Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice na lata 2020- 2030 Marek Bąk Urząd Gminy Jejkowice 2020-09-14 str. 1 Spis treści: Wstęp…………………………………………………………………………………………………………………………………………….….3 I. Charakterystyka Gminy Jejkowice……………………………………………………………………………………………….….6 I.I. Aktualna sytuacja społeczno- gospodarcza na obszarze objętym działaniem Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice…………………………………………………………………………………………………6 I.II. Środowisko naturalne i jego ochrona……………………………………………………………………………..11 I.III. Społeczność lokalna………………………………………………………..…………………………………………….14 II. Główne zadania objęte Strategią Rozwoju Gminy Jejkowice- krótka charakterystyka………..…..…….16 II.I. Zadania z zakresu rozwijania potencjału gospodarczego……………………………………..…………16 II.II. Zadania z zakresu poprawy jakości życia mieszkańców……………….…………………………………18 II.III. Zadania z zakresu infrastruktury technicznej………………………..………………………………………22 II.IV. Podsumowanie oraz identyfikacja problemów mogących wystąpić podczas realizacji zadań……………………………………………………………………………………………………………………………24 III. Tabela uszeregowanych zadań według stopnia ważności dla Gminy Jejkowice………………………….…25 IV. Realizacja zadań i projektów ……………………..…………………………………..…………………………………………..29 IV.I. Czynniki mające wpływ na realizowane zadania…………………………………………………………...29 IV.II. Sposoby monitorowania i oceny realizacji Strategii………………………………………………………31 Zakończenie………………………………………….………………………………………………………………..………………………..32 str. 2 WSTĘP 1. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice jest najważniejszym dokumentem programowym wyznaczającym cele operacyjne oraz kierunki rozwoju Gminy Jejkowice w oparciu, o którą samorząd realizuje obowiązek prowadzenia polityki rozwoju lokalnego. Głównym zadaniem Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest zaprogramowanie działań samorządu w perspektywie długofalowej. Podstawę prawną do rozpoczęcia i zakończenia procesu opracowania strategii stanowi Ustawa o samorządzie gminnym (art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; Dz. U. nr 2 z 2020 r. poz. 713 z późniejszymi zmianami), która nadaje wyłączne kompetencje do uchwalenia programów gospodarczych, w tym Strategii Rozwoju Gminy - Radzie Gminy. Zmieniające się warunki społeczno- gospodarcze jak również tworząca się nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej spowodowały konieczność stworzenia Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice, która nada kierunki rozwoju lokalnego zgodnego z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego oraz innymi programami nadrzędnymi . Strategia powinna zoptymalizować działania Gminy w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na realizację celów inwestycyjnych jak również wpływać na stabilizację sytuacji gospodarczej gminy oraz na pewność działania lokalnych podmiotów gospodarczych. Ważnym jest, aby ująć w Strategii Rozwoju tematy związane z aktywizacją społeczną, tak istotną w czasach, gdy wielki nacisk kładzie się na rozwój społeczeństwa obywatelskiego. str. 3 Cechami charakterystycznymi Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice jest określenie perspektywicznego wymiaru lokalnej polityki gospodarczej, hierarchiczna struktura celów i zadań strategicznych, katalog instrumentów i metod realizacji tychże celów oraz określenie zasad zachowań władzy i administracji samorządowej w dłuższej perspektywie. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice powstała w głównym stopniu przy zaangażowaniu społecznym oraz radnych Gminy Jejkowice. Obejmuje swoją tematyką szeroko rozumianą sytuację społeczno- gospodarczą gminy, definiuje problemy, cele i harmonogram działań niezbędnych do ich zrealizowania. Wybór kolejności zadań inwestycyjnych oparto w największym stopniu o wnioski mieszkańców gminy jak również radnych Rady Gminy Jejkowice. Strategia Rozwoju Gminy Jejkowice na lata 2020-2030 została opracowana na podstawie dokumentów programowych przyjętych na poziomie krajowym, jak również Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Jest spójna z nadrzędnymi celami rozwoju gminy wiejskiej pozostając w otoczeniu problematyki społecznej, gospodarczej i kulturalnej jego mieszkańców. Niniejszy dokument stanowić może zatem załącznik do wniosku o przyznanie dofinansowania ze środków Funduszy Unii Europejskiej oraz funduszy krajowych. 2. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice. str. 4 Strategia terytorialnie i administracyjnie obejmuje całą Gminę Jejkowice. Gmina Jejkowice wchodzi w skład powiatu rybnickiego, a ten z kolei w skład województwa śląskiego. Strategia obejmuje swym zakresem przedział czasowy od 2020 r. do 2030 r. Przedstawione w Strategii plany inwestycyjne oraz zadania planowane w tym przedziale czasowym pozostają w sferze postulatów, a ich realizacja uzależniona jest od czynników związanych z sytuacją gospodarczo- polityczną Gminy Jejkowice. Wskazane w Strategii inwestycje oraz zadania są logiczną konsekwencją dotychczasowych działań i procesów decyzyjnych, są ich kontynuacją uwzględniającą możliwości techniczne oraz finansowe. Położenie Gminy Jejkowice sprawia, iż Strategia Rozwoju Gminy musi uwzględniać kierunki rozwojowe regionu, jak również odpowiadać na potrzeby będące konsekwencją rozwoju regionu. Bliskość dużego miasta jakim jest Rybnik, powoduje, iż Gmina Jejkowice w swej Strategii rozwoju musi uwzględnić procesy migracyjne mieszkańców Rybnika na jej terytorium. Również sąsiedztwo gmin wiejskich, tj. Gminy Gaszowice oraz Gminy Lyski w naturalny sposób wymaga wspólnej koncepcji rozwojowej owych gmin. Kolejną determinantą niniejszej Strategii powinno być członkostwo Gminy Jejkowice w strukturach Subregionu Zachodniego, Stowarzyszeniu Gmin Dorzecza Górnej Odry „Euroregion Silesia” czy też Lokalnej Grupy Działania „Lyskor”- członkostwo w tych stowarzyszeniach wymaga niejako dostosowania Strategii Rozwoju Gminy Jejkowice do zadań tych stowarzyszeń, aby w pełni móc wykorzystywać potencjał jaki niesie za sobą członkostwo w wyżej wymienionych organizacjach. str. 5 I. CHARAKTERYSTYKA GMINY JEJKOWICE I.I. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO- GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM DZIAŁANIEM STRATEGII ROZWOJU GMINY JEJKOWICE: 1. Położenie i powierzchnia w kontekście regionu. Gmina Jejkowice położona jest w środkowo- zachodniej części województwa śląskiego, od 1998 r. wchodzi w skład Powiatu Rybnickiego, leży w jego centralnej części. Leży na Płaskowyżu Rybnickim, położonym na wysokości 260- 280 m n.p.m. Od północy i południa gmina graniczy z miastem Rybnikiem, a od zachodu z gminą Gaszowice. Gmina Jejkowice zajmuje obszar o powierzchni 7,59 km2, co stanowi 3,5% powierzchni powiatu rybnickiego. Na atrakcyjność Gminy Jejkowice niewątpliwie wpływa jej położenie. Gmina usytuowana jest w niewielkich odległościach od większych miast regionu- Rybnika (5 km), Gliwic (25 km) i Wodzisławia Śląskiego (10 km). Również odległość od autostrady (19 km) jest czynnikiem wpływającym pozytywnie na rozwój Gminy Jejkowice. Pod względem ukształtowania powierzchni, teren gminy jest łagodnie pagórkowaty i obfituje w liczne lasy (które stanowią ok. 24% powierzchni gminy) z przewagą drzew liściastych (dęby, buki, brzozy). Obszar Gminy Jejkowice leży w granicach otuliny Parku Krajobrazowego- Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, powołanego Rozporządzeniem nr 181/93 Wojewody Katowickiego z dnia 23 listopada 1993 r. w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje str. 6 Krajobrazowe Rud Wielkich” ( Dz. U. Woj. Kat., nr 15/93 poz. 130). Powierzchnia parku wynosi łącznie 49 387 ha, a powierzchnia otuliny 14 010 ha. Celem utworzenia parku było zachowanie i ochrona dóbr i walorów przyrodniczych oraz przyrodniczo- kulturowych na obszarach wielowiekowej działalności cystersów. Od 01.01.2000 r. Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich” wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Gmina Jejkowice położona jest w dorzeczu Odry- dział wodny I-go rzędu. Przez teren Gminy przepływają potok Gzel i jego dopływ Struga Leśna o długości ok. 4,5 km i uchodzi do zalewu o tej samej nazwie znajdującym się przy Zbiorniku Rybnickim na Rudzie. Cechą charakterystyczną dolin potoku Gzel, Strugi Leśnej i ich dopływów są liczne podmokłości wypełniające często całe dno doliny, zwłaszcza w okresach obfitych opadów. Gmina Jejkowice jest miejscowością atrakcyjną pod względem rekreacji i wypoczynku, gdyż przebiegają przez nią liczne szlaki turystyczne i ścieżki rowerowe. Ponad 100 km tras ścieżek rowerowych łączy okoliczne miejscowości, dając możliwość poznania wielu obiektów o wartości historycznej i kulturalnej, a przede wszystkim walorów krajobrazowych Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich czy też wokół Zalewu Rybnickiego. Klimat Jejkowic jest łagodny, na co wpływają sąsiedztwo rzeki Odry, kompleksy leśne wschodniej części województwa opolskiego, a przede wszystkim mała odległość od wylotu Bramy Morawskiej, skąd napływają masy ciepłego i wilgotnego powietrza. Okres wegetacyjny roślin trwa od 210 do 230 dni, temperatury poniżej 0oC odnotowuje się w ciągu 80 do 100 dni w roku. Średnia temperatura roczna kształtuje się w granicach od +7oC do 9oC. Najcieplej jest w lipcu, zaś najzimniejszym miesiącem jest styczeń. Opady kształtują się w granicy od 600 do 900 mm rocznie. str. 7 2. Ład przestrzenny str. 8 Gmina posiada obowiązujące plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego dla 6-ciu wydzielonych obszarów funkcjonalnych- w granicach administracyjnych gminy, oznaczone literami „A”, „B”, „C”, „D”, „E”, „F” i pokrywają cały obszar gminy. Pierwsze plany zostały sporządzone w trybie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym i uchwalone w dwóch etapach w 2001 i 2002