• •• • _ «•

METROPOOLREGIO DEN HAAG Westersingel 12 Postbus 21012 3001 AA Rotterdam Telefoon 088 5445 100

Retouradres: Postbus 21012 3001 AA Rotterdam f mail. [email protected] Internet: www.mrdh.nl Aan de colleges van Burgemeester en Wethouders van de MRDH Bankrekeningnummer24 gemeenten, leden adviescommissie Vervoersautoriteit, secretaris NLOS BNGH 0285 1651 43 METROCOV, Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland, _ . n n contactpersoon Connexxion en Qbuzz j.c van E|deren

uw kenmerk

ons kenmerk Datum 58308 27 maart 2019 projectnummer

Onderwerp doorkiesnummer Ontwerp vervoerplannen 2020 06-19795042

e-mail [email protected]

bijlage(n) Geachte heer/mevrouw, 5

Jaarlijks stellen de vervoerbedrijven vervoerplannen op waarin de wijzigingen in het vervoeraanbod worden voorgesteld en toegelicht.

Op 21 december 2018 bent u reeds geïnformeerd over de planning, de aangepaste procedure en de inhoudelijke en financiële kaders voor de vervoerplannen 2020 (ons kenmerk: 53399).

Graag bieden we u hierbij de mogelijkheid om te reageren op de ontwerp vervoerplannen 2020 van de vervoersbedrijven HTM Personenvervoer N.V. (), HTMbuzz B.V. (Bus), Connexxion Openbaar Vervoer N.V. (Parkshuttle), RET N.V. (Metro en Tram), RET Bus B.V. (Bus) en EBS Public Transportation B.V. (Voorne Putten en ). Zoals blijkt uit de plannen is het aantal aanpassingen dit jaar beperkt.

In de aanloop naar het indienen van ontwerp vervoerplannen door de vervoerders, is in januari/februari 2019 vooroverleg gevoerd met de gemeenten. Gemeenten hebben vooraf bouwplannen, grootschalige wegwerkzaamheden, doorstromingsproblemen en wensen ten aanzien van de nieuwe dienstregeling doorgegeven. Deze zijn tijdens de bijeenkomst besproken en ook zijn de mogelijke voorstellen van de vervoerders toegelicht. Dit vooroverleg is door de betrokkenen ervaren als een waardevolle aanpassing van de vervoerplanprocedure.

Wij verzoeken u uw definitieve reactie uiterlijk 17 mei 2019 kenbaar te maken aan de MRDH.

Voor een spoedige afhandeling verzoeken wij u uw reactie niet alleen schriftelijk, maar ook per e-mail te sturen aan de heer J.C. van Elderen ([email protected]). De MRDH en haar vervoerders stellen het daarnaast op prijs dat ambtelijke conceptadviezen al in een eerder stadium met de MRDH en de vervoerders gedeeld worden.

Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Capelle aan den IJssel, , Den Haag, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, , Leidschendam-, Maassluis, Midden-Delfland, Nissewaard, -, Ridderkerk, , Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, , Westland, Westvoorne, . Indien u vragen heeft over de vervoerplannen kunt u contact opnemen met de volgende personen (vervoerders en concessiemanagers) van:

HTM (Tram) Inge Dirkx [email protected] Joost Witte [email protected] HTMbuzz (Bus) Inge Dirkx [email protected] Jolanda Weijdt [email protected] Connexxion Jan Kees Korteweg [email protected] Jolanda Weijdt [email protected] RET (Metro, Eddie Felle [email protected] Tram en Bus) Joost Witte [email protected] EBS Joost Rienderhoff [email protected] Jolanda Weijdt [email protected]

Namens de bestuurscommissie Vervoersautoriteit van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.M , , nVBal 1 ; \j'4Portefeuillehouder OV Concessiemanagement

Bijlagen: 1. Samenvatting ontwerp vervoerplannen 2020 2. Ontwerp vervoerplannen 2020 HTM (Tram en Bus) 3. Ontwerp vervoerplan 2020 Connexxion (Parkshuttle) 4. Ontwerp vervoerplannen 2020 RET (Metro, Tram en Bus) 5. Ontwerp vervoerplan 2020 EBS (Voorne, Putten en Rozenburg)

2

CONCEPT-VERVOERPLAN 2020

PARKSHUTTLE

Parkshuttle 2020

Inmiddels is de nieuwe concessie Parkshuttle per 8 december 2018 van start gegaan voor een periode van 15 jaar. De voorbereidingen voor de introductie van de nieuwe voertuigen (3e generatie) zijn in volle gang. Tot het moment van deze introductie blijven de huidige voertuigen in gebruik op de huidige afgesloten baan. Eind 2019 worden de nieuwe voertuigen inclusief de nieuwe infrastructuur in gebruik genomen. In 2020 is gepland dat de voertuigen routes gaan krijgen die buiten de huidige baan liggen en geschikt zijn voor ‘mixed traffic’.

De Parkshuttle verzorgt de verbinding tussen metrostation Kralingse Zoom via de wijk Fascinatio naar het bedrijvenpark Rivium. Op het bedrijvenpark Rivium heeft de Parkshuttle meerdere haltes.

De volgende haltes worden door de Parkshuttle aangedaan: Rotterdam, Kralingse Zoom Capelle a/d IJssel, Fascinatio Capelle a/d IJssel, Rivium 1e straat Capelle a/d IJssel, Rivium 2e straat Capelle a/d IJssel, Rivium 4e straat

Concept-Vervoerplan 2020 Parkshuttle Trandev - Connexxion

De Parkshuttle wordt uitgevoerd met 6 onbemande en elektrische voertuigen die geleid worden via sensoren in het wegdek. De Parkshuttle rijdt hierbij op volledig eigen baan. De Parkshuttle rijdt als een vraagafhankelijk systeem met aanmelding via een drukknop bij de haltes.

De dienstregeling en bedieningstijden van de Parkshuttle zijn per 15 december 2019 als volgt:

De Parkshuttle rijdt op werkdagen tussen 06.00 en 21.00 uur. In de spitsperioden worden alle 6 de voertuigen ingezet, waarbij continu doorgereden wordt. De wachttijd / interval van de Parkshuttle is hierbij iedere 3 minuten. In de dalperiode rijdt de Parkshuttle met 3 voertuigen en is de wachttijd hooguit 7 minuten.

Wachttijd / interval spitsperiode dalperiode Parkshuttle Rivium Max. 3 minuten Max. 7 minuten

Concept-Vervoerplan 2020 Parkshuttle Trandev - Connexxion

Openbare weg

Na de introductie van de nieuwe shuttles op het huidige traject wordt gestart met het testen van de shuttles op de openbare weg. In 2020 vindt een uitbreiding van de route plaats waarmee de shuttle een groter gebied van het Rivium gaat bedienen.

Vanaf dat moment zullen de shuttles zich deels voortbewegen tussen het normale verkeer van het bedrijventerrein Rivium. De Parkshuttle wordt daarmee het eerste autonome openbaar vervoersysteem dat zich voortbeweegt in mixed traffic.

Concept-Vervoerplan 2020 Parkshuttle Trandev - Connexxion

Samenvatting Ontwerp Vervoerplannen 2020

Vrijgegeven versie voor reactie

1

1. Inleiding De ontwerp vervoerplannen 2020 zijn te vinden als bijlagen 2, 3, 4 en 5 van de agendastukken behorende bij de vergadering van het Staf Va op 25 maart 2019. In deze bijlage wordt meer informatie gegeven over procedure, financiën en worden de door de vervoerders voorgestelde wijzigingen uitgelicht.

Voor de MRDH gelden voor alle concessies de bepalingen, zoals opgenomen in het Programma van eisen (c.q. het bestek) van de desbetreffende concessie. De gevolgen zijn, dat de indeling (inhoud) van de ontwerp vervoerplannen onderling kunnen verschillen. Per vervoerder zijn in deze samenvatting de belangrijkste voorgestelde wijzigingen ten behoeve van de dienstregeling 2020 opgenomen.

Voor het vervoerplan Haaglanden Streek is het niet noodzakelijk om de reguliere vervoerplanprocedure te doorlopen aangezien die plannen rechtstreeks voortvloeien uit de recente aanbestedingsprocedure/concessieverleningsprocedure. Basis voor dit vervoerplan was en is het Programma van Eisen, waarover reeds een zienswijzeprocedure heeft plaatsgevonden. De gemeenten en de MRDH zijn in gesprek over de implementatie.

Bijzonder is en rekening gehouden moet worden met het feit dat de door de BCVa in april 2017 vastgestelde vervoerplannen 2018 (RET Bus en Connexxion Haaglanden Streek) voor wat betreft de wijzigingen met betrekking tot de Waterweggemeenten nog niet zijn ingegaan door de vertraging bij het Project Hoekse Lijn. De bijbehorende dienstregeling met metro Hoekse Lijn en een daarop aangepast busnet ligt al wel startklaar om in te gaan als het groene licht voor metro- exploitatie wordt gegeven.

Voor een gedetailleerde beschrijving van alle wijzigingen wordt verwezen naar de afzonderlijke ontwerp vervoerplannen van HTM Rail gecombineerd met HTMbuzz, van Connexxion (Parkshuttle), EBS (Voorne Putten en Rozenburg) en van RET Rail gecombineerd met RET Bus.

De ontwerp vervoerplannen zijn in de periode voor 21 maart 2019 door de MRDH getoetst op de concessievoorwaarden/concessie-afspraken en de Kadernota OV.

Tevens zijn de periode 14 tot en met 21 maart 2019 de gemeentelijke ambtenaren nog in de gelegenheid geweest om te reageren op de allereerste versie van de ontwerp vervoerplannen. De vernieuwde versies van de ontwerp vervoerplannen liggen nu voor.

2. Financiën Voor de vervoerplannen 2020 worden geen bezuinigingen voorgesteld. Er is sprake van budgetneutraliteit c.q. de ‘nullijn’. Dit is als uitgangspunt bij het opstellen van de ontwerp vervoerplannen ook aan de vervoerders meegegeven. Dit jaar is ook expliciet aan de gemeenten meegegeven middels een brief van portefeuillehouder OV-concessiemanagement Baldat als gemeenten meer openbaar vervoer vragen ten opzichte van wat in de ontwerp vervoerplannen 2020 is opgenomen, dat de gemeenten dan verzocht worden om voorstellen aan te reiken hoe dit binnen de eigen gemeente, binnen de gehanteerde nullijn, dus met een gelijkblijvend aantal dienstregelinguren of dienstregelingkilometers, te realiseren is.

In elke concessie zijn wijzigingen mogelijk, maar blijft het aantal dienstregelinguren c.q. dienstregelingkilometers voor de railconcessies grosso modo gelijk. Te denken valt o.a. aan wijzigingen om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, meer/minder rijtijden, betere aansluitingen op knooppunten, gebruikmaken van nieuwe infrastructuur.

2

3. Besluitvormingsprocedure MRDH heeft aan gemeenten en vervoerders (brieven d.d. 21 december 2018) informatie gegeven ten behoeve van de vervoerplanprocedure 2020.

De planning van de ‘Vervoerplannen 2020’ zag en ziet er als volgt uit:

Aan de vervoerders HTM Rail, HTMbuzz, Connexxion, EBS, RET Rail en RET Bus is opdracht gegeven om vervoerplannen op te stellen.

Op 27 maart 2019 na het Presidium worden de ontwerp vervoerplannen ter consultering naar alle 23 MRDH-gemeenten, METROCOV, adviescommissie Vervoersautoriteit, provincie Zuid-Holland, en Qbuzz verstuurd. De periode waarin een advies of reactie aan de MRDH tot stand moet komen duurt 7 weken. In deze periode kunnen de vervoerplannen op verzoek worden toegelicht per mail, telefoon en/of in een gesprek. De procedure en de ontwerp vervoerplannen zullen bekend worden gemaakt via de MRDH website vanaf 27 maart 2019 of zoals beschreven eerder indien mogelijk. METROCOV zal de ontwerp vervoerplannen 2020 behandelen in haar overleg op 16 april 2019 aanstaande.

De MRDH en vervoerders dienen het officiële schriftelijke advies van de 23 MRDH-gemeenten en METROCOV, Adviescommissie Va, provincie Zuid-Holland, Arriva en Qbuzz uiterlijk op 17 mei 2019.

Na 17 mei 2019 worden de adviezen verwerkt in de Nota van Reactie. Eventuele wijzigingen van onderdelen van de ontwerp vervoerplannen 2020 worden benoemd in de Nota van Reactie. Het Presidium bespreekt vervolgens weer de ontwerp vervoerplannen 2020 en de Nota van Reactie op 10 juli 2019. In het ambtelijk overleg (AOVa) van 24 juni 2019 worden de ontwerp vervoerplannen 2020 en de Nota van Reactie besproken. De bestuurscommissie Vervoersautoriteit neemt kennis van de ontwerp vervoerplannen 2020 en stelt de Nota van Reactie vast op 10 juli 2019. Deze documenten vormen met elkaar het definitieve vervoerplan 2020.

Vervoerders gaan vervolgens aan de slag met de uitwerking van de vervoerplannen in dienstregelingen, diensten en roosters. De dienstregeling 2020 zal dan zondag 15 december 2019 in gaan. Vanzelfsprekend en zoals altijd communiceren de vervoerders zelf voorafgaande aan 15 december 2019 naar hun reizigers over de dienstregeling 2020 en de eventuele veranderingen ten opzichte van de huidige dienstregeling.

Na doorlopen van de inspraakprocedure zullen onderstaande gevraagde beslissingen op 10 juli 2019 bij de BCVa voor liggen:

1. Kennis te nemen van de ontwerp vervoerplannen 2020 van HTM Rail gecombineerd met HTMbuzz, Connexxion (Parkshuttle), RET (Rail) gecombineerd met RET Bus en EBS (Voorne Putten en Rozenburg).

2. Kennis te nemen van de binnengekomen reacties op de ontwerp vervoerplannen 2020.

3. In te stemmen met de Nota van Reactie.

4. In te stemmen met de invoering van de vervoerplannen 2020 (in combinatie met de Nota van Reactie) per 15 december 2019.

3

4. Samenvatting algemeen Voor de dienstregeling 2020 worden geen bezuinigingen voorgesteld. In elke concessie zijn wijzigingen mogelijk, maar blijft het aantal dienstregelinguren c.q. dienstregelingkilometers gelijk. Te denken valt o.a. aan wijzigingen om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, meer/minder rijtijden, betere aansluitingen op knooppunten, gebruikmaken van nieuwe infrastructuur.

In het MRDH-gebied rijden grensoverschrijdende lijnen, die vallen onder de verantwoordelijkheid van de provincie Zuid-Holland en gereden worden door Qbuzz (Concessie Drechtsteden, Molenlanden en Gorinchem (DMG)) en Connexxion (Concessie Hoeksche Waard en Goeree- Overflakkee (HWGO). De provincie heeft de wijzigingen dienstregeling 2020 op het moment van schrijven nog niet formeel aan de MRDH bekend gemaakt. Mochten er wijzigingen optreden dan treedt MRDH en vervoerders in overleg met de provincie.

De dienstregeling 2020 loopt van zondag 15 december 2019 tot en met zaterdag 12 december 2020.

5. Samenvatting ontwerp vervoerplannen per vervoerder In het MRDH-gebied rijden de vervoerders HTM (Rail), HTMbuzz, Connexxion (Parkshuttle), EBS (Voorne Putten en Rozenburg) en RET (Rail) en RET Bus. In dit hoofdstuk vindt u per vervoerder de belangrijkste wijzigingen. Voor een gedetailleerde beschrijving van alle wijzigingen wordt verwezen naar de vier bijlagen, de ontwerp vervoerplannen 2020.

5.1 HTM

5.1.1. Tram HTM geeft op pagina 3 van haar vervoerplan zelf al aan wat de hoofdpunten zijn bij de tram voor de dienstregeling van 2020. * betere spreiding van reizigers in de spits op de tramlijnen 3 en 9 * meer capaciteit in de zomer tussen Hollands spoor, het Haagse centrum en Scheveningen * betere spreiding van reizigers op het samenloopdeel van tramlijnen 11 en 12 * extra spitsritten op de tramlijnen 2,3 en 6

Nog meer inzoomend stelt HTM voor de tram de volgende specifieke maatregelen voor: 1. maatregel 1: andere invulling spitsinzet tramlijn 3 en extra ritten voor lijn 3K Om de drukte beter op te vangen stelt HTM voor om dat het traject van tramlijn 3 De Savornin Lohmanplein – Zoetermeer wordt en dat het traject van tramlijn 3K Arnold Spoelplein – Den Haag CS wordt. Buiten de spits blijft tramlijn 3 net als nu het gehele traject Arnold Spoelplein – Zoetermeer rijden.

Het voorstel van HTM is om tramlijn 3K tot 18.30 uur vanaf Den Haag CS tot Loosduinen te laten vertrekken. In de huidige dienstregeling is dit nog maar tot 18.00 uur.

2. maatregel 2: ander invulling spitsinzet tramlijn 9 in de jaardienst Ook hier vergt reizigersdrukte en daardoor een probleem bij de capaciteitsverdeling over de voertuigen een nieuw voorstel. Van tramlijn 9K wordt afscheid genomen, maar alleen in de jaardienst. In de zomerdienst blijft 9K bestaan in combinatie met maatregel 7. Tramlijn 9 gaat echter 10 keer per uur tussen Vrederust en Scheveningen Noord rijden. Scheveningen Noord wordt in de huidige dienstregeling maar 6 keer per uur bediend. Vanaf Vrederust tot aan Madurodam zal er niet 12 keer per uur een tram voorbij komen, maar 10 keer per uur. NB: dit voorstel geldt alleen in de spits.

4

3. maatregel 3: gelijke frequenties voor tramlijnen 11 en 12 Met het voorstel voor de ochtendspits en de dalperiode worden de intervallen beter verdeeld waardoor de reizigersdrukte op het samenloopdeel Den Haag HS en Delftselaan beter opgevangen kan worden. Op werkdagen in de ochtendspits gaat de frequentie van tramlijn 11 naar 6 keer per uur. In de huidige dienstregeling is dit 5 keer per uur. Op werkdagen in de ochtendspits gaat de frequentie van tramlijn 12 van 8 keer per uur naar 6 keer per uur. In de dalperiode blijft de frequentie van tramlijn 11 5 keer per uur en wordt de frequentie van tramlijn 12 5 keer per uur. In de huidige dienstregeling van tramlijn 12 is dit 6 keer per uur. Voor de middagspits verandert niets.

Dit voorstel van het gelijk trekken van frequenties geldt ook voor de zaterdag. Beide tramlijnen krijgen een frequentie van 5 keer per uur. In de huidige dienstregeling rijdt tramlijn 11 op zaterdag een frequentie van 4 keer per uur en rijdt tramlijn 12 een frequentie van 6 keer per uur.

4. maatregel 4: hogere frequentie in de ochtendspits voor tramlijn 6 HTM stelt voor om de frequentie in de ochtendspits van de volledige tramlijn 6 te verhogen naar 8 keer per uur in plaats van 6 keer per uur. De 2 spitsritten in de huidige dienstregeling tussen Leyenburg en Station Den Haag Mariahoeve vervallen hierdoor.

5. maatregel 5: twee extra spitsritten in de ochtend op tramlijn 2 De frequentie van tramlijn 2K wordt in de ochtendspits verhoogd van 2 keer per uur naar 4 keer per uur vanwege het goede gebruik in met name het Haagse centrum.

6. maatregel 6: extra ritten in het weekend op tramlijn 9 Tramlijn 9 zal op zaterdag en zondag net als nu 6 keer per uur rijden maar in 2020 tussen 10.00 uur en 20.00 uur. Gedurende een langere periode dus, want in de huidige dienstregeling gebeurt dit nog tussen 12.00 uur en 18.00 uur.

7. maatregel 7: in de zomer tramlijn 9K vanaf Den Haag Hollands Spoor via Den Haag CS naar Scheveningen Met het voorstel voor tramlijn 9K krijgt de reiziger in de zomer tussen 07.00 uur en 20.00 uur op werkdagen de mogelijkheid om 10 keer per uur vanaf Den Haag Hollands Spoor naar Scheveningen Noord te reizen. Dit kan in de spits 10 keer per uur met lijn 9 en buiten de spits 5 keer per uur met lijn 9 en 5 keer per uur met lijn 9K. Nu, in de zomer kan dit buiten de spits vanaf Den Haag Hollands Spoor nog maar 6 keer per uur, alleen met tramlijn 9. In de huidige zomerdienstregeling rijdt tramlijn 9K alleen tussen Den Haag CS en Scheveningen.

8. maatregel 8: in de zomer extra ritten in het weekend op tramlijn 9 Het voorstel is om lijn 9K ook in de weekenden te verlengen naar Den Haag Hollands Spoor. a) Zaterdag: Tramlijn 9 en tramlijn 9K rijden samen 10 keer per uur tussen Den Haag Hollands Spoor en Scheveningen. In de huidige dienstregeling rijdt tramlijn 9 in de zomer 6 keer per uur en tramlijn 9K 2 keer per uur alleen tussen Den Haag CS en Scheveningen. b) Zaterdag: Tramlijn 9 tussen 20.00 uur en 23.00 uur 5 keer per uur in plaats van 4 keer per uur in de huidige dienstregeling. c) Zondag : Tramlijn 9 rijdt tussen 20.00 uur en 21.00 uur 6 keer per uur. Nu is dit nog 4 keer per uur in deze periode.

9. maatregel 9: in de zomer extra rit op zaterdag op tram 16

5

Het voorstel is om de frequentie van tramlijn 16 van 5 keer per uur niet om 11.00 uur te laten starten maar al om 10.00 uur.

5.1.2 Bus HTM heeft voor het vervoerplan 2019 het buslijnennet geanalyseerd en aangepast met extra aandacht voor de interactie tussen het busnetwerk en het tramnetwerk. Dit heeft in de praktijk geleid tot een betere spreiding van passagiers over de voertuigen. HTM ziet geen aanleiding om wijzigingen in het buslijnnet door te voeren. Het busnetwerk 2020 inclusief nachtnet is dan ook gelijk aan het netwerk van 2019.

5.2 Connexxion Openbaar Vervoer N.V.

Concessie Parkshuttle

De Parkshuttle rijdt vraagafhankelijk met 6 onbemande voertuigen. De voorbereidingen voor de introductie van nieuwe voertuigen zijn in volle gang. Tot die tijd blijven de huidige voertuigen in gebruik op de afgesloten baan. Eind 2019 worden de nieuwe voertuigen en infrastructuur in gebruik genomen waarna in 2020 is gepland om ook buiten de huidige baan te gaan rijden.

De Parkshuttle rijdt op werkdagen tussen 06.00 en 21.00 uur. In de spitsperioden worden alle 6 de voertuigen ingezet, waarbij continu doorgereden wordt. De wachttijd in de spits is 3 minuten. In de dalperiode rijdt de Parkshuttle met 3 voertuigen en is de wachttijd hooguit 7 minuten.

5.3 EBS Public Transportation B.V.

EBS heeft na de start van de concessie in december 2019 het gebruik van het nieuwe lijnennet geanalyseerd. EBS stelt een aantal wijzigen in het lijnennet voor met als doel het netwerk verder te versterken en tegelijkertijd het aantal reizigers dat nadeel ondervindt van de keuzes in het lijnennet te verkleinen. Uitbreidingen in het netwerk worden gecompenseerd door besparingen elders in het netwerk.

In het dienstregelingjaar 2019 heeft MRDH op verzoek van en in overleg met de betrokken gemeenten tijdelijk meerwerk ingekocht, vooruitlopend op de integratie van het OV-maatwerk met het doelgroepenvervoer. Voor het dienstregelingjaar 2020 gaan MRDH en EBS er van uit dat dit vervoer eenmalig opnieuw wordt ingekocht.

EBS stelt voor om:  Lijn 87: in Spijkenisse De Akkers een lus te rijden via de haltes Gaard en Wijngaard, de halte Hekelingen te laten vervallen en een aantal haltes toe te voegen/te verplaatsen langs lijn 87 in Spijkenisse.  Lijn 105: vanaf Rozenburg door te laten rijden naar Brielle en Hellevoetsluis. Lijn 105 neemt de functie van lijn 106 over. Op werkdagen rijdt lijn 105 door tot Kickersbloem, ’s avonds en in het weekeinde tot het centrum van Hellevoetsluis.  Lijn 106: een nieuwe functie te geven door vanaf Hellevoetsluis Kickersbloem via Ravense Hoek en Den Bonsen Hoek naar het centrum van Hellevoetsluis te rijden. Lijn 106 rijdt niet meer via De Kooistee en niet meer naar Brielle en Rozenburg.

Frequentievoorstellen per lijn:  Lijn 84: de frequentie in de randen van de spits wordt terug gebracht van 8 keer naar 6 keer per uur.

6

 Lijn 102: lijn 102 wordt een spitsverbinding Hellevoetsluis – Spijkenisse. De bedieningstijden worden verruimd tot 6:00-9:00 en 15:00-18:00. De frequentie wordt verlaagd van 4 keer naar 2 keer per uur.  Lijn 105: de bediening tussen Rozenburg en Brielle wordt uitgebreid tot 22:00 uur. In de vroege ochtendspits vervallen twee slecht bezette ritten tussen Rozenburg en Spijkenisse.  Lijn 106: de frequentie wordt op zaterdag tussen 11:00 en 17:00 uur twee keer per uur.  Lijn 404: de frequentie op zaterdag tussen Rockanje en Hellevoetsluis wordt twee keer per uur. Deze ritten rijden door naar Spijkenisse. Op de vroege zaterdag- en zondagochtend vervalt een enkele slecht bezette ritten tussen Hellevoetsluis en Spijkenisse v.v..

5.4 RET N.V. en RET Bus B.V.

Algemeen Voor Fast Ferry worden geen wijzigingen voorgesteld ten opzichte van de dienstregeling 2019.

5.4.1 Metro Vervoerplan metro Hoekse Lijn zat al verwerkt in vervoerplan 2018, welke door de bestuurscommissie in april 2017 is vastgesteld. Vandaar dat dit niet opnieuw naar voren komt en niet opnieuw zichtbaar wordt gemaakt in de vervoerplannen 2020.

Voorstellen: 1. Weekendmetro Voorstel voor een weekendmetro in 2020 wordt voor het eerst in een vervoerplan inzichtelijk gemaakt. Op dit moment is nog niet helemaal definitief dat de weekendmetro ook in 2020 zal rijden omdat MRDH schriftelijk nog niet alle gemeentelijke toezeggingen voor de gemeentelijke bijdragen ontvangen heeft. In het vervoerplan is daarom tekstueel een voorbehoud gemaakt. Ook is toegevoegd aan het vervoerplan 2020 dat de besluitvorming over de weekendmetro ná 2020 nog niet heeft plaatsgevonden.

2. Spitsritten metrolijn E De huidige 3 extra spitsritten in de middag gaan ook in de zomervakantiedienstregeling (frequentie 4 keer per uur) rijden. Hiermee komt de frequentie op het drukste moment gedurende 3 kwartier op elke 7,5 minuut te liggen tussen Pijnacker Zuid en Rotterdam CS.

5.4.2. Tram

Voorstellen: 1. Tramlijn 20/23/25 in de ochtend- en middagspits Om de verdeling van de reizigers rondom de Laan op Zuid beter te krijgen worden de frequenties van de tramlijnen 20,23 en 25 in de ochtend- en middagspits op het drukste moment aangepast naar een frequentie van elke 7 minuten.

2. Minder ritten tramlijn 20 in de vroege avond Vanwege een laag gebruik en in combinatie met voor de meeste reizigers de mogelijkheid om met tramlijn 25 te blijven reizen, wordt voorgesteld om de laatste 2 ritten van deze spitstramlijn te schrappen. Dit betekent dat de laatste rit vanaf Rotterdam CS tussen 18.15 uur en 18.30 uur zal zijn.

5.4.3 Bus

Voorstellen: 1. Invoering R-net op buslijnen 170 en 173

7

In de vorige vervoerplannen stond al vermeld dat buslijn 170 via station Lansingerland-Zoetermeer zou gaan rijden en dat buslijn 173 het traject Rodenrijs-station Lansingerland –Zoetermeer zou gaan krijgen in plaats van naar Zoetermeer Centrum West.

De bijbehorende R-netfrequenties van 6 keer per uur in de spitsen van buslijn 173 zouden echter in tot problemen leiden op de smalle Hoefweg. Met de gemeente Lansingerland vindt al overleg plaats over het voorstel uit dit vervoerplan voor een nieuwe route van buslijn 173 in Bleiswijk via de Edisonlaan en Heulslootweg.

MRDH heeft een projectleider aangesteld om in nauwe samenwerking met de gemeente Lansingerland de benodigde R-netinfrastructuur voor de buslijnen 170 en 173 per december 2019 gereed te krijgen.

De invoering van R-net op buslijnen 170 en 173 zorgt er ook voor dat op zondag vroeger (rond 08.00 uur) met de dienstregeling begonnen zal worden; enkele ritten worden aan beide dienstregeling toegevoegd.

2. Spitsbediening Waalhaven-Zuid en (buslijnen 68,69 en 668) Door de drukte zal RET bij het opstellen van de dienstregeling 2020 bekijken hoe het aantal reizigers beter verdeeld kan worden. Dit kan leiden tot verschuivingen in vertrektijden.

3. Spitsritten buslijn 79 naar Rhoon. Voorstel is met instemming van de gemeente en MRDH al tussentijds doorgevoerd. Buslijn 79 heeft er, budgetneutraal, tussen metrostation Rhoon en Overhoeken in de ochtend- en middagspits 1 rit bij gekregen.

4. Aanpassingen BOB-bus De weekendmetro die al sinds 2018 rijdt heeft een impact op het gebruik van de BOB-bus op eerste ritten; reizigers kiezen voor de metro. Daarom wordt voorgesteld om: -de eerste ritten van de BOB-buslijnen 1,5,7 en 8 te schrappen op vrijdag- en zaterdagnacht -de meeste vroege ritten van BOB-buslijn 11 (Zuidplein – Rotterdam Centraal) te schrappen.

Tegelijkertijd wordt voorgesteld om de BOB-bus, daar waar de metro niet rijdt, uit te breiden. Op deze lijnen is sprake van drukke routes, tijden en/of locaties. -BOB-buslijnen 1,8,9, 13 en 19 krijgen er op bepaalde dagen één of meerdere ritten bij.

8

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Inhoud 1 Inleiding ...... 2 2 Evaluatie van het lijnennet ...... 3 3 Westvoorne ...... 5 4 Hellevoetsluis ...... 7 5 Brielle ...... 11 6 Rozenburg en Botlek ...... 13 7 Nissewaard ...... 15 8 Overzicht intervallen ...... 19 9 Samenvatting ...... 21

1

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

1 Inleiding Op 9 december 2018 startte EBS met een nieuw lijnennet op Voorne-Putten en Rozenburg. Behalve een nieuwe vervoerder betekende dit onder meer een nieuwe busvloot op groen gas en een nieuw lijnennet dat in het teken stond van de introductie van R-net.

Inmiddels draait de exploitatie drie maanden en we maken op basis van onze eerste ervaringen in dit vervoerplan de balans op. We zijn blij om nu al te kunnen melden dat de vervoervraag een lichte groei laat zien.

1.1 Doelstelling en uitgangspunten

Onze doelstelling voor dit vervoerplan 2020 is het behouden en verder versterken van het OV- netwerk dat eind 2018 is gestart, zodat verdere reizigersgroei mogelijk is. Ook willen we het aantal reizigers dat nadeel ondervindt van de keuzes in het lijnennet verkleinen.

We hanteren bij onze doelstelling de volgende uitgangspunten: ▪ Handhaven van het uitgebreide aanbod op het R-net. We verwachten dat de vervoervraag hier de komende jaren verder zal groeien en daar is ook ruimte voor ingericht in de dienstregeling. ▪ Uitbouwen van het aanbod op plaatsen waar er (potentiële) vervoervraag is. ▪ Wegnemen van de belangrijkste oorzaken van klachten van reizigers. Dit speelt met name op het onderliggende net. ▪ Schrappen van een aantal ritten met geringe bezetting, ten faveure van bovenstaande uitbreidingen. We kijken hierbij naar ritten met een bezetting op het drukste punt in de spits van minder dan 15 reizigers, en buiten de spits van minder dan 5 reizigers. We stellen alleen voor om ritten te schrappen als daarvoor een goed alternatief bestaat. ▪ Het voorzieningenniveau van het OV in 2020 blijft gelijk aan dat van 2019. Uitbreidingen in het netwerk worden gecompenseerd door besparingen elders in het netwerk. ▪ Het vervoerplan is gestoeld op de Kadernota OV en het Programma van Eisen voor de concessie Voorne-Putten en Rozenburg . Wij doen in dit vervoerplan voorstellen over het reguliere OV binnen de concessie. Het meerwerk dat is ingekocht als aanvulling op het reguliere OV, en ook het maatwerk/doelgroepenvervoer maken geen onderdeel uit van dit vervoerplan.

1.2 Procedure De voorstellen in dit vervoerplan zullen door MRDH worden getoetst aan de financiële en beleidsmatige kaders. MRDH stelt de betrokken gemeenten en het Metrocov in de gelegenheid te reageren op het vervoerplan. Daarna neemt de bestuurscommissie Va van de MRDH een definitief besluit. EBS werkt vervolgens de dienstregeling 2020 volgens het vastgestelde vervoerplan 2020 Onderstaande tabel toont de stappen en tijdlijn van dit proces:

Datum Stap 19 februari Vooroverleg tussen gemeenten, EBS en MRDH 15 maart Aanleveren concept vervoerplan door EBS aan MRDH 17 mei Advies door gemeenten en Metrocov aan MRDH 10 juli Besluitvorming door MRDH Augustus-september Uitwerking dienstregeling door EBS 15 december Start dienstregeling 2020 door EBS

2

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

2 Evaluatie van het lijnennet

In dit hoofdstuk kijken we naar het functioneren van het lijnennet. We doen dit aan de hand van de eerste telcijfers, gemeten over de periode 8 januari t/m 9 maart 2019. We kijken hier naar het lijnennet in zijn totaliteit, in hoofdstuk 3 t/m 7 gaan we per gemeente nader in op het functioneren van het lijnennet. In deze evaluatie hebben we de lijnen 81, 85, 192 en 204 buiten beschouwing gelaten. Op deze lijnen zijn er nog geen bruikbare cijfers beschikbaar.

2.1 Opzet van het lijnennet Op 9 december 2018 startte EBS met een nieuw lijnennet op Voorne-Putten en Rozenburg. De belangrijkste wijzigingen in het netwerk waren: ▪ Versterking van de zware vervoerassen, onder meer door introductie van R-net, verhogen van de frequenties en verruimen van de bedieningstijden. ▪ Behouden en uitbouwen van goed functionerende stads- en streeklijnen, onder andere door iets ruimere bedieningstijden, her en der versnellen van routes en het bieden van enkele nieuwe verbindingen. ▪ Stoppen met of herstructureren van onrendabele lijnen in het onderliggende lijnennet, ten faveure van de bovengenoemde uitbreidingen. Dit is onder meer gebeurd door verlaging van frequenties, opheffen of wijzigen van routes en het laten vervallen van enkele haltes. 2.2 Gebruik van het lijnennet Zoals in de inleiding al vermeld zijn we blij om te kunnen melden dat er nu al een lichte reizigersgroei zichtbaar is. We verwachten dat het lijnennet de basis vormt voor verdere reizigersgroei in de komende jaren. Op werkdagen maken inmiddels 16.760 reizigers gebruik van de EBS bussen. Op zaterdag zijn dit 5.260 reizigers en op zondag 3.060.

We zien dat de R-net lijnen een groot publiek trekken, 45% van de busreizigers reist inmiddels met R- net. Verder reist 30% op de stadslijnen Spijkenisse (84 en 87) en 25% op de overige streeklijnen (102, 105, 106 en 205). Om een indicatie te geven van het gebruik per lijn tonen we in de onderstaande tabel de aantallen instappers per dagsoort:

Lijn Werkdagen Zaterdag Zondag 84 2.260 780 330 87 2.750 1.120 540 102 480 80 40 105 1.700 550 330 106 1.980 520 320 205 90 - - 403 4.120 1.180 670 404 3.380 1.030 830 Totaal 16.760 5.260 3.060 Bron: ov-chipkaart gebruik in de periode 8 januari-9 maart 2019, uitgezonderd voorjaarsvakantie.

3

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

2.3 Meest voorkomende klachten van reizigers Hoewel het OV aanbod er voor veel reizigers op vooruit is gegaan, en voor een ander deel van de reizigers hetzelfde is gebleven, is er ook een deel van de reizigers dat nadeel ondervindt van de keuzes in het lijnennet. Zoals in paragraaf 2.1 is toegelicht betreft dit met name de onrendabele lijnen van het onderliggende lijnennet. Deze groep reizigers is weliswaar beperkt, de meest voorkomende klachten gaan over het onderliggende lijnennet:

# Locatie Lijn Klacht 1 Hellevoetsluis Vesting, 106 Lagere frequentie en langere reistijd na opheffen van Wittens Hoeck, De Struyten lijn 101. Lange (loop)afstand naar lijn 404. 2 Hellevoetsluis Den Bonsen 102 Geen rechtstreekse verbinding met Centrum, na Hoeck, Ravense Hoek opheffen koppeling lijn 102-101. Lagere frequentie 3 Spijkenisse 81, Uitvoering met kleine busjes: herkenbaarheid, 85 stiptheid, capaciteit, lijnfilm, ov-chipkaart 4 Rozenburg, Botlek 105, Grote vertragingen, met name in de Botlek 106 5 Brug Voornse Kanaal en 102 Beperkte bediening van deze haltes, doordat deze Rijswaardsebrug wordt overgeslagen door R-net 403 en 404. 6 Oostvoorne, Rockanje 403 Lagere frequentie op werkdagen

Een van onze doelstellingen voor dit vervoerplan (zie §1.1) is om het aantal reizigers dat nadeel van de keuzes in het lijnennet ondervindt te verkleinen. Onze voorstellen verderop in dit vervoerplan zijn er dan ook gericht om de oorzaken van de meest voorkomende klachten weg te nemen.

2.4 Lijnvoeringsvoorstellen In de volgende hoofdstukken duiken we dieper in het functioneren van het lijnennet. We doen dit per gemeente en behandelen steeds de volgende punten: ▪ De reizigersaantallen en de verdeling van hun bestemmingen ▪ Beschrijving van de huidige lijnvoering ▪ De bezettingscijfers per lijn en onze beoordeling ▪ Onze lijnvoeringsvoorstellen voor 2020

Bij lijnvoeringsvoorstellen moet gedacht worden aan wijzigingen in routes, frequenties, haltes en bedieningstijden. De voorstellen zijn een combinatie van uitbreidingen en besparingen die uiteindelijk onder de streep budgetneutraal zijn. Het totale voorzieningenniveau van het OV van 2020 is gelijk aan 2019 (zie §1.1).

4

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

3 Westvoorne 3.1 De reizigers Op werkdagen maken 630 reizigers in gemeente Westvoorne gebruik van de EBS bussen. Op zaterdag gaat het om 240 en op zondag om 140 reizigers. De bestemming van deze reizigers is als volgt:

Nissewaard 49% Hellevoetsluis 20% Brielle 18% Binnen Westvoorne 11% Overig 2%

3.2 De lijnen Lijn 403 verbindt Rockanje en Oostvoorne met Brielle en Spijkenisse. Op dit traject rijdt EBS in de spits 4 tot 5x/uur en verder zowel op werkdagen als in het weekeinde 2 x/uur. Lijn 404 verbindt Rockanje met Hellevoetsluis en Spijkenisse. Op dit traject rijdt EBS 2x per uur. ’s Avonds en in het weekeinde wordt deze verbinding niet geboden. Lijn 103 pendelt tussen Rockanje Dorpsplein en het strand. In de zomerperiode rijdt deze lijn als vaste verbinding, daarbuiten als belbus. 3.3 De bezetting Onderstaande tabel toont per traject het aantal reizigers, zowel per werkdag als gemiddeld per rit: Lijn Traject Bezetting per dag Bezetting per rit 403 Rockanje – Oostvoorne v.v. 460 5,1 Oostvoorne – Brielle v.v. 760 8,4 404 Rockanje – Hellevoetsluis v.v. 390 7,7 103 Rockanje Dorpsplein – Strand De vaste bediening (zomer) is nog niet gestart

Wanneer we kijken naar het gebruik van de lijnen, dan zien we: Lijn 403 richting Brielle/Spijkenisse trekt tussen Rockanje en Oostvoorne 460 reizigers per dag, gemiddeld 5,1 per rit. Tussen Oostvoorne en Brielle is dit 760, gemiddeld 8,4 per rit. Het gebruik is daarmee beperkt. In de ochtendspits loopt de bezetting wel op tot 20 a 25 reizigers per rit. In de middagspits is dit echter matig met zo’n 15 reizigers per rit. Lijn 404 richting Hellevoetsluis/Spijkenisse trekt lijn 404 390 reizigers per dag, gemiddeld 7,7 per rit. Hier loopt het aantal reizigers in de (scholieren)spits op tot 25 a 30 reizigers per rit. Hoewel deze lijn net nieuw is zien we nu al een ruime verdubbeling van het aantal reizigers ten opzichte van voormalig lijn 110. Dit komt enerzijds door de betere verbinding met Hellevoetsluis, anderzijds door de verbeterde verbinding met Spijkenisse. Vanuit Rockanje reist ⅓ van de mensen al via Hellevoetsluis naar Spijkenisse, omdat dit enkele minuten sneller is.

5

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

3.4 Onze voorstellen voor 2020 Lijn 404 Rockanje - Hellevoetsluis - Spijkenisse We stellen voor om lijn 404 voortaan ook op zaterdag aan te bieden tussen Rockanje en Hellevoetsluis, en door naar Spijkenisse. De frequentie wordt dan tussen 9:00 en 19:00 2x/uur. Vanwege het sterk gestegen gebruik op de werkdagen zien we de potentie om ook op zaterdag te rijden. We mikken daarbij zowel op reizigers naar Hellevoetsluis (weekmarkt) als doorgaande reizigers naar Spijkenisse (overstap metro).

We willen de reis tussen Rockanje en Spijkenisse verder verbeteren met twee maatregelen in de dienstregeling: ▪ Opheffen van de wachttijd van lijn 404 op halte Hellevoetsluis Smitsweg. In de dienstregeling 2019 kent lijn 404 hier nog een wachttijd van 1 tot 3 minuten. Door de wachttijd op te heffen of te beperken neemt de reistijd af. ▪ Spreiden van de vertrekmomenten van lijn 403 en 404 in Rockanje. Op dit moment vertrekken de ritten vaak 5 minuten na elkaar, terwijl dit idealiter iedere 15 minuten is. Voor zowel punt 1 als 2 geldt voor EBS als randvoorwaarde dat de aansluitingen en afstemmingen op metro C, D en bus 104 goed moeten blijven. ▪ Na besluitvorming over het vervoerplan zal EBS beide punten nader onderzoeken en uitwerken in de dienstregeling 2020.

6

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

4 Hellevoetsluis 4.1 De reizigers Op werkdagen maken 2.410 reizigers in gemeente Hellevoetsluis gebruik van de EBS bussen. Op zaterdag zijn gaat het om 730 en op zondag 470. De bestemming van deze reizigers is als volgt:

Nissewaard 56% Binnen Hellevoetsluis 26% Brielle 9% Westvoorne 5% Rozenburg en Botlek 2% Overig 2% Deze cijfers zijn exclusief het gebruik van Connexxion lijn 104. 4.2 De lijnen Lijn 404 verbindt Hellevoetsluis met Spijkenisse, in combinatie met Connexxion lijn 104. Gezamenlijk rijden deze lijnen 12x/uur in de spits, 6x/uur overdag, 4x/uur ’s avonds en 2x/uur ’s avonds laat. Op zaterdag wordt 6x/uur gereden en op zondag 4x/uur. Lijn 102 rijdt in Hellevoetsluis van Amnesty Internationallaan via Den Bonsen Hoeck naar Kickersbloem. Deze lijn rijdt 2x/uur. In de spits wordt 4x/uur gereden, en rijdt de lijn door naar Spijkenisse. Lijn 106 verbindt Hellevoetsluis enerzijds met Brielle en Rozenburg, anderzijds met Zuidland en Spijkenisse. Lijn 106 rijdt op werkdagen 2x/uur, ’s avonds en in het weekeinde 1x/uur.

7

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

4.3 De bezetting Onderstaande tabel toont per traject het aantal reizigers, zowel per werkdag als gemiddeld per rit:

Lijn Traject Bezetting per dag Bezetting per rit 404 Hellevoetsluis – Spijkenisse v.v. 2.420 13,2 106 Hellevoetsluis – Spijkenisse v.v. 650 9,7 106 Brielle – Hellevoetsluis v.v. 600 10,6 102 Amnesty – Kickersbloem v.v. 360 4,1 102 (spits) Kickersbloem – Spijkenisse v.v. 230 14,2

Wanneer we kijken naar het gebruik van de lijnen, dan zien we: Lijn 404 van Hellevoetsluis naar Spijkenisse is de drukste lijn, met een bezetting van 2.420 reizigers op werkdagen, gemiddeld 13,2 reizigers per rit. In de spitsuren loopt de bezetting op tot 30 a 35 reizigers per rit. We zien dat het R-net concept met een korte reistijd, hoge frequenties en ruime bedieningstijden goed aanslaat op lijn 404. We verwachten hier de komende jaren reizigersgroei en in de dienstregeling is daar ook rekening mee gehouden. Lijn 106 trekt tussen Zuidland en Spijkenisse 650 reizigers per dag, de bezetting is op dat deel redelijk met 9,7 reizigers per rit. Lijn 106 tussen Hellevoetsluis-Brielle kent een bezetting van 600 reizigers per dag, gemiddeld 10,6 reizigers per rit wat redelijk is. In de (scholieren) spits loopt de bezetting op tot boven de 40 reizigers ’s ochtends en circa 25 ’s middags. Lijn 102 rijdt in de spits enkele rechtstreekse ritten naar Spijkenisse. Voor een spitslijn is de bezetting met 14,2 reizigers aan de lage kant. ’s Ochtends ligt dit nog rond de 20, maar ’s middags slechts rond de 10 reizigers per rit. Dit is te laag voor een spitsverbinding. Binnen Hellevoetsluis ligt het gebruik van lijn 102 op een magere 4 reizigers per rit. Wanneer we de doorgaande ritten naar Spijkenisse buiten beschouwing laten is dit zelfs maar 2 per rit. ’s Avonds en in het weekeinde is dit nog lager. 4.4 Onze voorstellen voor 2020 Lijn 404 Hellevoetsluis – Spijkenisse We willen de zitplaatscapaciteit van lijn 404 vergroten, door vaker onze grootste bussen (Scania 15 meter, 55 zitplaatsen) in te zetten op deze lijn. In de dienstregeling 2020 werken we dit nader uit.

We stellen op lijn 404 verder nagenoeg geen wijzigingen voor. De enige wijziging is om op zaterdag het eerste halfuur en op zondag het eerste uur van de exploitatie de frequentie terug te brengen van 4x naar 2x per uur. Op deze tijdstippen zijn er nog erg weinig reizigers. Concreet stellen we voor om de volgende ritten te schrappen: ▪ Zaterdag 6:37 van Hellevoetsluis naar Spijkenisse, gemiddeld 2 reiziger ▪ Zaterdag 7:07 van Spijkenisse naar Hellevoetsluis, gemiddeld 2 reiziger ▪ Zondag 7:35 en 8:05 van Hellevoetsluis naar Spijkenisse, gemiddeld 2 resp. 1 reiziger. ▪ Zondag 8:20 en 8:50 van Spijkenisse naar Hellevoetsluis, gemiddeld 2 resp. 1 reiziger.

In alle gevallen rijdt er een kwartier eerder en later ook een rit van lijn 404. Het alternatief voor deze reizigers is dan ook om een rit eerder of later te nemen.

Op het onderliggende net (lijn 102, 105 en 106) stellen we voor om de lijnvoering aan te passen en daarmee met name de interne verbindingen in Hellevoetsluis te verbeteren.

8

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Lijn 102 Hellevoetsluis – Spijkenisse ▪ We stellen voor om lijn 102 terug te brengen tot een spitsdienst Hellevoetsluis – Spijkenisse. De route van lijn 102 wijzigt niet. De functie binnen Hellevoetsluis wordt overgenomen door lijn 106. ▪ Lijn 102 gaat zowel in de ochtend- als middagspits 2x per uur rijden, in plaats van 4x per uur. Gezamenlijk met lijn 106 wordt in Hellevoetsluis in de spits nog steeds 4x per uur gereden. ▪ We verruimen de bedieningstijd in de ochtendspits van 6:13-7:58 naar circa 6:00-9:00 en in de middagspits van 16:37-18:07 naar circa 15:00-18:00. Deze ruimere bedieningstijden gelden ook voor de haltes Rijswaardsebrug en Brug Voornse Kanaal. ▪ Per saldo verwachten we dat de wijzigingen voor de bestaande 230 reizigers een neutraal effect hebben en dat deze extra reizigers op lijn 102 aantrekken.

Lijn 105 Hellevoetsluis – Brielle – Rozenburg ▪ We stellen voor om lijn 105 vanuit Rozenburg te verlengen via Brielle naar Hellevoetsluis (route lijn 106), de frequentie wijzigt niet: 2x/uur op werkdagen en 1x/uur ’s avonds en in het weekeinde. ▪ Op werkdagen rijdt lijn 105 via de vesting door tot Kickersbloem. Hierdoor behoudt de wijk Kooistee de vooral voor scholieren belangrijke verbinding met Brielle. ▪ ’s Avonds en in het weekeinde rijdt lijn 105 niet verder dan het winkelcentrum. Er zijn dan maar enkele reizigers tussen Kooistee richting Brielle. Zij kunnen op Amnesty overstappen op lijn 404

9

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Lijn 106 Spijkenisse – Zuidland – Hellevoetsluis ▪ We stellen voor om lijn 106 in Hellevoetsluis via Ravense Hoek en Den Bonsen Hoeck naar het centrum van Hellevoetsluis te rijden. De lijn eindigt in een lus langs de vesting. Naar verwachting profiteren 100 reizigers van de rechtstreekse verbinding met het centrum. Dit aantal baseren we op het gebruik van de voormalige lijncombinatie 101-102. ▪ We stellen voor om de frequentie van lijn 106 op zaterdag (weekmarkt) tussen 11:00 en 17:00 te verhogen van 1x naar 2x per uur. Dit betekent dat onder andere het centrum van Hellevoetsluis en Zuidland een betere bediening krijgen. Hiervan profiteren 150 bestaande reizigers en we verwachten hier ook extra reizigers mee aan te trekken. ’s avonds en op zondag blijft lijn 106 1x/uur rijden. Hiervan ondervinden ’s avonds 12 en op zondag 40 reizigers in de Ravense Hoek en Den Bonsen Hoek nadeel, lijn 102 rijdt hier nu nog 2x/uur. ▪ Er ontstaat vanuit deze wijken ook een rechtstreekse verbinding met Zuidland en Spijkenisse. We verwachten echter dat de meeste reizigers op Kickersbloem zullen blijven overstappen op lijn 404, omdat dit de snelste reismogelijkheid biedt. ▪ De directe verbinding tussen Spijkenisse/Zuidland en het zuiden van Hellevoetsluis vervalt. Hiervan maken dagelijks 50 reizigers gebruik. Zij zullen moeten overstappen op Kickersbloem op lijn 404 of 105. Een deel kan ook kiezen voor een langere reistijd met lijn 106 richting de vesting. ▪ We verwachten dat lijn 106 beter op tijd kan rijden, doordat vertragingen rondom Rozenburg niet langer doorwerken op lijn 106. Met name in de ochtendspits vanuit Oudenhoorn en Zuidland richting Spijkenisse zullen reizigers daarvan profiteren, dit betreft in de ochtendspits 140 reizigers.

10

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

5 Brielle 5.1 De reizigers Op werkdagen maken 1.710 reizigers uit gemeente Brielle gebruik van de EBS bussen. Op zaterdag zijn dit 450 en op zondag 250 reizigers. De bestemming van deze reizigers is als volgt:

Nissewaard 59% Hellevoetsluis 14% Rozenburg en Botlek 11% Westvoorne 9% Binnen Brielle 6% Overig 2%

5.2 De lijnen Lijn 403 (R-net) rijdt vanuit Brielle naar Spijkenisse. De frequentie is in de spits 8-10x/ uur, overdag 6x/ uur, op zaterdag 4x/uur en op zondag en ’s avonds na 20:00 2x/uur. Lijn 403 rijdt anderzijds ook naar Oostvoorne en Rockanje, in de spits 4x/uur, daarbuiten 2x/uur, en een deel van de ritten rijdt naar het Haventransferium op de Maasvlakte. Lijn 106 verbindt Brielle met enerzijds Hellevoetsluis, anderzijds Rozenburg. Lijn 106 rijdt op werkdagen 2x/uur, in het weekeinde 1x/uur. ’s Avonds rijdt lijn 106 alleen naar Hellevoetsluis en dan 1x/uur. Lijn 192 (buurtbus) verbindt de verschillende wijken in Brielle en Vierpolders. De buurtbus rijdt op werkdagen overdag 1x/uur. Lijn 203 en 204 bedienen in aansluiting op lijn 403 het Transferium en Distripark op de Maasvlakte.

5.3 Bezetting per lijn Onderstaande tabel toont per traject het aantal reizigers, zowel per werkdag als gemiddeld per rit:

Lijn Traject Bezetting per dag Bezetting per rit 403 Brielle – Spijkenisse v.v. 2.880 14,6 106 Brielle – Hellevoetsluis v.v. 600 10,6 106 Brielle – Rozenburg v.v. 470 8,6 192 Buurtbus Brielle Nog onbekend

11

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Wanneer we kijken naar het gebruik van de lijnen, dan zien we: Lijn 403 kent een goede bezetting tussen Brielle en Spijkenisse van 2.880 reizigers per dag, gemiddeld 14,6 per rit. In de ochtendspits loopt de bezetting op de drukste ritten op tot 35-40 reizigers, ’s middags circa 30 reizigers per rit. EBS zet zowel bussen met 44 als 55 zitplaatsen in. We zien dat de het R-net concept met een korte reistijd, hoge frequenties en ruime bedieningstijden goed aanslaat op lijn 403. We verwachten hier de komende jaren reizigersgroei en in de dienstregeling hebben we daar ook rekening mee gehouden. Lijn 106 tussen Hellevoetsluis-Brielle kent een bezetting van 600 reizigers per dag, gemiddeld 10,6 reizigers per rit wat redelijk is. In de (scholieren) spits loopt de bezetting op tot boven de 40 reizigers ’s ochtends en circa 25 ’s middags. Lijn 403/203/204 Brielle – Maasvlakte Haventransferium – Distripark Deze lijnen zijn nieuw en trekken nog een beperkt aantal reizigers. We onderzoeken samen met het Havenbedrijf de mogelijkheid om lijn 203 en 204 te integreren, dit kan ’s avonds en in het weekeinde een extra overstap besparen. 5.4 Onze voorstellen voor 2020 Lijn 105 Rozenburg – Brielle - Hellevoetsluis Lijn 105 neemt zowel naar Hellevoetsluis als naar Rozenburg de bediening over van lijn 106. We stellen voor om lijn 105 ’s avonds ook tussen 19:00 en 22:00 te bieden tussen Brielle en Rozenburg, met een frequentie van 1x per uur. In de huidige dienstregeling reizen de reizigers ’s avonds om en stappen over in Spijkenisse. De reistijd is dan een onaantrekkelijke 50 minuten. In de nieuwe situatie is de reistijd circa 15 minuten.

Lijn 106 Rozenburg – Brielle - Hellevoetsluis Deze verbinding wordt vervangen door lijn 105. Zie hiervoor §4.4.

Lijn 403 Brielle – Spijkenisse Geen wijzigingen in de lijnvoering. We willen de zitplaatscapaciteit van lijn 403 vergroten, door vaker onze grootste bussen (Scania 15 meter, 55 zitplaatsen) in te zetten op deze lijn. In de dienstregeling 2020 werken we dit nader uit.

12

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

6 Rozenburg en Botlek 6.1 De reizigers Op werkdagen maken 1.000 reizigers op Rozenburg en in de Botlek gebruik van de EBS bussen. Op zaterdag gaat het om 320 en op zondag om 170 reizigers. De bestemming van deze reizigers is als volgt:

Nissewaard 67% Brielle 17% Binnen Rozenburg/Botlek 9% Hellevoetsluis 4% Overig 2%

6.2 De lijnen Lijn 105 verbindt Rozenburg en Botlek met Spijkenisse. De lijn rijdt op werkdagen ieder kwartier, ’s avonds en in het weekeinde ieder halfuur. Lijn 106 verbindt Rozenburg met Brielle en Hellevoetsluis. Het aantal instappers in Rozenburg is 250 per werkdag. Lijn 106 rijdt op werkdagen 2x per uur, en in het weekeinde 1x per uur. Na 19:00 wordt er niet gereden. Lijn 205 is een spitslijn tussen Botlek Distripark en Spijkenisse, deze lijn rijdt iedere 45 minuten.

6.3 De bezetting Onderstaande tabel toont per traject het aantal reizigers, zowel per werkdag als gemiddeld per rit:

Lijn Traject Bezetting per dag Bezetting per rit 105 Rozenburg – Spijkenisse v.v. 1.340 10,3 106 Rozenburg – Brielle v.v. 470 8,6 205 (spits) Botlek – Spijkenisse v.v. 80 10,0

13

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Wanneer we kijken naar het gebruik van de lijnen, dan zien we: Lijn 105 kent een bezetting van 1.340 reizigers per dag, gemiddeld 10,3 per rit. In de spitsuren loopt de bezetting op tot 30 reizigers per rit. EBS zet op deze lijn bussen in met 44 zitplaatsen. Opvallend is dat lijn 105 al vanaf de start exploitatie om 5:21 ieder kwartier rijdt, maar het eerste uur maar weinig reizigers trekt. Lijn 106 vervoert 470 reizigers tussen Rozenburg en Brielle, gemiddeld 8,6 reizigers per rit. Dit is matig, echter in de (scholieren)spits is het druk, ’s ochtends naar Brielle en ’s middags naar Rozenburg. EBS zet op de drukste ritten bussen in met 55 zitplaatsen. Lijn 205 heeft voor een spitslijn een lage bezetting van 10 reizigers per rit. Deze lijn wordt als meerwerk ingekocht. 6.4 Onze voorstellen voor 2020 Lijn 105 Rozenburg – Spijkenisse We stellen voor om in het eerste uur (circa 5:20-6:20) de frequentie van lijn 105 terug te brengen van 4x naar 2x per uur. Het is dan nog erg rustig. Concreet betekent dit dat de volgende ritten worden geschrapt: ▪ 5:36 van Rozenburg naar Spijkenisse, gemiddeld 4 reizigers. ▪ 6:06 van Rozenburg naar Spijkenisse, gemiddeld 4 reizigers.

Het alternatief voor de reizigers van beide ritten is gebruik te maken van de ritten van lijn 105 een kwartier eerder of later. We gebruiken deze besparing om lijn 105 ’s avonds richting Brielle uit te kunnen breiden.

Lijn 105 Rozenburg – Brielle – Hellevoetsluis Lijn 105 zal doorrijden naar Brielle en Hellevoetsluis en neemt daarbij de bediening over van lijn 106, met behoud van de huidige frequenties. We stellen voor om lijn 105 ’s avonds ook tussen 19:00 en 22:00 te bieden tussen Rozenburg en Brielle, met een frequentie van 1x/uur. Zie hiervoor §5.4.

Lijn 106 Rozenburg – Brielle - Hellevoetsluis Deze verbinding wordt vervangen door lijn 105. Zie hiervoor §4.4.

Lijn 205 Botlek – Spijkenisse. Geen wijzigingen.

Onderzoekspunten Op verzoek van de gebiedscommissie Rozenburg heeft EBS gekeken naar de mogelijkheden om het OV via de Veerkade te laten rijden. Hiervoor zijn wijzigingen in de infrastructuur noodzakelijk en zal de bus behoorlijk moeten omrijden, wat nadelig is voor doorgaande reizigers. Onze conclusie is daarom dat het rijden via de Veerkade niet haalbaar is.

Op verzoek van de gemeente bekijken we de mogelijkheden om lijn 105 niet langer via de Eikenlaan, maar via de Wilgensingel te laten rijden. Dit onderzoek is nog niet afgerond, vandaar dat we in dit vervoerplan 2020 nog geen wijzigingsvoorstel hebben opgenomen.

14

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

7 Nissewaard 7.1 De reizigers Op werkdagen maken 10.830 reizigers gebruik van de EBS bussen in gemeente Nissewaard. Op zaterdag gaat het om 3.600 en op zondag om 2.090 reizigers. 55% van de reizigers stapt in op station Metro Centrum, 45% op een van de andere haltes in de gemeente. De bestemming van deze reizigers is als volgt:

Vanaf Metro Centrum Vanuit rest Nissewaard Binnen Nissewaard 55% 84% Hellevoetsluis 16% 6% Brielle 13% 4% Rozenburg en Botlek 9% 3% Westvoorne 4% 1% Overig 2% 2%

7.2 De lijnen Lijn 81 verbindt metrostation Centrum met enerzijds De Elementen, anderzijds De Akkers. Lijn 81 rijdt op werkdagen 4x/uur, op zaterdag 3x/uur en ’s avonds en op zondag 2x/uur. Deze lijn wordt uitgevoerd met 8-persoons bussen. Lijn 84 verbindt metrostation Centrum met de Maaswijk. Deze lijn rijdt in de spits 8-10x/uur, overdag 6x/uur, op zaterdag 4x/uur, ’s avonds en op zondag 2x/uur. Lijn 85 verbindt metrostation Centrum met De Hoek en De Akkers. Lijn 85 rijdt overdag 4x/uur. ’s Avonds en op zondag is dat 2x/.uur. Deze lijn wordt uitgevoerd met 8-persoons bussen Lijn 87 verbindt metrostation Centrum enerzijds met Waterland/Hekelingen en anderzijds met Schiekamp/Halfweg. De frequentie is 4x per uur, ’s avonds en op zondag 2x per uur. Daarnaast heeft een aantal streeklijnen ook een functie binnen Spijkenisse. De belangrijkste verbinding is die tussen Metro Centrum en Halfweg door lijn 102, 105, 205, 403 en 404.

15

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

7.3 De bezetting Onderstaande tabel toont per traject het aantal reizigers, zowel per werkdag als gemiddeld per rit:

Lijn Traject Bezetting per dag Bezetting per rit 81 De Elementen – De Akkers v.v. Nog onbekend 84 Metro Centrum – Maaswijk v.v. 2.140 10,5 85 Metro Centrum – Metro Akkers v.v. Nog onbekend 87 Metro Centrum – Halfweg v.v. 1.560 12,0 87 Metro Centrum – Hekelingen v.v. 1.110 8,5

Wanneer we kijken naar het gebruik van de lijnen, dan zien we: Lijn 84 van en naar de Maaswijk is de drukste lijn met 2.140 reizigers per dag, gemiddeld 10,5 per rit. In de ochtendspits loopt dit op tot 35 reizigers per rit, en in de middagspits 30. In de randen van de spitsen is de bezetting van nog geen 15 reizigers per rit aan de lage kant voor een 7,5 minutendienst Lijn 87 naar Schiekamp en Halfweg trekt 1.560 reizigers per dag, gemiddeld 12 per rit. Dit past goed bij de geboden intervallen, overdag ieder kwartier en ’s avonds ieder half uur. Naar Waterland en Hekelingen is lijn 87 rustiger met 1.110 reizigers, gemiddeld 8,5 per rit. In de spitsen loopt dit wel op tot 30 reizigers per rit ’s ochtends en 20 ’s middags, daarbuiten is de bezetting matig. Het gebruik van de lijnen 81 en 85 is nog niet bekend.

16

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

7.4 Onze voorstellen voor 2020 Lijn 84 Maaswijk – Metro Centrum We stellen voor om op werkdagen de spitsperioden waarin iedere 7,5 minuut wordt gereden iets in te korten. De bezetting is in deze randen van de spits niet al te hoog en een 10-minutendienst biedt dan ruim voldoende capaciteit. Ook stelt een 10-minutendienst ons in staat om betere aansluitingen op metro C en D te realiseren. Concreet betekent dit: ▪ Tussen 8:45 en 9:15 iedere 10 minuten, in plaats van iedere 7,5. Er reizen in deze periode 66 reizigers richting Metro Centrum. ▪ Tussen 15:00 en 16:00 iedere 10 minuten, in plaats van iedere 7,5. Er reizen in deze periode 124 reizigers richting Maaswijk.

Lijn 87 Hekelingen – Metro Centrum We stellen voor om lijn 87 niet langer naar Hekelingen te rijden, maar in de Akkers een lus te rijden via de haltes De Schouw – De Gaard – Wijngaard – Gebroken Meeldijk – De Schouw. We verwachten dat 70 reizigers van deze maatregel profiteren, dit aantal baseren we op het gebruik van voormalig lijn 105. De bezettingsgraad van lijn 87 zal hierdoor stijgen. Hier staat tegenover dat 18 reizigers die dagelijks gebruik maken van lijn 87 op halte Hekelingen gebruik zullen moeten maken van lijn 106. De frequentie van lijn 106 ligt lager: 2x/uur, straks ook op zaterdag, ’s avonds en op zondag 1x/uur. Lijn 106 is wel sneller, de reistijd naar Spijkenisse Metro Centrum is 4 minuten korter dan met lijn 87.

17

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

Haltes We stellen voor om op het stadsnet in Spijkenisse een aantal haltes te wijzigen en toe te voegen om de bereikbaarheid voor reizigers te vergroten. EBS zal een afspraak plannen met gemeente Nissewaard om de mogelijkheden te verkennen. ▪ Lijn 81 De Elementen richting Metro Centrum, verplaatsing abri en instaphalte ▪ Lijn 87 Halte Malledijk ter hoogte van de Hofweg, nieuwe halte in beide richtingen ▪ Lijn 87 Halte Meubelboulevard richting Halfweg, nieuwe halte ▪ Lijn 87 Halte Medocgaard richting Kreek, nieuwe halte ▪ Lijn 87 Halte Kelvinweg richting Metro Centrum, verplaatsing halte naar Edisonweg

Lijn 81 en 85 Voor deze lijnen doen wij in dit vervoerplan geen wijzigingsvoorstellen. We bekijken eerst de effecten van de verbeteringen die de komende maanden worden doorgevoerd: ▪ Bestickering van de busjes. Dit gebeurt in de EBS huisstijl die lijkt op die van de grote bussen. ▪ Operationeel maken van de ov-chipkaart, lijnfilm en halteomroep. ▪ Instroom van de nieuwe busjes en uitstroom van de tijdelijke busjes.

We verwachten dat deze maatregelen de oorzaken van de meeste klachten rondom lijn 81 en 85 zullen wegnemen.

18

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

8 Overzicht intervallen

8.1 Basisdienstregeling

Werkdagen Zaterdag Zondag

avond avond

ochtendspits overdag middagspits avond vroege overdag overdag avond 403 Spijkenisse – Brielle 6 10 6 15 30 15 30 30 30 Brielle – Oostvoorne – Rockanje 12 30 15 30 30 30 30 30 30 Brielle – Haventransferium 30 30 30 404 Spijkenisse – Hellevoetsluis 5 10 5 15 30 10 30 15 30 Hellevoetsluis – Rockanje 30 30 30 30 81 Elementen - Metro Centrum - De Akkers 15 15 15 30 30 20 30 30 30 84 Metro Centrum – Maaswijk 6 10 7,5 15 30 15 30 30 30 85 Metro Centrum – Metro Akkers 15 15 15 30 30 15 30 30 30 87 De Akkers – Metro Centrum – Halfweg 15 15 15 30 30 15 30 30 30 102 Hellevoetsluis – Spijkenisse 30 30 103 Rockanje strand 30* 30* 30* 30* 30* 30* 30* 30* 105 Spijkenisse – Rozenburg 15 15 15 30 30 30 30 30 30 Rozenburg – Brielle 30 30 30 30 60 60 60 60 60 Brielle – Hellevoetsluis 30 30 30 30 60 60 60 60 60 106 Hellevoetsluis centrum – Kickersbloem 30 30 30 30 60 30 60 60 60 Kickersbloem – Zuidland – Spijkenisse 30 30 30 30 60 30 60 60 60 107 Geervliet – Abbenbroek – Oudenhoorn 60* 60* 60* 60* 192 Brielle buurtbus 60 60 60 205 Spijkenisse – Botlek 45 45

Legenda Geen wijziging Uitbreiding van het aanbod Beperking van het aanbod

19

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

8.2 Vakantiedienstregeling (kerst en zomer)

Werkdagen Zaterdag Zondag

avond avond

ochtendspits overdag middagspits avond vroege overdag overdag avond 403 Spijkenisse – Brielle 10 15 10 15 30 15 30 30 30 Brielle – Oostvoorne – Rockanje 20 30 20 30 30 30 30 30 30 Brielle – Haventransferium 30 30 30 404 Spijkenisse – Hellevoetsluis 10 15 10 15 30 10 30 15 30 Hellevoetsluis – Rockanje 30 30 30 30 81 Elementen - Metro Centrum - De Akkers 20 20 20 30 30 20 30 30 30 84 Metro Centrum – Maaswijk 15 15 15 15 30 15 30 30 30 85 Metro Centrum – Metro Akkers 15 15 15 30 30 15 30 30 30 87 De Akkers – Metro Centrum – Halfweg 15 15 15 30 30 15 30 30 30 102 Hellevoetsluis – Spijkenisse 30 30 103 Rockanje strand 15 15 15 30* 15 30* 15 30* 105 Spijkenisse – Rozenburg 15 15 15 30 30 30 30 30 30 Rozenburg – Brielle 30 30 30 30 60 60 60 60 60 Brielle – Hellevoetsluis 30 30 30 30 60 60 60 60 60 106 Hellevoetsluis centrum – Kickersbloem 30 30 30 30 60 30 60 60 60 Kickersbloem – Zuidland – Spijkenisse 30 30 30 30 60 30 60 60 60 107 Geervliet – Abbenbroek – Oudenhoorn 60* 60* 60* 60* 192 Brielle buurtbus 60 60 60 205 Spijkenisse – Botlek 45 45

* belbus, rijdt alleen op telefonisch verzoek.

Legenda Geen wijziging Uitbreiding van het aanbod Beperking van het aanbod

20

Vervoerplan Voorne-Putten en Rozenburg 2020 – concept 22 maart 2019

9 Samenvatting

Op 9 december 2018 startte EBS met een nieuw lijnennet op Voorne-Putten en Rozenburg. Onze doelstelling voor het vervoerplan 2020 is het behouden en verder versterken het OV-netwerk, zodat verdere reizigersgroei mogelijk is. Tegelijkertijd willen we het aantal reizigers dat nadeel ondervindt van de keuzes in het lijnennet verkleinen. Het vervoerplan 2020 is budgetneutraal, dat wil zeggen: het voorzieningenniveau van het OV wijzigt niet, uitbreidingen worden gecompenseerd door besparingen elders in het netwerk. Hieronder noemen we per lijn de belangrijkste voorstellen op gebied van routes, frequenties en bedieningstijden. Routevoorstellen per lijn ▪ Lijn 87 we stellen voor om in Spijkenisse De Akkers een lus te rijden via de haltes Gaard en Wijngaard en de halte Hekelingen te laten vervallen. We hebben ook een aantal voorstellen voor toevoegen en verplaatsen van haltes langs lijn 87 in Spijkenisse. ▪ Lijn 105 we stellen voor lijn 105 vanaf Rozenburg door te rijden naar Brielle en Hellevoetsluis. Lijn 105 neemt deze functie van lijn 106 over. Op werkdagen rijdt lijn 105 door tot Kickersbloem, ’s avonds en in het weekeinde tot het centrum van Hellevoetsluis. ▪ Lijn 106 we stellen voor lijn 106 een nieuwe functie te geven door vanaf Hellevoetsluis Kickersbloem via Ravense Hoek en Den Bonsen Hoek naar het centrum van Hellevoetsluis te rijden. Lijn 106 rijdt niet meer via De Kooistee en niet meer naar Brielle en Rozenburg. Frequentievoorstellen per lijn ▪ Lijn 84 we stellen voor de frequentie in de randen van de spits terug te brengen van 8x naar 6x/uur. ▪ Lijn 102 we stellen voor lijn 102 terug te brengen tot een spitsverbinding Hellevoetsluis – Spijkenisse. De bedieningstijden worden verruimd tot 6:00-9:00 en 15:00-18:00. De frequentie wordt verlaagd van 4x naar 2x/uur ▪ Lijn 105 we stellen voor om de bediening tussen Rozenburg en Brielle uit te breiden tot 22:00. In de vroege ochtendspits schrappen we twee slecht bezette ritten tussen Rozenburg en Spijkenisse. ▪ Lijn 106 we stellen voor om op zaterdag tussen 11:00-17:00 2x/uur te gaan rijden. ▪ Lijn 404 we stellen voor om op zaterdag 2x/uur te gaan rijden tussen Rockanje en Hellevoetsluis. Deze ritten rijden door naar Spijkenisse. Op de vroege zaterdag- en zondagochtend schrappen we enkele slecht bezette ritten tussen Hellevoetsluis en Spijkenisse v.v.

21

HTM

Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Colofon Auteur : HTM Datum : 22-03-2019 Versie : 1.1

© 2019 HTM Personenvervoer NV, Den Haag

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave 2 Hoofdstuk 1 – Ontwikkelingen en uitgangspunten 3 1.1 Introductie 3 1.2 Ontwikkelingen 3 1.3 Hoe dit Vervoerplan tot stand is gekomen 4 Hoofdstuk 2 – Wijzigingsvoorstellen Rail 5 Maatregel 1: andere invulling spitsinzet tram 3 en extra ritten 5 Maatregel 2: andere invulling spitsinzet tram 9 6 Maatregel 3: gelijke frequenties voor tram 11 en 12 7 Maatregel 4: hogere frequentie in de ochtendspits op tram 6 9 Maatregel 5: twee extra spitsritten in de ochtend op tram 2 10 Maatregel 6: extra ritten in het weekend op tram 9 10 Maatregel 7: in de zomer rijdt tram 9k vanaf Hollands Spoor 11 Maatregel 8: in de zomer extra ritten in het weekend op tram 9 12 Maatregel 9: in de zomer extra rit op zaterdag op tram 16 12 Hoofdstuk 3 – Wijzigingsvoorstellen Bus 13 Hoofdstuk 4 – Deur tot deur bereikbaarheid 15 Hoofdstuk 5 – Inzet bij bijzondere weeromstandigheden 17 Hoofdstuk 6 – Kalenderoverzicht en frequenties 2020 18 Bijlage I – Relevante bezettingen per maatregel 24 Bijlage II – Factsheets maatregelen 32 Bijlage III – Factsheets lijnen 38

2

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 1 – Ontwikkelingen en uitgangspunten

Hoofdpunten HTM Vervoerplan 2020: • Betere spreiding van reizigers in de spits op tram 3 en 9 • Meer capaciteit in de zomer tussen Hollands Spoor, het Haagse centrum en Scheveningen • Betere spreiding van reizigers op het samenloopdeel van tram 11 en 12 • Extra spitsritten voor 2, 3 en 6 • Geen wijzigingen voor Bus • Inzet van andere vervoerwijzen voor deur tot deur bereikbaarheid

1.1 Introductie

HTM verzorgt en ontwikkelt het openbaar vervoer in de Haagse regio. HTM doet dit binnen twee concessies: Concessie Rail Haaglanden en Concessie Bus Haaglanden Stad. Voor dit jaar biedt HTM een Vervoerplan aan voor haar rail- en busnetwerk. HTM benadert haar netwerk integraal, vandaar dat er nu één plan voor u ligt. In het Vervoerplan staan de routes en frequenties van al onze RandstadRail-, tram en buslijnen centraal. Met de voorgestelde maatregelen biedt HTM, binnen de beschikbare middelen, vraaggerichter openbaar vervoer met meer aanbod op de drukste momenten en trajecten.

1.2 Ontwikkelingen

De komende jaren zijn veel grote veranderingen te verwachten in de Haagse regio. De breed gedragen bestuurlijke keuze voor OV en fiets in de stad, het afremmen van het bezit en gebruik van de auto, de bouw van veel extra woningen en de toename van toerisme en arbeidsplaatsen resulteert in veel meer mobiliteitsvraag. Dit is een proces dat de komende tien tot twintig jaren gaat plaatsvinden waarbij het simpel toevoegen van ritten op bestaande lijnen niet volstaat.

Deze ontwikkelingen hebben voor het OV een aantal belangrijke gevolgen: • meer reizigers, zowel in de spits als daar buiten; • de behoefte aan snellere verbindingen per trein, tram en bus; • minder ruimte voor de auto, maar ook minder ruimte voor bus en tram.

Daarom heeft HTM meegewerkt aan de landelijke Toekomstvisie OV en de regionale visie Schaalsprong OV Den Haag en Regio. Deze veranderingen spelen op langere termijn, maar hebben desalniettemin nu al betekenis voor de vervoerplannen van 2020 en daarna. De vraag naar (spits-)vervoer stijgt sterk in de komende jaren. Daarom is er behoefte aan meer vervoerscapaciteit. De door HTM bestelde tien extra Avenio trams zullen hierin de eerstkomende jaren goed kunnen voorzien.

3

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

De capaciteit van de infrastructuur schiet op verschillende plaatsen tekort, zoals nu al zichtbaar is op de samenloopdelen. De capaciteit van de Tramtunnel Grote Markt en het samenloopdeel RandstadRail wordt nagenoeg maximaal benut. Samen met partners zoekt HTM naar oplossingen om het aanbod van openbaar vervoer op de korte termijn al verder te kunnen vergroten. Voor de lange termijn vraagt verdere groei om structurelere oplossingen dan alleen het verhogen van de frequenties.

De snelheid van trams en bussen staat onder druk. Niet alleen door de toename van het verkeer, maar ook de toenemende prioriteit voor fietsers bij verkeerslichten. Het busnet heeft bovendien te maken met een afname van de snelheid door het versmallen van wegen en het inrichten van 30 km/uur-gebieden. HTM werkt daarom graag samen met de gemeente Den Haag en MRDH aan het Actieprogramma Versnellen. Daarin worden concrete voorstellen ontwikkeld om te zorgen dat tram- en buslijnen waar mogelijk minder stilstaan of worden vertraagd. Dat is een mes dat aan twee kanten snijdt: het OV wordt aantrekkelijker voor onze reizigers en we kunnen met dezelfde hoeveelheid voertuigen meer vervoer bieden.

1.3 Hoe dit Vervoerplan tot stand is gekomen

HTM heeft de opdracht van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag om het openbaar vervoer in de regio van Den Haag te verzorgen. Daarbij stelt MRDH kaders waarbinnen HTM keuzes kan maken. Zo heeft MRDH de Kadernota OV uitgebracht, wat richting geeft aan de ontwikkeling van het openbaar vervoer en waarop de precieze eisen in de programma’s van eisen voor concessies zijn gebaseerd. Daarnaast beschikt HTM over een met MRDH afgesproken hoeveelheid dienstregelingskilometers (DRK) die zij kan rijden. Omdat het totaal aantal DRK’s afgesproken is, moeten er keuzes gemaakt worden waar en wanneer deze ingezet worden.

Binnen de gestelde kaders heeft HTM ontwikkelruimte. Deze ontwikkelruimte grijpt HTM met beide handen aan. HTM benadert het OV-netwerk integraal, zodat haar netwerk eenduidig en samenhangend is en aansluit bij de wensen van reizigers en inwoners. Op basis van marktonderzoek, kwantitatieve data-analyse en afstemming met partners ontwikkelt HTM haar netwerk en producten en bepaalt zij welke maatregelen nodig zijn. De maatregelen worden intern multidisciplinair geanalyseerd op haalbaarheid en maakbaarheid. Deze aanpak past in het streven van HTM om openbaar vervoer zo vraaggestuurd mogelijk te maken.

4

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 2 – Wijzigingsvoorstellen Rail

HTM streeft ernaar om de inzet van de beschikbare dienstregelingskilometers, voertuigen en personeel nog meer in balans te brengen met de reizigersvraag. Op sommige momenten is het zeer druk in onze voertuigen. Deze drukte vergelijkt HTM met de inzetnorm. De inzetnorm is het aantal stoelen plus de helft van de staanplaatsen in een voertuig. Als er structureel meer reizigers in een voertuig zitten dan de inzetnorm onderzoekt HTM hoe deze hoge reizigersvraag het beste bediend kan worden. De maatregelen in dit Vervoerplan zijn voornamelijk gericht op het beter spreiden en bedienen van de drukte die we zien.

Het totaal van maatregelen heeft naar verwachting een positief effect op de KPI ‘Reizigersoordeel Tram: Totale Rit’ en de reizigersopbrengsten. De onderstaande maatregelen passen in de doelstelling van MRDH (beschreven in de Kadernota OV en Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid) voor een zo effectief mogelijk en vraaggerichte inzet van openbaar vervoer.

De maatregelen worden hieronder toegelicht. In Bijlage I staan enkele bezettingsoverzichten om deze maatregelen verder te onderbouwen. De kwantitatieve onderbouwingen met verandering in DRK’s worden benoemd in Bijlage II.

Maatregel 1: andere invulling spitsinzet tram 3 en extra ritten

HTM stelt voor om in de spits het traject tussen Arnold Spoelplein en De Savornin Lohmanplein uit te wisselen tussen tram 3 en tram 3k. Het trajectdeel tussen De Savornin Lohmanplein en station Den Haag Centraal is erg druk. Dit geldt met name in de voertuigen die het gehele traject van tram 3 bedienen. Deze zijn soms overvol, terwijl er nog voldoende capaciteit is in de kort traject voertuigen.

Dat de kort traject voertuigen nog capaciteit hebben komt omdat de reguliere tram 3 al gevuld is met ongeveer 50 reizigers als deze aankomt bij het De Savornin Lohmanplein. Daarna vult deze tram zich steeds meer met reizigers die verder dan station Den Haag Centraal willen reizen, waardoor deze voertuigen erg vol raken.

Daarom stelt HTM voor om voortaan in de spits tram 3k tussen Arnold Spoelplein en station Den Haag Centraal te laten rijden, en tram 3 tussen De Savornin Lohmanplein en Zoetermeer. De meeste reizigers die instappen tussen Arnold Spoelplein en De Savornin Lohmanplein, en nu nog met de lang traject voertuigen reizen, reizen naar het Haagse centrum of station Den Haag Centraal. Zij ervaren door deze maatregel nog steeds dezelfde vertrekmogelijkheden. Buiten de spits rijdt tram 3 over het gehele traject tussen Arnold Spoelplein en Zoetermeer.

5

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

De maatregel wordt geïllustreerd in Figuur 1.

Figuur 1 - Maatregel 1

Met deze productie neutrale maatregel worden de reizigers beter verspreid over de voertuigen, waardoor de voertuigen minder vol zullen zijn. Naar verwachting ervaren ongeveer 120 reizigers een extra overstap (op tram 3 of 4) van 2 tot maximaal 5 minuten. Daar tegenover staat dat ongeveer 4950 reizigers minder volle trams ervaren.

Daarnaast wordt de avondspits ook voor tram 3k verruimd. Dit betekent dat 3k voortaan tot 18:30 (in plaats van 18:00) vanaf station Den Haag Centraal richting Den Haag Loosduinen vertrekt.

Maatregel 2: andere invulling spitsinzet tram 9

De reizigersstromen op tram 9 in de jaardienst zijn verschoven ten opzichte van eerdere jaren. Dit komt onder meer door de verplaatsing van het Ministerie I&M, dat voorheen nabij Madurodam gesitueerd was. Daarnaast zijn de voertuigen die het hele traject bedienen erg vol, en is er in de kort traject voertuigen nog capaciteit beschikbaar. Dit effect is nog veel groter in de maanden maart tot en met september, wanneer er meer reizigers zijn naar Scheveningen.

Om de capaciteit beter te verdelen over de voertuigen stelt HTM voor om de kort traject ritten te verlengen naar Scheveningen. Om dat te realiseren krijgt tram 9 in de spits een frequentie van tien ritten per uur (elke zes minuten).

6

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Dit betekent vier extra ritten per uur op het trajectdeel tussen Madurodam en Scheveningen, en twee ritten per uur minder op het trajectdeel tussen Madurodam en Vrederust. Hierdoor ervaren reizigers minder volle voertuigen op de drukste punten. Door deze maatregel wordt de bezetting naar verwachting ongeveer 130 reizigers per voertuig (momenteel varieert dit met 30 reizigers meer of minder). Bovendien wordt standaard een betere kwaliteit vervoer geboden naar Scheveningen.

De maatregel wordt geïllustreerd in Figuur 2.

Figuur 2 - Maatregel 2

Maatregel 3: gelijke frequenties voor tram 11 en 12

Tram 11 en 12 zijn druk bezet op hun samenloopdeel tussen station Den Haag Hollands Spoor en Delftselaan. De drukte wordt daarbij onvoldoende verspreid omdat de frequenties van tram 11 en 12 ongelijk zijn. Daarnaast ervaren reizigers hierdoor een minder goede verdeling van vertrekmomenten tussen station Hollands Spoor en Delftselaan dan met dezelfde middelen mogelijk is.

HTM stelt daarom voor om de frequenties van tram 11 en 12 gelijk te trekken. Door de intervallen goed te verdelen tussen station Hollands Spoor en Delftselaan ervaren reizigers hier sneller een vertrekmoment. Door deze maatregel rijdt er in de ochtendspits elke vijf minuten en in de dal elke zes minuten een tram tussen Hollands Spoor, Haagse Markt en Delftselaan.

Om dit te realiseren wordt op werkdagen de frequentie van tram 11 in de ochtendspits verhoogd naar zes ritten per uur (in plaats van vijf). Voor tram 12 vervallen in de ochtendspits twee spitsritten en wordt de frequentie in de dal periode overdag verlaagd naar vijf ritten per uur (in plaats van zes). 7

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

De bezetting van tram 12 buiten het samenloopdeel is in de dal periode ongeveer 35 reizigers per voertuig. Door de frequentieverlaging wordt dit naar verwachting ongeveer 42 reizigers per voertuig. Dit aantal ligt ruim onder het aantal zitplaatsen, dus reizigers tussen Duindorp en Delftselaan blijven voldoende zitplaatsen ervaren.

De maatregel wordt voor de ochtendspits geïllustreerd in Figuur 3.

Figuur 3 - Maatregel 3

HTM heeft de wens om de frequenties ook in de middagspits gelijk te trekken. Het verhogen van de frequentie in de middagspits op tram 11 is niet mogelijk met de huidige middelen (er zijn hiervoor trambestuurders nodig die nu op andere lijnen ingezet worden) en het is onwenselijk om de frequentie van tram 12 in de middagspits te verlagen. Daarom blijven de frequenties in de middagspits vooralsnog gelijk.

Op zaterdag worden de frequenties van tram 11 en 12 ook gelijk getrokken. Dat wordt vijf ritten per uur op zaterdag voor zowel tram 11 als tram 12 (in plaats van vier ritten per uur voor tram 11 en zes ritten per uur voor tram 12).

8

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Maatregel 4: hogere frequentie in de ochtendspits op tram 6

Tram 6 is een drukke lijn waar momenteel in de ochtend extra kort traject spitsritten worden ingezet. Deze spitsritten, die tussen de reguliere ritten in rijden, worden minder goed gebruikt dan de reguliere ritten.

Daarnaast is de bezetting in de ochtendspits hoog voor het type voertuig. Momenteel rijden er GTL voertuigen op tram 6. Deze voertuigen hebben een lagere capaciteit dan een Avenio of Citadis voertuig. Als de GTL voertuigen in de toekomst worden vervangen door voertuigen met meer capaciteit wordt de benodigde frequentie opnieuw bekeken.

In plaats van de spitsritten stelt HTM daarom een frequentieverhoging voor naar acht ritten per uur tussen 7:00 en 9:00 uur. De maatregel wordt geïllustreerd in Figuur 4.

Figuur 4 - Maatregel 4

9

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Maatregel 5: twee extra spitsritten in de ochtend op tram 2

Vanwege de hoge bezettingen en vervoervraag op tram 2, in het bijzonder rond het Haagse centrum, zet HTM extra korttrajectspitsritten in. Deze spitsritten worden goed gebruikt tussen Den Haag Kraayenstein en station Den Haag Cetraal. In de ochtendspits rijden voortaan twee extra spitsritten op tram 2. De maatregel wordt geïllustreerd in Figuur 5.

Figuur 5 - Maatregel 5

Maatregel 6: extra ritten in het weekend op tram 9

Op zomerse dagen in het weekend, met name in de maanden maart tot en met september, zien we grote drukte in de voertuigen op tram 1 en tram 9 naar Scheveningen. HTM zet extra voertuigen in als er grote stranddrukte wordt verwacht. Om de reguliere drukte beter op te vangen breidt HTM de verhoogde frequentie van tram 9 in de jaardienst uit. Tram 9 gaat op zaterdag en zondag tussen 10:00 en 20:00 zes ritten per uur rijden (dit was voorheen tussen 12:00 en 18:00).

10

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Maatregel 7: in de zomer rijdt tram 9k vanaf Hollands Spoor

In de zomerdienst zien we grote drukte in de voertuigen op tram 1 en tram 9 naar Scheveningen. Afgelopen zomer was het zo druk dat sommige voertuigen overvol waren. Daarom heeft HTM nadrukkelijk gekeken naar effectieve maatregelen om inwoners en toeristen nog beter te bedienen.

HTM stelt voor om de route van tram 9k te verlengen tot station Den Haag Hollands Spoor. Voorheen reed tram 9k in de zomer tussen station Den Haag Centraal en Scheveningen. Deze maatregel ontlast ook tram 1, waardoor deze voertuigen minder vol zullen zijn.

Daarnaast werd de drukte tussen de voertuigen onvoldoende verspreid omdat de frequenties van 9 en 9k ongelijk waren. Daarom stelt HTM voor om de frequentie van tram 9 op werkdagen in de daluren te verlagen van zes naar vijf ritten per uur, en de frequentie van tram 9k te verhogen van vier naar vijf ritten per uur. In de spits blijft tram 9 tien ritten per uur rijden. Hierdoor ontstaat er een hoogfrequente bediening van tien ritten per uur tussen 07:00 en 20:00 tussen station Den Haag Hollands Spoor, het Haagse centrum, station Den Haag Centraal en Scheveningen.

De maatregel wordt geïllustreerd in Figuur 6.

Figuur 6 - Maatregel 7

11

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Maatregel 8: in de zomer extra ritten in het weekend op tram 9

Naast de werkdagen in de zomer waren de weekenden druk. Daarom stelt HTM voor om ook in de weekenden in de zomerdienst tram 9k te verlengen tot station Den Haag Hollands Spoor en de frequentie tussen HS en Scheveningen te verhogen.

Dit betekent dat op zaterdag tram 9 vijf ritten per uur gaat rijden (in plaats van zes) en tram 9k ook vijf ritten per uur gaat rijden (in plaats van twee). Hierdoor worden er voortaan tien ritten per uur geboden tussen HS, het centrum, CS en Scheveningen. Tram 9 krijgt daarnaast tussen 20:00 en 23:00 een frequentie van vijf ritten per uur (in plaats van vier).

Op zondag rijden tram 9 en 9k al zes ritten per uur tussen 10:00 en 20:00. Hiernaast gaat tram 9 een uur langer met zes ritten per uur rijden (in plaats van vier) tussen 20:00 en 21:00.

Maatregel 9: in de zomer extra rit op zaterdag op tram 16

Op zaterdagen in de zomer rijdt HTM momenteel op tram 16 een verhoogde frequentie tussen 11:00 en 18:00. De voertuigen net voor deze periode zijn druk. Daarom breidt HTM de verhoogde frequentie uit, zodat voortaan op zaterdag tussen 10:00 en 18:00 vijf ritten per uur geboden worden.

Afstemmingen tussen Raillijnen Bij het opstellen van de dienstregeling houdt HTM zo veel mogelijk rekening met de volgende afstemmingen: - intervallen op het RandstadRail Samenloopdeel; - intervallen in de Tramtunnel Grote Markt; - intervallen RandstadRail 4 en RandstadRail 4k; - intervallen RandstadRail 3 en RandstadRail 3k; - intervallen tram 9 en tram 9k; - intervallen tram 11 en tram 12 op samenloopdeel; - afstemming tram 1 en tram 19 op station Delft; - afstemming tram 16 op Sprinter op station Moerwijk; - afstemming extra ritten tram 1k op station Hollands Spoor.

12

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 3 – Wijzigingsvoorstellen Bus

In 2019 heeft HTM een gewijzigd buslijnennet geïntroduceerd, die onderdeel was van haar bieding voor de busconcessie Haaglanden Stad. HTM heeft daarvoor haar buslijnennet nauwkeurig onder de loep genomen. Bij deze analyse was extra aandacht voor de interactie en mogelijke uitwisseling tussen het busnetwerk en het tramnetwerk van HTM. Binnen de door MRDH gestelde kaders heeft HTM een aangepast buslijnennet voorgesteld. De wijzigingen zijn gedreven door de wens voor een vraaggericht openbaar vervoer netwerk, waarbij de beschikbare middelen zo effectief mogelijk worden ingezet.

Na de inspraakprocedure heeft HTM het voorgestelde lijnennet aangepast richting de ingediende wensen én binnen het vastgestelde productieniveau. Deze wijzigingen werden benoemd in de Nota van Reactie. Het Vervoerplan 2019 en de Nota van Reactie zijn vastgesteld door de Bestuurscommissie Vervoersautoriteit, waarin alle wethouders Verkeer en Vervoer van de 23 gemeenten zijn vertegenwoordigd.

Geen wijzigingen voor Bus in Vervoerplan 2020 Uit de eerste analyses blijkt dat door het gewijzigde buslijnennet de drukte beter verdeeld wordt over de voertuigen. Dit betekent dat bussen die voorheen overvol waren nu minder druk zijn. Daardoor is het wel in sommige bussen - die voorheen rustig waren - wat drukker geworden.

De nieuwe snelbus 27 wordt steeds beter gebruikt en ontlast hiermee onder meer bus 24 tussen station Den Haag Centraal en station Den Haag Mariahoeve. Reizigers ervaren een snellere en directere verbinding. HTM voert een grondige evaluatie uit na een half jaar. De figuur hieronder illustreert de gemiddelde bezettingen op bus 24 en bus 27.

13

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Op een aantal plekken is de bediening minder geworden, waaronder het niet meer bedienen van een aantal halten in Rijswijk en Den Haag. De directe aanleiding hiervoor was het zeer lage gebruik van het openbaar vervoer op die plekken door reizigers. HTM beschikt over een beperkt budget aan dienstregelingskilometers, waardoor de afweging gemaakt moet worden waar de middelen het beste ingezet kunnen worden zodat de vraag van de meeste reizigers het beste bediend wordt.

HTM ziet geen aanleiding om de bediening bij Bus te wijzigen. Het nachtnet blijft ook ongewijzigd.

14

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 4 – Deur tot deur bereikbaarheid

HTM benadert het OV-netwerk integraal, zodat haar netwerk eenduidig en samenhangend is en aansluit bij de wensen van reizigers en inwoners. Naast het bus- en tramnetwerk kijkt HTM daarom ook naar de inzet van andere modaliteiten om de deur tot deur bereikbaarheid te vergroten. Met de inzet van andere, nieuwe en innovatieve producten wil HTM de mobiliteitsaanbieder zijn van zowel traditioneel en innovatief vervoer van deur tot deur. Deze aanpak past in het streven van HTM om openbaar vervoer zo vraaggestuurd mogelijk te maken.

Zelfrijdende minibus

HTM heeft samen met partners eind 2018 en mede dankzij subsidie van MRDH een zelfrijdende elektrische minibus gekocht. Deze minibus rijdt vanaf half 2019 tussen de OV-halte Leyenburg en de ingang van het HagaZiekenhuis locatie Leyweg. Met de minibus wil HTM bezoekers van het HagaZiekenhuis stimuleren om met het openbaar vervoer te komen. Het biedt HTM de mogelijkheid de zelfrijdende technologie op een gereguleerde manier te testen. Voor de veiligheid en service rijdt een begeleider mee. Mits de toestemming door RDW wordt verstrekt, is HTM met haar partners van plan om de zelfrijdende minibus vier jaar lang als pilot bij het HagaZiekenhuis locatie Leyweg te rijden. Tijdens deze periode wordt het vervoer aangepast aan de veranderende omgeving en doet HTM uitvoerig onderzoek naar de werking van het voertuig en de interactie met reizigers. Ook onderzoekt HTM actief of dergelijke zelfrijdende minibusjes ook op andere locaties in haar vervoergebied kunnen bijdragen aan een betere invulling van de deur tot deur bereikbaarheid. Op basis van deze resultaten bepaalt HTM de komende jaren of en op welke manier de zelfrijdende minibus toegevoegde waarde heeft voor het openbaar vervoer, en daarmee in de deur-tot-deur bereikbaarheid.

15

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Verdere verkenning invulling deur tot deur bereikbaarheid Naast de zelfrijdende minibus worden ook op dit moment andere mogelijkheden verkend om de bereikbaarheid in het vervoergebied te vergroten op een duurzame manier. Concreet wordt onderzocht of HTM zelf aanvullende vervoersconcepten ter hand kan nemen of dat dit beter aan de markt gelaten kan worden. Denk hierbij aan deelfietsen, deelscooters en dergelijke. Ook wordt de inzet van vraaggestuurde busjes verkend, waarbij de reiziger met behulp van een app of telefonisch een rit kan boeken. Stop en Go van RET en BrengFlex zijn daarbij voorbeelden. HTM kijkt hierbij ook nadrukkelijk naar een combinatie met het huidige doelgroepenvervoer. HTM is hiervoor ook betrokken bij het opstellen van de beleidslijn maatwerkvervoer van MRDH. Afhankelijk van de mogelijke toepassingen, de reizigersbehoeften en de beschikbare middelen weegt HTM af of een dergelijk systeem wenselijk is binnen het vervoergebied, en zo ja, op welke manier dit vormgegeven zou moeten worden.

InnOVatietram en innOVatiehalte

De reis met HTM start en eindigt traditioneel op een halte. De halte is de poort naar het openbaar vervoer, en moet daarom goed toegankelijk zijn én aansluiten bij de reizigersbehoefte. Daarbij moet de wachttijd én wachttijdbeleving zo kort mogelijk zijn. Om nieuwe mogelijkheden uit te proberen (o.a. op het gebied van infotainment, fysieke inrichting, doorstroming, duurzaamheid) en de halte verder te ontwikkelen aan de hand van de klantwensen, zal HTM de innOVatiehalte inrichten. Net als met de pas geïntroduceerde innOVatietram zal via de innOVatiehalte in onze reguliere exploitatie nieuwe concepten uitgeprobeerd worden, alvorens op te schalen naar de reguliere dienstverlening. Met deze initiatieven probeert HTM aansluitend bij de reizigersbehoefte de deur tot deur bereikbaarheid te vergroten.

16

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 5 – Inzet bij bijzondere weeromstandigheden

Zomerse omstandigheden Op zomerse dagen, in en buiten de zomer, reizen veel mensen naar het strand. Daarom rijdt HTM in de zomerdienst structureel vaker naar het strand met haar tram- en buslijnen. Buiten de zomer- dienst zet HTM extra voertuigen in zodra er grote stranddrukte verwacht wordt. Daarnaast zet HTM zo veel mogelijk voertuigen en personeel in bij evenementen als het Vuurwerkfestival.

Winterse omstandigheden Net als in de zomer neemt HTM extra maatregelen wanneer het hartje winter wordt.

HTM heeft een aantal wissels die te verwarmen zijn tijdens winters weer. Op deze manier blijven die wissels goed werken. Verder houden HTM medewerkers de niet verwarmde wissels vrij van sneeuw of ijs. Ook de tramhalten houdt HTM schoon en ijsvrij tijdens winters weer. Daarnaast rijden er in de nacht pekeltrams die de sporen vrij houden van ijs en sneeuw en wordt de bovenleiding vrijgehouden van rijp.

Onder de meeste omstandigheden zijn deze maatregelen voldoende om betrouwbaar de reguliere dienstregeling te kunnen rijden. Als het winters weer echter dusdanig extreem wordt waardoor de reguliere dienstregeling niet meer betrouwbaar gereden kan worden, dan rijdt HTM de aangepaste dienstregeling winterse omstandigheden. HTM kondigt deze aangepaste dienstregeling een dag van te voren aan. Zo blijft HTM betrouwbaar en voorspelbaar vervoer bieden.

Deze aangepaste dienstregeling heeft de volgende kenmerken: • Een volledig ingeregelde alternatieve dienstverlening • Volledig railnet blijft rijden (er worden dus geen tramlijnen vervangen door bussen) • Kort traject ritten vervallen (1k, 2k, 3k, 4k, 9k) • Het voorzieningenniveau voor de drukste lijnen (tram 1, 2, 3, 4 en 9) blijft gewaarborgd • Overige lijnen worden beperkt afgewaardeerd

17

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Hoofdstuk 6 – Kalenderoverzicht en frequenties 2020

Dienstregeling kalender Vervoerplan 2020 De dienstregeling van Vervoerplan 2020 loopt van zondag 15 december 2019 tot en met zaterdag 12 december 2020. De jaardienst wordt voor zowel Rail als Bus in de zomer gedurende zes weken onderbroken door de zomerdienst (zaterdag 18 juli 2020 tot en met zondag 30 augustus 2020). Verder rijdt HTM in de kerstvakantie en op Bevrijdingsdag (dit is een lustrumjaar) minder spitsritten.

De bussen rijden daarnaast op werkdagen in schoolvakanties minder spitsritten. Dit is het geval gedurende de kerstvakantie (week 52 in 2019 en week 1 in 2020), voorjaarsvakantie (week 9), mei- vakantie (week 18 en eerste twee dagen week 19) en herfstvakantie (week 43).

Op bijzondere (feest)dagen wordt de dienstregeling voor zowel Rail als Bus als volgt uitgevoerd: Dag Datum Aanpassing dienstregeling 1e Kerstdag 25 december 2019 Zondag dienst 2e Kerstdag 26 december 2019 Zondag dienst Oudejaarsdag 31 december 2019 Laatste ritten na 20.00u Nieuwjaarsdag 1 januari 2020 Eerste ritten na 9.00u 1e Paasdag 12 april 2020 Zondag dienst 2e Paasdag 13 april 2020 Zondag dienst Koningsdag 27 april 2020 Zaterdag dienst Bevrijdingsdag 4 en 5 mei 2020 Vakantiedienstregeling Hemelvaartsdag 21 mei 2020 Zondag dienst 1e Pinksterdag 31 mei 2020 Zondag dienst 2e Pinksterdag 1 juni 2020 Zondag dienst

Tijdens de feestdagen wordt het aanbod afgeschaald omdat de vraag lager is dan normaal. Tijdens evenementen wordt er juist meer ingezet om aan te sluiten bij de specifieke vervoersvraag. Het aanbod wordt afgestemd op de vervoersvraag en zal erop gericht zijn om de bezoekers zo snel mogelijk van en naar het evenement te vervoeren. Op het moment van schrijven van dit Vervoer- plan zijn nog niet alle evenementen bekend. HTM onderhoud nauw contact met organisatoren, ge- meenten en MRDH om hier zo goed mogelijk invulling aan te geven.

Hierna volgen de frequentietabellen. De frequenties gelden minstens in de drukke richting.

18

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Frequentietabellen HTM jaardienstregeling Rail 2020

Jaardienst Rail 2020 Maandag t/m vrijdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 1k Station Den Haag HS - Scheveningen Noord 2 2 2 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 2k Den Haag Kraayenstein - Station Den Haag Centraal 2 4 2 2 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 6 6 6 6 6 6 6 3 4 4 4 4 4 3 De Savornin Lohmanplein - Zoetermeer Centrum 6 6 6 6 3 3k Den Haag Loosduinen - Station Den Haag Centraal 6 6 6 6 3 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4k Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag Monstersestraat 6 6 6 6 Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 8 8 6 6 6 6 6 7 7 7 7 6 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 10 10 6 6 6 6 6 6 6 10 10 6 4 4 4 4 4 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 6 6 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 6 6 5 5 5 5 5 5 5 6 6 6 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 8 8 6 6 6 6 6 6 6 8 8 6 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3

Jaardienst Rail 2020 Zaterdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 4 4 4 7 7 7 7 6 6 6 4 4 4 4 4 4 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 4 4 6 6 8 8 8 8 8 6 4 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3

Jaardienst Rail 2020 Zondag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 4 4 4 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 4 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 4 4 4 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 4 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3k De Savornin Lohmanplein - Station Den Haag Centraal 2 2 2 2 2 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 19

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Frequentietabellen HTM jaardienstregeling Bus 2020

Jaardienst Bus 2020 Maandag t/m vrijdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord 21 Scheveningen Noord - Vrederust 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - De Savornin Lohmanplein (v.v.) 23 Station Voorburg - Scheveningen Noord 23 Scheveningen Noord - Station Voorburg 23 Station Rijswijk - De Savornin Lohmanplein (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Voorburg (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 26 Leyenburg - Station Voorburg 26 Station Voorburg - Leyenburg 27 Randveen - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.) 29 Rijswijk Station - Den Haag Oude Waalsdorperweg 29 Den Haag Oude Waalsdorperweg - Station Rijswijk

Jaardienst Bus 2020 Zaterdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Den Haag Kijkduin (v.v.) * 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.) * Rijdt van sep t/m apr tot De Savornin Lohmanplein

Jaardienst Bus 2020 Zondag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Den Haag Kijkduin (v.v.) * 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.) * Rijdt van sep t/m apr tot De Savornin Lohmanplein

20

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Frequentietabellen HTM zomerdienstregeling Rail 2020

Zomerdienst Rail 2020 Maandag t/m vrijdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 6 6 5 5 5 5 5 5 5 6 6 4 4 4 4 4 4 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 3/4k Lansingerland-Zoetermeer - De Savornin Lohmanplein 6 6 6 6 Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 6 6 5 5 5 5 5 5 5 6 6 4 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 10 10 5 5 5 5 5 5 5 10 10 5 5 4 4 4 4 9k Station Hollands Spoor - Scheveningen Noord 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3

Zomerdienst Rail 2020 Zaterdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 4 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 3/4k Lansingerland-Zoetermeer - De Savornin Lohmanplein Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 9k Station Hollands Spoor - Scheveningen Noord 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3

Zomerdienst Rail 2020 Zondag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 3 ritten/uur 7 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 10 ritten/uur 11:00-12:00 12:00-13:00 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 Tram 1 Delft Tanthof - Scheveningen Noord 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 2 Den Haag Kraayenstein - Leidschendam 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 RR 3 Den Haag Loosduinen - Zoetermeer Centrum 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 RR 4 Lansingerland-Zoetermeer - Den Haag De Uithof 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3/4k Lansingerland-Zoetermeer - De Savornin Lohmanplein Tram 6 Den Haag Leyenburg - Leidschendam Noord 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 9 Vrederust - Scheveningen Noord 4 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 4 4 4 9k Station Hollands Spoor - Scheveningen Noord 6 6 6 6 6 6 6 6 6 3 Tram 11 Scheveningen Haven - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 12 Den Haag Duindorp - Station Den Haag HS 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 15 Nootdorp - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 16 Wateringen - Den Haag Statenkwartier 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 17 Wateringen - Station Den Haag Centraal 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Tram 19 Leidschendam - Station Delft 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 21

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Frequentietabellen HTM zomerdienstregeling Bus 2020

Zomerdienst Bus 2020 Maandag t/m vrijdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Den Haag Kijkduin (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Voorburg (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 26 Leyenburg - Station Voorburg 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.) 29 Station Den Haag Centraal - Den Haag Oude Waalsdorperweg 29 Den Haag Oude Waalsdorperweg - Station Den Haag Centraal

Zomerdienst Bus 2020 Zaterdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Den Haag Kijkduin (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.)

Zomerdienst Bus 2020 Zondag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Den Haag Kijkduin (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.)

22

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Frequentietabel HTM vakantiedienstregeling Bus 2020 De bussen rijden volgens deze tabel tijdens de schoolvakanties. In de schoolvakanties wordt de dienstregeling alleen op werkdagen aangepast.

Vakantiedienst Bus 2020 Maandag t/m vrijdag 2 ritten/uur 6 ritten/uur 4 ritten/uur 8 ritten/uur 5 ritten/uur 6:00-7:00 7:00-8:00 8:00-9:00 9:00-10:00 10:00-11:00 11:00-12:00 12:00-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-16:00 16:00-17:00 17:00-18:00 18:00-19:00 19:00-20:00 20:00-21:00 21:00-22:00 22:00-23:00 23:00-24:00 20 Station Den Haag Centraal - Duinzigt (v.v.) 21 Vrederust - Scheveningen Noord (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Rijswijk De Schilp (v.v.) 22 Den Haag Duindorp - Station Rijswijk (v.v.) 23 Scheveningen Noord - De Savornin Lohmanplein (v.v.) 23 Scheveningen Noord - Station Laan van NOI (v.v.) 24 Den Haag Kijkduin - Station Den Haag Mariahoeve (v.v.) 25 Vrederust - Grote Markt (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Voorburg (v.v.) 26 Den Haag Kijkduin - Station Hollands Spoor (v.v.) 26 Leyenburg - Station Voorburg 26 Station Voorburg - Leyenburg 28 Den Haag Zuiderstrand - Station Voorburg (v.v.) 29 Station Den Haag Centraal - Den Haag Oude Waalsdorperweg 29 Den Haag Oude Waalsdorperweg - Station Den Haag Centraal

23

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Bijlage I – Relevante bezettingen per maatregel

Hieronder staan waar relevant bezettingsoverzichten ter onderbouwing van de maatregelen. Verticaal zijn de tijden in uren en horizontaal zijn de halten van begin tot eindpunt weergegeven. De ingekleurde vakjes geven de drukte in de voertuigen in het desbetreffende uurblok. De kleuren lopen van groen tot rood, waarbij groen “rustig” en rood “zeer druk” betekent.

Maatregel 1: andere invulling spitsinzet tram 3 en extra ritten

De bezettingen hieronder laten zien dat er in de kort traject voertuigen nog capaciteit is ten opzichte van de voertuigen die over het gehele traject rijden. Daarnaast laten de bezettingen zien dat het druk is in tram 3, met name tussen 18:00 en 18:30, vanaf station Den Haag Centraal richting Den Haag Loosduinen.

Centrum west Leidschenveen Centraal Station Sav. Lohman A. Spoelplein 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 3 richting Den Haag Loosduinen

Centraal Station De Savornin Lohmanplein 16 17 18 Bezetting tram 3k werkdagen jaardienst richting De Savornin Lohmanplein

24

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

A.Spoelplein Sav. Lohmanplein Centraal Station Leidschenveen Centrum-West 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 3 werkdagen jaardienst richting Zoetermeer Centrum West

De Savornin Lohmanplein Centraal Station 7 8 9 Bezetting tram 3k werkdagen jaardienst richting station Den Haag Centraal

Maatregel 2: andere invulling spitsinzet tram 9

De bezettingen hieronder laten zien dat ook in de kort traject voertuigen meer capaciteit over is. Door een hogere frequentie op het lange traject wordt de drukte beter verspreid. Dit betekent dat de rustigere voertuigen wat drukker worden en de drukke voertuigen wat rustiger.

De Dreef HS Centraal Station Madurodam Z. Pad 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 9 werkdagen jaardienst richting Scheveningen Noord

25

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

De Dreef HS Centraal Station Madurodam 7 8 9 14 15 16 17 18 Bezetting tram 9k werkdagen jaardienst richting Madurodam

Maatregel 3: gelijke frequenties voor tram 11 en 12

De bezettingen hieronder laten de drukte in tram 11 en 12 zien. De drukte loopt met name op vanaf halte Delftselaan. De frequenties worden gelijk getrokken zodat de drukte beter verspreid wordt. Er rijden dan regelmatiger trams over het samenloopdeel, waardoor reizigers ook een betere spreiding van vetrekmomenten ervaren.

Strandweg Haagse Markt HS 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 11 werkdagen jaardienst richting station Den Haag Hollands Spoor

26

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Markenseplein Haagse Markt HS 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 12 werkdagen jaardienst richting station Den Haag Hollands Spoor

Maatregel 4: hogere frequentie in de ochtendspits op tram 6

De bezettingen hieronder laten de drukte in tram 6 richting Leidschendam Noord zien. De drukte loopt met name op tussen de Haagse Markt en station Den Haag Centraal. Omdat de bezettingen te hoog worden voor het type voertuig (GTL) wordt de frequentie in de ochtendspits verhoogd.

Leyenburg Haagse Markt Centraal Station Dillenburgsingel 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 6 werkdagen jaardienst richting Leidschendam Noord

27

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Maatregel 5: twee extra spitsritten in de ochtend op tram 2

De bezettingen hieronder laten de drukte in tram 2 richting Leidschendam zien. De drukte loopt met name op tussen de La Reyweg en station Den Haag Centraal. Omdat de kort traject voertuigen op deze lijn goed werken (de drukte neemt duidelijk af na station Den Haag Centraal) worden twee extra kort traject spitsritten toegevoegd.

Kraayenstein De La Reyweg Centraal Station HMC Antoniushove 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 2 werkdagen jaardienst richting Leidschendam

Maatregel 6: extra ritten in het weekend op tram 9

De bezettingen hieronder laten de drukte in tram 9 richting Scheveningen zien in een weekend in het voorjaar met mooi weer. De drukte is het grootst tussen Den Haag Centraal en Scheveningen. Op zomerse dagen buiten de zomervakantie zet HTM extra voertuigen in. Om het reizigersaanbod ook structureel beter te bedienen wordt de frequentie op tram 9 verhoogd tussen 10:00 en 20:00.

De Dreef HS Centraal Station Madurodam Zwarte Pad 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 9 weekend jaardienst richting Scheveningen Noord 28

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Zwarte Pad Madurodam Centraal Station HS De Dreef 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Bezetting tram 9 weekend jaardienst richting Vrederust

Maatregel 7: in de zomer rijdt tram 9k vanaf Hollands Spoor

De bezettingen laten zien dat op werkdagen tram 9 vooral druk is tussen station Den Haag Centraal en Scheveningen Noord. Om deze reizigers beter te bedienen gaan tram 9 en 9k vijf ritten per uur rijden in de dalperiode, zodat de intervallen gelijkmatig worden en de drukte beter verspreid. Daarnaast krijgen reizigers bij Hollands Spoor en in het centrum van Den Haag, door het doortrekken van tram 9k naar Hollands Spoor, meer vertrekmomenten naar Scheveningen geboden. Dit ontlast bovendien tram 1 tussen Hollands Spoor en Scheveningen.

De Dreef HS Centraal Station Madurodam Zwarte Pad 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Bezetting tram 9 werkdagen zomerdienst richting Scheveningen Noord

29

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Centraal Station Zwarte Pad 10 11 12 13 14 15 16 18 19 20 Bezetting tram 9k werkdagen zomerdienst richting Scheveningen Noord

Maatregel 8: in de zomer extra ritten in het weekend op tram 9

Op zaterdag in de zomerdienst wordt minder vaak gereden naar Scheveningen Noord dan op zondag. Dat verklaart de drukte die te zien zijn in de bezettingen hieronder, hoewel op zondag meer reizigers met de tram naar het strand reizen dan op zaterdag. Om de drukte op te vangen wordt de frequentie op zaterdag verhoogd voor tram 9k en blijft tram 9 langer een verhoogde frequentie rijden. De frequentie op zondag blijft overdag gelijk en ’s avonds rijdt tram 9 langer een verhoogde frequentie.

De Dreef HS Centraal Station Madurodam Zwarte Pad 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 0 Bezettingen tram 9 weekend zomerdienst richting Zwarte Pad

30

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Zwarte Pad Madurodam Centraal Station HS De Dreef 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 0 Bezetting tram 9 weekend richting De Dreef

Maatregel 9: in de zomer extra rit op zaterdag op tram 16

Tussen 10:00 en 11:00 op zaterdag in de zomerdienst is het drukker in de voertuigen op tram 16 dan in de uren daarna. Daarom wordt er een rit toegevoegd tussen 10:00 en 11:00.

Dorpskade Leyweg HS Centraal Station Van Boetzelaerlaan 7 8 9 10 11 12 13 14 Bezetting tram 16 zaterdag zomerdienst richting Statenkwartier

31

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Bijlage II – Factsheets maatregelen

Factsheet maatregel 1

Factsheet maatregel 1 Effect maatregel

Andere invulling spitsinzet tram 3 en extra Reizigers ervaren minder volle voertuigen in ritten de spitsen. Daarnaast ervaren reizigers in de middagspits extra vertrekmomenten.

Lijnen RR3

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +9.300 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 1: andere invulling spitsinzet tram 3 en extra ritten

32

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Factsheet maatregel 2

Factsheet maatregel 2 Effect maatregel

Andere invulling spitsinzet tram 9 Reizigers ervaren minder vertrekmomenten tussen Vrederust en Madurodam, maar meer vertrekmomenten tussen Vrederust en Scheveningen Noord. Dit leidt tot minder volle voertuigen in de spitsen.

Lijnen T9

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar -23.700 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 2: andere invulling spitsinzet tram 9

33

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Factsheet maatregel 3

Factsheet maatregel 3 Effect maatregel

Gelijke frequenties voor tram 11 en 12 Reizigers ervaren meer vertrekmomenten in de spits op T11, en minder in de ochtendspits en dalperiode op T12. Hierdoor ontstaat een betere verdeling, wat leidt tot minder volle voertuigen.

Lijnen T11 en T12

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar -37.400 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. 1 GTL voertuig minder huidig) 1 Avenio voertuig meer

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 3: gelijke frequenties voor tram 11 en 12

Factsheet maatregel 4

Factsheet maatregel 4 Effect maatregel

Hogere frequentie in de ochtendspits op Reizigers ervaren meer vertrekmomenten tram 6 en minder volle voertuigen in de ochtendspits.

Lijnen T6

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +15.100 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk

Tabel 4: hogere frequentie in de ochtendspits op tram 6 34

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Factsheet maatregel 5

Factsheet maatregel 5 Effect maatregel

Twee extra spitsritten in de ochtend op Reizigers ervaren meer vertrekmomenten tram 2 en minder volle voertuigen in de ochtendspits.

Lijnen T2

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +8.600 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. 1 Avenio voertuig meer huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 5: twee extra spitsritten in de ochtend op tram 2

Factsheet maatregel 6

Factsheet maatregel 6 Effect maatregel

Extra ritten in het weekend op tram 9 Reizigers ervaren meer vertrekmomenten in het weekend. Dit leidt tot minder volle voertuigen voor tram 1 en 9.

Lijnen T9

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +23.800 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 6: extra ritten in het weekend op tram 9

35

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Factsheet maatregel 7

Factsheet maatregel 7 Effect maatregel

In de zomer rijdt tram 9k vanaf Hollands Reizigers ervaren een vertrekmoment Spoor minder tussen Vrederust en HS, maar meer tussen HS en Scheveningen. Dit leidt tot minder volle voertuigen voor tram 1 en 9.

Lijnen T9

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar -700 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk. De tailtrack bij de Wouwermanstraat wordt voortaan regulier gebruikt in de zomer. Tabel 7: in de zomer rijdt tram 9k vanaf Hollands Spoor

Factsheet maatregel 8

Factsheet maatregel 8 Effect maatregel

In de zomer extra ritten in het weekend op Reizigers ervaren meer vertrekmomenten tram 9 en minder volle voertuigen in het weekend.

Lijnen T9

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +4.900 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 8: in de zomer extra ritten in het weekend op tram 9

36

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Factsheet maatregel 9

Factsheet maatregel 9 Effect maatregel

In de zomer extra rit op zaterdag op tram Reizigers ervaren een extra vertrekmoment 16 op zaterdagen in de zomer.

Lijnen T16

Effect DRK’s (t.o.v. dienstregeling jaar +100 2019)

Effect op maximale voertuiginzet (t.o.v. Gelijk aantal voertuigen huidig)

Effect Beheer en Onderhoud Assets Op netwerkniveau geen effect

Aanpassingen aan infrastructuur Geen aanpassingen noodzakelijk Tabel 9: in de zomer extra rit op zaterdag op tram 16

37

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Bijlage III – Factsheets lijnen

Overzicht Tram 1

Beginpunt Delft Tanthof

Eindpunt Scheveningen Noord

Knooppunten Station Delft en station Den Haag Hollands Spoor Tijdhalte Station Den Haag Hollands Spoor

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype GTL

Overzicht Tram 2

Beginpunt Den Haag Kraayenstein

Eindpunt Leidschendam

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Avenio en RegioCitadis

38

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht RandstadRail 3

Beginpunt Zoetermeer Centrum

Eindpunt Den Haag Loosduinen

Knooppunten Station Zoetermeer en station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype RegioCitadis

Overzicht RandstadRail 4

Beginpunt Station Lansingerland-Zoetermeer

Eindpunt Den Haag De Uithof

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype RegioCitadis

39

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Tram 6

Beginpunt Den Haag Leyenburg

Eindpunt Leidschendam Noord

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype GTL8

Overzicht Tram 9

Beginpunt Vrederust

Eindpunt Scheveningen Noord

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor en station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Avenio

40

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Tram 11

Beginpunt Scheveningen Haven

Eindpunt Station Den Haag Hollands Spoor

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor

Tijdhalte Loosduinseweg

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Avenio

Overzicht Tram 12

Beginpunt Den Haag Duindorp

Eindpunt Station Den Haag Hollands Spoor

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor

Tijdhalte Loosduinseweg

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype GTL8

41

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Tram 15

Beginpunt Nootdorp

Eindpunt Station Den Haag Centraal

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte -

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Avenio

Overzicht Tram 16

Beginpunt Wateringen

Eindpunt Den Haag Statenkwartier

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor en station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Hollands Spoor

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype GTL8

42

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Tram 17

Beginpunt Wateringen

Eindpunt Station Den Haag Centraal

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor en station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Hollands Spoor

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Avenio

Overzicht Tram 19

Beginpunt Leidschendam

Eindpunt Station Delft

Knooppunten Station Delft

Tijdhalte Station Ypenburg

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype RegioCitadis

43

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Bus 20

Beginpunt Station Den Haag Centraal

Eindpunt Duinzigt

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte -

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

Overzicht Bus 21

Beginpunt Vrederust

Eindpunt Scheveningen Noord

Knooppunten Den Haag Leyenburg

Tijdhalte Den Haag Leyenburg en Den Haag Conradkade Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

44

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Bus 22

Beginpunt Den Haag Duindorp

Eindpunt Rijswijk De Schilp

Knooppunten Station Den Haag Centraal en station Rijswijk Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

Overzicht Bus 23

Beginpunt Scheveningen Noord

Eindpunt Jaardienst: Den Haag Colijnplein Zomerdienst: Den Haag Kijkduin Knooppunten Station Voorburg, station Rijswijk en Den Haag Leyenburg Tijdhalte Den Haag Theresiastraat, station Voorburg, station Rijswijk en Den Haag Leyenburg Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

45

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Bus 24

Beginpunt Den Haag Kijkduin

Eindpunt Station Den Haag Mariahoeve

Knooppunten Station Den Haag Centraal

Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

Overzicht Bus 25

Beginpunt Vrederust

Eindpunt Den Haag Grote Markt

Knooppunten Den Haag Grote Markt

Tijdhalte Den Haag Grote Markt

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

46

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Bus 26

Beginpunt Kijkduin

Eindpunt Station Voorburg

Knooppunten Den Haag Leyenburg, station Den Haag Hollands Spoor en station Voorburg Tijdhalte Den Haag Leyenburg

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype CNG bus

Overzicht Bus 27

Beginpunt Randveen

Eindpunt Station Den Haag Mariahoeve

Knooppunten Station Den Haag Hollands Spoor en Station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de spitsritten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de spitsritten dienstregeling Materieeltype CNG bus

47

HTM Vervoerplan Wijzigingen Rail en Bus 2020

Overzicht Bus 28

Beginpunt Den Haag Zuiderstrand

Eindpunt Station Voorburg

Knooppunten Station Den Haag Centraal en station Voorburg Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de 6.00 uur beide eindpunten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de 24.00 uur beide eindpunten dienstregeling Materieeltype Elektrische bus

Overzicht Bus 29

Beginpunt Station Rijswijk

Eindpunt Den Haag Oude Waalsdorperweg

Knooppunten Station Rijswijk, station Den Haag Hollands Spoor en station Den Haag Centraal Tijdhalte Station Den Haag Centraal

Vertrek eerste reguliere rit in de spitsritten dienstregeling Vertrek laatste reguliere rit in de spitsritten dienstregeling Materieeltype CNG bus

48

Vervoerplan RET 2020

Rotterdam, 25 maart 2019

Vervoerplan RET 2020

INHOUDSOPGAVE

1 Algemeen 3 1.1 Inleiding 3 1.2 Dienstregelingkalender 3 1.3 Grootschalige evenementen en tijdelijke afwijkingen van de dienstregeling 4 1.4 Overzicht wijzigingen per gemeente en gebied 5 2 RET op weg naar 100% Zero Emissie busvervoer in 2030 7 3 Bediening Metro 9 3.1 Weekendmetro 9 3.2 Spitsritten lijn E 10 3.3 Geboden capaciteit 10 4 Bediening Tram 12 4.1 Spitsfrequentie lijn 20/23/25 12 4.2 Minder ritten lijn 20 in de vroege avond 12 4.3 Geboden capaciteit 12 5 Bediening Bus 13 5.1 Invoering R-net op lijn 170 en 173 13 5.2 Spitsbediening Waalhaven-Zuid en Heijplaat (lijn 68, 69 en 668) 14 5.3 Spitsritten lijn 79 naar Rhoon 14 5.4 Lijn 95 Capelsebrug – Rivium 14 5.5 Aanpassingen BOB-bus 14 5.6 Geboden capaciteit 15 6 Bijlage overzicht frequenties en bedieningstijden 16 6.1 Metro 16 6.2 Tram 19 6.3 Bus 21

2

Vervoerplan RET 2020

1 Algemeen

1.1 Inleiding

In de concessies is vastgelegd dat vervoerbedrijven jaarlijks een vervoerplan opstellen. Het vervoerplan is bedoeld om het vervoeraanbod, binnen de kaders van de concessie, periodiek aan te passen.

Het vervoerplan 2020 is het eerste van de nieuwe busconcessie. In deze concessie neemt RET nieuwe voertuigen in gebruik, waaronder 55 elektrische (zero emissie) bussen. Tussen Rodenrijs en Zoetermeer gaan de lijnen 170 en 173 rijden onder de R-net productformule. En de weekendmetro, de extra late metroritten op vrijdag en zaterdag, wordt na een succesvolle pilot waarschijnlijk een vast onderdeel van de dienstregeling 2020 (gemeenten met een metro financieren de weekendmetro en op het moment van schrijven van dit plan zijn nog niet alle gemeentelijke toezeggingen voor de bijdragen bij MRDH binnen. Het is nog niet definitief dat de weekendmetro ook in 2020 zal rijden, en besluitvorming over een structurele weekendmetro ná 2020 heeft ook nog niet plaatsgevonden). Samenhangend hiermee komen er enkele aanpassingen in de BOB bus. Voor het overige kent het vervoerplan slechts beperkte wijzigingen.

Dit vervoerplan gaat over het dienstregelingjaar 2020. Een deel van de voorstellen uit vervoerplan 2018 zijn echter nog niet ingegaan vanwege de vertraging van de Hoekse Lijn. Het betreft de voorstellen voor de dienstregeling Hoekse Lijn en het buslijnennet in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis, die ingaan na ingebruikname van de Hoekse Lijn. Deze voorstellen worden in dit vervoerplan niet opnieuw opgenomen.

NB1 In het vervoerplan zijn de meer ingrijpende wijzigingen van de dienstregeling opgenomen. Daarnaast kunnen kleine wijzigingen worden doorgevoerd zonder dat deze expliciet in het vervoerplan vermeld worden.

1.2 Dienstregelingkalender

De dienstregeling 2020 gaat in op zondag 15 december 2019.

De vakantiedienstregeling van bus, tram en metro wordt in twee perioden gereden: Kerstvakantie: van zondag 22 december 2019 t/m zaterdag 4 januari 2020 (2 weken) Zomervakantie: van zaterdag 18 juli 2020 t/m zaterdag 29 augustus 2020 (6 weken)

Daarnaast rijdt de bus een aangepaste dienstregeling in week 9 (voorjaarsvakantie), week 17, 18 en de maandag van week 19 (meivakantie), week 29 (week voorafgaand aan de zomervakantie) en week 43 (herfstvakantie).

Op bijzondere (feest)dagen en in de vakanties wordt de dienstregeling als volgt uitgevoerd:

Dinsdag 24 december 2019 Kerstavond Vakantie werkdagdienst Woensdag 25 december 1e Kerstdag Zondagdienst Donderdag 26 december 2e Kerstdag Zondagdienst Dinsdag 31 december Oudjaar Vakantie Werkdagdienst, laatste ritten ca 20.00h. Woensdag 1 januari 2020 Nieuwjaar Zondagdienst Zondag 29 maart Ingang Zomertijd Nachtdienst in wintertijd Vrijdag 10 april Goede Vrijdag Vakantie werkdagdienst

3

Vervoerplan RET 2020

Zondag 12 april 1e Paasdag Zondagdienst Maandag 13 april 2e Paasdag Zondagdienst Maandag 27 april Koningsdag Zaterdagdienst Dinsdag 5 mei Bevrijdingsdag Vakantie werkdagdienst Donderdag 21 mei Hemelvaartsdag Zondagdienst Vrijdag 22 mei Dag na Hemelvaart Vakantie werkdagdienst Zondag 31 mei 1e Pinksterdag Zondagdienst Maandag 1 juni 2e Pinksterdag Zondagdienst Zondag 25 oktober Ingang Wintertijd Nachtdienst in zomertijd

1.3 Grootschalige evenementen en tijdelijke afwijkingen van de dienstregeling Dit vervoerplan beschrijft de wijzigingen voor de jaardienstregeling. Tijdelijke afwijkingen van deze dienstregeling, bijvoorbeeld door werkzaamheden, omleidingen of evenementen, worden hierin niet behandeld. In het algemeen geldt dat RET bij grootschalige evenementen zoals Koningsdag, Rotterdam Marathon, Roparun en Rotterdam Unlimited zorgt voor een aangepast vervoeraanbod. Per evenement wordt bekeken welke reizigersvraag verwacht wordt, en wordt de inzet van bus, tram en metro hierop afgestemd.

4

Vervoerplan RET 2020

1.4 Overzicht wijzigingen per gemeente en gebied

In de tabel is per gemeente vermeld, welke modaliteiten op het grondgebied van deze gemeente komen. Deze onderdelen kunnen algemene informatie bevatten (bijvoorbeeld de ervaringen met het huidige lijnennet) die voor het betreffende gebied relevant zijn. Indien het vervoerplan voor dit gebied wijzigingsvoorstellen bevat is dat in de volgende kolom vermeld, met het nummer van de paragraaf waarin het betreffende voorstel is opgenomen.

Onderdeel Wijziging Par. Gebied Algemeen Albrandswaard Metro Weekendmetro 3.1 Bus Spitsritten lijn 79 Rhoon 5.3 Barendrecht Tram Lijn 20/23/25 ochtendspits 4.1 Bus Bernisse Bus Brielle Bus Capelle ad IJssel Metro Weekendmetro 3.1 Bus Lijn 95 Capelle West – Rivium 5.4 BOB bus 5.5 Den Haag Metro Delft Bus Krimpen ad IJssel Bus Lansingerland Metro Weekendmetro 3.1 Spitsritten lijn E 3.2 Bus R-net lijn 170 en 173 5.1 Leidschendam Voorburg Metro Maassluis Metro Bus BOB bus 5.5 Midden Delfland Bus Naaldwijk Bus Nissewaard Metro Weekendmetro 3.1 Bus BOB bus 5.5 Pijnacker Nootdorp Metro Weekendmetro 3.1 Bus Ridderkerk Bus Schiedam Metro Weekendmetro 3.1 Tram Bus Vlaardingen Metro Tram Bus Zoetermeer Bus R-net lijn 170 en 173 5.1 Gebieden Metro Weekendmetro 3.1 Tram

5

Vervoerplan RET 2020

Onderdeel Wijziging Par. Gebied Bus BOB bus 5.5 Metro Weekendmetro 3.1 Tram Lijn 20/23/25 ochtendspits 4.1 Bus Spitsbediening Waalhaven en Heijplaat 5.2 BOB bus 5.5 Metro Weekendmetro 3.1 Tram Bus BOB bus 5.5 Feijenoord Metro Weekendmetro 3.1 Tram Lijn 20/23/25 ochtendspits 4.1 Lijn 20 vroege avond 4.2 Bus BOB bus 5.5 Havens, , Heijplaat Bus BOB bus 5.5 - Metro Weekendmetro 3.1 Spitsritten lijn E 3.2 Tram Bus BOB bus 5.5 Hoek van Holland Metro Bus BOB bus 5.5 IJsselmonde Tram Lijn 20/23/25 ochtendspits 4.1 Lijn 20 vroege avond 4.2 Bus BOB bus 5.5 - Metro Weekendmetro 3.1 Tram Bus BOB bus 5.5 Noord Metro Weekendmetro 3.1 Spitsritten lijn E 3.2 Tram Bus BOB bus 5.5 Bus BOB bus 5.5 Pernis Metro Weekendmetro 3.1 Bus Metro Weekendmetro 3.1 Bus BOB bus 5.5 Rozenburg Bus Bus

6

Vervoerplan RET 2020

2 RET op weg naar 100% Zero Emissie busvervoer in 2030

De RET neemt vanaf december dit jaar 55 volledig elektrische bussen en een deel van de 103 bestelde dieselhybride bussen in gebruik. In de maanden erna gaat de rest van de bestelde dieselhybride bussen rijden. Het Nederlandse bedrijf VDL Bus & Coach levert beide series bussen. Voor reizigers betekent deze overgang een vooruitgang in het comfort in de voertuigen, voor omwonenden schonere lucht op de lijnen waar de bussen gaan rijden.

Volledig elektrische bussen: schoner, moderner en stiller De 55 volledig elektrische bussen gaan in december 2019 rijden in Schiedam, Vlaardingen en Rotterdam. Ze worden ingezet op de lijnen 32, 33, 38, 44 en 56. Dit zijn allemaal relatief kortere stadslijnen. De bussen worden ’s nachts opgeladen in de RET-busgarage aan de Kleiweg en overdag op snellaadpunten. Laden gebeurt via een pantograaf, een arm die vanaf het dak van de bus omhoog komt als de bus onder een laadpaal staat. De chauffeur koppelt de bus met één druk op de knop van achter zijn stuur aan het net. De bussen hebben voldoende batterijcapaciteit om tijdens de spits door te rijden.

Zowel reizigers als de omgeving profiteren van de nieuwe bussen. Reizigers zitten straks in een aanzienlijk stillere bus, die tegelijkertijd voldoende geluid maakt om door andere verkeersdeelnemers opgemerkt te worden (voor meer informatie over de kenmerken van de bussen zie ook ‘Feiten en cijfers’). De omgeving krijgt te maken met een uitstoot die direct gereduceerd is tot nul. Doordat de bussen opgeladen worden met groene stroom, is ook de CO2-footprint van de bussen lager.

Behalve de MRDH neemt ook de Europese Unie een deel van de financiering van de elektrische bussen op zich: de EU heeft 3,3 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de bussen en laadinfrastructuur.

Feiten en cijfers over de nieuwe elektrische bussen: • De oplaadpunten komen in Rotterdam op Zuidplein, de Van Noortwijckstraat (eindpunt lijn 32) en Rotterdam Centraal. Daarnaast komen ze op Schiedam Centrum, Vlaardingen Holy en Station Vlaardingen West • De nieuwe bussen (dus ook de hybrides en euro-6) hebben comfortabele stoelen, zijn voorzien van apparatuur om te pinnen en om in- en uit te checken met een mobiele barcode, hebben een nieuw reisinformatiesysteem en zijn uitgerust met USB-oplaadpunten voor reizigers.

Hybride bussen: tot 40% minder uitstoot De 103 dieselhybride euro-6-bussen kunnen in principe op alle lijnen worden ingezet. Ze gaan in ieder geval rijden op de R-net lijnen over de ZoRo busbaan vanaf station Rodenrijs naar Zoetermeer. Ook deze bussen zijn aanzienlijk beter voor het milieu: door de generator en de euro-6-technologie stoten ze tot 40 procent minder CO2 uit dan de huidige diesels. Omdat de generator zelf stroom genereert bij het rijden en afremmen, maken de hybrides geen gebruik van laadpunten in de stad en op de garages.

7

Vervoerplan RET 2020

Naast de hybride bussen gaan er per 2019 nog veertig nieuwe euro-6 dieselbussen rijden. Deze zijn 10 tot 20 procent zuiniger dan de huidige euro-5-dieselbussen en rijden tot 2025. Van de huidige dieselbussen blijven er nog vijftig in gebruik tot 2022. Daarna kunnen er nog enkele in dienst blijven voor inzet bij evenementen en calamiteiten. De genoemde jaren 2022 en 2025 maken onderdeel uit van het transitiepad, in deze jaren worden ze vervangen door nieuwe elektrische bussen.

Transitiepad naar 100% Zero Emissie Provincies, Rijk en de vervoerregio’s hebben afgesproken dat er vanaf 2025 geen dieselbussen meer worden aangeschaft en dat in 2030 alle dieselbussen voor het OV uit het straatbeeld verdwijnen. De transitie naar een 100% elektrische vloot voert de RET uit in fases, omdat ZE-technologie zich razendsnel ontwikkelt. We nemen eind 2019 55 e-bussen in gebruik, en vervolgens 50 in 2021, 50 in 2024 en de laatste 110 in 2029. Zo wordt steeds gebruik gemaakt van de nieuwste technologie.

Het geleidelijke transitiepad biedt ook de mogelijkheid om de benodigde aanpassingen in de inroostering en de openbare ruimte door te voeren en daar ervaring mee op te doen. Naast de pauzes van de chauffeur moeten immers ook de laadpauzes van ongeveer een kwartier worden ingeroosterd – een geheel nieuwe factor om rekening mee te houden. En onderdeel van de laadinfrastructuur zijn onder meer laadinstallaties die in samenspraak met gemeenten worden geplaatst in de openbare ruimte. Ook dat vraagt om aanpassingen. Daarbij spelen zowel afstand tot de pauzeplaatsen van de chauffeurs als inpassing in het stadsgezicht een rol.

8

Vervoerplan RET 2020

3 Bediening Metro

3.1 Weekendmetro

In januari 2018 is de weekendmetro gestart als een pilot. In de nacht van vrijdag op zaterdag en in de nacht van zaterdag op zondag rijden de laatste ritten van de metrolijnen een uur later.

In 2018 zijn per nacht gemiddeld 1.600 reizigers vervoerd. Ook bij evenementen wordt er veel gebruik van gemaakt. Gezien het succes wordt de pilot in 2019 voortgezet en voor 2020 in het vervoerplan opgenomen.

De weekendmetro rijdt op alle lijnen, maar op lijnen B, C en E op ingekorte trajecten. Zo rijdt lijn E tussen Slinge en Pijnacker Zuid en rijdt lijn B tussen en Schiedam Centrum. Lijn C rijdt tussen Hoogvliet en De Terp, en biedt te Hoogvliet aansluiting op lijn D van en naar Spijkenisse. Lijn A rijdt, afwijkend van de avonddienst, vanuit Schiedam Centrum naar Binnenhof, zodat er op de as Schiedam-Alexander een 15 minuten dienst ontstaat en reizigers richting Binnenhof niet hoeven over te stappen.

De laatste vertrekmogelijkheden vanaf Beurs zijn met de weekendmetro rond 1:30 uur richting Rotterdam Centraal en Schiedam, rond 2:00 uur richting Slinge en Capelsebrug. De afzonderlijke lijnen van de nachtmetro rijden ieder half uur. Op de gemeenschappelijke trajecten Schiedam - Capelsebrug en Rotterdam Centraal – Slinge rijdt de weekendmetro vaker. In totaal rijden 30 ritten extra t.o.v. een doordeweekse nacht. Zie ook onderstaande kaart (lijnennet) en tabel (laatste vertrekmogelijkheden van Beurs, bij benadering).

9

Vervoerplan RET 2020

Laatste ritten vanaf Beurs 2019 - 2020 Lijn naar zo-do vrij-za A Binnenhof 19:25 1:04 B Nesselande 0:19 1:19 B Capelsebrug 1:04 2:04 B Schiedam Centrum 0:23 1:38 B Steendijkpolder 0:23 0:23 B Hoek van Holland Haven 0:23 0:23 C De Terp 0:40 1:40 C Hoogvliet 0:18 1:18 C De Akkers 0:18 1:18 D De Akkers 0:23 1:23 D Rotterdam Centraal 0:35 1:35 D Slinge 0:53 1:44 E Slinge 1:01 1:48 E Den Haag Centraal 23:43 0:13 E Leidschenveen 0:13 0:13 E Pijnacker Zuid 0:13 1:13

3.2 Spitsritten lijn E

De drie spitsritten die op lijn E in de jaardienst in de middagspits rijden, gaan ook in de zomerperiode rijden. Zonder die spitsritten zou de bezetting oplopen tot bijna 100%. Met de spitsritten ontstaat tussen Pijnacker Zuid en Rotterdam Centraal in de drukste drie kwartier een 7,5-minutendienst en wordt capaciteitstekort voorkomen.

3.3 Geboden capaciteit

September was met veel evenementen een drukke maand. In november was de drukte in de metro (in de weken na de stremming) het hoogst tijdens de spitsuren. Door extra spitsritten op lijn E in de ochtend en middag steeg de bezetting hier tot 87% resp. 78% in het drukste uur. Ook druk is de stroom reizigers tussen Rotterdam Centraal en Slinge. Dit traject zal komende jaren groei kennen door de nieuwbouw bij de Rijnhaven, Zuidplein, en in het centrum.

Door de inzet van lijn A naar Pernis daalde de gemiddelde drukte op dit traject en konden reizigers uit Vlaardingen en Schiedam (die anders met Hoekse lijn zouden reizen) goed mee. Het verschil in drukte tussen de ritten van lijn C (uit Spijkenisse) en de spitsritten van lijn A is wel merkbaar. De bezetting in het drukste uur daalde naar 59%. De komst van de Hoekse lijn biedt meer ruimte voor dit drukke punt, omdat reizigers uit Vlaardingen en Schiedam dan vaker met lijn lijn B ipv lijn C zullen reizen. De spitsritten van lijn A gaan dan naar Vlaardingen West rijden.

Drukke trajecten in ochtendspits Bezetting 1. Blijdorp - Rotterdam Centraal 87% (incl. spitsritten) 2. Rijnhaven - Wilhelminaplein 81% 3. Oostplein - Blaak 77% 4. Parkweg - Schiedam 59% (incl. spitsritten lijn A)

10

Vervoerplan RET 2020

Drukte zomerdienst De groei op de metro doet zich ook in de zomerperiode voor. Verkorting van de vakantieperiode met een week heeft goed uitgepakt. Er zijn nu over de start van de vakantiedienst bij metro veel minder klachten binnengekomen.

11

Vervoerplan RET 2020

4 Bediening Tram

4.1 Spitsfrequentie lijn 20/23/25

Afgezien van het centrum van Rotterdam, is de Laan op Zuid het drukste tramtraject van het netwerk. In het drukste uur van de ochtendspits worden hier nu 26 ritten geboden: 8 op lijn 20 en 25 (iedere 7,5 minuut), en 10 op lijn 23 (gemiddeld iedere 6 minuten, dit laatste na de frequentieverhoging die per december is doorgevoerd). Deze 26 ritten bieden in totaal voldoende capaciteit. Wel is nu zichtbaar dat lijn 25 nu drukker is dan 23. Om de reizigers beter over de verschillende voertuigen te verdelen, is het voorstel om de frequentie op dit traject opnieuw aan te passen, en op het drukste moment van de ochtend- en middagspits op alle drie de lijnen een gelijke frequentie te hanteren van iedere 7 minuten. Hierdoor kan de dienstregeling van deze drie lijnen weer beter worden afgestemd.

4.2 Minder ritten lijn 20 in de vroege avond

Tramlijn 20 rijdt alleen in de spitsuren, en is dan een versterking van de drukke tramlijnen 23 en 25. Daarnaast biedt lijn 20 een rechtstreekse verbinding vanaf Rotterdam Centraal met en . De laatste ritten vertrekken na 18:30 uur vanaf Rotterdam Centraal. Het gebruik van deze ritten is echter beperkt. Voorgesteld wordt de twee laatste ritten van Rotterdam Centraal naar Lombardijen te schrappen. De laatste rit van lijn 20 vertrekt dan tussen 18:15 en 18:30 uur vanaf Rotterdam Centraal. Hierdoor komen middelen vrij om de hierboven genoemde aanpassing van de spitsfrequenties door te voeren. Van de 45 reizigers die deze ritten gebruiken, reist 2/3 deel niet verder dan de Randweg. Deze reizigers kunnen gebruik maken van lijn 25, die rond deze tijd frequent rijdt. De overige 15 reizigers krijgen een extra overstap.

4.3 Geboden capaciteit

De hoogste bezettingen komen voor in de ochtendspits op de tramPluslijnen 20, 21, 23, 24 en 25. Voor de lijnen 20, 23 en 25 is hierboven een voorstel behandeld om de geboden capaciteit in het drukste uur op de Laan op Zuid te vergroten.

Voor lijn 21 / 24 geldt dat enkele ritten hoge bezettingen kennen tussen Schiedam Nieuwland en station Schiedam Centrum. De verwachting is dat na ingebruikname van de Hoekse Lijn de drukte hier weer iets af zal nemen. Verder kennen lijn 21 / 24 een erg drukke ochtendspits tussen Blaak en Woudestein (Erasmus universiteit). Met ingang van december 2018 zijn hier extra ritten toegevoegd waarmee extra capaciteit wordt geboden.

Tot slot kent lijn 23 op zaterdagmiddag hoge bezettingen. De huidige dienstregeling biedt echter nog voldoende capaciteit.

12

Vervoerplan RET 2020

5 Bediening Bus

5.1 Invoering R-net op lijn 170 en 173

In de nieuwe busconcessie is bepaald dat lijnen 170 (Rodenrijs Metro – Zoetermeer Centrum West) en 173 (Rodenrijs Metro – Bleiswijk – Zoetermeer Centrum West) onder de R-net noemer gaan rijden, de productformule voor betrouwbaar, frequent, snel, toegankelijk en aantrekkelijk openbaar vervoer. Dankzij de busbaan tussen Rodenrijs en Zoetermeer en de hoge frequenties voldeden lijnen 170 en 173 feitelijk grotendeels al jaren aan deze criteria. Er komen op deze lijnen comfortabele nieuwe bussen, die in de R-net huisstijl zullen rijden. MRDH, gemeenten en RET treden in overleg om daar waar nodig en mogelijk doorstromingsmaatregelen te nemen, haltes op te waarderen en waar nodig fietsvoorzieningen te plaatsen of uit te breiden.

In het vervoerplan 2019 is bepaald dat lijn 170 via station Lansingerland-Zoetermeer gaat rijden zodra dit station in gebruik wordt genomen. De haltes Edelgasstraat en Oostweg in bedrijventerrein Lansinghage in Zoetermeer vervallen hierdoor. Lokale reizigers binnen Zoetermeer kunnen van buslijnen 71, 72 en 74 gebruik maken. Wij zijn met de gemeente Zoetermeer in overleg over de mogelijkheden voor een halte nabij de kruising Lansinghageweg/Laan van Mathenesse om het bedrijventerrein zo goed mogelijk te blijven bedienen. Om aan de R-net bedieningseisen te voldoen zal deze lijn in dienstregeling 2020 op zondagen vroeger (om 8 uur) beginnen ; hiervoor worden enkele ritten aan de dienstregeling toegevoegd.

Voor lijn 173 is in het vervoerplan 2019 aangekondigd dat deze in 2020 teruggetrokken wordt tot station Lansingerland-Zoetermeer. Alle ritten gaan vanaf Bleiswijk doorrijden naar dit station, waar reizigers kunnen overstappen op de Sprinter naar Den Haag of Gouda en op HTM tramlijn 4. Met de hoge frequentie (tot 6 ritten per uur per richting) is het niet meer mogelijk om in Bleiswijk in twee richtingen over de smalle Hoefweg te rijden. Wij stellen voor om de route Jan van der Heydenstraat – Hoefweg te vervangen door de route Edisonlaan – Heulslootweg, op de Edisonlaan t.h.v. Jan van der Heydenstraat een halte richting Rodenrijs aan te leggen (ter vervanging van de halte Edisonlaan op de Jan van der Heydenstraat) en op de Heulslootweg t.h.v. Hoefweg een halte in beide richtingen (ter vervanging van de halte Korenmolenweg op de Hoefweg). Voor 100 instappers op de huidige haltes Edisonlaan en Korenmolenweg ontstaat een extra loopafstand van maximaal 200 meter; voor 100 instappers op de huidige haltes Alfred Nobelstraat en Trompstraat ontstaat een extra loopafstand van maximaal 600 meter. Wij zijn met de gemeente Lansingerland in overleg over het plaatsen van fietsvoorzieningen bij de vervangende haltes. Voor doorgaande reizigers tussen /Bleiswijk zuid en station Lansingerland-Zoetermeer ontstaat een reistijdwinst van 2 minuten per richting.

Het traject tussen de Groenteveiling en Zoetermeer Centrum West vervalt. Dit treft ongeveer 190 reizigers per werkdag. Voor een deel van deze reizigers liggen de stations Lansingerland-Zoetermeer, Zoetermeer Oost en Zoetermeer en haltes van tramlijnen 3 en 4 op loopafstand. Reizigers tussen de vervallen haltes en Lansingerland moeten overstappen. Ook op lijn 173 worden op zondagochtend enkele ritten toegevoegd.

13

Vervoerplan RET 2020

5.2 Spitsbediening Waalhaven-Zuid en Heijplaat (lijn 68, 69 en 668)

Uit bezettingsanalyses blijkt dat het erg druk is op lijn 68 naar de scholenlocatie aan de Waalhaven-Zuidzijde/Anthony Fokkerweg vanaf Zuidplein en Slinge. Deze ritten worden nu gereden door lijn 68, 69 en 668. Deze laatste lijn verzorgt extra ritten tussen Slinge en Waalhaven (STC) op de drukste momenten van de dag, om zo lijn 68 en 69 te ontlasten.

De drukste ritten worden gebruikt door 50 a 60 reizigers, aan de rand van de spits is het gebruik nog altijd 40 a 50 reizigers. Met deze bezetting wordt aan de inzetnormen voldaan, maar reizigers ervaren de ritten wel als bijzonder druk. Komend jaar moet bovendien rekening worden gehouden met een toename van het aantal studenten. Daarbij valt op dat lijn 68 zowel gebruikt wordt door reizigers naar Heijplaat (waar deze lijn de enige ov- bediening biedt), als door reizigers naar Waalhaven Zuid, waar ook lijn 69 en 668 rijden.

Er zijn geen middelen beschikbaar om het aantal ritten uit te breiden. Wel zal RET bij het opstellen van de dienstregeling voor 2020 bekijken hoe het aantal reizigers beter verdeeld kan worden over de verschillende lijnen. Dit kan leiden tot verschuivingen van de tijden van de lijnen 68, 69 en 668.

5.3 Spitsritten lijn 79 naar Rhoon

In de spitsuren maken veel reizigers van en naar Rhoon Overhoeken gebruik van buurtbus 602. De buurtbus, die wordt uitgevoerd met een taxibus, biedt echter maar beperkt capaciteit. Daarom zal lijn 79 in de ochtend- en middagspits een extra rit bieden tussen metrostation Rhoon en Overhoeken. Dit leidt tevens tot andere vertrektijden van lijn 79 tussen en Delta / Kijvelanden. Deze wijziging is na afstemming met gemeente en MRDH al tussentijds ingevoerd.

5.4 Lijn 95 Capelsebrug – Rivium

Zoals volgt uit voorgaande vervoerplannen, komt lijn 95 te vervallen wanneer er een maatwerkvoorziening in Capelle West gerealiseerd wordt. Reizigers van en naar Rivium hebben een alternatief met de Parkshuttle.

5.5 Aanpassingen BOB-bus

De weekendmetro wordt in 2020 voortgezet. Op bepaalde trajecten bedienen de BOB- bussen haltes in de buurt van metrostations. Gevolg is dat reizigers rond 1:00 uur de keuze hebben tussen BOB-Bus en weekendmetro. Velen kiezen voor de metro en de eerste ritten van deze BOB-bussen zijn dan ook slecht bezet. Daarom stellen we voor de eerste ritten van lijnen B1, B5, B7 en B8 op vrijdagnacht en zaterdagnacht te schrappen. Ook de meeste vroege ritten van B11 tussen Zuidplein en Rotterdam Centraal vervallen. Reizigers hebben voor deze ritten een goed alternatief in de weekendmetro. In de volgende tabel staat het gemiddeld gebruik per nacht van lijnen B1, B5, B7 en B8. Getroffen wijken staan apart vermeld:

lijn tijdstip gemiddeld aantal reizigers vrijdagnacht Zaterdagnacht B1 1:19 totale rit 5,0 0,6 waarvan uitstap in Crooswijk 1,0 0,0

14

Vervoerplan RET 2020

Terbregge 0,0 0,0 B5 1:08 totale rit 7,3 1,7 waarvan uitstap in / 0,9 0,0 Schollevaar 0,4 0,1 Crooswijk (retour) 0,1 0,4 B7 1:16 totale rit 5,2 1,8 waarvan uitstap in Charlois 0,3 0,3 Hoogvliet Noord 0,1 0,2 B8 1:42 totale rit 5,2 6,1 waarvan uitstap in Spijkenisse Noord, West en Maaswijk 1,6 1,4 Hoogvliet Noord 0,6 0,8

Op drukke routes, tijden en locaties buiten bereik van de weekendmetro worden meer ritten aangeboden: • Op B1 naar Nesselande komt er een rit rond 6:20 op zaterdagnacht • Ook B8 naar Spijkenisse krijgt een rit rond 6:20 op zaterdagnacht. Deze rit van B8 biedt bovendien in Spijkenisse een overstapmogelijkheid op lijn 403 van 7:29 naar de Maasvlakte. • Op B8 vertrekken de eerste ritten naar Spijkenisse een half uur eerder om 2:12 ipv 2:42, waardoor ze ca. een uur na laatste weekendmetro rit rijden en aansluiting hebben op de nachttrein. • Op B9 naar Maassluis komt er een nieuwe rit rond 1:25 op vrijdagnacht, ca. een uur na de laatste geplande metrorit uit Beurs. Op zaterdagnacht gaat de rit van 1:55 om 1:25 rijden. • B13 naar Overschie en Airport krijgt op vrijdagnacht een rit om 1:43 en op zaterdagnacht een rit om 2:43 en om 6:08. • De drukke B19 naar Naaldwijk en Hoek van Holland krijgt een extra rit om ca. 2:30 op vrijdag-en zaterdagnacht.

5.6 Geboden capaciteit

De dienstregeling moet voldoende capaciteit bieden. Met de huidige frequenties is dat voor alle lijnen het geval. De drukste ritten komen voor op lijn 56 en 68. Lijn 56 vervult een rol in het vervangend vervoer Hoekse Lijn, waar de huidige hoge bezetting mee te maken heeft. Als versterking van lijn 56, worden extra ritten ingezet onder het lijnnummer 156. De situatie rond lijn 68 is elders in het vervoerplan behandeld.

15

Vervoerplan RET 2020

6 Bijlage overzicht frequenties en bedieningstijden

6.1 Metro

In onderstaande tabellen zijn de intervallen opgenomen van de metrolijnen en de gezamenlijke trajecten. De intervallen zijn gemiddelden in de drukste richting. De tijdvakindeling is globaal als volgt (specifieke afwijkingen per lijn en richting mogelijk). • Op werkdagen wordt tot 7:00 uur ’s ochtends de ‘vroege ochtend’ frequentie gereden. Na de ochtendspits start om 9:00 de dagfrequentie tot 15:00 uur de avondspits aanvangt. Tussen 18:00 en 19:00 uur wordt de spitsfrequentie geleidelijk afgebouwd tot de avondfrequentie. • Op zaterdag wordt tussen 10:30 en 11:30 uur opgebouwd naar de dagfrequentie en tussen 18:00 en 19:00 afgebouwd tot de avondfrequentie. • Op zondag wordt tussen 11:00 en 12:00 uur opgebouwd naar de dagfrequentie en tussen 18:00 en 19:00 afgebouwd tot de avondfrequentie. • Op vrijdag en zaterdagnacht wordt ca. 1 uur later dan op zondag t/m donderdag geëindigd. De gezamenlijke trajecten waar met afgestemde vertrektijden wordt gereden (de zgn. stamtrajecten) zijn de volgende: • Schiedam Centrum – Capelsebrug (lijn A/B/C). • Rotterdam Centraal – Slinge (lijn D/E)

Metro WERKDAG Jaardienst maandag t/m donderdag Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst A Vlaardingen West - Binnenhof 7:00 10' --- 10' --- 18:00 A Schiedam Centrum - Binnenhof 6:00 --- 10' ------19:15 A Kralingse Zoom - Binnenhof 19:00 ------15' 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 5:30 20' 20' 20' 30' 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 6:15 20' 20' 20' 30' 0:00 B Schiedam Centrum - Capelsebrug ------C De Akkers - De Terp 5:45 10' 10' 10' 15' 0:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 5:45 2x10' 10' 2x10' 15' 0:00 E Slinge - Den Haag Centraal 5:45 10' 10' 10' 15' 0:00 E Leidschenveen/Pijnacker – Slinge 7:45 3 ritten --- 3 ritten --- 18:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 3,3' 3,3' 3,3' 7,5' DE Slinge - Rotterdam Centraal 2,5'-3,3' 5' 3,3' 7,5'

16

Vervoerplan RET 2020

Metro WERKDAG Jaardienst vrijdag Lijn Route Aanvang Ochten Daluren Middag- Avond Nacht Einde dienst d-spits spits dienst A Vlaardingen West - Binnenhof 7:00 10' --- 10' ------18:00 A Schiedam Centrum - Binnenhof 6:00 --- 10' ------30’ 1:00 A Kralingse Zoom - Binnenhof 19:00 ------15' --- 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 5:30 20' 20' 20' 30' --- 23:45 B Steendijkpolder – Nesselande 6:15 20' 20' 20' 30' --- 0:00 B Schiedam Centrum – Nesselande ------30’ 1:00 C De Akkers - De Terp 5:45 10' 10' 10' 15' --- 0:00 C Hoogvliet – De Terp ------30’ 1:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 5:45 2x10' 10' 2x10' 15' 30’ 1:15 E Slinge - Den Haag Centraal 5:45 10' 10' 10' 15' --- 0:00 E Leidschenveen/Pijnacker – Slinge 7:45 3 ritten --- 3 ritten --- 30’ 1:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 3,3' 3,3' 3,3' 7,5' 10’ DE Slinge - Rotterdam Centraal 2,5'-3,3' 5' 3,3' 7,5' 15’

Metro WERKDAG Vakantiedienst maandag t/m donderdag Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst A Vlaardingen West - Binnenhof 7:00 15' --- 15' --- 18:00 A Schiedam Centrum - Binnenhof 6:00 --- 15' ------19:15 A Kralingse Zoom - Binnenhof 19:00 ------15' 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 5:30 30' 30' 30' 30' 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 6:15 30' 30' (1) 30' (1) 30' 0:00 C De Akkers - De Terp 5:45 15' 15' 15' 15' 0:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 5:45 2 x 15' 15' 2 x 15' 15' 0:00 D Slinge - Rotterdam Centraal 9:00 --- 15' ------15:00 E Slinge - Den Haag Centraal 5:45 15' 15' 15' 15' 0:00 E Leidschenveen/Pijnacker – Slinge 7:45 15’ --- 15’ --- 18:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 5' 5' 5' 7,5' DE Slinge - Rotterdam Centraal 3,75' 5' 3,75' 7,5'

Metro WERKDAG Vakantiedienst vrijdag Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Nacht Einde dienst spits spits dienst A Vlaardingen West - Binnenhof 7:00 15' --- 15' ------18:00 A Schiedam Centrum - Binnenhof 6:00 --- 15' ------30’ 1:00 A Kralingse Zoom - Binnenhof 19:00 ------15' --- 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 5:30 30' 30' 30' 30' --- 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 6:15 30' 30' (1) 30' (1) 30' --- 0:00 B Schiedam Centrum - Nesselande ------30’ 1:00 C De Akkers - De Terp 5:45 15' 15' 15' 15' --- 0:00 Hoogvliet - De Terp ------30’ 1:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 5:45 2 x 15' 15' 2 x 15' 15' 30’ 1:15 D Slinge - Rotterdam Centraal 9:00 --- 15' ------15:00 E Slinge - Den Haag Centraal 5:45 15' 15' 15' 15' --- 0:00 E Leidschenveen/Pijnacker – Slinge 7:45 15’ --- 15’ --- 30’ 1:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 5' 5' 5' 7,5' 10’ DE Slinge - Rotterdam Centraal 3,75' 5' 3,75' 7,5' 15’

17

Vervoerplan RET 2020

Metro ZATERDAG Jaardienst Lijn Route Aanvang Ochtend Middag Avond Nacht Einde dienst dienst A Schiedam Centrum - Binnenhof 10:00 0 - 15' 10' --- 30’ 1:00 A Kralingse Zoom - Binnenhof 7:00 15' - 0 --- 15' --- 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 6:45 30'-20' 20' 30' --- 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 7:15 30'-20' 20' 30' --- 0:00 B Schiedam Centrum – Nesselande ------30’ 1:00 C De Akkers - De Terp 6:45 15' 10' 15' --- 0:00 C Hoogvliet – De Terp ------30’ 1:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 6:45 15' 10' 15' 30’ 1:15 E Slinge - Den Haag Centraal 6:00 15' 10' 15' --- 0:00 E Slinge – Pijnacker Zuid ------30’ 1:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 7,5'-5' 3,3' 7,5' 10’ DE Slinge - Rotterdam Centraal 7,5' 5' 7,5' 15’

Metro ZATERDAG Vakantiedienst Lijn Route Aanvang Ochtend Middag Avond Nacht Einde dienst dienst A Schiedam Centrum - Binnenhof 10:00 0 - 15' 15' --- 30’ 19:15 A Kralingse Zoom - Binnenhof 7:00 15' - 0 --- 15' --- 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 6:45 30'-20' 30' 30' --- 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 7:15 30'-20' 30' (1) 30' --- 0:00 B Schiedam Centrum – Nesselande ------30’ 1:00 C De Akkers - De Terp 6:45 15' 15' 15' --- 0:00 C Hoogvliet – De Terp ------30’ 1:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 6:45 15' 15' 15' 30’ 1:15 E Slinge - Den Haag Centraal 6:00 15' 15' 15' --- 0:00 E Slinge – Pijnacker Zuid ------30’ 1:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 7,5'-5' 5' 7,5' 10’ DE Slinge - Rotterdam Centraal 7,5' 5' 7,5' 15’

Metro Zondag Lijn Route Aanvang Ochtend Middag Avond Einde dienst dienst A Schiedam Centrum - Binnenhof 10:00 --- 15' --- 19:00 A Kralingse Zoom - Binnenhof 8:00 15' --- 15' 0:00 B Hoek van Holland Haven - Nesselande 7:45 30 30' 30' 23:45 B Steendijkpolder - Nesselande 8:15 30' 30' (1) 30' 0:00 C De Akkers - De Terp 8:00 15' 15' 15' 0:00 D De Akkers - Rotterdam Centraal 8:00 15' 15' 15' 0:00 D Slinge - Rotterdam Centraal 12:00 --- 15' --- 18:00 E Slinge - Den Haag Centraal 8:00 15' 15' 15' 0:00 Stamtrajecten ABC Schiedam Centrum - Capelsebrug 7,5'-5' 5' 7,5' DE Slinge - Rotterdam Centraal 7,5' 5' 7,5'

(1) Tijdens het strandseizoen (Hemelvaart t/m september) rijden de ritten t/m Steendijkpolder in dit uurblok door naar Hoek van Holland.

18

Vervoerplan RET 2020

6.2 Tram

Onderstaande tabellen geven een beeld van de frequenties en bedieningstijden van de diverse tramlijnen, via het geboden interval over de dag (bij benadering, kleine afwijkingen mogelijk). Bij de frequenties en bedieningstijden horen de volgende opmerkingen. • Vanaf aanvang dienst wordt opgebouwd tot de spitsfrequentie. • Op werkdagen start om 7:00 de dagfrequentie, die duurt tot 18:00 uur. Tussen 18:00 en 19:00 uur wordt geleidelijk afgebouwd tot de avondfrequentie. • Op zaterdag wordt tussen 10:00 en 11:00 uur opgebouwd naar de dagfrequentie en tussen 17:00 en 19:00 afgebouwd tot de avondfrequentie. • Op zondag wordt vanaf ca. 12:00 uur opgebouwd naar de dagfrequentie en tussen 17:00 en 19:00 afgebouwd tot de avondfrequentie. • In het eerste en laatste uur van de dag kan enige afwijking van de frequenties (langere intervallen) voorkomen. • Opgenomen zijn de ritten volgens dienstregeling op het volledige traject (tenzij anders vermeld). In aanvulling op deze ritten kunnen extra ritten geboden worden op een deel van het traject, als de tram onderweg is van / naar de remise. • De genoemde aanvang- en eindtijden betreffen de vertrektijd vanaf de beginhalte. De tijden zijn bij benadering, afgerond op halfuren en van de richting die het eerst start of het laatst eindigt. Indien de start- of eindtijd van de tegenrichting meer dan een halfuur afwijkt, is deze tijd tussen haakjes aangegeven. • Lijnen die niet zijn vermeld bij een bepaald dagtype, rijden die dag niet.

Voor alle dagtypen worden de vertrektijden van de tramlijnen op de volgende verbindingen zoveel mogelijk op elkaar afgestemd, zodat op het gezamenlijke traject een evenwichtig interval wordt geboden: • Vuurplaat – Beurs (lijn 20/23/25) • Beurs – Marconiplein (lijn 21/23/24) • – Bachplein (lijn 21/24) • Kruisplein – Zaagmolenbrug (lijn 7/8)

Tram WERKDAG Jaardienst

Aanvang Ochtend- Middag- Einde Lijn Route dienst spits Daluren spits Avond (2) dienst 2 Charlois - Keizerswaard 6:00 10' 10' 10' 20' 0:00 4 Marconiplein - Molenlaan 6:00 10' 10' 10' 20' 0:00 7 Willemsplein - Erasmus Universiteit 6:00 10' 10' 10' 20' 23:30 8 - Kleiweg 6:00 10' 10' 10' 20' 0:00 20 Lombardijen - Rotterdam Centraal 7:00 7’-7,5' 7’-7,5' 18:00 21 Woudhoek - De Esch 6:00 15' 15' 15' 19:00 23 Marconiplein - 6:00 7’-7,5' 7,5' 7’-7,5' 15'-20'* 0:00 24 Holy - De Esch 6:00 15' 15' 15' 15'-20' 23:30 25 Schiebroek - Carnisselande 6:00 7’-7,5' 7,5' 7’-7,5' 15'-20' 0:00 121 Hof van Spaland -Woudhoek 19:00 15' 0:30

19

Vervoerplan RET 2020

Tram WERKDAG Vakantiedienst

Aanvang Ochtend- Middag- Einde Lijn Route dienst spits Daluren spits Avond (2) dienst 2 Charlois - Keizerswaard 6:00 15' 15' 15' 20' 0:00 4 Marconiplein - Molenlaan 6:00 15' 15' 15' 20' 0:00 7 Willemsplein - Erasmus Universiteit 6:00 15' 15' 15' 20' 23:30 8 Spangen - Kleiweg 6:00 15' 15' 15' 20' 0:00 20 Lombardijen - Rotterdam Centraal 7:00 10' 10' 18:30 21 Woudhoek - De Esch 6:00 20' 20' 20' 19:00 23 Marconiplein - Beverwaard 6:00 10' 10' 10' 15'-20'* 0:00 24 Holy - De Esch 6:00 20' 20' 20' 15'-20' 23:30 25 Schiebroek - Carnisselande 6:00 10' 10' 10' 15'-20' 0:00 121 Hof van Spaland -Woudhoek 19:00 15' 0:30

Tram Zaterdag

Aanvang Einde Lijn Route dienst Ochtend Middag Avond dienst 2 Charlois - Keizerswaard 6:30 20' 15' 20' 0:00 4 Marconiplein - Molenlaan 7:00 20' 15' 20' 0:00 7 Willemsplein - Erasmus Universiteit 8:00 20' 15' 20' 23:30 8 Spangen - Kleiweg 7:00 20' 15' 20' 0:00 20 Lombardijen - Rotterdam Centraal 21 Woudhoek - De Esch 7:00 20' 20' 19:00 23 Marconiplein - Beverwaard 6:30 15' 10' 15'-20'* 0:00 24 Holy - De Esch 7:00 20' 20' 15'-20' 23:30 25 Schiebroek - Carnisselande 7:00 15' 10' 15'-20' 0:00 121 Hof van Spaland -Woudhoek 19:00 15' 0:30

Tram Zondag

Aanvang Einde Lijn Route dienst Ochtend Middag Avond dienst 2 Charlois - Keizerswaard 8:00 20' 15' 20' 0:00 4 Marconiplein - Molenlaan 8:30 20' 15' 20' 0:00 7 Willemsplein - Erasmus Universiteit 9:00 20' 15' 20' 23:30 8 Spangen - Kleiweg 7:45 20' 15' 20' 0:00 20 Lombardijen - Rotterdam Centraal 21 Woudhoek - De Esch 11:30 20' 20' 19:00 23 Marconiplein - Beverwaard 8:00 15'** 10' 15'-20'* 0:00 24 Holy - De Esch 8:00 20' 20' 15'-20' 23:30 25 Schiebroek - Carnisselande 7:45 15' 10' 15'-20' 0:00 121 Hof van Spaland -Woudhoek 8:15 15' 15' 0:30

(2) Trampluslijnen 23, 24, 25 rijden in laatste uur van de dag een 20 minutendienst

* Rijdt vanaf 22:30 uur uitsluitend het traject Beverwaard – Rotterdam Centraal v.v. ** Rijdt tot 10:00 uur uitsluitend het traject Beverwaard – Rotterdam Centraal v.v.

20

Vervoerplan RET 2020

6.3 Bus

In onderstaande tabellen zijn de geplande frequenties vermeld. De waarden in de tabel omschrijven het geboden interval in minuten (bij benadering, kleine afwijkingen mogelijk). De genoemde tijden zijn raamtijden voor de dienstregeling in de drukste richting, met de volgende randvoorwaarden: • Vanaf aanvang dienst wordt opgebouwd tot de spitsfrequentie. • De ochtendspits is veelal het tijdvak van 7:00 tot 9:00 uur. • De middagspits beslaat het tijdvak vanaf ca. 15:00 tot 18:30. Deze tijd varieert afhankelijk van de bezettingskarakteristiek van de betreffende buslijn: de tijden kunnen met circa een uur verschillen. De huidige dienstregeling geeft een weergave van de beoogde bedieningstijden. • In het eerste en laatste uur van de dag kan enige afwijking van de frequenties ontstaan om aansluitingen mogelijk te maken of te verbeteren. • In onderstaande tabel zijn de geplande eerste en laatste gehele ritten globaal vermeld, afgerond op halve uren. Het tijdstip kan hiervan plus of min een kwartier verschillen (bij een interval groter dan 30 minuten: +/- een half uur). Dit om bijvoorbeeld een aansluiting op trein, tram en metro mogelijk te maken. • Lijnen die niet zijn vermeld bij een bepaald dagtype, rijden die dag niet.

Bus WERKDAG Jaardienst

Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst 30 Station Alexander - Schollevaar 6:00 10' 15' 10' 15'-30' 0:30 31 Station Alexander - Oostgaarde 6:00 15' 30' 30' --- 19:30 32 Overschie - Station Zuid 6:00 7½'-10'^ 10' 10' 20'-30’ 0:30 33 (1) Rotterdam Centraal - Meijersplein 5:30 10' 10' 10' 15' 0:00 35 Station Alexander - Melanchthonweg 6:00 20' 20' 20' 30' 0:00 36 Station Alexander - Kralingse Zoom 6:00 15' 15' 15' 30' 0:00 37 Station Alexander - Capelsebrug 7:30 60' 60' 60' --- 19:45 38A Schiedam Centrum - Rotterdam Centraal 6:00 7½'^ 10' 7½'^ 15´-30´ 0:00 38B Rotterdam Centraal - Crooswijk 6:00 15'^^ 20' 15'^^ 30'-60' 23:30 40 Rotterdam Centraal - Delft 6:30 15' 30' 15'^ --- 19:30 42 Marconiplein – Bedr.ter. Noord-West 6:00 7½' 30' 10' --- 19:00 44 Rotterdam Centraal - Zuidplein 6:00 5'-10'^ 10' 7½'^ 20' 0:00 47 Station Blaak - 7:00 20' 20' 20' --- 19:00 51 Schiedam Centrum - Woudhoek 7:30 30' 30' 30' --- 18:00 53 Schiedam Centrum - Woudhoek 6:00 20' 30' 30' --- 19:30 54 Schiedam Centrum - De Gorzen 6:00 20' 30' 20' 30' 0:30 56/156 Holy Noord - Vlaardingen West 6:00 10' 10' 10' 15'-30' 0:30 66 Zuidplein - Feijenoord 6:00 6'^ 10' 7½'^ 20'-30’ 0:30 67 Zuidplein - 6:00 15'-30’ 20' 15' 30' 22:00 68 Zuidplein - Heijplaat 6:00 3'-10' 15' 10' 30' 0:30 69 Zuidplein - Pernis 6:30 30' --- 30' --- 18:00 69 Zuidplein - Waalhaven 7:30 15' --- 15’-30' --- 18:00 70 Charlois - Keizerswaard 6:00 6'^ 7½'^ 7½'^ 20'-30’ 0:30 72 Zuidplein - Sluisjesdijk 7:00 20’-30' --- 30' --- 18:00 74 Zuidplein - Charloisse Lagedijk 10:00 --- 30' 30' --- 17:00 75 Zuidplein – Kralingse Zoom 7:00 30’ 30’ 30’ --- 19:00 76 Zuidplein - Keizerswaard 6:00 10' 10' 10' 20'-30’ 0:30 77A ss Rotterdam - Rijnhaven 6:00 7½'^ 15' 7½'^ 15' 0:30

21

Vervoerplan RET 2020

Bus WERKDAG Jaardienst

Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst 77B Rijnhaven - Zuidplein 6:00 30' 30' 30' 30' 22:00 78 Hoogvliet 6:00 15' 20' 20' 30'-60' 0:30 79 Poortugaal – Antes Kijvelanden (5) 7:00 30' 30' 30' --- 20:00 80 (3) Hoogvliet Metro - Binnenban 6:30 30' 30' 30' 60' 23:30 82 Zuidplein - Portland 6:00 15' 30' 15' 30' 0:30 83 Keizerswaard - Kralingse Zoom 6:00 30' 30' 30' 30' 0:00 84 Zuidplein - Station Barendrecht 6:00 15'-10' 15' 15'-10' 30' 0:30 95 Capelsebrug - Rivivum/Capelle West 96 Capelsebrug - Stormpolder 6:30 30' --- 30' --- 18:00 97 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 5:30 6'-7’^ 15' 10' 30' 0:00 98 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 5:30 7½'^ 15' 6'-8’^ 30' 0:30 126 Schiedam Centrum - Maassluis West 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 127 Pendelbus Vijfsluizen – Vlaardingen oost 6:30 10' --- 10' --- 18:30 140 Kralingse Zoom - Slikkerveer 6:30 15' 30' 30' 30' 19:30 143 Zuidplein - 6:30 30' 60' 30' --- 19:00 144 Zuidplein – Ridderkerk 6:00 10' 15' 10' 30' 0:00 146 Zuidplein - Ridderkerk 6:00 10' 15' 10' 30' 0:30 170 Rodenrijs - Zoetermeer 6:00 10' 20' 10' 30' 0:00 173 Rodenrijs – Station Lansingerland-Z’meer 6:00 10' 20' 10' 30' 0:30 174 Rotterdam Noord - Westpolder – Delft (4) 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 183 Zuidplein - Kralingse Zoom 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 187 Zuidplein - Barendrecht 6:30 30' --- 30' --- 17:30 188 Station Barendrecht - Waterschap 7:00 15' --- 15' --- 18:00 245 Kralingse Zoom - Ridderkerk 6:30 15’ 30’ 15’ --- 19:00 283 Zuidplein – Kralingse Zoom 7:30 30’ --- 30’ --- 18:00 290 Zuidplein – Ridderkerk 6:30 30’ --- 30’ --- 17:30 574 Kleinschalig vervoer Berkel 20:00 ------30’ 23:30 526 Kleinschalig vervoer Maassluis 19:00 ------30’ 23:30 557 Kleinschalig vervoer Vlaardingen 7:00 30’ 30’ 30’ --- 18:00 ^ In de week voor de zomervakantie, voorjaarsvakantie, meivakantie en herfstvakantie: 10’ ^^ In de week voor de zomervakantie, voorjaarsvakantie, meivakantie en herfstvakantie: 20’

Bus WERKDAG Vakantiedienst Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst 30 Station Alexander - Schollevaar 6:00 15' 15' 15' 15'-30' 0:30 31 Station Alexander - Oostgaarde 6:00 15' 30' 30' --- 19:30 32 Overschie - Station Zuid (2) 6:00 15' 15' 15' 20'-30’ 0:00 33 (1) Rotterdam Centraal- Meijersplein 5:30 15' 15' 15' 15' 0:00 35 Station Alexander - Melanchthonweg 6:00 30' 30' 30' 30'' 0:00 36 Station Alexander - Kralingse Zoom 6:00 15' 15' 15' 30' 0:00 37 Station Alexander - Capelsebrug 7:30 60' 60' 60' --- 19:30 38A Schiedam Centrum - Rotterdam Centraal 6:00 15' 15' 15' 15´-30´ 0:00 38B Rotterdam Centraal - Crooswijk 6:00 15' 15'-30’ 15' 30'-60' 23:30 40 Rotterdam Centraal - Delft 6:30 30' 60' 30' --- 19:30 42 Marconiplein – Bedr.ter. Noord-West 6:00 12' 30' 12'-15’ --- 19:00 44 Rotterdam Centraal - Zuidplein 6:00 15' 15' 15' 20' 0:00 47 Station Blaak - Noordereiland 7:00 20' 20' 20' --- 19:00

22

Vervoerplan RET 2020

Bus WERKDAG Vakantiedienst Lijn Route Aanvang Ochtend- Daluren Middag- Avond Einde dienst spits spits dienst 51 Schiedam Centrum - Woudhoek 7:30 30' 30' 30' --- 18:00 53 Schiedam Centrum - Woudhoek 6:30 30' 60' 30' --- 19:30 54 Schiedam Centrum - De Gorzen 6:00 30' 30' 30' 30' 0:30 56/156 Holy Noord - Vlaardingen West 6:00 15' 15' 15' 15'-30' 0:30 66 Zuidplein – Feijenoord 6:00 15' 15' 15' 20'-30’ 0:30 67 Zuidplein - Pendrecht 6:00 20'-30’ 30' 20' 30' 22:00 68 Zuidplein - Heijplaat 6:00 20' 20' 20' 30' 0:30 69 Zuidplein - Pernis 6:30 30' --- 30' --- 18:00 70 Charlois - Keizerswaard 6:00 12' 15' 12' 20'-30’ 0:30 72 Zuidplein – Sluisjesdijk 7:00 30’ --- 30’ --- 18:00 74 Zuidplein – Charloisse Lagedijk 10:00 --- 30’ 30’ --- 17:00 75 Zuidplein – Kralingse Zoom 7:00 30’ 30’ 30’ --- 19:00 76 Zuidplein - Keizerswaard 6:00 15' 15' 15' 20'-30’ 0:30 77A ss Rotterdam - Rijnhaven 6:00 10' 15' 10' 15' 0:30 77B Rijnhaven - Zuidplein 6:00 30' 30' 30' 30' 22:00 78 Hoogvliet 6:00 30' 30' 30' 30'-60' 0:30 79 Poortugaal – Antes Kijvelanden (5) 7:00 30' 30' 30' --- 20:00 80 (3) Hoogvliet Metro - Binnenban 6:30 30' 30' 30' 60' 23:30 82 Zuidplein - Portland 6:00 15' 30' 15' 30' 0:30 83 Keizerswaard - Kralingse Zoom 6:00 30' --- 30' 30' 0:00 84 Zuidplein - Station Barendrecht 6:00 15' 15' 15' 30' 0:30 95 Capelsebrug - Rivium/Capelle West 96 Capelsebrug - Stormpolder 6:30 30' --- 30' --- 18:00 97 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 5:30 15' 30' 15' 30' 0:00 98 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 5:30 15' 30' 15' 30' 0:30 126 Schiedam Centrum - Maassluis West 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 127 Pendelbus Vijfsluizen – Vlaardingen oost 6:30 15' --- 15' --- 18:30 140 Kralingse Zoom - Slikkerveer 6:30 30' 30' 30' 30' 19:30 143 Zuidplein - Dordrecht 6:30 60' 60' 60' --- 19:00 144 Zuidplein – Ridderkerk 6:00 15' 20' 15' 30' 0:30 146 Zuidplein - Ridderkerk 6:00 15'-30' 20' 15'-30' 30' 0:30 170 Rodenrijs - Zoetermeer 6:00 15' 30' 15' 30' 0:00 173 Rodenrijs – Station Lansingerland-Z’meer 6:00 15' 30' 15' 30' 0:30 174 Rotterdam Noord - Westpolder – Delft (4) 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 183 Zuidplein - Kralingse Zoom 6:00 30' 30' 30' --- 20:00 187 Zuidplein - Barendrecht 6:30 30' --- 30' --- 17:30 188 Station Barendrecht - Waterschap 7:00 15' --- 15' --- 18:00 245 Kralingse Zoom - Ridderkerk 6:30 30’ 30’ 30’ --- 19:00 283 Zuidplein – Barendrecht - Kralingse Zoom 7:30 30’ --- 30’ --- 18:00 290 Zuidplein – Ridderkerk 6:30 30’ --- 30’ --- 17:30 574 Kleinschalig vervoer Berkel 20:00 ------30’ 23:30 526 Kleinschalig vervoer Maassluis 19:00 ------30’ 23:30 557 Kleinschalig vervoer Vlaardingen 7:00 30’ 30’ 30’ --- 18:00

23

Vervoerplan RET 2020

Bus ZATERDAG Lijn Route Aanvang Ochtend Middag Avond Einde dienst dienst 30 Station Alexander - Schollevaar 8:00 15'-30' 15' 15'-30' 0:30 31 Station Alexander - Oostgaarde 9:00 60' 30' --- 19:30 32 Overschie - Station Zuid 7:00 15'-30' 10' 20'-30’ 0:30 33 (1) Rotterdam Centraal- Meijersplein 7:00 15'-30' 15'-30' 15'-30' 0:00 35 Station Alexander - Melanchthonweg 6:30 30'-60' 30' 30' 0:00 36 Station Alexander - Kralingse Zoom 7:00 20'-30' 20' 30' 0:00 37 Station Alexander - Capelsebrug 10:30 --- 60' --- 19:30 38A Schiedam Centrum - Rotterdam Centraal 7:00 15'-30' 15' 15´-30´ 0:00 38B Rotterdam Centraal - Crooswijk 7:00 30' 15' 30'-60' 23:30 44 Rotterdam Centraal - Zuidplein 7:00 15'-20' 15' 20' 0:00 47 Station Blaak - Noordereiland 9:00 20' 20' --- 19:00 51 Schiedam Centrum - Woudhoek 10:00 60' 60' --- 17;00 54 Schiedam Centrum - De Gorzen 7:00 30' 30' 30' 0:30 56/156 Holy Noord - Vlaardingen West 7:00 30'-20' 10' 15'-30' 0:30 66 Zuidplein - Feijenoord 7:00 15'-20' 15' 20'-30’ 0:30 67 Zuidplein - Pendrecht 7:30 30' 20' 30' 22:00 68 Zuidplein - Heijplaat 7:00 30'-60' 30' 30' 0:30 70 Charlois - Keizerswaard 7:00 15' 15' 20'-30’ 0:30 76 Zuidplein - Keizerswaard 7:00 15'-20' 15' 20'-30’ 0:30 77A ss Rotterdam - Rijnhaven 7:00 15' 7½'-10' 15' 0:30 77B Rijnhaven - Zuidplein 9:00 30' 30' 30' 22:00 78 Hoogvliet 7:00 30' 30' 30' 0:30 79 Poortugaal – Antes Kijvelanden 12:00 --- 30' --- 20:00 80 (3) Hoogvliet Metro - Binnenban 7:00 60' 60' 60' 23:30 82 Zuidplein – Portland 8:00 30' 30' 30' 0:30 83 Keizerswaard – Kralingse Zoom 7:00 30’ --- 30’ 0:00 84 Zuidplein – Station Barendrecht 7:00 30’ 15’ 30’ 0:30 97 Capelsebrug – Krimpen a/d Ijssel 7:00 30’ 15’ 30’ 0:00 98 Capelsebrug – Krimpen a/d Ijssel 7:00 30’ 15’ 30’ 0:30 126 Schiedam Centrum – Maassluis West 6:30 60’ 60’ --- 20:00 143 Zuidplein – Dordrecht 8:30 60’ 60’ --- 19:00 144 Zuidplein – Ridderkerk 6:30 30’ 20’ 30’ 0:30 146 Zuidplein – Ridderkerk 6:30 30’ 20’ 30’ 0:30 170 Rodenrijs – Zoetermeer 7:00 30’ 20’^ 30’ 0:00 173 Rodenrijs – Station Lansingerland-Z’meer 6:30 30’ 20’^ 30’ 0:30 174 Rotterdam Noord – Berkel Westpolder 7:00 30’-60’ 30’ --- 20:00 183 Zuidplein – Kralingse Zoom 7:00 30’-60’ 30’ --- 20:00 574 Kleinschalig vervoer Berkel 20:00 ------30’ 23:30 526 Kleinschalig vervoer Maassluis 19:00 ------30’ 23:30 ^ In vakantiedienstregeling 30’

24

Vervoerplan RET 2020

Bus ZONDAG Lijn Route Aanvang Ochtend Middag Avond Einde dienst dienst 30 Station Alexander - Schollevaar 9:00 30' 20' 30' 0:30 31 Station Alexander - Oostgaarde 11:00 60' 30' --- 19:30 32 Overschie - Station Zuid 9:00 20' 15' 20'-30’ 0:30 33 (1) Rotterdam Centraal- Meijersplein 9:00 15'-30’ 15'-30’ 15'–30’ 0:00 35 Station Alexander - Melanchthonweg 9:00 30'-60' 30' 30' 0:00 36 Station Alexander - Kralingse Zoom 9:00 30'-60' 30' 30' 0:00 38A Schiedam Centrum - Rotterdam Centraal 9:00 30' 15' 15´-30´ 0:00 38B Rotterdam Centraal - Crooswijk 9:00 60' 30' 30'-60' 23:30 44 Rotterdam Centraal - Zuidplein 9:00 20' 15' 20' 0:00 54 Schiedam Centrum - De Gorzen 9:00 30' 30' 30' 0:30 56 Holy Noord - Vlaardingen West 9:00 30' 15' 15'-30' 0:30 66 Zuidplein - Feijenoord 9:00 20' 15' 20'-30’ 0:30 67 Zuidplein - Pendrecht 9:30 60' 30' 30' 22:00 68 Zuidplein - Heijplaat 9:30 60' 30' 60' 0:30 70 Charlois - Keizerswaard 9:00 20' 15' 20'-30’ 0:30 76 Zuidplein - Keizerswaard 9:00 20' 15' 20'-30’ 0:30 77A ss Rotterdam - Rijnhaven 9:00 20' 15' 15' 0:30 77B Rijnhaven - Zuidplein 10:00 30' 30' 30' 22:00 78 Hoogvliet 9:00 30' 30' 30' 0:30 79 Poortugaal – Antes Kijvelanden 12:00 --- 30' --- 20:00 80 (3) Hoogvliet Metro - Binnenban 9:00 60' 60' 60' 23:30 82 Zuidplein – Portland 9:00 30' 30' 30' 0:30 83 Keizerswaard - Kralingse Zoom 9:00 30' 30' 30' 0:00 84 Zuidplein - Station Barendrecht 9:00 30' 30' 30' 0:30 97 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 8:30 30' 30' 30' 0:00 98 Capelsebrug - Krimpen a/d IJssel 8:30 30' 30' 30' 0:30

144 Zuidplein - Ridderkerk 8:30 30' 30' 30' 0:30 146 Zuidplein - Ridderkerk 8:30 30' 30' 30' 0:30 170 Rodenrijs - Zoetermeer 8:00 30' 30' 30' 0:00 173 Rodenrijs – Station Lansingerland-Z‘meer 8:00 30' 30' 30' 0:30 174 Rotterdam Noord - Berkel Westpolder 9:00 60' 60' --- 20:00 574 Kleinschalig vervoer Berkel 20:00 ------30’ 23:30 526 Kleinschalig vervoer Maassluis 9:00 30’ 30’ 30’ 23:30

(1) lijn 33 extra ritten op drukke momenten van/naar Airport, op sommige momenten in ochtend en avond minder ritten tussen Airport en Meijersplein (2) tijdens Kerstvakantie hogere frequentie mogelijk (3) avond en zondag verkorte route tot (4) tussen Westpolder en Delft vanaf begin ochtendspits tot einde middagspits (5) in de spits enkele ritten naar Rhoon Overhoeken, op die tijdstippen onregelmatig interval

25