Strategia Rozwoju Gminy
Jejkowice na lata 2020- 2030
Marek Bąk Urząd Gminy Jejkowice 2020-09-14 str. 1
Spis treści:
Wstęp…………………………………………………………………………………………………………………………………………….….3 I. Charakterystyka Gminy Jejkowice……………………………………………………………………………………………….….6 I.I. Aktualna sytuacja społeczno- gospodarcza na obszarze objętym działaniem Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice…………………………………………………………………………………………………6 I.II. Środowisko naturalne i jego ochrona……………………………………………………………………………..11 I.III. Społeczność lokalna………………………………………………………..…………………………………………….14 II. Główne zadania objęte Strategią Rozwoju Gminy Jejkowice- krótka charakterystyka………..…..…….16
II.I. Zadania z zakresu rozwijania potencjału gospodarczego……………………………………..…………16 II.II. Zadania z zakresu poprawy jakości życia mieszkańców……………….…………………………………18 II.III. Zadania z zakresu infrastruktury technicznej………………………..………………………………………22 II.IV. Podsumowanie oraz identyfikacja problemów mogących wystąpić podczas realizacji zadań……………………………………………………………………………………………………………………………24
III. Tabela uszeregowanych zadań według stopnia ważności dla Gminy Jejkowice………………………….…25
IV. Realizacja zadań i projektów ……………………..…………………………………..…………………………………………..29 IV.I. Czynniki mające wpływ na realizowane zadania…………………………………………………………...29 IV.II. Sposoby monitorowania i oceny realizacji Strategii………………………………………………………31
Zakończenie………………………………………….………………………………………………………………..………………………..32
str. 2
WSTĘP
1. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice jest najważniejszym dokumentem programowym wyznaczającym cele operacyjne oraz kierunki rozwoju Gminy Jejkowice w oparciu, o którą samorząd realizuje obowiązek prowadzenia polityki rozwoju lokalnego. Głównym zadaniem Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest zaprogramowanie działań samorządu w perspektywie długofalowej. Podstawę prawną do rozpoczęcia i zakończenia procesu opracowania strategii stanowi Ustawa o samorządzie gminnym (art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; Dz. U. nr 2 z 2020 r. poz. 713 z późniejszymi zmianami), która nadaje wyłączne kompetencje do uchwalenia programów gospodarczych, w tym Strategii Rozwoju Gminy - Radzie Gminy.
Zmieniające się warunki społeczno- gospodarcze jak również tworząca się nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej spowodowały konieczność stworzenia Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice, która nada kierunki rozwoju lokalnego zgodnego z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego oraz innymi programami nadrzędnymi . Strategia powinna zoptymalizować działania Gminy w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na realizację celów inwestycyjnych jak również wpływać na stabilizację sytuacji gospodarczej gminy oraz na pewność działania lokalnych podmiotów gospodarczych. Ważnym jest, aby ująć w Strategii Rozwoju tematy związane z aktywizacją społeczną, tak istotną w czasach, gdy wielki nacisk kładzie się na rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
str. 3
Cechami charakterystycznymi Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest określenie perspektywicznego wymiaru lokalnej polityki gospodarczej, hierarchiczna struktura celów i zadań strategicznych, katalog instrumentów i metod realizacji tychże celów oraz określenie zasad zachowań władzy i administracji samorządowej w dłuższej perspektywie. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice powstała w głównym stopniu przy zaangażowaniu społecznym oraz radnych Gminy Jejkowice. Obejmuje swoją tematyką szeroko rozumianą sytuację społeczno- gospodarczą gminy, definiuje problemy, cele i harmonogram działań niezbędnych do ich zrealizowania. Wybór kolejności zadań inwestycyjnych oparto w największym stopniu o wnioski mieszkańców gminy jak również radnych Rady Gminy Jejkowice. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice na lata 2020-2030 została opracowana na podstawie dokumentów programowych przyjętych na poziomie krajowym, jak również Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Jest spójna z nadrzędnymi celami rozwoju gminy wiejskiej pozostając w otoczeniu problematyki społecznej, gospodarczej i kulturalnej jego mieszkańców. Niniejszy dokument stanowić może zatem załącznik do wniosku o przyznanie dofinansowania ze środków Funduszy Unii Europejskiej oraz funduszy krajowych.
2. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice.
str. 4
Strategia terytorialnie i administracyjnie obejmuje całą Gminę Jejkowice. Gmina Jejkowice wchodzi w skład powiatu rybnickiego, a ten z kolei w skład województwa śląskiego. Strategia obejmuje swym zakresem przedział czasowy od 2020 r. do 2030 r. Przedstawione w Strategii plany inwestycyjne oraz zadania planowane w tym przedziale czasowym pozostają w sferze postulatów, a ich realizacja uzależniona jest od czynników związanych z sytuacją gospodarczo- polityczną Gminy Jejkowice. Wskazane w Strategii inwestycje oraz zadania są logiczną konsekwencją dotychczasowych działań i procesów decyzyjnych, są ich kontynuacją uwzględniającą możliwości techniczne oraz finansowe. Położenie Gminy Jejkowice sprawia, iż Strategia Rozwoju Gminy musi uwzględniać kierunki rozwojowe regionu, jak również odpowiadać na potrzeby będące konsekwencją rozwoju regionu. Bliskość dużego miasta jakim jest Rybnik, powoduje, iż Gmina Jejkowice w swej Strategii rozwoju musi uwzględnić procesy migracyjne mieszkańców Rybnika na jej terytorium. Również sąsiedztwo gmin wiejskich, tj. Gminy Gaszowice oraz Gminy Lyski w naturalny sposób wymaga wspólnej koncepcji rozwojowej owych gmin. Kolejną determinantą niniejszej Strategii powinno być członkostwo Gminy Jejkowice w strukturach Subregionu Zachodniego, Stowarzyszeniu Gmin Dorzecza Górnej Odry „Euroregion Silesia” czy też Lokalnej Grupy Działania „Lyskor”- członkostwo w tych stowarzyszeniach wymaga niejako dostosowania Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice do zadań tych stowarzyszeń, aby w pełni móc wykorzystywać potencjał jaki niesie za sobą członkostwo w wyżej wymienionych organizacjach.
str. 5
I. CHARAKTERYSTYKA GMINY JEJKOWICE
I.I. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO- GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM DZIAŁANIEM STRATEGII ROZWOJU GMINY JEJKOWICE:
1. Położenie i powierzchnia w kontekście regionu.
Gmina Jejkowice położona jest w środkowo- zachodniej części województwa śląskiego, od 1998 r. wchodzi w skład Powiatu Rybnickiego, leży w jego centralnej części. Leży na Płaskowyżu Rybnickim, położonym na wysokości 260- 280 m n.p.m. Od północy i południa gmina graniczy z miastem Rybnikiem, a od zachodu z gminą Gaszowice. Gmina Jejkowice zajmuje obszar o powierzchni 7,59 km2, co stanowi 3,5% powierzchni powiatu rybnickiego. Na atrakcyjność Gminy Jejkowice niewątpliwie wpływa jej położenie. Gmina usytuowana jest w niewielkich odległościach od większych miast regionu- Rybnika (5 km), Gliwic (25 km) i Wodzisławia Śląskiego (10 km). Również odległość od autostrady (19 km) jest czynnikiem wpływającym pozytywnie na rozwój Gminy Jejkowice. Pod względem ukształtowania powierzchni, teren gminy jest łagodnie pagórkowaty i obfituje w liczne lasy (które stanowią ok. 24% powierzchni gminy) z przewagą drzew liściastych (dęby, buki, brzozy). Obszar Gminy Jejkowice leży w granicach otuliny Parku Krajobrazowego- Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, powołanego Rozporządzeniem nr 181/93 Wojewody Katowickiego z dnia 23 listopada 1993 r. w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje
str. 6
Krajobrazowe Rud Wielkich” ( Dz. U. Woj. Kat., nr 15/93 poz. 130). Powierzchnia parku wynosi łącznie 49 387 ha, a powierzchnia otuliny 14 010 ha.
Celem utworzenia parku było zachowanie i ochrona dóbr i walorów przyrodniczych oraz przyrodniczo- kulturowych na obszarach wielowiekowej działalności cystersów. Od 01.01.2000 r. Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Gmina Jejkowice położona jest w dorzeczu Odry- dział wodny I-go rzędu. Przez teren Gminy przepływają potok Gzel i jego dopływ Struga Leśna o długości ok. 4,5 km i uchodzi do zalewu o tej samej nazwie znajdującym się przy Zbiorniku Rybnickim na Rudzie. Cechą charakterystyczną dolin potoku Gzel, Strugi Leśnej i ich dopływów są liczne podmokłości wypełniające często całe dno doliny, zwłaszcza w okresach obfitych opadów.
Gmina Jejkowice jest miejscowością atrakcyjną pod względem rekreacji i wypoczynku, gdyż przebiegają przez nią liczne szlaki turystyczne i ścieżki rowerowe. Ponad 100 km tras ścieżek rowerowych łączy okoliczne miejscowości, dając możliwość poznania wielu obiektów o wartości historycznej i kulturalnej, a przede wszystkim walorów krajobrazowych Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich czy też wokół Zalewu Rybnickiego.
Klimat Jejkowic jest łagodny, na co wpływają sąsiedztwo rzeki Odry, kompleksy leśne wschodniej części województwa opolskiego, a przede wszystkim mała odległość od wylotu Bramy Morawskiej, skąd napływają masy ciepłego i wilgotnego powietrza. Okres wegetacyjny roślin trwa od 210 do 230 dni, temperatury poniżej 0oC odnotowuje się w ciągu 80 do 100 dni w roku. Średnia temperatura roczna kształtuje się w granicach od +7oC do 9oC. Najcieplej jest w lipcu, zaś najzimniejszym miesiącem jest styczeń. Opady kształtują się w granicy od 600 do 900 mm rocznie.
str. 7
2. Ład przestrzenny
str. 8
Gmina posiada obowiązujące plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego dla 6-ciu wydzielonych obszarów funkcjonalnych- w granicach administracyjnych gminy, oznaczone literami „A”, „B”, „C”, „D”, „E”, „F” i pokrywają cały obszar gminy. Pierwsze plany zostały sporządzone w trybie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym i uchwalone w dwóch etapach w 2001 i 2002 r. Aktualny plan zagospodarowania przestrzennego został uchwalony w 2015 r.
W 2019 r. w związku z licznymi wnioskami mieszkańców Gminy Jejkowice, przystąpiono do prac zmierzających do aktualizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i dostosowania go do aktualnych potrzeb osiedleńczo- inwestycyjnych.
Opracowany i zatwierdzony plan zagospodarowania przestrzennego, stwarza możliwości i szanse rozwoju gminy poprzez: - rozwój zabudowy mieszkaniowej, - rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, - rozwój funkcji turystyczno- rekreacyjnych.
Głównymi kryteriami, którymi kierowano się przy opracowywaniu Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jejkowice była ochrona walorów przyrodniczych gminy, racjonalność lokalizacji terenów budowlanych oraz kryterium ekonomiczne związane z uzbrojeniem nowych terenów budowlanych bądź inwestycyjnych.
3. Infrastruktura techniczna
• Zaopatrzenie w wodę Źródłem zaopatrzenia w wodę Gminy Jejkowice jest wodociąg grupowy GPW Katowice. Woda dostarczana jest z ujęcia Dziećkowice oraz Strumień siecią magistralną GPW Katowice oraz siecią rozdzielczą zarządzaną przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Rybnik, poprzez zbiornik Beata. Układ sieci wodociągowej w Gminie posiada połączenie z sąsiednią Gminą Gaszowice oraz Miastem Rybnikiem. Sieć wodociągowa na terenie Gminy została wybudowana w latach 1993-1999, a obecnie jest zarządzana i utrzymywana przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Rybniku. Gmina uzbrojona jest w hydranty przeciwpożarowe w ilości 81 sztuk. Zasoby wody pitnej w całości zabezpieczają potrzeby bytowo- gospodarcze Gminy Jejkowice.
• Odprowadzenie ścieków Gmina Jejkowice w 65 % jest skanalizowana. Mieszkańcy niepodłączeni do istniejącej sieci kanalizacyjnej gromadzą ścieki socjalno-bytowe w przydomowych szambach lub oczyszczalniach ścieków. Pierwszy etap budowy kanalizacji powstał przy współpracy Gminy Gaszowice oraz Miasta Rybnika, które to wraz z Gminą Jejkowice przystąpiły do projektu pod tytułem „ Budowa kanalizacji sanitarnej w gminach Rybnik, Gaszowice, Jejkowice
str. 9
dociążającej zmodernizowaną oczyszczalnię ścieków w Rybniku, Memorandum Finansowe nr 2001/PL/16/P/PE/025” sfinansowanego przy wsparciu środków Unii Europejskiej- Funduszu Spójności/ ISPA. Ścieki z sieci kanalizacyjnej odprowadzane są do oczyszczalni ścieków znajdującej się w Rybniku Orzepowicach. Kolejne etapy budowy kanalizacji sanitarnej w Gminie Jejkowice (w latach 2010-2020) realizowane były przy współudziale środków UE- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, środków Wojewódzkiego Fun-duszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz innych środków krajowych. Gmina Jejkowice posiada opracowany projekt budowlany na dalszą rozbudowę kanalizacji sanitarnej wraz z decyzją pozwolenia na budowę, która pozostaje w mocy.
• Elektroenergetyka Istnieje rozbudowany układ sieci elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia zapewniający pełne zaopatrzenie w energię elektryczną. Podstawowym źródłem zasilania Gminy Jejkowice w energię elektryczną jest bezpośrednie powiązanie z siecią krajowego systemu elektroenergetycznego. Łączna długość linii napowietrznych na terenie gminy: - linia WN 110 kV- ok. 8,1 km, - linia ŚN 20 kV- ok. 12,1 km.
• Telekomunikacja Obsługę telekomunikacyjną Gminy Jejkowice zapewnia system telekomunikacyjny, który tworzą koncentrator i sieci teletechniczne. Sytuacja Gminy w zakresie obsługi telekomunikacyjnej jest bardzo dobra i bez żadnych ograniczeń. Gmina Jejkowice należy do śląskiej strefy numerycznej. Abonenci przyłączeni są do krajowego systemu telekomunikacyjnego. Również sieci telefonii komórkowej posiadają na terenie Gminy Jejkowice lub w jej pobliżu nadajniki satelitarne przez co zasięg tychże sieci w Gminie jest bardzo wysoki.
• Zaopatrzenie w ciepło Przez obszar Gminy nie przebiega żadna magistrala cieplna. Podstawowym źródłem zaopatrzenia w ciepło na terenie Gminy Jejkowice są indywidualne kotłownie w budynkach. W przeważającej mierze są to tradycyjne kotły do spalania węgla lub pochodnych produktów węglowych. Brak magistrali cieplnej oraz przeważająca ilość kotłów węglowych powoduje spore zanieczyszczenie powietrza oraz niską emisję CO2. Gmina podejmuje wiele inicjatyw zmierzających do zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców, szczególnie w zakresie ochrony powietrza. Od 2019r. na terenie Gminy Jejkowice powstaje sieć gazowa.
• Komunikacja Komunikacja zbiorowa, obsługiwana jest przez tabor autobusowy, zaspokaja ona w pełni zapotrzebowania lokalnej społeczności. Dzięki dobrej
str. 10
infrastrukturze drogowej Gmina posiada dogodne połączenia z Rybnikiem, Rydułtowami i Raciborzem. Układ ten sprzyja rozwojowi Gminy, aczkolwiek powoduje uciążliwości charakterystyczne dla tras tego typu, czyli duże natężenie ruchu oraz znaczny udział pojazdów o masie całkowitej powyżej 3,5 tony. W ramach zawartego porozumienia komunalnego, Gmina Jejkowice jest obsługiwana przez autobusy Zakładu Transportu Zbiorowego w Rybniku, tj. linie 26; 27; 28; 29 oraz 33. Kursy odbywają się średnio w odstępie 30 minut. Gminę obsługują również firmy przewozowe, wykonujące swoje usługi samochodami typu bus, ich usługi wykonywane są na własną rękę bez współudziału Gminy. Na układ drogowy składają się drogi powiatowe oraz lokalne drogi gminne. Długość dróg gminnych wynosi ok. 21 km, z których znaczna większość posiada nawierzchnię bitumiczną. Przez teren Gminy przebiegają następujące drogi powiatowe: ul. Główna nr 14609, ul. Niedobczycka nr 14697, ul. Sumińska nr 14646. W zakresie oświetlenia drogowego zlokalizowanego na terenie Gminy jest 349 punktów świetlnych. Większość z nich została w 2013 r. wymieniona na oprawy energooszczędne z wmontowanym reduktorem mocy. W północnej części Gminy przebiega dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa relacji Rybnik- Racibórz.
• Ochrona porządku publicznego Właściwą ochronę porządku publicznego na terenie Gminy Jejkowice zapewniają: - Komisariat Policji mający siedzibę w Gminie Gaszowice, a obejmujący swym działaniem teren całej gminy, - Straż Gminna, działająca na terenie Gminy Jejkowice zgodnie z zawartym porozumieniem z Gminą Lyski, - Ochotnicza Straż Pożarna mająca siedzibę w Jejkowicach.
I.II. ŚRODOWISKO NATURALNE I JEGO OCHRONA
Gmina Jejkowice posiada opracowany Program Ochrony Środowiska, którego realizacja prowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, do efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewnia skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także tworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Aktualny Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jejkowice został przyjęty uchwałą nr XXI/118/2016 Rady Gminy Jejkowice dn. 19 grudnia 2016 r. na podstawie przepisów z dn. 27 kwietnia 2001 r.- Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
str. 11 poz. 150, z późn. zm.). W opracowanym Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Jejkowice zawarte są cele oraz zadania stojące przed Gminą Jejkowice, których realizacja będzie miała realny wpływ na stan środowiska naturalnego Gminy. Zakres tych zadań jest bardzo szeroki, obejmujący swym działaniem takie zagadnienia jak: gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami, ochrona ziem i gleb, zwalczanie niskiej emisji, edukacja ekologiczna i inne.
1. Ograniczenie niskiej emisji
Bardzo uciążliwym problemem z zakresu ochrony środowiska w Gminie Jejkowice jest niska emisja, będąca efektem dużej ilości domowych kotłów opalanych węglem bądź produktami węglopochodnymi, jak również wzmożonego ruchu samochodowego na terenie Gminy. Dla ograniczenia emisji substancji szkodliwych do powietrza, Gmina Jejkowice wprowadziła szereg rozwiązań, które w znaczący sposób ograniczyły niską emisję na jej terenie, było to między innymi: - przeprowadzenie termomodernizacji wraz z modernizacją systemów grzewczych w budynkach użyteczności publicznej, - wyposażenie budynków użyteczności publicznej w odnawialne źródła energii ( panele fotowoltaiczne), - promowanie i dofinansowanie wymiany indywidualnych systemów grzewczych w ramach gminnego programu dofinansowań, - promowanie działań w kierunku termomodernizacji budynków indywidualnych w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze”, - udzielenie mieszkańcom dotacji do odnawialnych źródeł energii w ramach partnerskiego projektu pod nazwą „Odnawialne źródła energii poprawą jakości środowiska naturalnego na terenie Gmin Partnerskich: Tarnowskie Góry, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Krupski Młyn, Kuźnia Raciborska, Nędza, Lelów, Psary, Sośnicowice, Tworóg”. - prowadzenie edukacji ekologicznej, - modernizowanie nawierzchni dróg gminnych oraz układu komunikacyjnego,
Podjęte działania wpisują się w Gminny Program Ograniczenia Niskiej Emisji oraz Program Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Jejkowice.
2. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego.
Pierwsze wzmianki o miejscowości Jejkowice pochodzą z XIII wieku. Ziemie te należały do Księstwa Raciborskiego. Wieś gminna, wzmiankowana w 1278 r., założona na prawie polskim, płaciła dziesięcinę kolegiacie opolskiej. W 1945 r. na linii frontu II Wojny Światowej, znacznie zniszczona (na 1700 mieszkańców w 1939 r. – 16 osób było w obozach koncentracyjnych). Obecna jednostka samorządowa- Gmina Jejkowice- powstała w 1993 r. po odłączeniu się od Gminy Gaszowice.
str. 12
Zabytki oraz ciekawe architektonicznie budynki: Kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej oraz Św. Papieża Piusa X, terytorialnie znajduje się na ternie Miasta Rybnik, natomiast należy do parafii Jejkowice. Zbudowany został w latach 1946- 1949. Aktu poświęcenia dokonał 23.10.1949 r. ks. bp. ordynariusz Stanisław Adamski. Jest to budynek bazylikowy z apsydą, wysoką wieżą z krenelażem i sterczynami
Kaplice i krzyże przydrożne: - kaplica murowana, zbudowana w 1889 r., obok kaplicy stoi drewniany krzyż. Kaplica znajduje się przy skrzyżowaniu ul. Głównej z Niewiadomską. Kompleksowo odrestaurowana w 2017 r. przy współudziale środków unijnych. - kapliczka św. Antoniego, zbudowana około roku 1900, otwarta półkolistą wnęką (ul. Sumińska 7).
Pomnik poświęcony powstańcom śląskim, więźniom oświęcimskim (ofiary ewakuacji obozu) i osobom zamęczonym w obozach koncentracyjnych- na cmentarzu parafialnym przy ul. Niedobczyckiej (3 płyty z inskrypcjami). Miejsce spoczynku trzydziestu dwóch ofiar ewakuacji obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Pomnik odrestaurowany w 2018 r.
Obiekty wpisane do rejestru ewidencji zabytków woj. śląskiego, obejmujące zespoły zieleni to: - teren „leśniczówki” w południowej części gminy, - cmentarz wyznaniowy o pow. Ok. 1,5 ha.
Stan obiektów zabytkowych jest bardzo zróżnicowany. W najlepszym stanie utrzymany jest kościół parafialny, ponieważ stan techniczny obiektu jest przedmiotem szczególnej troski lokalnych duchownych oraz całej lokalnej społeczności. Ponadto w stosunkowo dobrym stanie są niektóre mniejsze obiekty sakralne w gminie, tym niemniej i one wymagają znacznych nakładów finansowych związanych z bieżącymi remontami i renowacją tych obiektów. W bardzo dobrym stanie jest kaplica p.w. św. Jana Nepomucena, która w 2017 r. przeszła kompleksową renowację.
str. 13
I.III. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA
1. Liczba ludności.
Liczba ludności Gminy Jejkowice na dzień 31.12.2019 r. wyniosła 4132 osoby. Z analizy poziomu liczby ludności na przestrzeni ostatnich 5 lat wynika, że Gmina Jejkowice charakteryzuje się stałym wzrostem liczby ludności, co w sposób naturalny przekłada się na nowe wyzwania urbanistyczno- infrastrukturalne. Średnia gęstość zaludnienia w Jejkowicach wynosi ok. 519 osób na 1 km2.
2. Gospodarka
Wielkim atutem Gminy Jejkowice jest duża ilość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Jest to efekt polityki władz gminy, zmierzającej do ożywienia gospodarczego poprzez prowadzenie racjonalnej polityki podatkowej względem przedsiębiorców, a także wyznaczenie terenów inwestycyjnych w Gminie Jejkowice. Działalność gospodarcza w gminie prowadzona jest w następujących branżach: - handlowej- hurtownie, sklepy spożywcze, hurtownie materiałów budowlanych, sklepy branży przemysłowej i inne, - usługowej- budowlanej, motoryzacyjnej, stolarskiej, tartacznej, przetwórstwa mięsnego i inne, - produkcyjnej- produkcja maszyn, produkcja opakowań na artykuły spożywcze, produkcja betonu i elementów betonowych i inne, - pozostałe drobne usługi- urząd pocztowy, ośrodek zdrowia, gabinet rehabilitacji, apteka i inne.
Firmy te funkcjonują w sektorze prywatnym, głównie są to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Stan wpisanych podmiotów gospodarczych do ewidencji działalności gospodarczej w gminie na dzień 31.12.2019 r. wynosił 280 podmiotów.
3. Stowarzyszenia.
Obrazem oddającym stopień zaangażowania społecznego są grupy aktywizujące lokalną społeczność. Mieszkańcy Gminy Jejkowice chętnie zrzeszają się w różnych kołach, grupach czy stowarzyszeniach czego przykładem jest wielość grup i stowarzyszeń działających na terenie gminy. Są to między innymi: - stowarzyszenie oświatowo kulturalne „Szansa”, działające przy Zespole Szkolno- Przedszkolnym w Jejkowicach, - stowarzyszenie emerytów i rencistów, - Koło Gospodyń Wiejskich, - Ochotnicza Straż Pożarna,
str. 14
- Oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych, - Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, -Koło Łowieckie „Jaźwiec”, -Chór „Harmonia”,
Wielość grup oraz stowarzyszeń wskazuje na wysoki poziom aktywizacji społecznej. Tutejsza ludność chętnie uczestniczy w różnych zorganizowanych grupach przelewając swój potencjał w konkretne działania, skierowane bardzo często w stronę lokalnej społeczności.
4. Edukacja i wychowanie.
Na terenie Gminy Jejkowice działa Zespół Szkolno- Przedszkolny w skład którego wchodzą: - Szkoła Podstawowa im. Jana III Sobieskiego, - Gminne Przedszkole Publiczne w Jejkowicach, - Oddziały przedszkolne w Szkole Podstawowej. ZSP w pełni odpowiada na potrzeby edukacyjne tutejszej społeczności. Kształcenie ponad-podstawowe najczęściej odbywa się w sąsiednich miastach, w szczególności w Mieście Rybniku. Również bliskość ośrodków uniwersyteckich powoduje, iż bardzo duża część absolwentów naszych szkół zdobywa wyższe wykształcenie.
Priorytetem jest, aby oferta edukacyjna jednostek oświatowych znajdujących się na terenie Gminy Jejkowice stawała się coraz atrakcyjniejsza oraz odpowiadała potrzebom swoich uczniów. Stan techniczny budynków oświatowych Gminy Jejkowice ocenia się jako bardzo dobry, dzięki dotychczasowym staraniom dyrekcji oraz włodarzy gminy nie mniej jednak należy dołożyć wszelkich starań, aby na bieżąco remontować budynki oświatowe w gminie, oraz czynić wszystko aby stawały się coraz bardziej ekologiczne oraz oszczędne- co będzie miało również pozytywny wpływ na świadomość ekologiczną dzieci i młodzieży.
str. 15
Na terenie Gminy Jejkowice funkcjonuje również Gminna Biblioteka Publiczna, która w pewnym sensie pełni również rolę ośrodka kultury. Poza działalnością związaną z czytelnictwem, Gminna Biblioteka Publiczna organizuje różnego rodzaju kursy oraz szkolenia skierowane dla wszystkich grup społecznych, jak również organizuje eventy takie jak koncerty, wystawy, spotkania autorskie, projekcje filmów. W związku z prowadzoną przez bibliotekę działalnością, należy poczynić starania aby doposażyć pomieszczenia Gminnej Biblioteki w sprzęt oraz wyposażenie umożliwiające rozwój tej działalności.
5. Ochrona zdrowia i opieka społeczna.
Bardzo wielkim walorem Gminy Jejkowice są rozbudowane usługi związane z ochroną zdrowia. Na terenie gminy znajduje się: - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „KRISMED” Krzysztof Stolarczyk, - Gabinet Stomatologiczny, - Apteka- prywatna, - Gabinet rehabilitacji- prywatny.
Zadania z zakresu opieki społecznej wykonuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Jejkowicach. Ośrodek ów działa w strukturach Urzędu Gminy Jejkowice. OPS bardzo aktywnie stara się zaradzać problemom społecznym występującym na terenie gminy, wychodząc naprzeciw potrzebom swoich podopiecznych, poprzez między innymi aktywne pozyskiwanie środków z funduszy unijnych przeznaczonych na aktywizację osób trwale bezrobotnych czy też zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wartym zaznaczenia jest fakt udziału OPS w Jejkowicach w Programie Operacyjnym „Pomoc Żywnościowa 2014- 2020” współfinansowanym przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Wspierania Najbardziej Potrzebujących.
II GŁÓWNE ZADANIA OBJĘTE STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY JEJKOWICE- KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA.
II.I. ZADANIA Z ZAKRESU ROZWIJANIA POTENCJAŁU GOSPODARCZEGO.
1. Pobudzanie gospodarki lokalnej. Istotnym dla rozwoju gminy jest rozwój lokalnej gospodarki. Przekłada się to w sposób bezpośredni na jakość oraz standard życia mieszkańców gminy. Pobudzanie lokalnej gospodarki ma również związek z poziomem bezrobocia nie tylko w Gminie Jejkowice, ale również w całym regionie. Prawdą jest, iż możliwości samorządu lokalnego w tej dziedzinie są ograniczone, co nie zmienia faktu, iż powinien on poprzez wszelkie dostępne instrumenty inicjować działania zmierzające do pobudzenia gospodarczego. Do zadań samorządu gminnego, wspierających ożywienie lokalnej gospodarki, należy przede wszystkim:
str. 16
- racjonalna polityka podatkowa uwzględniająca interes przedsiębiorców działających na terenie gminy, jak również zachęcająca inwestorów do inwestowania w Jejkowicach, - stworzenie w Gminnym Planie Zagospodarowania Przestrzennego terenów inwestycyjnych położonych blisko głównych arterii komunikacyjnych, - rozbudowa oraz naprawa infrastruktury drogowej, - wydzielenie w Urzędzie Gminy komórki odpowiedzialnej za pomoc formalno- prawną przedsiębiorcom działającym na terenie gminy, - współpraca z instytucjami oraz stowarzyszeniami wspierającymi przedsiębiorców ( inkubator przedsiębiorczości), - pomoc w uzyskaniu przez przedsiębiorców dotacji na rozwój działalności gospodarczej w ramach programu realizowanego przez Lokalną Grupę Działania LYSKOR.
Wszystkie te działania są przykładowymi przedsięwzięciami zmierzającymi do tworzenia warunków dla pozyskania nowego kapitału, jak również rozwoju istniejących podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy Jejkowice.
2. Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw (dalej: MŚP).
Rozwój sektora MŚP łączy się z wyżej przedstawionym lokalnym pobudzeniem gospodarczym. Istota tego zagadnienia spowodowała, iż należy omówić to zagadnienie w odrębnym punkcie. Jak powszechnie wiadomo, małe i średnie przedsiębiorstwa są motorem napędowym gospodarki, nie tylko w wymiarze gminnym lecz także w wymiarze krajowym. Dlatego ważnym jest, aby na poziomie samorządu tworzyć warunki sprzyjające powstawaniu małych i średnich przedsiębiorstw. Również w tym sektorze samorząd może podjąć pewne działania ułatwiające osobom fizycznym zakładanie własnej działalności gospodarczej. Takimi działaniami są między innymi: - kursy oraz szkolenia organizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej skierowane do osób bezrobotnych oraz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, - współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy, przedstawianie mieszkańcom ofert oraz programów pomocowych dla zakładających własne firmy, - współpraca z Urzędem Skarbowym w Rybniku, który cyklicznie przeprowadza szkolenia dla przedsiębiorców w zakresie sposobów opodatkowania oraz zagrożeń, które mogą spotkać przedsiębiorców podczas prowadzenia działalności gospodarczej, - członkostwo w Lokalnej Grupie Działania LYSKOR- co umożliwia pozyskanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, jak również na rozwój już istniejącej. - coroczne spotkania z przedsiębiorcami, na których prezentowane są zagadnienia związane z pozyskiwaniem funduszy europejskich na rozwój swojej firmy. Urząd Gminy wychodząc naprzeciw potrzebom przedsiębiorców oraz osób zamierzających podjąć działalność gospodarczą, wyznaczył pracownika Urzędu Gminy, którego zadaniem jest pomoc tym osobom oraz udzielenie niezbędnych informacji potrzebnych do założenia własnej firmy.
str. 17
II.II. ZADANIA Z ZAKRESU POPRAWY JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW.
1. Podnoszenie kwalifikacji- rozwój edukacji.
Jak wyżej wspomniano, w długoterminowym rozwoju gminy ważnym zagadnieniem jest rozwój bazy oświatowej. W dobie dużej konkurencyjności jednostek oświatowych zasadniczym zadaniem jest poprawa warunków nauczania, jak również doposażenie szkół w nowoczesne materiały oraz pomoce dydaktyczne. Urząd Gminy jako organ prowadzący oświatę w gminie powinien zapewnić możliwość podnoszenia kwalifikacji kadrze zarządzającej jednostkami oświatowymi, jak również kadrze nauczycielskiej. Jest to zadanie bardzo ważne, gdyż „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie…” Utworzenie w 2018 r. Zespołu Szkolno- Przedszkolnego przyniosło wymierne korzyści w postaci ujednolicenia sposobu kształcenia najmłodszych mieszkańców gminy, skoordynowanie zarządzania tymi jednostkami, jak również ochronę stosunku pracy nauczycieli pracujących w jednej bądź drugiej jednostce (możliwość przenoszenia etatów). Aby zróżnicować i uatrakcyjnić ofertę edukacyjną gminy należy stymulować środowiska szkolne do tworzenia kół zainteresowań oraz kół naukowych, zachęcać do zaangażowania w życie lokalnej społeczności, co spowoduje pogłębienie poczucia przynależności do tej wspólnoty samorządowej.
2. Rozwój infrastruktury społecznej oraz zapobieganie marginalizacji społecznej.
Zagadnienia dotyczące problemów społecznych oraz problemów związanych ze zjawiskiem marginalizacji społecznej zajmują ważną pozycję w niniejszej Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice. Są to tematy, które w najszerszym stopniu dotykają mieszkańców gminy, ich poczucie bezpieczeństwa oraz tematów związanych z aktywizacją społeczną. Zagadnienia te w sposób wyczerpujący omawia „ Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Jejkowice” przyjęty Uchwałą Nr XXIX/154/2017 Rady Gminy Jejkowice z dnia 23 października 2017 r. Głównymi zadaniami Gminy w tym zakresie jest przede wszystkim dbałość o należyte funkcjonowanie Ośrodka Pomocy Społecznej, które powinno odpowiadać na bieżące potrzeby osób znajdujących się pod jego opieką. Ważnym jest, aby OPS pozyskiwał środki z funduszy zewnętrznych na organizację kursów i szkoleń skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz osób zagrożonych długotrwałym bezrobociem. W tej kategorii zadań należy również ująć działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa lokalnej społeczności. Poza ścisłą współpracą z Komendą Policji w Gaszowicach oraz Strażą Gminną w Lyskach należy rozbudować na terenie gminy system monitoringu w miejscach newralgicznych dla bezpieczeństwa. Ów system rozwiąże problem dewastacji mienia publicznego, drobnych kradzieży, zastraszania, a nade wszystko wpłynie pozytywnie na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Jejkowice. Niewątpliwie wpływ na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców ma również ruch drogowy na drogach gminnych, a w szczególności na drogach powiatowych. Zauważa
str. 18
się nasilenie ruchu samochodowego, w tym ruchu samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony przez centrum gminy. Największe natężenie ruchu odnotowuje się na drodze powiatowej nr 14609, tj. ul. Główna. Zadaniem Gminy w porozumieniu ze Starostwem Powiatowym w Rybniku jest opracowanie i wprowadzenie w życie rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo na wyżej wymienionej drodze (proponuje się m.in. montaż inteligentnej sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Głównej, Sumińskiej i Przemysłowej, remont oraz budowę chodników wzdłuż dróg powiatowych oraz budowę Centrum Przesiadkowego). Ważnym zagadnieniem mieszczącym się w ramach pojęcia infrastruktury społecznej jest edukacja. Jak już wyżej wspomniano, głównym zadaniem Gminy w zakresie edukacji jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji kadry zarządzającej oraz kadry nauczycielskiej, dostosowywanie oferty edukacyjnej do bieżących potrzeb uczniów danej szkoły, jak również doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt dydaktyczny oraz pomoce naukowe. Także pozytywnym elementem życia społecznego jest kultura, która powinna być pielęgnowana także na poziomie gminnym- w tym celu Gmina powinna zapewnić swoim mieszkańcom dostęp do kultury poprzez organizację różnego rodzaju imprez oraz eventów o charakterze kulturalnym. Doskonałym instrumentem do realizacji tego celu w realiach Gminy Jejkowice jest Gminna Biblioteka Publiczna, która dzięki swemu zapleczu jest w stanie sprostać tym zadaniom. Należy rozważyć w przyszłości możliwość budowy Gminnego Centrum Kultury, które odpowiadałoby na potrzeby lokalnej i ponadlokalnej społeczności. Centrum takie mogłoby mieścić w sobie pomieszczenia dla grup działających na terenie gminy, świetlicę środowiskową, klub seniora. Elementem składowym infrastruktury społecznej jest również sport. Sport jako instrument wychowawczy oraz profilaktyczny jest w Strategii Gminy Jejkowice szczególnie podkreślony. Należy przy tej okazji wymienić klub sportowy LKS „Jedność” działający na terenie gminy, jak również wszystkie szkolne kluby sportowe (tzw. SKSy). Kluby te w swych strukturach zrzeszają blisko 150 dzieci i młodzieży, a także około 50 osób dorosłych. Rozwój bazy sportowej, a także organizacja różnego rodzaju zawodów oraz turniejów gminnych powinny być stałym elementem kalendarza imprez Gminy Jejkowice. Należy także zadbać o rozwój bazy sportowej, aby sprostała ona potrzebom mieszkańców Jejkowic. Priorytetowym zadaniem w tym zakresie jest budowa boisk treningowych przy stadionie LKS. Pozwoli to na poszerzenie oferty sportowej Gminy Jejkowice, jak również odciąży boiska znajdujące się przy ul. Szkolnej. Rosnące zainteresowanie piłką nożną oraz działalnością klubu powoduje, iż istniejąca baza treningowa jest niewystarczająca.
3. Rozwój funkcji rekreacyjnych i sportowych.
Istotną sferą życia społecznego każdej miejscowości jest rekreacja i sport. Ważnym jest aby mieszkańcy danej gminy posiadali możliwość aktywnego spędzenia wolnego czasu. Gmina powinna tworzyć przestrzeń przyjazną swoim mieszkańcom, która będzie funkcjonalna oraz przystosowana do osób niepełnosprawnych.
str. 19
Z pewnością miejscem takim jest centrum gminy, gdzie powstał skwer z deptakiem, fontanną, placem sensorycznym oraz innymi atrakcjami. Warto to miejsce rodzinnego wypoczynku wyposażyć w darmowy dostęp do Internetu , tzw. miejsca Wi-Fi Free, w tym celu można skorzystać z zewnętrznych źródeł finansowania.
Gmina to nie tylko infrastruktura, nie należy zapominać o organizacji imprez oraz eventów integrujących lokalną społeczność, pogłębiających poczucie tożsamości i przynależności do danej grupy. Dlatego też Gmina Jejkowice przywiązuje uwagę do organizacji tego typu imprez. Organizuje między innymi: Kiermasz Wielkanocny, Międzynarodowy Marsz Nordic Walking, Marszobieg Jejkowicki, Rodzinny Rajd Rowerowy, Koncert z okazji Dnia Matki i Ojca, Festiwal Dyni, Spotkanie z Seniorami Gminy Jejkowice czy też Jarmark Bożonarodzeniowy. Bardzo ważną imprezą, która jest zakorzeniona w historii oraz tradycji tej ziemi są Dożynki. Jest to wspaniała okazja do ukazania kolorytu tutejszej kultury i obyczajów, nauka szacunku do rolniczej pracy oraz do poszanowania tradycji. Niestety Gmina Jejkowice, przy organizacji wszelkiego rodzaju imprez boryka się z głównym problemem jakim jest brak zaplecza. Do tej pory wykorzystywano do organizacji imprez halę gimnastyczną przy ZSP oraz pomieszczenia Gminnej Biblioteki Publicznej. Wiąże się to z wieloma utrudnieniami logistycznymi. Patrząc na bogactwo oferty kulturalnej Gminy Jejkowice, należałoby rozważyć budowę Centrum Kultury które odpowiadało by wszelkim wymogom i spełniało standardy nowoczesnej gminy.
4. Przestrzeń publiczna Gmina Jejkowice od wielu lat stara się, aby przestrzeń publiczna stawała się coraz bardziej funkcjonalna i estetyczna. Podejmowano na przestrzeni lat wiele inicjatyw oraz inwestycji poprawiających ład przestrzenny. Najważniejszym zadaniem w tej kategorii jest kontynuacja powziętych działań, jak również uporządkowanie ruchu samochodowego w centrum gminy. Niewątpliwym problemem centrum jest brak miejsc postojowych i parkingowych dla samochodów osobowych. Główną przeszkodą uniemożliwiającą realizację tego zadania jest brak terenów, na których można by usytuować publiczny parking. Ścisłe Centrum Gminy wymaga również
str. 20
uporządkowania planistycznego oraz urbanistycznego. Dla osiągnięcia tego celu koniecznym jest porozumienie z właścicielami znajdujących się tam sklepów oraz zaproponowanie rozwiązania, które satysfakcjonowałoby obie strony. Najlepszym rozwiązaniem tej sytuacji jest budowa Centrum Przesiadkowego, w którym znajdowałyby się punkty handlowe, poczekalnia, publiczna toaleta. Wokół Centrum Przesiadkowego należałoby zaprojektować infrastrukturę towarzyszącą, tj. parking, wypożyczalnię rowerów i hulajnóg elektrycznych, stację doładowywań samochodów elektrycznych itp. Godnym podkreślenia jest również fakt konieczności remontu istniejącego parkingu znajdującego się przy ul. Wiatracznej. Usytuowany tam parking nie spełnia żadnych standardów ani wymogów prawa budowlanego, a jego walory estetyczne są wątpliwe.
5. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Ocenia się, iż warunkiem zrównoważonego rozwoju Gminy Jejkowice jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego. Należy to czynić na różnych płaszczyznach życia społecznego. Bardzo dobry instrumentem, pobudzającym lokalną społeczność do aktywności obywatelskiej jest z pewnością możliwość współdecydowania o wydatkowaniu środków budżetowych przeznaczonych na gminne inwestycje, na zasadzie tak zwanego budżetu partycypacyjnego inaczej obywatelskiego. Kolejnym pozytywnym elementem wpływającym na rozwój społeczeństwa obywatelskiego jest dostępność usług publicznych- jest to zadanie Gminy, które powinno być realizowane w oparciu o nowoczesne technologie. Głównym przedsięwzięciem stojącym przed Urzędem Gminy Jejkowice jest wprowadzenie e-administracji, pozwalającej mieszkańcom na załatwianie spraw urzędowych on-line przez sieć internetową. Należy pamiętać o inicjatywach oraz przedsięwzięciach angażujących lokalną społeczność w sprawy samorządowe. W dobie zauważalnego kryzysu idei demokracji oraz braku poczucia przywiązania do danej miejscowości, ważnym jest aby lokalna społeczność identyfikowała się z danym samorządem, aby miała poczucie współodpowiedzialności za ten samorząd. Gmina, dbając o zaangażowanie mieszkańców w sprawy samorządu, powinna powołać do życia stowarzyszenia zrzeszające grupę osób chcących aktywnie uczestniczyć w życiu danego samorządu. Dobrymi przykładami takiego zaangażowania są między innymi Rady Starszych lub Młodzieżowe Rady Gminy. Urząd Gminy powinien rozeznać, które z powyższych rozwiązań będzie miało największy wpływ na lokalne zaangażowanie. Nie ulega wątpliwości, iż społeczeństwo polskie jest społeczeństwem starzejącym się, dlatego należy rozważyć różne sposoby aktywizacji osób starszych w Gminie Jejkowice- dobrymi praktykami w tym przypadku wykazuje się Gminna Biblioteka Publiczna, organizująca różnego rodzaju kursy oraz szkolenia dla osób starszych. Należy również podkreślić wkład stowarzyszeń oraz organizacji pozarządowych zrzeszających lokalnych aktywistów.
str. 21
II.III. ZADANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ.
1. Rozwój infrastruktury wodno- ściekowej.
Gospodarka wodno- ściekowa przez ostatnie dwie dekady, należała do priorytetowych zadań Gminy Jejkowice. Sieć wodociągowa obejmuje niemal 90% terenu gminy, co w pełni zaspokaja potrzeby tutejszej społeczności, dlatego też w najbliższych latach nie planuje się rozbudowy istniejącej sieci. Zarządcą istniejącej sieci jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Rybniku, toteż wszelkie prace modernizacyjne, jak i remontowe leżą po stronie PWiK.
Istniejąca kanalizacja sanitarna obejmuje ponad 65% terenu miejscowości, co powoduje, iż jej rozbudowa staje się zadaniem najwyższej wagi. Na stopień priorytetu tego zadania składa się wiele elementów takich jak: ekologia, ochrona zdrowia, wymogi formalno- prawne (dostosowanie się do przepisów krajowych jak i Unii Europejskiej) oraz podniesienie atrakcyjności Gminy Jejkowice dla inwestorów. Budowa kolejnych etapów kanalizacji sanitarnej powinna być oparta na zasadach celowości, ekonomii, możliwości technologicznych oraz efektu ekologicznego. Gmina Jejkowice posiada projekt budowy kanalizacji, który swym zasięgiem obejmuje powierzchnię prawie całej gminy. Nieruchomości znajdujące się na terenach, które ze względów ekonomicznych bądź technologicznych nie zostały objęte projektem budowy kanalizacji powinny gromadzić ścieki socjalno- bytowe w przydomowych szambach. Zadaniem gminy na tych terenach jest promowanie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz pozyskanie funduszy na dotowanie takowych.
2. Usprawnienie i poprawa infrastruktury komunikacyjnej.
Na terenie Gminy Jejkowice znajdują się drogi gminne oraz powiatowe. Drogi gminne są w całości pod zarządem Gminy Jejkowice, natomiast drogi powiatowe zarządzane są przez Starostwo Powiatu Rybnickiego. Takie elementy jak bezpieczeństwo, podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej, pojawienie się nowych terenów budowlanych pod budownictwo mieszkaniowe stawia Gminę przed zadaniem budowy nowych dróg i chodników, jak również podwyższania standardów istniejących dróg. Należy również w tym punkcie podkreślić jak bardzo ważne są skoordynowane ze Starostwem działania, mające na celu poprawę stanu dróg powiatowych przebiegających przez Gminę Jejkowice. Nie wyklucza się w tym celu współfinansowania z budżetu gminy remontów dróg i chodników powiatowych na
str. 22
zasadach, na jakich było to dokonywane dotychczas. Jak już wcześniej wspomniano, należy rozważyć montaż inteligentnej sygnalizacji świetlnej przy najniebezpieczniejszych skrzyżowaniach na terenie gminy. Nadzieją na poprawę stanu dróg gminnych jest Fundusz Dróg Samorządowych, z którego można sfinansować do 75% kosztów inwestycji. Jak wyżej wspomniano, rozważyć należy budowę Centrum przesiadkowego wraz z parkingiem w ścisłym Centrum Gminy, co w sposób znaczący poprawiłoby płynność ruchu oraz jego bezpieczeństwo.
3. Rozbudowa infrastruktury ochrony środowiska naturalnego.
Zgodnie z zapisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gmina ma obowiązek stworzenia Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (zwany dalej PSZOK). Na terenie Gminy Jejkowice brak jest funkcjonującego PSZOKu. Zadaniem priorytetowym, mającym wielki wpływ na ochronę środowiska jest powstanie takiego punktu, spełniającego wszystkie ustawowo przewidziane funkcje. PSZOK na terenie Gminy Jejkowice pozwoli mieszkańcom na efektywniejszą segregację odpadów komunalnych, jak również pozytywnie wpłynie na świadomość ekologiczną tutejszego społeczeństwa. Alternatywnie można rozważyć zawarcie porozumienia z gminą posiadającą PSZOK.
4. Poprawa i rozbudowa infrastruktury oświatowej.
Stan infrastruktury oświatowej Gminy Jejkowice należy ocenić jako bardzo dobry. Gmina Jejkowice w sposób nienaganny stara się uatrakcyjniać ofertę edukacyjną swych jednostek poprzez inwestycje w infrastrukturę oraz ich wyposażenie. Cechą charakterystyczną budynków oświatowych jest ich dobry stan, niska emisja (wszystkie budynki są poddane termomodernizacji z ekologicznym źródłem ciepła) oraz energooszczędność (wszystkie posiadają instalacje paneli fotowoltaicznych). Również wyposażenie sal edukacyjnych spełnia najwyższe standardy. Głównym zadaniem w tym zakresie pozostaje dalsza dbałość o istniejącą infrastrukturę oraz unowocześnianie zaplecza edukacyjnego.
5. Rozbudowa i adaptacja infrastruktury administracyjnej.
W związku z rosnącymi wymaganiami dotyczącymi jednostek samorządu terytorialnego, jak również z dodatkowymi zadaniami jakie nakładane są na samorządy, należy rozważyć przebudowę istniejącego budynku Urzędu Gminy. Budynek, w którym znajduje się obecnie Urząd Gminy powstał w latach 80 XX wieku jako dom nauczyciela. W 1998 r. został zaadaptowany na potrzeby tutejszego Urzędu. Budynek ten, był regularnie odnawiany oraz remontowany dzięki czemu jego stan techniczny ocenia się jako dobry. Niestety braki lokalowe, niedostosowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych powodują, iż pojawia się potrzeba rozbudowy Urzędu Gminy.
str. 23
Pozwoli to na lepszą obsługę klientów Urzędu Gminy, poprawi warunki pracy, a nade wszystko dostosuje Urząd do potrzeb osób niepełnosprawnych.
II.IV. PODSUMOWANIE ORAZ IDENTYFIKACJA MOŻLIWYCH PROBLEMÓW MOGĄCYCH WYSTĄPIĆ PRZY REALIZACJI ZADAŃ.
1. Podsumowanie zakresu przewidzianych zadań.
Kompilacją wszystkich zadań przewidzianych w Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest zamieszczona poniżej „Tabela uszeregowanych zadań według stopnia ważności dla rozwoju Gminy Jejkowice”. Zadania wymienione w Strategii obejmują swym zakresem obszary takie jak: przestrzeń, społeczność, infrastruktura, gospodarka, ekologia- które są najbardziej istotne w zrównoważonym rozwoju Gminy Jejkowice. Dla każdego z wymienionych zadań określono wagę dla rozwoju Gminy oraz horyzont czasowy realizacji konkretnego zadania. Waga zadania oraz jego priorytet określono przy uwzględnieniu następujących kryteriów: - wywoływanie pozytywnych oddziaływań na rozwój gminy, wielopłaszczyznowość oddziaływań; - poprawa pozycji Gminy Jejkowice w regionie, zwiększenie możliwości kooperacji z innymi samorządami oraz podmiotami zewnętrznymi; - aktywizacja lokalnej społeczności; - dostosowanie do posiadanych zasobów gminy; - możliwość uzyskania zewnętrznego wsparcia dla realizacji zadań; - czas uzyskania widocznych efektów realizacji zadań; Zastrzega się prawo zmiany kolejności realizacji konkretnych zadań, jak również możliwość dodania nowych, sukcesywnie po ich doprecyzowaniu. Fakt ten związany jest ze zmieniającą się sytuacją społeczno- gospodarczą, a także z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej.
2. Identyfikacja problemów, które mogą wystąpić przy realizacji zadań.
Po przeprowadzonej pogłębionej analizie SWOT wyodrębniamy podzielone na dwie grupy problemowe: a) problemy wewnętrzne gminy: - niewystarczające środki finansowe w budżecie Gminy na realizację zadań inwestycyjnych; - brak możliwości absorpcyjnych w pozyskiwaniu środków pomocowych; - bezrobocie; - brak uzbrojenia terenów inwestycyjnych; - niedostateczna ilość etatów pracowników merytorycznych w Urzędzie Gminy;
str. 24
- wydatki nie planowane , a podyktowane koniecznością (np. wszelkiego rodzaju remonty, naprawy itp.); b) problemy zewnętrzne wpływające na sytuację w Gminie: - nakładanie przez rząd zadań samorządom bez środków finansowych na ich realizację; - niestabilność uregulowań prawnych dotyczących organizowania i prowadzenia działalności gospodarczej; - migracja zarobkowa młodego pokolenia; - niż demograficzny; - niestabilność oraz niepewność prawa o samorządzie gminnym, prawa budowlanego, ordynacji podatkowej i innych. - dwukadencyjność organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego. Katalog wyżej wymienionych problemów nie jest katalogiem zamkniętym.
III. TABELA USZEREGOWANYCH ZADAŃ WEDŁUG STOPNIA WAŻNOŚCI DLA GMINY JEJKOWICE.
str. 25
L.P. NAZWA ZADANIA PRIORYTET TERMIN REZULTAT PODMIOTY KOSZT REALIZUJĄCE
1. Budowa dalszych etapów I 2020-2030 - uporządkowanie gospodarki ściekowej, Urząd Gminy ok. 15 mln. zł kanalizacji sanitarnej. - poprawa środowiska naturalnego, w szczególności stanu Jejkowice wód gruntowych, - poprawa jakości życia mieszkańców,
2. Budowa, modernizacja i II 2020-2030 - poprawa stanu technicznego dróg gminnych, Urząd Gminy ok. 10 mln. zł. remont dróg gminnych oraz - poprawa bezpieczeństwa ruchu samochodowego i Jejkowice ciągów pieszych. pieszego, - poprawa płynności ruchu oraz ograniczenie emisji spalin do atmosfery,
3. Budowa Punktu Selektywnej I 2021 r. - poprawa środowiska naturalnego Gminy Jejkowice, Urząd Gminy ok. 300 tys. zł. Zbiórki Odpadów - usprawnienie systemu odbioru odpadów komunalnych w Jejkowice Komunalnych alternatywnie Gminie Jejkowice. zawarcie porozumienia z inną gminą.
str. 26
L.P. NAZWA ZADANIA PRIORYTET TERMIN REZULTAT PODMIOTY KOSZT REALIZUJĄCE
4. Budowa Centrum I 2021-2023 - poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, Urząd Gminy ok. 5 mln. zł. Przesiadkowego wraz z - Jejkowice, infrastrukturą towarzyszącą. rozwój transportu zbiorowego, Starostwo - ograniczenie niskiej emisji pochodzenia Powiatowe samochodowego, w Rybniku. - poprawa walorów estetycznych i architektonicznych Centrum Gminy Jejkowice.
5. Realizacja Programu Niskiej I 2020- 2030 - poprawa środowiska naturalnego Gminy Jejkowice, Urząd Gminy ok. 800 tys. zł. Emisji- w tym wymiana - Jejkowice, kotłów na ekologiczne w zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców Wojewódzki indywidualnych Gminy Jejkowice, Fundusz Ochrony gospodarstwach domowych. Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
6. Remont parkingu przy ul. II 2022 r. - poprawa estetyki Gminy Jejkowice, Urząd Gminy 600 tys. zł. Wiatracznej. Jejkowice - poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego,
str. 27
L.P. NAZWA ZADANIA PRIORYTET TERMIN REZULTAT PODMIOTY KOSZT REALIZUJĄCE
7. Budowa Gminnego Centrum III 2028-2030 - rozbudowa oferty kulturalnej Gminy Jejkowice, Urząd Gminy ok. 3 mln. zł. Kultury z infrastrukturą - Jejkowice towarzyszącą. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,
8. Rozbudowa budynku Urzędu IV 2025-2030 - poprawa obsługi petenta, Urząd Gminy ok. 2 mln. zł. Gminy Jejkowice - dostosowanie do osób niepełnosprawnych, - poprawa funkcjonalności budynku.
8. Budowa skateparku IV 2024- 2025 - rozwój infrastruktury sportowej, Urząd Gminy ok. 500 tys. zł. Jejkowice - przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży, - promocja zdrowego stylu życia, - poprawa atrakcyjności Gminy Jejkowice.
9. Budowa boisk treningowych IV 2025 r. - poprawa infrastruktury sportowej Gminy Jejkowice, Urząd Gminy ok. 500 tys. zł. przy stadionie LKS „Jedność” Jejkowice - przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży, - poprawa sprawności fizycznej dzieci i młodzieży.
str. 28
IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW.
IV.I. CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA REALIZOWANE ZADANIA.
1. Budżet Gminy Jejkowice.
Nieodłącznym elementem koniecznym do realizacji corocznie planowanych zadań jest uchwalany przez Radę Gminy Jejkowice- budżet gminy. Możliwości finansowania zadań infrastrukturalnych z budżetów gminnych są ograniczone, a zadania inwestycyjne, które stoją przed samorządami są bardzo duże. Roczne nakłady na inwestycje infrastrukturalne nie przekraczają zazwyczaj 10- 15 % wydatków budżetowych gmin. Przeznaczenie środków w budżecie na daną inwestycję jest bardzo ważnym elementem planowania, gdyż samorząd finansuje różne sfery życia społeczności lokalnej. Mając świadomość znaczenia planowanych inwestycji dla poprawy rozwoju Gminy i stanu środowiska naturalnego stwierdza się, że wielkość projektowanych zamierzeń daleko wykracza poza możliwości finansowe Gminy, stąd też realizacja zamierzonych zadań jest możliwa wyłącznie przy współfinansowaniu tych zadań ze źródeł zewnętrznych- krajowych bądź unijnych.
2. Mierniki oceny inwestycji.
Biorąc pod uwagę ograniczone możliwości finansowe Gminy Jejkowice należy przy wyborze zadania do realizacji przyjąć następujące mierniki stosowane przy ekonomicznej ocenie inwestycji: - koszt zadania; - okres realizacji inwestycji; - koszt eksploatacji; - okres zwrotu nakładów o ile to możliwe; - rentowność przedsięwzięcia; - wielkość ryzyka inwestycyjnego; - wymierne korzyści ekologiczne danej inwestycji. Mierniki te wykorzystywane są również przy ocenie wniosków o dofinansowanie inwestycji ze źródeł zewnętrznych. Wymienione powyżej zadania będą realizowane w miarę możliwości finansowych i organizacyjnych Gminy. Przystąpienie do realizacji, któregokolwiek z wymienionych zadań poprzedzone musi być każdorazowo przeprowadzeniem oceny możliwości jego realizacji, głównie finansowych.
3. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice.
Realizacja zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice zadań inwestycyjnych powinna przynieść efekty w następujących dziedzinach: - atrakcyjność inwestycyjna; - rynek pracy, rozwój przedsiębiorczości; - rozwój turystyki, kultury i oświaty;
str. 29
- poprawa stanu środowiska naturalnego; - poprawa warunków i jakości życia mieszkańców gminy. Realizacja projektów związana jest z wielofunkcyjnością obszarów wiejskich, która polega na upowszechnianiu rozwoju funkcji pozarolniczych, ponadto na utrzymaniu wartości krajobrazowych i przyrodniczych, rozwojem funkcji społecznych i kulturalnych oraz rozwojem infrastruktury społecznej i kulturalnej. Realizacja projektów zwiększy atrakcyjność obszarów wiejskich jako miejsca życia i pracy oraz wpłynie pozytywnie na takie zagadnienia jak zagospodarowanie przestrzenne oraz ruch migracyjny z terenów wiejskich.
4. System wdrażania.
System wdrażania Strategii Gminy Jejkowice w dużym stopniu uzależniony jest o system wdrażania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej. Gmina korzystając ze środków UE zobowiązana jest do przestrzegania zasad i procedur wspólnotowych, które zostały określone w odrębnych rozporządzeniach odnoszących się do poszczególnych funduszy strukturalnych. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice będzie realizowana w horyzoncie czasowym 2020- 2030, po jej przyjęciu przez Radę Gminy. Za właściwe wdrożenie oraz realizację Strategii Rozwoju Gminy jak również przedstawienie okresowych ocen z postępu jej realizacji odpowiedzialny będzie organ wykonawczy gminy, tj. Wójt Gminy Jejkowice. Wójt we właściwym wdrożeniu Strategii dysponuje aparatem wykonawczym w postaci pracowników Urzędu Gminy Jejkowice oraz jednostek organizacyjnych gminy. System wdrażania na poziomie Urzędu Gminy obejmować będzie następujące działania: - przygotowanie dokumentacji, - sporządzenie oraz występowanie z wnioskiem o dofinansowanie, - przeprowadzenie procedur wyboru wykonawcy zadania, - kontraktowanie, - monitorowanie przebiegu prac w ramach poszczególnych projektów, - prowadzenie rozliczeń finansowych, - prowadzenie działań promocyjnych i informacyjnych. Warunkiem niezbędnym do pełnego wdrożenia Strategii jest również uwzględnienie wydatków z nią związanych w kolejnych budżetach na lata 2020- 2030, za ten element odpowiada Rada Gminy Jejkowice.
str. 30
IV.II.SPOSOBY MONITOROWANIA I OCENY REALIZACJI STRATEGII.
1. Monitorowanie.
Ważnym elementem wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest prowadzenie szczegółowego systemu kontroli i monitorowania realizacji poszczególnych zadań. Skutkiem takiego systemu powinny być korekty oraz aktualizacje zapisów niniejszej Strategii. Owa kontrola powinna być dokonywana w perspektywie bieżącej, uwzględniając przede wszystkim osiąganie celów strategicznych w horyzoncie długofalowym. Proces monitorowania obejmuje gromadzenie danych, które obrazują tempo oraz jakość i skutki wdrażanych projektów. Za proces ten odpowiedzialny będzie Wójt Gminy Jejkowice wraz z podległym aparatem urzędniczym. Co najmniej raz w roku Wójt przedstawi Radzie Gminy raport z procesu wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice. Ów raport winien obejmować co najmniej: - przebieg procesu wdrażania poszczególnych projektów, - sposoby promocji projektów, - przewidywane zagrożenia realizacji Strategii. Raport może być częścią składową corocznego Raportu o Stanie Gminy.
2. Ocena realizacji Strategii.
Ocena realizacji Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice dokonana zostanie po zakończeniu okresu, na który została opracowana. Wyniki oceny oraz dokumentacja z nią związana przedłożone zostaną Przewodniczącemu Rady Gminy Jejkowice przez Wójta Gminy. Ocena w szczególności powinna zawierać: - rzeczywiste daty rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych projektów, - sposoby zarządzania projektami po ich zakończeniu, - przedstawienie kosztów projektu, - potwierdzenie efektów społeczno- ekonomicznych.
str. 31
ZAKOŃCZENIE
Przedstawiona powyżej Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice powinna stać się podstawą zrównoważonego rozwoju Gminy. Powstała na podstawie licznych konsultacji, opinii oraz głosu lokalnej społeczności, której to Strategia ta winna służyć. Istnieje wiele zagrożeń, które mogą wpłynąć na realizację postulatów zawartych w Strategii, lecz trzeba dołożyć wszelkich starań, aby w jak najpełniejszym zakresie wypełnić jej zapisy. Strategia, jako dokument określający kierunki działania Gminy w perspektywie długofalowej powinna być dokumentem elastycznym, co związane jest z jej korektą oraz aktualizacją, która powinna być dokonywana na bieżąco wraz ze zmieniającymi się warunkami społeczno- gospodarczymi czy też potrzebami mieszkańców. Wykorzystanie pomocy w ramach funduszy zewnętrznych, a w szczególności w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej uzależnione jest od konsekwentnego wdrażania oraz kształtowania pozytywnego wizerunku niniejszej Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice.
str. 32