concept, 14 september 2010

Welstandsnota Koers Op Kwaliteit

Opdrachtgever: Gemeente Emmen 2010

Koers op Kwaliteit 3

inhoud

Leeswijzer 4

Inleiding 5

1 Welstandsbeleid 6 2 Geen welstandscriteria 7 3 Basis welstand 8 3.1 Specifieke criteria 10 3.1.1 Wegdorpen 11 3.1.2 Esdorpen 13 3.1.3 Veendorpen en linten 15 3.1.4 Agrarische bebouwing 18 3.1.5 Randen van Bedrijventerreinen en Recreatiegebieden 18 3.1.6 Ensembles 19 4 Uitgebreide welstand 23 4.1 Specifieke criteria 21 4.1.1 Ensembles 23 4.1.2 Beschermde dorpsgezichten 26 4.1.3 Monumenten 28 5 Vrijwillige welstand 29 6 Ontwikkelingsgebieden met specifieke welstand, beeldkwaliteitplannen 30 7 De trendsetter en de trendvolgers 31 8 Reclame 8.1 Reclame aan winkels 33 8.2 Reclame aan woningen 33 8.3 Reclame aan bedrijfs-, kantoorpanden of aan panden met een bijzondere bestemming 34 9 GSM -masten 34 10 Welstandscriteria bij excessen 35 11 Begrippenlijst 36 Bijlage: – lijst met alle Rijks- Provinciale en Gemeentelijke monumenten 42 4 Welstandsnota Emmen

Leeswijzer

Het nieuwe welstandsbeleid wordt u aangeboden in De secretaris van de welstandscommissie heeft de twee delen: bevoegdheid van de welstandscommissie om kleinere bouwplannen goed te keuren, maar kan ze ook afkeu- 1 De aanbiedingsnota ren indien de afwijkingen met het beleid zeer duidelijk Deze geeft in het kort de doelstellingen en de en helder zijn. De indiener kan dan wel verzoeken om uitgangspunten weer voor het nieuwe beleid. Zij gaat het bouwplan toch aan de commissie voor te leggen. in op de verschillende kwaliteitsniveaus voor het Bouwaanvragen, welke van enige importantie zijn en welstandsbeleid en geeft de stimulansen welke in het een grote impact op de omgeving hebben of waarover nieuwe welstandsbeleid opgenomen zijn, weer. bij de secretaris twijfels bestaan, worden aan de com- De aanbiedingsnota geeft ook de belangrijkste verschil- missie voorgelegd. Bouwplannen, welke mogelijk een len aan van het huidige welstandsbeleid ten opzichte trendsettende werking hebben, worden altijd aan de van het voorliggende nieuwe welstandsbeleid. commissie voorgelegd.

2 De welstandsnota In Emmen worden twee welstandsregimes In deze nota wordt het welstandsbeleid, gericht op de onderscheiden: gebruiker, weergegeven. 1 gebieden met een basis welstand, verreweg het grootste deel van Emmen. De organisatie 2 gebieden met uitgebreide welstand. Na het vaststellen door de Raad van het welstands­ Emmen kent ook enkele gebieden, waarvoor bij een beleid zal het nieuwe welstandsbeleid ingevoerd bouwaanvraag geen welstandstoetsing nodig is. worden in de gemeentelijke organisatie. Om te weten in welk gebied uw aanvraag ligt, raadpleegt u de kaart met de welstandsniveaus welke Deze welstandsnota bevat de criteria waaraan in deze nota opgenomen is. In de legenda van de kaart bouwplannen in Emmen moeten voldoen om het zijn alle gebieden zonder welstandscriteria (bij een predikaat "voldoet aan redelijke eisen van welstand" bouwaanvraag) benoemd. te kunnen krijgen. Dit predikaat is nodig om voor het betreffende bouwplan een bouwvergunning Bouwplannen, waarvoor naast een bouwvergunning (­omgevingsvergunning) af te kunnen geven. ook een monumentenvergunning (omgevings­ Om snel een weg te vinden in de welstandsnota zijn de vergunning) is vereist, worden in een samengestelde volgende aspecten van belang: welstands-monumentencommissie behandeld.

Reguliere bouwvergunningen In het verslag en advies van deze samengestelde com- (omgevingsvergunning) missie worden de argumenten die tot het advies geleid Als uw bouwplan vergunningplichtig is, moet dit ook hebben benoemd en de basis van de beoordeling, het voldoen aan de welstandscriteria en de gebiedsgerichte zij de welstandsnota dan wel de monumentenveror- criteria voor het gebied waar u wilt bouwen. Deze dening wordt duidelijk vermeld. Dit, om bij beroeps­ bouwaanvragen worden getoetst aan het welstands­ procedures voldoende duidelijkheid te verschaffen. beleid voor het gebied, waarin het bouwplan ligt. De commissie adviseert aan het college van B en W. Koers op Kwaliteit 5

Inleiding

De gemeente Emmen, gelegen op de grens van Aandacht voor ruimtelijke kwaliteit zand- en veengronden, heeft haar wortels op de Het bestemmingsplan en de welstandsnota zorgen Hondsrug en is verder ontwikkeld in het veenkoloniale samen voor het waarborgen van de ruimtelijke kwali- gebied. Emmen bezit een groot buitengebied waarin teit. Het bestemmingsplan geeft daarbij alle partijen zowel zand- als veendorpen liggen, elk met een eigen duidelijkheid over wat, hoeveel en waar er gebouwd dorpsgezicht. mag worden, het welstandsbeleid geeft aan hóe er De stad Emmen is van oorsprong een esdorp en is gebouwd mag worden. grotendeels ontwikkeld na de Tweede Wereldoorlog De rol van het welstandsbeleid is het ondersteunen als “open groene stad” met de (eerste) woonerven en en begeleiden van de vormgevers en initiatiefnemers brinken. De (cultuur) historie en stedenbouwkundige van de bebouwde omgeving met randvoorwaarden en onderlegger liggen aan de basis van de huidige richtlijnen. Met als doel het bewaken en bevorderen ruimtelijke kwaliteit en vormen de opmaat voor het van de ruimtelijke kwaliteit. toekomstige beleid en kwaliteit.

welstandniveaus gemeente Emmen

71

16 44 Nieuw-Weerdinge

44

30

44 Roswinkel

23 72 Weerdinge 38

7 Emmer- 40 Compascuum 11 89 17 24 40 10 46 18 70 83 47 84 Emmen 25 56 91 85 93 54 40 40 12 58 51 87 26 92 53 67 73

36 55

31 39 74

63 65 Barger- Compascuum 61 19 66 28 62 94 37 Nieuw- 64 Dordrecht 52 32 20 39 68 13 77 14 43

775 4 43 Zwartemeer Klazienaveen 27 50 43 76 5 21 6 82 3 43 Nieuw- Erica Amsterdam 78 29 57 43 42 Veenoord 41 43

22 1

41 41 Zandpol

2 79 41 geen welstand 8 bedrijventerrein Weiteveen woonwagencentrum 45 9 recreatieterrein 59 45 basis welstand 45 Schoonebeek basis welstand 34 wegdorp 33 esdorp 15 60 Nieuw-Schoonebeek veendorp en lint 81 35 80 bijzondere ensembles beeldkwaliteitsplan 35 BKP uitgebreide welstand uitgebreide welstand bijzondere ensembles 6 Welstandsnota Emmen

1 Welstandsbeleid

Art. 12 en 12a van de Woningwet vormen de juridische Deze randen zijn uitermate belangrijk en hier zal basis van het welstandsbeleid. De raad dient een wel- getoetst worden op goede kwaliteit. Het landelijke standsnota met toetsingscriteria vast te stellen. Daarbij gebied heeft grote zichtafstanden. Hoe groter de afstand, kan acht worden geslagen op de volgende onderwerpen: des te minder zijn details waarneembaar en zal er meer –– de aanvaardbaarheid van het ontwerp in relatie getoetst worden op algehele uitstraling van wat je vanaf tot de karakteristiek van de reeds aanwezige grote afstand nog waarneemt. De gevels welke vanaf de bebouwing, de openbare ruimte dan wel de straatzijde op korte afstand waarneembaar zijn, zijn dus stedenbouwkundige of landschappelijke context; ook weer veel belangrijker in detail. De binnenterreinen –– massa, structuur, maat en schaal, detaillering, van industrieterreinen en recreatiegebieden zijn niet materiaalkeuze en kleurstelling; aan een welstandstoets onderhevig. Deze zijn op de –– samenhang in het bouwwerk voor wat betreft de welstandskaart aangegeven. Voor deze binnengebieden onderlinge relatie tussen de samenhangende delen is echter wel vrijwillige welstand mogelijk. daarvan. Hardheidscriterium Ruimtelijk kwaliteitsbeleid: Vernieuwende en afwijkende architectuur in gebieden de plaats van het welstandsbeleid met basis welstand wordt gestimuleerd maar wordt dan Het toetsen van bouwplannen van burgers en bedrijfs- wel getoetst aan de criteria voor uitgebreide welstand.. leven aan "redelijke eisen van welstand" door de lokale Het bouwplan moet dan ook van een bijzondere overheid wordt door sommigen gezien als onnodige schoonheid zijn die een vernieuwende kwaliteit toe- bemoeizucht. Over het algemeen wordt het echter voegt als het af wijkt van de basis welstandsregels. Het geaccepteerd dat de gemeente waakt over de openbare is immers redelijk dat er hogere eisen worden gesteld ruimte, die nu eenmaal in belangrijke mate wordt aan de zeggingskracht en het architectonische vakman- vormgegeven door private bouwwerken. "De buitenkant schap naarmate een bouwwerk zich sterker van zijn van het gebouw is immers de binnenkant van de stad." omgeving onderscheidt. In de gebieden met uitgebreide Toezicht op de kwaliteit van bouwwerken geeft de bur- welstand kan de welstandscommissie ook afwijken van ger de zekerheid, dat de in zijn omgeving te realiseren de uitgebreide welstandscriteria indien zij van oordeel bouwwerken van voldoende architectonische kwaliteit is, dat de kwaliteit van het ontwerp uitsteekt boven de zullen zijn. In deze is vooral de relatie tussen het welstands­criteria en het ontwerp ook zorgt voor een bestemmingsplan en het welstandsbeleid van belang. sterke kwaliteitsverbetering van de omgeving. Het bestemmingsplan regelt onder meer de functie en het ruimtebeslag van bouwwerken voor zover dat Het welstandsbeleid in twee categorieën nodig is voor een goede ruimtelijke ordening. Het Een van de uitgangspunten voor het samenstellen welstandsbeleid zorgt voor voldoende kwaliteit van de van deze welstandsnota is de vereenvoudiging van de te realiseren bebouwing. regelgeving en alleen regels stellen waar dit nodig is. Dit heeft er toe geleid dat er naast gebieden waar geen Zicht is plicht welstandscriteria van toepassing zijn, slechts twee Zicht is Plicht is voor deze welstandsnota dan ook categorieën voor welstand zijn, te weten: dé belangrijkste drijfveer. Zicht is plicht duidt op –– de basis welstand en de verantwoordelijkheid die eenieder heeft voor de –– de uitgebreide welstand uitstraling van het bouwwerk naar de omgeving en dus voor de kwaliteit van het bouwwerk. De planindiener Het hanteren van alleen deze indeling zou echter de dient rekening te houden met die gewenste kwaliteit. gewenste kwaliteit van specifieke gebiedseigen bebou- Immers, een goede kwaliteit van de in de omgeving wing en bijzondere ensembles onvoldoende ondersteu- liggende panden is voor ieders belang, zowel visueel als nen. Daarom zijn aanvullend op het welstandsgebied economisch. De criteria voor deze gewenste kwaliteit ook specifieke criteria toegevoegd, welke het gewenste zijn in deze welstandsnota vastgelegd. kwaliteitsbeleid voor deze bebouwing ondersteunen. Wat de omgeving kan zien, is leidend. Als u Emmen ­binnen rijdt, ervaart u de eerste belangrijke zichtlijnen: Op de kaart “welstandsniveaus gemeente Emmen” is in de randen van de invalswegen, de randen van het lande- kleur aangegeven waar deze niveaus van welstand van lijke gebied, de bedrijventerreinen en de woongebieden. toepassing zijn. Koers op Kwaliteit 7

2 Geen welstandscriteria

Gebieden en objecten zonder welstandscriteria gebieden waar weinig gebouwd wordt is hier gekozen De gemeenteraad heeft enkele gebieden en categorieën om niet te sturen op het uiterlijk van de bebouwing. van bouwwerken aangewezen waarvoor bij de oprich- De in deze nota opgenomen excessenregeling ting en aanpassing van het bouwwerk geen redelijke geldt echter wel voor deze gebieden. Zie hiervoor eisen van welstand gelden. hoofdstuk 10, “welstandscriteria bij excessen”. Om uiteenlopende redenen zijn voor deze gebieden geen specifieke welstandscriteria opgenomen. Er zijn geen welstandscriteria van toepassing voor: Zo kan de zelfsturende werking om te zorgen voor een –– binnenterreinen van werk- en bedrijventerreinen kwalitatief en aantrekkelijke omgeving reden zijn om –– recreatieterreinen deze gebieden welstandsvrij te maken, maar ook in ge- –– woonwagencentra bieden die een zeer privaat karakter hebben (bedrijven­ terreinen) of een experimenteel karakter hebben en in Deze gebieden zijn te vinden op de welstandskaart. 8 Welstandsnota Emmen

3 Basis welstand

De basis welstand is van toepassing op bouwwerken In de gemeente Emmen geldt voor het overgrote deel en gebouwen waarbij, vooral vanuit stedenbouwkundig de basis welstand. Het basis welstandsbeleid is naast oogpunt, de onderlinge samenhang van het gebouw een groot deel van de stad Emmen, ook van toepassing met zijn omgeving, beschouwd vanaf de openbare weg op de bebouwing van de dorpen en de bebouwing in en het openbaar groen, belangrijk is. het buitengebied. De stedenbouwkundige samenhang van complexen Vernieuwende en afwijkende architectuur wordt en straatbeelden is essentieel in deze gebieden. Het gestimuleerd door middel van het hardheidscriterium welstandsbeleid richt zich in deze gebieden op de voor- waarbij dan wel getoetst wordt aan de criteria voor kanten van bouwwerken en bouwblokken en de aan de uitgebreide welstand. Voor onderstaande gebieden openbare ruimte liggende zij- en achterkanten. gelden alleen de criteria van de basis welstand. Criteria zijn erop gericht om de hoofdvorm van een gebouw of blok zo veel als mogelijk intact te laten. De stad Emmen Ingrepen in een blok of in een samenhang van blokken worden beoordeeld in verhouding tot de aanpalende Woonwijken blokken en de stedenbouwkundige impact van de De woonwijken in Emmen zijn door de periode verandering in haar omgeving. Het beleid is alleen op waarin ze zijn ontstaan verschillend qua opzet. Aan hoofdzaken gericht en vastgelegd. elke wijk ligt een duidelijk stedenbouwkundig plan ten grondslag dat zich kenmerkt door een specifieke wijkopbouw en bebouwingstypologie. Per wijk is een grote eenheid in stratenpatronen, bebouwingstypologie en architectonische kwaliteit.

Emmermeer is de eerste naoorlogse wijk. Een proeftuin voor verschillende experimenten met systeembouw. De buurt kent een open verkaveling met privé-tuintjes en veel openbaar groen.

Angelslo is een wijk uit de jaren 50 tot 60. De naam is ontleend aan een klein gehucht met deze naam. Gebouwd volgens de principes van een open groene stad. De wijk kent een opbouw van wijkontsluitingsweg naar de buurtstraat en erven. De woonblokken zijn plat afgedekt en hebben de voorzijde aan de straat en de tuinen veelal aan openbaar groenstroken. Emmerhout, Laan van de Eekharst

Bargeres, Brinkenweg Angelslo Koers op Kwaliteit 9

Voorzieningen als scholen liggen in grote groen- Delftlanden. De meest recente woonwijk van stroken. De aanwezige beplanting, bomen en de Emmen is nog in ontwikkeling. Voor deze wijk is een hoogteverschillen in het terrein zijn hierbij behouden. beeldkwaliteitplan van toepassing. Na realisatie zal het Op strategische plekken is hoogbouw en etagebouw welstandsregime "basis welstand" van toepassing zijn. gerealiseerd. De kwaliteit van de wijk ligt voornamelijk in de stedenbouwkundige opzet en groene omgeving. De woonblokken in de verschillende te onderscheiden wijken kenmerken zich door een sterke eenheid in Emmerhout is gebouwd volgens een typerende structuur en gevelindeling. Samen met het vele open- erfstructuur. De woningblokken hebben grotendeels bare groen in de buurten geeft dit een gewaardeerd en platte daken, in het noorden van de wijk hebben ze wel rustig beeld. Daar waar achterkanten aan de openbare een kap. weg zijn gesitueerd ontstaat al snel een rommelig beeld door een veelheid aan schuttingen en bouwwerken elk Bargeres is gebouwd op de voormalige es van Noord met een eigen kleur en materiaalgebruik. Barge. Dwars door de wijk loopt het Oranjekanaal. Overige bouwwerken als kerken, scholen en openbare De wijk is ontsloten door een ringweg waaraan de voorzieningen hebben een centrale plaats in de wijk. verschillende zogenaamde brinken zijn gesitueerd. Per brink is een eigen woningtypologie gerealiseerd. Dorpen Er zijn hierdoor veel verschillende woningtypes en er is Vanaf wegen en kanalen is het veengebied in cultuur nauwelijks hoogbouw. Centraal in de wijk ligt aan het gebracht en zijn in de loop van de tijd dorpen ontstaan. kanaal een klein winkelcentrum. De Bargeres heeft een Kleinschalige woonwijken, bedrijventerreinen en sterk divers woningbeeld. recreatievoorzieningen als sportvelden hebben zich in oksels van kruispunten ontwikkeld waardoor een ver- Rietlanden is de eerste wijk die buiten de rondweg dichting van de bebouwing tot dorpen is gevormd. De is gerealiseerd. Verschillende woonerven in dambord­ oorspronkelijke bebouwing van de linten of esdorpen patroon liggen in het groen. Per erf is de woning­ is echter nog veelal tot in het centrum van het dorp typo­logie gevarieerd en zijn huur- en koopwoningen aanwezig. De woonwijken en overige voorzieningen als gemengd. Het totaalbeeld is hierdoor afwisselender scholen en winkels in de dorpen zijn echter niet typisch dan de eerder gerealiseerde woonwijken. maar vertonen veelal een tijdsbeeld.

Woonpark Sandur is de meest zuidelijke wijk aan In het buitengebied staan incidenteel in het open de grote Rietplas. Eerst opgezet als recreatieterrein landschap los geplaatste woningen en agrarische maar inmiddels kan in het overgrote deel van de wijk bedrijven. Bij de moderne boerenbedrijven hebben permanent gewoond worden. De wijk kent overwegend agrarische ontwikkelingen geleid tot grootschalige woningen die vrijstaand zijn. De wijk ligt geïsoleerd en schuren, waarbij deze bijgebouwen de woningen in wordt ontsloten door een enkele hoofdentree. grootte fors overtreffen. Ze staan deels in het open, vlakke land en zijn al van verre zichtbaar. De schuren bezitten een eenvoudige hoofdvorm met enkelvoudige

Klazienaveen Molenwijk Centrum Nieuw-Amsterdam 10 Welstandsnota Emmen

zadeldaken. Het materiaalgebruik is divers maar met 3.1 Specifieke, aanvullende criteria een duidelijk onderscheid in gevel en dakmateriaal. voor basis welstandsgebieden Het kleurgebruik is ingetogen en gevels zijn sober vormgegeven. De detaillering is eenvoudig. In de gemeente Emmen liggen vele wijken en dorpen met verschillende kenmerken en kwaliteiten. Voor al De ambitie in dit gebied is gericht op het behoud van deze gebieden gelden de criteria van basis welstand en, de bestaande kwaliteit. in een aantal deelgebieden, de uitgebreide welstand. Het hanteren van alleen de basis criteria zou de De criteria voor de basis welstand zijn: gewenste kwaliteit van specifieke gebiedseigen of spe- cifieke bebouwing onvoldoende ondersteunen. Daarom Hoofdvorm zijn in het welstandsgebied met de basis welstand ook –– bij verbouw of aanbouw is het materiaalgebruik, specifieke criteria toegevoegd, welke het gewenste kleurgebruik en detaillering van het bestaande kwaliteitsbeleid voor deze bebouwing ondersteunen. bouwwerk richtinggevend. Deze op de basis welstandscriteria aanvullende criteria worden bij de beschrijving van de onderstaande gebie- Gevelaanzicht den genoemd. Deze aanvullende criteria zijn ook alleen –– de gevels van het bouwwerk, welke van uit de van toepassing voorzover het te toetsen onderdeel in openbare ruimte in het zicht liggen, dienen van het zicht ligt vanaf openbaar gebied. eenzelfde architectuur te zijn. Deze architectuurstijl past in de stijlkenmerken van de omgeving. –– bij wijziging van de gevel, de kapvorm of de kleur dient de eenheid binnen en samenhang van een aaneengesloten bouwblok niet verstoord te worden.

Erfafscheidingen –– bij erfafscheidingen aan de openbare weg de eenheid in bestaande oplossingen respecteren.

Hardheidscriterium –– vernieuwende en afwijkende architectuur bij ­ver- en nieuwbouw wordt gestimuleerd en getoetst aan de criteria voor uitgebreide welstand.

Weiteveen nieuwbouw Roswinkelerstraat Koers op Kwaliteit 11

3.1.1 Wegdorpen voorzien van een rijke detaillering. De Oldambtster boerderij wordt ook wel "villaboerderij" genoemd. Er zijn drie gebieden waar op smalle zandruggen Het woonhuis is gebouwd onder één doorlopende nok wegdorpen zijn ontstaan. Dit is een kenmerkende met de schuur, waarbij het woonhuis smaller is dan de bebouwing waar vroeger de randveenontginningen schuur. De schuur is zeer groot. De kap heeft een zadel­ hebben plaatsgevonden. Het betreft: dak met aan de voorzijde een wolfseind. Boven het –– in het noorden Roswinkel woongedeelte bevinden zich de graan- en zaadzolders, –– langs de zandgrond aan de oostkant van de Hondsrug vaak met vele raampjes. Voor de Oldambtster boerde- –– de vervening in het zuiden langs de randen rijen zijn vaak grote tuinen aangelegd. van het Schoonebeekerdiep Roswinkel ligt op het eerste gezicht in het groot- Barger-Oosterveld en Nieuw-Dordrecht. Langs de schalige veengebied. Toch is het oorspronkelijk als oostrand van Emmen ligt een smalle rand van randveen- randveenontginning ontstaan waar op een zandrug in ontginningen. Ook hier is wegdorpbebouwing aanwezig. twee fasen een dubbellint van bebouwing ontwikkeld is. Het noordoostelijke lint is het oudste lint. De latere grootschalige vervening van het aangrenzende gebied is door middel van een tweede lint, parallel aan het oude lint ontstaan. Doordat de boerderijen hun recht van opstrek behielden konden aan het nieuwe lint alleen boerderijen gebouwd worden op plaatsen waar aan het oude lint geen boerderijen staan.

De boerderijen zijn voornamelijk van het Oldambster­ type. De boerderijen kenmerken zich door een groot volume, waarbij de woonhuizen voornaam zijn en zijn Nieuw Dordrecht, Oranjedorpstraat

Roswinkel Barger-Oosterveld en Nieuw-Dordrecht wegdorp wegdorp 12 Welstandsnota Emmen

De wegdorpbebouwing van Schoonebeek en De kwaliteit van deze omgeving wordt bepaald door de Nieuw-Schoonebeek is ontstaan op de overgang van onregelmatige aaneenschakeling van forse boerderijen, het veen naar het beekdal van het Schoonebeekerdiep. kleinere boerderijen en woningen veelal terugliggend Aan de noordzijde van het Schoonebeekerdiep geplaatst van de doorgaande weg. hebben zich op een smalle dekzandrug het dorp De bebouwing kent een ietwat afwijkende typologie in Schoonebeek en de buurtschappen Kerkeind en vergelijking met de bebouwing van de oudere esdorpen Middendorp ontwikkeld. De wegdorpen hebben en jongere veendorpen. De volumes zijn wat krachtiger (schijnbaar) willekeurig verspreide boerderijen, door de vaak opgetrokken topgevels met vakwerk en verbonden door een zeer bochtig verlopende weg. bijzonder gevelsierwerk. De erven zijn licht opgehoogd Het landschap en de bebouwing heeft nog veel van zijn en zijn rijk beplant met geriefhout. oorspronkelijke ensembles met typerende bebouwings- kenmerken kunnen behouden.

Schoonebeek, Europaweg Schoonebeek, Europaweg

Schoonebeek, Middendorp en Nieuw-Schoonebeek wegdorp

Schoonebeek, Middendorp en Nieuw-Schoonebeek wegdorp Koers op Kwaliteit 13

Ambitie: 3.1.2 Esdorpen –– sturen op behoud van de wegdorpen in maat en schaal als structuurdrager van het Het esdorpen landschap van de zandgronden vormt randveenlandschap het oudste landschap van de gemeente. Het is uitge- –– aansluiten op de oorspronkelijke bouwstijl (vorm, sproken kleinschalig en rijk aan landschapselementen: kleur en materialen) wegbeplanting, houtwallen, monumentale bomen en –– uitzonderingen toegestaan mits landschappelijk bosschages. De brinkdorpen aan de randen van het ingepast en verbijzonderd (kerken, scholen, e.d.) escomplex zijn veelal nog gaaf en hebben hun karak- teristieke structuur behouden. In de stad Emmen, van Criteria aanvullend op de basis welstandscriteria oorsprong tevens een brink(es)dorp, is de oorspronke- voor bovengenoemde wegdorpen: lijke dorpsstructuur nog op onderdelen herkenbaar. –– gebouwen dienen individueel duidelijk een eigen karakter te behouden bij ver en/of aanbouw. De dorpen Noordbarge, Zuidbarge en Weerdinge (Gevel)compositie, kleur en materiaalgebruik zijn cultureel waardevolle esdorpen. De karakteristiek vormen hierbij een samenhangend beeld van de dorpen wordt bepaald door de typerende hoofd- –– het karakter van voor- en achterhuis bij boerderijen structuur met een open brink in het hart van het dorp dient bij (ver)bouw behouden te blijven en de losse boerderijen in wisselende richting hier- –– aan- en uitbouwen en bijgebouwen hebben een omheen gegroepeerd. Essentieel zijn de doorzichten ondergeschikte positie en rietgedekte boerderijen waarvan er slechts enkele –– agrarische bedrijfsgebouwen liggen achter of naast voorzien zijn van een decoratieve toevoeging. het hoofdgebouw –– het dakvlak van oorspronkelijke boerderijen heeft een gesloten karakter

Noordbargerstraat

Noordbarge en Zuidbarge esdorp

Zuidbarge, Halvemaanweg 14 Welstandsnota Emmen

Ambitie: –– de esdorpen zijn in belangrijke mate bepalend voor de identiteit en afleesbaarheid van de ontginningsgeschiedenis van de hogere zandgronden. De samenhang van de bebouwing en het totaalbeeld bepalen in grote mate het beeld en aanvullingen en vernieuwingen dienen in dat licht worden beoordeeld –– behouden en versterken van het landelijke groene karakter in de esdorpen

Zuidbargerstraat criteria aanvullend op de basis welstandscriteria voor bovengenoemde esdorpen: –– de samenhang van bebouwing en bouwwerken op het erf passen binnen de erfstructuur van het esdorp –– erfafscheidingen: passend bij het karakter van het erf. –– eenvoud en soberheid zijn bepalend voor de architectuur

Zuidbargerstraat

Weerdinge

Weerdinge esdorp

Weerdinger Dorpsstraat Koers op Kwaliteit 15

3.1.3 Veendorpen en linten Het gevelbeeld van de lint bebouwing wordt deson- danks gekenmerkt door een vaste ritmiek met grotere Vanaf dijken en kanalen is het land in cultuur gebracht en kleinere woningen voornamelijk met de nokrichting en zijn de lintdorpen ontstaan. Een aantal lintdorpen haaks op de weg. In de loop der jaren hebben aan- en is in de loop van de tijd uitgegroeid tot dorpen. De bijgebouwen en uitbreidingen het beeld meer oorspronkelijke lintbebouwing is nog veelal tot in het ­gevarieerd gemaakt, maar niet minder herkenbaar. centrum van het dorp aanwezig. Hoewel alle dorpen en linten op eenzelfde ontstaansgeschiedenis bogen, is er Veendorpen en linten zijn: vanwege de verschillende herkomst van de oorspron- Nieuw-Weerdinge, Emmer-Compascuum, kelijke bewoners wel een onderscheid in bebouwing, Barger-Compascuum, Klazienaveen, Erica, sfeer en beleving in de dorpen. Zo zijn in het noorden Nieuw-Amsterdam, Zwartemeer en Weiteveen. de oorspronkelijke boerderijen geïnspireerd op het Groninger type, in het zuiden op het Saksische type. De samenhang in de linten is met name te vinden in de Was de lintbebouwing in eerste aanleg heel basic ritmiek van bouwmassa's van één tot twee lagen met (­plaggenhutten), in later jaren zijn de van oorsprong kap. De oude lintbebouwing loopt veelal nog door tot kleine huisjes uitgebreid en uitgebouwd en hier en daar in de dorpen en geeft een herkenbare houvast aan de zelfs vervangen. oorspronkelijke structuur.

Weerdinger kanaal Noordzijde Kloostermanswijk Oostzijde

Dommerskanaal Noordzijde Weerdinger kanaal Noordzijde 16 Welstandsnota Emmen

Emmer-Compascuum Barger-Compascuum veendorp en lint veendorp en lint

Erica en Nieuw-Amsterdam Klazienaveen en Oranjedorp veendorp en lint veendorp en lint Koers op Kwaliteit 17

Ambitie: criteria aanvullend op de basis welstandscriteria –– lintbebouwing heeft een waardevol cultuurhistorisch voor bovengenoemde veendorpen en linten: ruimtelijke karakteristiek die behouden dient te –– enkelvoudige bouwmassa met een duidelijke kap blijven. met de nokrichting loodrecht op de weg –– de kenmerkende transparantie van de –– eenvoud en soberheid zijn bepalend voor de lintbebouwing dient behouden te blijven. architectuur –– vernieuwing is mogelijk onder voorwaarde dat –– bijgebouwen terugliggend naast of achter het nieuwe invullingen een architectonische kwaliteit hoofdgebouw toevoegen. –– de specifieke criteria voor agrarische bebouwing in het buitengebied ( zie hieronder) zijn hier tevens van toepassing

Vaart Noordzijde Nieuw-Amsterdam

Nieuw-Weerdinge Weiteveen veendorp en lint veendorp en lint 18 Welstandsnota Emmen

3.1.4 Agrarische bebouwing 3.1.5 Randen van Bedrijventerreinen en Recreatiegebieden In het buitengebied staan verspreid in het landschap agrarische bedrijven. Het bouwen is hier veelal gericht In de gemeente liggen een aantal grootschalige op een verdere ontwikkeling en schaalvergroting. kassencomplexen, werkgebieden, bedrijventerreinen Een inpassing op het erf, aansluitend op de bestaande en recreatiegebieden. Deze gebieden hebben een structuur van het landschap is van groot belang om maatschappelijk, economisch en recreatief belang te zorgen dat deze schaalvergroting zich voegt in het en de bebouwing is hier veelal functioneel van aard. landschap. De beleving van deze gebieden vanuit het landelijke gebied wordt in grote mate bepaald door de ligging aan Ambitie: doorgaande wegen. Daarnaast liggen er in de dorpen –– schaalvergroting en nieuwe ontwikkelingen in kleinschalige bedrijventerreinen en recreatiegebieden. het buitengebied dienen geïnspireerd te zijn op bestaande kwaliteiten van de erfbebouwing en de De kwaliteit van de bedrijventerreinen is sterk uiteen- omgeving lopend van kwalitatief hoogwaardige en representa- tieve bedrijventerreinen, tot oudere terreinen waar criteria aanvullend op de basis welstandscriteria de uitstraling voornamelijk wordt bepaald door een voor bovengenoemde agrarische bebouwing: functionele bedrijfsvoering en gelijksoortige gebouwen. –– nieuwe stallen en bedrijfsgebouwen respecteren de De ruimtelijke kwaliteit van de binnengebieden van bestaande erfstructuur deze bebouwing wordt, door de eisen aan de functie en –– nieuwe stallen en bedrijfsgebouwen zijn sober in bouwmassa, net als bij de recreatiegebieden, voldoende detaillering, grote vlakken hebben een gedekte gereguleerd door het bestemmingsplan. Het welstands- kleur en de dakbedekking heeft een duidelijke beleid beperkt zich dan ook tot de randen van deze profilering terreinen. –– overige bouwwerken zoals silo’s zijn gedekt van kleur en sluiten aan bij de kleuren van de overige Ambitie bouwwerken op het erf –– De ambitie voor deze gebieden ligt in het –– bij ver- of nieuwbouw van bedrijfswoningen is ontwikkelen van kwalitatief sterke randen de hoofdvorm afgeleide van of passend bij de en zones langs doorgaande wegen zoals boerderijvorm op het erf. gebiedsontsluitingswegen en stroomwegen. –– bij uitbreiding van de woonfunctie dient het –– Terughoudende reclame-uitingen en sober kleur- en onderscheid tussen woon en bedrijfsgedeelte van materiaalgebruik moeten hieraan bijdragen. de boerderij herkenbaar te blijven –– geen glimmende materialen –– toepassen van materialen en kleuren wordt beoordeeld op de instandhouding van de erfkarakteristiek

Roswinkelerstraat, hoek Weerdingermarke Verlengde Scheperweg Koers op Kwaliteit 19

Criteria aanvullend op de basis welstandscriteria 3.1.6 Ensembles voor bovengenoemde bedrijventerreinenen recreatiegebieden: Een aantal ensembles en complexen in de woonwijken –– de gevelopbouw aan de randen en zones langs en –buurten heeft bijzondere kwaliteiten die hierdoor doorgaande wegen zoals gebiedsontsluitingswegen medebepalend zijn voor de diversiteit van de woningen en stroomwegen heeft een sterke uitstraling door van Emmen. Voor deze ensembles en complexen een duidelijke afstemming van gevelopeningen, worden, afhankelijk van de benoemde karakteristiek materiaalkeuze en detaillering een of meerdere criteria benoemd die meer specifiek –– kleurgebruik: basis accenten in een contrasterende sturen op het behoud van deze kwaliteit. kleur toegestaan. Het overwegende kleurbeeld is rustig en terughoudend zowel in het aantal kleuren Ambitie: als ook de kleurintensiteit –– aanvullend op de basis welstand een extra –– materiaalgebruik: geen grote reflecterende kwaliteitsbewaking op de bestaande, gevelvlakken oorspronkelijke architectuur –– erfafscheidingen hebben een hoge esthetische kwaliteit Muwi woningen (van Selbachstraat e.o.) Het betreft hier een bijzonder complex huurwoningen dat recentelijk is gerenoveerd. Kenmerkend zijn de eenvoud in gevelopbouw en de witte gevels met kleuraccenten per blok en straat.

Criteria aanvullend op de basis welstandscriteria voor de Muwiwoningen: –– gevels in één (lichte) kleur, in wit of lichtgrijstint; –– kleuraccenten bij deuren en ramen toegestaan

Rand Bargermeer bedrijventerrein

MUWI woningen

bijzondere ensembles

Emmermeer, van Coevordenstraat 20 Welstandsnota Emmen

Laan van het Kwekebos (Emmerhout) Criteria aanvullend op de basis welstandscriteria Een complex van geschakelde en verspringende voor de Laan van het Kwekebos: woningen met grote doorlopende kappen en houten –– dakvorm: geen verstoringen door dakkapellen gevelsegmenten in verschillende (gedekte) kleuren. –– kleuraccenten alleen op houten gevelsegmenten Ondanks de leeftijd (jaren ‘60/70) is er nog relatief weinig beeldverstoring . Het complex heeft geen ­dakkapellen aan de voorzijde

Emmerhout, Laan van het Kwekebos

Laan van het Kwekebos

bijzondere ensembles

Emmerhout, Laan van het Kwekebos Koers op Kwaliteit 21

4 Uitgebreide welstand

De uitgebreide welstand is van toepassing op Emmen centrum gebouwen, complexen en bouwwerken waar een hoge Het centrumgebied van Emmen is in relatief korte ambitie aan ten grondslag ligt. Het gaat hier om zeer tijd (1950 tot nu) uitgegroeid van een esdorp naar beeldbepalende gebouwen en groepen van gebouwen een stadscentrum met veel voorzieningen en allure. welke ruimtelijk en architectonisch een eenheid De grote stappen die in die periode gezet zijn, zijn op vormen. Deze bebouwing is dusdanig gesitueerd, dat hoofdlijnen nog herkenbaar. Aan de noordzijde van alle zijden van het bouwwerk, alsmede de omgeving de Markt treffen we nog delen van het oude dorp met van het bouwwerk, zeer beeldbepalend zijn. Een aantal haar typerende brink- en wegenstructuur aan. Aan winkelcentra, monumenten en een aantal specifieke de zuidzijde ligt het voorzieningencomplex van de gebouwen vallen onder de uitgebreide welstand. Weiert met de grotere winkelformules en stedelijke De criteria zijn dan ook van toepassing op alle zijden voorzieningen. Langs de Wilhelminastraat heeft van het bouwwerk. Criteria zijn erop gericht om de veel nieuwbouw gezorgd voor een schaalsprong van hoofdvorm van een gebouw of blok intact te laten. uitvalsweg naar stadsstraat. De Hondsrugweg op zijn Ingrepen in een blok of een samenhang van blokken beurt heeft het centrumgebied verkeersluw gemaakt en worden beoordeeld in verhouding tot de aanpalende er voor gezorgd dat nieuwe gebieden worden ontsloten blokken en de stedenbouwkundige impact van de ver- en van functie veranderen. De verhuizing van het andering in haar omgeving. Architectonisch relevante Noorderdierenpark naar de Es is daarvan een mooi details, materiaal en kleur worden in samenhang met voorbeeld. Centrale plek in het centrum is de Markt de omgeving en het blok richting gegeven. met fraaie bomen, een busstation en kerkgebouw. De Markt lag vroeger buiten het centrum, maar is nu De uitgebreide welstand is van toepassing op: de verbindende eenheid tussen de centrumdelen. –– het centrum van Emmen Aan de oostzijde van de spoorlijn is het centrum- –– het centrum van Klazienaveen gebied minder dynamisch van aard en heeft in de –– alle monumenten binnen de gemeente afgelopen jaren vooral onderdak geboden aan tal van –– complexen en ensembles zie hoofdstuk 4.1 onderwijsvoorzieningen.

Voor belangrijke delen van het centrumgebied zal het welstandstoezicht langs de lijn van ontwikkeltrajecten met beeldkwaliteitplannen plaats vinden. Delen van het centrumgebied vallen onder de categorie ­uitgebreide welstand.

Centrum Klazienaveen Het centrum van Klazienaveen is in de loop van de decennia ingrijpend van gedaante veranderd. Het centrum werd in vroegere jaren, net als dat nu nog in Nieuw-Amsterdam, Erica en vergelijkbare dorpen het geval is, vooral bepaald door het ruime kanaal dat de plaats in twee delen splitste. Na de gedeeltelijke demping van de (verlengde) Hoogeveensevaart ter plaatse kon er zich in de loop der jaren een centrumgebied ontwikkelen met dwarsverbanden en parkeervoorzieningen en bloeide de middenstand op. Een aantal jaren geleden werd er in het middeldeel een ‘nieuw schip’ afgemeerd, bestaande uit winkel- en horecavoor­zieningen met appartementen: het Baken. Het is van belang de oude bebouwing en de nieuwbouw goed op elkaar af te stemmen. Vandaar dat hier het centrum van Emmen regiem van de categorie ‘uitgebreide welstand’ van uitgebreide welstand toepassing is. 22 Welstandsnota Emmen

Ambitie: Gevelaanzicht –– Het welstandsniveau vraagt om een hoge ambitie. –– onderpui en bovenverdiepingen moeten een –– Het beleid is gericht op het behouden en herstellen van samenhangend gevelbeeld vormen. de (cultuurhistorische) karakteristieken van de ruim­ –– betekenissen van vormen passen in de context en telijke structuur, de openbare ruimte en de bebouwing. worden zorgvuldig gebruikt en uitgewerkt. –– De specifieke historische kenmerken van de ruimte­lijke –– gebouwen hebben op de begane grond geen structuur en de openbare ruimte van de binnen­stad blinde gevels of blinde gevelopeningen aan zijden vormen de uitgangspunten voor herstel en nieuwbouw. die aan het openbaar gebied grenzen. Rolluiken –– Voor de gebieden die zijn aangetast door grootschalige moeten minimaal 80% transparant zijn en aan de ingrepen wordt gekozen voor kwalitatief herstel. binnenzijde van de pui worden geplaatst. –– Bij herstel en nieuwbouw behouden van de –– zonwering moet in vorm, materiaal en kleur individuele opzet van de bebouwing en de relatie aansluiten bij de gevel. met de openbare ruimte. Materiaalkeuze, kleurgebruik en detaillering Criteria voor uitgebreide welstand –– materiaal, kleur, textuur en licht ondersteunen het karakter van het bouwwerk en de samenhang met Algemeen de omgeving. De materiaalkeuze is vrij maar het –– de verschijningsvorm van het bouwwerk heeft een dienen hoogwaardige en duurzame materialen relatie tussen vorm, gebruik en constructie. Deze te zijn. vormgeving heeft zijn eigen samenhang en logica. –– er is een zorgvuldige en op duurzaamheid gerichte bouwkundige detaillering. Hoofdvorm –– de kleurstelling sluit logischerwijs aan op de reeds –– gebouwen en bouwwerken moeten de eenheid aanwezige kleuren van het bouwwerk en passen binnen de bestaande gevelwand respecteren en tevens in de straatwand. leveren een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de openbare ruimte. Erfafscheidingen –– de hoogte- en breedteverhouding van een bouw­ –– gebouwde erfafscheidingen passen in het volume moet aansluiten bij de overige volumes in straatbeeld en ondersteunen de relatie van het de straat. gebouw met de openbare ruimte.

centrum van Klazienaveen uitgebreide welstand

centrum van Klazienaveen uitgebreide welstand Koers op Kwaliteit 23

4.1 Specifieke, aanvullende 4.1.1 Ensembles criteria voor uitgebreide welstands­gebieden Een aantal ensembles en complexen in de woonwijken en woonbuurten heeft bijzondere kwaliteiten die medebepa- Voor een aantal gebieden binnen de uitgebreide lend zijn voor de diversiteit van de woningen van Emmen. welstand zou het hanteren van de criteria de gewenste Voor deze ensembles en complexen worden, afhankelijk bestaande kwaliteit van specifieke gebiedseigen be- van de benoemde karakteristiek, een of meerdere criteria bouwing onvoldoende ondersteunen. Daarom zijn ook aanvullend op de uitgebreide welstand benoemd die meer in het welstandsgebied met de uitgebreide welstand specifiek sturen op het behoud van deze kwaliteit. specifieke criteria toegevoegd, welke het gewenste kwaliteitsbeleid voor deze bebouwing ondersteunen. Ambitie: Deze aanvullende criteria worden bij de beschrijving –– een hoge kwaliteitsbewaking die stuurt op de van de onderstaande gebieden genoemd. bestaande architectonische kenmerken

Asserbrink Een fraai complex van geschakelde woningen, in 2 clusters gegroepeerd. De geschakelde woningen kenmerken zich door schuine lijnen in dak en door geveleenheid met de houten gevels. Alles in een don- kere kleur, oranje daklijsten, witte kozijnen en ramen en een dakbedekking van leien. Er zijn geen losse bijgebouwen; er is een beperkt aantal gerealiseerde aangebouwde garages en carports.

Criteria aanvullend op de uitgebreide welstandscriteria voor de Asserbrink: Bargeres, Asserbrink –– materiaal en kleur: overwegend hout in een donkere (zwarte) kleur –– kleuraccenten voor deuren, ramen en lijstwerk

Centrum Klazienaveen, Langestraat

Asserbrink bijzondere ensembles

Centrum Klazienaveen, Het Schip 24 Welstandsnota Emmen

Boskamp (+ Boomstraat) Omgeving Meijerswegje Een aantal twee onder een kap woningen met grote Een complex met relatief grote en brede woningen, rieten zadeldaken. De woningen hebben deels Engelse oorspronkelijk gebouwd voor de staf van de stijlkenmerken. De woningen zijn vrij gesitueerd langs Enkafabriek, op ruime kavels. De woningen hebben ge- de straat met relatief brede bermen met een versprin- vels van wit gekeimd metselwerk met flauw aflopende gende rooilijn. De gevels zijn wit gestuukt. De wonin- bitumen daken en een nok haaks op de weg. gen hebben geen verbijzonderingen (bijv. dak­kapellen) aan de straatzijde. Criteria aanvullend op de uitgebreide welstandscriteria voor de omgeving van het Criteria aanvullend op de uitgebreide Meijerswegje: welstandscriteria voor de Boskamp: –– behoud van oorspronkelijke gevelbeeld, kleur, –– gevels hoofdgebouwen in één kleur (wit of lichtgrijs) afmetingen en vormgeving. –– zadeldak met riet voor het hoofdgebouw; geen –– zadeldak van bitumen, nok haaks op de weg dakopbouwen of daktoevoegingen –– bijgebouwen vrijstaand en ondergeschikt

Emmen, Boskamp Emmen, Meyerswegje

Boskamp Meijerswegje bijzondere ensembles bijzondere ensembles Koers op Kwaliteit 25

Gorzenveld (6 patiowoningen in de Rietlanden) Oosterstraat (stadsvilla’s) Voornamelijk vrijstaande vrije sectorwoningen Bijzonder complex vanwege verkaveling, stramien en waarvan een klein deel projectmatig gebouwd zijn. eenvoud. Van belang om beeld en ritme van het geheel Bijzonder is de groep van 6 geschakelde (patio)wonin- te bewaken; daarbij is de eenduidige erfscheiding een gen bij de entree van het veld: (soort van) ‘wachters’; sterk bindende factor. sterk beeld, bijzonder ensemble Criteria aanvullend op de uitgebreide Criteria aanvullend op de uitgebreide welstandscriteria voor de stadsvilla's van de welstandscriteria voorde 6 patiowoningen aan Oosterstraat: de Gorzenveld: –– vormgeving en kleurstelling van de hoofdvolumes –– kleur & vorm hoofdgebouwen als bestaand, respecteren –– ensemble als zodanig bewaken en beschermen; –– erfafscheiding: hekwerk en/of haag.

Rietlanden, Gorzenveld Oosterstraat

Gorzenveld Oosterstraat bijzondere ensembles bijzondere ensembles 26 Welstandsnota Emmen

Poolwoningen (Erica) 4.1.2 Beschermde dorpsgezichten Bijzondere verkaveling, van oorsprong eenvoudig woningtype en bouwvorm. In de loop van de jaren zijn Binnen de gemeente liggen drie beschermde dorps­ de nodige uitbreidingen en toevoegingen gerealiseerd gezichten; Westerse Bos, Oosterse Bos en Westenesch. die het beeld hebben doen veranderen (volle kavels) Dit zijn gebieden met een bijzonder, historisch karakter. Het zijn cultuurhistorisch waardevolle neder- Criteria aanvullend op de uitgebreide zettingen die in belangrijke mate bepalend zijn voor welstandscriteria voor de Poolwoningen: de identiteit en historie van de gemeente en daarom –– hoofdgebouw wit dienen te worden behouden en waar mogelijk hersteld. –– aan- en bijgebouwen ondergeschikt Het begrip beschermd stads- en dorpsgezicht wordt in de Monumentenwet 1988 als volgt omschreven: "groepen van onroerende zaken die van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele samenhang dan wel hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde en in welke groepen zich één of meer monumenten bevinden". Het gaat hier dus niet om de bescherming van de individuele panden op zich, maar ook om de straten­ patronen, de samenhang en de formaten van de panden ten opzichte van elkaar en het straatbeeld. Het gaat niet alleen om de mooie voorgevels, maar om de totale bebouwing en stedenbouwkundige opbouw van de stad of het dorp. Bescherming van gezichten en bescherming van ob- Binnenbaan jecten kunnen elkaar aanvullen, maar niet vervangen. De gezichtsbescherming richt zich op de steden- bouwkundige karakteristiek en wil het toekomstig functioneren daarvan veilig stellen. De objectbescher- ming wil het architectonisch beeld veiligstellen en de authenticiteit van het materiaal behouden.

Westenesch Westenesch is een esdorp. De structuur van het esdorp is een losse bebouwing in wisselende richtingen rondom de open brink in het hart van het dorp. Essentieel zijn de doorzichten, open groene ruimten en beplanting. De boerderijen zijn rietgedekt met weinig franje.

Poolwoningen bijzondere ensembles

Westenescherstraat Koers op Kwaliteit 27

Ambitie: Westerse Bos en Oosterse Bos –– de esdorpen zijn in belangrijke mate bepalend Westerse Bos en Oosterse Bos zijn wegdorpen. voor de identiteit en afleesbaarheid van Deze kenmerken zich door een langgerekte smalle de ontginningsgeschiedenis van de hogere slingerende bebouwingsstrook met een opstrekkende zandgronden. De samenhang van de bebouwing en verkaveling. De bebouwing heeft een onregelmatige het totaalbeeld bepalen in grote mate het beeld en aaneenschakeling van forse boerderijen, kleinere aanvullingen en vernieuwingen dienen in dat licht boerderijen en woningen. Vanaf de weg is tussen de worden beoordeeld bebouwing door het landelijk gebied waarneembaar. –– behouden en versterken van het landelijke groene karakter in de esdorpen criteria aanvullend op de uitgebreide welstandscriteria voor Westenesch: –– de samenhang van bebouwing en bouwwerken op het erf passen binnen de erfstructuur van het esdorp –– erfafscheidingen: hekwerken passend bij het karakter van het erf zijn kwalitatief duurzaam, eenvoudig en bescheiden in vormgeving in een tegen de natuur wegvallende tint: naturel hout, donkergroen, antraciet, zwart –– eenvoud en soberheid zijn bepalend voor de architectuur

Westerse Bos

Westenesch Westerse Bos bijzondere ensembles bijzondere ensembles 28 Welstandsnota Emmen

Ambitie: 4.1.3 Monumenten –– Sturen op behoud van de wegdorpen in maat en schaal als structuurdrager van het Beschermde monumenten worden gekenmerkt door randveenlandschap een samenhangend en gaaf geheel van architectonische –– aansluiten op de oorspronkelijke bouwstijl stijlkenmerken. Een monument kan representatief (vorm, kleur en materialen) zijn voor een bepaalde bouwstijl, maar kan ook een rijke bouwgeschiedenis hebben met verwijzingen Criteria aanvullend op de uitgebreide naar verschillende bouwstijlen. Voor zover de bouw- welstandscriteria voor Westerse Bos en Oosterse geschiedenis niet duidelijk afleesbaar is, kan zij door Bos bouwhistorisch onderzoek aan het licht komen. –– gebouwen dienen individueel duidelijk een eigen Monumenten worden in hoge mate gewaardeerd karakter te behouden bij ver en/of aanbouw. om hun architectuurhistorische kwaliteit, waardoor (Gevel)compositie, kleur en materiaalgebruik zij belangrijk bijdragen aan de kwaliteit en de vormen hierbij een samenhangend beeld identiteit van hun omgeving. Een bouwplan voor een –– het karakter van voor- en achterhuis bij boerderijen monument wordt getoetst aan het monumentenbe- dient bij (ver)bouw behouden te blijven leid. Richtinggevend is hiervoor de redengevende –– aan- en uitbouwen en bijgebouwen hebben een omschrijving van het monument. Naast de toetsing ondergeschikte positie aan het monumentenbeleid wordt het bouwplan voor –– agrarische bedrijfsgebouwen liggen achter of naast wat betreft de welstandsaspecten getoetst aan de het hoofdgebouw onderstaande criteria. (De lijst met Rijks- provinciale –– het dakvlak van oorspronkelijke boerderijen heeft en gemeentelijke monumenten is als bijlage in deze een gesloten karakter nota opgenomen.)

Ambitie: –– het beleid is gericht op het behouden van de historische kenmerken van het monument.

Criteria aanvullend op de uitgebreide welstandscriteria voor monumenten: –– toevoegingen aan, op of bij monumenten worden op herkenbare wijze vormgegeven. Hierbij vormen de historische stijlkenmerken van het monument de inspiratiebron. –– er is aandacht voor zorgvuldige detaillering en materiaalkeuze.

Oosterse Bos bijzondere ensembles

Oosterse Bos Koers op Kwaliteit 29

5 Vrijwillige welstand

Het welstandstoezicht is geregeld in een wettelijk burger kàn zijn conceptbouwplan, gelegen in de kader. Voor die gebieden, waarvoor door de gemeente- criteriavrije gebieden, ter toetsing aan de welstand raad welstandsbeleid is vastgesteld, geldt dit wettelijke voorleggen met diverse redenen: hij wil verzekerd zijn kader en dient getoetst te worden aan dit kader. Voor van een goede architectonische en omgevingskwaliteit gebieden, waarvoor geen welstandscriteria opgenomen van zijn bouwwerk voor zichzelf of hij kan met een zijn is welstandsbegeleiding echter wel mogelijk. Dit is positieve begeleiding door de welstand een veiligheid de vrijwillige welstand. Deze vrijwillige welstand kan inbouwen tegen eventuele bezwaren uit zijn omgeving. ook van toepassing zijn op lichtvergunningplichtige De planindiener is niet verplicht te bouwen naar een bouwwerken en bouwwerken waarvoor in het geheel vrijwillig verstrekt advies. geen vergunning aangevraagd hoeft te worden. Een 30 Welstandsnota Emmen

6 Ontwikkelingsgebieden met specifieke welstand zoals beeldkwaliteitplannen

De gemeente kan al dan niet op verzoek van de Beeldkwaliteitplannen zijn er voor burger, een gebied aanwijzen waar zij een nieuwe 61 Emmen, Delftlanden, 1e uitwerking ontwikkeling voor staat. Voor deze nieuwe ontwik- 62 Emmen, Delftlanden, 2e uitwerking keling kan een nieuw bestemmingsplan en/ of een 63 Emmen, Delftlanden, 3e uitwerking nieuwe, voor dat gebied geldende welstandsnota 64 Emmen, Waanderveld gemaakt worden. Deze specifieke welstandsnota's 65 Emmen, Bargermeer worden Beeldkwaliteitplannen genoemd. Zij regelen 66 Emmen, Gorzenveld II het nieuwe gewenste welstandsbeleid voor dié locatie. 67 Emmen, Business Park Meerdijk Indien er geen nieuw beleid door de Raad vastgesteld 68 Emmen, Bedrijventerrein A-37 is, geldt de huidige welstandsnota. In een beeldkwali- 70 't Zand, Laan van het Kwekebos en Landtong teitplan wordt ook aangegeven, welke welstandscriteria (deel Landtong) er op het bouwwerk van toepassing zijn als het bouw- 71 Nieuw weerdinge, Mandebroek III werk gerealiseerd is. Het toekomstige welstandbeleid, 72 Emmer-Compascuum, gericht op het beheer van de bebouwing, is hiermede Koppelveenwijk/Maatschappijweg direct door de Gemeenteraad vastgesteld. 73 Klazienaveen, Landgoed Scholtenszathe (De Verbeelding) In een beeldkwaliteitsplan zijn welstandscriteria voor 74 Klazienaveen, Landgoed Scholtenszathe nieuwbouw opgenomen. Deze zijn bedoeld voor de (Werkhoek) toetsing van de aanvragen om bouwvergunning. In 75 Klazienaveen, de Planeet nieuw vast te stellen beeldkwaliteitsplannen zal ook 76 Klazienaveen, Molenbuurt worden aangegeven voor welke periode deze moeten 77 Klazienaveen, Pollux gelden en welke welstandscriteria, nadat de ontwik- 78 Zwartemeer, Zuidwest IV keling is voltooid, in de beheersfase moeten gelden. 79 Amsterdamsche Veld Mogelijkheid is ook dat het beeldkwaliteitsplan dan 80 Nieuw Schoonebeek, Bekels Erf kan vervallen zodat alleen nog de basis welstand geldt. 81 Schoonebeek, Stroomdal Zuidrand 82 Nieuw-Amsterdam/Veenoord, Het toekomstige welstandbeleid, bedrijventerrein de Tweeling gericht op het beheer van de bebouwing, is hiermede 83 Emmerschans Noord direct door de Gemeenteraad vastgesteld. 84 Emmerhout Noord 85 Winkelcentrum Emmerhout Voor wat betreft eerder vastgestelde beeldkwaliteits­ 87 Angelslo cluster 4 plannen waarin een dergelijke regeling niet is opgeno- 89 Aireydorp-oost men, zal periodiek (bij herziening of evaluatie van de 91 Minister Kanstraat welstandsnota) moeten worden bezien of de geldigheid 92 Hollestelle dan kan vervallen en voor dat gebied dan volstaan kan 93 de Schans worden met basis welstand. 94 Emmen, Waanderveld II wonen en werken 95 Serrestallen (zie aparte themakaart voor de gehele gemeente) Koers op Kwaliteit 31

Van toepassingsverklaring welstandscriteria serrestallen

Van toepassingsverklaring

VASTGESTELD DOOR DE RAAD VAN DE

GEMEENTE EMMEN BIJ BESLUIT VAN..

......

DE SECRETARIS, DE VOORZITTER,

     

 



         32 Welstandsnota Emmen

7 De trendsetter en de trendvolgers

De trendsettersregeling heeft de ambitie om de Een eerste goedgekeurde aanpassing met hoge hoofdvorm van een gebouw, van de straatgevelwand welstandskwaliteit kan door de welstandscommissie of van een blok in takt te laten. Ingrepen in een betiteld worden als "trendsetter". Dit bouwplan is bouwblok of een samenhang van blokken worden dan bepalend voor elke volgende ingreep in hetzelfde beoordeeld in verhouding tot de aanpalende blokken gebouw of bouwblok. Een nieuwe aanvraag, welke en de stedenbouwkundige impact van de verandering gelijk is aan de trendsetter is trendvolger en wordt van in haar omgeving. Ingrepen in één gebouw kunnen de een positief welstandsadvies voorzien. Een nieuwe ruimtelijke kwaliteit van het straatbeeld sterk aantas- aanvraag, welke afwijkt van de trendsetter, wordt door ten. De eenheid en uniformiteit in deze straatbeelden de welstandscommissie beoordeeld, waarbij de trend- is van essentieel belang. Indien ingrepen wenselijk setter richtinggevend is. Afwijkende ontwerpen welke zijn, dienen die van hoogwaardige kwaliteit te zijn en aan de welstandscriteria voldoen kunnen echter niet repeteerbaar te zijn voor de overige bouwonderdelen geweigerd worden als zij de trendsetter niet volgen. van de straatgevelwand. Koers op Kwaliteit 33

8 Reclame

De gemeente Emmen kent een reclameverordening. –– per onderneming is maximaal 1 enkelzijdige reclame De reclameverordening en ook de hieronder en 1 uitsteekreclame toegestaan. Van deze regel zijn uitgewerkte reclamecriteria gelden voor de gehele uitgezonderd hoekpanden, waarvoor geldt dat op gemeente. Ook voor die gebieden, waar geen wel- beide voorgevels per onderneming 1 enkelzijdige standscriteria vooraf gelden en voor de gebieden reclame en 1 uitsteekreclame is toegestaan. met Beeldkwaliteitplannen. Deze verordening is –– de haaks geplaatste reclame mag maximaal 80 x 80 procedureel van aard. Zij verwijst voor de toetsing op centimeter groot zijn en maximaal 80 centimeter kwaliteit in artikel 3.3 van de reclameverordening naar uitsteken. het welstandsbeleid. –– enkelzijdige reclame mag maximaal 1/3 van de De weigeringsgronden en criteria om reclame toe te gevelbreedte bestrijken. De maximale hoogte laten zijn (citaat): bedraagt 0,50 m. 1 "Een reclamevergunning kan worden geweigerd: –– de reclame doet geen afbreuk aan panden met een a in het belang van de voorkoming van ontsiering glasgevel architectuur. van de onroerende zaak en/of de omgeving; –– reclame mag niet knipperen en in de omgeving van b in het belang van de verkeersveiligheid; woningen mag de reclame ook niet bewegen c in het belang van de voorkoming of beperking –– etalageruiten op de begane grond en ramen op de van overlast voor gebruikers van de in de verdiepingen mogen niet met reclames worden nabijheid gelegen onroerende zaak. beplakt of beschilderd. 2 Alvorens toepassing te geven aan het eerste lid sub a. wordt hieromtrent advies van een commissie Voor woon- winkelpanden geldt aanvullend van onafhankelijke deskundigen gevraagd. dat: Hetgeen in de vigerende Bouwverordening van de –– reclame alleen aan de voorgevel ter hoogte van de gemeente Emmen omtrent het welstandstoezicht begane grond mag worden aangebracht en minimaal is bepaald, vindt overeenkomstig toepassing ten o,50 m. onder de onderkant van het kozijn op de aanzien van de advisering over aanvragen om eerste verdieping dient te blijven reclamevergunning." Los geplaatste reclame De welstandsnota van de gemeente Emmen heeft voor –– uitstallingen en losse reclameobjecten, met het toetsen van reclameaanvragen de volgende criteria inbegrip van vlaggenmasten, banieren en zuilen opgesteld: dienen in vormgeving, maatvoering, kleurstelling en materiaalgebruik te worden afgestemd Indeling naar gebieden. op de architectuur van het gebouw waar de 1 reclame aan winkels reclameobjecten voor zijn geplaatst. 2 reclame aan woningen –– per pand mogen maximaal 2 losse reclameobjecten, 3 reclame aan bedrijfs- kantoorpand of met een dan wel 1 uitstalling en 1 los reclameobject worden bijzondere bestemming geplaatst.

8.1 Reclame aan winkels 8.2 Reclame aan woningen

Gevelreclame –– een uithangbord met een maximale uitsteekmaat –– gevelreclame dient qua vormgeving, maatvoering, van 50 cm en een max. oppervlakte van 0,5 m2 kleurstelling, verlichting, materiaalgebruik of een gevelreclamebord met een maximale en wijze van plaatsing afgestemd te zijn op de oppervlakte van 0,5 m2, beiden bevestigd onder de architectonische uitstraling van de bebouwing; bovenkant van de vloer van de eerste verdieping. –– boven de dakrand mag geen reclame worden –– Losse reclameobjecten, met inbegrip van aangebracht. vlaggenmasten, banieren en zuilen, lichtreclame en –– de reclame dient betrekking te hebben op de verlichte reclame, zijn niet toegestaan. onderneming die in het bedrijf is gehuisvest. 34 Welstandsnota Emmen

8.3 Reclame aan bedrijfs-, 9 GSM-masten kantoorpanden of aan panden met een bijzondere bestemming Uit het Nationaal Antennebeleid vloeit voort dat in Gevelreclame beperkte mate op voorhand welstandseisen voor –– Aan panden met een bedrijfs-, kantoor- of antenne-installaties aan de providers kenbaar kunnen bijzondere bestemming buitren de bebouwde worden gemaakt. Deze moeten bij de bespreking van kom met als hoofdbestemming wonen waar het plaatsingsplan bekend gemakt worden. bedrijfsmatige activiteiten plaatsvinden; in deze gevallen gelden de criteria van 8.2 Aanvullende criteria: –– aan panden met een bedrijfs-, kantoor- of –– De bekabeling, de kabelgoten, de antennedragers bijzondere bestemming mag boven de dakrand geen en de techniekkasten moeten worden uitgevoerd in reclame worden aangebracht. een kleur en reflectiefactor, die overeenkomt met –– er mag één gevelreclame nabij de hoofdtoegang de kleur en de reflectiefactor van het bouwdeel tot het pand worden aangebracht. Hierop geldt de waarop deze onderdelen worden bevestigd, dan volgende uitzondering: wel met een kleur en reflectiefactor waarmee (het –– indien meerdere zijden van het pand of complex aan gedeelte van) de antenne-installatie zoveel mogelijk de openbare weg zijn gesitueerd, is op al deze zijden tegen de achtergrond wegvalt. één gevelreclame toegestaan –– Zichtbare belettering en/of reclame-uitingen aan –– reclame aanduidingen op bedrijfs- en (een gedeelte van) de antenne-installatie zijn niet kantoorverzamelgebouwen hebben maximaal één toegestaan. reclame/naam aanduiding en per gehuisveste ondernemer één reclame uiting bij de entree van maximaal 0,5 m2. De reclame-uitingen dienen in uitstraling en maatvoering op elkaar te worden afgestemd –– voor bedrijven aan de randen van bedrijfsterreinen geldt aanvullend; gevelreclame dient qua vormgeving, maatvoering, kleurstelling, materiaalgebruik en wijze van plaatsing op zichzelf aanvaardbaar te zijn en afgestemd te zijn op de architectonische uitstraling van het gebouw.

Los geplaatste reclame –– per pand zijn maximaal 4 losse reclameobjecten. –– Voor panden buiten de bebouwde kom geldt: –– los geplaatste reclame: Per pand is één los reclameobject toegestaan. –– lichtreclame en verlichte reclame is niet toegestaan. –– alle reclame dient grotendeels te worden uitgevoerd in gedekte kleuren. Koers op Kwaliteit 35

10 Welstandscriteria bij excessen

Handhaving Criteria bij excessen De gemeente heeft met deze welstandsnota regels Er is sprake van een exces, indien een bouwwerk voor het welstandstoezicht vastgesteld en zal zich ook in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van inspannen voor de naleving daarvan. Het is ongewenst welstand. De gemeente Emmen hanteert bij het dat in gebieden met welstandstoezicht gebouwen toepassen van deze excessenregeling het basiscriterium ontstaan, welke in ernstige mate in strijd zijn met dat er sprake moet zijn van een buitensporigheid in redelijke eisen van welstand en door hun buitensporige het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is uitstraling en verschijning hevige reacties oproepen. en die afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied. Het gaat hierbij om zaken die aantoonbaar Excessenregeling ondeugdelijk van uitvoerig zijn, verloedering van de Repressief toezicht: Overeenkomstig artikel 12-a van omgeving van het bouwwerk in de hand werken, of de Woningwet kunnen burgemeester en wethouders anderszins aanstootgevend zijn. de eigenaar van een bouwwerk dat in "ernstige mate in Vaak heeft dit betrekking op: strijd is met redelijke eisen van welstand" aanschrijven –– het visueel of fysiek afsluiten van een bouwwerk om die strijdigheid op te heffen. voor zijn omgeving Volgens datzelfde wetsartikel moeten de criteria hier- –– het ontkennen of vernietigen van architectonische voor in de welstandsnota opgenomen zijn. Voor heel bijzonderheden bij aanpassing van een bouwwerk Emmen is de excessenregeling van toepassing. Deze –– armoedig materiaalgebruik excessenregeling is ook van toepassing op gebouwen –– toepassing van felle of contrasterende kleuren en bouwwerken, welke in het verleden gebouwd zijn –– te opdringerige reclames met vergunning en door ernstig verval of verandering –– een te grove inbreuk op wat in de omgeving hevige reacties oproepen. gebruikelijk is (zie daarvoor de gebiedsgerichte Bouwwerken, waarvoor geen specifieke welstandscri- welstandscriteria) teria in deze nota opgenomen zijn, en dus zonder –– verwaarlozing en verval. welstandstoets vóóraf gebouwd kunnen worden, vallen onder de excessenregeling indien zij in ernstige De strijdigheid wordt door de welstandscommissie mate in strijd zijn met redelijke eisen van welstand getoetst aan de gebiedsgerichte criteria of, bij (WW art 12a sub b) gebieden waarvoor geen welstandscriteria gelden bij het oprichten van een bouwwerk, aan de uitgebreide welstandscriteria zoals ze in deze nota opgenomen zijn. 36 Welstandsnota Emmen

12 Begrippenlijst

A Behouden: handhaven, bewaren, in stand houden. Aanbouwen: een gebouw dat als afzonderlijke ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw waarmee het in di- Belendende: Naastgelegen, (direct) grenzend aan. recte verbinding staat, welk gebouw onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch Beschot: Houten bekleding van een muur, inwendig opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw. als een lambrisering, meestal niet tot de volle hoogte.

Aangekapt: Met kap bevestigd aan dakvlak. Bestrating: Verharding in de vorm van straatstenen of tegels. Achterkant: De achtergevel, het achtererf en het dakvlak aan de achterzijde van een gebouw; de zijgevel, Bijgebouw: Een op zichzelf staand al dan niet het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw vrijstaand gebouw, behorende bij een op hetzelfde voor zover die zijde (zijdelings) niet gekeerd is naar de bouwperceel gelegen hoofdgebouw, qua afmetingen weg of het openbaar groen ondergeschikt is aan dat hoofdgebouw en niet direct toegankelijk is vanuit dat hoofdgebouw. Afdak: Hellend dak, hangend of op stijlen aangebracht tegen een gebouw of een muur, om als Blinde wand, muur of gevel: Gevel of muur zonder gedeeltelijke beschutting te dienen. raam, deur of andere opening.

Afstemmen: In overeenstemming brengen met. Boeiboord: Opstaande kant van een dakgoot of dakrand, meestal uitgevoerd in hout of plaatmateriaal. Antennedrager: Antennemast of andere constructie bedoeld voor de bevestiging van een antenne. Boerderij: Gebouw/gebouwen op een erf met een (oorspronkelijk) agrarische functie en het daarbij Antenne-installatie: Installatie bestaande uit een behorende woonhuis. antenne, een antennedrager, de bedrading en de al dan niet in een techniekkast opgenomen apparatuur, met Borstwering: Lage dichte muur tot borsthoogte. de daarbij behorende bevestigingsconstructie. Bouwblok: Een geheel van geschakelde bebouwing. Architectonische kwaliteit: Ambachtelijke en compositie waarde van het bouwwerk Bouwen: Het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen of het vergroten Asymmetrisch dak: Zadeldak met twee verschil- van een bouwwerk. lende goothoogtes en/of dakhellingen. Bouwlaag: Een doorlopend gedeelte van een gebouw Authentiek: Overeenstemmend met het oor- dat door op gelijke of bij benadering gelijke hoogte spronkelijke, origineel, eigen kenmerken dragend, liggende vloeren of balklagen is begrensd, zulks met oorspronkelijk. inbegrip van de begane grond en met uitsluiting van onderbouw en zolder. B Band: Horizontale versiering in de gevel in afwijkend Bouwvergunning: Vergunning als bedoeld in artikel materiaal, meestal natuursteen, kunststeen of baksteen 40, eerste lid van de Woningwet.

Bebouwing: Eén of meer gebouwen en/of bouw- Bouwperceel: Een aaneengesloten terreinoppervlak, werken, geen gebouwen zijnde. waarop krachtens het plan een zelfstandige, bij elkaar behorende bebouwing is toegestaan. Bedrijfsbebouwing: Gebouwen ten behoeve van bedrijven zoals hallen, werkplaatsen en loodsen; heb- Bouwwerk: Algemene benaming voor alle soorten ben meestal een utilitair karakter. gebouwde objecten. Koers op Kwaliteit 37

Bovenbouw: Het bovendeel van een gebouw; heeft Daktrim: Afwerking bovenzijde dakrand ten behoeve meestal betrekking op de schuine kap van een huis met van waterkering. de daarbij behorende kopgevels. Dakvlak: Een vlak van het dak/kap. Bungalow: Meestaal vrijstaande woning waarvan alle vertrekken op de begane grond zijn gesitueerd. Dakvoet: Laagste punt van een schuin dak. Het snijpunt van de daklijn en de onderliggende gevellijn. Buitengebied: Het gebied, dat niet in de bebouwde kom(men) van de gemeente Emmen ligt met uitzon- Damwandprofiel: Metalen beplatingmateriaal met dering van de genoemde gebieden in hoofdstuk 3.1.1, een damwandprofilering. 3.1.2 en 3.1.3. Detail: Ontmoeting/aansluiting van verschillende C bouwdelen zoals gevel en dak of gevel en raam. Carport: Afdak om de auto onder te stallen, meestal bij of grenzend aan een woning. Detaillering: Uitwerking, weergave van de verschil- lende onderdelen c.q. aansluitingen. Classicisme: Stroming in de bouwkunst, bouwstijl. Diversiteit: Verscheidenheid, afwisseling, variatie. Compositie: Ordening van de verschillende onderde- len van een bouwwerk of situering van een gebouw ten Drager en invulling: De drager is de constructie van opzichte van de omringende bebouwing. een gebouw, waaraan de invulling is toegevoegd om te beschermen tegen weer en wind (heeft vooral betrek- Conformeren: Zich voegen naar, gelijkvorming king op gebouwen uit de jaren vijftig en zestig, waarbij maken, aanpassen aan, afstemmen op. het verschil tussen drager en invulling werd gebruikt om de woning in een groot gebouw of rij huizen te Context: Omgeving, situatie, geheel van omringende onderscheiden). ruimtelijke kenmerken. Dwarskap: Kap waarbij de noklijn haaks op de weg Contrasteren: Een tegenstelling vormen. ligt.

D E Dak: iedere bovenbeëindiging van een gebouw. Eerste verdieping: Tweede bouwlaag van de woning of het woongebouw, een souterrain of kelder niet Dakafdekking: Vlak of hellend dak van een gebouw, daaronder begrepen. waarop dakbedekking is aangebracht. Ensemble: Architectonisch en stedenbouwkundig Dakhelling: De hoek tussen het dak en de aanlig- compositorisch geheel. gende vloer. Erf: al dan niet bebouwd perceel of een gedeelte Dakkapel: Ondergeschikte toevoeging aan een dak- daarvan,dat direct is gelegen bij een gebouw en dat in vlak, vooral bedoeld om de lichttoevoer te verbeteren feitelijk opzicht is ingericht ten dienste van het gebruik en het bruikbaar woonoppervlak te vergroten. van dat gebouw, en, voor zover een bestemmingsplan van toepassing is, de bestemming deze inrichting niet Daknok: Hoogste punt van een schuin dak. verbiedt. Horizontale snijlijn van twee dakvlakken, de hoogste Voorerf: gedeelte van het erf dat aan de voorzijde van lijn van het dak het gebouw is gelegen Achtererf: gedeelte van het erf dat aan de achterzijde Dakopbouw: Een toevoeging aan de bouwmassa door van het gebouw is gelegen het verhogen van de nok of dakrand van het dak, die Zijerf: gedeelte van het erf dat aan de zijkant van het het silhouet van het oorspronkelijke dak verandert. gebouw is gelegen

Dakraam: Raam in een dak. 38 Welstandsnota Emmen

Erker: Kleine toevoeging van meestal één bouwlaag Hoek- en kilkeper: snijlijn van twee aansluitende aan de gevel van een gebouw, op de begane grond dakvlakken. meestal uitgevoerd in metselwerk, hout en glas. Hoofdgebouw: Een gebouw, dat op een bouwperceel Evenwichtig: Passend binnen compositie. door zijn constructie of afmetingen als belangrijkste bouwwerk valt aan te merken F Flat: Groot gebouw met meerdere verdiepingen/ I woonlagen. De appartementen in de flat zijn meestal gelijkvloers en worden op hun beurt flat/flatjes Individueel gebouw: Zelfstandig, op zichzelf staand genoemd. gebouw.

G Industriebebouwing: Bebouwing met een industri- Galerij: Gang aan de buitenkant van een (flat)gebouw ële bestemming. die toegang verschaft tot de afzonderlijke woningen. Installatie: set van beeld- en/of geluidsapparatuur, Gebouw: Elk bouwwerk, dat een voor mensen toegan- het aanbrengen van technische toestellen (montage) kelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden en/of deze toestellen zelf omsloten ruimte vormt. K Gepotdekseld: Horizontaal gedeeltelijk over elkaar Kap: Samenstel van houten, ijzeren of betonnen vallende gevelbeplating (oorspronkelijk houten onderdelen dat de dakbedekking draagt. planken). Kapvergroting: Vergroting van het dak door middel Gevel: Verticaal scheidingsvlak van een gebouw tus- van een dakopbouw. sen buiten en binnen. Karakter: Kenmerkende vorm en uiterlijk (van de (Gevel)geleding: Onderverdeling van de gevel in bebouwing). kleinere vlakken. Verticale, horizontale of figuratieve indeling van de gevel door middel van gevelopeningen, Kavel: Grondstuk, kadastrale eenheid. metselwerk, verspringingen of andere gevelkenmerken en -detailleringen. Keper: Snijlijn van twee aansluitende dakvlakken.

Gevelmakelaar: Decoratieve bekroning van een Kern: Veelal kleinschalig stedelijk gebied, ook wel geveltop. centrum van een dorp of stad.

Goot: Waterafvoer, veelal tussen gevel en dakvlak. Kilkeper: Dakrib op de binnenhoek van twee dakschilden. Goothoogte: de hoogte van de horizontale snijlijn van het dakvlak met het gevelvlak tot aan het peil, Klossen: Uit de muur stekende houten of gemetselde ondergeschikte bouwdelen als goten van dakkapellen blokjes ter ondersteuning van uitstekende onderdelen niet meegerekend. van een gebouw zoals dakgoten.

Gootklos: Zie klossen. Kop: In het algemeen gebruikt om de smalle kant van een rechthoekige vorm aan te duiden, bijvoorbeeld bij Gootlijn: Veelal horizontale lijn die een goot of een gebouw. meerdere goten aan de gevel vormen. L H Lak: Afwerklaag van schilderwerk. Hoekaanbouw: Grondgebonden toevoeging meestal van één bouwlaag aan de hoek van een gebouw. Landschappelijke waarde: De aan een gebied toe- gekende waarde, gekenmerkt door het waarneembare deel van het aardoppervlak, dat wordt bepaald door Koers op Kwaliteit 39

de onderlinge samenhang en beïnvloeding van (niet monumentenlijst zoals deze luidt op het tijdstip van levende en levende) natuur. het vaststellen door de gemeenteraad van deze nota.

Langskap: Kap waarbij de noklijn parallel aan de weg Muurdam: Op de erfgrens aan de gevel gemetselde ligt. muur.

Latei: Draagbalk boven gevelopening. N Natuurlijke waarde: De aan een gebied toegekende Lessenaarsdak: Dak met één hellend, niet onderbro- waarde, gekenmerkt door geologische, geomorfologi- ken, dakvlak. sche, bodemkundige en biologische elementen, zowel afzonderlijk als in onderlinge samenhang. Lichtkoepel: Raamconstructie meestal in een plat dak, in de vorm van een koepel. Negge: Het vlak c.q. de maat tussen de buitenkant van de gevel en het kozijn. Lijst: Een meestal versierde en geprofileerde rand als bekroning van de bovenzijde van een gevel. Kroonlijst, Nok: Horizontale snijlijnen van twee dakvlakken, de gootlijst. hoogste lijn van het dak.

Lineair: Rechtlijnig, langgerekt. O Onderbouw: Het onderdeel van een gebouw; heeft Lint(bebouwing): Langgerekte lijn van (veelal vrij- meestal betrekking op de begane grond van een huis staande) bebouwing langs een weg of waterverbinding. met meerdere verdiepingen.

Luifel: afdak buiten tegen de muur van een gebouw Ondergeschikt: Voert niet de boventoon. aangebracht en verder niet ondersteund, meestal boven een deur, raampartij of gehele pui. Ontsluiting: De toegang tot een gebouw, gebied of een terrein. M Maaiveld: Bovenzijde van het terrein dat een Oorspronkelijk: Origineel, aanvankelijke vorm, bouwwerk omgeeft, de grens tussen grond en lucht, authentiek. de gemiddelde hoogte van het terrein, grenzend aan de gevels, op het tijdstip van de aanvraag om Oorspronkelijke gevel: Gevel behorend tot de bouwvergunning. oudste gevels van een gebouw, gevel van een gebouw in zijn oorspronkelijke staat. Mansardekap: Dak met een geknikte vorm, waarbij het onderste deel van het dak steiler is dan het boven- Openbaar groen: Met het openbaar groen wordt be- ste deel. doeld hetgeen daaronder in het normale spraakgebruik wordt verstaan, zoals parken plantsoenen en speelveld- Markies: Opvouwbaar zonnescherm. jes, die het gehele jaar (of een groot deel van het jaar) voor het publiek toegankelijk zijn. Een weiland, bos of Massa: Volume van het gebouw of bouwdeel. water kan in dit verband niet worden aangemerkt als openbaar groen. Metselverband: Het zichtbare patroon van metselwerk. Orthogonaal: Rechthoekig.

Middenstijl: Verticaal deel in het midden van een Oriëntatie: De hoofdrichting van een gebouw. deur- of raamkozijn. Overstek: Bouwdeel dat vooruitsteekt ten opzichte Monument: Aangewezen onroerend goed als bedoeld van het eronder gelegen deel. in artikel 3 van de Monumentenwet 1988, de door de provincie vastgestelde provinciale monumentenlijst en P de door de gemeenteraad vastgestelde gemeentelijke Paneel: Rechthoekig vlak, geplaatst in een omlijsting. 40 Welstandsnota Emmen

Penant: Gemetselde steunpilaar van het fundament Risaliet: Gevelvoorsprong, vooruitspringende partij van een gebouw, metselwerk in een gevel langs van een bouwlichaam, messtal in het midden of op de openingen. hoeken

Pilaster: Weinig uitspringende muurpijler, die dient Ritmiek: Regelmatige herhaling. om een boog of hoofdgestel te dragen. Rollaag: Een in verband gemetselde laag van op hun Piramidedak: Dak met vier gelijkvormige, driehoe- kant of kop gemetselde stenen. Horizontale of gebogen kige vlakken, die in een punt in de nok samenkomen. rij stenen of betonbalk boven een gevelopening of aan de bovenzijde van een gemetselde wand. Plaatmateriaal: Bouwmateriaal dat in plaatvorm geleverd wordt, zoals hout (triplex en multiplex), Rooilijn: Lijn die in het bestemmingsplan of kunststof (bijvoorbeeld trespa) of staal (vlak of met bouwverordening aangeeft waarbinnen gebouwd mag profiel) meestal ten behoeve van gevelbekleding. worden.

Plint: Een duidelijk te onderscheiden horizontale lijn S aan de onderzijde van een gebouw. Schilddak: Dak met vier hellende vlakken waarvan twee grote en twee kleine vlakken. Profiel: omtrek van een gebouw of bouwdeel (bijvoor- beeld kozijn) of een doorsnede daarvan Schuur: Bijgebouw ten behoeve van opslag.

Profilering: aangebrachte vorm en maatvoering van Slagenlandschap: Een landschap met langgerekte profiel ontginningslinten met haaks daarop een stelsel van smalle kavels gescheiden door afwateringssloten. Portiek: Gemeenschappelijke trappenhuis en/ of een terugspringende ruimte voor de straat- of Situering: Plaats van het bouwwerk in zijn omgeving. toegangsdeur. Speklaag: lichte natuurstenen band als afwisseling in R baksteenmetselwerk, doorgaans van Brabantse arduin, Raamdorpel: Horizontal stenen element onder de later ook van zandsteen. onderdorpel van een houten kozijn, dat ervoor zorgt dat water onder het kozijn buiten het muurvlak wordt Spiegel: Gedeelte, gedekt met dakpannen, in een afgevoerd. dakvlak van een stolp die voor het overige met riet is afgedekt. Raamhout: Hout waaruit ramen vervaardigd worden of omlijsting waarbinnen het paneel van een deur Straatzijde: De zijde van een gebouw die is toege- of beschot wordt ingesloten. Ook wel draaiende of keerd naar de weg of naar openbaar groen. schuivende delen van kozijn/post. Stijl: Referentiekader: Het geheel van waarden en 1 Architectuur of vormgeving uit een bepaalde normen binnen een bepaalde groep waarnaar verwezen periode of van een bepaalde stroming. kan worden. 2 Kolomvormige draagconstructie (bij stolpboerderij).

Renovatie: Vernieuwing. T Tactiel: Met de tastzin verbonden. Respecteren: Met eerbied behandelen, eerbiedigen, waarderen. Tent-, punt- of piramidedak: Dak gevormd door vier driehoekige dakschilden die in één punt Rijenwoningen: Geschakelde eengezinswoningen in bijeenkomen. een rij. Textuur: De waarneembare(voelbare) structuur van Rijtjeshuis: Huis als onderdeel van een reeks aaneen- een materiaal (bij metselwerk dus de oneffenheden van gebouwde, gelijkende woningen. de steen en het voegwerk). Koers op Kwaliteit 41

Traditioneel: Gebouwd volgens oude gewoonten. Woning: Een complex van ruimten, uitsluitend bedoeld voor de huisvesting van één afzonderlijke Trendsetter: een klein bouwplan dat als standaard huishouding. voor een bepaalde straat of bij een bepaald bouwblok is aangewezen door de welstandscommissie, met als doel Wolfdak/wolfeinden: Schilddak met aan voorzijde het bewaren van de samenhang en de ritmiek van het kleiner dakvlak als aan achterzijde, specifiek voor straatbeeld waar dit van belang is voor de ruimtelijke boerderijen. kwaliteit. Z Tympaan: Driehoekig of segmentvormige bekroning Zadeldak: Een dak dat aan twee zijden schuin is met van een (klassiek) gebouw of van een onderdeel een symmetrisch profiel. daarvan. Zicht vanaf de openbare weg en openbaar ge- U bied: Alle gevel(delen), welke staande op het openbaar Uitbouw: Een gebouw dat als vergroting van een gebied zichtbaar zijn in enig jaargetijde. staande ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw, welk gebouw door de vorm onderscheiden kan worden van Zijgevellijn: Denkbeeldige lijn die strak loopt het hoofdgebouw en dat in architectonisch opzicht langs de zijgevel van een bouwwerk tot aan de ondergeschikt is aan het hoofdgebouw. perceelsgrenzen.

V Zijkant: De zijgevel, het zij-erf en het dakvlak aan de Verdieping: bouwlaag zijkant van een gebouw.

Vliering: Bergruimte in de nok van een kapconstructie.

Volant: Strook stof als afronding en versiering van zonnescherm of markies.

Voorgevellijn: Denkbeeldige lijn die strak loopt langs de voorgevel van een bouwwerk tot aan de perceelsgrenzen.

Voorgevelrooilijn: Voorgevelrooilijn als bedoeld in het bestemmingsplan dan wel de gemeentelijke bouwverordening.

Voorkant: De voorgevel, het voorerf en het dakvlak aan de voorzijde van een gebouw; de zijgevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw voor zover die zijde (zijdelings) gekeerd is naar de weg of het openbaar groen.

Weg: Weg als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder b, van de Wegenverkeerswet 1994.

Windveer: Plank bevestigd langs de kanten van een met riet of pannen gedekt dak ter afdekking van de voorrand. Worden soms aan de bovenzijde over elkaar gekeept. 42 Welstandsnota Emmen

Lijst met alle Rijks- Provinciale en Gemeentelijke monumenten mei 2010

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering

45390 AR Barger-Oosterveld, Veldweg F/9577; F/9857 Emmen Terrein waarin overblijfselen van 2 veenbruggen. a. 530 plm 40 BC (Gr.N 4622) b. 1170 plm 50 BC (Gr.N. 4149) (Gedeeltelijke bescherming). PM2-0308 PMV Binnenbaan 2 - 28 (even) Erica Woningbouw 1963 PM2-0308 PMV Binnenbaan 1 - 15 (oneven) Erica Woningbouw 1963 EM0078 GM Boetseweg 22 Roswinkel schultehuis ca. 1642 PM2-0292 PMV Boskamp 1-30 (even en Emmen Woningbouw 1946 oneven) 510955 RM Boslaan 2-3 Emmen Onderwijs en wetenschap 1917 PM1-0035 PM Boslaan 16 Emmen burgerwoning (boswachterswoning) 1919 45377 AR Boslaan C/10039 Emmen Terrein, waarin 7 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 33399 RM Burgemeester Osselaan 5 Schoonebeek Boerderij PM2-0273 PM Burgemeester Osselaan 12 12 Schoonebeek “de Boo”, recreatiegebouw NAM 1949-51 PM2-0246 PM De Mente 2 2 Schoonebeek Kerk 1950 EM0005 GM De Molenkamp 6-7 Emmen dubbel woonhuis 1938 510952 RM De Molenkamp 12 Emmen Woonhuis PM2-0250 PM De Omloop 8 8 Klazienaveen Kerk 1959-60 EM0044 GM Dommerskanaal ZZ 110 Nieuw-Amsterdam krimpenboerderij 1912 EM0082 GM Dommersweg 10 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1910 EM0084 GM Dommersweg 15-16 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1910 510968 RM Dorpsstraat 21 Weerdinge Boerderij 1860-1865 510932 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Boerderij 1870-1875 510933 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Schuur 1870-1875 510934 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Wagenloods 1870-1875 510935 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Bakhuisje 1870-1875 510929 RM Dorpsstraat 29 Weerdinge Boerderij 1870-1875 510930 RM Dorpsstraat 29 Weerdinge Schuur 1870-1875 14965 RM Dorpsstraat 69 Weerdinge Boerderij EM0057 GM Eemslandweg 26 Zwartemeer villaboerderij 1930 EM0058 GM Eemslandweg 43 Zwartemeer winkelwoning 1925 510969 RM Eemslandweg 133 Zwartemeer Overheidsgebouw, grenswachtershuis 1904 PM2-0306 PMV Emmalaan 13 t/m 23 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 45378 AR Emmer Dennen/Randweg C/10688 Emmen Terrein waarin 13 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming). 45382 AR Emmerbosch C/8940 Emmen Terrein waarin 4 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 45374 AR Emmerdennen C/3747 Emmen Terrein waarin het hunebed D 45. Datering: Neolithicum. 46891 RM Europaweg 12 Schoonebeek Boerderij PM1-0007 PM Europaweg 46 Schoonebeek boerderij 1905

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 43

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering

45390 AR Barger-Oosterveld, Veldweg F/9577; F/9857 Emmen Terrein waarin overblijfselen van 2 veenbruggen. a. 530 plm 40 BC (Gr.N 4622) b. 1170 plm 50 BC (Gr.N. 4149) (Gedeeltelijke bescherming). PM2-0308 PMV Binnenbaan 2 - 28 (even) Erica Woningbouw 1963 PM2-0308 PMV Binnenbaan 1 - 15 (oneven) Erica Woningbouw 1963 EM0078 GM Boetseweg 22 Roswinkel schultehuis ca. 1642 PM2-0292 PMV Boskamp 1-30 (even en Emmen Woningbouw 1946 oneven) 510955 RM Boslaan 2-3 Emmen Onderwijs en wetenschap 1917 PM1-0035 PM Boslaan 16 Emmen burgerwoning (boswachterswoning) 1919 45377 AR Boslaan C/10039 Emmen Terrein, waarin 7 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 33399 RM Burgemeester Osselaan 5 Schoonebeek Boerderij PM2-0273 PM Burgemeester Osselaan 12 12 Schoonebeek “de Boo”, recreatiegebouw NAM 1949-51 PM2-0246 PM De Mente 2 2 Schoonebeek Kerk 1950 EM0005 GM De Molenkamp 6-7 Emmen dubbel woonhuis 1938 510952 RM De Molenkamp 12 Emmen Woonhuis PM2-0250 PM De Omloop 8 8 Klazienaveen Kerk 1959-60 EM0044 GM Dommerskanaal ZZ 110 Nieuw-Amsterdam krimpenboerderij 1912 EM0082 GM Dommersweg 10 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1910 EM0084 GM Dommersweg 15-16 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1910 510968 RM Dorpsstraat 21 Weerdinge Boerderij 1860-1865 510932 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Boerderij 1870-1875 510933 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Schuur 1870-1875 510934 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Wagenloods 1870-1875 510935 RM Dorpsstraat 23 Weerdinge Bakhuisje 1870-1875 510929 RM Dorpsstraat 29 Weerdinge Boerderij 1870-1875 510930 RM Dorpsstraat 29 Weerdinge Schuur 1870-1875 14965 RM Dorpsstraat 69 Weerdinge Boerderij EM0057 GM Eemslandweg 26 Zwartemeer villaboerderij 1930 EM0058 GM Eemslandweg 43 Zwartemeer winkelwoning 1925 510969 RM Eemslandweg 133 Zwartemeer Overheidsgebouw, grenswachtershuis 1904 PM2-0306 PMV Emmalaan 13 t/m 23 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 45378 AR Emmer Dennen/Randweg C/10688 Emmen Terrein waarin 13 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming). 45382 AR Emmerbosch C/8940 Emmen Terrein waarin 4 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 45374 AR Emmerdennen C/3747 Emmen Terrein waarin het hunebed D 45. Datering: Neolithicum. 46891 RM Europaweg 12 Schoonebeek Boerderij PM1-0007 PM Europaweg 46 Schoonebeek boerderij 1905

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 44 Welstandsnota Emmen

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering PM1-0086 PM Europaweg 116 Schoonebeek N.H. kerk 1927 PM1-0101 PM Europaweg 143 Bij Nieuw-Schoonebeek R.K. kerktoren 1855 45376 AR Fokkinge Slag F/7846 Emmen Terrein waarin het hunebed D 46. Datering: Neolithicum. PM1-0118 PM Grens Europaweg paal 160 I Nieuw- Schoonebeek / grenspaal rond 1800 Nederlands-Duitse grens PM1-0117 PM Griendtsveenstraat (in Dommerskanaal) 32 Bij Erica Schutsluis rond 1925 510970 RM Griendtsveenstraat 39 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1912 510946 RM Griendtsveenstraat 41 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1912 510945 RM Griendtsveenstraat 57 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1911 507453 RM Griendtsveenstraat 144 Emmen Locomotievenloods 1910-1911 14967 RM Halvemaanweg 3 Zuidbarge Boerderij 45375 AR Haselackers F/7852 Emmen Terrein waarin het hunebed D 47. Datering: Neolithicum. 526275 RM Havenstraat / Verlengde Vaart NZ 2 / 54 Erica Woonhuis 1897 45391 AR Heerenstreek F/10873; F/9874 Nieuw-Dordrecht Terrein waarin overblijfselen van een houten weg. Datering: Neolithicum. PM2-0252 PM Heidebloemstraat 2 Erica Kerk 1965-1970 45381 AR Heidehiem;de Wolfsbergen C/8939; L/764 Emmen Urnenveld. Datering; IJzertijd. 46589 RM Heirweg 4 Emmen Boerderij 46588 RM Heirweg 6 Emmen Boerderij 510943 RM Hogeweg 50 Zwartemeer Kerk 1921 PM2-0268 PM Hoofdkanaal OZ 2 Emmer-Compascuum Muziekkapel EM0001 GM Hoofdkanaal OZ 81 Emmer-Compascuum R.K. huishoudschool 1923 510957 RM Hoofdkanaal OZ 83 Emmer-Compascuum Kerk 1923 EM0019 GM Hoofdkanaal WZ 64 Emmer-Compascuum vervenerswoning 1924 14960 RM Hoofdkanaal WZ 109 Emmer-Compascuum Molen 14956 RM Hoofdstraat 6 Emmen Gerechtsgebouw EM0003 GM Hoofdstraat 8-10 Emmen postkantoor 1910 510949 RM Hoofdstraat 24 Emmen Woonhuis 1934 510948 RM Hoofdstraat 26 Emmen Woonhuis 1930-1935 EM0080 GM Hoofdstraat 110-114 Emmen winkelwoning 1907 EM0004 GM Hunenbaan 1 Emmen middenstandswoning 1935 14964 RM IJsspoorweg 32 Weerdinge Molen 33786 RM Industrieweg 15 Veenoord Molen 510950 RM Julianastraat 27 Emmen Kerk 1878 510944 RM Kamerlingswijk WZ 136 Zwartemeer Kerkelijke dienstwoning 1921 EM0011 GM Kanaal A NZ 18 Emmer-Compascuum schoolgebouw 1929 PM1-0108 PM Kanaal A NZ 110 Emmer-Compascuum buurthuis na 1926 510958 RM Kanaal B ZZ 228 Emmer-Compascuum Nijverheid (Oude smederij) 1914 PM1-0096 PM Kanaalweg 18 Schoonebeek turfstrooiselfabriek 1926 510951 RM Kapelstraat 63 Emmen Kerk 1923 510959 RM Kerkweg 124 Erica Kerk 1933 EM0016 GM Kloosterweg 40-42 Emmer-Compascuum zusterhuis 1914 PM2-0245 PM Meerstraat 2 2 Emmen Kerk 1948-49 EM0039 GM Meester Ovingstraat 39 Klazienaveen villa 1910

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 45

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering PM1-0086 PM Europaweg 116 Schoonebeek N.H. kerk 1927 PM1-0101 PM Europaweg 143 Bij Nieuw-Schoonebeek R.K. kerktoren 1855 45376 AR Fokkinge Slag F/7846 Emmen Terrein waarin het hunebed D 46. Datering: Neolithicum. PM1-0118 PM Grens Europaweg paal 160 I Nieuw- Schoonebeek / grenspaal rond 1800 Nederlands-Duitse grens PM1-0117 PM Griendtsveenstraat (in Dommerskanaal) 32 Bij Erica Schutsluis rond 1925 510970 RM Griendtsveenstraat 39 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1912 510946 RM Griendtsveenstraat 41 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1912 510945 RM Griendtsveenstraat 57 Amsterdamscheveld Dienstwoning 1911 507453 RM Griendtsveenstraat 144 Emmen Locomotievenloods 1910-1911 14967 RM Halvemaanweg 3 Zuidbarge Boerderij 45375 AR Haselackers F/7852 Emmen Terrein waarin het hunebed D 47. Datering: Neolithicum. 526275 RM Havenstraat / Verlengde Vaart NZ 2 / 54 Erica Woonhuis 1897 45391 AR Heerenstreek F/10873; F/9874 Nieuw-Dordrecht Terrein waarin overblijfselen van een houten weg. Datering: Neolithicum. PM2-0252 PM Heidebloemstraat 2 Erica Kerk 1965-1970 45381 AR Heidehiem;de Wolfsbergen C/8939; L/764 Emmen Urnenveld. Datering; IJzertijd. 46589 RM Heirweg 4 Emmen Boerderij 46588 RM Heirweg 6 Emmen Boerderij 510943 RM Hogeweg 50 Zwartemeer Kerk 1921 PM2-0268 PM Hoofdkanaal OZ 2 Emmer-Compascuum Muziekkapel EM0001 GM Hoofdkanaal OZ 81 Emmer-Compascuum R.K. huishoudschool 1923 510957 RM Hoofdkanaal OZ 83 Emmer-Compascuum Kerk 1923 EM0019 GM Hoofdkanaal WZ 64 Emmer-Compascuum vervenerswoning 1924 14960 RM Hoofdkanaal WZ 109 Emmer-Compascuum Molen 14956 RM Hoofdstraat 6 Emmen Gerechtsgebouw EM0003 GM Hoofdstraat 8-10 Emmen postkantoor 1910 510949 RM Hoofdstraat 24 Emmen Woonhuis 1934 510948 RM Hoofdstraat 26 Emmen Woonhuis 1930-1935 EM0080 GM Hoofdstraat 110-114 Emmen winkelwoning 1907 EM0004 GM Hunenbaan 1 Emmen middenstandswoning 1935 14964 RM IJsspoorweg 32 Weerdinge Molen 33786 RM Industrieweg 15 Veenoord Molen 510950 RM Julianastraat 27 Emmen Kerk 1878 510944 RM Kamerlingswijk WZ 136 Zwartemeer Kerkelijke dienstwoning 1921 EM0011 GM Kanaal A NZ 18 Emmer-Compascuum schoolgebouw 1929 PM1-0108 PM Kanaal A NZ 110 Emmer-Compascuum buurthuis na 1926 510958 RM Kanaal B ZZ 228 Emmer-Compascuum Nijverheid (Oude smederij) 1914 PM1-0096 PM Kanaalweg 18 Schoonebeek turfstrooiselfabriek 1926 510951 RM Kapelstraat 63 Emmen Kerk 1923 510959 RM Kerkweg 124 Erica Kerk 1933 EM0016 GM Kloosterweg 40-42 Emmer-Compascuum zusterhuis 1914 PM2-0245 PM Meerstraat 2 2 Emmen Kerk 1948-49 EM0039 GM Meester Ovingstraat 39 Klazienaveen villa 1910

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 46 Welstandsnota Emmen

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering EM0040 GM Meester Ovingstraat 54-55 Klazienaveen marechausseekazerne 1905 PM2-0306 PMV Meijerswegje 2 t/m 28 (even) Emmen Woningbouw 1956 PM2-0306 PMV Meijerswegje 1 t/m 11 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 510971 RM Middendorp 10 Schoonebeek Boerderij 1849 33411 RM Middendorp 13 Schoonebeek Boerderij EM0006 GM Minister Kanstraat 30 Emmen kantoorwoning 1936 510960 RM Mr Ovingstraat 1 Klazienaveen Woonhuis 1930 EM0009 GM Nassaulaan 27 Emmen middenstandswoning 1930 34301 RM Nieuw Amsterdamseweg 7 Schoonebeek Boerderij EM0062 GM Noordbargerstraat 88 Emmen hallenhuisboerderij 1901 EM0052 GM Noordbargerstraat 92 Bij Emmen transformatorhuisje ca. 1930 14959 RM Noordeind 21 Emmen Boerderij 45372 AR Odoornerweg T/553 Emmen Terrein waarin het hunebed D 41. Datering: Neolithicum. 45373 AR Odoornerweg T/554 Emmen Terrein waarin een maar vermoedelijk twee grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming.) 33412 RM Oostersebos 4 Schoonebeek Boerderij 393994 RM Oostersebos 4a Schoonebeek Schuur 394059 RM Oostersebos 4 Bij Schoonebeek Schuur 394065 RM Oostersebos 4 Bij Schoonebeek Straatmeubilair (Put) 33413 RM Oostersebos 8 Schoonebeek Boerderij 393995 RM Oostersebos 8 Bij Schoonebeek Schuur 33414 RM Oostersebos 11 Schoonebeek Boerderij 393996 RM Oostersebos 11 Bij Schoonebeek Schuur 33415 RM Oostersebos 13 Schoonebeek Boerderij 33416 RM Oostersebos 15 Schoonebeek Boerderij 33417 RM Oostersebos 17 Schoonebeek Boerderij 393997 RM Oostersebos 17 Bij Schoonebeek Schuur 394134 RM Oostersebos 17 Bij Schoonebeek Varkensschuur 45370 AR Oosterseweg T/174 Westenesch Terrein waarin het hunebed D 44. Datering: Neolithicum. (Gedeeltelijke bescherming.) 14968 RM Oranjekanaal NZ 7 Zuidbarge Molen EM0083 GM Oude Roswinkelerweg 25 Emmen schoolgebouw 1940 510953 RM Oude Zuidbargerstraat 6 Emmen Winkel 1920 45380 AR Oude-Roswinkelerweg L/376 Emmen Terrein waarin 2 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) EM0015 GM Pannenkoekendijk 82 Erica krimpenboerderij 1911 EM0018 GM Pannenkoekendijk 90 Erica villaboerderij 1935 506118 RM Peelstraat 162 Emmen Turfstrooiselfabriek 1913 EM0063 GM Postweg 125-127 Barger-Compascuum R.K. verenigingsgebouw 1932 EM0065 GM Postweg 129 Barger-Compascuum R.K. onderwijzerswoning 1929 EM0064 GM Postweg 131 Barger-Compascuum R.K. lagere school 1928

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 47

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering EM0040 GM Meester Ovingstraat 54-55 Klazienaveen marechausseekazerne 1905 PM2-0306 PMV Meijerswegje 2 t/m 28 (even) Emmen Woningbouw 1956 PM2-0306 PMV Meijerswegje 1 t/m 11 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 510971 RM Middendorp 10 Schoonebeek Boerderij 1849 33411 RM Middendorp 13 Schoonebeek Boerderij EM0006 GM Minister Kanstraat 30 Emmen kantoorwoning 1936 510960 RM Mr Ovingstraat 1 Klazienaveen Woonhuis 1930 EM0009 GM Nassaulaan 27 Emmen middenstandswoning 1930 34301 RM Nieuw Amsterdamseweg 7 Schoonebeek Boerderij EM0062 GM Noordbargerstraat 88 Emmen hallenhuisboerderij 1901 EM0052 GM Noordbargerstraat 92 Bij Emmen transformatorhuisje ca. 1930 14959 RM Noordeind 21 Emmen Boerderij 45372 AR Odoornerweg T/553 Emmen Terrein waarin het hunebed D 41. Datering: Neolithicum. 45373 AR Odoornerweg T/554 Emmen Terrein waarin een maar vermoedelijk twee grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming.) 33412 RM Oostersebos 4 Schoonebeek Boerderij 393994 RM Oostersebos 4a Schoonebeek Schuur 394059 RM Oostersebos 4 Bij Schoonebeek Schuur 394065 RM Oostersebos 4 Bij Schoonebeek Straatmeubilair (Put) 33413 RM Oostersebos 8 Schoonebeek Boerderij 393995 RM Oostersebos 8 Bij Schoonebeek Schuur 33414 RM Oostersebos 11 Schoonebeek Boerderij 393996 RM Oostersebos 11 Bij Schoonebeek Schuur 33415 RM Oostersebos 13 Schoonebeek Boerderij 33416 RM Oostersebos 15 Schoonebeek Boerderij 33417 RM Oostersebos 17 Schoonebeek Boerderij 393997 RM Oostersebos 17 Bij Schoonebeek Schuur 394134 RM Oostersebos 17 Bij Schoonebeek Varkensschuur 45370 AR Oosterseweg T/174 Westenesch Terrein waarin het hunebed D 44. Datering: Neolithicum. (Gedeeltelijke bescherming.) 14968 RM Oranjekanaal NZ 7 Zuidbarge Molen EM0083 GM Oude Roswinkelerweg 25 Emmen schoolgebouw 1940 510953 RM Oude Zuidbargerstraat 6 Emmen Winkel 1920 45380 AR Oude-Roswinkelerweg L/376 Emmen Terrein waarin 2 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) EM0015 GM Pannenkoekendijk 82 Erica krimpenboerderij 1911 EM0018 GM Pannenkoekendijk 90 Erica villaboerderij 1935 506118 RM Peelstraat 162 Emmen Turfstrooiselfabriek 1913 EM0063 GM Postweg 125-127 Barger-Compascuum R.K. verenigingsgebouw 1932 EM0065 GM Postweg 129 Barger-Compascuum R.K. onderwijzerswoning 1929 EM0064 GM Postweg 131 Barger-Compascuum R.K. lagere school 1928

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 48 Welstandsnota Emmen

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 394606 RM Rietlandenstraat 10 Bij Zuidbarge Straatmeubilair (Waterput) 511961 RM Rietlandenstraat 26 Zuidbarge Boerderij 1863 514838 RM Rietlandenstraat 26 Bij Zuidbarge Schuur 1920-1930 514839 RM Rietlandenstraat 26 Bij Zuidbarge Boerenerf 14961 RM Rondweg 98 Bij Emmerschans Fort,vesting,onderd. 510967 RM Roswinkelerstraat 82 Roswinkel Boerderij 1910-1915 EM0053 GM Roswinkelerstraat 101 Roswinkel krimpenboerderij 1922 EM0054 GM Roswinkelerstraat 104 Roswinkel krimpenboerderij 1928 EM0055 GM Roswinkelerstraat 127 Roswinkel villa 1935 EM0081 GM Runde NZ 43-44 Emmer-Compascuum marechausseekazerne 1921 EM0067 GM Runde ZZ 107 Emmer-Compascuum N.H. pastorie 1930 EM0026 GM Runde ZZ 108 Emmer-Compascuum N.H. zaalkerk 1933 45369 AR Schietbaanweg T/101 Westenesch Terrein waarin het hunebed D 42. Datering: Neolithicum. Gedeeltelijke bescherming voor zover betreft het daarin gelegen hunebed alsmede een strook van 25 m rondom. 45371 AR Schimmer Es T/341 Emmen Terrein waarin het hunebed D 43. Datering: Neolithicum. 510961 RM Scholtenskanaal OZ 62 Klazienaveen-Noord Kerk 1922 14958 RM Schoolstraat 5 Emmen Toren ca. 1200 510954 RM Schoolstraat 5 Emmen Kerk 1856 PM2-0291 PM Schoonebeekerdiep Schoonebeek Waarnemingspost Luchtwacht 1954 PM2-0306 PMV Sophielaan 1 t/m 11 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 PM2-0259 PM Sparrenlaan 4-5 4-5 Emmen Schoolgebouw 1956 45379 AR Sparrenlaan/Randweg C/10688; C/10687 Emmen Terrein waarin 2 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 510947 RM Splitting 142 Emmen Kerk 1923 510966 RM Stad 16 Roswinkel Kerkelijke dienstwoning 1887 14963 RM Stad 24 Roswinkel Kerk PM2-0251 PM Statenweg 2 2 Emmen Kerk 1965 EM0023 GM Stationsstraat 79 Emmen villa 1919 510962 RM Vaart NZ 139 Nieuw-Amsterdam Kerk 1925 EM0045 GM Vaart ZZ 2 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1882 510964 RM Vaart ZZ 66 Nieuw-Amsterdam Overheidsgebouw 1908 EM0046 GM Vaart ZZ 72 Nieuw-Amsterdam bedrijfswoning 1900 EM0047 GM Vaart ZZ 74 Nieuw-Amsterdam brugwachterswoning 1900 EM0048 GM Vaart ZZ 74 Bij Nieuw-Amsterdam trambrug 1920 510963 RM Vaart ZZ 86 Nieuw-Amsterdam Kerk (orgel) 1873 EM0059 GM Vaart ZZ 104a-105 Nieuw-Amsterdam marechausseekazerne 1890 45027 AR Valtherbosch B/9468 Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming). 45383 AR Valtherbosch C/3690;C/3691; Emmen Terrein waarin de hunebedden D 38, D 39, D 40, een grafheuvel C/3733;C/3734 en een complex zogenaamde hoogakkers. Datering: Neolithicum en Middeleeuwen. (Gedeeltelijke bescherming).

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 49

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 394606 RM Rietlandenstraat 10 Bij Zuidbarge Straatmeubilair (Waterput) 511961 RM Rietlandenstraat 26 Zuidbarge Boerderij 1863 514838 RM Rietlandenstraat 26 Bij Zuidbarge Schuur 1920-1930 514839 RM Rietlandenstraat 26 Bij Zuidbarge Boerenerf 14961 RM Rondweg 98 Bij Emmerschans Fort,vesting,onderd. 510967 RM Roswinkelerstraat 82 Roswinkel Boerderij 1910-1915 EM0053 GM Roswinkelerstraat 101 Roswinkel krimpenboerderij 1922 EM0054 GM Roswinkelerstraat 104 Roswinkel krimpenboerderij 1928 EM0055 GM Roswinkelerstraat 127 Roswinkel villa 1935 EM0081 GM Runde NZ 43-44 Emmer-Compascuum marechausseekazerne 1921 EM0067 GM Runde ZZ 107 Emmer-Compascuum N.H. pastorie 1930 EM0026 GM Runde ZZ 108 Emmer-Compascuum N.H. zaalkerk 1933 45369 AR Schietbaanweg T/101 Westenesch Terrein waarin het hunebed D 42. Datering: Neolithicum. Gedeeltelijke bescherming voor zover betreft het daarin gelegen hunebed alsmede een strook van 25 m rondom. 45371 AR Schimmer Es T/341 Emmen Terrein waarin het hunebed D 43. Datering: Neolithicum. 510961 RM Scholtenskanaal OZ 62 Klazienaveen-Noord Kerk 1922 14958 RM Schoolstraat 5 Emmen Toren ca. 1200 510954 RM Schoolstraat 5 Emmen Kerk 1856 PM2-0291 PM Schoonebeekerdiep Schoonebeek Waarnemingspost Luchtwacht 1954 PM2-0306 PMV Sophielaan 1 t/m 11 (oneven) Emmen Woningbouw 1956 PM2-0259 PM Sparrenlaan 4-5 4-5 Emmen Schoolgebouw 1956 45379 AR Sparrenlaan/Randweg C/10688; C/10687 Emmen Terrein waarin 2 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvels zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet.) 510947 RM Splitting 142 Emmen Kerk 1923 510966 RM Stad 16 Roswinkel Kerkelijke dienstwoning 1887 14963 RM Stad 24 Roswinkel Kerk PM2-0251 PM Statenweg 2 2 Emmen Kerk 1965 EM0023 GM Stationsstraat 79 Emmen villa 1919 510962 RM Vaart NZ 139 Nieuw-Amsterdam Kerk 1925 EM0045 GM Vaart ZZ 2 Nieuw-Amsterdam woonhuis 1882 510964 RM Vaart ZZ 66 Nieuw-Amsterdam Overheidsgebouw 1908 EM0046 GM Vaart ZZ 72 Nieuw-Amsterdam bedrijfswoning 1900 EM0047 GM Vaart ZZ 74 Nieuw-Amsterdam brugwachterswoning 1900 EM0048 GM Vaart ZZ 74 Bij Nieuw-Amsterdam trambrug 1920 510963 RM Vaart ZZ 86 Nieuw-Amsterdam Kerk (orgel) 1873 EM0059 GM Vaart ZZ 104a-105 Nieuw-Amsterdam marechausseekazerne 1890 45027 AR Valtherbosch B/9468 Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming). 45383 AR Valtherbosch C/3690;C/3691; Emmen Terrein waarin de hunebedden D 38, D 39, D 40, een grafheuvel C/3733;C/3734 en een complex zogenaamde hoogakkers. Datering: Neolithicum en Middeleeuwen. (Gedeeltelijke bescherming).

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 50 Welstandsnota Emmen

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 45384 AR Valtherbosch C/3461;C/3460; Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of C/3459 Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvel zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet). 45385 AR Valtherbosch B/9468 Emmen Terrein waarin 6 grafheuvels en mogelijk sporen van een urnenveld. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. Gedeeltelijke bescherming. 45386 AR Valtherbosch C/2690 Emmen Standplaats van het vernielde hunebed D 37A. Datering: Neolithicum. (Gedeeltelijke bescherming). 45387 AR Valtherbosch C/2684;C/2687; Emmen Terrein waarin 3 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of C/2688;C/2689 Bronstijd. Gedeeltelijke bescherming voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvel zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet. 45388 AR Valtherbosch B/1280 Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. EM0007 GM Veenkampenweg 4 Emmen villa 1938 EM0012 GM Veenkampenweg 14 Emmen villa 1939 EM0070 GM Verlengde Oosterdiep 167 Bij Barger-Compascuum schutsluis 1900 PM2-0271 PM Verlengde Oosterdiep OZ 116 116 Bargercompascuum Viertorenburg 510937 RM Verlengde Oosterdiep WZ 67 Barger-Compascuum Kerk 1923 510938 RM Verlengde Oosterdiep WZ 67 Barger-Compascuum Kerkelijke dienstwoning 1923 EM0017 GM Verlengde Vaart ZZ 77, 77a en 77b Erica woonhuis 1911 14962 RM Verlengde Vaart ZZ 85 Erica Molen EM0071 GM Verlengde van Echtenskanaal NZ 33 Zwartemeer gereformeerde zaalkerk 1920 EM0049 GM Weerdingerkanaal NZ 208 Nieuw-Weerdinge villa 1910 EM0050 GM Weerdingerkanaal NZ 212 Nieuw-Weerdinge dwarsboerderij 1919 EM0051 GM Weerdingerkanaal ZZ 68 Nieuw-Weerdinge villaboerderij 1910 EM0076 GM Weerdingerkanaal ZZ 143 Nieuw-Weerdinge N.H. zaalkerk 1911 510956 RM Westenesscherstraat 50 Emmen Boerderij 14966 RM Westenesscherstraat 88 Westenesch Boerderij 33400 RM Westersebos 5 Schoonebeek Boerderij 393998 RM Westersebos 5 Bij Schoonebeek Schuur 394094 RM Westersebos 5 Bij Schoonebeek Varkensstal annex stookhut 33406 RM Westersebos 10 Schoonebeek Boerderij 33401 RM Westersebos 11 Schoonebeek Boerderij 33407 RM Westersebos 12 Schoonebeek Boerderij 33402 RM Westersebos 13 Schoonebeek Boerderij 33408 RM Westersebos 14 Schoonebeek Boerderij 33403 RM Westersebos 17 Schoonebeek Boerderij 389115 RM Westersebos 17 Schoonebeek Aardappelkelder 33404 RM Westersebos 21, 21a Schoonebeek Boerderij 33405 RM Westersebos 23 Schoonebeek Boerderij 33418 RM Westersebos 26, 28 Schoonebeek Boerderij 33410 RM Westersebos 30 Schoonebeek Boerderij

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 51

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 45384 AR Valtherbosch C/3461;C/3460; Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of C/3459 Bronstijd. (Gedeeltelijke bescherming, voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvel zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet). 45385 AR Valtherbosch B/9468 Emmen Terrein waarin 6 grafheuvels en mogelijk sporen van een urnenveld. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. Gedeeltelijke bescherming. 45386 AR Valtherbosch C/2690 Emmen Standplaats van het vernielde hunebed D 37A. Datering: Neolithicum. (Gedeeltelijke bescherming). 45387 AR Valtherbosch C/2684;C/2687; Emmen Terrein waarin 3 grafheuvels. Datering: Neolithicum en/of C/2688;C/2689 Bronstijd. Gedeeltelijke bescherming voor zover betreft de daarin gelegen grafheuvel zelf, alsmede een strook van 10 m rondom gemeten vanaf de voet. 45388 AR Valtherbosch B/1280 Emmen Terrein waarin een grafheuvel. Datering: Neolithicum en/of Bronstijd. EM0007 GM Veenkampenweg 4 Emmen villa 1938 EM0012 GM Veenkampenweg 14 Emmen villa 1939 EM0070 GM Verlengde Oosterdiep 167 Bij Barger-Compascuum schutsluis 1900 PM2-0271 PM Verlengde Oosterdiep OZ 116 116 Bargercompascuum Viertorenburg 510937 RM Verlengde Oosterdiep WZ 67 Barger-Compascuum Kerk 1923 510938 RM Verlengde Oosterdiep WZ 67 Barger-Compascuum Kerkelijke dienstwoning 1923 EM0017 GM Verlengde Vaart ZZ 77, 77a en 77b Erica woonhuis 1911 14962 RM Verlengde Vaart ZZ 85 Erica Molen EM0071 GM Verlengde van Echtenskanaal NZ 33 Zwartemeer gereformeerde zaalkerk 1920 EM0049 GM Weerdingerkanaal NZ 208 Nieuw-Weerdinge villa 1910 EM0050 GM Weerdingerkanaal NZ 212 Nieuw-Weerdinge dwarsboerderij 1919 EM0051 GM Weerdingerkanaal ZZ 68 Nieuw-Weerdinge villaboerderij 1910 EM0076 GM Weerdingerkanaal ZZ 143 Nieuw-Weerdinge N.H. zaalkerk 1911 510956 RM Westenesscherstraat 50 Emmen Boerderij 14966 RM Westenesscherstraat 88 Westenesch Boerderij 33400 RM Westersebos 5 Schoonebeek Boerderij 393998 RM Westersebos 5 Bij Schoonebeek Schuur 394094 RM Westersebos 5 Bij Schoonebeek Varkensstal annex stookhut 33406 RM Westersebos 10 Schoonebeek Boerderij 33401 RM Westersebos 11 Schoonebeek Boerderij 33407 RM Westersebos 12 Schoonebeek Boerderij 33402 RM Westersebos 13 Schoonebeek Boerderij 33408 RM Westersebos 14 Schoonebeek Boerderij 33403 RM Westersebos 17 Schoonebeek Boerderij 389115 RM Westersebos 17 Schoonebeek Aardappelkelder 33404 RM Westersebos 21, 21a Schoonebeek Boerderij 33405 RM Westersebos 23 Schoonebeek Boerderij 33418 RM Westersebos 26, 28 Schoonebeek Boerderij 33410 RM Westersebos 30 Schoonebeek Boerderij

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 52 Welstandsnota Emmen

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 393999 RM Westersebos 30 Bij Schoonebeek Schuur 394120 RM Westersebos 30 Bij Schoonebeek Schuur 510965 RM Zijtak WZ 142 Nieuw-Amsterdam Woonhuis 1885-1890 PM2-0260 PM Zuidbargerstraat 94 94 Zuidbarge Schoolgebouw 1955-1959 PM1-0103 PM Zusterweg 17 Weiteveen R.K. pastorie 1918 PM1-0104 PM Zusterweg 19 Weiteveen R.K. kerk 1918 PM1-0105 PM Zusterweg 21 Weiteveen R.K. verpleeghuis 1929

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument Koers op Kwaliteit 53

nummer monument adres huisnr. situering plaats omschrijving datering 393999 RM Westersebos 30 Bij Schoonebeek Schuur 394120 RM Westersebos 30 Bij Schoonebeek Schuur 510965 RM Zijtak WZ 142 Nieuw-Amsterdam Woonhuis 1885-1890 PM2-0260 PM Zuidbargerstraat 94 94 Zuidbarge Schoolgebouw 1955-1959 PM1-0103 PM Zusterweg 17 Weiteveen R.K. pastorie 1918 PM1-0104 PM Zusterweg 19 Weiteveen R.K. kerk 1918 PM1-0105 PM Zusterweg 21 Weiteveen R.K. verpleeghuis 1929

GM Gemeentelijk monument PM Provinciaal monument RM Rijksmonument PMV Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming AR Archeologisch monument 54 Welstandsnota Emmen

Colofon Koers op kwaliteit is een uitgave van de gemeente Emmen.

Samenstelling Het Oversticht te Zwolle in samenwerking met de afdelingen Vergunningen en Fysiek Ruimtelijke Ontwikkeling gemeente Emmen

MM42830-8/10