lub poprzez gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych z okresowych ich opróżnianiem.
2.14.4 Zaopatrzenie w energię elektryczną
Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć średnich napięć zaopatrujących stacje transformatorowe. Sieci średniego napięcia, w większości napowietrzne, mogą ulegać awariom w skrajnych warunkach pogodowych (wichury, oblodzenia) stąd należy pozostawić swobodny dojazd do sieci, jak i stacji transformatorowych. Linie kablowe w centrum gminy są mniej narażone na awarie. Powiązania pomiędzy stacjami transformatorowymi zwiększają pewność zasilania, jak i łagodzą spadki napięć.
Odrębnym od zapewnienia dostawy prądy uwarunkowaniem jest oddziaływanie napowietrznych sieci elektroenergetycznych na otoczenie, w tym na zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności oraz ograniczeń użytkowania terenu bezpośrednio pod linią. Dla dwutorowej linii napowietrznej 110 kV występującej na terenie gminy właściciel sieci powinien sprawdzić dotrzymywanie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych .
Firma Tauron w odpowiedzi na zawiadomienie o sporządzaniu niniejszego studium zaleciła zachowanie stref technicznych dla linii 110kV o szerokości 15m od skrajnych przewodów a dla sieci 20 kV po 10 m od skrajnego przewodu linii.
Na obszarze gminy może rozwijać się fotowoltaika w postaci paneli montowanych na dachach lub w ogrodach przydomowych.
2.14.5 Zaopatrzenie w gaz
W 2019 roku rozpoczął się proces budowy sieci gazowej na terenie gminy. Uwarunkowaniem jest konieczność wykonania projektów i budowa sieci ulicznej a następnie realizacja przyłączy do budynków na wykonanych już odcinkach.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 80
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2.14.6 Zaopatrzenie w ciepło
W gminie dominują odbiorcy posiadający indywidualne źródła zasilania, w coraz większym stopniu zróżnicowane pod względem czynnika grzewczego od paliw stałych począwszy poprzez paliwa płynne, gazowe, elektryczność, pompy ciepła, czy kolektory słoneczne.
Ogólnym uwarunkowaniem po stronie wytwarzania ciepła jest na obszarze województwa śląskiego ograniczenie w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, w szczególności w kotłach, kominkach i piecach wynikające z Uchwały Nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. Uchwała ta ogranicza rodzaje paliw stałych spalanych w instalacjach, jak również dopuszcza wyłącznie eksploatację instalacji, które spełniają minimum standard emisyjny zgodny z 5 klasą pod względem granicznych wartości emisji zanieczyszczeń wg normy PN-EN 303-5:2012, przy czym dostosowanie kotłów ma nastąpić sukcesywnie w latach 2022 do 2028 w zależności od daty ich produkcji.
Głównym uwarunkowaniem po stronie odbioru ciepła jest zapotrzebowanie cieplne budynku, na które można wpłynąć poprzez jego termomodernizację, a której zakres wynika w większości z wieku budynku i może obejmować szeroki zakres działań, takich jak ocieplenie stropodachu, ścian, stolarki okiennej i drzwiowej. Dotyczy to tak zabudowy indywidualnej, jak i obiektów użyteczności publicznej. Pobór ciepła dla przygotowania posiłków i ciepłej wody użytkowej dla jednego budynku zależy od liczby osób w nim zamieszkałych i jest regulowany indywidualnie, często w okresie zimowym jako powiązany z systemem ogrzewania budynku.
2.14.7 Telekomunikacja
Dla zaspokojenia wciąż rosnącego popytu na usługi telekomunikacyjne wymagany jest stały rozwój infrastruktury z nimi związanej. Leży to w interesie operatorów poszczególnych sieci telekomunikacyjnych, jak i internetowych. Konkurencja w zakresie sprzedaży usług zapewnia rozbudowę i modernizację systemów dostawy. Szczegółowo warunki budowy sieci na dzień opracowania Studium określa ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.
2.14.8 Odpady komunalne
Odpady komunalne na terenie gminy Jejkowice powstają głównie w gospodarstwach domowych, ale również na terenach nieruchomości niezamieszkałych, jak: obiekty użyteczności publicznej (ośrodek zdrowia, szkoły) oraz infrastruktury (handel, usługi). Są to także odpady z terenów otwartych, takie jak: odpady z koszy ulicznych, zmiotki z dróg oraz placów.
Odpady komunalne z terenu gminy Jejkowice odbierane są w postaci selektywnej i zmieszanej i wywożone przez wyspecjalizowane firmy.
Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Gmina Jejkowice utworzy Punk Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
2.14.9 Urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW
Na obszarze gminy Jejkowice nie występują aktualnie urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 81
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
W obowiązującej Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju KPZK-2030 stwierdzono, że jednym z elementów wsparcia dla dywersyfikacji źródeł energii mającym także pozytywne skutki dla zmniejszania emisji CO2 jest zwiększenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Stwierdzono również, że ze względu na klimat Polski przy obecnych możliwościach technologicznych mniejsze znaczenie będzie miała produkcja energii elektrycznej z energii słonecznej, przy dużym znaczeniu energii solarnej do produkcji ciepła.
Z analizy danych zawartych w KPZK-2030 (mapa 20 – Zasoby energii odnawialnej) można przyjąć, że obszar Jejkowic znajduje się w granicach stref niekorzystnych dla urządzeń energii uzyskiwanej z wiatru, ale w granicach najlepszych warunków dla rozwoju energetyki słonecznej.
W planie zagospodarowania województwa śląskiego (mapa 21) obszar gminy ujęto w obszarach o korzystnych warunkach do produkcji energii z biomasy.
Znaczenie mogą mieć kolektory słoneczne stosowane do wspomagania instalacji grzewczych (instalacje te znajdują uzasadnienie ekonomiczne oraz ekologiczne), a także pompy ciepła i kolektory gruntowe. Wytwarzanie energii cieplnej z wykorzystaniem kolektorów słonecznych stosuje się z reguły w indywidualnych gospodarstwach domowych oraz na obiektach gminnych i produkcyjnych.
2.15 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH
Dla obszaru gminy Plan 2020+ przewiduje lokalizację inwestycji publicznych:
1. Inwestycji celu publicznego postulowanych przez samorząd województwa, ustalonych w dokumentach przyjętych przez Sejmik Województwa Śląskiego (Tabela nr 8).
- Budowa spójnej sieci dróg/tras rowerowych; - Budowa centrów przesiadkowych.
Są to inwestycje wynikające ze Strategii Rozwoju Systemu Transportu Województwa Śląskiego i wpisane do Planu 2020+ jako inwestycje dotyczące obszaru całego województwa, aby umożliwić ich realizację.
2. Inwestycji celu publicznego zależnych od podmiotów innych niż samorząd województwa, ustalone w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwego ministra lub sejmik województwa (Tabela nr 9) - modernizacja i rewitalizacja linii kolejowych tu "Prace na liniach kolejowych nr 140, 148, 157, 159, 173, 689, 691 na odcinku Chybie - Żory - Rybnik - Nędza".
2.16 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYMAGAŃ OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ
Uwarunkowania wynikające z wymagań ochrony przeciwpowodziowej zostały opisane w rozdziale 2.4.3 Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe. Na terenie gminy nie występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, natomiast w dolinach cieków może dochodzić do lokalnych podtopień. Zasięgi wód powodziowych nie wkraczają na obszary zabudowane, nie mniej jednak w dalszym ciągu należy prowadzić politykę przestrzenną, która polegać będzie na nie wprowadzaniu zabudowy w obręb dolin cieków.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 82
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
CZĘŚĆ B - III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
3.1 KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW
Wizja rozwoju, to pożądany obraz przyszłej sytuacji odnoszącej się do następnych pokoleń. Wizja rozwoju to również określenie wyzwań, przed którymi stoi gmina oraz ich cele rozwoju. Ustala się, że w polityce przestrzennej na obszarze gminy Jejkowice należy dążyć do następującej wizji rozwoju:
GMINA WYKORZYSTUJĄCA POŁOŻENIE I WARTOŚCI PRZYRODNICZE DLA ROZWOJU TERENÓW MIESZKANIOWYCH, DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH ORAZ AKTYWIZACJI TERENÓW DLA RÓŻNYCH FORM REKREACJI
Osiągnięcie powyższego obrazu prowadzone będzie poprzez dążenie do osiągania następujących celów strategicznych:
Stworzenie sprzyjających warunków dla aktywizacji gospodarczej i usługowej C1
Porządkowanie układu osadniczego gminy, przy uwzględnieniu naturalnych zagrożeń C2
Ochrona wartości przyrodniczych i poprawa ich atrakcyjności poprzez tworzenie C3 różnych form wypoczynku i rekreacji
Osiąganie powyższych celów strategicznych przy uwzględnianiu zasad określonych w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 oraz ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego prowadziło będzie do następujących zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów:
C1 Stworzenie sprzyjających warunków dla aktywizacji gospodarczej i usługowej:
- kontynuacja urbanizacji i koncentracji usług w centrum gminy,
- w otoczeniu „Centrum Gminy” na terenach wyznaczonych w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego realizowane będą obiekty o wysokiej jakości przestrzeni miejskiej i walorach kompozycyjnych,
- wyznaczenie nowych obszarów aktywności gospodarczych,
- uzbrojenie nowych terenów inwestycyjnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 83
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
C2 Porządkowanie układu osadniczego gminy, przy uwzględnieniu naturalnych zagrożeń:
przyjmując, że układ osadniczy gminy tworzą bardzo zróżnicowane typy jednostek osadniczych (jednostka osadnicza to wyodrębniony przestrzennie zbiór budynków mieszkalnych tworzących środowisko życia ich mieszkańców ) – polityka przestrzenna gminy prowadzona będzie w kierunku wypełniania istniejącej struktury jednostek osadniczych i ograniczenia dalszego rozpraszania się zabudowy. Tereny zagrożeń powodziowych wyłączone będą z możliwości zabudowy. Będzie to zgodne z zasadami określonymi w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz w ustaleniu planu zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego, w którym wskazano, że rozpraszanie się zabudowy jest głównym zagrożeniem dla spójności układów osadniczych i racjonalnego ich wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną. W polityce przestrzennej gminy utworzone będą obszary, których przekształcenia będą sprzyjały nadaniu pozytywnego aspektu tego zjawiska.
Ochrona wartości przyrodniczych i poprawa ich atrakcyjności poprzez tworzenie C3 różnych form wypoczynku i rekreacji: - dążenie do maksymalnej poprawy stanu czystości wód powierzchniowych, poprzez rozbudowę systemu kanalizacyjnego,
- dążenie do zapewnienia ciągłości elementów środowiska przyrodniczego,
- ustanowienie prawnych form ochrony wartości przyrodniczych występujących na terenie gminy,
- wyznaczenie terenów dla funkcji rekreacyjno – sportowej z dużym udziałem zieleni,
- stworzenie systemu ścieżek spacerowych, rowerowych i tras narciarstwa biegowego wzdłuż doliny cieku Gzel,
- ochrona istniejących obszarów leśnych, dążenie do ich utrzymania w dobrej kondycji i czystości.
Ponadto przy formułowaniu wizji gminy oraz celów rozwoju kierowano się między innymi następującymi generalnymi zasadami gospodarowania przestrzenią zapisanymi w planie zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego:
- przestrzenią trzeba gospodarować oszczędnie, - otwarte tereny zielone i wody są pełnoprawnymi formami użytkowania terenu i stanowią zielono-niebieską infrastrukturę regionu, a nie rezerwę inwestycyjną pod infrastrukturę techniczną,
- strefa mieszkaniowa i strefa aktywności gospodarczej mają mieć zwartą strukturę, a wielkość strefy musi być rezultatem kompromisu między opłacalnością ekonomiczną i wymogami kształtowania przyjaznej przestrzeni,
- granice jednostek przestrzennych mają być czytelne tak, aby równocześnie spełnione mogły być wymogi indywidualnej tożsamości i ponadlokalnej spójności.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 84
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.2 KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY PRZEZNACZONE POD ZABUDOWĘ ORAZ TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY
Planuje się, że rozwój gminy Jejkowice w kierunku założonych w pkt 3.1. wizji i celów rozwoju, prowadzony będzie w obszarach polityki przestrzennej, przy założeniu poniższej ich struktury przestrzennej oraz przyjęciu poniższych wskaźników dotyczących zagospodarowania i użytkowania terenów.
Obszar polityki przestrzennej to obszar, którego cechy geograficzne, stan zagospodarowania, uwarunkowania rozwoju oraz założony w studium kierunek zagospodarowania oraz użytkowania pozwalają na jego wydzielenie w przestrzeni gminy.
Zakłada się, że polityka przestrzenna prowadzona będzie w następujących obszarach określonych na rysunku studium Nr 2 – „Ustalenia studium – kierunki zagospodarowania przestrzennego” – następującymi symbolami:
MN obszary zespołów zabudowy mieszkaniowej
UC obszary centrum gminy
OZU obszary zespołów i obiektów usługowych
ORS obszary rekreacyjno – sportowe
AG obszary aktywności gospodarczej
OR obszary rolne wyłączone z zabudowy
OL obszary lasów i zadrzewień wyłączone z zabudowy
OZŁ obszary zieleni łęgowej, dolin rzek i potoków wyłączone z zabudowy
OZC obszar cmentarza
KD korytarze komunikacyjne podstawowego układu komunikacji drogowej gminy
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 85
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Wskazanie w przestrzeni gminy wydzielenia powyższych jednostek urbanistycznych określa model rozwoju przestrzennego gminy pokazany na poniższym schemacie graficznym.
W układzie całej gminy powyższe jednostki obejmują następujące powierzchnie:
Rodzaj Powierzchnia % obszaru Nazwa obszaru lub korytarza powierzchni lub [ha] ogólnej gminy korytarza
MN obszary zespołów zabudowy mieszkaniowej 248,99 33,24
UC obszary centrum gminy 11,61 1,52
OZU obszary zespołów i obiektów usługowych 4,14 0,54
ORS obszary rekreacyjno – sportowe 11,34 1,49
AG obszary aktywności gospodarczej 23,03 3,03
OR obszary rolne wyłączone z zabudowy 62,34 8,30
obszary lasów i zadrzewień wyłączone OL 225,89 29,76 z zabudowy
obszary zieleni łęgowej, dolin rzek i potoków OZŁ 140,47 18,75 wyłączone z zabudowy
OZC obszar cmentarza 1,79 0,23
korytarze komunikacyjne podstawowego układu KD 22,94 3,02 komunikacji gminy
tereny kolei – tereny zamknięte 9,0 1,2
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 86
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Poza szczegółowymi ustaleniami studium zestawionymi poniżej dla poszczególnych obszarów polityki przestrzennej i korytarzy obowiązują ustalenia ogólne zestawione w poniższym tekście.
Zastosowana w ustaleniach określenia i wskaźniki oznaczają:
- wskaźnik intensywności zabudowy – to wskaźnik powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej (definicja działki budowlanej zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami),
- zabudowa zagrodowa – to w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, budowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leśnych,
- zabudowa agroturystyczna – to gospodarstwo rolne z możliwością zakwaterowania i wyżywienia przybyłych osób w połączeniu z atrakcyjnymi formami spędzenia wolnego czasu,
- minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki – to minimalny udział procentowy powierzchni gruntu rodzimego oraz wód powierzchniowych, a także 50 % sumy powierzchni tarasów i stropodachów nie mniejszej niż 10 m2 urządzonych jako trawniki lub kwietniki na podłożu zapewniającym im naturalną wegetację, w odniesieniu do działki budowlanej.
- minimalna liczba miejsc parkingowych dla samochodów osobowych – to minimalna liczba miejsc parkingowych, która została podana dla poszczególnych kategorii użytkowania terenów,
- zieleń urządzona – to parki, ogrody, zieleń towarzysząca obiektom budowlanym, zieleńce, arboreta, alpinaria, grodziska, kurhany ,
- tereny zabudowane – to tereny określone na rysunku studium Nr 2, które w czasie sporządzania niniejszego studium zabudowane były obiektami budowlanymi. Do terenów zabudowanych zaliczono bezpośrednie otoczenie obiektów, dojazdy, parkingi, itp.,
- zabudowa uzupełniająca – to zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna z budynkami towarzyszącymi, jaką można realizować zgodnie z ustaleniami studium na obszarach UC polityki przestrzennej w uzupełnieniu zabudowy istniejącej.
3.2.1 Ustalenia ogólne dotyczące kierunków i wskaźników zagospodarowania oraz użytkowania terenów
UO1 W celu zapewnienia elastyczności w stosowaniu ustaleń studium, zakłada się możliwość tolerancji wskazanych w ustaleniu UO.3 wskaźników urbanistycznych w zakresie 30 % ich wartości.
UO2 Dopuszcza się przy tworzeniu regulacji w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, interpretację wydzielenia poszczególnych ustalonych w studium obszarów polityki przestrzennej, jeżeli jest to uzasadnione warunkami i potrzebami lokalnymi oraz cechami terenów oraz pod warunkiem, że nie naruszony zostanie generalny ustalony w studium kierunek zagospodarowania przestrzennego w danym obszarze polityki przestrzennej. W przypadkach sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ustala się możliwość zachowania przepisów obowiązujących w planach miejscowych na dzień uchwalenia studium, nawet w przypadkach gdy niniejsze studium
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 87
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
ustala dla terenów objętych tymi planami inne kierunki i zasady zagospodarowania przestrzennego. Możliwe to będzie jednak tylko w sytuacjach, gdy nie będzie to kolizyjne z planowanym rozwojem systemu komunikacyjnego gminy oraz gdy tereny wskazane w planach do zabudowy nie będą wykluczone z zabudowy na podstawie map ryzyka powodziowego, które sporządzone będą przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
UO3 Dla wyliczenia chłonności terenów wskazanych do zabudowy oraz potrzeb w zakresie ich obsługi ustala się następujące wskaźniki urbanistyczne jako wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:
UO3.1 Maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy:
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej – 40% dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej – 50% dla zabudowy usługowej – 50% dla zabudowy przemysłowo-składowej – 60% UO3.2 Minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej:
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej – 50 % dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej – 35%
dla zabudowy usługowej – 40 % dla zabudowy przemysłowo-składowej – 25 % UO3.3 Maksymalna wysokość zabudowy podana w metrach i w liczbie kondygnacji:
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – 10,5/2,5 oraz w przypadku przebudowy budynków istniejących – 12,5/3 dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – 15/4 dla zabudowy mieszkaniowo-usługowej – 12/3 dla zabudowy usługowej – 15/4
d) dla zabudowy produkcyjnej – 12/3
e) dla budowli – 18
UO4 W ramach poszczególnych obszarów polityki przestrzennej ustalonych w studium, zakłada się możliwość zachowania istniejącego użytkowania i przeznaczenia terenów.
UO5 Przy lokalizacji nowych obiektów budowlanych należy zachować następujące minimalne ich odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi.
Dla budynków związanych ze stałym pobytem ludzi odległości powyższe należy zwiększyć w zależności od wartości hałasu jakie będą występowały na danych drogach.
UO6 Na terenach zabudowanych pokazanych na rysunku studium Nr 2 ustala się możliwość zachowania dotychczasowego przeznaczenia obiektów budowlanych lub ich przekształcenie w kierunku zgodnym ze wskazaniem studium.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 88
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.2.2 Ustalenia dotyczące przeznaczeń i wskaźników zagospodarowania i użytkowania terenów poszczególnych obszarów polityki przestrzennej
W poniższych tabelach zestawiono kierunki zagospodarowania poszczególnych obszarów polityki przestrzennej wyrażające koncepcję rozwoju struktury przestrzennej gminy.
Poza wskazaniami dotyczącymi wiodącego, przeważającego kierunku zagospodarowania poszczególnych obszarów w zestawieniach określono również wskaźniki zagospodarowania i użytkowania terenów jako wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Wybór przeznaczenia terenu we wskazanym obszarze polityki przestrzennej nastąpi w planach zagospodarowania przestrzennego przy uwzględnieniu warunków i potrzeb lokalnych oraz przy zachowaniu braku kolizji pomiędzy funkcją mieszkaniową, usługową i przemysłową.
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów MN – obszar Ustala się mieszkaniowy II.1 zespołów kierunek zagospodarowania Zgodnie z ustaleniami ogólnymi zabudowy przestrzennego UO3.1÷UO3.3, przy czym minimalna mieszkaniowej z przewidywanymi powierzchnia działki budowlanej nie powinna przeznaczeniami terenów: być mniejsza niż 700 m2. I.1 II.2 Tereny zabudowy Minimalna ilość miejsc parkingowych: mieszkaniowej jednorodzinnej - 1 miejsce na 1 mieszkanie i wielorodzinnej. - dla obiektów handlowych – 20 miejsc na 1000 m2 powierzchni sprzedaży I.2 - 12 miejsc na 100 miejsc w gastronomii Tereny zabudowy zagrodowej i agroturystycznej na terenach - dla obiektów gastronomii – 20 miejsc na bezpośrednio graniczących 100 miejsc w lokalu z terenami rolnymi. - biura – 15 miejsc na 100 zatrudnionych I.3 II.3 Obiekty, budynki, Ochrona wartości kulturowych pomieszczenia i tereny i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz usługowe, oraz aktywności 3.11 ustaleń studium. gospodarczych o nieuciążliwym II.4 oddziaływaniu na otoczenie. Ograniczyć możliwość realizacji I.4 przedsięwzięć mogących zawsze znacząco Zieleń urządzona. oddziaływać na środowisko, znajdujących się I.5 bezpośrednio w sąsiedztwie terenów mieszkaniowych Parkingi i garaże.
I.6 Obiekty, urządzenia i sieci infrastruktury technicznej i komunalnej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 89
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów UC – obszary Ustala się usługowy kierunek II.1 centrum gminy zagospodarowania z preferencją Zgodnie z ustaleniami ogólnymi dla usług ogólnogminnych UO3.1÷UO3.3, przy czym minimalna i z przewidywanymi powierzchnia działki budowlanej nie powinna dopuszczalnymi być mniejsza niż 700 m2. przeznaczeniami terenów: II.2 I.1 Minimalna ilość miejsc parkingowych: Obiekty usługowe. - 1 miejsce na 1 mieszkanie I.2 - dla obiektów handlowych – 20 miejsc na Obiekty usługowo- 1000 m2 powierzchni sprzedaży mieszkaniowe, obiekty - 12 miejsc na 100 miejsc w gastronomii mieszkaniowe w uzupełnieniu ciągów i kwartałów zabudowy - dla obiektów gastronomii – 20 miejsc na istniejącej. 100 miejsc w lokalu I.3 - biura – 15 miejsc na 100 zatrudnionych Zabudowa uzupełniająca. II.3 I.4 Ochrona wartości kulturowych i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz Możliwość zachowania 3.11 ustaleń studium. istniejącego użytkowania oraz zagospodarowania terenów. II.4 Ograniczyć możliwość realizacji I.5 przedsięwzięć mogących zawsze znacząco Tereny usługowe i sportowo- oddziaływać na środowisko, znajdujących się rekreacyjne. bezpośrednio w sąsiedztwie terenów I.6 mieszkaniowych. Zieleń urządzona. I.7 Ulice i parkingi. I.8 Place i ciągi ruchu pieszego. I.9 Obiekty, urządzenia i sieci infrastruktury technicznej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 90
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów OZU – obszary Ustala się usługowy kierunek II.1 zespołów zagospodarowania przestrzen- Zgodnie z ustaleniami ogólnymi i obiektów nego z przewidywanymi UO3.1÷UO3.3. usługowych przeznaczeniami terenów: II.2 I.1 Minimalna ilość miejsc parkingowych: Obiekty, budynki - 1 miejsce na 1 mieszkanie i pomieszczenia usługowe, obiekty i tereny sportowo- - dla biur i urzędów 15 na 100 rekreacyjne. zatrudnionych I.2 - dla obiektów handlowych 20 miejsc na 1000 m2 powierzchni sprzedaży, Zabudowa mieszkaniowa w uzupełnieniu budynków - dla gastronomii 15 miejsc na 100 miejsc, i terenów usługowych, oraz - dla hoteli – 2 miejsca na 10 miejsc możliwość zachowania hotelowych, istniejącej zabudowy - dla obiektów produkcyjnych 20 miejsc na mieszkaniowej. 100 zatrudnionych. I.3 II.3 Obiekty i pomieszczenia Ochrona wartości kulturowych produkcyjne oraz obsługi i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz komunikacji drogowej i 3.11 ustaleń studium. kolejowej. II.4 I.4 Ograniczyć możliwość realizacji Ulice i parkingi. przedsięwzięć mogących zawsze znacząco I.5 oddziaływać na środowisko, znajdujących się bezpośrednio w sąsiedztwie terenów Sieci, urządzenia i obiekty mieszkaniowych. infrastruktury technicznej i komunalnej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 91
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa I. Kierunki zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej gminy do miejscowych planów polityki – przeznaczenie terenów zagospodarowania przestrzennego przestrzennej ORS – obszary Ustala się rekreacyjno - sportowy II.1 rekreacyjno - kierunek zagospodarowania Maksymalna wysokość zabudowy: sportowe z przewidywanymi - 14,5 m, przy czym dopuszcza się przeznaczeniami dopuszczalnymi: możliwość lokalizacji dominant I.1 przestrzennych w formie wież Budynki dla uprawiania sportu, i platform widokowych oraz urządzeń rekreacji, służące wypoczynkowi rekreacyjno - sportowych i turystyce, a także towarzyszące II.2 im usługi gastronomiczne, Maksymalna powierzchnia zabudowy hotelowe i handlowe oraz budynki obiektami na obszarach ORS nie może inwentarskie związane z rekreacją przekroczyć 10 % powierzchni całego (jazda konna, mini ZOO, itp.). obszaru wskazanego w studium dla tego I.2 przeznaczenia. Na obszarach ORS Urządzenia służące do uprawiania minimalna powierzchnia zieleni nie może sportu takie jak: trasy narciarstwa być mniejsza niż 50 %. biegowego, baseny, pływalnie, II.3 boiska piłkarskie oraz inne Ochrona wartości przyrodniczych urządzenia do uprawiania sportu i kulturowych zgodnie z pkt 3 i pkt 4 i rekreacji, w tym również wieże ustaleń studium. widokowe. II.4 I.3 Minimalna ilość miejsc parkingowych: Obiekty i urządzenia umożliwiające parkowanie samochodów oraz - 10 miejsc na 100 użytkowników przechowywanie sprzętu dla obiektów rekreacyjno - sportowych, uprawiania sportu i rekreacji. - 20 miejsc na 100 miejsc użytkowych I.4 na terenach rekreacji i sportu, 2 Sieci i obiekty infrastruktury - 10 miejsc na 1000 m powierzchni technicznej. użytkowej usług gastronomii i handlu. I.5 Obiekty, urządzenia i instalacje związane z oświetleniem terenów rekreacyjno - sportowych, szlaki turystyczne i dla jazdy konnej. I.6 Możliwość zachowania rolniczego wykorzystania terenów. I.7 Zachowanie, modernizacja i wymiana kubatury istniejących budynków z możliwością ich rozbudowy do 30 % istniejącej kubatury.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 92
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol II. Wskaźniki zagospodarowania I. Kierunki zagospodarowania i nazwa i użytkowania terenów – struktury przestrzennej obszaru wytyczne do miejscowych planów gminy – przeznaczenie polityki zagospodarowania terenów przestrzennej przestrzennego AG – obszary Ustala się wielofunkcyjny kierunek II.1 aktywności zagospodarowania przestrzennego Zgodnie z ustaleniami ogólnymi gospodarczej dla różnych form aktywności UO3.1÷UO3.3. gospodarczych z przewidywanymi przeznaczeniami terenów II.2 wymagających zagospodarowania Minimalna ilość miejsc parkingowych: w uporządkowanych niekolizyjnych - 1 miejsce na 1 mieszkanie relacjach: - dla obiektów handlowych 30 miejsc na I.1 1000 m2 powierzchni sprzedaży, Obszary działalności usługowej - dla biur i urzędów – 35 miejsc na 100 handlu i różnego typu zatrudnionych, wytwórczości, - dla gastronomii – 20 miejsc na 100 I.2 miejsc Obiekty usług administracji, - dla hoteli – 4 miejsca na 10 miejsc gastronomii, rzemiosła i kultury, hotelowych hotele, motele. - dla zakładów produkcyjnych, składów, I.3 magazynów – 20 miejsc na 100 Obiekty przemysłowe, bazy składy, zatrudnionych, magazyny, centra logistyczne. - centra logistyczne – 40 miejsc na 1000 I.4 m2 powierzchni logistycznej. Zabudowania magazynowo- II.3 składowe, usługowe Ochrona wartości kulturowych i mieszkaniowe związane i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 z produkcją rolną oraz 3.11 ustaleń studium. I.5 II.4 Obiekty i urządzenia obsługi Ograniczyć możliwość realizacji komunikacji kołowej oraz garaże. przedsięwzięć mogących zawsze znacząco I.6 oddziaływać na środowisko, znajdujących Parkingi . się bezpośrednio w sąsiedztwie terenów I.7 mieszkaniowych. Zieleń urządzona, drogi wewnętrzne, chodniki. I.8 Rolnicze wykorzystanie terenów w formie upraw polowych oraz łąk i pastwisk. I.9 Obiekty, urządzenia i sieci infrastruktury technicznej i komunalnej. I.10 Możliwość zachowania dotychczasowego użytkowania terenów. I.11 Tymczasowe składowanie odpadów komunalnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 93
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania Symbol zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne i nazwa struktury przestrzennej do miejscowych planów obszaru gminy – zagospodarowania przestrzennego polityki przeznaczenie terenów przestrzennej OR – obszary Ustala się rolniczy kierunek II.1 rolne zagospodarowania przestrzen- Ochrona wartości kulturowych wyłączone nego z przewidywanymi i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz z zabudowy przeznaczeniami terenów: 3.11 ustaleń studium. I.1 Uprawy polowe, ogrodnicze, gospodarka hodowlana ryb w istniejących i nowych stawach. I.2 Łąki, pastwiska i zadrzewienia. I.3 Zachowanie, modernizacja i wymiana kubatury istniejących budynków z możliwością ich rozbudowy do 30 % istniejącej kubatury. I.4 Drogi gruntowe i dojazdy do pól, trasy rowerowe, szlaki turystyczne i spacerowe. I.5 Sieci i urządzenia oraz budowle infrastruktury technicznej i komunalnej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 94
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów OL – obszary Ustala się przyrodniczy kierunek II.1 lasów zagospodarowania przestrzen- Ochrona wartości kulturowych i zadrzewień nego z przewidywanymi i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz wyłączone przeznaczeniami terenów: 3.11 ustaleń studium. z zabudowy I.1 Lasy, grunty leśne i zadrzewienia. I.2 Zalesienia i zadrzewienia terenów. I.3 Zachowanie i modernizacja istniejących budynków bez możliwości rozbudowy. I.4 Drogi leśne, trasy rowerowe, obiekty i urządzenia, których lokalizacja jest zgodna z ustawą o lasach, oraz istniejące drogi, ciągi pieszo-jezdne. I.5 Sieci i urządzenia infrastruktury technicznej i komunalnej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 95
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów OZŁ – obszary Ustala się przyrodniczy kierunek II.1 zieleni łęgowej zagospodarowania Ochrona wartości kulturowych dolin rzek przestrzenne-go z i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz i potoków przewidywanymi 3.11 ustaleń studium. wyłączone przeznaczeniami terenów: z zabudowy I.1 Zieleń łęgowa. I.2 Zadrzewienia. I.3 Zbiorniki wodne, stawy i inne formy wód powierzchniowych wraz z obiektami związanymi z hodowlą ryb. I.4 Drogi dojazdowe, ciągi pieszo- jezdne, trasy i ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne i spacerowe. I.5 Zachowanie budynków istniejących z możliwością ich modernizacji. I.6 Sieci i urządzenia infrastruktury technicznej oraz obiekty i urządzenia związane z gminnym systemem oczyszczania ścieków.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 96
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów OZC teren Cmentarze. II.1 cmentarza I.1 Ochrona wartości kulturowych Nowe miejsca pochówku. i przyrodniczych zgodnie z pkt 3.3 i 3.4 oraz 3.11 ustaleń studium. I.2 Zieleń urządzona. I.3 Obiekty uzupełniające podstawowe użytkowanie – domy pogrzebowe, kaplice, obiekty gospodarcze i usługowe. I.4 Ulice dojazdowe i wewnętrzne, parkingi dla samochodów osobowych i autobusów. I.5 Dojazdy, parkingi, budowle, sieci i urządzenia infrastruktury technicznej i komunalnej.
Symbol I. Kierunki II. Wskaźniki zagospodarowania i nazwa zagospodarowania i użytkowania terenów – wytyczne obszaru struktury przestrzennej do miejscowych planów polityki gminy – zagospodarowania przestrzennego przestrzennej przeznaczenie terenów KD – korytarze Ustala się komunikacyjny II.1 komunikacyjne kierunek zagospodarowania W planach miejscowych dopuszcza się podstawowego przestrzennego zmiany przebiegów ciągów drogowych układu z przewidywanymi w trakcie ich modernizacji poprzez ich komunikacji przeznaczeniami terenów: dostosowanie do warunków terenowych drogowej I.1 i stanu zagospodarowania terenów. Zachowanie istniejących dróg powiatowych i gminnych. I.2 Zachowanie istniejących linii kolejowych. I.3 Możliwość zachowania i budowy sieci i urządzeń infrastruktury technicznej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 97
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.3 OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
Ochrona przyrody i krajobrazu
W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy: a) przeciwdziałać rozpraszaniu się zabudowy w celu ochrony występujących tu kompleksów rolnych i leśnych, b) zaplanować rozwój urbanistyczny w zespołach i kompleksach uporządkowanych przestrzennie, c) chronić przed zabudową tereny stanowiących korytarze ekologiczne (doliny cieków, pola i łąki, tereny leśne, parki), d) zachować istniejące i tworzyć nowe zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne.
Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych
W zakresie ochrony systemu wód powierzchniowych tworzonego przez cieki układu hydrograficznego potoku Gzel oraz wód podziemnych ustala się: a) ograniczanie zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie systemu wód powierzchniowych bez uregulowanej gospodarki ściekowej; b) ograniczanie funkcji rolniczej w zakresie upraw rolniczych w bezpośrednim sąsiedztwie systemu wód powierzchniowych na rzecz użytków zielonych; c) zachowanie oraz odtworzenie integralnej sieci cieków wodnych; d) wprowadzanie zapisów oraz kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej w sposób ograniczający stopień regulacji cieków i zbiorników wodnych; e) wprowadzanie zapisów przeciwdziałających zanieczyszczeniu wód powierzchniowych i podziemnych na terenach nie posiadających kanalizacji; f) zakaz lokalizowania zabudowy i innych działalności wywołujących degradację szaty roślinnej w strefie do 5 m od linii brzegowej cieków i zbiorników wodnych; g) zakaz grodzenia nieruchomości w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegowej cieków i zbiorników wodnych; h) wprowadzanie zapisów oraz kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej umożliwiającej w sposób optymalny rozbudowę systemu kanalizacji.
Ochrona powietrza
Na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy ustalić: a) zapisy gwarantujące stosowanie proekologicznych wysokosprawnych instalacji wytwarzania energii cieplnej, charakteryzujących się brakiem lub niską emisją substancji do powietrza; b) wprowadzanie zapisów umożliwiających realizację termomodernizacji budynków; c) kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej ograniczającej nadmierny ruch samochodowy na terenach zabudowanych, w szczególności z funkcją mieszkalną oraz usług sportu i rekreacji; d) kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz systemu komunikacyjnego w sposób ograniczający skutki związane z ruchem tranzytowym.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 98
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem niejonizującym
Ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem niejonizującym wymaga podjęcia następujących działań: a) określanie standardów akustycznych zgodnie z przepisami odrębnymi dla poszczególnych kategorii terenów; b) strefowanie zabudowy, tj. w sąsiedztwie źródeł ponadnormatywnego odziaływania akustycznego lokalizowanie funkcji, dla których nie zostały ustalone standardy akustyczne zgodnie z przepisami odrębnymi lub będzie możliwe ich dotrzymanie; c) lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej w odległościach od ciągów komunikacyjnych zapewniających ograniczenie uciążliwości przez nie generowanych; d) stosowanie barier i przegród akustycznych od ciągów komunikacyjnych, ograniczających generowane przez nie uciążliwości; e) planowanie zieleni stanowiącej izolację na styku funkcji konfliktowych pod względem akustycznym; f) planowanie ciągów komunikacyjnych w sposób umożliwiający realizację nawierzchni generującej minimalną uciążliwość akustyczną; g) kształtowanie funkcji w sposób eliminujący lokalizowanie zabudowy w granicach pól elektromagnetycznych od linii średniego i wysokiego napięcia oraz stacji elektromagnetycznych; h) ograniczanie w sposób zgodny z przepisami odrębnymi lokalizacji anten telefonii komórkowej; i) uwzględnienie zjawisk związanych z promieniowaniem niejonizującym
Złoża kopalin i warunki ich eksploatacji
1. Zgodnie z ustawą Prawo górnicze i geologiczne w studium ujawniono następujące udokumentowane złoża, obszary i tereny górnicze:
Tabela 30 - Udokumentowane złoża na terenie gminy Jejkowice
Złoże/ Powierzchnia Obszar Górniczy/ ID [ha]/Zasoby Teren górniczy/ Kopalina Stan zagospodarowania/uwagi Midas geologiczne Powierzchnia bilansowe [ha}
Jejkowice /
9525 Węgiel kamienny 4579 ha/ Złoże rozpoznane wstępnie
166245 tys. ton Złoże rozpoznane szczegółowo Rydułtowy 1/ Eksploatację złoża prowadzi KWK ROW Ruch Rydułtowy. 6234 ha/ 18592 Węgiel kamienny I Rydułtowy II Wyznaczono obszar i teren 1158570 tys. górniczy, ale obecnie eksploatacja ton nie jest prowadzona pod terenem gminy
Granice złóż przedstawiono na rysunku Studium Nr 2.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 99
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2. Szczegółowe informacje na temat wykazanych w tabeli złóż kopalin – część „A”: rozdział: 2.4. Stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego: 2.4.7 Zasoby naturalne.
3. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy ujawniać udokumentowane złoża kopalin oraz uwzględniać aktualne czynniki geologiczno-górnicze związane z eksploatacja prowadzoną w obszarach i terenach górniczych.
4. Eksploatacja kopalin nie może naruszyć przeznaczenia terenu określonego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Prawne formy ochrony wartości przyrodniczych
1. Na terenie gminy w myśl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku utworzono następujące formy ochrony przyrody:
Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich” wraz z otuliną utworzony na drodze Rozporządzenia Wojewody Katowickiego Nr 181/93 z dnia 23 XI 1993 r. (Dz. U. Woj. Katowickiego z 1993 r. Nr 15, poz. 130). W roku 2000 na wniosek Elektrociepłowni Rybnik nastąpiła zmiana granic parku na podstawie Rozporządzenia Wojewody Śląskiego Nr 37/2000 z dnia 28 września 2000 ( Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2000 r. nr 35, poz. 548).
2. W mpzp należy respektować ograniczenia nałożone przez rozporządzenia powołujące te formy ochrony przyrody.
3. Gmina Jejkowice posiada duży potencjał przyrodniczy związany z doliną potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic. Zaleca się wyznaczenie obszarowej form ochrony przyrody (obszar chronionego krajobrazu "Dolina Potoku Gzel") w celu ochrony najcenniejszych na terenie gminy siedlisk oraz ochronę tego terenu przed zabudową.
3. Zaleca się wyznaczenie obszarowych form ochrony przyrody i ustalenie dla nich indywidualnych form ochrony dla obszarów o cennych wartościach przyrodniczych, zgodnie z przepisami odrębnymi, w zależności od potrzeb, uwarunkowań lokalnych i możliwości oraz nowych odkryć przyrodniczych na terenie gminy.
4. Chronić przed zabudową należy w szczególności te siedliska o których jest mowa w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. z 2001 r. nr 92 poz. 1029) oraz te które wypełniają ustawową definicję użytku ekologicznego.
3.4 OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ
Jak wynika z treści zapisów pkt 2.5.3 niniejszego dokumentu na obszarze gminy Jejkowice występują 3 zabytki nieruchome oraz 1 stanowisko archeologiczne. Żaden z tych zabytków nie jest wpisany do rejestru zabytków.
Na obszarze gminy nie występują obiekty, które mogą zostać zaliczone do obiektów dóbr kultury współczesnej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 100
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Na obszarze gminy nie stwierdzono występowania krajobrazów priorytetowych określonych przez audyt krajobrazowy.
Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków dokonywana więc będzie poprzez:
- ochronę poprzez ustanowienie stref konserwatorskich,
- zapisy w planach miejscowych dotyczących obiektów wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków.
W studium ustalono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego poprzez ustanowienie strefy „E” – ochrony ekspozycji.
W studium wskazano również obiekty wskazane do wpisu do gminnej ewidencji zabytków.
Ustala się, że ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej będzie realizowaną poprzez:
1) utrzymanie istniejącej strefy ochrony ekspozycji,
2) utrzymanie i ochrona typowych domów charakterystycznych dla wsi podmiejskiej wzorowanych na budownictwie osiedli robotniczych, odznaczających się ceglaną elewacją posiadające detale ceglane w postaci nadproży i gzymsów stanowiące wartość kulturową dla gminy,
3) dokonywaną okresowo (co najmniej raz w trakcie kadencji Rady Gminy przez Gminną Komisję Urbanistyczno-Architektoniczną) analizę stanu oraz wartości estetycznych obiektów zrealizowanych i realizowanych obecnie oraz ich ewentualne zaliczenie w poczet dóbr kultury współczesnej, a także wpisanie do gminnej ewidencji zabytków.
3.4.1 Obiekty wskazane do wpisu do gminnej ewidencji zabytków
1. Cmentarz przy ulicy Niedobczyckiej,
2. Leśniczówka wraz z zespołem zabudowań przy ulicy Niewiadomskiej,
3. Karczma „Strzelec” przy ulicy Głównej.
4. Budynek przy ulicy Przed Koleją 4,
5. Kapliczka przy ulicy Sumińskiej 7,
6. Kapliczka przy ulicy Niewiadomskiej z 1938 r. murowana, sklepiona półkoliście,
7. Kapliczka przy skrzyżowaniu ulic Głównej i Prusa z 1898 r.,
8. Krzyż drewniany przy kapliczce przy skrzyżowaniu ulic Głównej i Prusa,
9. Krzyż Boża Męka z 1936 r. przy ulicy Głównej 30,
10. Krzyż Boża Męka fund. Wojaczkowie z 1925 r. przy ulicy Głównej 65,
11. Krzyż Boża Męka fund. F. Wieczorek z 1916r. przy ulicy Głównej na wysokości kościoła,
12. Krzyż Boża Męka fund. P. Sobik z 1903 r. przy skrzyżowaniu ulic Prusa i Niewiadomskiej,
13. Krzyż drewniany przy skrzyżowaniu ulic Głównej i Dworcowej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 101
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Ustalenia konserwatorskie:
- zachowanie, pielęgnacja oraz rewaloryzacja wyżej wymienionych obiektów,
- odnośnie obiektów architektonicznych zachować należy bryłę budynku, formę dachu, detale architektoniczne. W wypadku wymiany stolarki okiennej i drzwiowej należy nową wzorować na pierwotnym kształcie, podziałach i materiale,
- ochrona starodrzewu towarzyszącego obiektom,
- ochrona ekspozycji zabudowy i istniejących dominant jako priorytetowe w nowym zagospodarowaniu terenu,
- ustala się na terenie cmentarza ochronę układu kompozycyjnego i nagrobków,
- działalność inwestycyjna i remontowa oraz rozbiórka dóbr kultury wymagają opinii Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Generalnym celem objęcia ochroną konserwatorską gminy Jejkowice jest utrzymanie i zachowanie najbardziej wartościowych elementów zabytkowych, kulturowych oraz krajobrazowych regionu.
3.4.2 Strefa „E” – ochrony ekspozycji
Strefa obejmuje teren zespołu zabudowy Leśniczówki wraz z otoczeniem.
Postulaty konserwatorskie:
- zakaz likwidowania osi widokowych w rejonie zespołu,
- działalność na obszarach osi ekspozycji widokowej zabytków określa każdorazowo Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
3.4.3 Stanowiska archeologiczne
Zabytek archeologiczny wymieniony w 2.5.4 niniejszego dokumentu chroniony będzie poprzez poniższe ustalenia.
Uwzględnia się ochronę zabytku archeologicznego wymienionego w pkt 2.5.4 dokumentu studium w strefie konserwatorskiej OW o nazwie „strefa obserwacji archeologicznej” polegającą na realizacji poniższych zasad i zaleceń:
- przedmiotem ochrony są zabytki archeologiczne mogące znajdować się w strefie,
- celem ochrony jest zachowanie, zabytków archeologicznych,
- w strefie ustala się wszelkie budowlane prace ziemne należy prowadzić zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
- teren strefy obejmuje obszar zawarty w promieniu 40 m od stanowiska archeologicznego.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 102
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.5 KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
3.5.1 Komunikacja
W studium nie przewiduje się realizacji nowych ciągów drogowych o znaczeniu ponadlokalnym (drogi wojewódzkie i powiatowe), które zwiększyłyby możliwości powiązań gminy z obszarami zewnętrznymi.
Układ drogowy gminy tworzyły będą następujące ciągi drogowe, dla których wskazuje się następujące klasy i szerokości w liniach rozgraniczających do zachowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
- S5601 Nowa Wieś – Lyski – Sumina - Szczerbice – Jejkowice ulica Sumińska - klasa drogi „Z” - zbiorcza
- S5608 Sumina – Gaszowice – Szczerbice – Jejkowice ulica Główna - klasa drogi „Z” - zbiorcza
- S5620 Jejkowice ulica Niedobczycka
Tabela 31 - wykaz dróg powiatowych w gminie
Minimalna odległość Minimalna obiektów budowlanych od szerokość krawędzi jezdni Nazwa ciągu Podmiot Klasa drogi w liniach drogowego administrujący rozgraniczających poza w terenie [m] terenami zabudowy zabudowy
Powiatowy S5601 Zarząd Dróg „Z” - zbiorcza 20 8 20 Publicznych
Powiatowy S5608 Zarząd Dróg „Z” – zbiorcza 20 8 20 Publicznych
Powiatowy S5620 Zarząd Dróg „L” – lokalna 12 6 15 Publicznych
Drogi Gmina „L” – lokalna 12 6 15 gminne Jejkowice
Drogi Gmina „D” – 10 6 15 gminne Jejkowice dojazdowa
Zakłada się możliwość modernizacji powyższych dróg w zakresie poprawy ich parametrów technicznych oraz zachowania minimalnych szerokości w liniach rozgraniczających.
W wypadkach uzasadnionych trudnymi warunkami terenowymi lub istniejącym zagospodarowaniem, możliwe jest przyjęcie mniejszych szerokości dróg w liniach rozgraniczających niż podano w powyższej tabeli.
Zakłada się również możliwość rozbudowy układu dróg gminnych i wewnętrznych dla obsługi planowanej i istniejącej zabudowy.
W ramach obszarów polityki przestrzennej ZU – „zespołów obiektów usługowych” i AG – „aktywności gospodarczych”, zakłada się możliwość rozwoju zaplecza komunikacji drogowej.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 103
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Na rysunku studium Nr 2 - Ustalenia studium kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, wskazano planowane klasy dróg zasadniczego układu drogowego gminy.
W planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego dopuszcza się możliwość korekt i zmian przebiegu wskazanych ciągów drogowych jeżeli wynikało to będzie z uwarunkowań jakie pojawią się w trakcie sporządzenia tych planów.
W planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić następujące wytyczne studium wynikające z przepisów odrębnych dotyczących dróg publicznych wg klas ustalonych na rysunku studium Nr 3:
- minimalna szerokość w liniach rozgraniczających:
dla dróg klasy G - "główna" - 25,0 m
dla dróg klasy Z - "zbiorcza" - 20,0 m
dla dróg klasy L "lokalna" - 12,0 na terenach zabudowy i 15,0 m poza terenami zabudowy
- minimalna odległość budynków od krawędzi jezdni:
dla dróg klasy G - "główna" - 10,0 m na terenach zabudowy i 25,0 m poza terenami zabudowy
dla dróg klasy Z - "zbiorcza" - 8,0 m na terenach zabudowy i 20,0 m poza terenami zabudowy
dla dróg klasy L "lokalna" - 6,0 na terenach zabudowy i 15,0 m poza terenami zabudowy
W ramach systemu komunikacji drogowej ustala się następujące wskaźniki dla wyliczenia minimalnej ilości miejsc parkingowych w zależności od programu poszczególnych inwestycji:
zabudowa mieszkaniowa i zagrodowa - 1 miejsce na każde mieszkanie,
hotele - 0,5 miejsca na 1 pokój,
usługi handlu o powierzchni użytkowej do 400 m2 - 2 miejsca na każde 100 m2 powierzchni całkowitej,
sklepy o powierzchni użytkowej do 2000 m2 - 3 miejsca na każde 100 m2 powierzchni całkowitej,
obiekty sakralne - 0,5 miejsca na 10 miejsc siedzących,
restauracje, kawiarnie, bary - 2 miejsca na 10 miejsc konsumpcyjnych,
szkoły, przedszkola - 3 miejsca na 10 zatrudnionych,
przychodnie, prywatne praktyki lekarskie - 4 miejsca na każdy gabinet,
domy pomocy społecznej - 0,1 miejsca na każde miejsce,
obiekty biurowo-administracyjne - 2 miejsca na 100 m2 powierzchni użytkowej,
obiekty produkcyjne i obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych - 1,2 miejsca na 100 m2 powierzchni całkowitej,
małe zakłady produkcyjnej do 200 m2 - 1 miejsce na 100 m2 powierzchni całkowitej,
magazyny, centra logistyczne - 0,1 miejsca na 100 m2 powierzchni całkowitej,
obiekty sportowo-rekreacyjne - 5 miejsc na 100 użytkowników,
cmentarze - 0,3 miejsca na 1000 m2 powierzchni cmentarza,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 104
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
warsztaty samochodowe - 3 miejsca na 1 stanowisko obsługi.
W ramach wyliczonych parkingów należy zabezpieczyć miejsca przeznaczone na parkowanie pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową w ilościach nie mniejszych niż:
2 miejsca przy liczbie miejsc na parkingu do 15 miejsc,
4 miejsca przy liczbie miejsc na parkingu od 15 do 30 stanowisk.
Utrzymuje się istniejące powiązanie kolejowe gminy Rybnik z Suminą linią kolejowa nr 173 – dwutorową. Odbywa się na niej ruch pasażerski oraz towarowy.
Zgodnie z propozycjami PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Katowicach dopuszcza się możliwość zagospodarowania terenów i obiektów kolejowych dla funkcji usługowych przy zachowaniu podstawowych funkcji linii kolejowych dla obsługi komunikacji kolejowej.
Część terenów, na których istnieją linie kolejowe są terenami zamkniętymi zgodnie z Decyzją Nr 3 Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 24 marca 2014 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych.
Działki stanowiące te tereny zamknięte zestawiono w pkt 3.15 dokumentu.
Zakłada się utrzymanie istniejącej trasy rowerowej oraz jej modernizację. Zakłada się również możliwość budowy nowych odcinków tras i ścieżek rowerowych zwiększających możliwości przemieszczania się w gminie na rowerze oraz zwiększających bazę rekreacyjną gminy.
Należy wskazać miejsca infrastruktury tj. przystanki rowerowe, wiaty oznakowane i połączenia tras z lokalnymi atrakcjami. Bogata w lokalne zasoby, zarówno historyczne jak przyrodnicze, gmina będzie atrakcyjna dla turystów, poprzez połączenia zabytków i tradycji z elementami przyrody w formie szlaków turystycznych.
3.5.2 Zaopatrzenie w wodę
Utrzymuje się zaopatrzenie w wodę pitną z zewnętrznego systemu jakim jest system Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów dostarczanej bezpośrednio na teren gminy przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji z Rybnika.
Rozwój sieci rozdzielczej dotyczyć będzie szczególnie nowo zasiedlanych terenów mieszkaniowych, początkowo jako sieć końcówkowa, by w miarę zagęszczania się zabudowy przekształcać się w układ pierścieniowy, zapewniający bardziej wyrównane przepływy i ciśnienie. Dotyczy to również zabudowy stanu istniejącego. Utrzymuje się również tranzyt wody do Gminy Gaszowice.
3.5.3 Gospodarka ściekowa
Ścieki ze zurbanizowanej części gminy odprowadzane są na oczyszczalnię ścieków w Rybniku. Układ ten jest zdeterminowany poprzez zrealizowaną sieć kolektorów i pompowni, a dalszy rozwój może odbywać się poprzez wykonywanie przyłączy do sieci. W przypadku zagęszczenia się zabudowy leżącej poza wyznaczoną aglomeracją należy poszerzyć jej zasięg umożliwiając rozbudowę sieci głównych i przyłączy.
Terenie nie należące do aglomeracji wymagają rozwiązań indywidualnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 105
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.5.4 Zaopatrzenie w gaz
W 2019 roku ruszyła budowa sieci gazowej dając początek układu zaopatrującego mieszkańców w gaz sieciowy. Proces ten należy kontynuować tak w zakresie budowy sieci ulicznej jak i przyłączy. Utrzymuje się możliwość korzystania z gazu płynnego propan-butan tak dla przygotowania posiłków jak i ogrzewnictwa.
3.5.5 Zaopatrzenie w ciepło
W zakresie ciepłownictwa przyjmuje się różne kierunki działań obejmujące wytwarzanie ciepła jak i ograniczanie jego zapotrzebowania.
Przy wytwarzaniu ciepła w instalacjach grzewczych, takich jak kocioł, kominek oraz piec, należy wyeliminować paliwa stałe wymienione poniżej:
węgiel brunatny oraz paliwa stałe produkowane z wykorzystaniem tego węgla,
paliwa, w których udział masowy węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej 3 mm wynosi więcej niż 15 %,
biomasę stałą, której wilgotność w stanie roboczym przekracza 20 %.
W latach 2022-2028 należy sukcesywnie, zgodnie z Uchwałą Sejmiku Śląskiego wymienić kotły na nowsze, spełniające wymogi 5 klasy zgodnie z PN.
Stosowanie innych niż paliwa stałe czynników grzewczych winno spełniać aktualne normy z zakresu ochrony środowiska.
Wymiana kotłów starszej generacji, nie spełniających norm emisji do atmosfery może być dofinansowywana ze środków lokalnych, wojewódzkich, krajowych czy europejskich.
Odrębnym kierunkiem działań jest ograniczanie zapotrzebowania na ciepło tak obiektów indywidualnych jak i użyteczności publicznej poprzez ich modernizację obejmującą szeroko rozumiane docieplenie (stropy, ściany, stolarka okienna i drzwiowa itp). Tego typu działania mogą być poparte dofinansowaniem z różnych funduszy.
3.5.6 Zaopatrzenie w energię elektryczną
Utrzymuje się dostawę energii elektrycznej z sieci średnich napięć 20 kV do stacji transformatorowych rozmieszczonych zgodnie z potrzebami na terenie gminy. Sieć dostawcza zrealizowana jest w układzie napowietrznym do stacji transformatorowych, głównie słupowych, w rejonach zagęszczonej zabudowy kablowo. W miarę postępującej urbanizacji sieci napowietrzne tak średnich jak i niskich napięć mogą być zmienione na sieci kablowe, a stacje transformatorowe ze słupowych na wolnostojące, kontenerowe czy wbudowane.
Utrzymuje się przebieg przez obszar gminy napowietrznej linii wysokiego napięcia 110kV bez punktów odbioru na jej obszarze.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 106
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.5.7 Telekomunikacja
Utrzymuje się istniejący system usług teletechnicznych i informatycznych wskazując na możliwości rozwoju nowych technologii i platform dostarczanych sieciami prowadzonymi napowietrznie, podziemnie lub drogą bezprzewodową.
3.5.8 Gospodarka odpadami komunalnymi
Na obszarze gminy prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów z wywozem odpadów poza teren gminy. Formy selektywnej zbiórki, odbiór odpadów bezpośrednio z posesji, przekazywanie odpadów do punktów selektywnej zbiórki i ich dalszy wywóz należy dostosowywać do zmieniających się technologii odbioru i przetwarzania odpadów.
3.5.9 Obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW oraz strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu
Możliwość stosowania odnawialnych źródeł energii (OZE) jest na obszarze gminy Jejkowice silnie ograniczona (potencjał odnawialnych źródeł energii w skali województwa śląskiego oceniany jest w specjalistycznych opracowaniach jako niski). Zasoby i cechy środowiska nie sprzyjają rozwojowi odnawialnych źródeł energii. Dlatego na obszarze gminy nie wskazuje się obszarów rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW. Dopuszczalne rodzaje urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł (o mocy nie przekraczającej 100 kW) nie wymagają ustanawiania stref ochronnych, w których obowiązywałyby ograniczenia w zabudowie oraz w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu.
3.6 OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM
Obszarami przeznaczonymi na lokalizację inwestycji celu publicznego znaczeniu lokalnym w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (j.t. Dziennik Ustaw z 2012 r. poz. 647) są obszary na których przewiduje się rozmieszczenie następujących inwestycji i zadań związanych z utrzymaniem obiektów istniejących:
- tereny komunikacji drogowej nie mające znaczenia ponadlokalnego, tj. wszystkie drogi gminne i powiatowe,
- tereny przeznaczone na lokalizację urządzeń ochrony przeciwpowodziowej,
- tereny przeznaczone na lokalizację urządzeń gospodarki wodno – ściekowej – oczyszczalnie, przepompownie, stacje uzdatniania wody, przewody wodne i kanalizacyjne itp.,
- tereny przeznaczone na lokalizację urządzeń infrastruktury technicznej – stacje transformatorowe, stacje redukcyjno pomiarowe, przewody energetyczne – elektryczne, ciepłownicze, gazowe itp.,
- tereny publiczne w ramach zespołów zabudowy mieszkaniowej i usługowej,
- tereny cmentarzy,
- tereny rekreacyjno – sportowe.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 107
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Planowany rozwój terenów usługowych w centralnym obszarze gminy będzie impulsem dla ukształtowania przestrzeni publicznych, które będą inwestycjami celu publicznego o znaczeniu lokalnym. Wyznaczono obszar przestrzeni publicznej:
OCJ - obszar centrum Jejkowic, jako obszar rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym, obejmujący nieruchomości przy ulicy Głównej od skrzyżowania z ulica Niewiadomską do skrzyżowania z ulicą Niedobczycką oraz obszar między ulicami Krótką, Poprzeczną i Szkolną.
Dla ww. obszaru obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Dla zapewnienia wysokiej jakości przestrzeni publicznych, w przyszłych planach miejscowych wyznaczone obszary należy potraktować szczególnie, w zakresie: 1) Funkcji, gabarytów, formy i materiałów elewacyjnych budynków, 2) Kształtowania terenów zieleni ogólnodostępnej i terenów rekreacyjnych, 3) Kształtowania elementów małej architektury, ogrodzeń i nawierzchni, 4) Zagospodarowania działek przylegających do terenów publicznie dostępnych, 5) Lokalizacji form informacji wizualnej, w szczególności nośników reklamowych, 6) Dostępności terenów dla osób niepełnosprawnych, 7) Wprowadzenia ograniczeń w komunikacji samochodowej.
Szczegółowe zasady kształtowania elementów zagospodarowania przestrzeni publicznych, pozostawia się do określenia w planach miejscowych.
Rysunek 21 - obszar przestrzeni publicznej, jako obszar rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 108
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
3.7 OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, ustalone w planie zagospodarowania przestrzennego województwa 2020+ z dnia 29 sierpnia 2016 r., mogą obejmować zadania z zakresu realizacji budowy spójnej sieci dróg/tras rowerowych i centrów przesiadkowych oraz "Prace na liniach kolejowych nr 140, 148, 157, 173, 689, 691 na odcinku
Chybie - Żory - Rybnik - Nędza / Turze").
3.8 OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAŻY POWYŻEJ 2000 M2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
Całość obszaru gminy posiada obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego, które wymienione są w pkt 1.2 niniejszych opracowania.
W strategii rozwoju gminy nie przewiduje się procedury przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości w rozumieniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami jako zadanie Gminy Jejkowice. Również nie wskazuje się rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 na obszarze gminy.
Zgodnie z przepisami odrębnymi na podstawie prawa górniczego i geologicznego sporządzenia planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego wymaga istniejący teren górniczy "Rydułtowy II". Od warunku tego można odstąpić w przypadku gdy nie przewiduje się znaczących wpływów eksploatacji.
Również w związku z ustawowym wymogiem uwzględnienia wymagań ładu przestrzennego w rozwoju gminy, wymagane będzie sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, tych rejonów gminy, które w sporządzonej zmianie studium zostały przeznaczone do zabudowy i przekształceń.
3.9 OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE
Aktualnie gmina posiada obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmujący cały obszar w graniach administracyjnych.
Poza wskazaniami dotyczącymi potrzeb sporządzania planów miejscowych wymienionych w pkt. 3.8 zakłada się, że nowe potrzeby sporządzenia planów miejscowych mogą wynikać głównie
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 109
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
z konieczności uzyskania zgód na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. A takie potrzeby mogą dotyczyć nowych terenów wskazanych do zabudowy.
Zgoda na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych dotyczy gleb klasy III, które w gminie Jejkowice zajmują około 0,8 % powierzchni gruntów pozostających w użytkowaniu rolnym.
Zakładając również, że znaczna powierzchnia gruntów rolnych posiada już zgodę na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze uzyskaną w ramach sporządzenia obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego – szacuje się, że przy powyższych założeniach uzyskanie zgody dotyczyło będzie około 0,6 ha gruntów rolnych.
3.10 KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ
Zgodnie z zaplanowanym kierunkiem zagospodarowania przestrzennego miasta na najbliższy okres 30 lat rolniczą przestrzeń produkcyjną gminy stanowiła będzie powierzchnia około 225,57 ha wskazana dla strefy funkcjonalnej R – rolniczej i leśnej L. Istnieje możliwość wykorzystania tej rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla prowadzenia gospodarki rolnej, która chroniona jest w studium poprzez zakaz zabudowy, poza wyjątkami jako uzupełnienie w obszarach zwartej zabudowy.
Wyznacza się tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej, obejmujące kompleksy użytków rolnych. Na tych terenach proponuje się następujące sposoby zagospodarowania i użytkowania terenów:
prowadzenie zrównoważonej i ekologicznej gospodarki rolnej, utrzymanie łąk, pastwisk i zadrzewień, ochrona gleby i wód, tworzenie ciągów zadrzewień śródpolnych, tworzenie stref buforowych na styku z terenami przeznaczonymi do zabudowy. Gospodarkę leśną na terenie gminy należy prowadzić według następujących zasad:
powszechnej ochrony lasów,
trwałości i ciągłości wykorzystania ich wielostronnych funkcji, powiększenia zasobów leśnych gminy, zachowania różnorodności biologicznej lasów, ochrony zasobów wodnych w lasach, utrzymania produkcyjnej zasobności lasów i żywotności ekosystemów leśnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 110
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Rysunek 22 - obszary lasów i zadrzewień na terenie gminy
3.11 OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ ORAZ OBSZARY OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH
Zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych
1. Na terenie gminy Jejkowice występują obszary zagrożone ruchami masowymi ziemi. Tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi winny być generalnie wyłączone z możliwości zabudowy, przed ewentualną zabudową należy przeprowadzić ocenę warunków geologicznych w oparciu o stosowne dokumenty wynikające z przepisów odrębnych. Należy prowadzić monitoring i obserwację terenów w gminie, procesy osuwiskowe mogą bowiem zachodzić również poza terenami wyznaczonymi w SOPO oraz mogą pojawiać się nowe tego typu tereny, gdyż budowa geologiczna gminy sprzyja ich rozwojowi.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 111
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2. Do przykładowych sposobów zabezpieczania zabudowy na terenach objętych ruchami masowymi ziemi należy:
ograniczenie lokowania zabudowy oraz wprowadzenie form architektonicznych, które zminimalizują starty materialne
przekształcenie terenu jedynie w sposób zachowujący w maksymalnym stopniu naturalne ukształtowanie oraz nie generujący odtworzenia ruchów osuwiskowych,
nakaz stosowania rozwiązań technicznych i technologicznych zapewniających stabilność podłoża w szczególności przy realizacji inwestycji infrastrukturalnych i komunikacyjnych,
nakaz takiego kształtowania powierzchni terenu, który nie spowoduje stagnacji wód opadowych,
nakaz odprowadzania wód opadowych szczelnym systemem rowów,
zakaz wprowadzania wód opadowych i ścieków bezpośrednio do gruntu, zagospodarowanie powierzchni biologicznie czynnej zielenią dobrze wiążącą grunt
Obszary szczególnego zagrożenia powodzią
1) Na dzień powstawania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla terenu gminy nie zostały wyznaczone obszary szczególnego zagrożenia powodzią. Gmina posiada jednak na swoim obszarze tereny na których występowały zagrożenia powodziowe. Obszary te stanowią tereny zalewowe położone w dolinie potoku Gzel (pokazane na rysunku ustaleń studium),
2) W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów zalewowych należy przyjąć rozwiązania, które będą ograniczały zagrożenie powodziowe. W szczególności należy ograniczyć rozwój zabudowy oraz zapewnić przyjmowanie w tychże planach form architektonicznych, które będą minimalizowały straty wśród istniejącej i planowanej zabudowy,
3) Po powstaniu dokumentów mających umocowanie prawne ustalających tereny zagrożeń powodziowych w nowo tworzonych mpzp należy uwzględniać uwarunkowania z nich wynikające w zakresie ochrony przeciwpowodziowej;
Zagrożenia związane z eksploatacją węgla kamiennego
1) Na obszarze gminy został wyznaczony obszar i teren górniczy "Rydułtowy II" na którym możliwe jest wystąpienie negatywnych wpływów, znajdują się tu również tereny płytkiej eksploatacji kopalin związane z eksploatacją węgla przed II wojna światową
2) na tych terenach, a także na innych terenach zagrożonych eksploatacją węgla kamiennego zaleca się aby aktualne warunki geologiczno-górnicze były brane pod uwagę każdorazowo przed przystąpieniem do procesu inwestycyjnego.
3.12 OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY
1. Na terenie gminy nie ustanowiono filarów ochronnych. Na terenie gminy na dzień dzisiejszy nie występują formy eksploatacji kopalin, które powodowałyby konieczność wyznaczenia filarów ochronnych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 112
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
2. Niezależnie od ustaleń studium, w procesie rozwoju gminy filary takie mogą być wyznaczone w zależności od potrzeb, w koncesji na wydobycie, a na etapie późniejszym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego. Plan terenu górniczego może w szczególności określić obiekty lub obszary, dla których wyznacza się filar ochronny, w granicach którego, ze względu na ochronę oznaczonych dóbr, wydobywanie kopalin nie może być prowadzone albo może być dozwolone tylko w sposób zapewniający ochronę tych dóbr.
3. W przypadkach zamierzonej w przyszłości eksploatacji występujących na obszarze gminy złóż węgla kamiennego filarami ochronnymi należałoby objąć koncentracje terenów zabudowanych oraz planowanych do zabudowy, a także dolinę potoku Gzel.
3.13 OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE TERENÓW BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY
W tym zakresie na obszarze gminy istnieje pomnik poświęcony powstańcom śląskim, więźniom oświęcimskim (ofiary ewakuacji obozu) i osobom zamęczonym w obozach koncentracyjnych - na cmentarzu parafialnym przy ul. Niedobczyckiej (3 płyty z inskrypcjami).
3.14 OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI LUB REMEDIACJI ORAZ OBSZARY ZDEGRADOWANE
Na obszarze gminy nie przewiduje się prowadzenia procesów rehabilitacji lub rekultywacji terenów lub zabudowy.
Ustala się, że obszarami wymagającymi przekształceń będą :
- centralny teren wymagający stworzenia infrastruktury społecznej, kulturalnej mającej na celu poprawę jakości życia mieszkańców, poprawę jakości przestrzeni publicznej w ramach granic obszaru przestrzeni publicznej - OCJ - rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym;
- obszar rekreacyjno - sportowy poprzez tworzenie obiektów i infrastruktury w zakresie rekreacji i sportu mającej na celu rozwój branży turystycznej w tym rejonie, stworzenie nowych miejsc pracy, wzrostu ruchu turystycznego w ramach obszarów ORS - rekreacyjno - sportowych.
3.15 GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH
Granice terenów zamkniętych w gminie stanowią następujące działki wymienione w poniższym załączniku. Strefy ochronne dla tych terenów wynikają z przepisów o transporcie kolejowym
DECYZJA Nr 3 MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU z dnia 24 marca 2014 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz.Urz.MIniR.2014.25 z dnia 2014.03.27 ze zmianami).
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 113
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tabela 32 - wykaz terenów przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych
L.p. Lp wg w/w decyzji Województwo Powiat Gmina Obręb Nr działki Powierzchnia [ha]
1 14349 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 662/1 0,2054
2 14350 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 668/20 0,0798
3 14351 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 993/1 0,0019
4 14352 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 995/1 0,0067
5 14353 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 997/1 0,0017
6 14354 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 999/5 0,0264
7 14355 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1002/1 0,1445
8 14356 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1008/13 0,0165
9 14357 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1010/13 0,0096
10 14358 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1012/80 0,0029
11 14359 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1014/76 0,0069
12 14360 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1016/67 0,0068
13 14361 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1018/67 0,0084
14 14362 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1020/65 0,0173
15 14363 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1022/56 0,0062
16 14364 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1026/55 0,0081
17 14365 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1030/47 0,0032
18 14366 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1032/46 0,0051
19 14367 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1034/39 0,0035
20 14368 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1036/39 0,0035
21 14369 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1038/38 0,0049
22 14370 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1042/29 0,0025
23 14371 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1044/30 0,0025
24 14372 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1046/20 0,0014
25 14373 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1048/20 0,0018
26 14374 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1050/19 0,0013
27 14375 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1054/13 0,2047
28 14376 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1058/65 0,0012
29 14377 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1541/13 0,0793
30 14378 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1544/13 0,4876
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 114
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
31 14379 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1545/13 1,0342
32 14380 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1547/13 0,0170
33 14381 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1553/1 1,3637
34 14382 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1559/1 0,7933
35 14383 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 96/20 0,1833
36 14384 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1118/167 0,0294
37 14385 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1174/80 0,0315
38 14386 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1620/83 1,6380
39 14387 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1625/64 0,4420
40 14388 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1629/102 0,4305
41 14389 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1637/117 0,4796
42 14390 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1643/126 0,3318
43 14391 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1649/144 0,7009
44 14392 śląskie rybnicki Jejkowice Jejkowice 1655/164 0,7045
3.16 INNE OBSZARY PROBLEMOWE ORAZ OBSZARY FUNKCJONALNE O ZNACZENIU LOKALNYM
Przewiduje się, że poza wymienionymi już obszarami problemowymi w rozwoju gminy można wskazać jeszcze inne następujące obszary problemowe:
- konieczność wyposażenia rozpraszającej się zabudowy mieszkaniowej w sieci wod-kan oraz drogi gminne,
- w procesie rozwoju gminy Jejkowice obszarami problemowymi będą te rejony, na których rozwój napotykał będzie na uwarunkowania przyrodnicze lub własności gruntów,
- realizacje zadań rozwoju gminy w tych obszarach może wywołać negatywne skutki i konflikty interesu publicznego z interesami prywatnymi,
- obszarami problemowymi rozwoju gminy Jejkowice będzie budowa nowych zespołów rekreacyjno – sportowych.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 115
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
CZĘŚĆ C - IV. SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ
W planowaniu rozwoju przestrzennego gminy Jejkowice, w tym lokalnych zasad zagospodarowania Ustalenia studium zawarte w części III niniejszego dokumentu sformułowane są na podstawie analiz poszczególnych systemów gminy przeprowadzonych w części II studium – „Uwarunkowania”.
W „Uwarunkowaniach” przeanalizowano i wyprowadzono wnioski dotyczące stanu istniejącego, planowanych zamierzeń oraz występujących i prognozowanych zagrożeń rozwoju gminy dotyczących:
- położenia w układzie kraju, województwa i powiatu,
- układu osadniczego gminy oraz jego powiązań z otoczeniem,
- środowiska kulturowego,
- środowiska przyrodniczego.
Część studium – „Uwarunkowania” jest podstawą do zaplanowanych kierunków rozwoju gminy oraz przyjętych zasad polityki przestrzennej, przy czym kierunki rozwoju gminy ustalono na okres najbliższych 20÷30 lat dla gminy Jejkowice, której wizję zapisano następująco: „GMINA WYKORZYSTUJĄCA POŁOŻENIE I WARTOŚCI PRZYRODNICZE DLA ROZWOJU TERENÓW MIESZKANIOWYCH, DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH ORAZ AKTYWIZACJI TERENÓW DLA RÓŻNYCH FORM REKREACJI”.
Kierunki rozwoju zmierzające do osiągania powyższej wizji gminy dostosowywane będą do 3 celów strategicznych dotyczących:
- Stworzenie sprzyjających warunków dla aktywizacji gospodarczej i usługowej,
- Porządkowanie układu osadniczego gminy, przy uwzględnieniu naturalnych zagrożeń,
- Ochrona wartości przyrodniczych i poprawa ich atrakcyjności poprzez tworzenie różnych form wypoczynku i rekreacji.
Polityka przestrzenna prowadzona będzie w ustalonych w studium obszarach, które określają przyszłą strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy.
Wydzielono 10 rodzajów obszarów, które dzielą generalnie obszar gminy na obszar urbanizacji i obszar chroniony.
Obszar urbanizacji tworzą obszary wskazane do zabudowy oraz już zabudowane, a obszar chroniony tworzą obszary wyłączone z możliwości zabudowy, lub o ograniczonej możliwości zabudowy.
Obszary o najwyższym stopniu urbanizacji:
MN – obszary zespołów zabudowy mieszkaniowej,
UC – obszary centrum gminy,
ZU - obszary zespołów i obiektów usługowych,
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 116
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
AG - obszary aktywności gospodarczej,
KD - korytarze komunikacyjne podstawowego układu komunikacji gminy.
Obszary o średnim i małym stopniu urbanizacji: ORS – obszary rekreacyjno – sportowe, OZC – obszar cmentarza,
Obszary wyłączony z możliwości zabudowy lub o ograniczonej możliwości: OR - obszary rolne wyłączone z zabudowy, OL - obszary lasów i zadrzewień wyłączone z zabudowy, OZŁ - obszary zieleni łęgowej, dolin rzek i potoków.
W studium wskazano również potrzebę tworzenia prawnych form ochrony występujących wartości przyrodniczych. Dotyczy to doliny potoku Gzel i Dopływu spod Gaszowic w celu ochrony najcenniejszych na terenie gminy siedlisk.
Ważnym elementem zasad rozwoju gminy jest ochrona i zachowanie jej dziedzictwa kulturowego i zabytków. Przeprowadzono to poprzez określenie w tekście studium i na rysunkach studium:
- strefy konserwatorskiej „E” ochrony ekspozycji,
- 13 obiektów wskazanych do wpisania do gminnej ewidencji zabytków, w tym 3 budynki, 3 kapliczki, 4 krzyże i cmentarz,
- obiektów o wartościach kulturowych wskazanych do ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
W ramach obszarów przeznaczonych do urbanizacji wskazano powierzchnie:
- ok. 211 ha terenów dla rozwoju funkcji mieszkaniowej,
- ok. 17 ha dla zachowania i rozwoju funkcji usługowych gminy, w tym obszar centrum gminy,
- ok. 31 ha dla rozwoju aktywności gospodarczych.
Chłonność wyznaczonych terenów dla zabudowy mieszkaniowej zdecydowanie przekracza potrzeby gminy nawet przy zwiększeniu się trendu urbanizacji jako osiedlania się ludności miast na terenach wiejskich. Z wyliczeń zamieszczonych w studium wynika, że na terenach wskazanych do zabudowy mieszkaniowej istnieje możliwość realizacji 1200 nowych domów jednorodzinnych, co określałoby nierealny wzrost liczby mieszkańców o około 4 tysięcy.
Uzasadniając przyjęte w studium kierunki i zasady rozwoju przestrzennego gminy stwierdza się, że:
- rozwój gminy jako miejscowości podmiejskiej dla osiedlania się ludności również z obszarów zewnętrznych pozwala na wykorzystanie jej położenia oraz wartości kulturowych i przyrodniczych,
- wskazano obszar centrum gminy dla rozwoju obiektów użyteczności publicznej oraz kształtowania atrakcyjnych przestrzeni publicznych,
- wskazana w studium możliwość utrzymania rolnictwa oraz rozwój obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych pozwoli na utrzymanie lokalnego rynku produkcji żywności,
- przewidziano możliwość rozwoju nowych form aktywności gospodarczej gminy,
- w strukturze funkcjonalno-przestrzennej gminy wyraźnie wydzielono wyłączony z zabudowy obszar rolniczy, leśny oraz dolin rzek i potoków (z zachowaniem istniejących i możliwością
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 117
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
tworzenia zbiorników wodnych i stawów) jako obszar równoważący skutki urbanizacji gminy oraz obszar o którym decydowały będą przyszłe pokolenia,
- wskazano obszary dla kształtowania różnych form rekreacji.
Projekt studium składa się z następujących części:
- część A – Uwarunkowania rozwoju gminy
- część B – Ustalenia studium
- część C – Uzasadnienie przyjętych rozwiązań – synteza ustaleń studium.
Załącznikami graficznymi do części tekstowych studium są rysunki studium: Rysunek Nr 1 - Uwarunkowania rozwoju gminy, skala 1:5000, Rysunek Nr 2 - Ustalenia studium – kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, skala 1:5000.
Elementami projektu studium są również:
- Prognoza oddziaływania na środowisko
- Dokumentacja prac planistycznych
Projekt studium wyłożony został do publicznego wglądu.
W trakcie wyłożenia projektu studium do publicznego wglądu zorganizowano spotkanie, na którym odbyła się dyskusja publiczna nad przyjętymi w projekcie studium rozwiązaniami.
Łącznie do projektu studium w trakcie wyłożenia do publicznego wglądu wpłynęło ...... uwag.
Wójt Gminy postanowił uwzględnić .... uwag i nie uwzględnić ... uwag.
Projekt studium uzyskał pozytywne uzgodnienia i opinie wymagane w obowiązującej ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 118
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
V. BIBLIOGRAFIA
Absalon D., Jankowski A.T., Leśniok M., 2001: Mapa hydrograficzna w skali 1:50 000 ark. M-34-61-D Wodzisław Śląski. GGK, Warszawa; Absalon D., Jankowski A.T., Leśniok M., Wika S., 1995: Mapa sozologiczna w skali 1:50 000 ark. M-34- 61-D Wodzisław Śląski. GGK, Warszawa; Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu 31.XII.2017 r. MŚ, PIG, Warszawa 2018 r. Brodziński I., Mapa Geośrodowiskowa Polski, ark. Rydułtowy, PIG, Warszawa, 2004 r.; Centralna Baza Danych Geologicznych – strona internetowa PIG, http://baza.pgi.gov.pl/; Chmura A., Wagner J., Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Rydułtowy, PIG, Warszawa 2002 r.; Czylok A. z zespołem, Waloryzacja przyrodnicza gminy Jejkowice, Katowice, 2015 r.; Duda J., Wartości przyrodnicze występujące na terenie gminy Jejkowice i Kornowac [w] Ochrona krajobrazu w praktyce cz. 5 Osobliwości przyrodnicze wybranych cennych zakątków ziemi rybnickiej i raciborskiej, Urząd gminy Jejkowice, 2010 r.; Informacja o stanie środowiska, WIOŚ Katowice; Infogeoskarb – strona internetowa PIG, http://baza.pgi.gov.pl/; Kondracki J., 1998: Geografia regionalna Polski. WN PWN, Warszawa; Kotliccy G. i S., Mapa geologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1979 r.; Kotlicka G., Wagner J., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1986 r.; Matuszkiewicz W. [red], Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa , 1995 r.; Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Jejkowice, Geologic Tomasz Miłowski, Rybnik, grudzień 2010 r.; Państwowa Służba Hydrogeologiczna – strona internetowa PIG, http://www.psh.gov.pl; Parusel. J. [red], Korytarze ekologiczne w województwie śląskim, CPDGŚ, Katowice 2007 r.; Program Ochrony Środowiska dla gminy Jejkowice, Eko – Team Konsulting, Bielsko-Biała, Luty 2017 r. (POŚ przyjęty Uchwałą Nr RG.0007.29.2017 Rady Gminy Jejkowice z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Jejkowice na lata 2017 – 2020); Rozpoznanie terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemi wraz z programem wykonania prac terenowych oraz dokumentowania osuwisk na obszarze Powiatu Rybnickiego, PIG, Sosnowiec, 2015 r.; Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia; 1 : 100 000. PIG, Warszawa; Sarnacka Z. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1 : 50 000, ark. Rydułtowy, PIG 1956 r.; Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; Stebel A., Domański R., Stebel A.M.: Godne ochrony obiekty przyrodnicze w południowej części województwa katowickiego część I i II [w] Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych nr 18, Katowice-Sosnowiec, 1995 r.; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jejkowice uchwalone uchwałą Rady Gminy Jejkowice nr RG.0007.75.2011 z dnia 13 września 2011 r.; Szymiczek H., Ptaki w dolinie górnej Suminki [w] Przyroda Górnego Śląska nr 15, 1999 r. Centrum Dziedzictwa Przyrody górnego Śląska, Katowice; Urbisz A., Flora naczyniowa Płaskowyżu Rybnickiego na tle antropogenicznych przemian tego obszaru [w] ScriptaRudensia nr 6, Wydawnictwo PK CKKRW, Rudy Wielkie, 1996 r..
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 119
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
VI. INWENTARYZACJA FOTOGRAFICZNA
Inwentaryzacja fotograficzna ilustrująca ład przestrzenny w gminie Jejkowice
Zabudowa przy ulicy Sumińskiej
Zabudowa przy ulicy Sumińskiej
Zabudowa przy ulicy Sumińskiej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 120
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa przy ulicy Dworcowej
Zabudowa przy ulicy Głównej
Zabudowa przy ulicy Chwałęcickiej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 121
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa przy ulicy Świerkowej
Zabudowa przy ulicy Głównej
Zabudowa przy ulicy Głównej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 122
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa przy ulicy Głównej
Zabudowa przy ulicy Przemysłowej
Zabudowa przy ulicy Przemysłowej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 123
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa przy ulicy Fr. Prusa
Zabudowa przy ulicy Niewiadomskiej
Zabudowa przy ulicy Niewiadomskiej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 124
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa przy ulicy Gajowej
Zabudowa przy ulicy Pustki
Zabudowa przy ulicy Niedobczyckiej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 125
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Obiekty kulturowe
Krzyże przy ulicy Głównej
Kapliczka przy skrzyżowaniu ulic Niewiadomskiej i Głównej
Krzyż przy skrzyżowaniu ulic Fr. Prusa i Niewiadomskiej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 126
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Kapliczka przy ulicy Niewiadomskiej
Krzyż przy ulicy Głównej
Karczma „Strzelec” przy ulicy Głównej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 127
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zabudowa usługowa – centrum gminy
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 128
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 129
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Obiekty sportowe
Ośrodek jeździecki przy ulicy Gajowej
Boisko szkolne przy ulicy Szkolnej
Boisko przy ulicy Poprzecznej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 130
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Obiekty oświaty
Obiekty szkolne przy ulicy Szkolnej
Przedszkole przy ulicy Szkolnej
Sala gimnastyczna przy ulicy Szkolnej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 131
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Obiekty produkcyjne
Obiekt produkcyjny w centrum gminy przy ulicy Głównej
Zabudowania tartaku przy ulicy Dworcowej
Obiekt produkcyjny przy ulicy Świerkowej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 132
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Zakład produkcyjny przy ulicy Przemysłowej
Zakład produkcyjny przy ulicy Leśnej
Obiekt produkcyjny przy ulicy Leśnej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 133
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Obiekty infrastruktury
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 134
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tereny przyrodnicze w gminie
Las „Beata”
Las „Beata”
Zabudowa leśniczówki przy ulicy Gajowej
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 135
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Tereny otwarte w północnej części gminy
Tereny otwarte w północnej części gminy
Tereny otwarte w północnej części gminy
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 136
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JEJKOWICE
Ciek wodny „Gzel”
Ciek wodny „Gzel”
Ciek wodny „Gzel”
Pracownia Urbanistyczna w Rybniku Sp. z o.o. 137