V.U. PAUL VAN MIERT, CAMPUS BLAIRON 200, TURNHOUT NUMMER 3

Is het je ook opgevallen? COVID-19 heeft ervoor gezorgd dat we steeds meer op mekaar zijn gaan lijken. Om niet te zeggen dat we allemaal hetzelfde zijn geworden. Man, vrouw, rijk, arm, jong, oud, blank, gekleurd: we zijn de coronacrisis allemaal even beu. En we hopen allemaal dat we in 2021 veel kunnen goedmaken wat we in 2020 hebben moeten missen.

Deze derde Seuzzie, opnieuw helemaal gevuld met originele verhalen, beelden, tips en getuigenissen 2021 over de rare tijden waarin we leven, staat in het teken van die hoop. En in het teken van de strijd die we nog even moeten volhouden. Als we dat samen doen, hebben we het ergste achter de rug. Want de vaccins gaan komen. En de zon gaat steeds later onder. Elke dag wordt het lichter en warmer. In alle betekenissen. JANUARI Foto: Peter Gevers Peter Foto:

Binken zorgen voor elkaar!

1 REPORTAGE REPORTAGE

GEEN NIEUWJAARSFEEST OP 1 JANUARI ! (MAAR DIT ZIJN DE ALTERNATIEVEN) NOROEZ SONGKRAN ASJOERA Virologen en politici hebben beslist dat wij dit jaar ‘oud NIEUWJAARSDAGEN en nieuw’ slechts in beperkt gezelschap mogen vieren. Plezant is anders, maar ze hebben wel gelijk. 1 januari 2021: Nieuwjaarsdag 21 MAART – 2 APRIL 2021: 18 AUGUSTUS 2021: Laat die beperking de pret niet bederven. 12 en 13 januari 2021: Yennayer (Amazigh Nieuwjaar) NOROEZ (PERZISCH NIEUWJAAR) ASJOERA (DE TIENDE DAG) Want je kunt Nieuwjaar vieren wanneer je wil. Chinezen 13 januari 2021: Malanka vieren het op 12 februari, Perzen op 20 maart, Thai op 14 januari 2021: Orthodox Nieuwjaar Bij het begin van de lente vieren 300 miljoen mensen Noroez, Moslims vieren Nieuwjaar gedurende meerdere dagen, maar 13 april, Birmezen op 17 april, moslims op 9 augustus, 11 t/m 13 februari 2021: Seollal (Koreaans Nieuwjaar) en daar nemen ze hun tijd voor. Het Perzisch Nieuwjaar wordt Asjoera is de topfeestdag. Je kan het op veel manieren vieren. Joden op 7 september, Kelten op 31 oktober en zo gevierd tot 2 april. Het feest staat volledig in het teken van Meestal staan kinderen centraal. Zij krijgen cadeautjes die veel kunnen we nog wel even doorgaan. Waarom zouden 12 FEBRUARI 2021: vriendschap en van harmonie tussen volkeren. Het slotfeest op lawaai maken. En ze krijgen couscous te eten, met gedroogde wij dan per se vasthouden aan 1 januari? Nergens voor CHINEES NIEUWJAAR 2 april vindt buiten plaats. Mensen gaan picknicken en gooien schapenstaart. Het feest kan zowel in familiekring als met de nodig. Dit is het plan. Opportunisten als we zijn, zaadjes in een beek of rivier, als symbool voor de levenscyclus. buurt plaatsvinden. vieren we in 2021 Nieuwjaar al naargelang het ons Niemand hoeft zich er persoonlijk door aangesproken te voelen, Dat de vissen er blij mee zijn, is mooi meegenomen. uitkomt. Er is keuze genoeg. Het enige wat maar op 12 februari begint het jaar van de os. “We vieren het 7 en 8 september 2021: Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) we nodig hebben, is een beetje inlevingsvermogen. vijftien dagen lang”, zegt Ying, een Chinese Kempenaar. “Een 12 april 2021: Hindoe Nieuwjaar 11 september 2021: Neyrouz (Koptisch Nieuwjaar) Eén ding is zeker: aan deze pandemie komt ooit belangrijker feest is er niet. Mensen komen terug naar hun een einde. En wanneer dat ook is: het eerstvolgende geboorteplaats om het te vieren. Dat doen we met de hele familie, 13 T/M 15 APRIL 2021: 31 OKTOBER 2021: Nieuwjaar is nooit veraf. We hebben de Nieuwjaarsdagen en een groot diner. Vooraf gaan we naar de kapper, kopen we SONGKRAN (THAIS NIEUWJAAR) SAMHAIN (KELTISCH NIEUWJAAR) voor je opgelijst en vertellen er nog bij hoe je ze gepast nieuwe kleren en maken we het huis schoon. Er worden ook viert, wie je uitnodigt en wat je eet. bloemen en planten voor de eigen woning gekocht, ten teken Wil je uitbundig feesten? Dan kies je Songkran als jouw Vier je Nieuwjaar graag ingetogen? Dan doe je het op z’n Keltisch. van geluk en voorspoed. Naast de voordeur hanen we een rood nieuwjaarsdag. Er zijn, vooral in Azië, veel nieuwjaarsfeesten De verering van de doden staat centraal. Kruispunten zijn papier met daarop de wensen voor het komende jaar. Daar mag die gepaard gaan met water gooien als een reinigingsritueel. de symbolische scheiding tussen leven en dood. Leg dus een offer eventueel een afbeelding van de ‘deurgoden’ (foto) bij, want In de meeste landen houdt men het bij ‘besprenkelen’, in Thailand neer op een kruispunt. En voer een goed gesprek met je kat. zij beschermen ons huis tegen kwade geesten. De maaltijd op gaan ze veel verder. Denk niet aan glazen of bekers met water. Want katten zijn in staat in ‘de andere wereld’ te kijken. oudejaarsavond bestaat uit negen gerechten. Negen staat symbool Denk in termen van emmers, tuinslangen en waterbazooka’s. voor de eeuwigheid. Dumplings staan altijd op het menu. Het 30 december 2021: Tamu Losar nieuwjaarscadeau is een rood zakje met geld, dat volwassenen aan 13 t/m 15 april 2021: Khmer Nieuwjaar (Gurung Nieuwjaar) kinderen geven.” 14 t/m 16 april 2021: Pi Mai (Laotiaans Nieuwjaar) Saying, ook een Chinese, zweert bij nog een ander gebruik. “Vlak 14 april 2021: Singalees en Tamil Nieuwjaar voor Nieuwjaar wordt de keukengod gevierd. Zijn mond wordt (Aluth Avurudda) ingesmeerd met honing en hij krijgt wijn over zich of wordt 17 april 2021: Birmees Nieuwjaar dronken gevoerd. Zo kan hij alleen maar goeds vertellen over zijn 27 april 2021: Boeddhistisch Nieuwjaar gezin.” (Theravada) 21 juni 2021: Solsticio de Invierno 12 t/m 14 februari 2021: Losar (Tibetaans Nieuwjaar) (Año Nuevo Aymara) 12 februari 2021: Tsagaan Sar 9 augustus 2021: Muharram (Mongools Nieuwjaar) (Islamitisch Nieuwjaar) 12 februari 2021: Sonam Losar 16 augustus 2021: Parsi Nieuwjaar CHINEES NIEUWJAAR (Tamang Nieuwjaar) 12 februari 2021: Têt Nguyên Đán (Vietnamees Nieuwjaar) 20 maart 2021: Naw-Rúz (Bahá’í Nieuwjaar) SAMHAIN

2 3 INTERVIEW REPORTAGE IN ‘T KORT

TURNHOUT LEEST, Hoe zou het nog zijn met de muzikanten in Turnhout en omstreken? ‘EEN TAPIJT VAN Spelen ze enkel nog de Dodenmars van Chopin of is er nog BOEKEN MET EEN COVID, leven in de brouwerij? We gingen het vragen aan Dries Hermans EEN MOOI JAAR VOOR TURNHOUTSE LINK.’ en Philip Vlemmings. Dries brengt muziek uit op zijn cassettelabel DE MUZIEK EN Gazer Tapes en is gitarist bij Poppel en Fake Indians. Philip is een LEESLUSTIGEN De echte Turnhoutse klassiek gitarist die drie solo-cd’s uitbracht. De ene is een teamplayer, Heeft het aan de ketting boekenwurmen kennen de andere een einzelgänger. Hoe komen zij de crisis door? gelegde sociale leven ervoor ‘Turnhout Leest’ al wel DE MUZE gezorgd dat je, vaker dan langer, alle anderen anders, naar een boek hebt maken wij graag attent Voor ‘Fake Indian’ blijft toch aanvoelen als een Gitarist Philip Vlemmings gegrepen? Heeft het je op dit pareltje dat Dries Hermans kon de gemiste kans. schrijft zijn muziek alleen leeshonger bevorderd? Dan is het internet is komen coronacrisis op geen slechter en hij treedt solo op. verrijken. Heb je je met je groep toch er goed nieuws. In november moment komen. Net op Je zou denken dat iemand nog nuttig kunnen maken? zag de Facebookpagina het moment dat de band die het gewoon is om alleen Administratie? Boekhouding? ‘Turnhout Leest’ het “Turnhout Leest is een zijn debuutalbum live zou te werken, weinig last heeft Werk achter de schermen? levenslicht. En de bib van ontmoetingsplaats waar voorstellen, ging het land in van een sociaal isolement. Organisatie? Turnhout gaat het initiatief boekenwurmen uit de lockdown. Alle optredens Of toch? ‘Stadsdichter’ ondersteunen. stadsregio Turnhout werden afgelast. Weg alle Niet echt. We zijn muzikanten Hoe is 2020 voor jou Meer nog: jij kan de volgende elkaar ontmoeten”, lezen promotie voor het album. en we willen spelen. De rest verlopen? stadsdichter zijn. we. Die boekenwurmen is bijzaak. Ik heb dit jaar ook (Foto Bart Van der Moeren) blijken intussen met geen nieuwe creatieve zielen Ik heb mijn werk volledig 236 te zijn. Zoveel leren kennen. Dat steekt. gedigitaliseerd. Dat was een WORD JIJ DE NIEUWE logistiek, communicatief en 5 kilometer, een krak in. volgelingen heeft de Heb je livestreamconcerten hele klus, zeker voor een promotioneel ondersteunen. Ikzelf heb gedichten vermomd pagina. Leeservaringen digitale dinosaurus als ik. STADSDICHTER? worden gedeeld, gespeeld? der Moeren) Van Bart (Foto Een financiële vergoeding is als parkeerboetes onder Enkele muziekstukken had ik Collectief Dichterbij gaat er niet. ruitenwissers gestoken. Nog boekennieuws Eén keer. Ik miste iets wel op papier, maar veel ervan uitgewisseld. De pagina DE MUZE LAAT op zoek naar een nieuwe Hallo Wim Paeshuyse, hoe een goeie raad: je bent er voor essentieels. Ik voelde het niet. zaten alleen in mijn hoofd. wordt beheerd door ZICH NIET stadsdichter en voor het is het Turnhoutse stads- iedereen. Blijf dus weg van Ik heb het nadien ook niet Ik heb nu twee boeken klaar: medewerkers van de VANGEN DOOR eerst gaat de bib dat initiatief dichterschap ooit ontstaan? politieke gedichten. En doseer. meer gedaan. ‘guitarworks 1 en 2’. Het derde bibliotheek en door Karl OMSTANDIGHEDEN. ondersteunen. Reden genoeg Stadsdichter ben je voor 2 In een jaar waarin je niet deel verschijnt in februari. Ik om eens met Wim Paeshuyse Als een grap. Wouter van jaar. Je hebt de tijd om je te van den Broeck. Mensen kan optreden, kan je veel verwacht dat het vijf delen te gaan praten, Turnhouts Peer onderhield een blog met laten opmerken. Probeer een met kennis van zaken. schrijven. Niet? worden. fake news over Turnhout. Boeken die een link een optimistisch werk groeien, allereerste stadsdichter en een paar keer te ‘knallen’ in plaats Daarnaast heb ik aan mijn Daarin schreef hij dat ik tot hebben met Turnhout, Nee. Ik heb dit jaar bijna niks en omgekeerd. van de juryleden die de nieuwe van tientallen gedichten te nieuwe cd gewerkt. De stadsdichter benoemd was. Vosselaar, Beerse of geschreven. Creativiteit heeft stadsdichter zullen kiezen. schrijven die hun weg naar het nummers zijn klaar. Hier Heb je als soloartiest veel De pers kreeg er lucht van publiek niet vinden. Oud-Turnhout staan een motor nodig en die motor Wie van Turnhout is of er een en daar moet ik nog wat last gehad van het corona- en nam het bericht over. Ik centraal. Ze kunnen is stilgevallen.” duidelijke band mee heeft, kan Ben je blij met de erkenning CREATIVITEIT bijschaven. Ik hoop dat ik snel isolement? heb het spelletje dan maar over de streek gaan, Hoe doet je kleinschalige de studio in kan om ze op te stadsdichter worden. Stuur en de steun van de bib? HEEFT EEN MOTOR Verveling is mij vreemd. Zelfs meegespeeld. Na een tijd door een streekgenoot cassettelabel ‘Gazer Tapes’ nemen. voor 1 maart een motivatiebrief Zeker, al zie ik ook een NODIG EN DIE MOTOR als ik niks doe, verveel ik mij begon het echt te leven en geschreven zijn of hier het? en drie gedichten naar mogelijk nadeel: nu de titel IS STILGEVALLEN. De saudade en de niet. Ik hou van verstilling. kreeg ik optredens. De titel uitgegeven zijn. Maar stadsdichterturnhout@gmail. semi-officieel wordt, dreigt die Relatief goed. De weemoedigheid zijn nooit ver Dat dankzij corona de zorgt voor geloofwaardigheid. ergens is er een link. com. De nieuwe stadsdichter zijn punkkarakter te verliezen. kleinschaligheid is een weg in jouw muziek. Je zou moderne tijd niet meer even Ik word er nu soms nog op Of zoals de beheerders wordt bekendgemaakt op het Al blijft het initiatief wel bij Was dat meteen het diepte- voordeel. Veel Turnhoutenaren kunnen zeggen dat ze goed snel kan razen als anders, raakt aangesproken. Het blijft dus het zelf omschrijven: openingsfeest van Bibliotheek Collectief Dichterbij liggen punt van 2020 voor jou? kopen lokaal. Ook muziek. Ik gedijt in deze tijden. Kan de mij niet. Als muzikant heb ik wel hangen. “Het opzet is simpel: een & Archief in mei 2021. en moet de stadsdichter niet word die steun goed gewaar. crisis een inspiratiebron zijn die extra prikkels niet nodig. Welk advies zou jij een tapijt van boeken met Het was in elk geval een Van de stadsdichter wordt goedgekeurd worden door het Ik kan mijn bestellingen voor jou? Als mens wel. Ik mis het stadsdichter meegeven? een Turnhoutse link.” mokerslag. Het enige wat we verwacht dat hij … euh … schepencollege, zoals dat in coronaproof aan huis blijven uitgaan met vrienden en het nog konden doen, was dat De muze laat zich niet vangen stadsgedichten schrijft en dat Laat je opmerken op een Geel en Hoogstraten het geval leveren. Ik hoef er ook niet van spelletje schaak op café of in album online promoten. Veel door omstandigheden. hij die op een creatieve manier originele manier. Tom is. Dat de bib de acties van de te leven. Dat scheelt. de club. mensen hebben ons gesteund Ze is onvoorspelbaar en toont in de stad. De bib kan Driesen was daar, met zijn dichter zal ondersteunen, is en de plaat gekocht, maar het https://gazertapes.bandcamp.com paradoxaal. Uit miserie kan www.philipvlemmings.com en wil hem of haar daarbij ‘stoepgedicht’ van wel een groot voordeel.

4 5 INTERVIEW

CORONAMAATREGELEN IN DE GEVANGENIS filmvoorstellingen… Ook dat dat betreft, is het bij jullie niet probeert men goed te maken, anders dan bij ons. bijvoorbeeld door tv-kijken gratis te maken. Anders kost Tot slot. Er is de laatste weken dat 19 euro per maand. veel te doen over de vaccins EEN die eraan zitten te komen. Mis je door de geschrapte Zorgt dat in de gevangenis groepsactiviteiten het contact voor enig optimisme? met de medegevangenen? Over de vaccins zijn ook GEDETINEERDE Nee, daar zit het probleem niet. hier de meningen verdeeld. Dankzij de wandelingen zien Sommigen kunnen er niet op we mekaar immers twee tot drie wachten, anderen zijn geen fan keer per dag. Het erge is dat die en staan liever achter in de rij. In het centrum van TurnhoutGETUIGT ligt een eiland. Een bewoond eiland; er leven groepsactiviteiten de dagelijkse bijna 300 mensen. Het eiland wordt niet omgeven door water, maar door hoge muren. sleur en de eentonigheid Zonder cynisch te willen Die zijn, zo is al gebleken, niet in staat om corona buiten te houden. De gevangenis doorbraken. Corona zorgt zijn: de gedetineerden zullen van Turnhout kende zijn deel van de corona-ellende, al bleef de schade wel beperkt: ervoor dat het leven hier nog ook niet vooraan in de rij vijf coronagevallen in de eerste golf, twee in de afgelopen maanden. saaier wordt dan het al was. staan als er gevaccineerd Zit de schrik erin bij de gedetineerden? Welke extra maatregelen krijgen ze opgelegd wordt. Eerst komen de en hoe moeilijk hebben ze het daarmee? We vroegen het aan Willem (50), Kan je begrip opbrengen bewoners en het personeel die in Turnhout zijn celstraf uitzit. (Foto Peter Gevers) voor die maatregelen? van de woonzorgcentra aan Voor de meeste wel, voor de beurt, dan de 65-plussers, sommige niet. Een tijdlang daarna de groep 45- tot Willem zit al 2,5 jaar in ervoor om te werken. Ik draag geïnterneerden die zelden anders dan buiten. Ik vind sowieso een verhoogd risico Welke maatregelen raken de mochten er wel Belgen op 65-jarigen met letsels of hechtenis in Turnhout. Hij de koffie en de maaltijden of nooit bezoek krijgen. Zij die mondmaskerplicht een met zich mee. Het laatste wat gevangenen het meest? bezoek komen, maar geen aandoeningen, gevolgd maakte de strafinrichting dus rond en tussendoor doe ik hebben er geen baat bij dat er goeie zaak. Als je het niet voor je wil, is dat het virus zich hier Dat zal voor iedereen buitenlanders die in een rode door personen die essentiële al mee in pre-coronatijden poetswerk. Dat maakt dat ik op dat vlak een versoepeling jezelf doet, doe het dan om de gaat verspreiden. anders zijn. Ik heb het zone wonen. Terwijl er in functies uitoefenen, andere en zag er sinds maart minder in mijn cel zit dan komt. Zij verliezen alleen een anderen te beschermen. Ik moet zeggen dat er goed en moeilijk met het bezoek dat heel Europa geen land nog risicopatiënten en uiteindelijk 2020 coronamaatregelen de meeste gevangenen. Veel wandeling van een uur. Al blijft de grootste risicofactor kordaat opgetreden is bij de tijdelijk opgeschort werd. donkerder rood was dan de rest van de bevolking. Over verstrengen en versoepelen, gedetineerden werken niet. natuurlijk het personeel. No vorige besmettingen. De vijf Het ongestoord bezoek is België. Dat begrijp ik dan niet. gevangenissen geen woord. net zoals we dat ook buiten Zij zitten 21 of 22 uur per Tot 22 uur per dag in de cel, offense, maar dat is gewoon zieken die er in maart waren, nog steeds verboden, wat Ook het algemene verbod Ik weet zelf ook nog niet de gevangenismuren hebben dag in de cel, afhankelijk zei je? Hoe ziet een cel eruit? zo. Het bezoekrecht werd werden meteen afgevoerd naar vanzelfsprekend ook een op ‘ongestoord bezoek’ vind wanneer wij aan de beurt zijn. gezien. “Alleen kan je hier niet van het aantal wandelingen. Een cel is 2,5 op 4 meter wekenlang opgeschort en Brugge. Het virus heeft geen drama is. Het is van februari ik te ingrijpend. Volgens mij Maar nergens leven er nog altijd van een versoepeling Op dit ogenblik zijn dat drie groot. Standaard staat er de penitentiaire verloven voet aan de grond gekregen. geleden dat ik mijn vrouw nog had dat wel moeten kunnen, meer mensen samen in een of een verstrenging spreken. wandelingen van een uur. een bureautje, een kast, een ingetrokken. Als het virus heb kunnen vastpakken. Dat onder strikte voorwaarden. nog kleinere ruimte dan in Vaak is het binnen deze muren, Dat wordt volgende week bed, een toilet, een wasbak de gevangenis in komt, kan hakt erin, moet ik zeggen. De Bijvoorbeeld dat de gevangene een gevangenis. Daar zou men om praktische redenen, een teruggeschroefd naar twee. een tv en een frigo in. In de het bijna alleen van een directie compenseert dat wel na een ongestoord bezoek toch rekening mee moeten kwestie van geven en nemen. In ruil mogen we opnieuw meeste gevallen zitten er twee personeelslid komen dat HET IS VAN door ons de mogelijkheid te verplicht tien dagen in houden. Ik zeg niet dat we Enerzijds geeft men er een bezoek ontvangen, volgens personen in een cel. Ik heb een besmet is. FEBRUARI geven te videobellen, 20 of quarantaine gaat. Ik zou het er eerst aan de beurt moeten dagelijks wandeling van een uur alle maatregelen en achter cel voor mezelf. 40 minuten per week. Goed met plezier voor over hebben. komen. Dat woonzorgcentra GELEDEN bij, maar anderzijds wordt het plexiglas. In maart waren er in bedoeld en ik apprecieer de Maar dat blijkt om praktische voorgaan, is logisch. Maar we DAT IK bezoek dan opgeschort. Het Moet je een mondmasker Turnhout vijf gevangenen geste. Maar het is natuurlijk redenen niet haalbaar, want hoeven ook niet de laatsten te personeel moet immers alles in Vind je dat dragen? besmet. Heeft dat voor MIJN VROUW niet hetzelfde. daar heb je dan weer voldoende zijn. De gevangenis is al een goede banen kunnen leiden.” een goede zaak? Niet als je in je cel zit, maar paniek gezorgd? NOG HEB Daar komt nog bij dat ook quarantainecellen voor nodig. straf op zich, hé. Het is niet Ja, voor mij persoonlijk is zodra je je cel verlaat wel. Paniek is een groot woord, KUNNEN de groepsactiviteiten tijdelijk Ach, ik heb gehoord dat er omdat we een straf uitzitten Hoe ziet een gewone dag er het zeker een goeie zaak. Ik maar we zijn er wel VASTPAKKEN. opgeschort zijn. De fitness is ook buiten deze muren al wel dat we nog eens extra gestraft voor jou uit? kan eindelijk mijn vrouw Hoe gaan jullie daarmee om? voortdurend mee bezig. We DAT HAKT dicht, er is geen bingoavond, maatregelen genomen zijn die moeten worden. Dat schijnt Ik vul mijn dagen anders weer zien. Maar er zijn Er zijn voor- en tegenstanders. leven met veel mensen op ERIN. er worden geen crea’s niet veel zin hebben, of die niet iedereen altijd even goed in dan vele anderen. Ik kies ook veel gedetineerden of Wat dat betreft, is het hier niet een kleine ruimte. Dat brengt georganiseerd, er zijn geen beter zouden kunnen. Wat te begrijpen.

6 7 BINKEN IN ‘T KORT

TURNHOUT door Ortwyn Arts DINAMO

T ussen 2019 en 2020 zit een groot verschil KIJKT VOORUIT

U it voorzorg, en solidariteit, zijn onze straten stil Op de digitale kanalen van DINAMO worden mensen R uimte laten tussen mensen, is nu onze grootste kracht gevraagd wat ze gaan doen als hun deur - symbolisch - weer N ooit heeft iets ons zo ver, maar ook zo dicht bij elkaar gebracht open mag. Een leuk initiatief. De toffe getuigenissen H ouden van is nu elkaar los willen laten, elkaar vermijden van mensen die hoopvol vooruitkijken naar betere O ok al zien we elkaar zo graag, het moet in deze tijden tijden zijn een hart onder U it respect voor al de mensen die voor ons zorgen de riem. Zin om eens wat deugddoende boodschappen DRUK JE EIGEN EXCLUSIEVE KAARTJE T urnhout doet dit alles voor een coronaloze morgen te lezen? Surf naar de website van DINAMO en lees onder Genoeg gewandeld? Genoeg gezelschapsspelletjes gespeeld? Dan hebben we hier nog andere het bericht van Arjan: een gouden tip voor een originele gezinsactiviteit: druk in het Speelkaartenmuseum je “2020 was voor mij het jaar eigen exclusieve kaart! De workshop loopt tijdens de kerstvakantie en is per gezinsbubbel van ‘de sloef’. Ik hoop dat te volgen, voor de prijs van een museumbezoek. Gezinsleden mogen kaartjes op steen ik snel een warme koffie kan drukken. Dat levert volstrekt unieke kaarten op, want van elke tekening kan maar één gaan drinken op iets anders afdruk genomen worden. Je kan nog inschrijven voor workshops op 29 en 30 december en 3 januari, naar keuze DE dan mijn sloeven. Houd nog VLIEGENDE even vol! Ik voorspel dat om 13u, 14u of 15u. Info en inschrijvingen: 014 41 56 21 of [email protected]. MIEREN 2021 een topjaar wordt.” De schorten van het museum zijn wegens COVID-maatregelen tijdelijk niet beschikbaar. Trek dus niet je zondagse pak aan! De workshop is een onderdeel van de ‘De vliegende mieren’ is de groepsnaam » www.dinamo.be expo rond lithografie ‘Meester-Leerling’. Als je wil en je laat dat bij je inschrijving weten, van enkele gezworen kameraden die kan je de workshop koppelen aan een expobezoek. veel gemeen hebben. Rein, Tuur, Teo, Bas, Broos, Ruben en Teun zitten samen in het derde leerjaar van Freinetschool ‘De Regenboog’ en EEN MONDMASKER ze zijn ook allemaal lid van scoutsgroep IS GEEN Sint-Frans. Maar daarnaast voeren ze op donderdagvoormiddag als GRONDMASKER ‘vliegende mieren’ onderhouds- en Mondmaskers en hand- andere werken uit in reservaat schoenen zijn restafval en horen Winkelsbroek. Maaisel wegkruien of dus thuis in de grijze container. een illegaal kotje slopen: daar draait Niet iedereen neem het daar deze bende zijn hand niet voor om. even nauw mee. Er zitten steeds meer mondmaskers bij het Ga je, net zoals vele anderen zwerfvuil. Er zit plastic in een tijdens de coronacrisis, wandelen in mondmasker, en dat wordt Winkelsbroek? Geniet dan van de nooit helemaal afgebroken. waardoor ze als voedsel je mondmasker bij tot je thuis natuurpracht en weet dat de vliegende Als het in de zee terechtkomt, beschouwd worden door bent en gooi het daar bij het mieren daar mee zorg voor dragen. is er nog een bijkomend enkele vissoorten, zoals restafval. Anders riskeer je (ZONDER WOORDEN) probleem: mondmaskers bijvoorbeeld tonijn. dat het over afzienbare tijd op Foto Astrid Thielemans zweven er rond als kwallen, De boodschap is simpel: hou je bord terechtkomt.

8 9 BEELDVERHAAL

BEELDEN SPREKEN We vroegen fotograaf Peter Gevers om Hertelijk Turnhout te vereeuwigen. Geen teksten, enkel foto’s. De beelden spreken voor zich.

10 11 BINKEN INTERVIEW IN ‘T KORT

ACADEMIES LICHT IS LEUK HISTORICUS SAM VAN CLEMEN ZETTEN ZICHZELF IN DE VITRINE Hertelijk Turnhout wil de stad er zo gezellig mogelijk laten IS CHRONIQUEUR uitzien. Veel volwassenen én kinderen helpen daaraan mee. De Turnhoutse academies Saar en Juul Verhoeven staken de handen uit de mouwen VAN DE CORONACRISIS voor Muziek, Woord en en trokken de straat op. Ze bezorgden huis-aan-huis deze Dans én voor Schone boodschap: “We willen graag iedereen wat opvrolijken. Geschiedkundige Sam Van Clemen is al sinds maart bezig Kunsten creëren aan Daarom hadden we het idee om onze straat te versieren met een ‘Dagboek van de coronacrisis’ aan te leggen. “Het is een de ramen van hun lichtjes of kaarsen. Als je dan ‘s avonds buiten komt, dan digitaal dagboek dat nu al 300 bladzijden telt. Het eerste deel Cultuurcafé een gezellige geeft dat een leuk gevoel aan iedereen. Doen jullie mee?” is al overgedragen aan het Stadsarchief, het tweede krijgen ze kerstsfeer. Om het gemis in januari en het derde in de loop van 2021.” aan kerstconcerten en livevoorstellingen op te vangen, worden “De coronacrisis is bijzonder op de wand van het én belangrijk”, zegt Van academiegebouw aan EEN LICHTHART Clemen. “Een mijlpaal in het P.J. Brepolsplein de geschiedenis. Dat besefte filmpjes geprojecteerd van Donkere tijden zijn het, ik meteen, bij de lockdown musicerende, dansende zowel letterlijk als figuurlijk. in maart. Als historicus ken en acterende leerlingen. Dus lichtpuntjes zijn meer ik bovendien het belang van Daarnaast worden werkjes dan welkom. Heel wat dagboeken uit zulke periodes. tentoongesteld die gemeenten en buurten roepen Denk maar aan ‘De Duitschers leerlingen van de SASK op om lichtjes te hangen. in de Kempen’ van Eugeen maakten. Loop er zeker Jakke knutselde het lichthart Waterschoot, over ’14-’18. eens langs! op de foto in mekaar, met Dat is mijn rechtstreekse ijzerdraad, een lichtjesslinger inspiratiebron geweest.” op batterijen, een houten plaatje en de sticker van Nu het woord oorlog toch ‘T GEBURT ‘hart boven hard’. Het al gevallen is: deze periode TOONT ZICH pronkt nu aan het raam van wordt vaak met een oorlog Ik denk dat het tijdvak dat Ook Seuzzie heb ik een plaats Samenlevingsopbouw / vergeleken. Hoe denk jij daar in 1914 begon met de Eerste gegeven. Ik neem ook foto’s. Net als iedereen heeft ook T’ANtWOORD als historicus over? Wereldoorlog nu, na 106 jaar, Wat relevant en interessant is ’t Geburt, het buurthuis in de Otterstraat. voorbij is. Er begint een nieuw en wat niet, zal de toekomst van en voor de bewoners (Carola Van Hove) Er zijn veel gelijkenissen. tijdvak. De vorige generaties uitwijzen. Daarom verzamel van de Merodelei en Wellicht zelfs nog meer dan maakten een wereldoorlog ik zo breed mogelijk. enkele aanpalende je denkt. De mensen zijn mee, wij COVID-19. Voorlopig is er alleen een straten, alternatieven bang, er is een avondklok, digitale versie. De bedoeling moeten verzinnen voor de grens werd afgesloten, Welke informatie hou je bij is om het later uit te printen evenementen die niet de scholen waren dicht en in je dagboek? en te laten inbinden. konden doorgaan. Het de sportcompetities werden Wie het dagboek wil lezen, ‘portrettenfeest’ waar stopgezet. In Turnhout komt er Bijna alles. De dagelijks moet nog wel even iedereen naar uitkeek, nog bij dat Blairon telkens een coronacijfers en de beslissingen geduld oefenen. Het zal moest worden afgelast. hoofdrol opeist. In oorlogstijd van de overheden, maar ook pas over 10 jaar in te Maar de projecties van als kazerne, nu als triagepost de toestand in Turnhout. Ik kijken zijn, kwestie van de portretten, beelden, en coördinatiecentrum. Maar fiets rond, ik ga kijken, ik eerst een tijdsafstand en filmpjes en verhalen uit de verschillen zijn ook groot: volg Facebookpagina’s van perspectief te creëren. de buurt zijn nu wel te er zijn geen bombardementen verenigingen en handelaars, ik Dat is belangrijk bij bekijken aan de voorzijde en vervolgingen. volg alle regionale nieuwssites. historisch onderzoek. van het Merodecenter.

12 13 INTERVIEW

‘DRUK BEZIG’ IN HET SPEELKAARTENMUSEUM Bestaat het gevaar niet dat dit drukprocedés voor wie er een tentoonstelling is voor wel meer over wil weten. ingewijden? Drukken is een Je duikt zo diep in deze expo als puur technische discipline. je zelf wil.” ‘MISSCHIEN WEL DE Alleen kenners weten welke complexe drukprocedés Wie stellen tentoon? zijn doorlopen om tot een MEEST EIGENZINNIGE eindresultaat te kopen. Leken Dennis: “We zijn trots op de zien alleen het uiteindelijke kunstenaars die we hebben object. kunnen strikken. Céline EXPO OOIT IN HET Hudréaux, Quentin Pillot

(Foto Katrien Vos) (Foto Sven: “We zorgen ervoor dat en Rebecca Rosen (l’Appât), SPEELKAARTENMUSEUM’ iedereen er wat aan heeft. We Greg Shaw, Vincent Wagnair, vertrekken effectief altijd vanuit Dennis Marien, Anneke dat eindresultaat. Dat stáát er, Caramin, Jana Vasiljević en In het Speelkaartenmuseum loopt nog tot 21 februari “We zijn apetrots dat we negen ondernemerschap vanuit Stad en het is mooi en interessant Martina Petrović.» de tentoonstelling ‘Druk bezig’. Curatoren Sven Denis jonge grafische kunstenaars Turnhout en de provincie genoeg om het te tonen. Ook en Dennis Marien zijn in hun nopjes: ‘Dit is misschien wel de de kans kunnen geven hun Antwerpen. Verantwoordelijken zonder bijhorende uitleg. Kan je hen kort voorstellen? meest eigenzinnige expo die ooit in het museum te zien was.’ werk te tonen”, zeggen Sven en van het museum vroegen me Wie niet zo geïnteresseerd is Dennis. “Voor ons heeft dat om eens na te denken over een in de technische kant van het Dennis: “Ze hebben gemeen ook een symbolische betekenis. expo. Toeval bestaat niet: net drukken, kan de expo bezoeken dat ze een bijzonder brede kijk Turnhout is de hoofdstad van op het moment dat die vraag om die objecten te bekijken hebben op grafische kunst de strip en de grafiek. Dat de kwam, stond Dennis een strip en vast te stellen wat er vandaag en dat ze, hetzij vormelijk, expo in deze stad een deel van te drukken in FABLAB 2300 – de dag op grafisch vlak hetzij technisch, graag buiten een stedelijk museum mag ook in het museum gevestigd. mogelijk is. Geloof ons: het is de lijntjes kleuren. Of toch inpalmen, is een erkenning. Hij is een duizendpoot: hij echt de moeite.” minstens die lijntjes opzoeken. Voor ons, maar vooral werkt voor het Stripmuseum in “We bouwen echter ook Daarnaast zijn het ook allemaal Sven: “Je gaat werken zien die uitdragen: stel je ook voor de kunstenaars. Brussel, maar is ook tekenaar en heel bewust een gelaagde dertigers of veertigers. Dat is je nog nooit gezien hebt in het beeldvorming over drukken Ze werken immers vaak uitgever en grafisch kunstenaar. tentoonstelling. Je hoeft geen toeval. Het zijn nog jonge museum. Soms confronterend, en druktechnieken bij. in de luwte. Hun werk is We zijn meteen aan de slag je niet te verdiepen in de kunstenaars, maar ze hebben maar altijd verrassend in de Drukwerk beantwoordt niet fantastisch, maar het is zelden, gegaan.” druktechnieken. Maar we allen al een indrukwekkend veelheid van toepassingen.” altijd aan het traditionele of zelfs nooit, commercieel. voorzien verduidelijkende parcours achter zich”. Dennis: “De expo is ook beeld dat we erover hebben. Ze bewegen zich graag in Kregen jullie carte blanche? teksten en illustraties van van belang omwille van de Het is nog altijd brandend de marge, experimenteren Het lijkt me ook een erg boodschap die we willen actueel.” veel met de verschillende Dennis: “Ja. Het Speelkaarten- internationaal gezelschap. technieken en zoeken museum verdient daarvoor DRUK BEZIG - DRUKTECHNIEKEN VAN NU voortdurend de grenzen op. een pluim. Iedereen kent het STEL JE BEELD- Dennis: “Dat is het ook. EN VOOR DE TOEKOMST Nu kunnen zij tonen dat hun Nationaal Museum van de VORMING OVER België, Canada, Frankrijk en Tot 21 februari 2021 creaties ook in een museale Speelkaart natuurlijk van de DRUKKEN EN Servië zijn vertegenwoordigd. Nationaal Museum van de Speelkaart context overeind blijven.” oude drukpersen die er op DRUK- Ze zijn ver buiten de Druivenstraat 18 - 2300 Turnhout de benedenverdieping staan. TECHNIEKEN landsgrenzen gekend, maar ze Hoe kwam de tentoonstelling www.speelkaartenmuseum.be Onze taak is te laten zien BIJ. DIE hebben wel allemaal een band tot stand? welke nieuwe technieken met België en wonen hier ook”. Di tot vr: 10-17 uur / za en zo: 11-17 uur BOODSCHAP er tegenwoordig gebruikt Gesloten op maandagen, 25-26 december 2020 WILLEN WE Sven: “Ik ben actief bij Strip kunnen worden, en tot welke Waarom is deze en 1-2 januari 2021 UITDRAGEN. Turnhout en Rock Paper fabelachtige resultaten dat kan tentoonstelling belangrijk en Reserveer je bezoek vooraf per mail of telefoon! Pencil, een project rond creatief leiden.” moet je ze bezocht hebben?

14 15 REPORTAGE PAUL VAN HEES

Ils Van Bouwel, brugfiguur senioren: netwerk hadden. Een netwerk zegt natuurlijk nog niet alles. “BINKEN ZORGEN VOOR ’t Is niet omdat je nog veel familie hebt, dat je op een ander vlak geen problemen MEKAAR. DAT IS GEEN SLOGAN. kunt hebben. Uit de lijst van 3.000 mensen filterden we ZE DOEN HET ECHT.” er 250 die we van dichterbij wilden volgen. Dat is wat we Sinds 1 oktober is Ils nu doen. We bellen die mensen Van Bouwel in dienst als opnieuw op. Doordat het er ‘brugfiguur senioren’ bij het veel minder zijn dan de vorige Welzijnsonthaal. Zij moet keer, kunnen we nu meer tijd de brug leggen tussen de uittrekken per gesprek.” senioren en de vele diensten die er bestaan om senioren BRUGFIGUUR te helpen. In coronatijden is ze ook druk in de weer in IS NODIG het callcenter van de Stad. De vele telefoongesprekken Honderden senioren worden leren Ils dat het relatief goed opgebeld om te vragen of het gaat met de Turnhoutse goed gaat met hen, en of ze 70-plussers. “Ik stel vast hulp kunnen gebruiken. dat Binken voor mekaar “Het is een nuttige job die me zorgen. Dat is geen slogan. erg veel voldoening schenkt”, Ze doen het echt. Buren zegt Ils. houden een oogje in het zeil, bejaarden bellen mekaar op en De job van ‘brugfiguur onderhouden hun contacten. senioren’ is niet Dat doet me veel plezier. coronagerelateerd. Ook Toch merk ik ook dat er een zonder COVID-crisis zou brugfiguur nodig is. Als er Turnhout die functie in het problemen zijn, vinden mensen leven geroepen hebben. Ze niet altijd de kortste weg naar kadert immers in een Europees de andere op mobiliteit, SENIOREN BELLEN hulp.” project, ‘I2I’, dat meer contact nog een andere op en verbinding wil zorgen. vrijetijdsbesteding of op Zolang corona in het land Met vragen over Elke Europese partner mag psychologische hulpverlening. is, spendeert Ils Van Bouwel ondersteuning voor senioren, dat op zijn manier invullen. En wie jong is en handig met veel uren in het callcenter kan u bij Ils terecht op het Turnhout heeft onder andere een computer, googelt zich van de Stad. “Tijdens de nummer 014 47 11 12 of een focus gelegd op de wel een weg naar de juiste eerste golf werd er al een via het Welzijnsonthaal senioren. dienst. Maar voor veel 70- en seniorenbelronde gedaan”, 014 47 11 00 (info@ 80-plussers is dat al een stuk weet Ils. “Toen werden welzijnsonthaal.be). HET BOS EN moeilijker. Mijn taak is de ongeveer 3.000 senioren Indien nodig kan u met verbinding tussen de senioren opgebeld. We vroegen hen Ils afspreken om een DE BOMEN en de diensten beter te maken. naar hun situatie, naar hun huisbezoek in te plannen. “Er zijn veel diensten ter We willen dat ook meten. gezondheid en hun contacten. ondersteuning van senioren”, We hebben in kaart gebracht De gesprekken leerden ons dat zegt Ils. “De ene legt zich toe hoe goed de senioren de weg driekwart van de senioren oké op maaltijdbezorging, naar die diensten vinden. waren en dat ze nog een goed

16 17 NUTTIGE NUMMERS

JE STAAT ER NIET ALLEEN VOOR Ondervind je moeilijkheden? Praktische, emotionele, sociale problemen? Bij veel diensten kan je terecht voor hulp. We geven een beknopt overzicht, Stress? Last van zwaarmoedigheid? Weet dat je er niet alleen voor staat. dat je ook op www.turnhout.be/goed-in-ons-vel kan terugvinden.

KINDEREN EN JONGEREN

ALGEMEEN PRAKTISCHE PSYCHOSOCIALE 1712 (bij vragen over geweld) en de ONDERSTEUNING PROBLEMEN, NOOD zelfmoordlijn zijn er ook voor kinderen WELZIJNSONTHAAL en jongeren. Specifiek voor hen zijn AAN EEN BABBEL, DIENSTENCENTRA volgende hulplijnen ook nog beschikbaar. GEZINSCONCFLICTEN

ZELFMOORDLIJN

CAW Dag en nacht kan je het noodnummer van TEJO de zelfmoordlijn bellen. Ook chatten is JONGEREN ADVIES CENTRUM Het Welzijnsonthaal is de plaats waar Corona hakt er bij iedereen in. Voel mogelijk. Tejo is er voor jongeren tussen 10 en je met al je vragen terechtkunt: wonen, De dienstencentra van Zorggroep Orion je je eenzaam, angstig, of onzeker? • 1813 (bellen is anoniem en gratis. Het JAC is er voor jongeren tussen 20 jaar. Wanneer je het niet meer ziet zorg, mobiliteit, relaties, vrije tijd, school, kunnen je verder helpen wanneer je Zie je het even niet meer zitten? Je 24/24 en 7/7) 12 en 25. Voel je je niet zo goed in je vel? zitten, of er iets is dat je verdrietig, boos opvoeding, financieel. Alle gesprekken zijn ondersteuning aan huis wilt, bijvoorbeeld kan chatten, mailen of bellen met het • www.zelfmoordlijn1813.be Problemen thuis? Op zoek naar je eigen of bang maakt, dan kan je bij Tejo terecht. vertrouwelijk en persoonlijk. om boodschappen te doen of maaltijden volwassenenonthaal van het CAW. (chatten: elke dag van 18.30 tot 22u) stek? Vragen over seks? Slachtoffer van Je krijgt een tiental sessies met een vaste • 014 47 11 00 aan huis te laten leveren, of zelfs voor een • 0800 13 500 (ma-vr van 9 tot 17u) geweld of misbruik? Vragen over drugs? professionele therapeut waar je wekelijks (ma-vr: 9-12u en 13-17u) gewone babbel. • www.caw.be/contacteer-ons Of over pesten? Examenstress? Je kunt bij of tweewekelijks mee afspreekt. • info@welzijnsonthaal • De Schoor – 014 28 40 72 (mailen en chatten) het JAC terecht met elke vraag. TEJO Kempen-Turnhout ontvangt • Albert Van Dijck – 014 28 40 70 • 0475 97 77 62 jongeren enkel op afspraak. • De Meerloop – 014 28 40 71 • [email protected] • www.tejo.be/tejo-kempen-turnhout INFORMATIE OVER www.caw.be/jac/contacteer-ons/ • Herentalsstraat 55 in 2300 Turnhout (chatten) • [email protected] HET CORONAVIRUS DIENSTEN VRAGEN OVER GEWELD MAATSCHAPPELIJK WERK TELE-ONTHAAL • 0496 87 60 06 Openingsuren: Alle info over het coronavirus en de 1712 is een professionele hulplijn voor VAN DE ZIEKENFONDSEN Op elk moment van de dag of de nacht • wo 13-17u, do 16-18u, za 10-12u huidige maatregelen vind je op elke burger die vragen heeft over geweld, vind je bij Tele-Onthaal een luisterend misbruik en kindermishandeling. Ervaren Ook tijdens schoolvakanties • www.info-coronavirus.be Praktische problemen of vragen over je oor. Iemand die mee nadenkt en mee naar hulpverleners staan je bij en geven je • [email protected] lichamelijke of geestelijke gezondheid kan AWEL oplossingen zoekt. Praten is de eerste stap. informatie en advies of verwijzen je • 0800 14 689 je melden bij de dienst maatschappelijk • 106 (= telefoon, 24 op 24 en 7 op 7) door naar verdere hulp. Deze hulplijn Lokale info vind je op de website werk (DMW) van jouw ziekenfonds. Kinderen en jongeren kunnen bij Awel • www.tele-onthaal.be is er zowel voor volwassenen als voor praten over alles wat hen bezighoudt. van de Stad: (chat elke avond van 18 tot 23u, • www.turnhout.be/coronavirus min 18-jarigen. Bellen is anoniem en gratis. Awel heeft ook en wo en zo: van 15 tot 23u) • 1712 een forum waar je met leeftijdsgenoten in (gratis, van ma tot vr van 9 tot 18u) contact kunt komen. • www.1712.be • 102 (chatten van ma t.e.m. do (= telefoon, ma-za van 14 tot 22u) van 13 tot 20u) • [email protected] • www.awel.be (chat, ma-vr van 18 tot 22u

18 19 SPRING FEVER - BOB ROES