NEDERLAND EN DE TWEEDE WERELDOORLOG GRATIS

Auteur: René Kok Aantal pagina's: none pagina's Verschijningsdatum: none Uitgever: Uitgeversmaatschappij ReaderS Digest Bv||9789064073663 EAN: nl Taal: Link: Download hier De wederopbouw van Nederland De communistische partij CPN besloot op die dag om ondergronds te gaan en een verzetsorganisatie van personen op te bouwen, een omvang die door andere verzetsgroepen pas na Dolle Dinsdag in het najaar bereikt werd. De communisten kwamen op voor de rechten van de joden, de onafhankelijkheid van Nederland en herstel van de democratie; tegelijkertijd richtten ze zich tegen Engeland en het koningshuis. Uiteindelijk zouden ongeveer Het communistisch verzet trad in augustus met acties naar buiten. In oktober kwam lokaal het verzetsblad De Vonk uit en in november landelijk het verzetsblad De Waarheid. De eerste verzetsdaad werd al op 15 mei door de eenling Bernardus IJzerdraat verricht: hij verspreidde in Rotterdam pamfletten waarin hij de bevolking tot verzet opriep. IJzerdraat zelf begon vervolgens met het opbouwen van de verzetsgroep De Geuzen. Het eerste verzetsblad dat uitkwam, was Vrij Nederland , in augustus Vermoedelijk is de eerste persoon die na de Nederlandse capitulatie door de Duitsers werd vermoord de Haagse communist Pieter Philipus van den Berg. Hij werd op 13 augustus gearresteerd en op 28 augustus vanaf de eerste verdieping van de trap in het Oranjehotel gegooid. Er werd Arbeitseinsatz ingesteld, waarbij iedere man tussen de 18 en 45 jaar verplicht werd in de Duitse fabrieken te gaan werken die iedere nacht gebombardeerd werden. De mannen die dit niet wilden, moesten onderduiken. Er werd ook zo veel mogelijk voedsel en andere goederen uit Nederland weggesleept zodat de rantsoenering, de bonkaart een middel werd om de bevolking in bedwang te houden. Wie iets verkeerd deed, zoals onderduiken, kreeg op die manier automatisch niets te eten. Joden als onderduikers hebben was extra gevaarlijk. Er stond de doodstraf op. Een derde van de mensen die dat geprobeerd hebben, hebben de oorlog niet overleefd. De Atlantikwall , een gigantische kustverdedigingslinie die het Duitse oppercommando langs de hele Europese kust liet aanleggen, van Zuid-Frankrijk tot Denemarken , werd ook in Nederland aangelegd. Sommige woonplaatsen, zoals Scheveningen , werden hiervoor ontruimd. In Den Haag werden woningen afgebroken en ontmanteld. De censuur zorgde dat radio en kranten alleen het door de Duitsers goedgekeurde nieuws mochten brengen. Uiteraard was dit alleen voor de Duitsers positief nieuws. Deze nieuwsberichten konden niet helemaal het ongunstige verloop van de oorlog verbergen, immers de Duitse 'overwinningen' in Rusland kwamen steeds dichter bij Duitsland te liggen. Naar Radio Oranje , Nederlandstalige uitzendingen uit Londen , mocht niet geluisterd worden. Deze onderdrukkingsmaatregelen stimuleerden het verzet. Illegale kranten met nieuws van Radio Oranje werden verspreid. Knokploegen pleegden overvallen om bonkaarten in handen te krijgen, om hiermee onderduikers van voedsel te voorzien. Na een aanslag bij Putten op een Duitse officier werd op 1 oktober de hele mannelijke bevolking van deze plaats zonder proces afgevoerd naar Duitsland: de razzia van Putten. Weinig Nederlanders verzetten zich actief of passief tegen de Duitse bezetting. De genoemde NSB collaboreerde actief met de Duitse bezetters. Ook waren er Nederlanders die zich vrijwillig meldden voor deelname aan het Duitse leger en voor de SS. Historisch onderzoek toont aan dat circa Na de landing in Normandië in juni , rukten de geallieerden snel op in de richting van Nederland, en werd een groot deel van Zuid-Nederland bevrijd. In september werd via de " operatie Market Garden " getracht bruggen over de grote rivieren te veroveren; in mislukte dit echter. De dinsdag van 5 september staat bekend als Dolle Dinsdag : De Nederlanders, gelovend dat de bevrijding op handen was, begonnen feest te vieren. Het deel van Nederland boven de grote rivieren moest echter nog tot het volgende jaar wachten. Intussen verhardde ook de repressie van de Duitsers; de Deppner-executies zijn hier een voorbeeld van, waarbij verzetsstrijders het leven verloren. De economische uitbuiting van Nederland nam nog verder toe in een uiterste poging met de verkregen hulpbronnen het tij te kunnen keren. Later werden in navolging van Hitlers Nerobefehl verschillende vernielingen aangericht in de Amsterdamse en Rotterdamse havens en op Schiphol, en werd onder meer de Wieringermeerpolder onderwatergezet. Sommige Duitsers en hun Nederlandse handlangers maakten zich op om desnoods tot het einde toe door te vechten, terwijl anderen meer op hun eigen overleven waren gericht. Veel Duitsers en kopstukken in het Nederlandse bedrijfsleven gaven blijk van een matigende invloed en probeerden de bevolking te helpen, deels uit eigenbelang om te voorkomen dat ze na de oorlog, die nu voor iedereen duidelijk in een Duitse nederlaag zou eindigen, vervolgd zouden worden. De economische uitbuiting liep ten einde door de toenemende schaarste, de mitigerende invloed van kopstukken, en het feit dat de bevolking steeds minder genegen was zich naar de bezetter te schikken nu de oorlog duidelijk op een Duitse nederlaag ging uitdraaien. Ook op Walcheren heersten de Duitsers eerst nog. Van hieruit beheersten zij de toegangsweg tot de havenstad Antwerpen. En het geallieerde leger had een grote aanvoerhaven nodig: de havens in Normandië waren te beperkt en te ver. Maar de sterke Duitse verdediging maakte een landing hier een hachelijke zaak. Daarom bombardeerden de geallieerden op 3 oktober de dijken van Walcheren bij Westkapelle en zetten zo Walcheren onder water. Doel was om zo de Duitse verdediging te ontregelen ter voorbereiding op een amfibische aanval. Ondanks waarschuwingen aan de bevolking met pamfletten, vonden inwoners van Westkapelle de dood. Op 8 november was Walcheren vrij. Zie ook Strijd om Walcheren. De Nederlandse regering had in geen gebruik willen maken van de aloude Hollandse Waterlinie. Het was nog steeds mogelijk Vesting Holland tot een eiland te maken, maar dit eiland bevatte nu de Randstad. Er waren te veel mensen om in leven te houden. Hitler gaf het bevel dat de Festung Holland tot iedere prijs gehouden moest worden. De winter van op was bovendien erg streng, en dit leidde tot hongertochten en mensen die stierven van honger, uitputting, kou of ziektes. Deze winter werd bekend als de Hongerwinter. In het voorjaar van werd de geallieerde opmars hervat. De Rijn werd overgestoken en de linkervleugel van de geallieerden bevrijdde Oost-Nederland. De stad Groningen werd met vuur verdedigd door een harde kern van Nederlandse en Duitse SS'ers, en was pas na drie dagen strijd bevrijd. Verder naar het zuiden bereikten de geallieerden de rand van de Veluwe. Een van de laatste gevechtshandelingen vond plaats in Delfzijl. In de periode 23 april - 2 mei vonden er felle gevechten plaats rondom de Noordelijke havenstad tussen het " 5th Canadian Armoured Division " en het Duitse leger. Op het eiland Texel maakten Georgiërs deel uit van het Duitse leger, deels vrijwillig, deels min of meer gedwongen. Op 5 april kwamen zij tegen de Duitsers in opstand. Deze opstand van de Georgiërs werd door het Duitse leger na vijf weken strijd neergeslagen. Er kwamen Georgiërs, Texelaars en Duitsers bij om. De Duitsers waren op Texel aan de macht tot 20 mei, toen Canadese militairen op het eiland aankwamen. De overlevende Georgiërs werden na de oorlog uitgeleverd aan de Sovjet-Unie. Op 13 maart keerde Koningin Wilhelmina terug uit ballingschap; zij betrad de Nederlandse bodem in Eede Zeeuws-Vlaanderen en overnachtte in Sluiskil. Op de dag dat die capitulatie inging, 5 mei , ontbood de Canadese generaal Charles Foulkes de Duitse opperbevelhebber naar Hotel De Wereld in om daar in het bijzijn van de Nederlandse prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten de uitwerking van de capitulatie van de Duitse troepen in Nederland te bespreken. Blaskowitz vroeg 24 uur bedenktijd. Een dag later dus op 6 mei werden de uitgewerkte voorwaarden van de capitulatie getekend in een boerderij te Nude , even buiten Wageningen. Later zou het beeld ontstaan dat de bespreking in Hotel de Wereld op 5 mei de gebeurtenis was geweest waarbij de Duitsers hadden gecapituleerd. Een Duitse SS-militie van man had zich verschanst op Schiermonnikoog samen met ongeveer wehrmachtsoldaten, dezen werden op 11 juni door de Canadezen ingerekend. Na de oorlog werden in sommige plaatsen mensen, waarvan men meende dat zij tijdens de oorlog de Duitsers geholpen hadden, zonder vorm van proces gedood of op andere wijze gestraft bijltjesdag. Van veel ' moffenhoeren ' Nederlandse meisjes die een relatie aangegaan waren met Duitse soldaten werd het hoofd kaalgeschoren. NSB'ers en andere vermeende landverraders werden vaak eerst door het dorp of de stad geleid waarna ze gevangen werden gezet. In Groningen werden deze mensen in de Korenbeurs aan de Vismarkt vastgezet. Iedere dag werden ze gelucht, waarbij ze door een menigte bespuwd en bespot werden. Andere vermeende landverraders werden overgebracht naar voormalige concentratiekampen, zoals Vught. Anderen werden na een rechtszaak veroordeeld, bijvoorbeeld de drie van Breda. Weer anderen bleken onterecht te zijn gearresteerd, en werden na soms lange periodes van voorarrest vrijgesproken zie Theo Haze. De banktegoeden van omgekomen Joodse landgenoten waren een halve eeuw later nog onderwerp van procesgang. Ook de kunstroof door de Duitsers vindt nog steeds een vervolg. De teruggegeven kunstvoorwerpen worden ten dele door de Nederlandse regering vastgehouden en niet aan de oorspronkelijke eigenaren teruggegeven. De Tweede Wereldoorlog heeft diepe sporen in de Nederlandse samenleving nagelaten. Jaarlijks vindt de dodenherdenking plaats. Maar ook onder de levenden zijn er velen, die emotionele wonden hebben opgelopen, zowel in de eerste als in de tweede generatie. In het jaar verstrekte de Pensioen- en Uitkeringsraad nog jaarlijks een uitkering aan 24 mensen waaronder ook slachtoffers uit latere oorlogen, zoals in Korea. Tijdens de bezetting van Nederland zijn enkele bevolkingsgroepen extra hard getroffen. Er werden ruim drieduizend Nederlanders gefusilleerd. Na de oorlog zijn er op diverse plekken in het land monumenten opgericht ter herdenking van de slachtoffers. Over de bezetting van Nederland zijn onnoemelijk veel boeken geschreven. Vermelding van het standaardwerk van Lou de Jong : Het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog kan hier echter niet achterwege blijven. In Nederlands-Indië had men verontwaardigd op de overval gereageerd. Het land was direct tot de geallieerden toegetreden. Duitse en Japanse burgers, spion of niet, werden geïnterneerd, evenals NSB'ers. Japan was echter in conflict geraakt met de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Een aantal gebeurtenissen, zoals de inbezitneming van Frans Indo-China , overtuigden de Nederlandse politici dat ook Japan een gevaar vormde. Hierop besloot Japan tot een militaire campagne om eerst de Verenigde Staten militair te verlammen om vervolgens de gebieden in Zuidoost-Azië te bezetten. Na de aanval op Pearl Harbor op 7 december verklaarde Nederland met alle overzeese gebiedsdelen Japan de oorlog. De geallieerden wisten de Japanners een nederlaag toe te brengen, [bron? De Nederlandse admiraal Karel Doorman ging op 27 en 28 februari met een geallieerd eskader onder zijn bevel ten onder in de Eerste Slag in de Javazee. Dezelfde nacht landden de Japanners op Java , en sloten de Nederlandse troepen in. De Nederlanders gaven zich over op 8 maart [11] van dat jaar. De Nederlandse soldaten werden gevangengezet in werkkampen. Later werden alle Nederlanders geïnterneerd in kampen, de zogenaamde jappenkampen. Ook werden sommigen tewerkgesteld aan de Birma spoorweg. Historicus Pierre van der Eng berekende dat de Nederlandse wederopbouw in dat geval een vertraging zou hebben opgelopen van vijfenhalf jaar. De Britse historicus Alan Milward spreekt van slechts acht maanden. Bovendien kon de Amerikaanse hulp niet voorkomen dat Nederland in toch weer te maken kreeg met een tekort op de buitenlandse betalingsbalans. Als gevolg van de Korea-crisis waren de grondstofprijzen namelijk fors gestegen. Het tweede kabinet-Drees reageerde door een forse bestedingsbeperking af te kondigen. Met de sociale partners werd afgesproken dat de lonen voorlopig op het oude niveau zouden blijven. Nederland werd in de jaren vijftig niet alleen verder opgebouwd, het veranderde bovendien voorgoed van aanzien. Op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog werd een nieuw, modern land gebouwd. Het duidelijkst zichtbaar was dat bij de herbouw van door oorlogsgeweld getroffen steden. In steden als Middelburg, Nijmegen, Arnhem en Groningen werd aanvankelijk nog gekozen voor reparatie en soms volledige herbouw van verwoeste historische gebouwen. Alleen de werkelijk onherstelbare percelen werden opgevuld met modernistische architectuur. In Rotterdam daarentegen herinnerde na de grote brand van mei nauwelijks nog iets aan de oude situatie. Niets hinderde de architecten om een compleet nieuwe, moderne stad uit de grond te stampen. Een betere stad, ook. Slechts 10 procent van de vooroorlogse woningvoorraad zou in de binnenstad terugkeren. De overige ruimte werd gevuld met kantoorkolossen en winkelpromenades, doorsneden door brede verkeersaders. Andere Nederlandse steden namen dit concept over, ook als ze nauwelijks schade hadden geleden. In dat geval moest bestaande, meestal negentiende-eeuwse bebouwing wijken en maakten grachten en vaarten plaats voor het autoverkeer. De resultaten waren vaak rampzalig voor de historische binnensteden. Terwijl de binnensteden steeds meer het domein werden van kantoormensen en winkelend publiek, woonden steeds meer Nederlanders in de buitenwijken en voorsteden, waar in hoog tempo nieuwe huizen verrezen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was ruim 20 procent van de woningen in Nederland al dan niet onherstelbaar beschadigd. In combinatie met de naoorlogse geboorte-explosie leidde dat tot een enorme woningnood. Om zo gauw mogelijk alle Nederlanders van passende woonruimte te voorzien, was al tijdens de oorlog een Bouwplan ontworpen. Toch kwam de huizenproductie na de bevrijding maar moeizaam op gang. Tot werden nieuwe woningen gebouwd, de volgende drie jaren kwamen daar nog Al werd de bouwcapaciteit elk jaar verhoogd, het bleef bouwen tegen de bierkaai. Weliswaar werd in het punt bereikt waarop er meer woningen dan huishoudens waren, maar de veranderende wooneisen maakten dat het aanbod tot op de dag van vandaag zou blijven achterlopen bij de vraag. Niet alleen het stedelijke landschap veranderde door de wederopbouw. Ook het platteland onderging grote veranderingen als gevolg van schaalvergroting in de landbouw, de aanleg van snelwegen en hoogspanningslijnen en, na de Watersnoodramp van , dijkverzwaringen. Terwijl de agrarische productie mede dankzij het landbouwbeleid van de in opgerichte Europese Economische Gemeenschap spectaculair groeide, nam het aandeel landbouwers in de totale beroepsbevolking snel af: van 19,3 procent in naar 10,7 procent in Nederland werd een industrie- en dienstenland. In tegenstelling tot in andere Europese landen werd de industrialisatie in Nederland niet van bovenaf gedirigeerd. Hoe verder de wederopbouw voortschreed, hoe meer de overheid zich beperkte tot een voorwaardenscheppend beleid. In trokken het Rotterdamse stadsbestuur, havenautoriteiten en ondernemers nog eendrachtig samen op bij de aanleg van havengebied Europoort, al ging die ten koste van een natuurreservaat en het woongenot op het eiland Rozenburg. Maar toen het bedrijfsleven tien jaar later een nieuw uitbreidingsplan presenteerde, inclusief een nieuwe stad op Goeree-Overflakkee, was van enige medewerking van de overheid geen sprake meer. Economische groei was niet meer alleen zaligmakend; leefbaarheid werd steeds belangrijker gevonden. Maar toen was de wederopbouw al naadloos overgegaan in een wilde economische groei, die de samenleving onherkenbaar zou veranderen. De moderne consumptiemaatschappij werd halverwege de jaren vijftig geboren. Na tien jaar ploeteren en sparen wilde de Nederlandse werknemer eindelijk ook de vruchten plukken van zijn arbeid. In werden de reële lonen met 6 procent verhoogd. Nieuwe loonrondes zouden spoedig volgen. De Nederlandse burger kreeg meer geld en vrije tijd om te consumeren en te recreëren. Nieuwe luxegoederen als de bromfiets, de televisie en wasmachine deden hun intrede in de Nederlandse gezinnen. De wederopbouw van Nederland en de ongekende welvaart die volgde, worden vaak beschreven als een nationaal economisch wonder, het miracle néerlandais. Dit wonder zou te danken zijn aan een combinatie van centrale planning, Marshallhulp en de Nederlandse spaarzaamheid. De eerste twee aspecten worden inmiddels sterk genuanceerd, en ook bij de effecten van de geleideloonpolitiek plaatsen historici vraagtekens. De Nederlandse welvaartsgroei vormde immers geen uitzondering, maar volgde een patroon dat zichtbaar was in alle West-Europese landen, ook wanneer deze een andere economische politiek voerden. De economische groei in Nederland hield gelijke tred met de groei van de wereldhandel. Van een typisch Nederlands wonder was geen sprake. Het zou in gebeurd moeten zijn. In hun woning aan de Haagse Beeklaan kregen Willem Drees en zijn vrouw bezoek van twee hoge Amerikaanse ambtenaren. De beide heren — sommige versies van het verhaal noemen zelfs hun namen — zouden in huize Drees zijn getrakteerd op een eenvoudig kopje koffie of thee en een mariakaakje. Het is een mooie anekdote, maar hoogstwaarschijnlijk onwaar. In was Drees nog geen premier, maar minister van Sociale Zaken. Historici hebben bovendien niets kunnen terugvinden over een Amerikaans bezoek aan Drees in dat jaar. Drees ooit. Hij denkt dat het verhaal van het mariakaakje afkomstig is uit de dikke duim van Joseph Luns. Tientallen amateurs hebben de tweede wereldoorlog gefilmd, en steeds meer van hun filmpjes komen boven water. In Andere Tijden zijn ze te zien: over de vernietiging van Rotterdam, de WA die kinderen leert marcheren, de klokkenroof uit de kerken en de wraak op de moffenmeiden. Een bijzondere, extra lange Andere Tijden. Het bekendste onderduikgezin uit de geschiedenis is zonder twijfel dat van Otto Frank. Maar het einde, het verraad, blijft een raadsel. In Andere Tijden een nieuwe theorie — gebaseerd op de biografie van Otto Frank. Op 17 april -vlak voor de bevrijding- blaast het terugtrekkende Duitse leger de Wieringermeerdijk op. Met verwoestende kracht stroomt het IJsselmeerwater de polder in: Na de bevrijding blijkt de ravage enorm. Een ramp voor de ondervoede bevolking van West Nederland. Zestig jaar geleden sloeg daar een vernietigend bombardement een enorme krater in de stad. Bijna evenveel doden als in Rotterdam, maar veel minder bekend: een fatale vergissing van de geallieerden. In september worden Russische krijgsgevangenen, als levend nazi-propagandamateriaal door de straten van Amersfoort gevoerd. De aanblik van in lompen gehulde Russen moet de Nederlandse bevolking ervan overtuigen dat zij beter de zijde van nazi-Duitsland kunnen kiezen in de strijd tegen het bolsjewisme. Maar de Amersfoorters, hevig onder de indruk van het schouwspel, tonen vooral medelijden. In Kamp Amersfoort komen 24 van de Sovjetsoldaten door honger, ziekte en mishandeling om het leven. De overige 77 gevangenen worden op 9 april gefusilleerd. Het blijkt de op één na grootste massa-executie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog te zijn. Zowel getuigen van de tocht van de Russen door Amersfoort als oud-kampgevangenen komen aan het woord in deze uitzending van Andere Tijden. De Slag om Arnhem, september , is een van de bekendste veldslagen uit de Tweede Wereldoorlog die zich op Nederlandse bodem hebben afgespeeld. Maar wat gebeurde er eigenlijk na deze mislukte operatie? Andere Tijden keert met veteranen terug naar het vergeten slagveld bij Overloon, in Noord-Brabant, waar Amerikaanse en Britse troepen in oktober een verbeten strijd uitvochten met de Duitsers. Het doel: oprukken naar de Maas en zo Duitsland binnentrekken. Er volgde een zinloze uitputtingsslag waarbij veel burgerslachtoffers vielen. In de donkere dagen voor kerstmis reed er in het doorgangskamp Westerbork 's avonds opeens een flinke rij glanzende automobielen naar binnen: topfunctionarissen van het nazi-regime in Nederland kwamen naar de Drentse hei om daar het Joelfeest te vieren, met exclusief eten, veel drank en bediening door kampbewoners. Andere Tijden sprak met joodse overlevenden over kerstmis in het kamp. Dat is een soort knagend gevoel. Altijd op zoek naar eten. Ze dachten dat de oorlog over was. Even na Dolle Dinsdag ging een grote groep verzetsstrijders met onderduikers op de foto in het Utrechtse dorpje Benschop. Maar de bevrijding kwam nog niet en de groep werd verraden. Op 13 februari vielen de Duitsers het dorp binnen. Er werd geschoten, aan beide kanten vielen doden. Vier dagen later kwamen de Duitsers terug. Zeven verzetsstrijders werden op het erf van een boerderij geëxecuteerd. Op 16 april vallen de Duitsers binnen bij de Amsterdamse Diamantbeurs. Ze sommeren de aanwezige handelaren hun voorraden diamant aan hen over te dragen. In Konzentrationslager Herzogenbusch, beter bekend als kamp Vught, werden op 6 en 7 juni bijna kinderen op transport gesteld, de meeste vergezeld door hun moeders, soms met vaders, soms alleen. Een paar dagen later is nagenoeg iedereen in vernietigingskamp Sobibor door vergassing om het leven gebracht. Het is een uitzonderlijk gruwelverhaal uit de Holocaust. Augustus De spanningen in Europa lopen hoog op. Dit zou een nieuwe Grote Oorlog betekenen. Duizenden Nederlandse mannen worden onder de wapenen geroepen, met in het achterhoofd de hardnekkige hoop dat we neutraal kunnen blijven. In deze special fascinerende beelden — opgediept uit talloze archieven en privécollecties - van soldaten die schuilkelders bouwen, mijnen uitzetten, verdedigingslinies opwerpen, maar gedurende de maandenlange mobilisatie ook vrolijk schaatsen, feesten en zich zichtbaar vervelen. Mei Breda dreigt tussen de vuurlinies bekneld te raken, een slagveld wordt gevreesd. Vijftigduizend inwoners moeten hun huizen verlaten. Anne Frank dook onder met haar familie, maar veel joodse kinderen gingen alleen naar een onderduikgezin. Daar leefden ze zonder hun vader en moeder, met een nieuwe identiteit in een vreemde omgeving én In Andere Tijden drie kinderen van destijds over het grote geheim, de angst en de woede. En over jezelf onzichtbaar maken. Hij kan niet verder. Het is niet te beschrijven wat hier is gebeurd. Richard van Norde 84 oogt oud en fragiel. Moeizaam en zichtbaar geëmotioneerd loopt hij op het grasveld dat midden in het bedrijventerrein aan de rand van het stadje Rees ligt. Nu is hier niets meer te zien, maar in de laatste maanden van de oorlog lag hier het Arbeitslager Groin. Er liepen hier meer dan vijfduizend bijna verhongerde, in lompen geklede Nederlandse mannen rond. Tijdens de oorlog hingen ze overal: borden met de tekst 'Voor Joden verboden'. In de Rotterdamse wijk Katendrecht hing een heel ánder bord: 'Verboden voor Duitse soldaten'. Katendrecht werd een vrijstaat, met hoeren, opium en verboden jazz. De oorlog is met pensioen. Dat levert soms verrassende nieuwe vergezichten op. De bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Een bezetting van 5 jaar volgde. Toegevoegd aan Mijn favorieten in Mijn Schooltv. Verwijderd uit Mijn favorieten in Mijn Schooltv. Je moet ingelogd zijn in Mijn Schooltv om een afspeellijst te kunnen maken. Toegevoegd aan Mijn afspeellijsten in Mijn Schooltv. Verwijderd uit Mijn afspeellijsten in Mijn Schooltv. Wat was de Holocaust? Nederland is weer een vrij land. Focus op de maatschappij. Nee Ja. Video Player. Nederland in de Tweede Wereldoorlog Histoclips. De Britse historicus Alan Milward spreekt van slechts acht maanden. Bovendien kon de Amerikaanse hulp niet voorkomen dat Nederland in toch weer te maken kreeg met een tekort op de buitenlandse betalingsbalans. Als gevolg van de Korea-crisis waren de grondstofprijzen namelijk fors gestegen. Het tweede kabinet-Drees reageerde door een forse bestedingsbeperking af te kondigen. Met de sociale partners werd afgesproken dat de lonen voorlopig op het oude niveau zouden blijven. Nederland werd in de jaren vijftig niet alleen verder opgebouwd, het veranderde bovendien voorgoed van aanzien. Op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog werd een nieuw, modern land gebouwd. Het duidelijkst zichtbaar was dat bij de herbouw van door oorlogsgeweld getroffen steden. In steden als Middelburg, Nijmegen, Arnhem en Groningen werd aanvankelijk nog gekozen voor reparatie en soms volledige herbouw van verwoeste historische gebouwen. Alleen de werkelijk onherstelbare percelen werden opgevuld met modernistische architectuur. In Rotterdam daarentegen herinnerde na de grote brand van mei nauwelijks nog iets aan de oude situatie. Niets hinderde de architecten om een compleet nieuwe, moderne stad uit de grond te stampen. Een betere stad, ook. Slechts 10 procent van de vooroorlogse woningvoorraad zou in de binnenstad terugkeren. De overige ruimte werd gevuld met kantoorkolossen en winkelpromenades, doorsneden door brede verkeersaders. Andere Nederlandse steden namen dit concept over, ook als ze nauwelijks schade hadden geleden. In dat geval moest bestaande, meestal negentiende-eeuwse bebouwing wijken en maakten grachten en vaarten plaats voor het autoverkeer. De resultaten waren vaak rampzalig voor de historische binnensteden. Terwijl de binnensteden steeds meer het domein werden van kantoormensen en winkelend publiek, woonden steeds meer Nederlanders in de buitenwijken en voorsteden, waar in hoog tempo nieuwe huizen verrezen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was ruim 20 procent van de woningen in Nederland al dan niet onherstelbaar beschadigd. In combinatie met de naoorlogse geboorte-explosie leidde dat tot een enorme woningnood. Om zo gauw mogelijk alle Nederlanders van passende woonruimte te voorzien, was al tijdens de oorlog een Bouwplan ontworpen. Toch kwam de huizenproductie na de bevrijding maar moeizaam op gang. Tot werden nieuwe woningen gebouwd, de volgende drie jaren kwamen daar nog Al werd de bouwcapaciteit elk jaar verhoogd, het bleef bouwen tegen de bierkaai. Weliswaar werd in het punt bereikt waarop er meer woningen dan huishoudens waren, maar de veranderende wooneisen maakten dat het aanbod tot op de dag van vandaag zou blijven achterlopen bij de vraag. Niet alleen het stedelijke landschap veranderde door de wederopbouw. Ook het platteland onderging grote veranderingen als gevolg van schaalvergroting in de landbouw, de aanleg van snelwegen en hoogspanningslijnen en, na de Watersnoodramp van , dijkverzwaringen. Terwijl de agrarische productie mede dankzij het landbouwbeleid van de in opgerichte Europese Economische Gemeenschap spectaculair groeide, nam het aandeel landbouwers in de totale beroepsbevolking snel af: van 19,3 procent in naar 10,7 procent in Nederland werd een industrie- en dienstenland. In tegenstelling tot in andere Europese landen werd de industrialisatie in Nederland niet van bovenaf gedirigeerd. Hoe verder de wederopbouw voortschreed, hoe meer de overheid zich beperkte tot een voorwaardenscheppend beleid. In trokken het Rotterdamse stadsbestuur, havenautoriteiten en ondernemers nog eendrachtig samen op bij de aanleg van havengebied Europoort, al ging die ten koste van een natuurreservaat en het woongenot op het eiland Rozenburg. Maar toen het bedrijfsleven tien jaar later een nieuw uitbreidingsplan presenteerde, inclusief een nieuwe stad op Goeree-Overflakkee, was van enige medewerking van de overheid geen sprake meer. Economische groei was niet meer alleen zaligmakend; leefbaarheid werd steeds belangrijker gevonden. Maar toen was de wederopbouw al naadloos overgegaan in een wilde economische groei, die de samenleving onherkenbaar zou veranderen. De moderne consumptiemaatschappij werd halverwege de jaren vijftig geboren. Na tien jaar ploeteren en sparen wilde de Nederlandse werknemer eindelijk ook de vruchten plukken van zijn arbeid. In werden de reële lonen met 6 procent verhoogd. Nieuwe loonrondes zouden spoedig volgen. De Nederlandse burger kreeg meer geld en vrije tijd om te consumeren en te recreëren. Nieuwe luxegoederen als de bromfiets, de televisie en wasmachine deden hun intrede in de Nederlandse gezinnen. De wederopbouw van Nederland en de ongekende welvaart die volgde, worden vaak beschreven als een nationaal economisch wonder, het miracle néerlandais. Dit wonder zou te danken zijn aan een combinatie van centrale planning, Marshallhulp en de Nederlandse spaarzaamheid. De eerste twee aspecten worden inmiddels sterk genuanceerd, en ook bij de effecten van de geleideloonpolitiek plaatsen historici vraagtekens. De Nederlandse welvaartsgroei vormde immers geen uitzondering, maar volgde een patroon dat zichtbaar was in alle West-Europese landen, ook wanneer deze een andere economische politiek voerden. De economische groei in Nederland hield gelijke tred met de groei van de wereldhandel. Van een typisch Nederlands wonder was geen sprake. Het zou in gebeurd moeten zijn. In hun woning aan de Haagse Beeklaan kregen Willem Drees en zijn vrouw bezoek van twee hoge Amerikaanse ambtenaren. De beide heren — sommige versies van het verhaal noemen zelfs hun namen — zouden in huize Drees zijn getrakteerd op een eenvoudig kopje koffie of thee en een mariakaakje. Het is een mooie anekdote, maar hoogstwaarschijnlijk onwaar. In was Drees nog geen premier, maar minister van Sociale Zaken. Historici hebben bovendien niets kunnen terugvinden over een Amerikaans bezoek aan Drees in dat jaar. Drees ooit. Hij denkt dat het verhaal van het mariakaakje afkomstig is uit de dikke duim van Joseph Luns. Met grote regelmaat verschijnen boeken over de mentaliteitshistorische aspecten van de wederopbouwjaren. De piloten en veel van de parachutisten werden als krijgsgevangenen naar Engeland gestuurd. Op 13 mei begrepen de Nederlandse commandanten dat de situatie kritiek was. Ze werden afgesneden van de geallieerde troepen in het zuiden van Nederland. Zo konden ze zich niet meer goed verdedigen. De gevechten gingen door terwijl de koningin en delen van regering en overheid naar Londen vertrokken. Op 14 mei bombardeerden Duitsers Rotterdam. Daarbij vielen ruim doden. De Duitsers rukten op alle fronten op. Na het bombarderen van Rotterdam, dreigden ze dat ze hetzelfde met Utrecht te doen. Na het bombardement op Rotterdam capituleerde het Nederlandse leger. Op 15 mei gaf Nederland zich over aan Duitsland. Naar aanleiding van de Nederlandse nederlaag vestigde koningin Wilhelmina een regering-in-ballingschap in Engeland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren ongeveer Ruim De bezetting van Nederland door de Duitsers had verschillende consequenties voor onze burgers en ons land. Hier zijn paar voorbeelden:. Door de gebrek aan voedsel, kleding en andere goederen, werd er een distributiesysteem ontwikkeld. Distributiebonnen werden gebruikt om het eten en de goederen eerlijk te verdelen onder de bevolking. Tijdens de bezetting werd er passief en actief verzet gepleegd. Het passieve verzet betekende niet luisteren naar de Duitsers, wel luisteren naar de illegale radio via de BBC , illegale kranten lezen en de slogan Oranje Boven verspreiden. Actief verzet was levensgevaarlijk. Denk dan bijvoorbeeld aan: het drukken van illegale kranten, documenten vervalsen voor joden, onderduikers helpen, de geallieerden helpen en aanslagen plegen tegen Duitsers en collaborateurs. Een heel bekend voorbeeld van actief verzet was de Februaristaking. De Duitsers begonnen Joden actief te volgen en namen antisemitische maatregelen. Joden moesten op hun kleding een Davidsster dragen. Ze mochten niet op bepaalde plekken komen en mochten niet langer overal wonen. Dit zijn Nederlanders die sympathieën hadden voor Hitler en zijn bewind steunden. In het laatste jaar van de oorlog was er een heel koude winter Vooral in de steden in het westen van Nederland waren voedsel en brandstof heel erg schaars. Tussen de In deze video zie je het levensverhaal van mensen tijdens de oorlog. Ooggetuigen vertellen hoe het leven was tijdens de bezetting:. Tijdens de Tweede Wereldoorlog boden veel Nederlanders weerstand aan de Duitse bezetters. Dat gebeurde op verschillende manieren. [De Tweede Wereldoorlog

Persoonlijke invalshoek Een decor van nagebouwde straten en wandvullende kleurenfoto's roept de sfeer op van de oorlogsjaren. Authentieke voorwerpen, foto's en documenten, film- en geluidsfragmenten vertellen de geschiedenis van mensen in oorlogstijd. Persoonlijke invalshoek Wie met grote stappen door de tentoonstelling loopt, krijgt een globaal beeld van Nederland in bezettingstijd. Wie meer wil weten kan van alles ontdekken achter kijkgaten, op omklappanelen en in laden. De bezoeker moet letterlijk zoeken en gluren naar wat zich destijds ook in het verborgene afspeelde. In de kijkkasten en half-verborgen vitrines worden de authentieke objecten geëxposeerd met inleefbare persoonlijke verhaaltjes en citaten. Slechts een klein deel van de bevolking was illegaal actief en het verzet heeft zich geleidelijk ontwikkeld. De tentoonstelling begint met Nederland in de jaren dertig met een impressie van de Nederlandse samenleving die in mei plotseling met de Duitse bezetting werd geconfronteerd. Geen helden en schurken Het verhaal gaat niet over helden en schurken, maar over gewone mensen, die in een tijd van schaarste en onderdrukking voor dilemma's kwamen te staan en keuzes moesten maken. Dilemma's De belangrijkste dilemma's uit de bezettingstijd zijn weergeven door geprojecteerde vragen op de vloer. In , als de Duitsers oppermachtig lijken en zich redelijk correct gedragen tegenover de bevolking zijn het dilemma's als 'Aanpassen? Als de bezetters hun greep op de Nederlandse samenleving versterken wordt het bijvoorbeeld 'Staken? Bij de bevrijding staat het dilemma 'Wraak nemen? Plattegrond tentoonstelling en periodisering. De tentoonstelling begint met een impressie van de jaren dertig. Introductiefilm 10 minuten video over aanpassen, meedoen, onderduiken of verzetten? Wat doe je als de Duitsers de baas zijn in Nederland? De film wordt vertoond aan het begin van de expositie. Wij hadden er geen idee van dat er zoveel bewaard is gebleven. Bijzonder indrukwekkend. We hebben hier drie uur doorgebracht, maar zijn gestopt omdat we niets meer op konden nemen. Wij komen zeker terug om de rest te bekijken. Dit museum grijpt je bij de keel! Zoveel goede informatie en echt materiaal wordt hier tentoongesteld! Een aanrader!! De expositie lijkt niet groot, maar al met al kun je hier toch een paar uur besteden. Er is een overzichtelijke tijdlijn hoe het verzet is ontstaan, wat als een rode draad door het museum loopt. Op dat moment begon niet alleen zijn reis naar huis, maar ook zijn lange zoektocht naar informatie over wat er was gebeurd met zijn vrouw Edith, zijn dochters Margot en Anne en de vier andere mensen met wie hij twee jaar lang ondergedoken had gezeten aan de Prinsengracht. Medewerkers van de Koninklijke Landmacht hebben de identiteit weten vast te stellen van een Duitse piloot die tijdens de Tweede Wereldoorlog met zijn toestel, een Messerschmitt jachtvliegtuig, bij Dalfsen werd neergehaald. Hij moest gaan werken in Duitsland en liet zijn vrouw en kind achter aan de Langevliet. In werd de negen maanden oude Erika Matko door SS-artsen weggehaald bij haar ouders uit Joegoslavië. De naoorlogse scheiding tussen wie fout en wie goed was geweest, heeft zijn weerslag gehad op het leven van de tweede generatie, die vaak werd achtergesteld en buitengesloten. Kinderen zijn niet schuldig aan het gedrag van hun ouders, maar kregen wel de negatieve effecten te maken. Dit tweede deel behelst de belangrijke periode van 24 januari tot 24 mei , waarin onder meer te zien is hoe De Quay probeert invloed uit te oefenen op de formatie van een nieuw te vormen kabinet. Op Historiek vindt u historische achtergronden bij het nieuws, maar ook bijvoorbeeld boekbesprekingen, historische uitdrukkingen en gezegden, informatie over de Griekse mythologie, wereldoorlogen en veel historische foto's. Veel van onze encyclopedische artikelen zijn ook goed te gebruiken voor spreekbeurten en werkstukken. Fout in een artikel? Gebruik dit formulier. Docent geschiedenis? Publiceer op Historiek. Bij Historiek vinden we dat geschiedenis niet alleen interessant maar ook relevant is. Ons motto: "Omdat we ook van gisteren zijn Hosting door Xynta. Tweede Wereldoorlog A ls we het in Nederland over 'de oorlog' hebben, gaat het normaal gesproken over de Tweede Wereldoorlog. Slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen er in totaal tussen de 50 en 70 miljoen doden. Tweede Wereldoorlog in de mail? Alle onderwerpen op Historiek. Gebruik dit formulier Historicus? Winnaar geschiedenisprijs:. Categorieën of biografieën? Op zoek naar alle categorieën en onderwerpen op Historiek? Bekijk dan onze alfabetische inhoudsopgave.

https://img1.wsimg.com/blobby/go/b3981cb2-de1d-4871-b58a-ae6c060946ad/a-dukes-temptation-438.pdf https://img1.wsimg.com/blobby/go/2a51f7f0-1197-4494-9896-af8954da9006/a-mad-and-wonderful-thing-346.pdf https://cdn.starwebserver.se/shops/sonjamagnussonym/files/gestalt-vol-1-511.pdf https://img1.wsimg.com/blobby/go/ba515525-bea7-4f42-928c-d0ad9e9c3ec2/the-lucky-strike-71.pdf https://files8.webydo.com/9585001/UploadedFiles/D774171E-5C02-EABC-C477-FDD6A34D013C.pdf https://img1.wsimg.com/blobby/go/e867ec7d-ba79-42f2-97d7-40570f28940b/magic-pillows-hidden-quilts-334.pdf https://cdn.starwebserver.se/shops/ronjajohanssonhk/files/classic-mystery-stories-839.pdf https://img1.wsimg.com/blobby/go/1b8b548f-d777-45c6-a134-cca028977098/eleni-497.pdf