Jahrbuch 2013/14 Vjetari

Jahrbuch - Vjetari - 2013/14 Vjetari Jahrbuch 2013/14 nuar ngashtetimenjëkonviktpërvajzadhedjem,nëPrizren,Kosovë. und einemInternatfürMädchen,in PrizrenimKosovo.-Gjimnaz klasik, privat, i pra Staatlich anerkanntes,klassisches,privatesGymnasiummiteinem InternatfürJungen Asociation "Loyola-Gymnasium" - Kontakt/Kontakti Impressum

Direktor - Drejtor Redaktion P. Walter Happel SJ Hamide Elshani [email protected] P. Walter Happel SJ Dr. Erich Rabitsch Stv. Schulleitung - Zëvendësdrejtor i shkollës Jürgen Schwarzbach Prof. Mark Gojani Enver Sulaj [email protected] Layout und Design Internatsleitung - Udhëheqës i konviktit Jürgen Schwarzbach Arianit Çollaku [email protected] Druck FIBO Druck- und Verlags GmbH, Neuried Rechtsfragen - Çështjet juridike Pal Bala Anschrift [email protected] Asociation "Loyola-Gymnasium" Rr. e Tranzitit Petrovë Finanzen - Financat 20000 Prizren - Republik Kosovo Jürgen Schwarzbach Telefon: +377 (0)44 434 087 [email protected] E-Mail: [email protected] Titel TitelAsociation "Loyola–Gymnasium"

Untertitel Untertitel

Liebe Leser, Të dashur lexues,

unser Jahrbuch soll Sie über uns und Vjetari ynë do t'ju njohë me ne, do t'ju das, was wir in den letzten Jahren und informojë për arritjet tona në këto vite, im letzten Schuljahr alles erreicht haben, dhe në veçanti, në vitin e fundit shkollor. informieren. Natyrisht që do t'ju tregojmë për zana- Natürlich erzählen wir auch über die fillën e Asociation Loyola–Gymnasium Entstehungsgeschichte der Asociation dhe synimet tona. Ju do të mësoni për Loyola–Gymnasium und unsere Ziele. pedagogjinë ignaciane, për parimet dhe Sie erfahren auch etwas über die Ignati- pedagogjinë në Loyola–Gymnasium, dhe anische Pädagogik, die pädagogischen shumëçka për jetën e nxënësve tanë në Grundsätze am Loyola–Gymnasium und shkollë dhe konvikte. vieles über das Leben an unserer Schule Jahrbuch 2013/14 und in den Internaten. Kur ta shfletoni këtë Vjetar do të kuptoni shumë shpejtë se ne nuk kemi përkthyer Wenn Sie dieses Jahrbuch durchblättern, të gjitha tekstet e gjuhës gjermane në werden Sie sehr schnell feststellen, dass shqip. Prapëseprapë ne po ju drejtohemi Vjetari wir nicht alle deutschen Texte ins Alba- në këtë mënyrë. nische übersetzt haben und umgekehrt. Gjithkund ku nuk ju ndihmon teksti, për Dennoch wagen wir, es Ihnen in dieser ju flasin fotografitë e fëmijëve tanë. Form vorzulegen. Überall, wo der Text nicht weiterhilft, sprechen die Bilder Ne ndërmorëm këtë, sepse duam të "unserer" Kinder für sich. bëjmë diçka, t'u japim një shans për ardhmërinë, fëmijëve të Kosovës. Ata e Wir sind angetreten, um für die Zu–kunft- meritojnë këtë. Shkolla jonë me konvikte schancen der Kinder des Kosovo etwas është vetëm një kontribut i vogël, dhe në zu tun. Sie sind es wert, dass wir uns anën tjetër një shkëndijë shpresëdhënë- für sie einsetzen. Unsere Schule mit den se për të ardhmen. Internaten ist einerseits nur ein kleiner Beitrag, andererseits ein deutlich sicht- Ju falenderojmë dhe ju jemi shumë bares Zeichen der Hoffnung. mirënjohës për interesimin dhe përkrah- jen tuaj! Für Ihre Unterstützung und Ihr Interesse sei Ihnen allen ganz herzlich gedankt! Juaji ALG–Team Ihr ALG–Team Hinweis Njoftim Inhalt Përmbajtja

Liebe Eltern, liebe Freunde...... 6 Fjala përshëndetëse gjatë shpërndarjes së diplomave të gjuhës gjermane 18.5.2013...... 40 Të dashur prindër, të dashur miq...... 6 Solidaritätswoche 2012/13 ...... 41 Sander Lleshi...... 7 Haushalt – Schüler – Mitarbeiter...... 42 Letër nga një prind dërguar z. Happel oder: ...... 7 Buxheti – Nxënësit – Bashkëpunëtorët...... 43 Ein Brief an P. Happel SJ, über den man sich freut...... 7 Homo animal rationale est: ...... 44 Rückblick: Sieben Jahre am Loyola–Gymnasium...... 8 Der Mensch ist ein vernunftbegabtes Lebewesen...... 44 (K)ein Neuling auf dem Balkan...... 9 Homo animal rationale est:...... 44 Mein vierwöchiges Praktikum am Loyola–Gymnasium...... 10 Njeriu është qenie e arsyeshme...... 44 Praktika ime katërjavore në ALG...... 10 Për të katërtën herë në Kolegjin e St. Blasien në Gjermani...... 48 Tutoren – Schüler helfen Schülern...... 12 St. Blasien edhe një surprizë e këndshme!...... 48 Die Tradition wird fortgesetzt...... 14 Vlerat njerëzore duhet të ngadhënjejnë mbi paragjykimet gjinore...... 49 Der Schüleraustausch 2013...... 14 Vizita në stacionin e ...... 52 Tradita vazhdon...... 14 filtrimit të ujit në Radoniq Arbnora Duhanaj – XI c...... 52 Shkëmbimi i nxënësve 2013...... 14 Vizita e nxënësve në KEK...... 52 DAAD Stipendium...... 17 Një pritje e bukur në kampin fushor të KFOR–it në Prizren...... 53 DAAD Bursën e plotë...... 17 VJETARI...... 53 Griechenland? Vergiss es!...... 18 KAS Seminar – Interreligiöser Dialog – 16. und 17. November 2012...... 54 Greqia? Harroje!...... 18 Sport 2012/13...... 55 Rückblick auf den Deutschunterricht...... 20 Shëtitja e nxënësve të gjimnazit "Loyola–Gymnasium" ...... 56 Të jesh një orë mësimdhënës ...... 21 Ditët e para në "Loyola–Gymnasium" ...... 57 KONTRIBUTI I FRANÇESKANËVE SHQIPTARË PËR ...... 24 Punë eksperimentale në laboratorin e fizikës...... 25 Partner der Eltern, Freunde der Schüler...... 58 English Language Class Activities...... 26 Partnerë të prindërve, miq të nxënësve...... 58 Teaching graduates – great fun & responsibility...... 27 Organisation & Rückhalt...... 61 How does it feel like to play the role of a bad student?...... 28 Organizimi & Mbështetja...... 61 100 vjetorit të shtetit shqiptar...... 29 Ideengeber & Gestalter...... 63 Vlora, the pearl of the Albanian coast...... 29 Ideatorët & Konstruktorët...... 63

16.04.2013 – Schulfest...... 30 Die Kleinen mit den gelben Krawatten...... 64 16.04.2013 – Dita e shkollës...... 30 Vogëlushët me kravatat e verdha...... 64 The Day of Open Doors – English Project...... 31 Në Asociacionin "Loyola–Gymnasium" u hap shkolla fillore...... 67 Në laborator– si shkencëtarë të vegjël e kuriozë...... 33 Klasse – Klassa – I a...... 67 Abitur – und was dann?...... 36 Klasse – Klassa – I b...... 67 Matura – dhe pastaj?...... 36 Deutschland – Kosovo, was ich mag und was mir fehlt...... 37 Wo sind unsere Maturanten 2012/13 immatrikuliert...... 70 Gjermani – Kosovë: çfarë më pëlqen dhe çfarë më mungon...... 37 Nxënësit maturantë 2012/13 që janë regjistruar në fakultete...... 70 Wo sind unsere Teilnehmer an der Ausbildungsinitiative...... 38 in Ausbildung ...... 38 Klasse – Klassa – VI a...... 71 Teilnehmende Firmen...... 38 Klasse – Klassa – VI b...... 71 Ein Jahr nach dem Abitur – ein Jahr in Deutschland...... 39 Klasse – Klassa – VI c...... 71 Një vit pas maturës – një vit në Gjermani...... 39 Klasse – Klassa – VII a...... 72 Grußwort zur Verleihung der DSD–Urkunden am 18.5.2013...... 40 Klasse – Klassa – VII b...... 72 4 Inhalt Përmbajtja

Klasse – Klassa – VII c...... 72 Kuzhina traditcionale që ne të rinjtë e mësojmë...... 88 Klasse – Klassa – VIII a...... 73 Vijimi i mësimeve në "Loyola–Gymnasium" ...... 88 Klasse – Klassa – VIII b...... 73 Vargu jetim...... 88 Klasse – Klassa – VIII c...... 73 Përvoja në konvikt...... 89 Klasse – Klassa – IX a...... 74 "Loyola–Gymnasium" – urë lidhëse në mes Kosovës e Shqipërisë...... 89 Klasse – Klassa – IX b...... 74 "Loyola–Gymnasium" – shkollë e ëndrrave...... 90 Klasse – Klassa – IX c...... 74 Të edukosh duhet të jesh i edukuar...... 90 Klasse – Klassa – X a...... 75 ALG...... 91 Klasse – Klassa – X b...... 75 Karnevalet...... 92 Klasse – Klassa – X c...... 75 Turne në futboll për nder të 100 – vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë...... 92 Klasse – Klassa – X d...... 76 Përvoja me filmin në "Dokufest" ...... 93 Klasse – Klassa – X e...... 76 Jerusalem...... 94 Klasse – Klassa – XI a...... 76 Jerusalemi...... 94 Klasse – Klassa – XI b...... 77 Kështjella...... 94 Klasse – Klassa – XI c...... 77 Teuta...... 94 Klasse – Klassa – XI d...... 77 Sukeset arrihen me punë të përbashkët...... 95 Klasse – Klassa – XII a...... 78 Çdo punë e mirë ka shpërblimin...... 95 Klasse – Klassa – XII b...... 78 Historia e shkurtër e zhvillimit të matematikës...... 96 Klasse – Klassa – XII c...... 78 Matematika – e preferuara ime...... 97 Klasse – Klassa – XII d...... 79 Besucher in Prizren...... 98 Mysafirët në Prizren...... 98 Auszeichnungen – Të shpërblyerit...... 79 Deutsches Sprachdiplom – DSD – Ergebnisse 2013...... 101 Rede zur Matura 2013...... 80 Diploma të gjuhës gjermane – DSD – Resultate 2013...... 101 Matura 2013...... 80 Mitglied werden und/oder spenden...... 102 Të bëheni anëtar dhe/ose donator...... 102 Internatsgruppe – Grupi konviktor – I...... 82 Internatsgruppe – Grupi konviktor – II...... 82 Internatsgruppe – Grupi konviktor – III...... 82

Grupi "Engjëjt" ...... 83 Jeta në konvikt...... 83 Internatsgruppe – Grupi konviktor – IV...... 83 Internatsgruppe – Grupi konviktor – V...... 84

Komunikimi edukator– rini ...... 84

Internatsgruppe – Grupi konviktor – VI...... 85 Internatsgruppe – Grupi konviktor – VII...... 85 Internatsgruppe – Grupi konviktor – VIII...... 85

Ambientimi – "Loyola" dhe konvikti...... 86 Jeta në konvikt dhe në shkollë...... 87 Kuizi në konvikt dhe vendi i dytë...... 87 5 Grußwort Fjala përshëndetëse

Liebe Eltern, liebe Freunde Të dashur prindër, të dashur miq P. Walter Happel SJ Atë Walter Happel SJ

Liebe Eltern, Të dashur prindër, liebe Freunde des Loyola–Gymnasiums, të dashur miq të Loyola–Gymnasium, es ist wieder soweit, wir freuen uns Ihnen das neue Jahrbuch erdhi koha që me gëzim t'ua ofrojmë Vjetarin e ri. Sërish mund të njoftoheni me shumë zukommen zu lassen. Wieder erzählt es von vielen Dingen, die gjëra, të cilat kanë ndodhur këtu vitin e kaluar dhe në këtë mënyrë përpiquni, edhe pse pje- sich im vergangenen Jahr hier ereignet haben und versucht Sie sërisht, të merrni pjesë në gëzimet dhe brengat tona. auf diese Weise, wenn auch nur beschränkt, teilnehmen zu lassen an unseren Freuden und Sorgen. Tashmë është bërë traditë t' ju njoftojmë se të gjithë maturantët tanë e kanë dhënë provimin kombëtar dhe përsëri ata kanë dalë me rezultate të shkëlqyera. Kjo na bën të mbetemi sërish Inzwischen ist es schon Tradition Sie wissen zu lassen, dass alle të parët në Kosovë dhe është inkurajuese për të gjithë pjesëmarrësit në këtë sukses. Maturanten die Prüfung bestanden haben und dass wieder ein hervorragendes Ergebnis erzielt wurde. So bleiben wir im Kosovo Ne guxojmë të jemi të lumtur, por nuk guxojmë të na kaplojë vetkënaqësia dhe të rrimë në die Nummer eins und das ist ermutigend für alle Beteiligten. gjumë të kapluar nga sukseset tona. Jo, ia vlen të zhvillojmë ide të reja për ta bërë më mirë atë, e cila nuk është bërë mirë deri më tani. Sepse ai që pushon së dëshiruari për të qenë më Wir dürfen dankbar sein und werden der Versuchung widerste- i mirë, ai pushon të jetë i mirë. hen uns wohlgefällig zurückzulehnen, um uns auf unseren Lorbeeren auszuruhen. Nein, es gilt neue Ideen zu entwickeln und besser zu machen was noch nicht gut genug war. Denn Në fillim të vitit të ri shkollor mund të themi që ka pasur një rritje të numrit të nxënësve, wer aufhört besser sein zu wollen hat bereits aufgehört gut zu sein. tanimë janë më shumë se shtatëqind nxënës në gjimnaz, dhe me këtë gjimnazi punon me kapacitet të plotë. Një risi tjetër e cila ende nuk është shfrytëzuar e tëra. Këtë vit shkollor, Im begonnenen neuen Schuljahr können wir wieder einen Zuwachs an Schülern verzeichnen, në fakt ka filluar me një shkollë fillore. Dy klasë të para, me djem dhe vajza kanë mbushur jetzt sind es mehr als siebenhundert im Gymnasium, das damit voll ausgelastet ist. Noch tashmë hapsirat e shkollës, e gjatë viteve të ardhshme do të jenë më shumë. Kjo ishte njëra nicht voll ausgelastet ist eine weitere Neuerung. Wir haben in diesem Schuljahr nämlich auch nga dëshirat e shprehura shpesh nga prindërit, e cila na shtyri në themelimin e shkollës mit einer Grundschule begonnen. Zwei erste Klassen mit je zwanzig Buben und Mädchen fillore, fëmijët e së cilës tani bartin me krenari uniformën e tyre, krahas bashkëshkollarëve bevölkern jetzt das Schulgelände und über die Jahre werden es mehr werden. Es war der oft të tyre në gjimnaz. geäußerte Wunsch von Eltern der uns dazu bewegte eine Grundschule wagen wo unsere Klei- nen jetzt ebenso stolz die Schuluniform tragen wie ihre älteren Mitschüler im Gymnasium. Nëse lexoni me vëmendje do të merrni pjesë në shumë ngjarje nga viti i kaluar, por natyrisht jo në të gjitha. Konsiderojeni ju lutem këtë Vjetar si një falënderim të vogël, që na keni Wenden Sie sich also der Lektüre zu und nehmen Sie so Anteil an vielen, sicher nicht allen shoqëruar gjatë tërë këtij viti dhe ju lutem vazhdoni të qëndroni pranë nesh me kritkat da– Ereignissen des vergangenen Jahres. Betrachten Sie dieses Jahrbuch bitte auch als ein kleines shamirëse. Kjo na jep kurajo dhe na bën më të fortë në përpjekjet tona për të arritura tjera, Dankeschön dafür, dass Sie uns durch dieses Jahr begleitet haben und bleiben Sie uns bitte edhe pse të vogla, por të guximshme drejt ndryshimeve të reja. auch weiterhin wohlwollend in kritischer Freundschaft verbunden. Das macht uns nämlich Mut und ermuntert uns in unserem Bemühen Erreichtes zu verbessern und, wenn auch klei- Për sot ju përshëndes përzemërsisht nga Prizreni dhe ju dëshiroj edhe në emër të të gjithë ne, neue Aufbrüche zu wagen. bashkëpunëtorëve të gjitha të mirat,

Für heute grüße ich Sie recht herzlich aus Prizren und wünsche Ihnen auch im Namen aller juaji, Mitarbeiter das Beste, Atë Walter Happel SJ Drejtor Ihr P. Walter Happel SJ Direktor

6 Schule Shkolla

Sander Lleshi Letër nga një prind dërguar z. Happel SJ Brigadegeneral und Stellvertretender Chef des Ein Brief an P. Happel SJ, über den man sich freut Albanischen Generalstabes

Sehr verehrter Pater Happel, 27. Juni 2013 27. Juni 2013

Der Tag der offenen Tür am Loyola–Gymnasium war ein Erleb- Sehr geehrter Herr Direktor, I nderuar drejtor i gjimnazit "LOYOLA", nis. Ich danke Ihnen für die Einladung. Alles was ich während des Besuches erlebt habe, hat mich tief beeindruckt und es hat ich habe mich dazu entschlossen, Ihnen Kam vendosur t'ju drejtohem me këtë letër meine Erwartungen übertroffen. Die Organisation der Veranstal- diesen Brief zukommen zu lassen, um për të shprehur falënderimin tim për punën tung, die große Teilnahme, die Zusammenarbeit und die Unter- Ihnen meinen Dank zum Ausdruck zu brin- tuaj të shkëlqyer që e keni bërë gjer më stützung der Bundeswehr(KFOR) und vor allem das Auftreten gen für die ausgezeichnete Arbeit, die Sie tani. Ihrer Schüler war vorzüglich. bisher geleistet haben. Tashmë është bërë një vit, që kur biri im Sie, Ihre Mitarbeiter, Ihre Unterstützer und Ihre Schüler haben es Es ist nun ein Jahr her, dass ich meinen po i vijon mësimet në shkollën tuaj dhe geschafft. Sie haben eine auf Wissen und auf Werte gestützten Sohn Ihrer Schule zur Ausbildung anver- unë jam shumë i kënaqur me suksesin e tij. Institution gegründet. Dazu möchte ich meine Anerkennung und traut habe und ich bin sehr angetan von Mund të shoh përparimin e tij, jo vetëm në meinen Dank an Sie und an alle am Loyola–Projekt mitwirkenden den Ergebnissen. Ich kann einen Fortschritt përfitimin e njohurive në lëndët mësimore, Menschen ausrichten. nicht nur erkennen, was das Verständnis por edhe në sjelljen e tij, gjë që më bën der Fächer angeht, sondern diesen auch an tejet krenar. Es ist genau, was hier in der Region fehlt. Eine Bildungsinstitution, die auf soliden Grund seinem Verhalten erkennen, und das lässt der tiefen Werten steht. Sapere Aude. Dieser Spruch, der den Geist von Kants Philosopie am mich richtig stolz sein. Nuk kam dyshim se meritën kryesore në besten darstellt, prägt auch Ihre Schule. Sie haben es gewagt und Sie haben es geschafft. Ich përparimin e tij e ka personeli juaj arsimor gratuliere Ihnen vom ganzem Herzen dazu. Ich habe nicht den geringsten Zweifel, dass dhe puna juaj e përpiktë, dëshira juaj e ein guter Teil seines Fortschritts Ihr per- madhe për të kontribuar në edukimin dhe Es ist mir wohl klar, dass viel Mühe, viel Energie, viel Engagement, viel Leidenschaft und sönliches Verdienst und das Ergebnis Ihrer arsimimin e fëmijëve tanë. Liebe hinter diesem Projekts steckt. Aber es lohnt sich in jeder Hinsicht, Wissen zu bringen genauen und unermüdlichen Arbeit ist. in eine Region, die von Krieg, Armut und Finsternis über Jahrhunderte heimgesucht wurde, Kjo është edhe arsyeja që unë shpresoj bedeutet Frieden, Forschritt und Prosperität stiften. Deshalb hoffe und glaube ich auch, dass dhe besoj se Loyola–Gymnasium do të mbi- das Loyola–Gymnasium weiterleben und jetojë dhe do të vazhdojë aktivitetin edhe Ich hoffe, dass Sie auch in Zukunft voller Energie und Freude Ihr Vorhaben und Ihre Vision seine Arbeit noch viele weitere Jahre tun shumë vite të tjera. weiterverfolgen werden. Lassen Sie uns zusammen träumen und beten, dass die Loyola–Visi- kann. on sich auch auf die umliegende Region verbreiten kann. Me respekt Hochachtungsvoll Mit allerbesten Grüßen, xyz xyz Sander Lleshi

7 Schule Shkolla

Rückblick: Sieben Jahre am Loyola–Gymnasium Doruntina Ahmetaj – XII a

Ich sehe mir sehr oft Fotos (hier links, war ich in der neunten Klasse) an und merke dabei jedes Mal, wie schnell die Zeit vergeht.

Sehr gut kann ich mich noch daran erinnern, wie aufgeregt ich am ersten Schultag am Loyola–Gymnasium war. Es war einfach alles neu für mich, die Schule, die Freunde, und auch das Leben im Internat war etwas Besonderes und Neues für mich.

Aber wenn ich jetzt zurück blicke, sehe ich, dass das alles der Vergangenheit angehört, einer Vergangenheit, die ich sehr gerne wieder erleben würde. Sieben Jahre am Loyola–Gymnasium waren gleichzeitig die schwierigsten, traurigsten und schönsten Jahre in meinem Leben. Es war so, dass ich sehr oft bei Klas- senarbeiten nicht die besten Noten bekommen habe, das ist in Kosovo die Fünf. Aber dann wäre die Freude über meine Fünfen nicht so groß gewesen, wie das dann doch sehr oft der Fall war. Und dann auch noch Deutsch: Da war ich auch nicht so gut. Die Artikel der, das, die beherrschte ich nicht gut, aber mit der Zeit habe ich mich daran gewöhnt.

Es gibt auch viele andere traurige und schöne Sachen, die ich am Loyola–Gymnasium in den sieben Jahren miterlebt habe, sodass ich ein ganzes Buch schreiben könnte, aber ich werde jetzt hier aufhören.

Zum Schluss möchte ich noch sagen, dass ich ganz schön stolz auf mich bin, dass ich mich für das Loyola–Gymnasium entschieden habe und nicht für eine andere Schule.

8 Schule Shkolla

(K)ein Neuling auf dem Balkan Prof. Karina Rieckhoff

Ich bin die Neue am Loyola: immer ein offenes Ohr für mich. Mit den Schülern gibt es manchmal Verständigungspro- Karina Rieckhoff, 35 Jahre alt, Lehrerin. bleme. Jeden Dienstag treffe ich mich deshalb mit einer Kollegin zum Albanisch lernen und bringe ihr dafür etwas Deutsch bei. Die Kinder freuen sich über jedes albanische Wort aus Sechs Jahre lang war ich in Deutschland tätig. Schon lange war meinem Mund und helfen mir bei der richtigen Aussprache. es jedoch mein Wunsch, einmal als Lehrerin im Ausland zu arbeiten. Nun bin ich hier – in Prizren, Kosovo – mehr als 2000 Kilo- ch bemühe mich sehr und erwarte dies auch von meinen Schülern im Deutschunterricht. meter weit weg von meinem Heimatort Rostock, ganz weit oben Ich unterrichte in den Klassenstufen sechs bis elf. Es ist sehr interessant für mich, die im Norden von Deutschland. Unterschiede im Lernprozess in den verschiedenen Altersstufen zu sehen. Deutsch ist eine schwere Sprache – Artikel, verschiedene Endungen bei Adjektiven, der Satzbau; und natür- Ich liebe den Balkan. Schon oft war ich in Griechenland, Kroa- lich machen die Schüler Fehler. Sie sind jedoch sehr bemüht und ich freue mich über jeden tien, Montenegro, Mazedonien, Albanien und erkunde nun Koso- gemeinsamen Fortschritt. vo. Ich mag die Tänze, die Hilfsbereitschaft und Gelassenheit, die ich hier vorgefunden habe. Im Internet und in Reiseführern Alles in allem sind meine ersten Eindrücke hier sehr positiv und ich denke, ich werde hier heißt es, Prizren sei der schönste Ort in Kosovo. Dies kann ich eine schöne Zeit haben. nur bestätigen: umgeben von Bergen, ein Fluss mit alten Brü- cken, eine wunderschöne Altstadt mit Restaurants und Cafés zum Verweilen, eine alte Burg, Moscheen und Kirchen – einfach toll.

Etwas außerhalb der Stadt liegt das Loyola–Gymnasium. Seit vier Wochen arbeite ich nun dort. Die Kollegen haben mich sehr herzlich aufgenommen und stehen mir mit Rat und Tat zur Seite. Die Zusammenarbeit in der Fachschaft Deutsch gefällt mir gut. Pater Happel hat

9 Schule Shkolla

Mein vierwöchiges Praktikum am Loyola–Gymnasium Praktika ime katërjavore në ALG Fjolla Parallangaj Fjolla Parallangaj

"Die Wettbewerbsfähigkeit eines Landes beginnt nicht in der Fabrik- "Konkurrenca e një vendi nuk fillon në sallën e ndonjë fabrike apo në ndonjërin nga labora- halle oder im Forschungslabor. Sie beginnt im Klassenzimmer." toret kërkimore. Ajo fillon në klasën e mësimit."

"Dann erwarten wir sie im Frühjahr, Frau Parallangaj!", mit diesen "Atëherë ju presim në pranverë, zonja Parallangaj". Me këto fjalë filloi për mua aventura Worten begann für mich bereits im Sommer 2012 das "Abenteu- "Loyola– Gymnasium" në verën e vitit 2012. Shumë pyetje dhe gjëra të tjera organizative më er Loyola–Gymnasium". Viele Fragen und organisatorische Din- ngarkuan para se të filloja praktikën faktike në shkurt–mars të vitit 2013. Jo rrallë mund të ge beschäftigten mich Monate vor dem eigentlichen Praktikum dëgjoje mendime pozitive nga të njohurit dhe nga ata, të cilët e kishin vizituar gjimnazin im Februar/März 2013. Mehrheitlich positive Meinungen hörte "Loyola". Nxënës të disiplinuar, rregulla strikte, perspesktiva të mira dhe pritje të larta duhej ich über das bekannte und offenbar angesehene Loyola–Gym- të ishte krejt ndryshe nga shkollat publike. Kjo ma zgjoi kureshtjen dhe interesimin, dhe nasium. Von disziplinierten Schülern, strengen Regeln, guten kështu doja ta përjetoja jetën në këtë shkollë në të gjitha aspektet e saj. Për mua nuk vlente Perspektiven und hohen Erwartungen – ganz anders als in den vetëm ajo se doja të kuptoja dallimet nga shkollat gjermane dhe në përgjithësi mënyra e të öffentlichen kosovarischen Schulen sollte es sein. Dies weckte punuarit në ALG, interesant për mua ishte para së gjithash të shihja nga afër "mitin" e një meine Neugier und mein Interesse, sodass ich diese Schule mit gjimnazi privat gjerman. all ihren Facetten persönlich erleben wollte. Es galt für mich nicht nur die Unterschiede zu deutschen Schulen und allgemein E rritur si emigrante në Gjermani, që të jem e sinqertë, nuk kisha as mendim të mirë e die Arbeitsverhältnisse am Loyola–Gymnasium kennen zu lernen, interessant war vor allen as pritje të mëdha nga sistemi i shkollimit kosovar. Por gjimnazi "Loyola" më bindi për të Dingen den "Mythos" des Privatgymnasiums unter Leitung eines deutschen Jesuiten in Priz- kundërtën. Kjo filloi nga përshtypja e jashtme e një ndërtese relativisht të sheshtë me dy ren näher zu beleuchten. kate, klasë mësimore të rregulluara mirë, kabinete për aktivitetet profesionale, një kopsht të gjelbërt të shkollës me një amfiteatër të vogël, hapësira të mëdha të sportit dhe menjëherë Aufgewachsen in Deutschland als Kind mit Migrationshintergrund hatte ich, um ehrlich zu afër, konvikti për vajza dhe djem. Pastaj pajisjet me numër të bollshëm të projektorëve, një sein, weder eine hohe Meinung vom, noch große Erwartungen an das kosovarische Schul- sallë kompjuterash, projektorë, punimet e nxënësve nëpër muret e klasave dhe në hyrjet e system. Das Loyola–Gymnasium überzeugte mich jedoch vom Gegenteil. Angefangen beim shkollës, dhoma shumë të mirëmbajtura të fjetjes dhe dhoma të përbashkëta në konvikte äußeren Eindruck mit einem relativ flachen Gebäude mit nur zwei Etagen, geräumigen Klas- dhe edukatorët. Në fund, nuk bën kurrsesi të harrohet kolegialiteti shumë aktiv dhe që senräumen, Fachräumen, einem grünen Schulhof mit einem kleinen Amphitheater, großen mundohej, dhe po ashtu nxënëset dhe nxënësit shumë të vëmendshëm, të respektueshëm Sportanlagen und direkt nebenan das Internat für Jungen und Mädchen. Darüber hinaus die dhe pjesa më e madhe e tyre me dëshirë për të mësuar, të gjithë në uniformë unikate kaltër Ausstattung mit zahlreichen Tageslichtprojektoren, einem Computerraum, Beamer, White- e verdhë (çka për mua nganjëherë ishte e vështirë t'i dalloja fëmijët nga njëri–tjetri). boards, Schülerarbeiten an Wänden und in den Gängen, sehr gepflegten Schlaf– und Aufent- haltsräumen im Internat und zusätzlichen Erziehern. Zuletzt, nicht zu vergessen, das offene, Veçanërisht isha e befasuar dhe e entuziazmuar nga kompetencat dhe çiltërsia para së gjit- aktive und sehr bemühte Kollegium, sowie die aufmerksamen, respektvollen und größten- teils lernwilligen Schülerinnen und Schüler, alle in der einheitlichen blau–gelben Schuluni- form, was es für mich teilweise unmöglich machte, die Schüler auseinanderzuhalten.

Besonders überrascht und begeistert war ich vom Einsatz, von den Kompetenzen und der Weltoffenheit vor allem der jungen Lehrkräfte. Die Motivation, mit welcher die Lehrerinnen und Lehrer jeden Morgen die Schule betraten, erschien mir mehr als vorbildlich und übertrug sich sichtbar auch auf die Schülerinnen und Schüler, die überwiegend sehr zielstrebig arbei- teten. Auch außerhalb der Schulzeiten waren einige Lehrkräfte bereit, ihren Schützlingen bei Schwierigkeiten zusätzliche Hilfestellungen anzubieten und opferten somit oft ihre eigene Freizeit.

Überdies habe ich an anderen Schulen selten ein solch gutes Schulklima erlebt. Auf der einen Seite herrschte im Kollegium eine sehr freundliche und angenehme Stimmung sowie eine gute Kommunikation, auf der anderen Seite gab es unter den Schülerinnen und Schü- 10 Schule Shkolla

Mein vierwöchiges Praktikum am Loyola–Gymnasium Praktika ime katërjavore në ALG

lern auch nur gelegentlich Unruhe. hash e mësimdhënësve të rinjë. Motivimi me të cilën vijnë në Insgesamt überzeugte mich das shkollë arsimtaret dhe arsimtarët çdo mëngjes, për mua ishin Loyola–Gymnasium mit einem sehr më shumë se shembull dhe kjo sigurisht që bartet edhe tek guten Schüler–Lehrer–Verhältnis: nxënësit, të cilët kryesisht përpiqen për të arritur cakun e tyre. Die Zusammenführung aus erziehe- Mësimdhënësit edhe jashtë kohës së mësimit u ofronin ndihmë rischen Maßnahmen und zwischen- nxënësve për të kapërcyer vështirësitë e tyre në të nxënit e mësi- menschlichen Aspekten lässt eine mit dhe me këtë e sakrifikonin kohën e tyre të lirë. perfekte Mischung entstehen. Das Wohl der Kinder und Jugendlichen Një frymë të tillë, rrallë herë e kam hasur nëpër shkolla tjera. steht in der Schule an erster Stel- Në njërën anë në kolegium zotëronte një atmosferë shumë e le, dies ist am Loyola–Gymnasium mirë dhe miqësore, po ashtu edhe një komunikim i mirë, ndër- deutlich sichtbar. sa në anën tjetër tek nxënësit shumë rrallë kishte zhurmë. Në përgjithësi në "Loyola–Gymansium" më kanë habitur për të mirë Zudem war ich erstaunt von den raportet e mira nxënës–arsimtar: Ecja e përbashkët përpara me guten Leistungen der Schülerinnen masa edukative dhe aspektet ndërnjerëzore ishin një përzierje und Schüler. Bereits in den ersten Lernjahren der deutschen Sprache besaßen einige ein perfekte. E mira për fëmijët dhe të rinjtë qëndron në shkollë në rend të parë, dhe kjo vërehet Sprachgefühl, auf das man in Zukunft aufbauen kann. Dafür spricht ebenfalls die Vielzahl qartas në "Loyola–Gymansium". derjenigen, die das Sprachdiplom der Deutschen Kultusministerkonferenz erfolgreich bestehen. Arritshmëria e nxënësve ishte poashtu diçka që të shtang. Krejt në fillim të viteve të mësimit të gjuhës gjermane disa nga nxënësit posedonin një ndjenjë të veçantë për gjuhën, me të Das Loyola–Gymnasium steht für den Anfang einer aussichtsreichen Zukunft. Eine Zukunft, cilën mund të punohej në të ardhmen. Nga kjo del poashtu edhe numri i madh i nxënësve, die auf ehrlichen Leistungen, Benotungen und Einschätzungen aufbaut. Kosovo, als neues të cilët edhe e kalojnë suksesshëm provimin për diplomë të gjuhës gjermane. "Loyola–Gym- und kleines Land, benötigt die Unterstützung durch solche Schulen, um jungen Menschen ansium" qëndron për fillimin e një të ardhme shumë premtuese. Perspektiven im Leben aufzuzeigen und zu bieten. Meine Befürchtungen, dass hinter dem Mythos nichts als heiße Luft steckt, wie es in Kosovo oftmals noch heutzutage der Fall ist, Një ardhmëri, e cila ndërtohet përmes arritjes së vërtetë, notimit dhe vlerësimit. Si një shtet i haben sich glücklicherweise nicht bestätigt. ri dhe i vogël, Kosovës i nevojiten këto modele shkollash, që të mund t'ju tregojë dhe ofrojë të rinjve perspektiva në jetë. Frika ime, e cila pas "mitit" nuk është më në ajër, siç është në Rückblickend kann ich sagen, dass ich von meinem Praktikum viel Gutes und Hilfreiches ditët e sotme shpesh në Kosovë, fatmirësisht nuk qëndron më. mitnehmen konnte. Die Hospitation in unterschiedlichen Klassen, die Beteiligung an der Vor- bereitung und Durchführung des Deutschen Sprachdiploms, die Teilnahme an einer Lehrer– Nëse shikoj prapa, mund të them që nga praktika ime mora shumë ndihmë dhe të mira. konferenz, das Erleben des Tages des Lehrers am 7. März sowie Ausflüge mit Klassen, ließen Hospitimi në klasë të ndryshme, pjesëmarrja në përgatitjet dhe mbajtjen e provimit për mich das Alltagsleben eines Lehrers kennen lernen und verschafften mir vielseitige Eindrü- diplomën e gjuhës gjermane, pjesëmarrja në mbledhjet e arsimtarëve, përjetimi i "Ditës së cke. Die vier Wochen sind leider viel zu schnell vergangen; gerne hätte ich noch mehr Stun- mësuesit" më 7 mars, poashtu ekskursionet me nxënësit, më njoftuan me jetën e përditshme den selbstständig unterrichtet. Vermissen werde ich die Schüler, die mir in der kurzen Zeit të arsimtarit dhe më siguruan përshtypje nga shumë anë. Fatkeqësisht shkuan shumë shpejt ans Herz gewachsen sind und die aufgeschlossenen Kollegen, von denen ich zu einigen eine katër javë. Do të përmallohem për nxënësit, të cilët për një kohë të shkurtër më kanë hyrë freundschaftliche Beziehung aufbaute und denen ich sehr dankbar bin für eine schöne Zeit në zemër dhe kolegët mendjehapur, me disa nga të cilët edhe krijova raporte miqësie dhe të auch außerhalb des Unterrichts. cilëve u jam shumë falënderuese edhe për kohën jashtë mësimit.

Zum Schluss bleibt mir nur zu sagen: Për fund më mbetet për të thënë: Danke für eine tolle Erfahrung und hoffentlich bis bald! Faleminderit për përvojën e shkëlqyer dhe mbetem me shpresë që do të shihemi së shpejti!

11 Schule Shkolla

Tutoren – Schüler helfen Schülern Donjeta Meta – XI a Rina Celina – XI a

Seit diesem Jahr gibt es an unserer Schule das Projekt der Schülertutoren, das von den Schülern der Jahrgangstu- fe XI geleitet und von einigen Lehrern betreut wird.

Während des Schüleraustauschs 2012 in Deutschland kam ich auf die Idee, dieses Projekt auch an unserer Schule auszuprobieren.

Meine Austauschpartnerin in Deutsch- land war Mitglied des Projekts der Schülertutoren an ihrer Schule und hatte mir erzählt, wie sie das alles machen. Mir gefiel die Idee sofort und ich dachte mir, dass wir das auch machen sollten.

Der Sinn dieses Projekts besteht darin, dass ältere Schülerinnen und Schüler den Sechst- klässlern beim Einstieg in unsere Schule helfen. Das heißt, ihnen zunächst die Schule zu zeigen, damit sie sich besser orientieren und einleben und sie danach auch über das ganze Schuljahr zu begleiten. Der Kontakt wird nach dem ersten Schuljahr aber nicht abgebro- chen, sondern die Sechstklässler können sich immer wieder, wenn sie Hilfe brauchen, an die Tutoren wenden.

Nach dem Wechsel von der Grundschule ins Gymnasium stoßen die Schüler auf neue Din- ge, wie zum Beispiel: Neue Fächer, neues Gebäude, neues Schulsystem, neue Klassenge- meinschaft, neue Freunde und, am wichtigsten, die höhere Leistungsanforderung. Falls die Schüler mit der neuen Umgebung nicht zurecht kommen, kann es zu Problemen wie Angst,

12 Schule Shkolla

Tutoren – Schüler helfen Schülern

Aggressivität, unkontrolliertem Verhalten oder Unser Ziel war es zu erreichen, den Ähnlichem kommen. Die Schülertutoren können neuen Schülern das Gefühl zu ver- diesen Problemen vorbeugen, indem sie die Kleinen mitteln, dass sie bei uns willkommen begleiten und versuchen, die Schule für sie attrak- sind und ihnen dabei zu helfen, sich tiver zu machen. wohl zu fühlen, weil sie ja eine lange Zeit an dieser Schule verbringen In diesem Jahr gibt es etwa 20 Tutoren von den werden. Wir hoffen, dass erfolgreich Klassen XI a, b, c, d und e. Weil es unser erstes waren. Versuchsjahr war, traten ein paar wenige und kleine Probleme auf, aber wir versuchten alles zu geben, Da dieses Projekt im Großen und damit die Schüler sich so wohl wie möglich fühl- Ganzen gut geklappt hat und beide ten. Am ersten Schultag teilten wir die Neuen in Seiten etwas davon hatten, werden drei Gruppen ein und machten mit ihnen eine Tour wir es fortsetzen. Natürlich hof- durch die Schule. Das gefiel den Schülern sehr gut, fen wir auch, dass die zukünftigen weil sie danach wussten, wo die verschiedenen Teams von Jahr zu Jahr besser wer- Fachbereiche sind. Während des Rundgangs lernten den, aus den ersten Schwächen ler- sich die Schüler auch untereinander kennen und nen und diese erste Aktion zur Tra- erfuhren manches Neue übereinander. Die Tutoren dition wird. waren erleichtert, denn alles lief super und die Kin- der hatten auch viel Spaß daran.

In der zweiten und dritten Schulwoche organisierte unser Team Spielnachmittage. Die Spiele hatten wir zusammen mit Hilfe unserer Freunde aus Deutschland ausgewählt. Die schickten uns ein paar Spiele übers Internet, wofür wir sehr dankbar waren, andere haben wir selbst gefunden. Es war ein echt tolles Erlebnis, die Neulinge so fröhlich und aufgeregt zu sehen! Die Kleinen bedankten sich bei uns sehr und fragten immer wieder, ob wir solche Nachmit- tage wieder veranstalten würden.

13 Schüleraustausch Shkëmbimi i nxënësve

Die Tradition wird fortgesetzt Tradita vazhdon Der Schüleraustausch 2013 Shkëmbimi i nxënësve 2013 Prof. Neki Jahaj Prof. Neki Jahaj

Nun besteht der Schüleraustausch mit dem Friedrich–List–Gymnasium in Gemünden am Tashmë u bënë pesë vjet që po vazhdon shkëmbimi i nxënësve Main in Bayern schon seit fünf Jahren, fünf Jahre Arbeit, Planung von beiden Seiten und me gjimnazin "Friedrich–List–Gymnasium" të qytetit Gemünden gemeinsame Durchführung dieses Projektes von albanischen und deutschen Schülern. Das am Main nga Landi i Bavarisë së Gjermanisë. Pesë vjet punë, pla- Programm dieses Jahr hieß: Einzigartig – Ein Gesellschaftsspiel über unsere Heimat. nifikime të dyanshme të projekteve dhe realizim i përbashkët i tyre nga nxënësit gjermanë dhe kosovarë. Programi i këtij viti Das Programm war bis ins Detail von uns Lehrern geplant, aber eigentlich begann die Umset- quhej: Puna e pashoq – një lojë e shoqërisë nga vendlindjet tona. zung auf Facebook, wenige Minuten, nachdem wir die kosovarisch–deutschen Schülerpaare gebildet hatten. Nach der Bekanntgabe der Namen ihrer Partner hatten sich die Schüler Programi ishte i planifikuar në detaje nga ne mësimdhënësit, por schon auf Facebook gefunden und lernten sich kennen. Das war aber nur ein virtuelles Ken- realizimi i tij kishte filluar në fakt në facebook pak minuta pasi nenlernen. që kishim emëruar çiftet kosovaro–gjermane të nxënësve. Ata, pas marrjes së komunikimit të emrave të partnerëve të tyre i Das wirkliche Kennenlernen begann am 14.04.2013, als die Schüler aus Deutschland nach kishin gjetur tashmë shokët e tyre në facebook dhe kishin filluar Prizren kamen. Nach einer kurzen Vorstellungsrunde in der Schule gingen wir zusammen auf të njiheshin mes vete. Por ky ishte vetëm një njoftim elektronik. einen ersten Rundgang in die Stadt, bei dem sich die Schüler näher kennen lernen konnten. Am nächsten Tag war ein Besuch im Camp der deutschen KFOR in Prizren geplant. Die KFOR Njoftimi i vërtetë i tyre filloi më 14.04.2013 kur nxënësit erdhën hatte speziell für uns die Fahrt mit einem Bus von der Schule bis zum Camp organisiert. nga Gjermania. Pas një prezantimi të shkurtër në shkollë, së bashku shkuam në qytet, në Im Lager hatten die Schüler die Möglichkeit, die Arbeit der KFOR–Soldaten im Kosovo aus mënyrë që nxënësit të njoftoheshin më afër me njëri–tjetrin. Të nesërmen ishte planifikuar der Nähe zu sehen und einen Einblick ins Alltagsleben der Soldaten innerhalb des Camps vizitë kampit fushor të KFOR–it gjerman në Prizren. KFOR–i kishte organizuar enkas për zu gewinnen. Sie hatten sogar die Möglichkeit, das Zimmer eines Soldaten zu sehen. In ne udhëtimin me autobus nga shkolla për në kamp. Aty nxënësit patën rastin të njihen dem sogenannten "roten Gebäude" erklärte ein KFOR–Soldat in Stichpunkten die jüngste për së afërmi me punën e ushtarëve të KFOR–it në Kosovë dhe me rrjedhën ditore të një Geschichte des Kosovo von der Aufhebung der Autonomie des Kosovo durch den serbischen ushtari brenda kampit. Ata, madje patën rastin të shohin edhe dhomën e një ushtari. Në të Ministerpräsidenten Slobodan Milosevic bis zum Einmarsch der KFOR–Truppen im Jahr 1999, ashtuquajturën "ndërtesa e kuqe" një ushtar shpjegoi në pika të shkurtëra historinë e re të dessen Gründe auch benannt wurden. Zum Schluss hatten die Schüler zusammen mit den Kosovës, duke filluar që nga suprimimi i autonomisë së Kosovës nga qeveria e Sllobodan Lehrern, die sie begleitetet hatten, die Möglichkeit, das leckere Mittagessen in der Mensa Millosheviqit e deri te hyrja e ushtarëve të KFOR–it në vitin 1999 në Kosovë. Në këtë formë ai der KFOR zu genießen, und das auch noch kostenlos. Wir nutzen hier die Gelegenheit, um bëri të ditur për nxënësit edhe arsyen e ndërhyrjes së kësaj force në Kosovë. Në fund, nxënë- uns bei den KFOR–Soldaten für die Arbeit, die sie hier im Kosovo tun, und für den herzlichen sit bashkë me arsimtarët përcjellës patën rastin të shijonin drekën shumë të shijshme në Empfang, den sie den Schülern bereitet hatten, zu danken. mensën e KFOR–it, dhe kjo pa pagesë. Ne shfrytëzojmë rastin t'i falënderojmë ushtarët dhe eprorët e tyre për punën e tyre që po bëjnë në Kosovë dhe për pritjen e ngrohtë të nxënësve.

Pas drekës dhe pritjes së ngrohtë në kampin fushor, u vazhdua me vizitën në qytetin e lashtë të Prizrenit. Me ta ishte edhe ciceroni Fadil Bytyqi, i cili i njoftoi nxënësit për së afërmi me objetet, vendet, lashtësinë dhe domethënien e vendeve të veçanta në qytet.

Në Ditën e dyerve të hapura, e cila organizohet çdo vit më 16 prill në shkollën tonë është e zakonshme që përveç programit të larmishëm në amfiteatër, nxënësit të prezantojnë edhe punën e tyre, të cilën ata e bëjnë gjatë një viti. Edhe nxënësit pjesëmarrës në program nuk qëndruan anash në këtë mes. Ata, një natë përpara, të përzier në nacionalitet, përgatitën ëmbëlsira shumë të shijshme, të cilat të nesërmen u shitën për një çmim shumë simbolik te mysafirët e shumtë, e me të hollat e grumbulluara u organizua një ndejë në qytet. Poashtu nxënësit gjerman nga gjimnazi "Friedrich–List–Gymnasium" së bashku me mësimdhënësit e tyre, Sigrid Machann dhe Jürgen Endres, i dorëzuan udhëheqësisë së shkollës një çek në vlerë 1000 euro të mbledhura nga nxënësit dhe mësimdhënësit e shkollës së tyre. Ne i falën- derojmë përzemërsisht për zemërgjërësinë dhe bujarinë e tyre. 14 Schüleraustausch Shkëmbimi i nxënësve

Die Tradition wird fortgesetzt Tradita vazhdon Der Schüleraustausch 2013 Shkëmbimi i nxënësve 2013

Nach dem Mittagessen und dem herzlichen Empfang im Feldlager zogen wir weiter und Pasi që këtë vit nxënësit duhej të shikonin monumente historike dhe nga to të përpilo- besichtigten die historische Stadt Prizren. Bei uns war als Stadtführer Fadil Bytyqi, Lehrer an nin lojën e tyre, nuk mundëm kurrsesi të linim anash Shkodrën si qytet poashtu shumë të unserem Gymnasium, der den Schülern die Objekte, die Orte, die Geschichte und die Bedeu- lashtë dhe me një histori të bujshme. Pritja jonë na u organizua nga zëvendësdrejtoreshat e tung der Sehenswürdigkeiten in der Stadt näher brachte. shkollës "Atë Pjetër Meshkalla" së bashku me nxënësit e tyre. Ne në Shkodër vizituam kalanë e Shkodrës, gjimnazin "Atë Pjetër Meshkalla", fotogalerinë "Marubi" dhe qendrën e qytetit. Am Tag der offenen Tür, der jährlich am 16. April an unserer Schule organisiert wird, ist es üblich, dass die Schüler außer dem abwechslungsreichen Programm im schulischen Një ditë nxënësit kishin mundësi të ndiqnin mësimin dhe mësimdhënien e lëndëve të ndry- Amphitheater auch ihre eigenen Arbeiten präsentieren, die sie während des Jahres angefer- shme në shkollën tonë. Ata patën rastin edhe të bëjnë krahasime të mësimdhënies me tigt haben. Auch die Austauschschüler nahmen an der Veranstaltung teil. Am Abend zuvor shkollën e tyre në Gjermani. hatten sie, in nach Nationalitäten gemischten Gruppen, leckere Kuchen gebacken, die am Tag der offenen Tür zu einem symbolischen Preis an die vielen Gäste verkauft wurden. Mit Para se nxënësit të ktheheshin në Gjermani, ata duhej të merrnin përshtypje edhe për buku- dem Geld feierten die Schüler dann zusammen in der Stadt. Außerdem überreichten die ritë tjera natyrore, të cilat i ofron Kosova dhe këtë vit zgjodhëm Rugovën si vend malor. deutschen Schüler vom Friedrich–List–Gymnasium, gemeinsam mit ihren Lehren Sigrid Mach- Së bashku, si moshatarë ata tani duhej të flinin me shokët e tyre në dhomat e shtëpive të ann und Jürgen Endres, unserer Schule einen Scheck über 1000 Euro, die von den Schülern bukura malore të Rugovës. Por ata nuk u lanë krejtë pa punë. Ata duhej të kujdeseshin vet und den Lehrern ihrer Schule gesammelt worden waren. An dieser Stelle bedanken wir uns për mirëmbajtjen e shtëpizës së tyre, si ndezja e stufës e të tjera. Nga Rugova u vazhdua për ganz herzlich für diese Großzügigkeit. Prishtinë dhe i tërë programi përfundoi në shpellën e Gadimes në Lipjan. Aty,ata patën rastin të shikonin nga afër shpellën shumë të vjetër të Gadimes në Lipjan dhe të merrnin shpjegime Da sich dieses Jahr die Schüler viele Sehenswürdigkeiten ansehen sollten, um dann das nga ciceroni edhe në gjuhën gjermane. bereits erwähnte Gesellschaftsspiel durchführen zu können, durften wir auf keinen Fall die Stadt Shkodra auslassen, eine eine sehr alte Stadt mit einer spannenden Geschichte. Unser Tani më u përfundua njëra pjesë dhe pjesa tjetër do të vazhdnte nga 09 deri më 16. 06. 2013 Besuch wurde von den stellvertretenden Schulleiterinnen des Atë–Pjetër–Meshkalla–Gymna- në Gjermani. Më 09. 06., pak minuta pasi që arritëm në stacionin e trenit në Gemünden am siums zusammen mit deren Schülern organisiert. In Shkodra besichtigten wir die Burg, das Main, mbetëm vetëm ne mësuesit nën shoqërimin e njëri–tjetrit. Të gjithë nxënësit tanimë Gymnasium, die Fotogalerie Marubi und das Zentrum der Stadt. ishin shpërndarë nëpër familjet e tyre, e bashkë me nxënësit gjermanë edhe nxënësit tanë. Edhe atje dita e parë u fillua me viztën e qytetit dhe të kalasë së qytetit dhe përfundoi me Die Schüler konnten einen Tag das Lehren und die Gestaltung des Unterrichts in unterschied- pritjen në komunë nga kryetari i komunës, z. Georg Ondrasch. Ai u shpjegoi nxënësve për lichen Fächern an unserer Schule besuchen. Sie hatten auch die Möglichkeit, Vergleiche zu rëndësinë e programit të shkëmbimit të nxënësve, për ndarjen e pushteteve politike në Gjer- ihrem Schulunterricht in Deutschland zu ziehen. mani dhe për detyrat e komunës.

15 Schüleraustausch Shkëmbimi i nxënësve

Die Tradition wird fortgesetzt Tradita vazhdon Der Schüleraustausch 2013 Shkëmbimi i nxënësve 2013

Bevor die Schüler wieder nach Deutschland zurückkehrten, wollten wir, dass sie auch Eindrü- Më tutje nxënësit ishin shumë shpesh nëpër orë mësimore e kështu, edhe nxënësit tanë cke von den Naturschönheiten, die Kosovo bietet, bekommen. Dieses Jahr wählten wir den patën mundësinë të shihnin organizimin e orëve dhe mësimdhënien në lëndë të ndryshme Gebirgsort Rugova aus. Übernachtet wurde in schönen Berghütten, und das war aber auch në Gjermani. Dhe pastaj filloi edhe këtu vizita e monumenteve kulturore. Ndër të tjera ata mit Arbeit verbunden: Die Schüler hatten die Aufgabe, sich selbst um ihre eigenen Hütten zu vizituan muzeun kriminal të qytetit Rotenburg an der Oder dhe të ashtuquajturën botën e kümmern, sie sauber halten, den Ofen anzuschüren usw. Von Rugova aus ging die Reise wei- Krishtlindjeve, ku u mahnitën me gjësendet e bukura që kishte për zbukurimin e ditës së ter in die Hauptstadt Prishtina. Das Programm endete dann in Lipjan in der Gadime–Höhle. Krishtlindjeve. Vizita e kopshtit aq mirë të gjelbëruar të stilit rokoko në Veitshöchheim i Dort hatten die Schüler Gelegenheit, sich eine sehr alte Höhle näher anzuschauen. Ein Führer mahniti nxënësit, sidomos me mirëmbajtjen e rregullit të kopshtit. Më pastaj udhëtimi vaz- gab die Erläuterungen dazu auch auf Deutsch. hdoi me anije mbi lumin Main për në Würzburg. Në Würzburg ne vizituam bodrumin e verës nën rezidencë, ku ciceroni na njoftoi për së afërmi, përveç të tjerash, edhe për historinë e Ein Teil war zu Ende, der andere Teil wurde ab den 09. bis zum 16.06.2013 in Deutschland bodrumit, histori kjo mjaft interesante. Ai na njoftoi po ashtu që temperatura brenda në fortgesetzt. Am 09.06, nur wenige Minuten nach unserer Ankunft am Bahnhof in Gemünden bodrum ishte e njëjtë, si verës ashtu edhe dimrit. Më pastaj ne vizituam edhe rezidencën në am Main, blieben nur wir Lehrer unter uns. Unsere Schüler waren bereits zusammen mit den Würzburg dhe pas kësaj vizite nxënësit shijuan pasditen e lirë në qytet, shumica ia mësyen deutschen Schülern zu ihren Gastfamilien gefahren. për blerje nëpër dyqanet e shumta në Würzburg.

Auch hier begann der erste Tag mit der Besichtigung der Stadt und der Burg der Stadt und Tanimë, nxënësit kishin mbledhur informacione të mjaftueshme kulturore, në Kosovë dhe endete mit dem Empfang beim Bürgermeister, Herrn Georg Ondrasch, im Rathaus. Er berich- Gjermani dhe duhej të punonin së bashku në përgatitjen e lojës, punë e cila nuk mungoi në tete den Schülern von der Wichtigkeit eines Schüleraustausches, der Teilung der politischen ditën e fundit në shkollë. Mächte in Deutschland und den Aufgaben in der Gemeinde. Në fund nxënësit gjermanë së bashku me prindërit e tyre, kishin përgatitur edhe një ndejë. In den nächsten Tagen waren die Schüler sehr oft im Unterricht, auch unsere Schüler hatten Prindërit e nxënësve gjermanë ishin kujdesur për ushqimin e mbrëmjes, për çka ne i falën- die Möglichkeit, die Gestaltung des Unterrichts und das Lehren in verschiedenen Fächern in derojmë përzemërsisht. Por në këtë ditë ishte edhe një koncert i organizuar nga arsimtarët Deutschland zu sehen. Anschließend besichtigten wir auch hier Sehenswürdigkeiten. Unter e muzikës në shkollën "Friedrich–List–Gymnasium". Në këtë koncert kënduan një këngë në anderem besuchten wir das Kriminalmuseum in Rothenburg ob der Tauber und die soge- gjuhën angleze edhe dy nxënëse kosovare, Teuta Nuhaj dhe Doruntina Shala. nannte Weihnachtswelt, wo wir von dem wunderschönen Weihnachtsschmuck begeistert waren. Von dem Besuch im Rokokogarten in Veitshöchheim waren unsere Schüler über- Me 16 qershor u kthyem në Kosovë, të mbushur me përvoja dhe përjetime të reja. Ishte wältigt, vor allem von der Ordnung im Garten. Dann begaben wir uns mit dem Schiff auf një ndjenjë kënaqësie, si për nxënësit ashtu edhe për ne si shoqërues dhe organizatorë të dem Main weiter Richtung Würzburg. Dort besuchten wir den Staatlichen Hofkeller, einen shkëmbimit të nxënësve. Weinkeller unter der Residenz, wo ein Führer uns unter anderem auch über die Geschichte des Kellers informierte. Er erzählte uns auch, dass die Temperatur im Keller immer gleich bleibt. Danach besuchten wir auch die Residenz in Würzburg und später verbrachten die Schüler einen freien Nachmittag in der Stadt, die meisten mit Einkäufen in den vielen Läden in Würzburg.

Nachdem die Schüler zahlreiche kulturelle Informationen im Kosovo und in Deutschland gesammelt hatten, mussten sie zusammen an der Vorbereitung des Spiels arbeiten. Diese Arbeit fand am letzten Tag in der Schule statt.

Am letzten Abend fand eine Party statt. Die Eltern der deutschen Schüler hatten sich um das Abendessen gekümmert, wofür wir ihnen herzlich danken. An diesem Tag gab es auch noch ein Konzert, das die Musiklehrer der Friedrich–List–Gymnasium organisiert hatten. Auf diesem Konzert sangen auch zwei kosovarische Schülerinnen, Teuta Nuhaj und Doruntina Shala, ein Lied auf Englisch.

16 Schüleraustausch Shkëmbimi i nxënësve Schule Shkolla

Die Tradition wird fortgesetzt Tradita vazhdon DAAD Stipendium DAAD Bursë e plotë Der Schüleraustausch 2013 Shkëmbimi i nxënësve 2013 Deutscher Akademischer Austauschdienst

Am 16. Juni kehrten wir in den Kosovo Wir freuen uns, dass zwei unserer dies- Jemi të gëzuar që dy maturantët tanë të zurück, voll mit neuen Erfahrungen und jährigen Maturanten, Jona Rada und Ardi këtij viti, Jona Rada dhe Ard Kastrati kanë Erlebnissen. Es war ein Vergnügen, sowohl Kastrati, ein Vollstipendium des DAAD zum fituar bursën e plotë të DAAD për të stud- für die Schüler, als auch für uns als Betreu- Studium in Deutschland erhalten haben. juar në Gjermani. er und Organisatoren des Schüleraustau- sches. DAAD Das ist ein sehr schöner Erfolg zu dem wir Ky është një sukses shumë i mirë për të Me këtë rast i falënderoj përzemërsisht për den beiden gratulieren und der auch unsere cilin jemi falenderues, njëherit kjo i bën An dieser Stelle bedanken wir uns herz- përkrahje financiare të projektit: shërbimin Lehrer stolz sein lässt. arsimtarët tanë krenarë. lich für die finanzielle Unterstützung des për shkëmbime pedagogjike dhe prindërit Projektes beim Pädagogischen Austausch- e nxënësve dhe për përkrahje të parezer- dienst und den Eltern der Schüler. Ebenfalls vë të udhëheqësisë së shkollës sonë dhe të gilt unser Dank der Schulleitung unserer gjimnazit "Friedrich–List–Gymnasium", pa Schule und des Friedrich–List–Gymnasi- i harruar kurrsesi edhe bashkëpunëtorët, ums, sowie unseren Kollegen und Freunden kolegët dhe shokët tanë, Sigrid Machann Sigrid Machann und Jürgen Endres. dhe Jürgen Endres.

17 Schule Shkolla

Griechenland? Vergiss es! Greqia? Harroje! P. Walter Happel SJ P. Walter Happel SJ Von den Versuchen, eine Studienreise Mbi përpjekjetudhëtim përstudimi të organizuar në Greqi një nach Griechenland zu organisieren

Jedes Jahr, die schriftliche Abiturprüfung ist ausgestanden, starten die Absolventen mit eini- Për çdo vjet, pasi të kryhet testi kombëtar me shkrim, nisen maturantët së bashku me disa gen ihrer Lehrer zu ihrer obligatorischen Abiturfahrt. Reiseziele in den Vorjahren waren u.a. profesorë në udhëtimin e obliguar të tyre. Caqe të udhëtimit në vitet e kaluara ishin, në mes die Türkei und Bulgarien. tjerash, edhe Turqia dhe Bullgaria.

Im Jahr 2012 planten sie, nach Griechenland, in die Nähe von Thessaloniki zu fahren, nach Në vitin 2012, ata planifikuan që të shkojnë për në Greqi, në Nea Moudania, në afërsi të Sela- Nea Moudania, wo eine Unterkunft bereits gefunden war. Jetzt mussten die Visa beim Grie- nikut, ku ishte siguruar akomodimi. Tani duhej të bëhej aplikimi për viza në zyrën ndërlidhë- chischen Verbindungsbüro in Pristina beantragt werden. Als alle für ein Schengen–Visum se greke në Prishtinë. Me të grumbulluar të gjitha dokumentet e nevojshme për aplikim për nötigen Unterlagen beisammen waren, wurden diese zusammen mit den ausgefüllten Anträ- viza, ata i dërguan formularët e plotësuar në zyrën ndërlidhëse greke në Prishtinë. Për pak gen beim Griechischen Verbindungsbüro eingereicht. In wenigen Wochen würde man die javë duhej të merreshin vizat, kështu që të paktën ishte përvoja me ambasadat tjera këtu. Visa erhalten, so jedenfalls war die Erfahrung mit anderen Auslandsvertretungen vor Ort. Por pak javë para se të niseshin për udhëtim, erdhi befasia. Tani kërkoheshin dokumente Aber wenige Wochen, bevor die Fahrt beginnen sollte, kam die Überraschung. Jetzt wurden shtesë, si për shembull dëshmia e xhirollogarisë bankare dhe shuma e të hollave të deponu- zusätzliche Dokumente verlangt, wie etwa der Nachweis eines Bankkontos und der dort ara. Një dëshmi, që së paku njëri nga prindërit duhej të ishte i punësuar dhe nga ai duhej të deponierten Summe Geldes, ein Nachweis, dass mindestens ein Elternteil berufstätig ist und sillej vërtetimi i pagës. Për prindërit që jetojnë në ndonjë vend të huaj, kërkohej vërtetimi i dessen Gehaltsbescheinigung, für im Ausland lebende Elternteile den beglaubigten Nach- përkthyer, që ata jetonjnë atje legalisht, një kopje të vërtetuar të certifikatës së kurorëzimit weis, dass die sich dort legal aufhalten, eine beglaubigte Kopie der Heiratsurkunde der të prindërve dhe shumë kushte tjera të errëta. Eltern und noch mehr dieser doch obskur erscheinenden Forderungen. E çuditshme ishte para së gjithash, që të gjitha këto duhej të bëheshin brenda tri ditësh. Pas Bemerkenswert war jedoch vor allem, dass dafür nur drei Tage Zeit verblieben. Auf mei- një intervenimi me shkrim që e bëra unë si qytetar i Unionit Europian, që kushtet e lëshimit ne schriftliche Intervention als EU–Bürger hin, dass die üblichen Bedingungen zur Erteilung të vizës Shengen duhej të mjaftonin, u hoq dorë nga kërkesa për sjelljen e dokumenteve eines Schengen–Visums doch ausreichen sollten, wurde dann tatsächlich auf die Beibrin- shtesë. Por heqja dorë erdhi, atëherë kur i skadoi afati udhëtimit të rezervuar për në Nea gung der Zusatzunterlagen verzichtet. Nur kam dieser Verzicht erst nach dem geplanten Moudania. Nga kjo u kuptua: Greqia? Harroje! und gebuchten Abreisedatum nach Nea Moudania. Also hieß es: Griechenland? Vergiss es! Kjo nuk duhej t'i ndodhte maturantëve prësëri në vitin 2013. Me kohë u grumbulluan të gjitha Das sollte den Maturanten im Jahr 2013 nicht wieder passieren. Frühzeitig wurden alle Unter- dokumentet e kërkuara, u plotësuan formularët, dhe u sollën ato së bashku me pasaportat lagen zusammengetragen, die Anträge ausgefüllt, mit Pass und Fotos beim Griechischen Ver- dhe fotografitë biometrike të kërkuara, por sërish kërkesa jonë nuk u pranua. Duhej të zgja- bindungsbüro vorbeigebracht und, die Annahme wurde verweigert. Es dauerte Wochen einen ste kohë deri sa të bëhej një termin, që të mund të informoheshe, çka nuk ishte në rregull. neuen Termin zu bekommen, um sich erkundigen zu können, was denn nicht in Ordnung sei. Tani sërish u kërkuan, sikur edhe vitin e kaluar, dokumente shtesë. Prapë mora rrugën për Jetzt wurden, wie im Vorjahr, erneut zusätzliche Dokumente gefordert. Wieder machte ich në zyrën ndërlidhëse greke në Prishtinë, si qytetar i Unionit Europian, ku pas një pritjeje në mich als EU–Bürger selbst auf den Weg zum Verbindungsbüro, wo ich nach einigem Warten hyrje, mora përgjigje nga ta, që dokumentet e kërkuara ishin të domosdoshme si procedurë im Eingangsbereich zu hören bekam, dass diese Papiere notwendig seien und den üblichen edhe për ambasadat e tjera dhe zyrat ndërlidhëse këtu. Por ky nuk është rast i njëjtë, duke Prozeduren bei allen EU–Botschaften und Verbindungsbüros entspreche. Das ist jedoch nicht i falënderuar përvojës së aplikimit dhe marrjes së vizave në ambasadën gjermane dhe aus- der Fall, wie wir Dank der wiederholt beantragten und gewährten Visa, etwa zu Schüleraus- triake, të cilat na janë nevojitur për nxënësit që kanë marrë pjesë në shkëmbimin e nxënës- tausch und Fortbildungsmaßnahmen in Deutschland ve dhe për seminare në Gjermani dhe Austri. Përmes oder Österreich, wissen. Durch einen Anruf bei der një telefonate në ambasadën e Gjermanisë u vërtetua Deutschen Botschaft war das schnell bestätigt, was shumë shpejt, por e cila, po ashtu nuk ndihmoi. Vër- aber auch nicht half. Die Bestätigung provozierte nur tetimi provokoi vetëm një buzëqeshje të lodhshme. ein müdes Lächeln. Bei Schülern brauche es eben die- Për nxënësit duheshin këto dokumente shtesë, pasi se zusätzlichen Dokumente, weil man sicher sein wol- duhej të ishte e sigurt, që ata nuk do të qëndrojnë ile- le, dass sie nicht illegal in Griechenland bleiben. Ganz galisht në Greqi. Ky ishte vetëm një argument i paba- offensichtlich ein Scheinargument! Wer von denen, zë! Secili prej tyre ka qenë disa herë në Gjermani ose die schon, zum Teil wiederholt, in Deutschland oder Austri dhe u kthyen e nuk qëndruan ilegalisht atje. Cili Österreich waren, ohne dort illegal geblieben zu sein, do të rrinte vullnetarisht ose ilegalisht në Greqi?! Kjo will schon freiwillig und noch dazu illegal in Griechen- nënkupton në vete prapë: Greqia? Harroje! 18 Schule Shkolla

Griechenland? Vergiss es! Greqia? Harroje!

land bleiben? Sei's drum, wieder einmal hieß es: Griechenland? Vergiss es! Por si do të ishte, nëse do ta bënim një udhëtim seminarik për arsimtarët në Greqi, në javën e dytë të qershorit 2013? Të gjithë janë të punësuar, pra ekonomikisht të siguruar. Të gjithë Aber wie wäre es denn mit einer Studienreise der Lehrer nach Griechenland, in der zweiten mund të sjellin kontrata dhe dëshmi të pagës, shumë prej tyre janë të martuar dhe kanë Juniwoche 2013? Alle sind fest angestellt, also wirtschaftlich gesichert. Alle können Verträge fëmijë. Pra, na mbetet vetëm të planifikojmë dhe të aplikojmë me kohë për viza. Tanimë und Gehaltsnachweise beibringen, viele sind verheiratet und haben Kinder. Bleibt also nur, mungonte vetëm termini për dorëzimin e dokumenteve në zyrën ndërlidhëse greke në Prish- frühzeitig zu planen und die Visa frühzeitig zu beantragen. Wieder wurden alle notwendigen tinë, dhe siç do të vërtetohej më vonë, do të jetë kjo pengesë e patejkalueshme. und geforderten Unterlagen zusammengetragen, Anträge ausgefüllt und ein Nachweis der Unterkunft in Griechenland beigebracht. Jetzt fehlte nur noch der Termin zur Abgabe der Në mes të prillit na u tha se ishte shumë herët, fillimi i majit ishte, sipas tyre më se i mjaftues- Unterlagen beim griechischen Verbindungsbüro in Pristina, eine, wie sich bald herausstellte, hëm për dorëzimin e kërkesave. Por në fillim të majit nuk arritëm të bënim termin, për shkak kaum zu nehmende Hürde. të javës së madhe, para Pashkëve ortodokse me 5 maj. Thirrjeve pas festave, për caktimin e një termini, iu dha përgjigje përsëri me neglizhencë, që së shpejti do të thërrisnin sërish. Më Erst gab man uns, Mitte April, die Auskunft, dass es für die Abgabe der Anträge noch viel zu në fund, më 15 maj thirrën. Shkurt e trup u tha, që tani për tani kishte shumë punë në zyrën früh sei, Anfang Mai sei mehr als ausreichend. Anfang Mai konnte man dann keinen Termin ndërlidhëse greke, dhe se, edhe përkundër dëshirës së tyre kërkesat për pesëdhjetë viza nuk bekommen, wegen der orthodoxen Karwoche und des bevorstehenden Osterfestes am 5. mund të punoheshin deri më 6 qershor. Për të tretën herë: Greqia? Harroje! Mai. Anrufe nach den Festtagen, mit der Bitte um die Gewährung eines Termins, wurden wiederholt mit der Vertröstung beantwortet, dass man in Kürze zurückrufen werde. Endlich, Mirë, tani jemi të detyruar të kuptojmë, që ne si mysafirë nuk jemi të mirëseardhur në Greqi. am 15. Mai, wurde dann tatsächlich zurückgerufen. Knapp und ohne Umschweife wurde Vërtetë, kultura evropiane, siç thuhet, është themeluar në kodrat e Golgotës, Akropolisit dhe jetzt mitgeteilt, dass man im Verbindungsbüro derzeit so viel zu tun habe, dass es zu einer në shtatë kodrat e Romës, por për kërkimin e gjurmëve në Greqi duhet të hiqet dorë dhe kjo Bearbeitung von fünfzig Visaanträgen, bis zum 6. Juni, beim besten Willen nicht mehr reiche. bëhet më mirë në Turqi. Atje janë gjurmët e para të Greqisë së vjetër, në numër të madh të Zum dritten Mal hieß es: Griechenland? Vergiss es! pranishme dhe mysafirët janë të mikpritur. Atje janë njerëzit më miqësor dhe nuk ka taksa për viza, pasi nuk kërkohen vizat. Nun gut, wir müssen zwangsläufig zur Kenntnis nehmen, dass wir als Gäste in Griechenland offensichtlich nicht willkommen sind. Zwar ist die europäische Kultur, wie immer wieder Politika me siguri do të vazhdojë të flasë se sa e rëndësishme është, që Kosova të lidhet me betont wird, auf den Hügeln Golgatha, Akropolis und den sieben Hügel Roms gegründet, Evropën dhe për ta dëshmuar këtë edhe në të ardhmen, Kosovës do t'i ndahen shuma të aber auf die Spurensuche in Griechenland muss man verzichten und macht sich besser in die mëdha të mjeteve për zhvillimin e vendit. Por, për kosovarët mbetet edhe më tutje udhëtimi Türkei auf. Dort sind die Spuren einstmaliger, griechischer Größe ebenso reichlich vorhan- për në Evropë me viza. Pra, duhet aplikuar për vizë. Të paktën, për udhëtimet për në Gjer- den und Gäste willkommen. Dort sind die Menschen freundlich und Visagebühren entfallen, mani, Austri, Zvicër e kështu me radhë, jo vetëm që është e mundur të aplikosh për viza, por da keine Visa erforderlich sind. kërkesat për viza zakonisht miratohen me kënaqësi. Sa i përket Greqisë vlen edhe më tutje qëndrimi, dhe ai nuk ndryshon: Die Politik wird sicher weiter davon reden, wie wichtig es sei, Kosovo an Europa anzubin- den, und man wird weiterhin, als Beweis der Ernsthaftigkeit, viel Geld für die Entwicklung Greqia? Harroje! des Landes bereitstellen. Weiterhin wird man aber Visa beantragen müssen, wenn man als Kosovare beabsichtigt, nach Europa zu reisen. Immer- Dhe këtë do ta bëjmë sigurisht tash e tutje. hin, bei Reisen nach Deutschland, Österreich, in die Schweiz, usw. ist es nicht nur möglich einen Antrag zu stellen, sondern das Visum wird gewöhnlich auch gerne bewilligt. Nur eben bezüglich Griechenland gilt wohl weiterhin und unverändert:

Griechenland? Vergiss es!

Das werden wir von nun an auch ganz sicher tun.

19 Schule Shkolla

Rückblick auf den Deutschunterricht Prof. Isme Hoxha

Am Loyola–Gymnasium bieten wir Lehrer zahlreiche Aktivitäten an, um eine Fremdsprache leichter zu erlernen. Auch dieses Jahr hatte ich verschiedene Klassenstufen zu unterrichten. Ich habe versucht, den Unterricht so zu gestalten, dass die Schüler am Unterricht aktiv teilnehmen können.

Ein wichtiges Ziel des Fremdsprachenunterrichts ist die münd- liche Kommunikationsfähigkeit, und aus diesem Grund beschäf- tigte ich den Grundkurs der Klasse XI a mit einem Projekt über "Gewalt an der Schule". Ziel des Projekts war es, die deutsche Sprache zu festigen und neuen Wortschatz zu erlernen. Die Schü- ler teilten sich in drei Gruppen auf und versuchten herauszufin- den, warum es zu Gewalt an den Schulen kommt. Die wichtigsten Informationen bekamen sie durch Gespräche mit Lehrern und Schülern von verschiedenen Schulen, und auf der Straße wurden Jugendliche befragt. Informationen wurden auch bei der Polizei gesucht und natürlich im und gingen über einen roten Teppich, den wir in der Klasse ausgelegt hatten, und das Klas- Internet, denn für die Schüler war es auch wichtig zu wissen, wie es zu Gewalt an anderen senzimmer war zuvor besonders schön eingerichtet worden. Natürlich fehlten auch die Gäste Schulen in anderen Ländern kommt. Am Ende wurde das Projekt in der Klasse vorgestellt nicht. Eingeladen war unser Direktor der Schule, Pater Happel und die Nachbarklasse VIII b. und bewertet. Zwei Schüler präsentierten die Kleidungen. Dabei wurden die Adjektivendungen wiederholt, denn auch die grammatikalische Korrektheit ist wichtig für das Beherrschen einer Die Schüler der Klassen XII c und XII d mussten sich dieses Jahr stark konzentrieren, denn am Ende des Schuljahres hatten sie die Zentrale Deutschprüfung auf der Niveaustufe A 2. Eine fremde Sprache zu lernen bringt viele Vorteile im Leben. Sie öffnet Tür und Tore für Die Prüfung bestand aus drei schriftlichen und einem mündlichen Teil. Da die Schüler wäh- einen sicheren professionellen Berufseinstieg und bringt einem auch die eigene Mutterspra- rend des ganzen Schuljahres fleißig gelernt hatten und die Prüfung auch bestanden haben, che näher, wie das Zitat von J. W. Goethe sagt: "Wer fremde Sprachen nicht spricht, weiß beschlossen wir, dies mit einem Essen in einem schicken Restaurant in Verminca zu feiern. nichts von seiner eigenen." Es war ein unbeschreibliches Gefühl, die Schüler mit ihren strahlenden Gesichtern zu sehen. Es war auch für mich ein unvergesslicher Tag, und ich wünsche diesen Schülern eine gute Zukunft.

Den Schülern soll Gelegenheit gebo- ten werden, mit Gesprächssituati- onen konfrontiert zu werden, den Gesprächspartnern zu antworten und sich ihnen so präzise wie mög- lich mitzuteilen. Dies erreichte ich in der Klasse VIII a (Grundkurs) besonders gut mit dem Thema "Mode". Da sich Schüler heutzutage sehr für Mode interessieren, wurde über dieses Thema viel im Unterricht gespro- chen, und geendet hat das Projekt mit einer Modenschau. Die Schüler trugen die modernsten Kleidungen 20 Schule Shkolla

Eine Schulstunde lang Lehrer sein … Të jesh një orë mësimdhënës ... Valon Mustafa – XII b Valon Mustafa – XII b

Oft denkt man sich als Schüler, wie einfach es doch die Lehrer an unserer Schule haben. Wie Si nxënës shpesh mendon, sa të lehtë e kanë punën profesorat einfach es ist, sich einfach vor die Schüler zu stellen und das Fach zu unterrichten, das einem në shkollën tonë. Sa lehtë është, të qëndrosh para nxënësve dhe am meisten liegt. Viele Schüler haben oft Vorurteile gegenüber ihren Lehrern, sie seien unge- t' au mësosh lëndën tënde të preferuar. Shumë nxënës kanë recht, sie arbeiten nicht genug etc.. Aber wie würden wir denken, wenn wir Schüler für eine shpesh paragjykime ndaj profesorave të tyre, që ata janë të Schulstunde in die Rolle unserer Lehrer schlüpfen würden? Diese Frage stellte ich mir auch padrejtë apo nuk ponojnë mjaftë... und beschloss, selber einmal eine Deutschstunde für eine sechste Klasse vorzubereiten und sie auch zu halten. Was mir dabei am Anfang einfach vorkam, stellte sich doch als eine echte Por, si do të mendojmë, nëse ne nxënësit do ta marrim vendin Herausforderung für einen unerfahrenen Schüler da. e mësimdhënësit tonë për një orë? Këtë pyetje ia bëra edhe unë vetes dhe vendosa ta përgadis një orë të gjuhës gjermane për Unsere Deutschlehrerin Vlora Grajçevci half mir bei der Vorbereitung der Stunde. Wir setzten një klasë të gjashtë dhe ta mbaj atë orë. çfarë më është dukur uns einen Nachmittag hin und erarbeiteten eine Deutschstunde. Dabei kamen viele Fragen fillimisht shumë e lehtë, u shëndrua në një sfidë të vërtetë për und Unklarheiten auf, die uns als Schüler nie aufgefallen wären: Was können die Schüler një nxënës pa përvojë. bereits? Wie soll ich mit ihnen umgehen? Was soll ich ihnen beibringen? Wie soll ich es ihnen beibringen? Was soll ich tun, wenn sie mich nicht verstehen? Es gab noch viele weitere sol- Profesoresha jonë Vlora Grajçevci më ndihmoi në përgaditjen e cher Fragen, mit denen ich konfrontiert wurde. orës. Ne u ulëm së bashku dhe e formuam orën e ardhshme të mësimit. Gjatë kësaj punës dolën shumë pyetje që ne nxënësve nuk na kanë rënë në sy. Sa Nachdem wir zusammen die Stunde vorbereitet hatten, kam es dann zum Unterricht. Am njohuri kanë nxënësit paraprakisht? Si duhet të sillem me ata? çfarë duhet t'i mësoj? Si mund Anfang war ich ziemlich nervös, da ich selber weiß, wie Schüler auf einen neuen Lehrer rea- t'jua mësoj atë? çfarë mund të bëj nëse ata nuk më kuptojnë? Kishte edhe shumë pyetje të gieren können. Ich stellte mich vor und fing an, Deutschübungen zum alten Stoff zu machen. ngjashme, më të cilat isha konfrontuar. Die Schüler waren glücklicher Weise sehr ruhig und aufmerksam, was mir meine Arbeit sehr erleichterte. Es war auch wirklich interessant für mich zu sehen, was für eine Verantwortung Pasi i përgaditëm së bashku orët, filloi mësimi. Fillimisht isha shumë i shqetësuar, sepse e man als Lehrer trägt. Trotz allem machte es wirklich Spaß, mit den jungen Schülern zu dija si mund të reagojnë nxënësit ndaj një profesori të ri. Unë u prezantova dhe fillova të bëj arbeiten und Übungen zu machen. Nachdem wir fertig mit unseren Übungen und dem neuen ushtrime për mësimet e kaluara. Fatmirësisht nxënësit ishin të qetë dhe të vëmendëshëm, Stoff waren, war die Stunde auch schon vorüber und die Schüler durften nach Hause gehen. gjë e cila m'a lehtësoi shumë punën. Ishte shumë interesant për mua të shoh, çfarë përg- jegjësi ke si mësimdhënës. Prapë se prapë ishte një kënaqësi e madhe të punoj me nxënësit In dieser Stunde habe ich viel gelernt. Nicht nur, wie man unterrichtet und eine Stunde dhe të bëj ushtrime. Pasi i përfunduam detyrat tona dhe leksionin e ri, ora përfundoi dhe vorbereitet, sondern auch, was es bedeutet, ein Lehrer zu sein. Ich habe verstanden, dass nxënësit filluan të niseshin për në shtëpi. es nicht immer einfach ist, sich mit den Schülern zu einigen und allen gerecht zu werden. Außerdem habe ich durch Gjatë kësaj ore kam mësuar shumë. Jo vetëm si të jap mësim dhe t'a përgadis një orë, por diesen Rollentausch gesehen, edhe çfarë do të thotë të jesh mësimdhënës. Kuptova, që nuk është lehtë të pajtohesh me wie viel unsere Lehrer für uns çdo nxënës dhe t'i trajtosh ata njësoj. Poashtu nga ky ndrrim rolesh kam parë sa angazhohen arbeiten und sich engagieren. dhe punojnë profesorat tanë për ne. Në të ardhmen do të kem më tepër respekt ndaj punës In Zukunft werde ich mehr së tyre dhe do t'i kuptoj ata sigurisht më mirë. Respekt vor der Arbeit eines Lehrers haben und werde ihn Në përgjithësi ishte një eksperiencë shumë e mirë për t'a parë si është të jesh njëherë vet mit Sicherheit auch besser mësimdhënës dhe t'u japësh mësim të tjerëve. verstehen können.

Alles in allem war es eine sehr gute Erfahrung für mich zu sehen, wie es denn ist, einmal selber Lehrer zu sein und Schülern etwas beizubringen. 21 Schule Shkolla

Zotërimi i shqipes standarde në LOYOLA–GYMNASIUM të Prizrenit 1) Prof. Xhafer Beqiraj

Dy ngjarje më të rëndësishme nga këndvështrimi gjuhësor dhe darde zotërohet në nivel të kënaqshëm, falë menaxhimit të mirë të udhëheqësve (drejto- kulturor për standardizimin e gjuhës shqipe në shekullin XX risë) dhe punës së palodhshme dhe profesionale të mësimdhënësve. Se nxënësit e kësaj kanë qenë Kongresi i Manastirit (1908) dhe Kongresi i Drejtsh- shkolle e zotërojnë mirë standardin, dëshmon testi i semimaturës dhe maturës shtetërore, krimit (1972), të cilët ndërlidhen ngushtë njëri me tjetrin. Edhe ku arritshmëria në lëndën e gjuhës shqipe është për t'u lakmuar. Në procesin edukativo– pse të vonuar në normimin e gjuhës sonë krahasur me popujt e mësimor, nxënësit e kësaj shkolle reflektojnë zotërim të rrjedhshëm të gjuhës si në trajtën tjerë evropianë, Kongresi i Drejtshkrimit është një ngjarje shumë e shkruar, ashtu edhe në atë të folur, por kjo e fundit gërshetohet edhe me trajta dialektore, e rëndësishme kulturore, shkencore e civilizuese për mbarë sepse influenca e variantit dialektor ushtron ndikim sistematik kur dihet se e folmja dialek- kombin. Gjuha standarde shqipe për 40 vjet ishte dhe është fak- tore flitet në familje dhe në komunitetin ku jetojnë ata. Kurse në trajtën e shkruar të gjuhës tor unifikues i kombit, e cila në këto dekada ka ngulur thellë standarde, nxënësit reflektojnë një kompetencë më të lartë gjuhësore. Kjo vërtetohet në rrënjët e saj në ndërgjegjen e shqipfolësve kudo ku jetojnë ata. shkrimin e eseve dhe në shkathtësitë e tyre në të hartuarit e temave të ndryshme me shkrim. Ajo sot është një gjuhë që përmbush mjaft mirë kërkesat e të Ligjërimi dhe shkrimet e tyre janë të rrjedhshme. I njohin mirë mënyrat e fjalëformimit, siste- gjitha stileve të ligjërimit dhe pandërprerë ecën drejt zhvillimit min emëror, foljor; formulojnë fjali të drejta sintaksore, por pa anashkaluar edhe gabimet dhe përsosjes si një gjuhë e kodifikuar për të plotësuar nevojat për të cilat do të flasim më poshtë. e shoqërisë sonë. Shkollat, mediet, administrata etj. kanë qenë dhe janë faktorë me rëndësi për përvetësimin e normës letrare, Problem dhe sfida në nxënien e standardit ka dhe do të ketë edhe në të ardhmen si në këtë të cilat, edhe në ditët e sotme ndikojnë në shtrirjen e standardit kudo. Këta faktorë, pra, shkollë për të cilën po flasim, ashtu edhe për të gjitha shkollat e tjera ndër ne, sepse ndiko- shkolla, media dhe administrata etj. duhet të bëjnë më shumë edhe sot, edhe në të ardhmen jnë shumë faktorë që i kundërvihen përparimit të njohjes më të mirë të normës standarde. për përhapjen e normës standarde, sepse ushtrojnë ndikim sistematik në të gjithë truallin Faktor me ndikim të madh është varianti dialektor që flitet në familje dhe rrethi për të cilin e shqipes. Mirëpo, në ditët tona nga këto institucione nuk bëhet aq sa duhet, madje, madje folëm edhe më lart. Faktorë të tjerë janë forumet e ndryshme në internet ku gjuha e komu- vetë ato nuk tregojnë kujdes të mjaftueshëm në përdorimin normës standarde dhe kështu nikimit është ligjërimi i shkujdesur e me plot bastardime, mediet elektronike dhe të shkruara herë–herë ndikojnë negativisht te komuniteti i caktuar. (radio, televizioni, gazetat, revistat), të cilat herë–herë nuk tregojnë kujdes ndaj gjuhës standarde e që nxënësit ndikohen nga shkrimet dhe ligjërimi i tyre. Madje, madje në emisione të Njëri nga faktorët shumë të rëndësishëm është shkolla, e cila ushtron një ndikim me rëndë- ndryshme radio–televizive përdoret një ligjërim i tillë, që të duket sikur shqiptarët ende nuk si në përvetësimin e normës standarde nga nxënësit, sepse kjo vatër e dijes në mënyrë të kanë një normë standarde të komunikimit (të gjuhës). Për mendimin tonë, dukuritë e tilla në organizuar dhe sistematike arsimon dhe edukon gjeneratat e reja. Lidhja e trekëndëshit: institucione dhe medie duhet të sanksionohen me ligj. tekst – mësues – nxënës është shumë e rëndësishme në edukimin dhe arsimimin e këtij të fundit, pra nxënësit. Dy faktorët e parë ndikojnë në kompetencën gjuhësore të nxënësit dhe Pa e zgjatur më shumë do t'i vëmë dukje disa nga gabimet gjuhësore më të shpeshta që i nga ta varet cilësia e kësaj kompetence. Pa mëdyshje që figura e mësuesit të gjuhës është bëjnë nxënësit në gjimnazin "Loyola–Gymnasium": faktor kryesor dhe luan një rol tepër të rëndësishëm në ngulitjen e gjuhës standarde kudo nëpër shkollat tona. Prandaj universitetet tona, kudo ndër ne, duhet të kenë kujdes edhe më të shtuar në përgatitjen profesionale dhe shkencore të mësimdhënësve në tërësi (sepse norma e gjuhës standarde nuk është vetëm për gjuhëtarë, por për çdo intelektual, pra për secilin mësimdhënës që ulet 1) Xhafer Beqiraj, "Zotërimi i në katedër para nxënësve, studentëve) dhe të mësuesve shqipes standarde në gjim- të gjuhës në veçanti. Në rastin e përkundërt me punën e nazin "LOYOLA" të Prizre- mësuesve të gjuhës do të ndodhë si në legjendat e njohura nit", kumtesë e lexuar në shqiptare: "Ditën ndërto muret e kështjellës, kurse natën konferencën shkencore prish." Kjo metaforë e përdorur na u duk e përshtatshme – DYZET VJET TË SHQIPES për këtë dukuri ndër shkollat tona. STANDARDE – ARRITJE DHE PROBLEME AKTUALE, Insti- Suksesi i një shkolle varet nga puna dhe përkushtimi i stafit tuti Albanologjik, Prishtinë, udhëheqës dhe stafit pedagogjik. Një shembull i mirë është 7–8 dhjetor 2012. gjimnazi "Loyola–Gymnasium" në Prizrenit, ku gjuha stan- 22 Schule Shkolla

Zotërimi i shqipes standarde në LOYOLA–GYMNASIUM të Prizrenit

ve normative (do) të shkojë, (do) të punojë, (do) të vërë, (do) të lërë, (do) të zërë. ▹▹ Shkarje drejtshkrimore vërehen te mjaft emra në njëjës, si p.sh. në trajtën e shquar në numrin njëjës emrat: fëmijë, kroi, thoi, shoku, miku, shkruhen apo ▹▹ Trajtat dialektore përdoren edhe te veta e dytë shumës e kohës së tashme të dëshirores, si: nyjëtohen gjatë ligjërimit gabimisht fëmiju, kroni, thoji/thoni, shoki, miki etj. qofshit, punofshit, paçit, në vend të formave të drejta qofshi, punofshi, paçi etj. Luhatje drejtshkrimore vërehen edhe te pjesorët e foljeve apofonike, p.sh. sjellur, marrur, dalur, ▹▹ Lajthitje të shpeshta ndeshen te formimi i shumësit të emrave, si p.sh. studen- vjelur, përcjellur etj. në vend të trajtave normative sjellë, marrë, dalë, vjelë, përcjellë. ta, profesora, molla, portokalla, ingjinjera, politikana/politikaj etj. në vend të formave të shumësit studentë, profesorë, portokaj, inxhinierë, politikanë etj. ▹▹ Këto shkarje më pas shkaktojnë gabime të tjera edhe te kohët analitike nëpër mënyra të ndryshme në sistemin paradigmatik foljor: kena sjellur, kena marrur, kena dalur, kena vjelur; ▹▹ Gabohet shpeshherë te drejtshkrimi i disa mbiemrave dhe ndajfoljeve që përfundojnë me kisha sjellur, kisha marrur, kisha dalur; pata sjellur, pata vjelur, pata marrur, pata tigullin fundor – ë të patheksuar dhe disa që dalin pa këtë tingull fundor, p.sh.: i lartë – dalur në vend se të shkruhet dhe të thuhet kemi sjellë, kemi marrë, kemi dalë, kemi vjelë; lart, i sigurt – sigurt, i mjaftë – mjaft, i kotë – kot, i shpejtë – shpejt, i drejtë – drejt, kisha sjellë, kisha marrë, kisha dalë; pata sjellë, pata vjelë, pata marrë, pata dalë etj. i ligshtë – ligsht, i thjeshtë – thjesht, i vërtetë – vërtet, i mbrapshtë – mbrapsht etj. ▹▹ Kohët e fundit në ligjërimin e përditshëm të rastis të dëgjosh jo vetëm nga nxënësit, por edhe ▹▹ Shkarje të shpeshta vërehen edhe te përdorimi i trajtave të shkurtra dhe të bashkuara, dhe nga të tjerë, fraza sintaksorisht të gabuara, si Si ia (ja) kalove? Si ia (ja) kaluat? (!!!) në vend te disa pronorë, si p.sh.: ju tregova atyre në vend se të thuhet u tregova atyre, i thashë se të thuhet Si kalove? Si kaluat? ose Kalo(ni) mirë!!! në vend se të thuhet Kalofsh(i) mirë! etj. atyre në vend se të thuhet u thashë atyre; do t'ju them këtyre në vend të do t'u them këty- re mandej libri i im, arsimtari i jonë, flamuri i ynë (jonë), shkolla e jonë, këto libra në ▹▹ Ka edhe probleme të tjera nga fusha e fonetikës, morfologjisë dhe sintaksës, por vumë në vend të trajtave të drejta: libri im, arsimtari ynë, flamuri ynë, shkolla jonë, këta libra etj. dukje disa nga shkarjet që kemi ndeshur te nxënësit e kësaj shkolle.

▹▹ Ndeshen lajthitje në shkrimet e tyre edhe te sistemi foljor, si p.sh.: në vetën e parë (dhe të dytë Mirëpo në gjimnazin "Loyola–Gymnasium", nxënësit ndërgjegjësohen për këto gabime gjuhë- në njëjës) njëjës dhe shumës të kohës së tashme të dëftores përdoren trajta dialektore, si: unë sore dhe shumica prej tyre nuk i përsërisin këto gabime. Kjo mund arrihet kudo me punë, shiqoj, hapi/hapish, kapi/kapish, mbylli/mbyllish, çeli/çelish; na kena, jena, shkojna përkushtim, profesionalizëm dhe disiplinë rigoroze në çdo vatër të dijes kudo në trojet tona. në vend të trajtave normative: unë shikoj, I.hap/II.hap, I. kap/II.kap, I.mbyll/II.mbyll, çel/çel; (ne) kemi, jemi, shkojmë, bëjmë – gabimisht shkruhen dhe nyjëtohen kena, Si përfundim mund të themi se shqipja standarde i ka shtrirë thellë rrënjët e saj në ndërg- jena, shkojna, bôjna. Shkarje nga norma te shkrimet e tyre hetohen edhe te koha jegjen e shqipfolësve. Ajo sot është njësi mbarëkombëtare, e cila na karakterizon në mesin e e ardhme dhe koha e tashme e lidhores në vetën e tretë njëjës, si p.sh.: sg. III. (do) popujve të civilizuar europianë dhe për 40 vjet ka kryer mjaft mirë funksionin e saj dhe është të shkon, (do) të punon, (do) të vën, (do) të lën, (do) të zën në vend të trajta- simbol unifikues i kombit tonë, pra është shenjë e një kombi të civilizuar. Vështirësitë për nxënien sa më të mirë të standardit do të vazhdojnë edhe në të ardhmen, siç ndodh edhe me popujt e tjerë, p.sh. gjermanët, italianët etj. Por nuk duhet fajësuar standardi apo fëmijët (të rinjtë), por fajtorë janë: institucionet, mësuesit, prindërit, rrethi, mediet dhe faktorë të tjerë që ndikojnë në dëm të përvetësimit sa më të mirë të gjuhës standarde për të cilën luftuan ndër shekuj breza të tërë dijetarësh e patriotësh. Prandaj obligim i secilit prej nesh (dhe i nxënësve) është që këtë të mirë kombëtare që kemi ta zotërojmë, ta duam, ta kultivojmë, sepse nuk është vetëm mjet komunikimi, por njëherazi është edhe shenja kryesore kom- bëtare, në bazë të të cilit të tjerët na vlerësojnë.

Nëse mendohet se gjuha është mjet komunikimi vetëm sa për t'u kuptuar me njëri–tjetrin, atëherë do t'u ngjajmë fiseve primitive indiane dhe afrikane, sepse edhe ata kanë një mjet komunikimi sa për t'u marrë vesh njëri me tjetrin (gjuhë fisesh e krahinash), po nuk kanë një gjuhë të shkencës dhe kulturës, pra nuk kanë një normë gjuhësore.

23 Schule Shkolla

KONTRIBUTI I FRANÇESKANËVE SHQIPTARË PËR ... Prof. Enver Sulaj

KONTRIBUTI I FRANÇESKANËVE SHQIPTARË PËR FOLKLORIN Atë Donat Kurti, Atë Gjergj Fishta, Atë Pashk Bardhi, Atë Shtjefën K. Gjeçovi, Atë Pal Doda, TONË OSE NGADHËNJIMI I IDESË SË NDRIÇIMIT TË ATDHEUT E Atë Vinçenc Prenushi, Atë Marin Sirdani, Atë Justin Rrota, Atë Anton Harapi, Atë Bernardin REFUZIMI I SË KEQES Palaj, Atë Benedikt Dema, Atë Athanas Gega, Atë Gjon Shllaku, etj., si dhe françeskani i fundit i kësaj plejade të artë, Atë Zef Pllumi, janë emra të referencës shkencore për çështje të Epika popullore shqiptare është dëshmia më e mirë e vitalitetit ndryshme nga fusha të ndryshme të dijes. Dhe, jo vetëm kaq. Ata janë simbol i ngadhënjimit të kombit tonë, por edhe një traditë krijuese orale me vlera të të idesë së ndriçimit të atdheut dhe refuzimit të së keqes; i himnizimt të dashurisë për nje- padiskutueshme për artin e përbotshëm, që nga lashtësia deri riun dhe përbuzjes së dogmës që synonte krijimin e njeriut të ri, pa komb e pa fe, që do të në ditët e sotme. Por, në qarqe të caktuara të jashtme shken- mohonte veten dhe gjakun e tij, duke iu kundërvënë binomit të shenjtë të meshtarisë kato- core epika popullore shqiptare ka mbetur për një kohë të gjatë, like komb/fe. Këto mendje të ndritura e të papërsëritshme, mund të thuhet pa tepri, se janë fatkeqësisht, nën hijen e folklorit serb, gjegjësisht boshnjak, që ikona në altarin e shenjtë të racës e të trashëgimisë iliro–dardano–shqiptare, që rrezatojnë ka ardhur si pasojë e qëndrimit të pseudoshkencës sllave, e cila edhe atëherë kur zymtësia e njeriut përballë sfidave të jetës mund të duket një përpjekje nëse nuk ka mundur të përvetësojë diçka shqiptare, atëherë ka e kotë dhe e dëshpëruar. Të pajisur me dije në universitetet më të mira të Evropës, këta, hedhur baltë mbi të. bashkë me dijetarët tjerë të mëdhenj, si Norbert Jokli, Eqrem Çabeji, dom Lazër Shantoja, dom Nikollë Gazulli, Krist Maloki, Filip Fishta etj., dhe studiues të shkollës jezuite, kanë vënë Duke qenë nën optikën e interesimit dhe të analizës së studi- themelet e shëndosha të shkollës kombëtare të studimeve albanologjike, ndërsa shumica uesve më të njohur shqiptarë dhe të huaj, duke filluar nga Maximilian Lambertzi e të tjerë, prej tyre si "shpagim" për kontributin e tyre me vlerë tejkohore, morën internimin, burgun, epika popullore shqiptare ka dëshmuar se është krijuar në një kohë shumë të lashtë, atje ku torturën çnjerëzore nëpër burgjet e kampet e përqëndrimit të diktaturës komuniste. preken kufijtë paganë e mitologjikë shqiptarë. Një punë të madhe dijetarët françeskanë, të pajisur me kulturë e disiplinë shkencore, kanë Epika popullore shqiptare, gjegjësisht këngët e ciklit të kreshnikëve, bashkë me krijimet bërë veçanërisht në fushën e folklorit, duke mbledhur dhe botuar përmbledhjen e parë fol- tjera të kulturës gojore tradicionale, janë thesare që formojnë atë që quhet identitet kulturor klorike me këngë kreshnike, "Visaret e kombit" II, që u botua në 25– vjetorin e shpalljes së shqiptar dhe shënojnë një fazë shumë të rëndësishme për krijimtarinë shpirtërore shqiptare. pavarësisë së Shqipërisë, në vitin 1937. Pra, ndonëse interesimi i shqiptarëve për mbledhjen Studimet në fushën e epikologjisë shqiptare mbështeten në punën titanike të mbledhësve dhe botimin e letërsisë gojore është i hershëm dhe daton nga viti 1635 me Frang Bardhin, të pasionuar të këtij thesari të paçmuar të traditës folklorike, të françeskajve të mëdhenj, një punë sistematike në këtë fushë është relativisht e vonë. Bernardin Palaj e Donat Kurti, rrugë që u vazhdua e plotësua nga dijetarë tjerë shqiptarë dhe të jashtëm. Duke jetuar në rrethana buzë jetës dhe vdekjes, në mes mohimit dhe demonstrimit të vlera- ve, në mes mbijetesës dhe zhbërjes, shqiptarët vazhduan të krijonin letërsinë e tyre gojore, Edhe hulumtimet dhe studimet e fundit në Universitetin e Harvardit në SHBA, ku janë gjet- që u përdor edhe si argument shkencor qysh në vitin 1635, kur Frang Bradhi në veprën ur materiale të çmura, si Koleksioni i Millmen Perrit (Milman Parry), profesor i Harvardit, i "Apologji", tha se në krijimet popullore shqiptare akoma jeton i gjallë kujtimi për kryeheroin mbledhur dhe incizuar në vitet 30 të shekullit të kaluar, me ndihmën e asistentit të tij Albert tonë– Gjergj Kastriotin–Skënderbeun. Thënë ndryshe, duke e pasur letërsinë gojore si mjet Lord, që është koleksioni më i madh në botë me këngë, kryesisht epike nga Ballkani Perëndi- mbijetese dhe qëndrese, ndoshta si mjetin e fundit për të dëshmuar ekzistencën, shqiptarët mor, ku vend me rëndësi zënë edhe këngët epike shqiptare, dëshmojnë se studimet në këtë nuk e ndjenë të nevojshme që në asnjë formë të dëshmonin para dikuj se kanë një thesar fushë tani më kanë hyrë në një fazë të re. Për më tepër, Koleksioni i Harvardit studiuesve ua folklorik– sepse ky thesar ishte pjesë e shpirtit të njeriut të përditshëm, i cili i këndonte këto krijon, lirisht mund të thuhet edhe një lloj komoditeti shkencor, se tani më ndodhemi për- këngë çdoherë kur e ndiente të nevojshme. Shikuar nga ky këndvështrim, edhe mbledhja e ballë fakteve kryeneqe që hedhin poshtë pretendimet djallëzore antishqiptare. studimi sistematik i këtyre këngëve është i vonshëm, nëse i referohemi punës së popujve tjerë evropianë, por edhe fqinjve tanë veriorë– serbëve, të cilët kanë bërë përpjekje që jo Përpjekja për të analizuar vlerat letrare artistike, etnologjike, etnografike, historike e mitolo- vetëm letërsinë gojore shqiptare, por edhe thesare tjera të kulturës sonë t'i parqesin para gjike në eposin e kreshnikëve, fushë në të cilën shkenca albanologjike ka bërë hapa të mëd- opinionit shkencor si vlera sllave. henj, për secilin studiues do të ishte më së miri të fillohej me një homazh për kontributin e jashtëzakonshëm të françeskanëve, të cilat nxorën nga harresa perla artistike të kulturës Nëse Frang Bradhi e shfrytëzoi folklorin si argument në polemikën e tij shkencore, ndërsa sonë shpirtërore gojore e materiale dhe i vunë në komunikim me lexuesin, duke i bërë rilindësit arbëresho–shqiptarë si paratekst të teksteve të tyre letrare, do të jenë studiuesit kështu pjesë të trashëgimisë së kulturës botërore. françeskanë ata të cilët me kriterere shkencore do të mbledhin dhe do të studiojnë traditën tonë gojore, konkretisht këngët kreshnike të ciklit të Mujit dhe Halilit, duke i dhënë vendin 24 Schule Shkolla

KONTRIBUTI I FRANÇESKANËVE SHQIPTARË PËR ... Punë eksperimentale në laboratorin e fizikës Përcaktimi i largësisë fokale të thjerrës bikonvekse Prof. Sejdi Susuri që e meriton, si pjesë e pandarë e trashëgimisë sonë kulturore shpirtërore. Por, tani më Mjetet e punës: dihet se vargjet e para të ciklit të kreshnikëve janë botuar nga studiuesi gjerman nga Aus- tria dhe albanologu i njohur Gustav Majer (Gustav Meyer), i cili në vitin 1897 boti në Vjenë 1. Banka optike e ndarë në cm. një fragment me 15 vargje nga cikli i këngëve të Mujit dhe Halilit, që është botuar pa titull, 2. Burimi i dritës (llamba elektrike) ndërsa kënga fillon me vargun "Tha, drit ka dal e dielli nuk ka ra". Kjo këngë "... i çeli udhë 3. Thjerra (T) e vendosur në një mbajtës metalik, që mund të botimit të këngës së parë të plotë të Ciklit të Mujit e të Halilit, "Të lumët na për të lumin Zot", lëvizë nëpër bankën optike shtatë vjet më vonë, më 1904, në veprën e Gaspër Jakovës– Mërturit. Pason botimi edhe i 4. Perdja ose ekrani i vendosur në vazhdim të thjerrës dy këngëve të tjera të kreshnikëve, "Vuko Harambashi dhe Hajkuna e Dezdar Osman Agës", 5. Metri si dhe "Martesa e Halilit të ri me Ruzhën e Galan Kapetanit", në Raguzë, Kroaci, në gazetën Ecuria e punës eksperimentale: "Shpnesa e Shqypënis" (1905–1908) të Nikollë Ivanajt. Ndërkaq, vëllimi "Visaret e kombit" II mbetet vëllimi më i rëndësishëm deri më sot i epikologjisë shqiptare, që është pasuruar Për të përcaktuar largësinë fokale të thjerrës, përdorim bankën edhe me motërzime të këtyre këngëve në krahina të ndryshme shqiptare, për të arritur sot optike si në figurë. Në këtë bankë janë të vendosur burimi i dritës shifrën prej 500 000 vargjesh. Kapitull i veçantë në këtë fushë mbetet Koleksioni Harvardit, (B), trupi ndriçues (T), thjerra bikonvekse (Th) dhe ekrani (E). mbi të cilin tani më është hedhur dritë dhe rezultatet e punës shkencore do të dëshmojnë dhe përforcojnë të arriturat e deritanishme, por do të hapin rrugë edhe për studime kraha- Para thjerrës bikonvekse në largësi më të madhe se dyfishi i lar- simtare në fusha të ndryshme. gësisë fokale, vendoset trupi ndriçues. Si trup ndriçues shërben shigjeta ndriçuese. Në anën e kundërt të thjerrës vendoset perdja (ekrani), në të cilin përfitohet shëmbëllimi i qartë i tru- (Pjesë nga një punim më i gjatë) pit ndriçues. Trupin ndriçues e lëvizim derisa të fitojmë shëmbëllimin e qartë të tij në ekran. Shohim se shëmbëllimi i përfituar është real, i përmbysur dhe i zvogëluar.

Matja –I–

Kryejmë matjet e largësisë së trupit ndriçues nga thjerra bikonvekse a = 0.30 m dhe largësisë së shëmbëllimit nga thjerra b = 0.40 m. Këto të dhëna i zëvendësojmë në formulën për largë- sinë fokale të thjerrës bikonvekse: 1/ƒ = 1/a + 1/b, të cilën kur e zgjidhim sipas madhësisë (ƒ = ?) fitojmë: 1/ƒ = (b + a)/(a * b) ose duke marrë vlerën reciproke të kësaj shprehje kemi:

2 ƒ1 = (a * b)/(a + b) = (0.30m * 0.40m)/(0.30m + 0.40m) = 0.12m /0.70m = 0.1714285m

Ku: a – është largësia e trupit nga thjerra; b – është largësia e shëmbëllimit nga thjerra; ƒ – largësia fokale.

Matja –II–

Kryejmë matjet e largësisë së trupit ndriçues nga thjerra bikonvekse a = 0. 29 m dhe të lar- gësisë së shëmbëllimit nga thjerra b = 0.38 m. Këto të dhëna i zëvendësojmë në formulën për largësinë fokale të thjerrës bikonvekse:1/ƒ = 1/a + 1/b, të cilën kur e zgjidhim sipas madhësisë (ƒ = ?) fitojmë: 1/ƒ = (b + a)/(a * b) ose duke marrë vlerën reciproke të kësaj shprehje kemi:

2 ƒ2 = (a * b)/(a + b) = (0.29m * 0.38m)/(0.29m + 0.38m) = 0.1102m /0.67m = 0.1644776m

25 Schule Shkolla

Punë eksperimentale në laboratorin e fizikës English Language Class Activities Përcaktimi i largësisë fokale të thjerrës bikonvekse Prof. Mark Gojani

Matja –III– Anagrams

Kryejmë matjet e largësisë së trupit ndriçues nga thjerra bikonvekse a = 0. 31 m dhe të lar- Anagram puzzles are a good way of reinforcing newly presented gësisë së shëmbëllimit nga thjerra b = 0.39 m. Këto të dhëna i zëvendësojmë në formulën vocabulary. Usually they are set by the teacher, but teams can set për largësinë fokale të thjerrës bikonvekse:1/ƒ = 1/a + 1/b, të cilën kur e zgjidhim sipas the question for each other. madhësisë (ƒ = ?) fitojmë: 1/ƒ = (b + a)/(a * b) ose duke marrë vlerën reciproke të kësaj shprehje kemi: In this case, to save time, the clues do not necessarily have to be "anagrams" – rearranging letters of individual words is sufficient. 2 ƒ3 = (a * b)/(a + b) = (0.31m * 0.39m)/(0.31m + 0.39m) = 0.1209m /0.70m = 0.1727142m Complete a list of about ten anagrams using words from your own vocabulary set. Write these anagrams on the board, and set Për të përcaktuar sa më saktë vlerën numerike për largësinë fokale të thjerrës bikonvekse, a time limit for groups to try to discover all the answers. Empha- ne do të marrim vlerën mesatare të këtyre tri matjeve. size that you will not accept answers to individual questions.

ƒm = (ƒ1 + ƒ2 + ƒ3)/3 = (17.14285cm + 16.44776cm + 17.27142cm)/3 = 16.954922 [cm] Example – food words for intermediate level

Përfundojmë se largësia fokale e kësaj thjerre bikonvekse është ƒ = 16.954922 [cm] . cheap (peach) hfsi (fish) lump (plum) gaseuas (sausage) Eksperimentin e kryen nxënësit e kl. X d – Edona Elshani dhe Valentin Frrokaj, nën udhëheq- un tape (peanut) annaab (banana) jen e profesorit të fizikës, Sejdi Susuri. tap too (potato) enhyo (honey) no rage (orange) idgudpn (pudding) mad rust (mustard) riglac (garlic) cool cheat (chocolate) hu gtroy (yoghurt) plain peep (pineapple) telemote (omelette)

When the groups have solved the puzzles, and you have gone through the answers see how many more items students can add to your list in the given topic.

Idioms

For more advanced classes, it is also possible to introduce idioms using anagrams or jumbled words. Select one or two words of the idiom, and make those into puzzles to solve. Students then try to explain the meaning of the idiom as a whole.

Example – idiom puzzles

"As fit as a fed lid" (fiddle) "As clean as a he wilts" (whistle) "This cat in time vases nine" (a stitch / saves) "Kill word bits with noose ten" (two birds / one stone)

26 Schule Shkolla

Teaching graduates – great fun & responsibility Prof. Luljeta Hoxha

BINGO Teaching graduates is not an easy task at all for a teacher, who is aware of all the expectations and good results that are required This is a good, fast, competitive game to concentrate students' attention on listening to you from him. It is not easy at all to work with a generation, which in English. Remember, however, to keep the rules as simple as possible. is leaving the school with great dreams about its future career. In order to achieve a better success a teacher has to offer his For a quick game, don't use a wide range of numbers. Each student chooses five numbers students not only her knowledge of the subject she is teaching between 1 and 30, and writes them down. Privately write down your own bingo grid as below but much more than that. – or simply list the numbers from 1 – 30. Choose numbers randomly, call out a different number about five seconds if so, and cross it off your grid. Don't repeat each call more than She has to challenge them all the time by offering them extra once, or students lose the need to listen. activities, besides their lessons from the book. This is possible by giving them topics for discussion or for writing essays, by writing and acting dramas, by learning poems by heart, by wri- 1 2 3 4 5 ting stories in groups and by teaching songs which were sung by 6 7 8 9 10 British and American people during their history. This can also be done through projects that students prepare in English, and 11 12 13 14 15 present in front of the class using the projector. 16 17 18 19 20 Preparing a project and group work is an excellent way of pushing the students to become 21 22 23 24 25 independent and skilful in presenting their own ideas and views on the topic they have cho- 26 27 28 29 30 sen on their own. On the other hand through project presentations, every student is given a chance to speak up and be prepared in overcoming his shyness or fear in front of a group of people. I keep telling my students that one day they will see that this method is in fact going When a student has heard all his or her numbers called, he or she shouts "Bingo". Check the to be quite beneficiary in their future career. student's numbers against ones you have crossed off your own greed, and, if you can, give a small price to the winner. Critical thinking is also very much praised in our school. Through critical thinking we make our students give their opinion on different topics. This might be achieved by organizing This game can also be played using a set of words. Irregular past tenses are a good example, different debates with students divided in groups. For two years in a row our graduates are but any set of recently learned vocabulary can be used if it can accurately be defined within participants of such group debating with a famous Austrian organization, settled in Macedo- similar "limits". nia, together with other students from Prishtina and Macedonia.

"Brainstorming for ideas" is an excellent way to make our students arrange their thoughts in writing and organizing their way of thinking. This enables them later on to give a flow to their thoughts and then writing for them becomes just a piece of cake. Students prefer very much reading comprehension passages, especially if they are funny or if they convey a message to them that is worth discussing about. Through these texts they are not only wide- ning their vocabulary but they are always learning something new, since it's on the teacher to decide upon its effect on the students' awareness. Dictations have their importance in learning a language properly as well. Through a well–chosen dictation students get a wider knowledge of not only its story but they also enrich their vocabulary and learn new words that they had maybe never had a chance to hear before.

We are lucky to have brilliant students and all they need is just to be supported by their teachers. So, if you just give them a hint they will astonish and marvel you with a bunch of ideas 27 Schule Shkolla

Teaching graduates – great fun & responsibility How does it feel like to play the role of a bad student? Jona Rada – XII b

you might have never thought about before. They are not only able to express their way of Our English class has been particularly interesting during these thinking but they are able to sing and act and behave as grownups when you least expect days. We wrote and acted a play that we created ourselves. It was it from them. They usually surprise us with their brightness and intelligence but sometimes very original, probably because we organized everything on our they know to be really annoying and impossible. Teacher–student relationship has always own. Our English teacher, Luljeta Hoxha gave us the idea and we been one of our students' favorite topics in writing. Students have proved it several times divided our tasks: a few students had to write the play and a few till now by acting in such dramas on the Open–doors day and they turned out to be quite others were chosen to perform the acting. successful both as screenwriters and as actors. So, as Socrates once said: "I cannot teach anyone anything. I can only make them think." I really liked the idea and I was very interested in getting a role, partly because I wanted to challenge myself in acting and partly In the end I would like to point out that we teachers have a huge obligation towards our because I thought it would be fun. I was especially interested students and we are the ones who are not only supposed to make our students think but the in acting the role of the bad student, who was one of the main ones who will have an immense effect on their education and well–breeding in creating for characters. I am a good student myself and I am not used to them a brighter future career and in making them better people. disobeying the rules. I thought that this role would definitely give me the chance to loosen up a bit and see how it would feel like to oppose the teacher and raise my voice during the lesson.

I was really glad when I got the role. I had never imagined that the play would be such a won- derful and funny experience. First of all it was really witty and well–written. My role was very interesting. I had to come late to the class, yelling and slamming the door. My character was a smart student who constantly annoyed the teacher. In the end the teacher gets so mad at me that he calls the director. But again my character manages to get itself out of this difficult situation and puts the teacher himself in trouble.

I really enjoyed the play. I was glad that we could work so well with each other. We would sometimes improvise funny scenes and the class would burst out into laughter. Our English teacher was part of our play, too. She played the role of a good student, who was an example for me – the bad student. Our classmates and the teacher liked the play, too. We also recorded our last performance. It's a memory of our great work together and of my only chance to behave as a bad student.

28 Schule Shkolla

28.11.2012 Vlora, the pearl of the Albanian coast 100 vjetori i shtetit shqiptar Fiona Pirana – XIc Prof. Migjen Baftijaj

Të nderuar të pranishëm, kolege dhe kolegë, të dashur nxënës, Called "The city of the flag", "The city with two seas" or "Southern më lejoni që në fillim të shpreh urimin tim më të sinqertë për Adriatic port", Vlora is one of the most beautiful and ancient të gjithë ju në këtë përvjetor të madh të 100 vjetorit të shtetit cities of Albania. It is also the second largest port city of Albania, shqiptar. after Durres.

Jemi mbledhur sot në këtë manifestim simbolik të shënojmë të In the 6th century BC it was founded as an ancient Greek colony arriturën më të çmuar në historinë e kombit tonë, "28 Nëntorin", and it was named "Aulon". Years later, it was called "Vlore" also Ditën e Flamurit tonë të bekuar, ditën kur Shqipëria pas rënkimit "Valona". The town is surrounded by breathtaking gardens and pesëshekullor, u bë e pavarur dhe doli shtet më vete. olive groves. Located at the entrance to the Bay of Vlore, lies the beautiful island of Sazan, which gives Vlora even a higher "28 Nëntori" është më shumë se një e kremte e madhe kom- level of tourism development. It is true to say that nature has bëtare, është vlerë e veçantë e kombit dhe shtetit shqiptar, ose created a balance between greenery, sea and mountain. Perhaps thënë më ndryshe: është e arritura më e madhe e të gjitha gjene- combining that with the welcoming people, is what makes this ratave të shqiptarëve deri më sot. place so special.

"28 Nëntori" i parë arbëror ishte ai i vitit 1443, kur kryetrimi ynë Gjergj Kastrioti–Skënderbeu The warmth of the Adriatic and Ionian drench a diverse line of coast in the west. There lie ngriti për herë të parë Flamurin me Shqiponjë në Kalanë e Krujës, aty ku ky flamur valoi picturesque lagoons, islands, bays, peninsulas, beaches and many shores. krenar plot 25 vjet, aq sa zgjati edhe rezistenca e Skënderbeut në luftërat me Perandorinë Osmane. Vlora has the pure right to be proud for herself since it occupies a place in the history of Albania, keeping the status of "the hero city". The climate of this town is typically Mediter- Sot po festojmë 100 vjetorin e shtetit shqiptar, të shtetit për të cilin u derdh shumë gjak, u ranean, that's why a lot of tourists from all over the world take their time to pay a visit to bënë shumë sakrifica e është pikërisht ky flamur që na mbajti gjallë para shenjtërisë të të one of Albanians' biggest prides. Vlora is truly regarded as the pearl of the Albanian coast. cilit sot përulemi të gjithë me krenari.

Nxënës të dashur, sot kur po festojmë 100 vjetorin e shtetit shqiptar duhet të ndalemi e t'i kujtojmë me përulje të gjitha ato figura kombëtare që dhanë jetën, që ne sot ta festojmë këtë ditë. Para nesh dalin sot figurat kombëtare, si Gjergj Kastrioti, Ismail Qemali, Luigj Gurakuqi, Hasan Prishtina e shumë e shumë të tjerë, të cilët qëndrojnë në themel të shtetit shqiptar dhe të idesë së shqiptarizmës, ide kjo e cila sot pas 100 vjetësh po ridimensionohet e po ngritet me tërë madhështinë e vet kundër përpjekjeve djallëzore për të krijuar një diversitet brenda kombit tonë.

Sot kemi arsye që vërtet të jemi krenarë për këtë ditë të bekuar, kur kujtojmë të kaluarën tonë të lavdishme, kur kujtojmë ato padrejtësi, të cilat si popull i kemi përjetuar dhe prapë kemi mbijetuar. Historia njeh shumë popuj që janë zhdukur, shumë gjuhë kanë humbur, por poplli ynë ka mbijetuar, kemi luftuar perandori e kemi ndalur mbretëri, e si popull jemi ballafaquar me shumë padrejtësi. Sot, secili nga ne duhet ndihet krenar me të kaluarën tonë. Gjeneratat para nesh e krijuan shtetin e parë, me të cilin ndihemi të gjithë krenarë se përsëri jemi bashkë, kemi një gjuhë, një flamur dhe një komb me emrin Shqiptar.

Nxënës të dashur, sot flamuri ynë i ka dy ngjyra, njëra është Kosova e tjera Shqipëria, ndërsa ju jeni thesari më i bukur që ka shqiptaria. Ky është shekulli ynë. Urime pavarësia, rrofshin përjetë e mot Kosova e Shqipëria! 29 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

16.04.2013 – Schulfest 16.04.2013 – Dita e shkollës

Wenn man den Zahlen für die ausgegebenen Mahlzeiten zur Mittagszeit trauen darf, haben Nëse mund t'u besohet shifrave të shujtave të dhëna gjatë kohës së drekës, atëherë në in diesem Jahr gut 1500 Schüler, Eltern, Lehrer und Freunde an unserem Schulfest teilge- këtë festim të ditës së shkollës, kanë marrur pjesë gjithsej 1500, nxënës, prindër, miq dhe nommen. Ein buntes Programm mit Musikstücken, Chor und Gesangseinlagen, Sketchen und mësimdhënës. Një program i larmishëm me pjesë muzikore, kor dhe pjesë këndimi, skeçe einer Theateraufführung eröffnete den Tag bei lachendem Sonnenschein im Amphitheater. dhe shfaqje teatrale, e filloi ditën e hareshme me diell në amfiteatrin e oborrit shkollor.

Der österreichische Botschafter mit Gattin, die Leiterin der Kultur– und Presseabteilung der Ambasadori i Austrisë së bashku me bashkëshorten e tij, udhëheqësja e Departamentit për Deutschen Botschaft, der Kommandeur der Deutschen KFOR, der stellvertretende General- Kulturë dhe Media nga Ambasada Gjermane, Komandanti i KFOR–it Gjerman, Zëvendës Shefi stabschef der Albanischen Streitkräfte und viele andere Persönlichkeiten waren unserer Ein- i Shtabit të Forcave të Armatosura Shqiptare dhe shumë personalitete tjera të njohura kanë ladung gefolgt. pranuar ftesën tonë.

Von unseren Nachbarschulen konnten wir die Shkolla Fillore "Lekë Dukagjini" Petrovë, Shkol- Ne ju dëshiruam mirëseardhje të ngrohta disa shkollave fqinje dhe mike si Shkolla Fillore la Fillore "Lekë Dukagjini" Prizren, Shkolla Fillore "Zef Lush Marku" Velezhë, Shkolla Fillore "Lekë Dukagjini" Petrovë, Shkolla Fillore" Lekë Dukagjini" Prizren, Shkolla Fillore "Zef Lush "Motrat Qiriazi" Prizren, Shkolla e mesme teknike profesionale – "Feriz Guri dhe Vëllezërit Marku" Velezhë, Shkolla Fillore "Motrat Qiriazi" Prizren, Shkolla e Mesme Teknike Profesio- Çaka", Shkolla e mesme teknike "Skënder Luarasi" Suharekë, Gjimnazi "Jeta e Re" Suharekë, nale "Feriz Guri dhe Vëllezërit Çaka", Shkolla e Mesme Teknike "Skënder Luarasi" Suharekë, Prishtina High School und die Shkolla e mesme e Muzikës "Lorenc Antoni" aus Prizren will- Gjimnazi "Jeta e Re" Suharekë, Prishtina High School dhe Shkolla e Mesme e Muzikës "Lorenc kommen heißen. Unterstützt und das Programm kräftig mitgestaltet hatte, wie in den ver- Antoni" nga Prizreni. E falënderojmë përzemërsisht KFOR–in Gjerman, i cili ashtu si edhe gangenen Jahren auch, die Deutsche KFOR, der unser ganz herzlicher Dank gilt. Erstmals vitet e mëparshme na ka përkrahur dhe ka kontribuar fuqishëm për t'i dhënë formë progra- beteiligte sich auch, mit einer Gruppe Musikern, die Musikschule Prizren am Fest und wir mit. Për herë të parë morën pjesë edhe një grup i muzikantëve të shkollës së muzikës nga hoffen, dass das zur Tradition wird. Prizreni dhe ne shpresojmë, që kjo do të bëhet traditë.

Nach dem Eröffnungsprogramm ging es mit Ausstellungen und Vorführungen im Schulge- Pas hapjes së programit u vazhdua me ekspozita dhe demonstrime në hapësirat shkollore bäude weiter, während im Freien die Spielstände und Verkaufsbuden eifrig frequentiert wur- përderisa jasht frekuentoheshin tendat me lojëra të ndryshme dhe tendat për blerje në fus- den und auf den Sportplätze Wettkämpfe und Darbietungen die Gäste unterhielten. hat sportive. Shfaqjet dhe lojërat garuese i argëtuan mysafirët.

Im Internatsgebäude konnte man sich über das Leben im Internat informieren und interne Në objektin e konviktit ishte mundësia e informimit rreth jetës në konvikt dhe të bëheshin Schülerinnen und Schüler zu ihren Erfahrungen befragen. So ging es bis in den Nachmittag. pyetje nxënëseve dhe nxënësve për përvojat e tyre. Kjo vazhdoi deri pasdite. Dhe atëherë Nach 15:00 Uhr begannen dann die Aufräumarbeiten, um den normalen nächsten Schultag pas orës 15:00, filluan pastrimet për të përgatitur kështu një ditë tjetër të mësimit normal. vorzubereiten.

30 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

The Day of Open Doors – English Project The Day of Open Doors – English Project Prof. Myrvete Sopaj

It was months before I decided on how and what to prepare for and where the venue of the play was. We decided that the venue of the play should be the the Day of Open Doors. All of our teachers were really hardwor- classroom of VIII c and not the amphitheater. We were afraid that the weather might spoil king and well organized for this day. They've done lots of activi- our project; besides we wanted to show that after the performance at the amphitheater there ties with their students so far. So, I have been thinking for a long were lots of activities to be seen in the classrooms, too. time on how and what to organize in the English project. I could not decide until I had talked to my students. They proposed sin- The performance at the amphitheater was so great that some of the students were of the ging, dancing, musicals… opinion that we ought to have prepared ourselves for the amphitheater. Anyway, I sat down on my chair opposite of DJ Rufan, and the project was about to start. I took a deep breath, I I sometimes thought of myself as being a "cool hunter", who was prepared myself to encourage the students. I didn't want to see shy students in front of me. searching, trying to find out what teenagers do like nowadays. I That was my motto of the day. Arbies and Vjosa Krasnici announced the start of the program. proposed and we decided together to work on the most famous One day before, during our rehearsals students made mistakes.It was maybe because of the play of the most preeminent British playwright William Shake- microphone and all the equipments Gentiana's father had brought to us; they were trying to speare. I wanted the children to be satisfied but I wanted them get used to the surrounding, having a feeling of being a famous actor or singer. I couldn't to also demonstrate that they started recognizing what acting means, what literature is, what language is all about.

A language is a means of communication but what if parents don't understand it? Tthey will have to combine it with body language. After all that's what acting is all about – finding a way to contact with the audience. Students were really aware of what they were doing, what the outcomes of the play were going to be and they were always ready to improve themselves. In order to reach a stable state I had to perform myself. I called upon their talents. I believed that they had lots of things inside of them which were expected to burst into reality.

Romeo was Besnik Peqani. Where could we find a better Romeo? Juliet was Borëbardhë Maz- reku the most charming girl for the cast and Gentiana Thaci who was very talented indeed and revealed to be the best performer for the most interesting nurse of all times. However, these three students weren't enough because as we know the absence of salt makes the dish tasteless. Mother–Edona Hoxha, Father–Valon Malsori were always ready and prepared to take up the responsibility as Juliet's parents. They were so original in their performances so that we really thought we were watching a film. As we know Romeo and Juliet were constantly in contact with Friar Lorence, who married them and helped them until the end. Of course his plan failed because his message was never sent to Romeo. Friar Lorence was Arbies Elshani, who was always helpful whenever needed. Last but not at least Romeo's friend Benvolio who turned out to be just the perfect part for Rufan Kryeziu, a student who made us laugh and see the play with different eyes.

The english project did not consist only of these students. There were also the presenters (Arbies and Vjosa Krasnici) of the project who lead us during the program in both English and Albanian and of course the narrator of the play Vjosa Thaci, who by the way has a great voice. As for the decoration of the classroom there are also students to be mentioned: "The Balcony Scene" was painted by Zgjim Guraziu. Sara Idrizi and Leart Kabashi also helped with some of the decorations and posters. All around the school and through the halls there were posters on the walls and pillars, which announced when the play was going to be held 31 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

The Day of Open Doors – English Project The Day of Open Doors – English Project Thaçi Gentiana, Rufan Kryeziu & Borëbardhë Mazreku – X d

but just laugh with them because I simply knew the following day they would be good. On Gentiana the whole they were somehow aware of the big event. To start with, I'd like to mention that this is my first year in this school. I'm Gentiana Thaci. I live in Prizren and I am a student And finally after such a hard work we were there, two hours before the start of the program. of the 10th grade. This school year was AWESOME. I would like The whole program in the amphitheater and in the school was recorded by Gentiana's father, to stress here the Day of the Open Doors. Being a part of this who as I said supplied us with all the required equipment in order to make this day one of important day, on my favourite subject (English), by doing things the best moments in our life. I would mention three moments during the play. It was funny I like the most (singing and acting), was incredible. when Juliet fell down on the floor for the second time and one of the guests said: "What, dead again?" The second interesting moment was when Valon cried: "What Juliet is dead, oh ser- We started our programme by singing two songs which are vants help me!" It was so original and not planned before. And the third moment was when known and sung by people. Then the most famous love story all Gentiana wanted to sing even though it wasn't her turn. It is interesting that I also wanted over the world, known as "Romeo and Juliet" gave us the plea- to hear her sing at that moment. I said: "Ok, Rufan let her sing" . She enjoyed every moment sure of showing our skills in acting. After the play we continu- of it. The last song was sung by all four girls Lediana Kastrati, Gentiana, Vjosa Thaci, Bore- ed with the singing of some other songs until the end of the bardha together and all of us of course. It was the famous song "We are the world". programme. Even after it we sang and danced with some other Loyola students, in order to make this unforgettable, one of the I was really proud of my students. They had self–esteem, they were respectful and flexible best moments in our lives. I felt as if every single moment was a part of something beautiful and I really hope to have opened a door of their dreams. Martin Luther King once said "I in my future, too. have a dream ". Well, you see it is nothing wrong to have a dream, a dream on how to build I hope that me and my english teacher, prof. Myrvete Sopaj, did something that made our a healthy vision; it makes you be positive and work hard on accomplishing your vision in parents be proud of us.That was our goal though. I will always look forward to being a part the future. of these events as these events make moments and moments make our lives.

Rufan The Day of the Open Doors is an important day because we all get to express our talent in different subjects. This year I was chosen to be a part of an English play. In this way we could learn and have fun at the same time.

We started practising but as usual the first day is always hard. Since I was a new student, I was a bit shy when I met students from other classes. But with the help of our teacher we overcame every difficulty. We started taking the situation more seriously. We did that by learning the text by heart and practising it more often. If somebody skipped a part of a text or made a mistake we laughed a lot; our teacher couldn't also stop laughing even though she didn't want to. Anyway, it was a great time. We prac- ticed every day until half past three and we tried to make every scene as real and as natural as possible. It required a lot of con- centration but it was worth doing it.

Finally came the Day of the Open Doors. We were very excited and a bit frightened. We did our best and it turned out more than we expected. Our parents' eyes were following us. It was obvious that they were pleased and proud of us. I am very happy and honoured to have been a part of this day because we all did an amazing job and something we never will forget. 32 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

The Day of Open Doors – English Project Në laborator–si shkencëtarë të vegjël e kuriozë Donjeta Meta dhe Era Çollaku – X a

Borëbardhë Shpeshherë kurioziteti zë vend para When I first came to "Loyola–Gymnasium", I felt just like in the shumë mësimeve dhe pyetjet e shumta "Harry Potter" movie. There was someone at the stage calling out gjithsesi kërkojnë vërtetimin praktik. students' names, telling them which class do they belong to. In Dhe, më në fund, në shkollën tonë erd- Harry Potters movie "a hat, a smart hat" chose students. I don't hi edhe dita ku praktikisht çdo pyet- know which "smart hat" had chosen us but I know that it was a je po merrte përgjigje, për më tepër perfect choice. jo nga profesorët e lëndës, por nga nxënesit duke filluar nga më të veg- Routine is something that accompanies every student. One has jëlit për të përfunduar te maturantët. to study, do homework, catch the bus, go home, sit the tests, Kjo ishte atmosfera në laboratorin e be assessed etc. but I like it. One day professor Myrvete Sopaj, kimisë ditën e 16 prillit. our English teacher, decided to work on a project in the English subject. She chose some of the students for this purpose. One of Në çdo tavolinë po qëndronin epruve- the chosen students was me. She really did a great job, she was ta, hinka, substanca nga më të ndry- never tired to stand there in front of us, after classes, helping shmet dhe po priteshin pëlcitje, ndez- us sing and act in the best way possible. At first she asked us what we would like to do for je substancash por ndërkohë po dëgjoheshin edhe të qeshura. Ky ishte treguesi më i mirë që this occasion, what our strong points were. Then we decided to prepare the play "Romeo ne po e shijonim punën tonë dhe atë punë po e bënim me shumë kënaqësi, gjë që po vërehej and Juliet". në fytyrat e secilit. Dalëngadalë tavolinat filluan të mbusheshin me vizitorë të interesuar për pyetje si dhe për rrjedhën e eksperimenteve. Vërehej interesim i madh nga çdo moshë, por On the 16th of April everything was ready. After the programme in the amphitheater, we hea- edhe gatishmëria e nxënësve për t'iu përgjigjur pyetjeve ishte në nivel. ded for the class VIII c. There were lots of parents and other members of students' families. There was my mother, brother, sister and my grandmother too. While I was acting as Juliet I Për ta matur demonstrimin e eksperimenteve tona të numëruara me orë, me kënaqësinë që heard my grandmother laugh several times. She was surprised I guess! Anyway I was nothing na ofroi kjo ditë në të vërtetë do të dëshironim që të eksperimentonim pak më shumë. Sepse but concentrated on my part of the role. Nothing was more important to me than that at that kështu krijuam ndjesinë e të qenurit shkencëtarë të vegjël dhe kuriozë. Shpresojmë që edhe moment. But, what made me feel stronger, happier and more relaxed was our teacher. She kjo ndjenjë gëzimi dhe krenarie të jetë përcjellur si te vizitorët tanë që na dhanë mbështetjen was sitting in the corner of the classroom motivating us to go on. When we sang, she sang e tyre, ashtu edhe te profesorët e lëndës. with us too, when we acted she also whispered the text silently. When I saw that she wasn't afraid I wasn't afraid too. At the end of the project, we all together sang a song by "Little mix" and danced for a while. The most exci- ting moment was when my grandmother took a place in the middle of the circle and joined us. She danced with me.

I love coming to this school and I am happy that my family likes it, too. I wish I had been here from the 6th grade. However, three years are also not bad. I would like to thank my teacher who trusted me the role of Juliet and for making me feel that I was capable of accomplishing my task. I think that the youth and teenagers in Kosova are really great and talented; they just have to find their ways on showing this. 33 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

Aktorët Veton Guraziu – XI b, Xheladin Isma, Drin Berisha – XI c

Çdo gjë mund të arrihet me punë. Kjo gjë dëshmohet gjithmonë kur punohet. Këtë herë në role teatrale u dëshmuan disa nxënës të konviktit. E gjithë kjo nisi me iniciativën e edukatore Filomenës, për të bërë një shfaqje teatrale për ditën e shkollës.

Ajo kishte menduar që një pjesë të kulturës së vjetër të mesjetës ta shfaqim nëpërmjet kome- disë së njohur "Kopraci" të Molièr–it. Pavarësisht angazhimeve tona të shumta në shkollë, ne arritëm të gjenim kohë. Filluan ushtrimet dhe hapat e parë të aktrimit. Në fillim ishte shumë e vështirë, sepse ne të gjithë jemi amatorë. Si një fëmijë i vogël që nuk mund të qëndrojë në këmbë pa ndihmën e dikujt edhe ne kishim nevojë për këshilla nga një profesionist i kësaj fushe. Për këtë arsye ne kërkuam ndihmë nga një mik i Loyolës, z. Afrim Kasapolli, i cili pranoi me shumë kënaqësi të na ndihmonte. Sa më tepër afrohej dita e shkollës aq më tepër i afroheshim cakut. Veshjet tona mesjetare na i kishte siguruar edukatorja jonë, Filomena nga Teatri Kombëtar, të cilëve ju jemi mirënjohës, sepse pa kostumet e tilla aq të përkryera, shfaqja nuk do të kishte madhështi. Kostumet tona qenë magjepse, dhe na bënë të ndiheshim si të ishim në epokën e mesjetës, gjithashtu edhe skenografia iu përshtat atij stili.

Shfaqja filloi. Pika jonë teatrale ishte si një ëmbëlsirë për fund. Ishte një përjetim shumë i bukur në skenë, teksa ne gjindeshim para qindra njerëzve. Të gjithë ishin të mahnitur dhe duartrokitjet nuk dinin të ndaleshin. Kjo na bëri të ndiheshim krenarë dhe na dha kurajo të vazhdojmë me projekte të tjera.

34 Tag der offenen Tür Dita e dyerve të hapura

Katër periudha të ndryshme gjatë katër viteve në kabinetin e historisë Donjeta Meta – X a

Kalimi në shumë periudha historike dhe ndryshimet që kanë ndodhur në to na ka bërë që të më shumë vizitorë si dhe kishim përgatitur disa broshura në gjermanisht dhe anglisht mbi jemi ata të cilët jemi ne sot, njerëz me një bagazh të pasur historik dhe me shumë veçanti. zhvillimet historike të kësaj kohe, gjë që tërhoqi interesimin e shumë vizitorëve. Duke u mbështetur në këto pohime kemi vendosur që çdo 16 prill, duke filluar nga klasa e shtatë e deri në klasën e dhjetë, së bashku me profesorin Migjen Baftijaj, të paraqesim Më pas duke marrë parasysh se i afroheshim 100 vjetorit të Pavarësisë, për vitin tjetër zgjo- në forma të ndryshme në kabinetin e historisë, karakteristikat e disa nga periudhave më të dhëm temën 100 vjet shtet shqiptar, duke përfshirë personazhe, libra, traktate, kuvende, rëndësishme nga të cilat janë kushtëzuar shumë ndodhi. mënyra të qeverisjes. Pasiqë ishte temë e veçantë, natyrisht se meritonte një trajtim ndryshe dhe shtjellim të veçantë. Për këtë vendosëm që përmes shkronjave të gazetave të cilat kishin Kështu ne së pari filluam me një figurë shumë dominuese, me Skënderbeun. Duke marrë mbuluar muret të reflektonin me foto mbi ngjarje që e karakterizonin këtë periudhë, kurse parasysh se ishim në klasë të shtatë, njohuritë tona nuk ishte se arrinin majën, mirëpo meg- në disa banka gjendeshin edhe disa libra të cilët rrëmbyen kohën e shumëkujt, duke i kujtuar jithatë ato njohuri të përgjithshme që i kishim dëgjuar gjatë orës së historisë na bënin si kështu secilit diçka të veçantë. ca fëmijë që te vizitorët në kabinet reflektonim një mendim shumë unik dhe karakterisitik. Pikërisht kjo gjë solli edhe shumë vizitorë të huaj, të cilët ishin të interesuar dhe prisnin Tanimë kishim prekur gati pak nga secila pjesë e historisë, mirëpo zhvillimet në historinë e shpjegimin tonë. popullit shqiptar janë ato që më së shumti debatohen, për këtë arsye duke u lidhur sërish me shqiptarët herën e fundit zgjodhëm si temë kulturën e shqiptarëve, duke u thelluar Për të vazhduar më pas me klasën e tetë ku tanimë në lëndën e historisë filluam t'i dallojmë kështu në mënyrën e veshjes, të folurit, stolitë, zanatet etj. Duke përfunduar kështu katër periudhat historike njëra nga tjetra, duke u bazuar këtu, si temë shtjelluam Rilindjen Kom- vjet paraqitje temash të ndryshme që shpeshherë ngjallën debate, pyetje e nganjëherë edhe bëtare. Një temë më e gjerë dhe me zhvillime shumë të mëdha, që vërehen edhe sot. Kështu mospajtime mes vizitorësh. Mirëpo e veçanta mbetet në atë se madje edhe një punë sado përmes fotove dhe projekteve të përgatitura prekëm shumë tema, si zhvillimin e letërsisë, e vogël gjatë përgatitjeve të bënte të ndiheshe pjesë e një historie të tërë, ku mendimi yt, kuvendet e ndryshme, traktatet. Madje kishim fshehur fotot e dy shkrimtarëve duke kri- ndonëse i paraqitur nga një kënvështrim shumë i thjeshtë, kishte vlerë dhe respektohej nga juar kështu një lloj kuizi të vogël ku vlen të përmendet entuziazmi dhe dëshira e madhe e të gjithë. Në përmbyllje mund të thuhet se historia, me apo pa qëllim, na përcjellë në secilin fëmijëve të vegjël për të zbuluar fotot e shkrimtarëve të fshehur. Gjatë kësaj kohe patëm hap të jetës sonë.

35 Ausbildungsinitiative Iniciativa arsimore

Abitur – und was dann? Matura – dhe pastaj? Eröffnung des 3. Praktikums für das Loyola–Gymnasium Grußworte im Carl–Haver–Forum Oelde am 25.3.2013 Michael Werhahn–Röttgen

Diese Frage stellen sich nicht nur unsere Këtë pyetje nuk ia bëjnë vetes vetëm nxënë- Sehr geehrter Herr Botschafter, Schüler, sie wird uns auch immer wieder von sit tanë. Kjo shpeshherë na bëhet edhe nga sehr geehrter Herr Staatssekretär, unseren Freunden und Förderern gestellt. miqtë e përkrahësit tanë. Disa janë angazh– lieber Reinhold Festge, Einige haben sich nun an eine mögliche uar për gjetjen e përgjigjes së mundshme sehr geehrte Damen und Herren! Beantwortung dieser Frage gemacht und die në këtë pyetje dhe e kanë jetësuar nismën Ausbildungsinitiative ins Leben gerufen. arsimore. Für die Freunde und Förderer der Asociation "Loyola–Gymnasi- um" möchte ich Ihnen von Pater Happel SJ, dem Direktor des Vor allem unsere Freunde in Beckum und Para së gjithash, miqtë tanë në Beckum dhe Loyola–Gymnasiums, der heute hier von Jürgen Schwarzbach Oelde haben sich hier engagiert und ver- Oelde janë angazhuar për këtë. Gjithnjë, në vertreten wird, die herzlichsten Grüße übermitteln. Pater Happel pflichtet. Jeweils im Herbst stellen sie unseren vjeshtë, ua prezantojmë maturantëve tanë verbindet seine Grüße mit dem tiefen Dank des Loyola–Gymna- künftigen Abiturienten und deren Eltern ihre të ardhshëm dhe prindërve të tyre kompa- siums, seiner Lehrer und Erzieher und vor allem der Schüler und Firmen und Ausbildungsangebote vor. nitë dhe ofertat që kanë ata. deren Eltern. Der Dank richtet sich an Sie alle, an erster Stelle aber an die Alle Interessierten können sich auch in Ein- Të gjithë të interesuarit kanë mundësinë që Ausbilder der Unternehmen, die sich nun schon im vierten Jahr zelgesprächen genauer informieren, um edhe në bisedat individuale të informohen unter der bewährten Führung von Alfons Tentrup um die Absol- dann zu entscheiden, ob sie sich für ein dhe pastaj të vendosin nëse duan që të kon- venten des Loyola–Gymnasiums kümmern, damit ihnen eine berufliche Perspektive für die Berufspraktikum im April des Folgejahres kurrojnë në prillin e vitit të ardhshëm për Zukunft eröffnet werden kann. In diesem Zusammenhang finde ich es besonders bemerkens- in Deutschland bewerben wollen. një punë praktike në Gjermani. wert, dass eine große Delegation des kosovarischen Bildungsministerium mit Ihnen, Herr Generalsekretär, zusammen mit dem Botschafter der Republik Kosovo zu uns gekommen Den besten Kandidaten wird danach ein Pastaj, kandidatëve më të mirë u ofrohet ist. Sie werden sich mit eigenen Augen über die Möglichkeiten der Berufsausbildung in Ausbildungsvertrag in Deutschland ange- kontrata e mësimit në Gjermani, shumë Deutschland (duale Ausbildung) und den Erfolg der hiesigen Ausbildungsinitiative für Schü- boten. Vielfach auch mit der Option zu herë edhe me mundësinë për përcjellje pro- ler des Loyola–Gymnasiums informieren. Das lässt mich hoffen, dass das Ministerium auch einem berufsbegleitenden oder einem fesionale, ose vazhdimin e studimeve në in Zukunft der kosovarischen privaten Schule Loyola–Gymnasium die nötige, amtliche Unter- anschließenden Studium in Deutschland. Gjermani. stützung gewährt – immerhin liefert das Loyola–Gymnasium von Beginn an landesweit die besten Abiturergebnisse. Den freundlichen Worten meiner Vorredner schließe ich mich im Übrigen gerne an. Lassen Sie mich aber noch mit einer kleinen Episode enden: Am 16. April eines jeden Jahres erinnert das Loyola–Gymnasium an die Grundsteinlegung im Jahr 2005 mit einem Tag der offenen Tür, an dem bis zu 1000 Besucher kommen, darunter auch zahlreiche Gäste aus dem Ausland. Bei der Ausrichtung dieser Veranstaltung wird das Loyola–Gymnasium von Beginn an in großzügiger Weise vom Deutschen Bundeswehr–Kontingent im Rahmen der KFOR unterstützt. In den ersten Jahren stand dabei vor allem auch die Frage der Sicherheit im Vordergrund – das hat sich zum Glück inzwischen zum Positiven geändert. Am 16.4.2007 rief der damalige Oberkommandierende der KFOR, der deutsche General Kather, im Rahmen seiner Ansprache im Schulhof den Schülern und zukünftigen Absolventen des Loyola–Gym- nasiums zu: "Ihr, die Jugend, seid die Zukunft des Kosovo – und wir, die KFOR, garantieren eure Sicherheit." Jetzt, nur wenige Jahre später, im Jahre 2013, General Kather ist längst im Ruhestand, die Sicher- heitslage hat sich stark verbessert, Kosovo ist ein unabhängiger Staat und die Jugend, soweit sie am Loyola–Gymnasium das staatliche Abitur und zusätzlich auch noch das hauseigene Abitur bestanden hat, kann sich bei uns beruflich aus– und weiterbilden, sodass ich den kosovarischen Auszubildenden und Praktikanten in Anlehnung an General Kather heute zurufe: "Ihr seid die Zukunft Europas!" 36 Ausbildungsinitiative Iniciativa arsimore

Deutschland – Kosovo, was ich mag und was mir fehlt Gjermani – Kosovë: çfarë më pëlqen dhe çfarë më mungon Vjollca Mustafa Vjollca Mustafa Matura 2011/12 – Ausbildung bei Haver & Boecker

Es heißt: Viel ändert sich mit der Zeit. Man sieht die Dinge anders, Thuhet se shumëçka ndryshon me kalimin e kohës dhe shumë gjëra i sheh më ndryshe. Deri heißt es. Mittlerweile ist schon ein Jahr vergangen, seit ich in tani ka kaluar një vit që po jetoj në Gjermani dhe mund të them se është e vërtetë: shumë Deutschland wohne und ich kann nur sagen, es stimmt. Viele gjëra i shoh me sy tjetër tani. Këtë e kanë sjellë ndryshimet mes Kosovës dhe Gjermanisë, Sachen sehe ich nun mit anderen Augen als vorher. Die Unter- duke filluar nga gjërat më të thjeshta, si p.sh. gjuha dhe kultura. Duke njohur një kulturë schiede zwischen Deutschland und Kosovo haben dies bewirkt. tërësisht tjetër, mësohesh të jesh më i hapur dhe të pranosh mendime tjera. Es fängt bei ganz einfachen Sachen an, wie z.B. der Sprache und Kultur. Wenn man in eine neue Kultur eintaucht, lernt man Në fillim Gjermania nuk më ka pëlqyer aspak. Dyqanet dukeshin ndryshe, qyteti ishte ndrys- offener zu sein, andere Meinungen zu akzeptieren. he, madje edhe njerëzit flisnin ndryshe. Askush nuk të njihte. Në anën tjetër në Kosovë ishte e njohur për mua më shumë se gjysma e qytetit, mund të blija gjëra deri në mes te natës dhe Anfangs haben mir viele Sachen in Deutschland nicht gefallen. njerëzit shumë gjëra i merrnin më lirshëm. Por kohë pas kohe kuptova se të gjitha rregullat e Die Geschäfte waren anders aufgebaut, die Stadt war anders, die kishin një kuptim. Vërejta që, kur qyteti natën pushonte, dilte në pah një qetësi e këndshme. Leute reden anders mit dir und du kennst niemanden. Im Kosovo Vërejta që nuk kisha nevojë gjithmonë të shkoja nëpër dyqane, pasi të gjitha gjërat i kisha dagegen kannte man die halbe Stadt, man konnte bis spät in në banesë dhe vërejta që njerëzit dalëngadalë filluan të më dukeshin të njohur. die Nacht einkaufen und die Menschen dort sahen vieles nicht so eng. Doch mit der Zeit lernte ich, dass alle Regeln einen Sinn Normalisht që prapëseprapë më mungonin shumë gjëra. Familjen time p.sh. nuk mund ta haben. Ich merkte, dass die Stadt abends still wurde und man seine Ruhe hatte. Ich merkte, zëvendësoja. Detaje nga jeta ime në Kosovë, të cilat këtu thjesht nuk mund të ndodhnin. dass man nicht immer einkaufen muss, sondern vorsorglich Vorräte anlegen kann, dass man Qoftë ajo dreka nga duart e nënës sime, një festë familjare apo edhe seriali im i preferuar, beginnt auch hier die Menschen langsam zu verstehen. që nuk e kisha këtu.

Natürlich fehlen mir trotzdem viele Dinge. Meine Familie z.B. kann mir niemand ersetzen. U mësova të jetoj pa shumë gjëra. Në anën tjetër fitova shumë. Nuk kam ardhur pa arsye në Oder auch viele Kleinigkeiten, die zu Hause ganz normal sind, habe ich hier nicht. Sei es, Gjermani. Këtu më është dhënë një mundësi, për të cilën në Kosovë fatkeqësisht ende vetëm das fertige Mittagessen von Mama, eine große Familienfeier oder meine Lieblingsfernsehsen- ëndërrojmë. Marrim si shembull sistemin shkollor në Gjermani, i cili është më i mirë se në dung. Viele Sachen musste ich mir abgewöhnen. shumë vende të tjera. Ose pavarësimi që na është dhënë papritur, duke pasur parasysh faktin që ne jetojmë vetë këtu. Megjithatë pikërisht kjo na bën më të fortë dhe kur mendohem për Gleichzeitig aber gewann ich viel dazu. Nicht umsonst bin ich nach Deutschland gekommen, të kaluarën, vërej që jam zhvilluar shumë sa i përket marrjes së vendimeve për veten. denn hier bekommt man Möglichkeiten, von denen man im Kosovo teilweise leider bislang nur träumen kann. Nehmen wir das Schulsystem, das in Deutschland weitaus besser organi- Por gjëja që më ka pëlqyer më së shumti është ngrohtësia me të cilën më kanë pritur këtu. siert ist und sehr viel erfolgreicher, als das vieler anderer Länder. Aber auch die plötzliche Asnjëherë nuk më kanë bërë të ndihem se nuk jam pjesë e tyre, përkundrazi më kanë pranu- Selbstständigkeit wird einem durch den neuen Lebensraum und die eigene Wohnung sozusa- ar menjëherë në shoqërinë e tyre. Në përgjithësi mund të them se është mjaft e vështirë t'i gen aufgezwungen. Genau dies macht einen aber sehr viel stärker und rückblickend kann ich numëroj dallimet mes Kosovës dhe Gjermanisë. sagen, dass ich mich durch die Notwendigkeit, eigene Entscheidungen treffen zu müssen, sehr verändert und weiterentwickelt habe. Por një gjë mund të them me shumë bindje: dallimet ekzistojnë dhe ndoshta janë shumë. Megjithatë asnjë prej tyre nuk mund të më pendojë për vendimin që kam marrë për të ardhur Was mir aber von Anfang an am meisten gefallen hat, ist die Selbstverständlichkeit, mit der në Gjermani, sepse këtu kam fituar shumë më shumë se sa që kam humbur. ich aufgenommen wurde. Niemand hat mich merken lassen, dass ich nicht aus Deutsch- land komme, sondern ich wurde sofort in die Gemeinschaft integriert. Insgesamt will ich behaupten, dass es sehr schwierig ist, die Unterschiede zwischen Deutschland und Kosovo aufzuzählen.

Ich kann aber eines mit Sicherheit sagen: Unterschiede gibt es, viele kleine, ungewohnte Din- ge, aber es gibt nichts, was mich dazu verleiten würde, meine Entscheidung nach Deutsch- land zu gehen zu bereuen, denn ich bekomme viel mehr, als ich aufgeben musste.

37 Ausbildungsinitiative Iniciativa arsimore

Wo sind unsere Teilnehmer an der Ausbildungsinitiative Teilnehmende Firmen in Ausbildung

Beginn der Ausbildung 2009 Shala, Arian Haver & Boecker Mechatroniker * (abgeschlossen 2012)

Beginn der Ausbildung 2011 Temaj, Rrita Haver & Boecker Industriemechaniker * Augenärtzliche Gemeinschaftspraxis Bisaki, Nikson Haver & Boecker Mechatroniker * Dr. med. G. Schwert Shabani, Dardan Beumer Konstruktionsmechaniker MVZ Dr. med. F. Röschinger und Partner Bala, Arjan Göcking Konstruktion Technischer Produktdesigner * Kqiraj, Arlinda Dres. Schwert, Röschinger Medizinische Fachangestellte Nurkollari, Aneta Medienservice Farbsatz Mediengestalterin Digital und Print Parashumti, Ervin Medienservice Farbsatz Mediengestalter Digital und Print

Beginn der Ausbildung 2012 Mustafa, Vjollca Haver & Boecker Industriemechaniker * Sfishta, Dimal Haver & Boecker Mechaniker Kryeziu, Ardit Beumer Industriemechaniker Rruka, Florian GEA Westfalia Seperator Fachinformatiker Kastrati, Anita Göcking Konstruktion Technische Produktdesignerin Kabashi, Gresa Göcking Konstruktion Technische Produktdesignerin Dedaj, Fatjon ThyssenKrupp Polysius Technischer Produktdesigner Xhoxhaj, Agim ThyssenKrupp Polysius Technischer Produktdesigner Xhafiqi, Armend ASB OV Neustadt Altenpfleger Bajraktari, Albulena Asklepios–ASB Klinik Gesundheits– und Krankenpflege Tunaj, Gloria Asklepios–ASB Klinik Gesundheits– und Krankenpflege

Beginn der Ausbildung 2013 Hajdaraj, Donika Dres. Schwert, Röschinger Medizinische Fachangestellte Himaj, Mergim Göcking Konstruktion Technischer Produktdesigner Hoti, Aurela Asklepios–ASB Klinik Gesundheits– und Krankenpflegerin Karaqica, Leonit Haver & Boecker Industriemechaniker Kastrati, Ard Hammelmann Industriemechaniker Llapatinaca, Anyla Asklepios–ASB Klinik Gesundheits– und Krankenpflegerin Lleshi, Art GEA Westfalia Seperator Fachinformatiker Mustafa, Valon Haver & Boecker Mechatroniker Ukimeri, Genta Fielmann Augenoptikerin Zegiri, Ardit Beumer Industriemechaniker Zeqiri, Arbias CAE Engineering u. S. GmbH Technischer Produktdesigner *

* parallel Studium an der FH Südwestfalen

38 Ausbildungsinitiative Iniciativa arsimore

Ein Jahr nach dem Abitur – ein Jahr in Deutschland Një vit pas maturës – një vit në Gjermani Gresa Kabashi Gresa Kabashi Matura 2012 – Ausbildung bei Göcking

Die Zeit rennt. Ein Jahr ist wieder vorbei. So schnell. Genau vor einem Jahr hat alles angefan- Koha ikën. Një vit kaloi. Kaq shpejt. Pikërisht para një viti filloi gen. 27. Juli 2012, mein erster Tag in Deutschland. Und jetzt August 2013, Sommerferien in gjithçka. 27 korrik 2012, dita ime e parë në Gjermani, gusht Kosovo. Aber das, was dazwischen gelaufen ist, ist viel mehr. Das kann man nicht in einem 2013, pushime verore në Kosovë. Por ato që kanë ndodhur gjatë Satz zusammenfassen. këtij viti janë më shumë se kaq; nuk mund të përmblidhen në vetëm një fjali. Als Erstes erzähle ich kurz von meiner Ausbildung als technische Produktdesignerin, die ich bei der Firma Göcking Konstruktion GmbH in Oelde mache. Die Ausbildung dauert dreiein- Kështu unë do të tregoj së pari për shkollimin tim profesional si halb Jahre, aber man kann sie auf drei Jahre verkürzen. Wenn man das so sieht, bedeutet das, dizajnuese e produkteve teknike, të cilin e bëj tek firma Göcking dass ich bis jetzt schon ein Drittel geschafft habe. Konstruktion GmbH në Oelde. Ky shkollim zgjat tre vjet e gjys- më, por ekziston edhe mundësia për ta shkurtuar atë në tre vjet. Während des ersten Ausbildungsjahres fertigten wir Grundkonstruktionen, 2D–/3D–Zeich- nungen an, nahmen an einigen Projekten mit Real– und Gymnasialschülern in Oelde teil oder Gjatë vitit të parë, që tashmë ka përfunduar, kemi mësuar kon- leiteten diese Projekte selber. Für viele Zeichnungen verwendeten wir auch Computer mit struktimet themelore, kemi bërë vizatime e skica me programe CAD–Systemen. Aber das ist nur ein Teil meiner Ausbildung; das ist, was wir 3 Tage in der të ndryshme kompjuterike (CAD), kemi marrë pjesë në shumë Woche in der Firma machen. Zwei Wochentage sind wir in der Berufsschule, wo wir vor allem projekte me nxënës të shkollave të mesme dhe disa prej tyre i auch auf die Fachtheorie vorbereitet werden. kemi organizuar vetë. Megjithatë kjo është vetëm një pjesë e asaj që unë bëj gjatë javës, thënë më saktë, kjo është ajo që bëj tri ditë në javë. Dy ditë të tjera shkoj në shkollën profe- Obwohl ein Jahr sehr schnell vergeht, hat man auch für andere Aktivitäten, außerhalb der sionale, ku përgatitemi më shumë në pjesën teorike. Ausbildung, Zeit. Ich war ganz oft mit meinen Freunden unterwegs, viele von denen sind auch Deutsche. Wir haben verschiedene Städte besucht, eine neue Kultur, neue Leute ken- Edhe pse një vit kalon me të vërtetë shpejt, mbetet prapëseprapë kohë e lirë për aktivitete nengelernt, anderes Essen probiert, ein neues Leben entdeckt. Wir gingen auch auf Partys, in të tjera përveç shkollimit. Këtë kohë unë e kam kaluar në të shumtën e rasteve me miqtë die Stadt, in die Disco, ins Kino, ins Fitness–Studio. e mi, shumë prej tyre edhe gjermanë. Së bashku kemi vizituar shumë qytete, kemi njohur njerëz, një kulturë të re, kemi provuar ushqime të ndryshme, kemi zbuluar një jetë të re. Trotz allem habe ich manchmal Heimweh und will gerne zurückkehren. Aber es ist klar, dass Kemi shkuar në disko, kinema, fittness studio. das Leben manchmal nicht so leicht ist, und wenn man ständig aufgeben will, kommt man nie ans Ziel. Alles was man tun sollte, ist positiv denken und froh sein über das, was man Megjithatë përkundër gjithë këtyre aktiviteteve, të merr shpeshherë malli edhe për familjen schon erreicht hat, die netten Menschen, die man kennengelernt hat, die neuen Freunde und dhe gjëja e vetme që dëshiron të bësh është të kthehesh. Por dihet që jeta nuk është aq e auch über die neuen Erfahrungen, die man gesammelt hat. lehtë ndonjëherë dhe nëse mendojmë të dorëzohemi para çdo pengese që na paraqitet, atëherë nuk do të arrijmë kurrë të përfundojmë atë që dikur e kemi nisur. Ajo që na mbetet të bëjmë, është të mendojmë pozitivisht dhe të jemi të lumtur për atë që kemi arritur, miqë- sitë e reja që i kemi krijuar, njerëzit e shumtë që kemi njohur, përvojën që kemi mbledhur.

39 Schule Shkolla

Grußwort zur Verleihung der DSD–Urkunden am 18.5.2013 Fjala përshëndetëse gjatë shpërndarjes së diplomave të P. Walter Happel SJ gjuhës gjermane 18.5.2013 Atë Walter Happel SJ

Verehrte Gäste, liebe Schülerinnen und Schüler, Të nderuar mysafirë, të dashura nxënëse dhe nxënës, allen ein herzliches Willkommen. Ich freue mich, dass Sie, Frau Milena Tutsch, als Leiterin ju uroj të gjithëve mirëseardhje të përzemërt. Gëzohem që ju, Zonja Milena Tutsch si udhëhe- der Presse– und Kulturabteilung der Deutschen Botschaft zu uns gekommen sind, um die qëse e dikasterit të shtypit dhe kulturës pranë Ambasadës Gjermane në Prishtinë keni ardhur Urkunden zum Deutschen Sprachdiplom zu übergeben. për t‘ua dorëzuar diplomat e gjuhës gjermane nxënësve tanë.

Die bestandene Prüfung zum Deutschen Sprachdiplom verleiht einem Teil unserer Schüler Dhënia e provimit për diplomën e gjuhës gjermane u ofron nxënësve mundësi më të mëdha die sprachliche Möglichkeit, in Deutschland zu studieren. Sie ist für einen weiteren Teil das të regjistrimit të studimeve në Gjermani. Ajo u hap dyert për t'i regjistruar studimet në koleg- Tor, das zum Studienkolleg einer deutschen Universität führt. Und sie ist eingebettet in eine je universitare, në ndonjërin nga universitetet e Gjermanisë. Provimi për diplomën e gjuhës Loyola–Abiturprüfung im Fach Deutsch als Fremdsprache, die sich am Europäischen Refe- gjermane është gjithashtu pjesë e provimit të maturës së brendshme në Loyola–Gymnasium renzrahmen für das Erlernen von Fremdsprachen orientiert und in dieser Form schon seit në lëndën e gjuhës gjermane si gjuhë e huaj, e cila është e orientuar në kornizën e bashkimit Jahren beispielsweise in Frankreich als zentrales Deutschabitur üblich ist. europian për mësimin e gjuhëve të huaja dhe në këtë formë njihet me vite të tëra si provim shtetëror i maturës edhe në vende të tjera, për shembull në Francë. Damit habe ich einen Punkt angesprochen, der typisch für das Loyola–Gymnasium und gleichzeitig auch sehr wichtig für die Fortentwicklung dieses Landes ist, nämlich den Schü- Me këtë e preka një pikë, e cila është tipike për Loyola–Gymnasium, dhe njëkohësisht edhe lern zusätzliche Qualifikationsmöglichkeiten anzubieten. shumë e rëndësishme për zhvillimin e mëtutjeshëm të këtij vendi, pasi nxënësve u ofron mundësi shtesë për kualifikimin e tyre. Wir tun dies, indem Deutsch ab der sechsten Klasse in Grund– und Leistungskursen unterrichtet wird, das ist viel mehr, als der staatliche Lehrplan verlangt. Wir tun dies, indem, Ne e arrijmë këtë duke ofruar mësimin e gjuhës gjermane nga klasa e gjashtë dhe atë si për ebenfalls ab der sechsten Jahrgangsstufe, Latein unterrichtet wird und wir haben dazu ein nxënësit me prirje më të mirë për gjuhë, po ashtu edhe për grupet e avansuara të gjuhës eigenes Lehrwerk entwickelt. Wir bieten verstärkten Albanisch– und Mathematikunterricht gjermane dhe kjo është shumë më shumë sesa ajo që lypset nga planprogramet shtetërore. an, um die Defizite zu beheben, mit denen die Sechstklässler zu uns kommen. Wir wollen Kështu veprojmë edhe me gjuhën latine, e cila ligjërohet nga klasa e gjashtë, dhe atë me unseren Schülern zu einem vertieften Verständnis verhelfen für die erste Fremdsprache, die librat të cilat i kemi punuar vetë. Ne japim orë shtesë në gjuhën amtare dhe në matematikë, sie lernen. që të mund të plotësohen deficitet, me të cilat vijnë nxënësit e klasave të gjashta. Ne dës- hirojmë t‘u ndihmojmë nxënësve tanë në të kuptuarit e thellë të gjuhës së parë të huaj, të Unsere Motivation ist es, nicht nur Wissen und Können zu vermitteln, sondern vor allem cilën e mësojnë ata. Bildung. Damit können unsere Abiturienten auch in der Zukunft etwas anfangen, denn in unserer schnelllebigen Zeit veraltet Wissen sehr rasch. Die Zukunft wird ohne Zweifel aber Motivimi ynë nuk është vetëm ndërmjetësimi i dijes dhe i asaj që mundemi, por para së gjit- demjenigen gehören, der gelernt hat, auf der hash është formimi dhe arsimimi i tyre. Me këtë maturantët Basis von solidem Wissen zu denken, zu ver- tanë mund të fillojnë diçka në të ardhmen, sepse në kohën gleichen, zu analysieren, zu beurteilen und e sotme, dija po vjetrohet shumë shpejt. Por pa dyshim e der so zu eigenen Transferleistungen befähigt ardhmja i takon atij, i cili ka mësuar të mendojë nga baza ist. e dijes solide, i atij, i cili ka mësuar të krahasojë, të ana- lizojë, të gjykojë dhe i atij, i cili është i aftë të reflektojë Für uns und auch für Euch, liebe Schülerinnen atë që di. und Schüler, soll das erworbene Deutsche Sprachdiplom ein Ansporn sein, auch wei- Për ne, dhe gjithashtu për ju, të dashura nxënëse dhe terhin fleißig für eine bessere Zukunft Eures nxënës, diploma e marrur e gjuhës gjermane duhet të jetë Vaterlandes zu arbeiten. një nxitje, që edhe më tutje të punoni me zell për një të ardhme më të mirë të atdheut tuaj. Für Euren weiteren Lebensweg wünsche ich Euch von ganzem Herzen alles erdenklich Për rrugëtimin e mëtutjeshëm jetësor, ju dëshiroj nga Gute und alles Glück dieser Welt. zemra të gjitha të mirat dhe gjithë lumturinë e kësaj bote. 40 Schule Shkolla

Solidaritätswoche 2012/13 Prof. Vlora Grajçevci

"Gott hat die Armut nicht erschaffen. Er erschuf nur uns. Das Einzige, was die Armut beseiti- Leicht war es für uns und unsere gen kann, ist miteinander zu teilen." (Mutter Theresa) Schüler nicht. Ihnen sah man die Betrübnis, die Traurigkeit und vor Unter diesem Motto brachen wir Mitte Juni zu unserer zweiten Wohltätigkeitsreise auf. Die- allem Mitleid an. Und schon bom- ses Mal aber mit neuen Schülern und aus eigener Initiative, nachdem wir letztes Mal eine bardierten sie uns mit vielen Fragen: große Hilfe von der Organisation "Mutter Theresa" bekommen hatten. Warum denn diese Menschen unter solchen armseligen Umständen leben Zum zweiten Mal also hatten Schüler, Eltern, Kollegen und Freunde Lebensmittel, Hygiene- und warum viele ihrer Kinder deswe- artikel, Schulsachen, Spielzeug und dieses Mal auch Kleider mitgebracht. Diese wurden wie gen auch nicht in die Schule gehen? letztes Jahr in die Schulaula gebracht und in Kartons verpackt. Interessant ist es doch immer Denn viele dieser Kinder schämen wieder zu sehen, wie vor allem unsere Kleinen der sechsten Klassen sehr viel Freude daran sich in die Schule zu gehen, weil sie haben. Mit vollen Tüten und lachenden Gesichtern kamen sie an diesen Tagen in die Schule wegen ihren alten Kleidung und ihrer und mit einem ganz großen Stolz zeigten sie, wie hilfsbereit und großherzig sie doch sind. finanziellen Verhältnisse gehänselt werden. Traurig, aber wahr. Die Liste der bedürftigen Familien hatten wir noch vom letzten Jahr. Und schon konnte unsere Reise mit einem unserer kleinen Schulbusse und zwei Autos unserer Sportlehrer beginnen. Diese Initiative hatte nicht nur das Unser erstes Ziel waren Familien, die in Sozialwohnungen leben. Viele unserer Schüler, die in Ziel diesen Familien zu helfen, son- Prizren leben, wussten nicht einmal, dass es solche Häuser gibt. Sie sprachen mit den Leuten dern auch das Gefühl in unseren und man sah, dass sie ihnen helfen wollten sich nicht alleine zu fühlen und dass jemand an Schülern zu wecken, an andere zu sie denkt. Wir fuhren auch nach Zhur, ein kleines Gebiet außerhalb Prizrens. Dort lebt ein denken und sich gegenseitig zu hel- 81–jähriger Mann, der einen schwer behinderten Sohn im Rollstuhl zu pflegen hat. Die Rente fen. Die Aktion sollte auch darüber reicht nicht aus, um auch nur die elementaren Bedürfnisse seines Sohnes zu befriedigen. aufklären, dass es Menschen gibt, Deswegen fährt der alte Mann jeden Tag nach Prizren, um dort Feuerzeuge und sonstige die ein solches Schicksal erleiden Kleinigkeiten zu verkaufen. Zu Hause kümmert sich seine Frau um den Sohn. Viele unserer und die Unterstützung der Gesell- Schüler kannten ihn, wussten aber nicht, dass er ein solches Leben führt. Sie fragten sich schaft brauchen. deswegen auch gleich, ob den Mann denn auch andere Leute sehen und vor allem: Warum bekommt er keine behördliche Unterstützung? Das wurde wohl auch erreicht.

41 Schule – Statistik

Haushalt – Schüler – Mitarbeiter

Haushalt Kalenderjahr 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* 2014* Haushalt 489.467 549.631 874.699 988.084 1.016.105 1.145.639 1.252.011 1.336.877 1.500.000 1.550.000 Einnahmen aus Gebühren 66.050 230.960 418.362 562.345 708.781 825.407 861.072 1.562.679 1.250.000 1.300.000 Ergebnis vor Spenden –423.417 –318.671 –456.337 –425.739 –307.324 –320.232 –390.938 225.802 –250.000 –250.000

* Zahlen geschätzt

Schüler 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 Schuljahr ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ Schüler – extern 135 60 75 236 102 134 375 166 209 411 191 220 394 184 210 399 172 227 457 187 270 511 215 296 600 262 338 – intern 30 11 19 81 27 54 114 41 73 151 66 85 159 65 94 179 73 106 157 57 100 147 56 91 144 55 89 Gesamt 165 71 94 317 129 188 489 207 282 562 257 305 553 249 304 578 245 333 614 244 370 658 271 387 744 317 427

Mitarbeiter 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 Schuljahr ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ Lehrer 13 4 9 21 6 15 30 12 18 35 13 22 37 12 25 37 13 24 39 14 25 40 14 26 42 17 25 Erzieher 5 3 2 6 5 1 7 4 3 9 5 4 10 5 5 10 5 5 8 4 4 8 4 4 8 4 4 Küche 1 –– 1 1 –– 1 2 1 1 2 1 1 2 1 1 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 Pförtner 1 –– 1 1 –– 1 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 Verwaltung 3 2 1 3 2 1 2, 5 1, 5 1 2, 5 1, 5 1 2, 5 1, 5 1 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 Leitung 2 –– 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 Gesamt 25 9 16 34 13 21 45, 5 18, 5 27 53, 5 19, 5 31 55, 5 19, 5 36 56 22 34 56 21 35 57 21 36 59 24 35

42 Shkolla – Statistikë

Buxheti – Nxënësit – Bashkëpunëtorët

Buxheti Viti kalendarik 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* 2014* Buxheti 489.467 549.631 874.699 988.084 1.016.105 1.145.639 1.252.011 1.336.877 1.500.000 1.550.000 Të ardhurat nga tarifa 66.050 230.960 418.362 562.345 708.781 825.407 861.072 1.562.679 1.250.000 1.300.000 Rezultati para donacioneve –423.417 –318.671 –456.337 –425.739 –307.324 –320.232 –390.938 225.802 –250.000 –250.000

* Vlerësimi

Nxënësit 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 Viti shkollor ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ Nxënësit – Të jashtëm 135 60 75 236 102 134 375 166 209 411 191 220 394 184 210 399 172 227 457 187 270 511 215 296 600 262 338 – Konviktorë 30 11 19 81 27 54 114 41 73 151 66 85 159 65 94 179 73 106 157 57 100 147 56 91 144 55 89 Gjithsej 165 71 94 317 129 188 489 207 282 562 257 305 553 249 304 578 245 333 614 244 370 658 271 387 744 317 427

Bashkëpunëtorët 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 Viti shkollor ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ ∑ ♀ ♂ Mësuesit 13 4 9 21 6 15 30 12 18 35 13 22 37 12 25 37 13 24 39 14 25 40 14 26 42 17 25 Edukatorët 5 3 2 6 5 1 7 4 3 9 5 4 10 5 5 10 5 5 8 4 4 8 4 4 8 4 4 Kuzhina 1 –– 1 1 –– 1 2 1 1 2 1 1 2 1 1 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 Portierët 1 –– 1 1 –– 1 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 Administrata 3 2 1 3 2 1 2, 5 1, 5 1 2, 5 1, 5 1 2, 5 1, 5 1 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 Udhëheqja 2 –– 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 2 2 –– 2 2 –– 2 2 2 Gjithsej 25 9 16 34 13 21 45, 5 18, 5 27 53, 5 19, 5 31 55, 5 19, 5 36 56 22 34 56 21 35 57 21 36 59 24 35

43 Schule Shkolla

Homo animal rationale est: Homo animal rationale est: Der Mensch ist ein vernunftbegabtes Lebewesen Njeriu është qenie e arsyeshme P. Walter Happel SJ Atë Walter Happel SJ

Das Lebewesen "Mensch" wird in der Geschichte sehr oft unter unterschiedlichen Vorzeichen Qenia "njeri" përshkruhet në histori shumë shpesh nën parashenja të ndryshme, kështu bie beschrieben: So spricht Aristoteles, er lebte im vierten vorchristlichen Jahrhundert in Grie- fjala, Aristoteli, i cili jetoi në shekullin e katërt para Krishtit në Greqi dhe ishte njëri nga filo- chenland und war einer der bedeutendsten antiken Philosophen, vom Menschen als "zoon zofët më të rëndësishëm antik, flet për njeriun si për një "zoon politikon", pra për një qenie politikon", also einem Gemeinschaftswesen. Der Biologe betrachtet den Körper, das Skelett, shoqërore. Biologu e trajton trupin, skeletin, organet e brendshme dhe muskujt në aspekte die Organe, Eingeweide und Muskeln unter dem Aspekt ihrer unterschiedlichen Funktionen të ndryshme të funksioneve dhe bashkëveprimit të tyre. Në antropologji, pra në shkencën, e und ihrem Zusammenwirken. In der Anthropologie, also der Wissenschaft, die sich mit dem cila merret me njeriun dhe zhvillimin e tij, njeriu (homo sapiens) çmohet si qenia mbi tokë, Menschen und seiner Entwicklung beschäftigt, gilt der Mensch (homo sapiens sapiens) als që ka arritur zhvillimin më të lartë mendor nga të gjitha qeniet tjera. Njeriu këtë gjë ia dety- das Lebewesen auf der Erde, das die höchste geistige Entwicklung von allen Lebewesen ron faktit që truri i tij është i zhvilluar më së shumti nga të gjitha qeniet e tjera dhe ai mund erreicht hat. Der Mensch verdankt dies der Tatsache, dass sein Gehirn am höchsten von të mendojë në mënyrë objektive. Njeriu është, pra një qenie racionale. allen Lebewesen entwickelt ist und er sachorientiert denken kann. Der Mensch ist also ein vernunftbegabtes Wesen. Sipas kësaj, ajo çka e dallon njeriun nga qeniet e tjera dhe që njëkohësisht e shquan atë, është arsyeja e tij. Kjo, ndërkaq, do të thotë që gjithçka që ai për vete e konsideron se është Was den Menschen von anderen Lebewesen demnach unterscheidet und damit auch aus- njerëzore, duhet patjetër të përgjigjet para arsyes. Për këtë përgjegjësi dhe për mënyrat e zeichnet, ist seine Vernunft. Das aber bedeutet, dass alles, was für sich in Anspruch nehmen veprimit që rezultojnë nga kjo, flet edhe Immanuel Kant–i (1724–1804) në imperativin e tij will menschlich zu sein, sich vor der Vernunft verantworten lassen muss. Von dieser Ver- kategorik, por edhe në një mendim si ky: "Merrë guximin të shërbehesh me arsyen tënde." antwortung und den daraus resultierenden Handlungsweisen spricht auch Immanuel Kant (1724 – 1804) in seinem Kategorischen Imperativ, aber auch in Gedanken wie: "Habe Mut, Një fenomen i dytë që krahas arsyes e dallon njeriun nga të gjitha qeniet e tjera të kësaj dich deines eigenen Verstandes zu bedienen." bote, është se ai mund të flasë. Aftësitë për të menduar dhe për të folur janë, pra burim i aftësive njerëzore. A janë ato me njëra–tjetrën të nyjëtuara dhe, në qoftëse po, si? Ndoshta Ein zweites Phänomen neben der Vernunft unterscheidet den Menschen von allen anderen këto aftësi janë madje identike, si në një ekuacion matematikor? A mund të ekzistojnë këto Lebewesen dieser Welt: Er kann sprechen. Denk– und Sprachvermögen sind also originär aftësi ekskluzivisht njerëzore të pavarura nga njëra–tjetra? menschliche Fähigkeiten. Sind sie miteinander verknüpft, wenn ja, wie? Sind diese Fähigkei- ten vielleicht sogar identisch, wie in einer mathematischen Gleichung? Können diese exklu- Wilhelm von Humboldt–i (1767–1835) dhe më vonë edhe Ludwig Wittgenstein–i (1989–1951), siv menschlichen Fähigkeiten unabhängig voneinander existieren? hulumtues të njohur, shtruan tezën se pa gjuhë nuk mund të ketë mendim. Ta shikojmë në mënyrë më ekzakte këtë tezë dhe thjesht të shtrojmë pyetje në lidhje me: Wilhelm v. Humboldt (1767 – 1835) und später auch Ludwig Wittgenstein (1889 – 1951), bekannte Forscher, stellten die These auf, dass ohne Sprache kein Denken stattfinden kön- Nëse është e vërtetë, ajo çka na mësojnë antropologët, atëherë gjuhët ekzistojnë që prej ne. Betrachten wir diese These genauer und stellen wir dazu ganz einfach Fragen: 200000 vjetësh. Por, bazuar në atë që kemi dëgjuar dhe nga gjetjet arkeologjike vërtetojnë që njerëzit primitivë kanë përdorur vegla shumë më herët. Në lidhje me këtë duket se nuk Wenn es stimmt, was Anthropologen lehren, dann existieren ka kurrfarë dyshimesh që këta njerëz e kanë përdorur arsyen e tyre, edhe pse ata ende nuk Sprachen seit rund 200000 Jahren. Wir hören aber auch, und ishin në posedim të gjuhës. Si është e mundshme kjo, nëse teza e sipërpërmendur është e Ausgrabungsfunde bestätigen, dass die Urmenschen schon drejtë? wesentlich früher Werkzeuge verwandt haben. Es scheint keinen Zweifel darüber zu geben, dass diese Menschen dazu ihren Ver- Në librin e tij "Sprachinstinkt" 1) Steven Pinker e përshkruan një fenomen interesant, pra që stand gebrauchten, auch wenn sie noch über keine Sprache ver- të gjithë neve, herë pas here, na ndodh të duam, të shprehim një mendim, pra diçka të men- fügten. Wie kann das sein, wenn die o.g. These richtig ist? duar dhe për këtë gjë, në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, na mungojnë fjalët dhe nuk dimë si duhet t'i shprehim mendimet tona. Kjo na e kujton një fjali nga "Shtamba e thyerë" e Heinrich In seinem Buch "Sprachinstinkt" 1) beschreibt Steven Pinker ein v. Kleist–it, ku thuhet: "Fakti që një mendim shprehet në mënyrë të ngatërruar nuk do të interessantes Phänomen, nämlich dass es uns allen gelegentlich thotë se ai është menduar gjithashtu ngatërrueshëm." passiert, einen Gedanken – also Gedachtes – äußern zu wollen, und dass uns dazu aber manchmal in wahrsten Sinn des Wortes Siç duket, është ashtu, se mendimi mund të zhvillohet edhe pa gjuhën. Çështja është ndër- die Worte fehlen und wir nicht wissen, wie wir unsere Gedanken kaq, se çka mendohet në këtë rast. Siç duket, është ashtu, se pikërisht proceset abstrakte ausdrücken sollen. Das erinnert an einen Satz aus dem "Zerbro- janë të lidhura me gjuhën, në qoftë se, bie fjala, kujtojmë formulat matematikore, të cilat 44 Schule Shkolla

Homo animal rationale est: Homo animal rationale est: Der Mensch ist ein vernunftbegabtes Lebewesen Njeriu është qenie e arsyeshme

chenen Krug" von Heinrich v. Kleist, in dem es heißt: nuk zbulohen lehtësisht për se dhe nga bota rreth nesh. Të "Die Tatsache, dass ein Gedanke verworren ausge- pajtohemi thjesht për faktin se mes mendimit dhe gjuhës ka lid- drückt wird, bedeutet nicht, dass er auch verworren hje. Rolf Oerter, profesor i merituar nga München–i, e trajton gedacht worden sei." këtë kompleks çështjesh në veprat e tij.

Es scheint so zu sein, dass Denken ohne Sprache statt- Secila gjuhë, pra, është thellësisht njerëzore, ajo nuk i dallon finden kann, die Frage ist allerdings, was dann dabei vetëm njerëzit nga njëri–tjetri, por ajo ua bën atyre të mund- gedacht wird. Es scheint auch so zu sein, dass gerade shme të komunikojnë më mirë, të argumentojnë dhe truri ynë, abstrakte Vorgänge an Sprache gebunden sind, wenn mendja jonë na e bën të mundshme që gjërat t'i deponojmë në wir beispielsweise an mathematische Formeln denken, kujtesë. Ky është një parakusht tepër i rëndësishëm për shkollën die sich nicht ohne weiteres per se und aus der Umwelt dhe mësimin. Shkolla i kthehet shumë shpesh asaj që është pro- erschließen. Einigen wir uns einfach darauf, dass es vuar dhe asaj që është mësuar, pra, asaj që është deponuar në zwischen Denken und Sprache Verbindungen gibt. Rolf kujtesë për të ndërtuar më tej mbi të, për të mundësuar zhvilli- Oerter, Prof. em. aus München, bearbeitet in einem min e aftësive dhe shkathësive të reja. seiner Werke diesen interessanten Fragenkomplex. Tashmë shumë herë kam tërhequr vëmendjen për atë që kujtesa jonë, edhe përkundër kapa- Jede Sprache ist also zutiefst menschlich, sie unterscheidet nicht nur die Menschen, son- citeteve enorme të deponimit, është e kufizuar dhe jo gjithçka që është ndihmëtare dhe që dern macht es ihnen auch möglich besser zu kommunizieren, zu argumentieren, und unser është e përdorshme për t'i kapërcyer vështirësitë e jetës mund të deponohet atje. Këtu na Gehirn, unser Verstand ermöglicht es uns, Dinge im Gedächtnis abzuspeichern. Dies ist eine vjen në ndihmë shpikja e shkrimit. Ai na mundëson ta shkarkojmë kujtesën tonë, nëse ne e ganz wichtige Voraussetzung für Schule und Lernen. Schule greift ja sehr häufig immer wie- kemi shkruar atë që kemi provuar dhe mësuar dhe diku tjetër, bie fjala, në bibliotekë, e rua- der auf Erfahrenes und Gelerntes, also im Gedächtnis Abgespeichertes zurück, um darauf jmë dhe kështu e marrin pasardhësit tanë apo, siç është bërë sot shpesh zakon, deponohet weiter aufzubauen und neues Wissen, neue Fähigkeiten und Fertigkeiten zu vermitteln. përmes rrugës elektronike në kompjuter në skeda.

Bereits mehrfach habe ich darauf verwiesen, dass unser Gedächtnis trotz seiner enormen Shpikja e shkronjave të lëvizshme dhe e artit të shtypit, diku në mesin e shek. XV ishte Speicherkapazität aber begrenzt ist und dort nicht alles gespeichert werden kann, was man një tjetër hap revolucionar. Përmes këtyre shpikjeve u revolucionarizuan mësimdhënia dhe zur Bewältigung des Lebens so alles als hilfreich oder auch nur brauchbar empfindet. Und mësimnxënia, së paku në ato rajone të botës ku ato ishin në përdorim në jetën e përditshme hier kommt uns die Erfindung der Schrift zu Hilfe. Sie ermöglicht es uns, unser Gedächtnis të njerëzve. Në vend të mësimit përmendsh, tani u bë e rëndësishme të dihet se ku mund të zu entlasten, wenn Erfahrenes und Gelerntes aufgeschrieben und anderswo, etwa in Biblio- shfletohet për të mësuar diçka dhe ku mund të zbulohet diçka. Kapacitete të jashtëzakon- theken, verwahrt und so der Nachwelt erhalten oder, wie heute vielfach üblich, auf elek–tro- shme u liruan, kështu, ndodhi një eksplodim arsimimi. Ai vazhdon deri në ditët tona. Pa këtë nischem Weg in Rechnern auf Dateien gespeichert wird. arsimim nuk do të kishin qenë të mundshme shfaqje të tilla si reformacioni dhe iluminizmi në Evropë dhe, duke u nisur nga atje, edhe në vende dhe kontinente të tjera. Si rrjedhojë, Die Erfindung der beweglichen Letter und der Druckkunst um die Mitte des 15. Jahrhunderts shumë më e vonë ishte metoda e "mësimit zbulues" në shkollat e vendeve perëndimore, në war ein weiterer, ein revolutionärer Schritt. Durch diese Erfindungen wurden das Unterrich- vitet e '70–ta të shekullit të kaluar. ten und das Lernen revolutioniert, zumindest in den Regionen der Welt, in denen sie auch im Alltag für den Menschen genutzt wurden. An Stelle des bloßen Auswendiglernens wurde es Nocioni i globalizimit, të cilin e ndeshim gjithnjë e më shpesh në të gjitha fushat, e shprehë jetzt auch wichtig zu wissen, wo etwas nachzuschlagen und zu entdecken war. Ungeheure sot këtë revolucionarizim që vazhdon. Në fakt bota jonë po bëhet gjithnjë e më vështirë e Kapazitäten wurden so frei, eine Bildungsexplosion fand statt. Sie hält bis heute an. Ohne kuptueshme, gjithnjë e më komplekse dhe njëkohësisht gjithnjë e më e rrjetëzuar. Kush sie wären seinerzeit Erscheinungen wie Reformation und Aufklärung in Europa und von da është ai që do t'ia dilte mbanë në këtë sistem të informacioneve që ndryshon në mënyrë të ausgehend auch in anderen Ländern und Kontinenten nicht möglich gewesen. Eine weitere, vrullshme? viel spätere Auswirkung in den Schulen der westlichen Länder war in den 70–er Jahren des letzten Jahrhunderts die Methode des "Entdeckenden Lernens" . Në cilin drejtim, pra, duhet të marshojë shkolla sot, nëse ajo do që t'i kualifikojë nxënëset dhe nxënësit e saj që ata t'u dalin zot detyrave të së ardhmes? Ajo duhet të mundësojë një Der Begriff der Globalisierung, der uns immer häufiger und in allen Bereichen begegnet, edukim tërësor, ajo duhet t'i shërbejë zhvillimit mendor–intelektual si dhe emocional të të 45 Schule Shkolla

Homo animal rationale est: Homo animal rationale est: Der Mensch ist ein vernunftbegabtes Lebewesen Njeriu është qenie e arsyeshme

steht heute für diese anhaltende Revolutionierung. Tatsächlich wird unsere Welt immer rinjëve. Vetëm kështu ai mund të aftësohet, brenda lirisë së tij personale dhe me përgjegjësi schwieriger zu durchschauen, immer komplexer und gleichzeitig immer vernetzter. Wer soll personale të bëjë dallime të qarta dhe kritike për të marrë pastaj vendime që janë njerëzore, sich in dem System sich anhaltend rasant verändernder Informationen noch zurechtfinden? sepse ato mund të arsyetohen dhe të kalojnë provimin para arsyes. Pra, pikërisht në sensin e Kant–it: Pastaj njeriu duhet të veprojë, ashtu që maksima e veprimit të tij në çdo kohë të In welche Richtung also soll Schule heute marschieren, wenn sie ihre Schülerinnen und Schü- mund të bëhet edhe ligj i përgjithshëm. ler qualifizieren will, die Aufgaben der Zukunft zu meistern? Sie soll doch ganzheitliche Erziehung vermitteln, soll der geistig–intellektuellen als auch zur emotionalen Entwicklung A mund të ketë kjo sukses? Nuk ndryshon, pra, vetëm sistemi i informacionit në mënyrë të des jungen Menschen dienen. Nur so wird der fähig werden, in persönlicher Freiheit und vrullshme. Edhe strukturat e marrjes së vendimeve që janë të lidhura me të i nënshtrohen eigenverantwortlich klar und kritisch zu unterscheiden, um dann Entscheidungen zu fällen, një ndryshimi të vazhdueshëm, shumë shpesh gati edhe me orë. Si duhet ta bëjë këtë një die menschlich sind, weil sie vor der Vernunft verantwortet werden und vor ihr Bestand shkollë, një gjimnaz që duhet të përgatitë nxënëset dhe nxënësit e vet për marrjen përsipër haben können, eben genau im Kant´schen Sinn: Danach soll der Mensch so handeln, dass të detyrave udhëheqëse? Baza e marrjes së një vendimi bëhet, falë informacioneve që vazh- der Grundsatz des Handelns jederzeit auch allgemeines Gesetz werden kann. Kann das über- dimisht ndryshojnë, megjithatë gjithnjë e më copëzuar dhe kështu domosdoshmërisht jo e haupt gelingen? Es verändert sich ja nicht nur das System der Informationen immer rasanter. plotë. A lejon kjo në përgjithësi të vendoset në mënyrë adekuate dhe me përgjegjësi të plotë. Auch die Entscheidungsstrukturen, die damit verbunden sind, sind einem ständigen, sehr oft Vetëm kjo do të mund të arsyetohej para arsyes. schon fast stündlichen Wechsel unterlegen. Marrja e vendimeve me përgjegjësi të plotë kërkon së pari dije. Ndryshe marrja e vendimit Wie also kann eine Schule, ein Gymnasium, das seine Schülerinnen und Schüler auf die do të ishte e papërgjegjshme. Dija e domosdoshme duhet ndërkaq të sillet nga dikund. Übernahme von Führungsaufgaben vorbereiten soll, das tun? Die Grundlage für eine Ent- Informacionet e copëzuara dhe, për shkak të ndryshimit të vazhdueshëm, jo të plota që u scheidung wird, dank andauernd und ständig wechselnder Informationen, doch immer nur përmendën më sipër nuk mund të japin në masën e duhur dijen e nevojshme, kështu as bruchstückhaft und damit notwendiger Weise unvollständig sein. Lässt sich da überhaupt kompetencën për marrjen e vendimeve të përgjegjshme dhe në përputhje me situatat. noch sachgerecht und verantwortungsvoll entscheiden? Nur das ließe sich nämlich vor der Tani njeriu mund të tundohet që të orientohet sipas ligjit. Por sipas cilit? A nuk duhet pat- Vernunft verantworten. Verantwortungsvolle Entscheidung verlangt zuerst Wissen. Andern- jetër edhe vetë ligji të arsyetohet para arsyes? Ligji është bërë, është konvencion dhe mund falls wäre sie verantwortungslos. Das notwendige Wissen muss aber von irgendwo herge- të bëhet edhe krejt ndryshe. Ligji, pra, ka nevojë vetë, që të legjitimohet para arsyes, për një holt werden. Die bereits erwähnten bruchstückhaften und wegen ihrer Wechselhaftigkeit argumentim të mjaftueshëm. Ai, pra, ka nevojë për një orientim në vlera, të cilat vetë janë të unvollständigen Informationen können das erforderliche Wissen und damit die Kompetenz argumentuara, jo nga ligji, i cili më vonë duhet të argumentohet. für situationsgerechte, verantwortungsvolle Entscheidungen nicht im erforderlichen Ausmaß liefern. Përpjekja për t'u orientuar në një besim fetar do të ishte një mundësi tjetër dhe me siguri jo më e keqe, ndoshta madje një mundësi e mjaftueshme. Por besimi është diçka, për çka Jetzt könnte man versucht sein, sich am Gesetz zu orientieren. Aber an welchem? Muss askush nuk mund të detyrohet dhe as të obligohet. Bëhet fjalë për një vendim tepër perso- sich das Gesetz nicht selber vor der Vernunft rechtfertigen? Gesetz ist gesetzt, ist Konven- nal në ndërgjegjen e individit. Për të gjetur, pra, një pikëpamje të orientuar në vlera dhe e tion und könnte durchaus auch anders vereinbart werden. Das Gesetz braucht ja selbst, argumentuar, e cila bazohet në siguri të mjaftueshme, për të vendosur pastaj në mënyrë um sich vor der Vernunft ausweisen zu können, eine hinreichende Begründung. Es braucht adekuate dhe me përgjegjësi të plotë, përsëri edhe kjo gjë nuk mjafton. also eine Orientierung an Werten, die aus sich selbst heraus begründet sind, nicht aus dem Gesetz, das es erst zu begründen gilt. Der Versuch, sich an einem Glaubensbekenntnis zu Ligji dhe besimi fetar nuk mund të jenë të mjaftueshëm, pra, si arsyetim i vendimeve para orientieren, wäre eine andere und sicher nicht schlechtere, vielleicht sogar hinreichendere arsyes. Më në fund duhet rrjedhimisht vetë vendimmarrësi të jetë ai që para arsyes të ars- Möglichkeit. Aber Glaube ist etwas, wozu niemand gezwungen oder verpflichtet werden yetojë pikëpamjen e tij. Për ta aftësuar atë për këtë gjë, është i nevojshëm arsimimi, por kann. Es handelt sich vielmehr um eine sehr persönliche Entscheidung im Gewissen des "arsimim "i kuptuar si përcjellje e përbrendësuar e përvojës së përbashkët të njerëzimit. Kjo Einzelnen. Um also zu einem begründeten und an Werten orientierten Standpunkt zu finden, do të thotë se rrënjët e kulturës duhet të jenë të njohura dhe të përcillen. Trualli ku është der auf hinreichender Gewissheit gründet, um dann sachgerecht und verantwortungsvoll zu rritur kultura duhet prandaj të jetë i njohur mirë dhe i besueshëm. entscheiden, reicht es wieder nicht. Kjo ka konsekuenca shumë konkrete për përmbajtjet e mësimit që ofron një shkollë dhe Gesetz oder Glaubensbekenntnis können also als Rechtfertigung von Entscheidungen vor mënyrën e transmetimit të dijes. Kështu duhet të arrihet te mësimi i pavarur para se të der Vernunft nicht ausreichen. Letztlich muss es folglich der Entscheider selbst sein, der bëhen ushtrimet krejtësisht të domosdoshme dhe të kuptuarit e asaj që është mësuar. 46 Schule Shkolla

Homo animal rationale est: Homo animal rationale est: Der Mensch ist ein vernunftbegabtes Lebewesen Njeriu është qenie e arsyeshme

aus sich heraus seinen Standpunkt vor der Vernunft Nxënësi duhet të aftëso- begründet. Ihn dazu zu befähigen braucht es Bildung, het të sigurojë vetë infor- aber "Bildung" verstanden als die verinnerlichte Weiter- macionin, ta organizojë gabe gemeinsam tragender Menschheitserfahrung. D.h., dhe ta kontrollojë atë. die tragenden Wurzeln der Kultur müssen bekannt sein Vetëm atëherë kur ai t'ia und vermittelt werden. Der Boden, auf dem die Kultur dalë mban kësaj me një- gewachsen ist, muss daher vertraut und verlässlich sein. farë lehtësie dhe të njihet mirë me të, mund të Das hat sehr konkrete Konsequenzen für die Inhalte des ushtrohet marrja e ven- Lehrangebotes einer Schule und die Art der Wissens- dimeve të përgjegjshme vermittlung. So muss es vor dem durchaus notwendi- dhe të veprohet me vetë- gen Üben und Nachvollziehen des Gelernten zu selb- dijen e përgjegjësisë. ständigem Lernen kommen. Der Schüler muss befähigt Materia e mësimit duhet werden, sich Informationen selbst zu beschaffen, sie zu të planifikohet, ashtu që organisieren und zu kontrollieren. Erst, wenn ihm dies ajo ta nxisë nxënësin për mit einer gewissen Leichtigkeit gelingt und vertraut ist, kann verantwortliches Entscheiden transferin e arritjeve brenda një fushe dhe mes fushave të ndryshme të dijes dhe kështu ai und verantwortungsbewusstes Handeln eingeübt werden. Der Unterrichtsstoff muss daher të mund të vijë deri te përvoja inkurajuese se njeriu mund të vijë deri te marrja e vendimeve so angelegt sein, dass er den Schüler zu Transferleistungen innerhalb von Fachgebieten und adekuate dhe të përgjegjshme edhe atëherë kur siguria e mjaftueshme e informacioneve zwischen den Fachgebieten anregt, damit er so die ermutigende Erfahrung machen kann, ende nuk është e plotë dhe e tillë, e paplotë, edhe do të mbetet. dass man durchaus auch dann zu sachgerechten und verantwortungsvollen Entscheidungen kommen kann, wenn die hinreichende Gewissheit von den Informationen her noch unvoll- Shkolla duhet t'i mundësojë bazat e marrjes së vendimeve dhe të kryerjes së veprimeve, të ständig ist und wohl auch bleiben wird. cilat baza pastaj e aftësojnë nxënësin të dijë të sillet me përgjegjësi me lirinë e tij. Liria duhet të ushtrohet! Por liria mund të ushtrohet vetëm, nëse ajo së pari është e garantuar. Schule muss also Entscheidungs– und Handlungsgrundlagen vermitteln, die den Schüler befähigen, mit Freiheit verantwortungsvoll umzugehen. Freiheit muss eingeübt werden! Frei- Nga bota pa ide e shkollës së mësimit përmendsh lypset të arratisemi e të largohemi. Por lyp- heit kann aber nur eingeübt werden, wenn sie zunächst auch einmal gewährt wird. set më shumë se kaq, gjë që në ditët e sotme është aq e zakonshme, sepse kështu ka qenë më në fund gjithmonë. Guximi për fillim të ri dhe të përgjegjshëm është i domosdoshëm, Aus der ideenlosen Schulwelt des Auswendiglernens braucht es Aufbruch und Ausbruch. Es nëse duam të formësojmë të ardhmen, ta bëjmë të mundshme jetën dhe të mos e pengojmë braucht mehr als das, was heutzutage so üblich ist, weil es immer schon so war. Mut zum atë. Ndërgjegjësimi për atë që është thelbësore është i domosdoshëm. "Multum non multa" , verantwortungsvollen Neuanfang ist unverzichtbar, wenn wir die Zukunft gestalten, Leben pra, "shumë, jo shumëçka" , duhet të jetë zgjidhja! Fleksibilitet më i madh, prandaj, kërkohet ermöglichen und nicht behindern wollen. Besinnung auf das Wesentliche ist notwendig. si dhe gatishmëri për t'u marrë vesh për dijet fundamentale përtej egoizmave profesionalë. "Multum non multa", also "Viel, nicht vielerlei", muss die Losung sein! Größere Flexibilität Lëndët–bërthamë duhet të forcohen pa e zvogëluar me këtë rast dijen speciale aq shumë sa ist daher angesagt sowie die Bereitschaft, sich über Fachegoismen hinweg auf Grundlagen- të pengohet aftësia e përgjithshme për studim. wissen zu verständigen. Die Kernfächer müssen gestärkt werden, ohne dabei Spezialwissen sosehr zu verringern, dass die allgemeine Studierfähigkeit beeinträchtigt wird. Një bazë jo e plotë në njohjen e informacionit në një botë që ndryshon në mënyrë rapide nuk të shfajëson, nëse ngurron të marrësh përsipër përgjegjësi. Ne duhet ta formësojmë të Eine unvollständige Basis an Informationswissen in einer sich rapide verändernden Welt ent- ardhmen, nëse vërtet duam ta fitojmë atë. Si shtëpia prindërore, ashtu edhe shkolla duhet schuldigt nicht, sich vor der Übernahme von Verantwortung zu drücken. Wir müssen die këtu të jenë në lartësinë e funksionit të shembullit të mirë. Ato nuk guxojnë t'i lënë vetëm Zukunft gestalten, wenn wir sie gewinnen wollen. Elternhaus wie Schule müssen hier ihrer nxënësit në formësimin e së ardhmes. Vorbildfunktion gerecht werden. Sie dürfen die Schüler bei der Gestaltung der Zukunft nicht allein lassen.

1) Steven Pinker: Der Sprachinstinkt: wie der Geist die Sprache bildet, München 1996 47 Schule Shkolla

Për të katërtën herë në Kolegjin e St. Blasien në Gjermani St. Blasien edhe një befasi e këndshme! Prof. Fadil Bytyçi & Prof. Vlora Grajçevci Prof. Fadil Bytyçi

Në kolegjin e St. Blasienit bëmë punë intensive dyjavore në perfeksionimin e mësimdhënies Me kolegen time Vlorën gjatë qëndrimit tonë në Kolegjin e St. Blasienit patëm rastin të së gjuhës latine me profesorin tonë dhe mikun e madh të Loyola–Gymnasium, P. Peter Leu- ndiejmë një befasi të këndshme. Profesori ynë i gjuhës latine P. Peter Leutenstorfer na bëri tenstorfer. Në tri herët e kaluara kishim bërë përpunimin e materialeve të gjuhës latine nga me dije se në këtë kolegj mësimet i vijon edhe një vajzë shqiptare nga Kosova. Nga ajo që Felix I, II, III, kurse kësaj radhe filluam "aventurën" e re profesionale me literaturë latine, duke kuptuam ne, në këtë Kolegj kishte diku rreth 32 nacionalitete, por që nuk kishim pasur rast përpunuar librat të Jul Cezarit "De bello Gallico" dhe atë të Senekës "Letrat e Luciut". Ishte një më parë të dëgjojmë se këtu vijon mësimet dikush nga komuniteti shqiptar. Kjo na gëzoi, mision i vështirë, por nën përkujdesjen e profesorit tonë, njohësin perfekt të gjuhës latine P. saqë me kolege Vlorën vendosëm ta takojmë gjithsesi. Normalisht këtu ndihmën e kërkuam Leutenstorfer, ne arritëm që me sukses të përfundojmë edhe këtë mision. nga P. Leutenstorfer. Ai me një delikatesë e mirësjellje na takoi me këtë vajzë.

Gjuhët më të mira…?! Të them të drejtën na mbushi me një lloj krenarie edhe për faktin se ky kolegj gëzon një Në punë e sipër kishim qaste relaksimi, si një intermexo, për të reflektuar rreth gjuhëve. reputacion të madh në Gjermani. Në një çast deri sa prisnim në korridorin e shkollës, nga Ndikimet e tyre te njëra–tjetra dhe rëndësia e gjuhës latine në kulturën dhe civilizimin euro- grumbulli i nxënësve u shkëput si një çapkëne, një vajzë me emrin Marigona. Elegante, pian. Ndikimi i saj në gjuhën shqipe dhe nevoja e përvetësimit të gjuhës latine për të pasur me pamje që tregon për një personalitet inteligjent dhe plot hare, me një buzëqeshje plot mundësi që të shijojmë vlerat në origjinal që na i lanë autorët e lashtë antikë. "Gjuhët janë dashamirësi dhe kulturë, na u afrua dhe në një përqafim të përzemërt duke na shprehur fqinje të mira me njëra–tjetrën, japin dhe marrin sa herë kanë nevojë" ishte një konstatim dashamirësinë e saj plot entuziazëm. "Jam e vetmja shqiptare nga Kosova në këtë kolegj me që e thashë në bisedë me P. Leutenstorfer dhe kolegen time Vlorën. Në një çast në sytë e prestigj", – pohoi Marigona me modesti, "ishte një gëzim i papërshkrueshëm në momentin, P. Leutenstorfer pashë një emocion që do shpërthente pas pak çastesh. Një lot i vogël P. kur unë u pranova këtu", – u shpreh ajo. Leutenstorfer, që shprehte dashurinë dhe dashamirësinë e tij për atë që e quajmë humane e përgjithshme. Për atë që e vlerësojmë si çështje e botës humane e shprehu më së miri P. Ajo është një nxënëse e shkëlqyer në këtë kolegj, ndërsa për punën e saj na folën mirë edhe Leutenstorfer, kur u shpreh se "më e bukura gjuhë prej mijëra gjuhëve të njerëzimit është mësimdhënësit e saj. Na fascinoi me arritjen e saj në integrimin e plotë në shoqërinë gjer- vetëm një … !" ne pritnim se mbase do e thotë për gjuhën e vet amtare, kuptohet gjermane, mane dhe me asgjë nuk dallohej nga shokët dhe shoqet e saj gjermane. "Jam pranuar mirë apo mbase për gjuhen e civilizimit, atë latine! Këtu u ndal pak, sepse emocionet ia "dhuruan" këtu dhe jam e lumtur", – vazhdoi ajo, deri sa bisedonim bashkë në korridorin e kolegjit. "Në një pauzë. "GJUHA E DASHURISË NJERZORE", – u shpreh ai nën lotin dhe buzëqeshjen plot Gjermani i kemi rrugët e hapura për prosperitet dhe shkollim, këtu çmohet puna, ndonëse dashuri. "I madh është ky njeri, dhe pse jo, do të duhej të jetë idol për ne", – ma ktheu Vlora, nuk është edhe lehtë në një konkurrencë të shëndoshë të ngjitesh në rrugëtimin profesio- gjë që e miratova plotësisht. nal", – vazhdoi Marigona, duke shprehur një gëzim të madh që na takoi neve. "Është hera e parë që takoj dikë në cilësinë e mësimdhënësve këtu dhe jam shumë e lumtur që ju njoha", Lodhja që ia vlente! – u shpreh ajo, duke shfaqur dëshirën e saj për ta vizituar Loyola–Gymnasium në Prizren. Ne Në orën 8 të mëngjesit në njërën nga sallat e Kolegjit të St. Blasienit e fillonim punën çdo u ndamë duke i uruar suksese të mëtutjeshme në shkollimin e saj. mëngjes. Në njërën anë Vlora, në tjetrën unë dhe në mes P. Leutenstorfer. Fragmentet nga libri i Cezarit mbi Luftën Gale na bënin kureshtarë për të dhënat e tij historike, por ato shpejt "zbeheshin" përballë vështirësive sintaksore të analizës së fjalive. Njohja e një gjuhe e në veçanti e latinishtes është një sfidë, por në brendësinë e saj kur punon me mësues të mirë, përballohet më lehtë. Ora e varur në murin e sallës shpesh na provokonte pas lodhjes që përjetonim nën "trysninë" e mësuesit tonë dhe ndodhte që të qeshnim ndonjëherë kur kokat rrëshqitnin drejt orës për të parë, nëse është koha e pauzës. Ne mësuam shumë nga aplikimi i metodologjisë së interpretimit të teksteve nga literatura latine për nxënësit tanë në Loyola–Gymnasium. Lodhja kishte vlerën e saj edhe për faktin se pos mësimit, ne asistonim edhe në orët e kolegëve tanë të gjuhës latine për të cilët kemi një falënderim të veçantë, për dashamirësinë që treguan ndaj nesh. Ne komunikonim me ta edhe për aspekte të ndryshme të organizimit të orës së gjuhës latine dhe kjo përvojë e marrë nga ta, do të na shërbejë shumë. Prandaj angazhimi ynë ia vlejti. Gjërat e mira nuk arrihen lehtë, prandaj ne e falënde- rojmë edhe drejtorin e shkollës sonë dhe falë interesimit të tij, ne qëndruam në këtë kolegj për të katërtën herë. E falënderojmë edhe për vizitën që na e bëri në Kolegjin e St. Blasienit së bashku me z. Schwarzbach. 48 Schule Shkolla

Vlerat njerëzore duhet të ngadhënjejnë mbi paragjykimet gjinore Ora Vezgishi – X a

Para se të flija, fillova ta pyesja veten për çdo gjë që më bren- Duke u munduar t'i qartësoj paksa mendimet, nga kjo mendje e obliguar në çdo sekondë, goste. Ndoshta mendova shumë, ndoshta pak. Mendova për të më erdhën disa sekuenca të një peshoreje, ashtu sikurse të isha vrarë në kokë e ta harroja gjitha të këqijat e botës. Kuptova që ka aq shumë padrejtësi, jetën time. Po, po, ishte një peshore me dy fëmijë në të! Në të majtë qëndronte një vajzë e saqë po u zhyte në to, nuk mund të shpëtosh më. Njerëzit të dobët nga shëndeti dhe në të djathtë një djalosh i shëndoshë si molla. Peshorja nuk anonte lëndojnë, të urrejnë e të mallkojnë, por kjo nuk mund të merret në favor të djaloshit, edhe pse ai peshonte më shumë. Në ato momente fillova ta kuptoja si një arsye që edhe ti t'i lëndosh ata. Çdo gjë që bëjmë, vlerë- thelbin. Nuk kishte të bëjë me plastikën e as me elektronikën, kishte të bëjë me diçka, që sohet nga dikush. Ndoshta atë natë më dukej se çdo përpjekje çdo person e ndjen thellë në zemër. Kishte të bëjë me gjininë. Pse? – Nuk e dija, por do ta për përmirësim, do të ndihmonte edhe në shndërrimin e këtyre zbuloja, pasiqë vullneti për këtë më shtohej çdo moment. Pas disa ditësh, gjeta një kohë të nuancave të zeza të kësaj bote në ato më të ndritshme e më me shkurtër të lirë vetëm për mua dhe mendimet e mia e u ula në një stol të oborrit të shkollës. ngjyrë. Aty pranë, në një mur, ku binte drita e hënës, qëndronte Fillova vetëm të kundroja. Gjithçka ishte më ndryshe nga ajo çfarë më dukej çdo ditë. Vajzat e varur një hartë, të cilën sapo fillova ta vështroja, më bëri për ecnin dorë për dore me njëra–tjetrën, poashtu edhe djemtë. Zogjtë cicëronin, por unë kurrse- vete. Diçka e dallonte. Pashë shumë ngjyra, por njëkohësisht si nuk mund t'i dalloja meshkujt nga femrat. Këtu po vija re një nevojë për shoqërinë, sikurse dëgjova edhe një zë nga prapa që më thoshte se kjo është një për ombrrellat në shi. Të gjithë e shikonin njëri–tjetrin njësoj, pa ndonjë lloj ndryshimi. Kjo errësirë, të cilës njerëzimi nuk do t'i ndahet edhe për një kohë të gjë më bëri të ndjehem mbretëreshë e mirësisë. Këtu filloi gjithçka. "Nuk duhet të lejoj të gjatë. Kjo gjë më trishtoi, më bëri të meditoj aty ku isha e ulur. ketë përbuzje!" – thashë me vete. Në këtë mënyre e gjeta një lloj mundësie për rimëkëmb- Për një moment dera e dhomës u hap e erdhi nëna brenda. Ajo më tha se ishte bërë vonë, je. Askush nuk duhej të trajtohej ndryshe. Armët për ta luftuar këtë ishin arritjet. Çdokush por për mua çdo gjë ishte absurde. Çfarë po bëja, vallë?! A po përpiqesha ta shpëtoj botën? duhej të mundohej për një të ardhme e kështu çdo gjë filloi të ndryshojë. A do të mundja? – Nuk e di, nuk kisha përgjigje për asgjë. Të gjithë filluan të trajtohen në mënyrën që e meritojnë, të gjithë filluan të pranojnë dashuri Me hapjen e derës, drita e hënës mbi hartë u zhduk, gjë që më ngjalli edhe më shumë dys- nga të tjerët, filluan të marrin merita, si meshkujt ashtu edhe femrat. Ata që e meritonin u hime. Ajo nuk kishte qenë dritë e hënës, por çfarë ishte vallë? Asgjë nuk përputhej. Tërë favorizuan, kurse të tjerët, nuk u ngritën në nivele të larta. natën u rrotullova. Mundohesha të flija, por më kot. Ky version më pëlqente më së shumti, e akoma më pëlqen! Ndonjëherë, afrohem në një Në mëngjes asgjë nuk kishte ndryshuar, të gjithë vazhdonin jetën e tyre normale, përderisa qoshe të lagjes dhe i vështroj të vegjëlit. Shikoj të ardhmen e një vendi, ata më meritorët. unë vendosa të hyj në një aventurë, për të shpëtuar çdo person që do të mundja. Isha e Ata nuk mbeten të çalë, edhe nëse lëndohen gjatë një vrapimi. U mësova që për çdo gjë që vogël, e dija këtë, por asgjë nuk më ndalte dot. Asgjë më nuk ishte njësoj, pikërisht ashtu ndodh, të pyes, të hulumtoj dhe ta kem të drejtën për këtë. Kjo ishte ajo që më veçonte nga sikurse shenjat e gishtërinjve të çdo personi. Një gjë e dija dhe ajo më qëndronte në një re të të tjerët dhe të tjerët nga unë. turbullt, aq të turbullt saqë disa lot më rrodhën nga vështirësia për të kuptuar. Ndoshta nuk ishte vetëm kjo arsyeja, ndoshta ndërrimi i ndonjë kapitulli të jetës, ndoshta i tërë romanit. Çdo gjë filloi atë natë, prej një njeriu të hutuar tej mase, deri tek një qenie njerëzore e kënaqur mjaft me vetveten për përfundimin e suksesshëm të një misioni. Nuk ishte gjinia Niveli i pakuptimësisë vazhdonte e rritej, por unë isha e sigurtë që doja të bëja diçka në ajo që na ndante, ishin ndjenjat ato që na dallonin. Unë nuk i lejova të vuajnë ata që jetojnë konturat e këtij universi, që ishte shndërruar në një plastikë elektronike, ku askujt nuk i rreth meje, nuk duhet t'i lejojë askush! bëhej vonë për të bëmat e të tjerëve, ndjenjat, lirinë e përkushtimin e tyre ndaj çdo gjëje që i rrethonte. Asnjë pakt nuk ishte më i paanashkalueshëm dhe çdo gjë më shtynte për të vazhduar e për të bërë diçka diku. Por nuk dija se si mund ta shpëtoj këtë jetë, unë, një vajzë e vogël në një nga miliona dhomat me nga një dritë nate të kaltër, e vogël, por e mjaftueshme për të ndikuar diku.

Bilancet e fjalëve nuk ishin aspak në drejtpeshim me të drejtat, interesat dhe minierat. Pse minierat? – Nuk e di, ato netët e fundit në dhomën time vetëm me një dritë të vogël, pa gjumë e me dritare të hapur, nga e cila hynte një puhizë e lehtë, më dukeshin si miniera. Miniera plot e përplot me flori, të cilin duhej punë për ta gjetur.

Schule Shkolla

Vizita në stacionin e Vizita në stacionin e Vizita e nxënësve në KEK filtrimit të ujit në Radoniq filtrimit të ujit në Radoniq Prof. Haxhere Faiku Arbnora Duhanaj – XI c Fiona Pirana – XI c

Është kënaqësi Të mësohet duke praktikuar është mënyra KEK – Korporatën Energjetike të Kosovës të vizitosh ven– më e mirë dhe e lehtë e të mësuarit për një de që i përkasin nxënës. Në Loyola–Gymnasium, ne e kemi Pë të bërë një lidhje mes teorisë dhe mësi- shtetit tonë, këtë mundësi të mrekullueshme. Përveq mit praktik për djegien e qymyrit dhe pro- vendit ku ne se ne mësojmë në klasat, laboratorët edhe dukteve që lirohen gjatë djegies së tij, prof. marrim hapat kabinetet tona, shpesh herë ne vizitojmë e kimisë, Haxhere Faiku mori një iniciativë e parë, shtetit, vende të caktuara jasht shkollës të cilat në që këtë shpjegim ta bënte në një formë i cili pret nga formë të një eskurzioni edukativ na mëson- tjetër. Pë të parë nga afër vendodhjen e ne që ta ngri- jnë shumë gjëra të ndryshme. Në javën e kësaj lënde djegëse dhe procesin e përftimit sim në këmbë dytë të muajit Janar ne ishim në stacionin e të rrymës elektrike, nxënësit e klasave të e të jetë një filtrimit të ujit në Radoniq. Meqë në shkollë nënta (IX a dhe b) ishin në një vizitë, ditën e lule e bukur nga lënda e kimisë po mësonim për ujin si shtunë në Mihjen sipërfaqsore të Bellaqev- në kopshtin e komponim kimik dhe për përdorimin e tij, cit si dhe në dy termocentralet (KOSOVA–B Evropës. kjo vizitë na hyri shumë në punë. dhe KOSOVA–A) bashkë me mësimdhënësit e tyre Haxhere Faiku, Mirlinda Kolmekshaj Kështu, atë që mësojmë në shkollë, ta zba- Gjithashtu ne pamë edhe liqenin e Radoni- dhe Maksut Pirku. tojmë në jetë. Mësimdhënësit tanë mundo- qit i cili ishte shumë i bukur se që e kishim hen, që me çdo kusht të na e demostrojnë paramenduar. Profesori ynë i gjeografisë sa më mirë ciklin e zhvillimit të jetës e të na shpjegoi gjithçka në lidhje me të, ndër- natyrës, duke marrë shembuj të shumtë kohë që ne po i afroheshim stacionit. Me nga përditshmëria që ne t'i kuptojmë lëndët të arritur në stacion neve na pritën me një ekzakte të cilat ata i ligjërojnë. Gjëja më e mikëpritje të mrekullueshme duke na tre- rëndësishme pa të cilën nuk mund të jeto- guar gjithçka që ne donim të dinim. Ne i jmë është uji. Ne si nxënës për ujin kemi vizituam sallat e mëdha me pajisje të caktu- mësuar shumë gjëra si nga prindërit, ashtu ara teknologjike ku secila aparaturë luante edhe nga librat. një rol të caktuar dhe të rëndësishëm për pastrimin e ujit. Më pas vizituam edhe labo- Kësaj radhe, pasi mësuam për ujin në ratorët e biologjisë e kimisë. lëndën e kimisë, së bashku me profesorët vendosëm që ta vizitojmë Stacionin e Filtri- Aty me shumë qartësi kuptuam se labora- mit në Radoniq. Çdo gjë ishte e bukur dhe tori i biologjisë ishte vula përfundimtare kaluam për mrekulli. Ishte vizitë nga e cila që vërtetonte se uji ishte i pastër dhe se ai morëm mësim dhe ishte një lloj ore mësi- mund të lëshohej për qarkullim. Ky stacion more ndryshe nga orët e tjera. Ishte një i filtrimit të ujit ka dekada të tëra që funk- vizitë për të cilën ia ka vlejtur të shpenzo- sionon dhe me një punë e zell të madh ka het koha. Një vizitë mjaft e rëndësishme, të arritur ti furnizojë me ujë të pijshëm qytete cilën do ta mbajmë mend gjithmonë, sepse e krahina të tëra. Ne shpresojmë që ky sta- edhe kjo vizitë hyn në radhën e kujtimeve cion të punojë edhe për shumë vite e deka- më të bukura dhe të veçanta, që unë e kam da siguruar neve ujin aq të pastër të pijes si si nxënëse në Loyola–Gymnasium. dhe duke na siguruar një jetesë më të mirë e më të shëndetshme.

52 Schule Shkolla

Një pritje e bukur në kampin fushor të KFOR–it në Prizren VJETARI Ora Vezgishi – X a Prof. Ramadan H. Ramadani

Me përqindje të lartë të arritshmërisë në testin e semimaturës, klasa X a, me datë 22 tetor Kaluan vite. U botuan shumë libra "Vjetari". Gjithnjë duke na 2013 u shpërblye me një vizitë në bazën ushtarake të KFOR–it gjerman në Prizren. dhuruar shumë shkrime e lajme të bollshme e të qëlluara. Edhe pse "Vjetari" na solli aq shumë të dhëna, nuk u shkrua për të. Nxënësit kaluan disa orë duke shëtitur nëpër kampin ushtarak e duke u njohur me përvoja Është e udhës t'i themi dy–tri fjalë për vlerën e madhe e të çmuar të reja. Duke treguar çdo gjë që bëhet në një ditë të zakonshme në këtë kamp, interesimi që ka ky libër. dhe kureshtja sa vinin e rriteshin. Gjatë shëtitjes nxënësit panë se si stërviten ushtarët në qendra zjarrfikëse, u njohën me metodat e riciklimit dhe armatimin e automjeteve zyrtare "Vjetari" është me vlerë të madhe për nxënësit, arsimtarët e të KFOR–it. publikun. Punim i qëlluar. E shpupurish aktivitetin e nxënësve dhe të tjerëve në shkollë. Edhe ai nxënës që është i fjetur, të Pas disa orësh udhëtim në këmbë përgjatë një pjese të madhe të kampit, nxënësit u ulën mos them përtac, me të lexuar "Vjetarin" do të kaplohet nga një për të pushuar. Gjatë kësaj kohe, ata biseduan me disa nga ushtarët me grada të larta. Gjatë vullnet e ndjenjë e pashoqe dhe do t'i bashkëngjitet vargut të debatit lidhur me tema të ndryshme, nxënësit dhe ushtarët ndërruan shumë informata për nxënësve të tjerë që ecin, hapërojnë drejt njohurive të reja dhe njëri–tjetrin dhe Prizrenin. Ata u pyetën nga disa nxënës, se si ndihen larg familjeve. një ardhmërie të sigurtë. Përgjigjja e vetme që morën ishte ajo me të cilën e tregonin dashurinë dhe vullnetin e madh që kanë për punën e tyre dhe për mbrojtjen e të tjerëve. Të përmenden të gjithë nxënësit, i gjithë stafi i mësimdhënësve, stafi administrativ, donatorët dhe mikëpritësit nga Gjermania, bashkëpunëtorët, domethënë Pas kësaj bisede, nxënësit vazhduan rrugëtimin duke parë ndërtesat ku ata banojnë, zyret jetësim, vazhdimësi e sigurtë e thithjes së njohurive të reja. Ecje me kohën. Ecje me bashkë- ku punojnë, vendet dhe mënyrat se si i marrin informatat, palestrën e ushtrimeve si dhe kuz- kohanikët e vendeve të tjera të Evropës dhe botës. hinën ku ushqehen, ushqimet e së cilës arritën edhe t'i shijonin. Me këtë drekë u përmbyll kjo shëtitje. Më pas nxënësit u kthyen në shtëpi të motivuar më shumë për të arritur suksese Sa pasuri e madhe. Çfarë ura lidhëse të rinisë. E krejt kjo falë gjimnazit të themeltë, Loyo- akoma më të larta. la–Gymnasium. Gjimnazit i cili vazhdon edhe më tej t'i lëshojë rrënjët e të zgjerohet në të gjitha sferat në Prizrenin e lashtë dhe të bukur. Ka me se të mburret Prizreni. T'ua trasosh një rrugë të mbarë të rinjve – shtyllës së kombit do të thotë shumë, pasuri shumë e madhe.

Dhashtë Zoti që të vazhdojë jeta, bashkë me jetën le të vazhdojë paluhatshëm marrja e njohurive të reja në gjimnazin e bukur "Loyola–Gymnasium". Le të pasurohet historiku i Prizrenit me emra të ndritshëm. Fëmijët kurrë nuk janë shumë. Ata janë vazhdimësi e botës. Janë porosi të cilët i fali Zoti. Prandaj, detyrimet tona ndaj tyre duhet t'i përmbushim deri në fund, me përgjegjësi dhe përpikëri.

"Vjetari" – gëzim i nxënësve. Frytet e punës së tyre i përcjellin në shtëpitë e tyre. "Vjetari" , është libri që e shënon e çmon mundin e tyre në shkollë. Përpjekjet e tyre për të arritur sa më shumë. "Vjetari" e tregon të vërtetën për të arriturat e shkëlqyera. Nuk është libër që bën publicitet, por, tregon realitetin e punës në shkollën tashmë të njohur në shtetin e Kosovës. Shkollë së cilës ia kanë lakmi.

Loyola–Gymnasium, me këmbimet e nxënësve është bërë i njohur edhe në Evropë. "Vjetari" rritet duke dhuruar punimet e merituara dhe të dhënat e nxënësve, rezultatet e të cilëve nuk do të mungojnë dhe tashmë njihen në Evropë e më gjerë.

53 Schule Shkolla

KAS Seminar Interreligiöser Dialog – 16. und 17. November 2012 Faiku Bleron – XII c

Fondacioni Konrad–Adenauer–Stiftung (KAS) është një fondacion Seminari ishte i organizuar edhe nga Stevica ku parimet kryesore, të cilat e udhëheqin janë liria, drejtësia dhe Levajkovski nga Asociacioni i të rinjve creAC- solidariteti. Ky fondacion ka hapur zyrën e tij në Prishtinë në Tive si dhe nga Robert Janev nga Fondacioni vitin 2007 dhe prej atëherë ka organizuar seminare, trajnime Konrad–Adenauer–Stiftung. Gjatë kësaj kohe dhe konferenca të ndryshme, disa prej të cilëve u mbajtën edhe u organizuan debate lidhur me marrëdhëniet në Loyola–Gymnasium. Qëllimi i këtij fondacioni është afrimi i në mes të komuniteteve fetare dhe shtetit. njerëzve, pranimi i përgjegjësive të tyre në shoqëri, zhvillimi i Për ta njohur njëri–tjetrin u organizua Bingo rrjeteve aktive në sferat e politikës dhe ekonomisë. Njerëzore (loja për ta thyer akullin). Ku njëri nga fituesit doli Fatijon Ademaj, nxënës i Këshillat që ata i ofrojnë, të bazuara në njohuritë dhe shkathtë- klasës XII c, i cili ka privilegjin të jetë i pranis- sitë e tyre politike, ndihmojnë në formimin e globalizmit dhe hëm edhe në seminarin e ardhshëm të orga- procesit të integrimit tonë në BE sipas linjave të barabarta sho- nizuar nga ky fondacion. Një nga prioritetet qërore. Ky fondacion i jep mbështetje të madhe dialogut ndëret- e këtij fondacioni është edhe mbështetja e nik dhe ndërfetar, e cila ishte temë bosht e seminarit që u mbajt mediave të lira dhe të pavarura si parakus- në gjimnazin tonë. Ndër çështjet kryesore që u përmendën ishin: ht themelor në krijimin e mendimit të lirë të njerëzit nga racat dhe fetë e ndryshme duhet të jetojnë në paqe, të krijohet vetëdije brenda qytetarëve. popullatës për llojllojshmërinë fetare dhe etnike, dhe të krijohet tolerancë, si dhe të ndih- mohet në procesin e demokratizimit të shtetit me anë të promovimit të lirisë së shprehjes, Për temën "Ndërtimi i mirëkuptimit nëpërmjet mjeteve mediatike" foli Jeta Abazi nga Instituti dialogut ndëretnik, ndërfetar dhe pluralizmit. Nacional Demokratik (NDI), si dhe Jasmina Mironski nga Instituti i Maqedonisë për Media. Gjatë këtij seminari ishte përgatitur edhe vizita studimore si dhe ligjërata nga përfaqësuesit Ky është një prej qëllimeve themelore të këtij fondacioni. Në këtë seminar kishte pjesmarrës e komuniteteve të ndryshme fetare. Viztën e udhëhoqi Johannes Gold (kandidat për PhD në nga e gjithë Kosova, si të rinj nga organizata të ndryshme joqeveritare, kurse nga gjimnazi Universitetin e Jenës). Vizta studimore filloi në Xhaminë e Bajraklisë nën udhëheqjen e Imamit jonë pjesëmarrës ishim ne, nxënësit e klasës XII c. Ceremonia e hapjes u bë nga Anja Czym- Reshat Mexhidi (përfaqësues i Këshillit të Bashkësisë Islame në Prizren). Vizita vazhdoi në meck përfaqësuese e fondacionit si dhe drejtori i gjimnazit tonë, Walter Happel. Fjalime të Kishën ortodokse St. George, ku ligjëroi Slobodan Çoriç, si dhe së fundi në Katedralen e Zojës veçanta u mbajtën edhe nga përfaqësuesit e bashkësive fetare: Fahrush Rexhepi nga Bash- Ndihmëtare ku ligjëratën e kishte përgatitur Don Shan Zefi. Pas vizitës studimore në sallën e kësia Islame, Ilarion Lupuloviç nga Kisha Ortodokse Sërbe, Don Shan Zefi nga Kisha Katolike seminarit vazhdoi diskutimi për çështje fetare me përfaqësues akademikë, ku vlen të përmen- si dhe në mesin e tyre ishte edhe filozofi Hasan Hoti duke përfaqësuar Qendrën Kulturore det Driton Morina nga Fakulteti i Studimeve Islame, ligjërata e të cilit ishte më e veçanta gjatë të Prizrenit. tërë këtij seminari. Krejt në fund për të gjithë pjesëmarësit u ndanë cerftifikata.

54 Schule Shkolla

Sport 2012/13 Prof. Mentor Ukimeri

Ashtu si vitet e kaluara, edhe vitin shkollor 2012/13, e filluam sipas planprogramit të MASHT–it, ku në fillim parashihen matjet antropometrike dhe aftësitë psikomotorike tek të gjithë nxënësit e shkollës sonë. Gjatë matjeve bëmë krahasimin apo zhvillimin trupor tek nxënësit, ku të gjithë ishin kureshtarë për përmasat e tyre gjatë zhvillimit atropometrik në çdo vit.

Në shkollën tonë, interesim të madh ka edhe loja e hokejit të cilin shumë nxënës dita–ditës po e mësojnë dhe interesimi po rritet më shumë. Në prag të festës së 28 Nëntorit, Ditës së Fla- murit, në shkollë organizuam turne në futboll të vogël, në të cilin, më të mirët ishin nxënësit e klasës XII a. Gjithashtu për festën e 28 Nëntorit, shkollën tonë e vizituan edhe disa shkolla tjera si shkolla fillore nga Tërpeza komuna e Vitisë.

Me këta nxënës zhvilluam një ndeshje miqësore në futboll të vogël, njëherit shkëmbyem përvojat ndërmjet vete, ku interesimi ishte shumë i madh. Kjo traditë do të vazhdojë edhe në të ardhmen. Në shenjë miqësie, pas përfundimit të lojës në emër të kryesisë së Loyola– Gymnasium, shkollës nga Vitia iu dhuruan edhe disa ndërresa sportive!

Shkollën tonë e vizituan edhe nxënësit nga shkolla fillore "Abdyl Frashëri" nga Prizreni, poashtu edhe me ta zhvilluam një lojë miqësore në futboll, ku ky bashkëpunim sot e kësaj dite po vazhdon dhe nxënësit dita–ditës krijojnë miqësi të reja, kjo lidhje forcohet dhe rritet çdo ditë. Shkollën tonë e vizituan edhe disa mësimdhënës nga Dragashi, Gjinovci dhe Malë- sia e Re. Zhvilluam një turne në volejboll ndërmjet vete dhe poashtu në emër të kryesisë së shkollës sonë "Loyola–Gymnasium" ia dhuruam nga një palë ndërresa secilit ekip.

Për festat e fundvitit, në shkollë organizuam edhe një turne në volejboll, ku më të mirët ishin nxënësit e klasës X d, të cilët i mposhtën të gjithë të pranishmit që morën pjesë në këtë turne. Njëkohësisht u zhvillua edhe një turne në futboll për femra, ku si më të mirët u dalluan nxënësit e klasës IX c të cilët u renditën në vendin e parë.

Më 16 prill, në shkollën tonë organizuam edhe gara në atletikë dhe gjimnastikë, ku gjatë ushtrimëve interesimi ishte mjaft i madh edhe nga komunitetet tjera të cilët kishin ardhur për të na përcjellur në aktivitetet tona. Shkollën tonë e vizitoi edhe një shkollë nga Rahoveci. Me ta zhvilluam edhe gara në volejboll për femra dhe meshkuj, me ç'rast u shkëmbyem ide të ndryshme për një bashkëpunim në të ardhmen. Edhe në sezonin veror, në muajin qershor, shkolla jonë me konviktorët organizoi shkuarjen në pishina në fshatin Mushtisht. Aty organizuam edhe gara ndërmjet vete, ku më të mirët ishin:

Vendi i parë–Bleon Kelmendi XI e, vendi i dytë–Drakon Ispahiu XII c, vendi i tretë–Drin Berisha XI c. 55 Schule Shkolla

Shëtitja e nxënësve të gjimnazit "Loyola–Gymnasium" Ora Vezgishi – X a

Të përmbajtur edhe jashtë ambienteve të shkollës, nxënësit jonin muzikë, luanin sporte të ndryshme ose bashkëbisedonin lidhur me temat e tyre të e klasave të dhjeta, pas një viti të mundimshëm, i cili akoma preferuara. Në ndërkohë profesorët, kishin gjithmonë një sy e një vesh tek nxënësit, të cilët nuk kishte përfunduar, më 27 prill 2013, morën rrugën për në i mbajnë si fëmijët e tyre, duke u kujdesur në çdo moment për ta. Të ndjerë të rraskapitur Shqipëri, për qëndrim dyditor në Durrës. Gjatë qëndrimit atje, nga gjithë rrugëtimi i ditës, në mbrëmje të gjithë pushuan të heshtur, deri në mëngjesin e ata u shoqëruan edhe nga profesorët kujdestarë, jashtëzakonis- ditës së nesërme, 28 prillit. ht të përgjegjshëm ndaj detyrës së vështirë të tyre, të cilët gjatë kësaj kohe ishin jashtë mase vigjilentë. Edhe pse e dinin se kjo ishte dita kur do të ktheheshin përsëri në shtëpitë e tyre, diçka u thoshte se duhej të ndjeheshin paksa jo të lumtur që po e braktisin atë vend. Pa marrë Të vendosur në një hotel të përzgjedhur nga vetë kompania e parasysh këto ndenja, ata iu bënë ballë emocioneve, e shfrytëzuan paraditen e mbetur, që të udhëtimit, në bashkëpunim me profesorët, nxënësit ishin tej kënaqeshin gjatë kësaj kohe të shkurtër që kishte mbetur. mase të lumtur, që më në fund erdhi koha për pak pushim nga mësimet e shumta. Edhe pse ishin larg familjes, ata po kalonin Kur erdhi koha për t'u kthyer, të gjithë të përgatitur për rrugën që do të bënin, kontrolluan për mrekulli, nën përkujdesjen e mësuesve të tyre. Po t'i pyesnim së bashku të gjitha dhomat ku kanë qënduar gjatë kësaj kohe, në mos kishin harruar ndonjë të gjithë me radhë, vështirë se do të thonin se nuk po kënaqes- gjë e pas kontrollit të përgjithshëm u vendosën nëpër autobusë. Të pyetur se si u ndjenë kur hin. Në pamundësi t'i pyesnim të gjithë, ne morëm mendimet e po largoheshin, nxënësit treguan se ishin ambientuar aq shpejt me kushtet e hotelit dhe me vetëm disa prej tyre. mënyrën e të jetuarit me shoqet dhe shokët. Të gjithë ndiheshin në të njëjtën mënyrë, por vetëm fakti se përjetuan edhe një gjë të bukur bashkë, i bënte të ndiheshin njëkohësisht të Nxënëset e klasës X a u shprehën se janë tejet të kënaqura me kushtet në të cilat po banonin lumtur dhe të mërzitur. gjatë këtij pushimi të shkurtër dyditor. Ato thanë se po kalonin çaste të bukura në prani të shoqërisë së tyre dhe se do të mbanin në mend për një periudhë shumë të gjatë kohore. Duke iu afruar fundit e duke i pyetur për mësuesit që i kishin shoqëruar në këtë rrugëtim, nuk ishin të paktë ata që vlerësonin punën e tyre se sa të vështirë e kanë pasur detyrën, që Pronari i hotelit ku po qëndronin, u shpreh jasht mase i kënaqur me sjelljet e vizitorëve të t'i menaxhojnë diku rreth 150 nxënës në një vend të huaj. Të gjithë ishin falënderues ndaj vegjël dhe ndihej krenar për të ardhmen e Kosovës dhe Shqiperisë, që do të ishte në duart tyre, meqë ua mundësuan këtë udhëtim të mrekullueshëm. e këtyre fëmijëve. Të disiplinuar, këta nxënës, ndiqnin këshillat dhe orarin e shetitjeve sipas profesorëve, me të cilët kohë pas kohe edhe luanin lojëra të ndryshme. Natën e 27 prillit, Kur arritën në stacionin e fundit, në vendin e tyre, të gjithë të lodhur paksa nga rruga, dilnin hoteli ku po qëndronin të pesë klasat e dhjeta të këtij gjimnazi, organizoi një mbrëmje argë- të buzëqeshur për t'u takuar me të afermit e tyre, duke dëshiruar që këto gjëra të bukura të tuese me muzikë në kopësht, ku nxënësit u dëfryen deri në kohën e gjumit. përsëriteshin edhe shumë herë të tjera, përderisa janë pjesë e një shkolle kaq madhështore. Të nesërmen, gjatë ditës, disa kënaqeshin në ujin e ngrohtë të plazhit e disa të tjerë dëg-

56 Schule Shkolla

Ditët e para në "Loyola–Gymnasium" Ftesa Hazrolli – X d

Sapo mbarova klasën e nëntë, tek unë filluan të lindin dës- hira të ndryshme, se ku të vazhdoja shkollimin e mesëm. Dëshira ime e madhe është për të mësuar gjuhë të huaja, prandaj vendosa ta zgjedh këtë shkollë.

Ishte pak vështirë si çdo fillim të largo- hesha nga familja dhe të ambientohem në një jetë krejtësisht të ndryshme nga ajo që kisha me parë. Me ndihmën e prindërve dhe edukatorëve gjërat rrodhën aq mirë, sa unë nuk e prisja. Në këtë shkollë fillova të mësoj gjëra që nuk i kam ditur më parë dhe fillova të ndiej një ngrohtësi që më ofruan shoqëria, edukatorët, po ashtu edhe mësimdhënësit.

Ditët kalonin dhe unë çdo ditë ndihesha më e lehtësuar, edhe pse larg familjes, dashuria për shkollën me jepte forcë dhe kurajo të vazhdoja më tutje. "Loyola" nuk ngjante me shkollat e tjera, prandaj e zgjodha këtë shkollë, duke menduar se prej saj mund të dal sa me e përgatitur dhe të fitoj aftësinë për shkollim të lartë sa më cilësor. E tani që gati përfundova vitin e parë, shkolla ime më është bërë si një pjesë e pashmangshme e jetës sime.

57 TitelLehrer und Erzieher TitelPedagogët dhe edukatorët tanë

UntertitelPartner der Eltern, Freunde der Schüler UntertitelPartnerë të prindërve, miq të nxënësve

Alle unsere Lehrer wurden in persönlichen Vorstellungsgesprächen ausgewählt. Wesentliche Të gjithë pedagogët tanë, janë zgjedhur në bisedimet prezantuese personale. Kritere qenë- Kriterien für die Auswahl waren, neben einem guten Hochschulabschluss, ihre menschliche, sore për zgjedhjen e tyre, kanë qenë: përveç një suksesi të mirë gjatë shkollimit të lartë edhe pädagogische und didaktische Qualifikation. Alle Lehrer sprechen mindestens eine Fremd- virtytet e tyre njerëzore, dijet pedagogjike dhe didaktike. sprache. Të gjithë pedagogët tanë, flasin së paku një gjuhë të huaj. Kualifikimet e përhershme të Die ständige Fortbildung unserer Lehrer ist uns ein zentrales Anliegen. Mehrmals im Jahr pedagogëve tanë, janë qëllimet tona qenësore. Ne, gjatë vitit shumë herë organizojmë semi- veranstalten wir allgemeine Seminare zur Pädagogik und Didaktik, aber auch fachbezogene nare të përgjithshme nga pedagogjia, didaktika, por rregullisht realizojmë kualifikime edhe Fortbildungen werden regelmäßig durchgeführt. Begleitet werden diese Maßnahmen durch në lëndët profesionale. Këto masa, përcillen me hospitime të pedagogëve, të cilët ne, për Hospitationen der Lehrer, die wir dazu ins europäische Ausland schicken. Unser Kollegium këtë gjë, i dërgojmë në Gjermani, Austri dhe në vende tjera evropiane. Kolegialiteti ynë është steht als Team für die Umsetzung des kosovarischen Lehrplans und unserer pädagogischen formuar për të vënë në jetë planin mësimor të Kosovës dhe parimet tona edukative.

Grundsätze, der ignatianischen Erziehung. Edukatorët tanë, përkujdesen për fëmijët jashtë kohës së mësimit dhe gjatë fundjavës shkol- Unsere Erzieher betreuen die Kinder außerhalb der Unterrichtszeit, auch an den Schulwo- lore. Përveç aktiviteteve zbavitëse, muzikore dhe sportive, këtu përfshihet edhe përkrahja chenenden. Neben spielerischen, musischen und sportlichen Aktivitäten gehört dazu auch gjatë "studimit" ditor. Bashkërendimi i ngushtë me pedagogët, edukatorët dhe prindërit, si die Unterstützung beim täglichen Studium. Eine enge Abstimmung mit den Lehrern, Erzie- dhe bisedat e përhershme me ta janë çështje që kuptohen vetvetiu. hern und den Eltern, sowie ständige Gespräche mit ihnen sind selbstverständlich.

Besmire Azemi Xhafer Beqiraj Skender Berisha Halit Buzhala kollor 2012/13 Deutsch Albanisch Albanisch Mathematik m Schuljahresende 2012/13 Gjuhë gjermane Gjuhë shqipe Gjuhë shqipe Matematikë ausgeschieden zu shkuan në vitin sh

** Migjen Baftijaj Bexhet Berisha ** Sijeta Braha Fadil Bytyçi Geschichte Biologie Englisch Latein Histori Biologji Gjuhë angleze Gjuhë latine ljahr 2013/14

Enes Baxhak Fuat Berisha Shpejtim Buqaj Kunsterziehung Mathematik Erzieher Agnesa Çipa–Laçi * Artet figurative Matematikë Edukator Mësim klasor neu ab dem Schu të rinjë në vitin shkollor 2013/14

58 TitelLehrer und Erzieher TitelPedagogët dhe edukatorët tanë

UntertitelPartner der Eltern, Freunde der Schüler UntertitelPartnerë të prindërve, miq të nxënësve

Gresa Çoçaj Vlora Grajçevci Neki Jahaj Dijamante Kastrati Biologie Deutsch Deutsch Physik Biologji Gjuhë gjermane Gjuhë gjermane Fizikë

Marta Curi ** Drita Kabashi Sr. Klara Isme Hoxha Sr. Shpresa Fatmir Kastrati Erzieherin Deutsch Albanisch Albanisch Edukatore Gjuhë gjermane Gjuhë shqipe Gjuhë shqipe

Mirlinda Kolmekshaj Haxhere Faiku Luljeta Hoxha Faton Kabashi Selimaj Chemie Englisch Mathematik Mathematik Kimi Gjuhë angleze Matematikë Matematikë

Alban Gashi Nexhat Hoxhaj Bal Kajzogaj Parim Kosova Deutsch Informatik Biologie Geschichte Gjuhë gjermane Informatikë Biologji Histori

Lajde Karrica * Veli Gashi Naser Ilazi * Sr. Hilda Liridona Krasniqi Mathematik Albanisch Erzieherin Sport Matematikë Gjuhë shqipe Edukatore Sport

59 TitelLehrer und Erzieher TitelPedagogët dhe edukatorët tanë

UntertitelPartner der Eltern, Freunde der Schüler UntertitelPartnerë të prindërve, miq të nxënësve

Karina Rieckhoff * Shukrije Krasniqi * Maksut Pirku Deutsch als Fremd– Sejdi Susuri Grundschule Erdkunde sprache Physik Mësim klasor Gjeografi Gjuhë gjermane Fizikë

Angjelina Prenklushaj Sokol Kyçyku ** Sr. Angjelina Myrvete Sopaj Frrok Thaqi Psychologie Erzieherin Englisch Erzieher Psikologji Edukatore Gjuhë angleze Edukator

Filamena Laçi Pranvera Pupa Ana Spaqi Lulzim Tytynxhiu kollor 2012/13 Erzieherin Englisch Musik Chemie m Schuljahresende 2012/13 Edukatore Gjuhë angleze Muzikë Kimi ausgeschieden zu Richard Purschwitz shkuan në vitin sh

Fachschaftsberater ** Zef Lleshdedaj ** Deutsch als Fremd– Ludevik Spaqi Mentor Ukimeri Latein sprache Erzieher Sport Gjuhë latine Gjuhë gjermane Edukator Sport ljahr 2013/14

Albina Mihilli Ramadan Ramadani Enver Sulaj Erzieherin Latein Albanisch Edukatore Gjuhë latine Gjuhë shqipe neu ab dem Schu të rinjë në vitin shkollor 2013/14

60 TitelVerwaltung TitelAdministrata

UntertitelOrganisation & Rückhalt UntertitelOrganizimi & Mbështetja Entspanntes Arbeiten und verlässliche Abläufe Puna e shtendosur, kërkon rrjedhë të besueshme

Um verlässliche Abäufe zu gewährleisten, Për të siguruar këtë, administrata jonë arbeitet unsere Verwaltung als Dienstleister punon si shërbim për të gjithë bashkë- für alle Mitarbeiter in Internat und Schule, punëtorët në konvikt dhe shkollë, për të für alle Schüler und deren Eltern. Hier erhal- gjithë nxënësit dhe prindërit e tyre. Këtu, ten Sie weiterhelfende Auskünfte und Infor- mund t‘i gjeni informatat dhe njoftimet që Pal Bala Albina Bisaku mationen über Alltägliches. mund t‘u ndihmojnë gjatë përditshmërisë. Rechtsberater Köchin Çështjet juridike Kuzhiniere Als Sammelpunkt aller wichtigen Infor- Administrata si pikë grumbullimi e të gjitha mationen und als Dokumentationszen- informatave të rëndësishme dhe si qendër trum steht sie an den Schulvormittagen e dokumentacionit, është në dispozicion für persönliche Anfragen oder per Tele- të përditshëm, për të dhënë informata, për fon und, darüber hinaus, per E–Mail zur të sqaruar ose për të pranuar pyetje, çdo Verfügung: paradite përmes telefonit, me E–mail, ose me ardhjen tuaj në zyrat e administratës: Ana Berisha Anton Lleshi Sekretariat Tagwächter Telefon: +377 (0)44 434 087 Telefoni: +377 (0)44 434 087 Sekretariati Rojë dite E–Mail: alg–info@alg–prizren.com E–Maili: alg–info@alg–prizren.com

www.alg–prizren.com www.alg–prizren.com

Hamide Elshani Filip Marki Sekretariat/Buchhaltung Koch Sekretariati/Kontabilitet Kuzhinier

Zef Oroshi Küchenhilfe Ndihmës kuzhinieri

Murat Xhoxhaj Nachtwächter Rojë Nate

61 TitelLehrer und Erzieher TitelPedagogët dhe edukatorët tanë

UntertitelPartner der Eltern, Freunde der Schüler UntertitelPartnerë të prindërve, miq të nxënësve

62 TitelLehrer und Erzieher TitelLeitung Udhëheqja

UntertitelPartner der Eltern, Freunde der Schüler UntertitelIdeengeber & Gestalter Ideatorët & Konstruktorët Unser Leitungsteam Ekipi ynë udhëheqës

Wir sind uns bewusst, dass keine Instituti- Ne jemi të vetëdijshëm se asnjë institucion on ohne klare Strukturen sinnvoll arbeiten nuk mund të punojë në mënyrë kuptimplote kann. Unser Leitungsteam versteht sich pa struktura të qarta. Ekipi ynë udhëheqës daher als verantwortlicher Ideengeber und është pra si ideatori përgjegjës dhe dhënës Gestalter auf dem Weg zum gemeinsamen i formës në rrugën për në cakun tonë të Ziel. përbashkët.

Obwohl jeder für unterschiedliche Bereiche Edhe pse secili ka marr përsipër përgjegjë- Verantwortung übernommen hat, bleibt es sinë për fusha të ndryshme, mbetet detyrë unser aller Aufgabe, das jeweils Erreichte jona e të gjithëve, ta shikojmë çdo të arritur gemeinsam anzuschauen und zu bedenken, bashkërisht dhe të mendojmë për gjetjen e um Anregungen und Erfolg versprechende frymëzimeve për hapat që premtojnë sukse- Schritte in die Zukunft zu entdecken. Leh- se në të ardhmen. Mësimdhënës dhe edu- rer, Erzieher, Eltern, Schüler, Mitarbeiter in katorë, prindër, nxënës, bashkëpunëtorë der Verwaltung sowie Freunde und Förderer në administratë si dhe miq dhe përkrahës sind in diesem Prozess der Suche unsere në këtë proces të kërkimit të më së mirës Partner. janë partnerët tanë.

Arijanit Çollaku Walter Happel SJ Internatsleitung Direktor Udhëheqës i konviktit Drejtor

Mark Gojani Jürgen Schwarzbach Stv. Schulleiter Finanzen Zëv.drejtor i shkollës Financat 63 Schule Shkolla

Die Kleinen mit den gelben Krawatten Vogëlushët me kravatat e verdha Anita Bala, Fjolla Hoxha, Hysen Hoti und Gent Polloshka Anita Bala, Fjolla Hoxha, Hysen Hoti dhe Gent Polloshka XII a und XII b XII a dhe XII b

Die große Nachfrage der vielen Eltern, Kërkesat e mëdha të prindërve të cilët ishin të kënaqur me rezultatet e arritura nga nxënësit die mit den Leistungen der Gymnasi- e Loyola–Gymnasium, e nxitën drejtorin Pater Happel që të mendojë për të hapur Shkollën asten des Loyola–Gymnasiums zufrie- Fillore "Loyola". den waren, brachten den Direktor Pater Happel dazu, darüber nachzu- Nga kjo ai nxorri si përfundim që nuk ishte e vështirë ta bënte një gjë të tillë. Ndërtesa ishte denken, ob er eine Loyola–Grundschu- e gatshme vetëm i duhej një rinovim i vogël. Mungonte vetëm një staf adekuat për këtë punë. le gründen solle. Pasi u organizuan të gjitha këto, shumë prindër të interesuar u sulën drejt administratës së shkollës. Juliani i vogël ia doli të bëhet nxënës i kësaj shkolle, edhe pse kishte pak vende të Bald stellte es sich heraus, dass es lira. Prindërit e tij ishin përcaktuar për një shkollë të nivelit të lartë arsimor e edukativ, por nicht so schwer sein würde, mit einer për atë ishte ngjyra ajo që kishte rëndësi, ngjyra e kaltër, ngjyra e tij e preferuar. Grundschule zu beginnen. Das Gebäu- de war schon da und brauchte nur Juliani zgjohet çdo mëngjes me një buzëqeshje në fytyrë dhe vesh uniformën, të cilën e noch einen kleinen Umbau. Alles, was mban me krenari. Tani për tani ai e vesh atë për shkak të ngjyrës së tij të preferuar, por noch fehlte, war gut ausgebildetes vetëm disa vite më vonë ai do ta kuptojë, se është nxënësi i një shkolle me nivel mjaft të Lehrpersonal. Nachdem das alles orga- lartë arsimor. nisiert worden war, strömten viele interessierte Eltern in das Schulsekretariat. Trotz weniger freier Plätze schaffte es auch der kleine Julian, ein Schüler dieser Schule zu werden. Seine Sa i përket planprogramit Shkolla Fillore "Loyola", e ka të njëjtin si edhe shkollat e tjera Eltern hatten sich für eine Schule mit den besten Bedingungen entschieden, aber für ihn fillore në Kosovë. Në shkollën tonë nxënësit kanë mësime të rregullta. Ata nuk i kanë dy war nur die Farbe der Schule wichtig, nämlich blau, apo tri ndërrime e as nuk duhet ta ndajnë klasën e seine Lieblingsfarbe. tyre me nxënës të tjerë, por vijnë herët në mëngjes Wie jeden Tag steht auch heute der Si çdo ditë edhe sot Juliani i vogël në shkollë dhe kanë klasën e tyre. Gjithsej janë dy kleine Julian früh auf, aber plötz- u zgjua nga gjumi dhe nëna i thotë Jeden Morgen steht Julian auf mit einem Lächeln im paralele me nga njëzet nxënës. Ky është një fakt lich sagt seine Mutter, er solle sei- se duhet ta vesh uniformën shko– Gesicht, zieht seine Uniform an und trägt sie mit shumë pozitiv, në këtë mënyrë mësueset kanë më ne Schuluniform anziehen. Von die- llore. Edhe pse ai nuk është ende në Stolz. Zurzeit trägt er sie wegen seiner Lieblingsfar- shumë kohë të merren individualisht me nënësit. sem Moment an beginnt ein neues dijeni për këtë, që nga ky moment be, aber erst ein paar Jahre später wird er herausfin- Kjo gjë nuk do të ishte e mundur, po të kishin klasat Leben für ihn, obwohl er sich des- për Julianin fillon një jetë e re. den, was für eine Ellite–Schule er besucht. më shumë nxënës, sepse fëmijëve të vegjël u duhet sen nicht bewusst ist. kushtuar më shumë vëmendje. Was den Lehrplan angeht, hat die Loyola–Grund- schule den gleichen wie auch die anderen Grundschulen in Kosovo. Der Unterschied liegt Juliani i vogël bënë tërë kohën "prapësira" vetëm për të fituar vëmendjen e të tjerëve. Ai darin, dass die Kinder regelmäßigen Unterricht haben. Sie werden nicht in zwei oder drei gjithmonë dëshiron të jetë në qendër të vëmendjes dhe lajmërohet çdo herë kur i jepet Schichten unterrichtet und müssen ihr Klassenzimmer nicht mit anderen Schülern teilen, rasti të flasë. Thënë shkurt, vogëlushi është një djalë shumë i mençur, çka mund të vërehet sondern kommen zur Schule früh am Morgen und haben ihr eigenes Klassenzimmer. Es gibt menjëherë tek ai. im ganzen zwei Parallelklassen mit jeweils zwanzig Schülern. Das ist etwas ganz Positives, weil die Lehrerinnen mehr Zeit haben, mit den Schülern individuell zu arbeiten. So etwas Çdo ditë nxënësit kanë orë të ndryshme mësimore, si p.sh. gjuhë shqipe, matematikë, art wäre nicht möglich, wenn es mehr Schüler in einer Klasse gäbe, wie in anderen Grundschulen figurativ, muzikë, punë dore dhe edukatë fizike, por krahas këtyre Shkolla Fillore "Loyola" im Kosovo. Denn letzen Endes brauchen kleine Kinder mehr Aufmerksamkeit für sich. ofron diçka shtesë. Përveç planprogramit të dhënë nga Ministria e Arsimit, Loyola u jep mundësinë nxënësve të vet që të fillojnë mësimin e gjuhës gjermane që nga klasa e parë. Ata Auch der kleine Julian macht die ganze Zeit "verrückte" Sachen, nur um die Aufmerksamkeit një herë në javë kanë një orë shtesë, ku shikojnë filma në gjuhën gjermane, të cilët natyrisht der anderen auf sich zu lenken. Er möchte immer im Mittelpunkt stehen und meldet sich bei janë për të vegjël. Në këtë mënyrë ata do ta kenë më të lehtë ta mësojnë këtë gjuhë dhe do jeder Gelegenheit, wenn es darum geht, eine Antwort zu geben oder einfach etwas Span- të kenë njohuri kur të kalojnë në shkollën e mesme të ulët. nendes über sich zu erzählen. Kurz gesagt, der Kleine ist ein sehr schlauer Junge, was man bei ihm sofort erkennen kann. Klasat janë të rregulluara ashtu që nxënësit e vegjël të ndihen rehat dhe të kenë mundësinë t'a shijojnë mësimin. Ngjyrat e hareshme mbulojnë gjithandej muret e klasave. Një piano e 64 Schule Shkolla

Die Kleinen mit den gelben Krawatten Vogëlushët me kravatat e verdha

Jeden Tag haben die Grundschüler abwechslungsreichen Unterricht mit Fächern wie Alba- bënë orën e muzikës argëtuese. Jo vetëm klasat janë të rregulluara mirë, por edhe për obor- nisch, Mathematik, Kunst, Musik, Werken und Sport. Aber die Loyola–Grundschule bietet rin është treguar kujdes i duhur. Pushimi i gjatë dhe ora e edukatës fizike mund të mbahen etwas, was keine andere Grundschule im Kosovo hat. Außerhalb des vorgegebenen Lehrpro- në oborrin shkollor, ku janë të vendosura lodrat. Kështu fëmijët, mund ta kalojnë kohën gramms des kosovarischen Bildungsministeriums bietet diese Grundschule den Schülern die jashtë në ajër të pastër. Edhe pse është fillimi, mund të vërehet qartë se çfarë kushte të mira Möglichkeit, sich schon ab der ersten Klasse mit Deutsch vertraut zu machen. Einmal pro ofron Shkolla Fillore "Loyola". Woche haben sie eine Stunde mehr, in der sie einen Film gezeigt bekommen, der natürlich auf Deutsch und auch für kleine Kinder geeignet ist. Das alles nur, damit sie es später leich- Juliani është ende shumë i vogël për të vërejtur të gjitha ato që i ofron kjo shkollë. Ai zgjohet ter haben und wenigstens mit ein paar Deutschkenntnissen nach der 5. Jahrgangsstufe auf çdo ditë herët, vesh uniformën, e pi një gotë qumësht, merr çantën dhe niset për tek vendi das Gymnasium kommen. ku e pret autobusin. Gjatë gjithë rrugës ai mendon për gjërat që do t'i bëjë sot me shokët e tij. Fjala "mirëmëngjes" e mësueses e gëzon shumë atë. Orët mësimore kalojnë, disa më Die Klassenräume sind so ausgestattet, dass die kleinen Schüler sich darin wohl fühlen und ngadalë e disa më shpejtë, por Juliani nuk mërzitet asnjëherë. Detyrat e shtëpisë i bënë me den Unterricht genießen. Helle und fröhliche Farben, soweit das Auge sehen kann. Ein Klavier dëshirë dhe gjithmonë provon t'i kryejë pa ndihmën e askujt. Ndonjëherë nëna e tij dëshiron macht den Musikunterricht interessanter und abwechslungsreich. Nicht nur die Klassen sind t'i ndihmojë kur ai ka ndonjë vështirësi, mirëpo ai nuk e lejon këtë gjë. Ai qëndron pranë sehr gut ausgestattet, sondern auch für den richtigen Schulhof wurde gesorgt. Die große librave e fletoreve të tij derisa arrinë që t'i kryejë detyrat ashtu siç duhet. Më pas, për të fillon Pause und der Sportunterricht können auf dem Spielplatz verbracht werden, welcher sehr koha e argëtimit. gut ausgestattet ist. So können die Kinder Zeit auch an der freien Luft verbringen. Obwohl es erst der Anfang ist, kann man deutlich sehen, welch gute Voraussetzungen die Loyola– Në fillim ishte shumë e vështirë që shkolla të gjente mësuesit e duhur. Duhej të ishin dy Grundschule bietet. mësues të aftë për të komunikuar sa më mirë me fëmijët. Kjo më në fund u arrit. Shkolla punësoi dy mësuese, mësuesen Agnesa Çipa–Laçi dhe mësuesen Shukrije Krasniqi, të cilat, Doch Julian ist noch zu jung, um den Unterschied zwischen anderen Grundschulen und sei- këto javë të para, po e kryejnë punën e tyre me sukses. Ato kujdesen për fëmijët dhe u ner eigenen zu erkennen. Er steht jeden Morgen auf, zieht seine Uniform an, trinkt ein Glas ndihmojnë që të zhvillohen. Natyrisht e gjithë kjo nuk do të funksiononte pa ndihmën dhe Milch, nimmt seinen Rucksack und macht sich auf dem Weg zur Bushaltestelle. Den ganzen mbështetjen e prindërve. Weg denkt er darüber nach, was er heute mit seinen Freunden machen wird. Ein fröhliches "Guten Morgen" seiner Lehrerin bringt ein breites Lächeln auf sein Gesicht. Die Stunden ver- Mësuesja e Julianit, Agnesa Çipa–Laçi, thotë: "Juliani është një nxënës inteligjent dhe shumë gehen, manche schneller und manche langsamer, aber ihm wird trotzdem nie langweilig. Die aktiv. Ai e ngrit dorën për çdo pyetje edhe atëherë kur nuk e din përgjigjen, ai gjithmonë e Hausaufgaben macht er mit Freude und probiert, sie immer alleine zu machen. Manchmal provon fatin e tij." Kur ne ishim në klasën e tyre e vërejtëm këtë aftësi të tij. Mësuesja dësh- will ihm seine Mutter dabei helfen, wenn er Schwierigkeiten hat, aber er ist so stur, dass er ironte t'i dëgjonte nxënësit duke treguar një përrallë. Në fillim ai turpërohej, sepse ne ishim das nicht zulässt. Er bleibt so lange vor seinen Büchern und Heften sitzen, bis er es geschafft aty, por pasi u përshtat me situatën ai e ngriti gishtin dhe filloi të tregojë përrallën. Me një zë të ëmbël e ëngjëllor përralla e tij tingëllonte shumë bukur.

Shkolla Fillore "Loyola" do të rritet çdo vit duke pranuar nga dy klasë të para. Pasi të kenë përfunduar shkollën fillore këtyre nxënësve do t'u jepet mundësia të regjistrohen në Loyo- la–Gymnasium. Ashtu si për të gjithë të interesuarit e tjerë, edhe këta duhet t'i nënshtrohen testit pranues për klasën e gjashtë. Drejtori, Pater Happel, shpreson që këta nxënës t'a shijojnë edukimin fillorë dhe të kenë sa më pak vështirësi në testin pranues. Kjo do të ishte përparësia e tyre e vetme në krahasim me nxënësit e tjerë. Siç thotë Pater Happel, atyre nuk do t'u ofrohet asgjë.

Kjo për Julianin do të thotë se ai nuk do ta ketë më të lehtë se nxënësit e tjerë, të cilët do të bëhen nxënës të kësaj shkolle prej klasës së gjashtë. Vetëm pasi ta ketë kaluar provimin pranues ai do të jetë nxënës i Loyola–Gymnasium. Por për këtë ka kohë, prandaj ai si fillim duhet ta shijojë shkollën fillore. Me faktin që ata po i vijojnë mësimet në një shkollë me kushte shumë të mira dhe staf pro- 65 Schule Shkolla

Die Kleinen mit den gelben Krawatten Vogëlushët me kravatat e verdha

hat, die Hausaufgabe selbstständig zu machen. Danach ist Zeit zum Spielen.

Das richtige Lehrpersonal zu finden, war am Anfang sehr schwierig. Die Schule brauchte zwei sehr gute Lehrerinnen, die gut ausgebildet sind und natürlich auch gut mit Kindern umgehen können. Das wurde letzten Endes erreicht. Es wurden zwei hervorragende Leh- rerinnen gefunden, Frau Agnesa Çipa–Laçi und Frau Shukrije Krasniqi, die sich sehr gut in diesen ersten Wochen bewährt haben. Sie kümmern sich um die Kinder, bilden sie und stehen ihnen zur Seite beim Heranwachsen. Natürlich hätte das alles nicht funktioniert ohne die Unterstützung und das Vertrauen der Eltern.

Die Lehrerin von Julian, Frau Çipa–Laçi, sagt: "Julian ist ein intelligenter Schüler und dabei auch sehr aktiv. Er meldet sich bei jeder Frage, und auch wenn er etwas nicht weiß, versucht er immer sein Glück." Als wir vor Ort waren, haben auch wir diese besondere Fähigkeit bei ihm erkannt. Frau Çipa–Laçi wollte von den Schülern hören, wie sie ein Märchen erzählen, das sie in der letzten Stunde gehört hatten. Am Anfang war Julian schüchtern, weil wir da waren, aber plötzlich gewöhnte er sich an die Situation und meldete sich, stellte sich vor die fesional, P. W.Happel, pret nga nxënësit të jenë te suksesshëm e të motivuar, dhe të kenë Tafel und fing an zu erzählen. Mit einer leisen, aber süßen Stimme klang die Geschichte sehr vullnet në mësime. spannend und interessant. Am Ende beendete er das Märchen mit seinem bereits erwähnten Lächeln im Gesicht. Pa marrë parasysh të gjitha këto gjëra, Juliani dëshiron që më vonë të bëhet futbollist e të luajë për ekipin e tij të preferuar, e ky është Borussia Dortmund. Ne nuk e dimë se a do t'a Jedes Jahr wird die Grundschule weiter wachsen, es werden immer zwei erste Klassen auf- realizojë këtë gjë në fund. genommen. Nachdem diese Erstklässler die Grundschule nach fünf Jahren beendet haben, kommen sie natürlich auf das Gymnasium. Es wird aber, so wie für alle anderen interessierten Schüler, auch für sie eine Aufnnahmeprüfung geben. Der Direktor hofft, dass die Loyola– Schüler eine sehr gute Grundschulbildung und –erziehung genießen und sich bei der Prüfung leicht tun werden. Das wäre aber auch der einzige Vorteil, den sie vor den anderen Schülern hätten. Wie Pater Happel schon sagt: "Sie werden nichts geschenkt bekommen."

Das heißt für Julian, dass er es nicht leichter haben wird als die, die erst ab der sechsten Klasse Schüler dieser Schule werden. Erst wenn er die Aufnahmeprüfung bestanden hat, wird er Schüler des Loyola–Gymnasiums. Doch das hat noch Zeit, darum kann er erst einmal die Grundschule genießen.

Was Pater Happel von den Loyola–Grundschülern erwartet ist, da sie unter guten Bedin- gungen in einer gut ausgestatteten Schule von qualifiziertem Personal unterrichtet werden, dass sie entsprechend erfolgreich und motiviert sind und Freude am Lernen haben.

Trotz allem will Julian später einmal Fußballspieler werden und für seine Lieblingsmanschaft, nämlich Borussia Dortmund, spielen. Ob er das wirklich am Ende tun wird, weiß man aber noch nicht.

Diese Reportage wurde im Rahmen des Deutschunterrichtes bei unserem Lehrer, Herrn Pur- schwitz, geschrieben. 66 Schule Schule – Schuljahr 2013/14 Skolla – Viti shkollor 2013/14

Në Asociacionin "Loyola–Gymnasium" Klasse – Klassa – I a Klasse – Klassa – I b u hap shkolla fillore Mës. Agnesa Çipa–Laçi

Nga 1 shtatori, Loyola–Gymnasium u pasurua edhe me shkollën fillore. Çdo mëngjes oborri i shkollës gumëzhin nga zërat e fatosa- ve dhe yllkave. Ata tashmë janë gëzimi i shkollës. Janë të ndarë në dy paralele që kanë nga njëzet nxënës: Klasa I a, që udhëhiqet nga mësuesja Agnesa Çipa–Laçi dhe I b, që udhëhiqet nga mësues- ja Shukrije Krasniqi.

Këta fëmijë janë të zgjuar, të rregullt në mësime dhe të pavarur. Gëzimi i tyre vërehet që në mëngjes kur futen në autobusin e shkollës. Janë në gjendje të bëjnë edhe humor. Ademaj, Rita Berisha, Elma Një ditë nga ditët e para të mësimit i ftova një nga një në Aliaj, Ed Beshi, Linor tabelë për të shkruar emrat e tyre. Njërin që quhet Mark e që Bytyçi, Driada Bytyçi, Ilda nga pamja duket më burrëror, e quajta "baca Mark". Pasi për- Bytyçi, Julian Bytyqi, Butrint funduam së shkruari në tabelë, përsëri i ftova t'i lexojnë emrat Curi, Mark Elshani, Donat e shokëve dhe shoqeve të klasës. Auroni lexoi: RITA, ERZEN, Gashi, Auron Gjini, Aron DEA edhe kur arriti te Marku lexoi "baca Mark". Klasa ia plasi Gorani, Yllza Hajdari, Elvis gazit. Është kënaqësi të punosh me këta fëmijë, kurse kushtet Hajrullaga, Gert Hajdari, Qamil tejet të favorshme e bëjnë punën tonë më të lehtë në procesin Hoxha, Lis Haliti, Arlind edukativo–mësimor dhe mjaft frytdhënës dhe nxënësit ndihen Kqira, Tone Haliti, Hana si në shtëpinë e tyre. Kryeziu, Alp Jahaj, Vlerona Kurtaj, Rron Krasniqi, Sara Marki, Martin Lumezi, Valentina Muçaj, Emira Morina, Jetmir Pireci, Erzen Muçaj, Kaltrina Qabrati, Greta Nrecaj, Andi Shala, Fidan Qovanaj, Erion Sylejmani, Dea Tejeci, Mjellma Tytynxhiu, Ëmbla Xhonlleshi, Marsel Vata, Iris Zogaj, Agon

Klassenlehrerin – Klassenlehrerin – Kujdestarja i klasës: Kujdestarja i klasës: Çipa–Laçi, Agnesa Krasniqi, Shukrije 67

Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Wo sind unsere Maturanten 2012/13 immatrikuliert Nxënësit maturantë 2012/13 që janë regjistruar në fakultete

XII a Vezgishi, Beni Universiteti i Prishtinës Stomatologji Ahmetaj, Doruntinë Universiteti i Prishtinës Stomatologji Zeqiri, Ardit Beumer – Beckum Industriemechanik Badalli, Taulant Universiteti i Prishtinës Arkitekturë Berisha, Ardit Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme XII c Berisha, Bleron Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Ademaj, Fatijon Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Bilalli, Albin Akademia Evolucion Dizajn i modës Berisha, Rineta UBT – Prishtinë Arkitekturë Bisaku, Eduard Universiteti i Prishtinës Administrim biznesi Bytyqi, Avdyl Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Bytyçi, Rinor Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Faiku, Bleron Universiteti i Prishtinës Stomatologji Bytyçi, Valza Rezonanca – Prishtinë Farmaci Gashi, Fjolla Universiteti i Prishtinës Kontabilitet Bytyqi, Vardona Universiteti i Prizrenit Menaxhment ndërkombëtar Golaj, Miftar Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Çupërjani, Anton Universiteti i Prizrenit Juridik Hajredini, Fisnik Duraku, Fjolla Hesseling, Oelde Medizinische Fachangestellte Haxhiavdyli, Andi Fakulteti i Tiranës Stomatologji Fazliu, Gazmend Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Krasniqi, Arbër UBT – Prishtinë Arkitekturë Gashi, Doruntina Universiteti i Prishtinës Gazetari Mehmetaj, Barlet UBT – Prishtinë Inxhinieri Kompjuterike Gashi, Fiona Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Musliu, Ndriçim Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Hajdaraj, Donika MVZ Beckum Medizinische Fachangestellte Shala, Kujtesa Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Kalludra, Hekuran UBT – Prishtinë Ekonomi Shefiku, Emonda Universiteti i Prishtinës Arkitekturë Llapatinca, Anyla Universiteti i Prishtinës Stomatologji Shoshi, Erjona Universiteti i Prishtinës Ekonomi Marmullaku, Ylfete Universiteti i Prishtinës Kimi inxhinierike Spahiu, Beslinda Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Nuredini, Shpend Universiteti i Prishtinës Ekonomi Totaj, Vlora Universiteti i Artev, Tiranë Dizajn Nushi, Diamant Universiteti i Prishtinës Ekonomi XII d XII b Beqiraj, Kaltrina Universiteti i Prishtinës Ndërtimtari Gegaj, Arta Universiteti i Prishtinës Stomatologji Berisha, Mergimtare Universiteti i Prishtinës Juridik Gojani, Katarina Universiteti i Prizrenit Programi Fillor Canziba, Durim Gjermani Informatikë Himaj, Mergim Gjermani Informatikë Colaj, Valerina Universiteti i Prishtinës Fizioterapi Hoxhaj, Fatjona Universiteti i Prizrenit Telekomunikacion Gjergjaj, Nol AUK – Prishtinë Ekonomi Ibrahimi, Ermal Berufskolleg – Dortmund Konstruktionstechnik Gola, Edon Universiteti i Prishtinës Kimi inxhinierike Jusufi, Genta Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Hoti, Albulena Universiteti i Prishtinës Arkitekturë Kaqinari, Anton Universiteti i Prizrenit Ekonomi Hoti, Aurela Gjermani Infermieri Kaqinari, Zoja Universiteti i Prizrenit Programi Fillor Kabashi, Diar AUK – Prishtinë Ekonomi Karaqica, Leonit Beumer – Beckum Industriemechanik Kajzogaj, Anita Universiteti i Prishtinës Mjekësi e përgjithshme Kastrati, Ard Studienkolleg – Karlsruhe Informatikë Mehmetaj, Elegji Universiteti i Prishtinës Stomatologji Kastrati, Redona Universiteti i Prishtinës Stomatologji Morina, Pren Universiteti i Prishtinës Ekonomi Lleshi, Art Gea – Westfalia Separator Informatikë Morina, Vjollca Universiteti i Prishtinës Kimi Mustafa, Valon Haver & Boecker – Oelde Mechatroniker Orllati, Vlora Gjermani Infermieri Quni, Mark Universiteti i Prishtinës Arkitekturë Oroshi, Ardian AUK – Prishtinë Ekonomi Rada, Jona Studienkolleg – Marburg Biokimi Prenaj, Alban Universiteti i Prishtinës Ekonomi Raja, Nik * Universiteti i Prishtinës Inxhinieri Elektrike dhe Kompjuterike Sopa, Gent Universiteti i Prizrenit Informatikë Sallahu, Edona Universiteti i Tetovës Stomatologji Totaj, Blerta Universiteti i Prishtinës Kimi inxhinierike Spaqi, Uliks Universiteti i Prishtinës Shkenca Politike Totaj, Egzona Universiteti i Prishtinës Matematikë Financiare Ukimeri, Genta Fielmann Optikerin

70 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – VI a Klasse – Klassa – VI b Klasse – Klassa – VI c

Ahmetaj, Pranvera Sulaj, Donika * Bytyqi, Arbenit Smailaj, Blina Berisha, Atnor Tarashaj, Elvis Arzoallxhiu, Hana * Temaj, Ditjon ** Bytyqi, Rozafa * Trolli, Rrezarta Binaj, Alma Tarashaj, Visar Berisha, Erlinda Thaçi, Musli Bytyqi, Shkelzen Binaj, Andi Tejeci, Dilara Besimi, Etnik Ukimeri, Lea * Canhasi, Sara Bisaku, Enrik Thaqi, Eduard Braha, Ibrahim * Dakaj, Adrian Bullakaj, Andrej Veseli, Kened ** Bytyçi, Erisa * Fanaj, Almira Çoçaj, Zgjim Celina, Anida * Fanaj, Djellza * Daka, Loreta Cikaqi, Enis Fanaj, Vera Doda, Agon Çollaku, Riza Gashi, Afërdita Dushaj, Anita Hoxha, Kanita Gashi, Albin Fanaj, Holta Kabashi, Jeta Gashi, Ardit Fanaj, Jonida Kokollari, Blerton Gashi, Edon Hoxha, Gresa Krasniqi, Ardita Guraziu, Eni Idrizi, Qëndrim Kryeziu, Art Guraziu, Sefer Kabashi, Diellza Kuqi, Labeat Gurgule, Vesa Koqinaj, Mustaf Mazreku, Guri ** Hana, Driton Krasniqi, Blerina Morina, Arlind * Kabashi, Ujana Lumi, Donika Morina, Veron Karavidaj, Brikena Martinaj, Rrita Oroshi, Ema Kolukaj, Albin Morina, Lumbardha Osmani, Milot Krasniqi, Endrit Morina, Verona Përzhella, Alejna * Krasniqi, Fuad Mullafetahu, Vatër Sakica, Donata Lecaj, Kaltrin Peqani, Miranda Shehu, Ardi Mirdita, Kolë Prenrecaj, Rafaela Shehu, Doruntina * Morina, Genc Qareti, Endor Sopi, Rinesa Klassenlehrerin – Noshi, Gjon ** Klassenlehrerin – Quni, Marigona Klassenlehrerin – Spahiu, Diona * Kujdestarja i klasës: Sallahu, Elona Kujdestarja i klasës: Rexhepaj, Loris * Kujdestarja i klasës: Spaqi, Viktorina Azemi, Besmire Sallaj, Rina Spaqi, Ana Sakica, Pjetër Kastrati, Dijamante 71 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – VII a Klasse – Klassa – VII b Klasse – Klassa – VII c

Bajrami, Sara Shatri, Ermal Abdyli, Leona Shala, Hajrullah Arapi, Leila * Totaj, Granit Bala, Driton Temaj, Dreni * Bytyçi, Nderim Spaçaj, Kol Bytyçi, Bled Xharra, Resnik Bego, Shend Thaçi, Endi Cunaj, Ilir Susuri, Arbër Bytyqi, Arena Bekçeli, Gresa Ukzeka, Bardha Dinaj, Anjela * Tahiri, Verona Dinaj, Albrim * Belallari, Diamant * Vranica, Vlera Duraku, Premton Temaj, Shpëtim Domazeti, Endrit Çollaku, Verë ** Zeqiri, Rrezarta Fanaj, Elisa Xhoxhaj, Sara ** Gashi, Anita Gegaj, Arbër * Zhubi, Andi Gashi, Era Gashi, Antigona Haliti, Ditlira Gjonaj, Jozef Gashi, Blerina Haxhikadrija, Dëbora Haliti, Delfina Gashi, Leonora Hoti, Vesa Haliti, Learta Gashi, Medrit Hulaj, Ilir * Hamza, Arian Hoxha, Leon Hulaj, Rron Hoti, Ermal Kaçinari, Gjon * Kabashi, Leart Hoxha, Florian Kastrati, Kujtim Kajtazi, Urata Kadriaj, Avdulla Kqiraj, Kristjan Kalimashi, Enis Kastrati, Fjolla Krasniqi, Bashkim Kosova, Jona * Kaymakçi, Edin Krasniqi, Ilir Krasniqi, Ilir Koci, Besim Krasniqi, Iliriana Krasniqi, Shend Kuçi, Festim Kyçyku, Ilirjan Morina, Rron Latifi, Sumeja Llapatinca, Albana Myfti, Arianit Maralushaj, Erza * Lushi, Arjan Qelaj, Getoar * Morina, Kastriot Martinaj, Erjona ** Rexhbeçaj, Hare Noshi, Katarina Morina, Eni Rexhepaj, Taulant Nushi, Arlinda Pajaziti, Resul Sallauka, Olt Nushi, Arta Qovanaj, Çendresa Sele, Ariton Klassenlehrerin – Oroshi, Armond Klassenlehrer – Rexha, Ekrem Klassenlehrer – Shabani, Parim Kujdestarja i klasës: Saliu, Laura Kujdestari i klasës: Spaqi, Nikolina Kujdestari i klasës: Shala, Yll Grajçevci, Vlora Sekiraqa, Eldrin Berisha, Skender Totaj, Bleona Beqiraj, Xhafer 72 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – VIII a Klasse – Klassa – VIII b Klasse – Klassa – VIII c

Allakaj, Daniel Alija, Luftim Ademaj, Ibrahim Bejtullahu, Endrit Bytyqi, Ardit Ahmetaj, Lirim Bekçeli, Rita Elshani, Mërgim Buçaj, Arbër Berisha, Festa * Gashi, Erzen Çetta, Arta Bytyçi, Anina ** Gjergjaj, Jak Çollaku, Drini Celina, Rinor Hajdari, Arbër Dani, Simon Dobruna, Don Hazrolli, Diarta Emini, Besian Gashi, Auron Hoxha, Bornit Fetoshi, Liza Gashi, Ermal Hoxha, Lea * Gashi, Andrin Gega, Laur Kajzogaj, Anton Gashi, Fetah Hoxha, Arta Krasniqi, Ardit Gecaj, Eduard Hoxha, Qëndresë Limani, Ermal Gjini, Durim Hulaj, Leart * Markaj, Gentian Hafizallari, Pakize Kasapolli, Bardh Mazreku, Qëndrim Hana, Endrit Koçinaj, Ardi Muçaj, Hajris Hazeri, Adhurim Krasniqi, Artan Peqani, Fitim Karakushi, Art Kryeziu, Erlis Qipa, Detin Kqira, Dardan * Mirdita, Gent Qovanaj, Albion Kryeziu, Qlirim Perolli, Donat Rama, Rigona Maliqi, Leutrim Pirku, Fatjon Rexha, Drini Mazreku, Lirije Shala, Shefket * Rexhepi, Leon Morina, Erion Smailaj, Emi Shala, Ilir ** Oroshi, Irena ** Ukimeri, Lindrit Shyti, Shpend * Palushi, Valdrin Spahiu, Adriatik Sadikaj, Era * Klassenlehrer – Klassenlehrerin – Shala, Shpat Klassenlehrerin – Kujdestari i klasës: Kujdestarja i klasës: Thaqi, Denis Kujdestarja i klasës: Kajzogaj, Bal Krasniqi, Liridona Zhuniqi, Edi Sopaj, Myrvete 73 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – IX a Klasse – Klassa – IX b Klasse – Klassa – IX c

Berisha, Agon Temaj, Rron Berisha, Zgjim Bala, Kaltrim Berisha, Rita * Braha, Besjon ** Berisha, Bardh Bllaca, Granit Bytyqi, Altin Berisha, Hyrmete ** Burnik, Berat Emini, Abdulla Besimi, Anesa Bytyqi, Eduard Futko, Annea * Bytyqi, Albiodren Elshani, Blendi Gruda, Elizabeta Bytyqi, Fllanza Gashi, Blinera Gruda, Lirjeta Çerreti, Driart Gashi, Hekuran Guraziu, Orges Crnovrshani, Blenda Hoti, Bleron Hafizallar, Gjeneta Delhysa, Domenika Hoti, Diamant Hajdaraj, Donis Dushi, Domenik Hoti, Edison Hamzaj, Riola Gashi, Astrit Kabashi, Vullnet * Hoxha, Hedon Gashi, Florent Kalimashi, Rinor Ibrahimi, Afërdita Gashi, Jonuz Karakushi, Jon Ibrahimi, Endrit Gjergjaj, Eduard Karakushi, Vlera Nikollbibaj, Lidie Gjonaj, Anton Karavidaj, Dukagjin Nurkollari, Andrra Gjoni, Kristian Kastrati, Liman Osmani, Erxhan Grabanica, Florian Komoni, Shkambi Osmankaj, Edina * Hoxhaj, Rilind * Kryeziu, Alba Polloshka, Vesa Markaj, Gjergj Kujtimi, Art ** Rrustemi, Erion Markaj, Kristina Marku, Viktor Sallauka, Gent Markaj, Marlind Nuhaj, Teuta Shala, Dardan * Morina, Esad Shala, Doruntina Sopa, Flaka Sakica, Monika Shatri, Gresa Thaqi, Arianita Thaqi, Luiza Shemsedini, Andi Klassenlehrerin – Veseli, Albijan Klassenlehrer – Xhahaj, Çlirim Klassenlehrer – Susuri, Diola Kujdestarja i klasës: Zhubi, Rubin Kujdestari i klasës: Zyberaj, Flaka Kujdestari i klasës: Tafarshiku, Erol Kolmekshaj, Mirlinda Pirku, Maksut Lleshdedaj, Zef 74 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – X a Klasse – Klassa – X b Klasse – Klassa – X c

Besimi, Arita Bajrami, Fatos Ahmetaj, Drilon Celina, Rina * Beqiraj, Nderim Badalli, Dorina Çollaku, Erë Berisha, Dalina Baftiaj, Albert Elshani, Dorian Dyla, Dea Berisha, Drin Gashi, Fjolla Gashi, Endrit Berisha, Tair Guguli, Lend Gashi, Gentiana Hana, Drita Guguli, Rron Guraziu, Veton * Isma, Xheladin * Hoxha, Amar Halitaj, Ardit ** Karakushi, Nita * Kamberaj, Albana Haliti, Ditëbardha Krasniqi, Elda Kamberaj, Diellza Hoti, Jonida Krasniqi, Sibora Kasapolli, Rron Hulaj, Biondina Mamaj, Era Krasniqi, Ditjon Kabashi, Urtesa Memaj, Labinot Krasniqi, Qëndrim Kastrati, Kaltrina Muçaj, Albion ** Meta, Donjeta * Komani, Jozef Oroshi, Armanda Morina, Verim Krasniqi, Arianit * Osmankaj, Arbër Popaj, Eni Krasniqi, Lorik Rexhepaj, Albevit Rexhepi, Argtim * Maliqi, Xhevdet Sadullahi, Endrit Selimi, Synim ** Markaj, Matej Spaqi, Mimoza * Shabollari, Bardhi * Osmanollaj, Granit Suka, Veron Shemsedini, Drinor Pallusha, Kenan Topojani, Endrit Siqeca, Petrit Rexhaj, Tringa Temaj, Rrona Sadikaj, Fati Tomiqi, Fabian Shala, Zana Vezgishi, Ora Smailaj, Edita Klassenlehrer – Spahija, Adriana Klassenlehrer – Klassenlehrer – Kujdestari i klasës: Susuri, Baton Kujdestari i klasës: Kujdestari i klasës: Sulaj, Enver Baftijaj, Migjen Bytyçi, Fadil 75 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – X d Klasse – Klassa – X e Klasse – Klassa – XI a

Baleci, Gjylfidane * Zejnullahu, Blinerë Beqiraj, Arbër Berisha, Bujar Buqaj, Gresa Zejnullahu, Ndriçim Berisha, Kreshnik Berisha, Marigona Bytyçi, Baton Bullakaj, Manuell Bytyçi, Enkeled * Bytyqi, Lindrit Buqa, Yll Bytyqi, Albi Duraku, Doruntina Elshani, Agnesa Çerreti, Valmire Elshani, Edona Elshani, Arbies Delhysa, Andrea Fetahi, Agnesa * Gashi, Valtid Gashi, Ardi Frrokaj, Valentin Guraziu, Zgjim ** Gashi, Qemajl Gashi, Altinë * Haziri, Leotrim Gegaj, Kristina Hazrolli, Ftesa Hysa, Zamir Gjini, Anda Hoxha, Edona Idrizi, Sara Hoti, Arjeta Hoxha, Fatlind Kastrati, Ledjana * Hoti, Hysen Kabashi, Borbardha Kelmendi, Bleon * Hoxha, Lot Krasniqi, Agnesa Krasniqi, Leomir Krasniqi, Ardiana Krasniqi, Denis Krasniqi, Vjosa Kryeziu, Mehmet Kryeziu, Rufan Kryeziu, Ismail Markaj, Benjamin Kukelaj, Gentian Lleshi, Kaltrina Marku, Robert Mazreku, Borëbardhë Malsori, Valon Morina, Erza Oroshi, Martin Muçaj, Ibrahim Muçaj, Dren Peqani, Besnik Pervizaj, Besmir Muçaj, Rina * Qovanaj, Arjeta Qadraku, Gentiana Sallauka, Rigon Rama, Valdrin Qenaj, Bledar Shkorreti, Sebastian Ramaj, Luan Sefa, Zgjim Siqeca, Arta ** Rrapi, Fanol Shala, Egzona Sopa, Armela Shabani, Blend ** Klassenlehrer – Thaçi, Vjosa Klassenlehrer – Surroi, Elvir Klassenlehrer – Temaj, Miranda Kujdestari i klasës: Totaj, Valon Kujdestari i klasës: Thaçi, Arianit Kujdestari i klasës: Thaçi, Gentianë * Hoxhaj, Nexhat Xhoxhaj, Marigona Buzhala, Halit Zenelaj, Zell Berisha, Fuat 76 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – XI b Klasse – Klassa – XI c Klasse – Klassa – XI d

Ahmetaj, Verore Shehu, Rinor Ahmetaj, Liridon Thaqi, Lindrit Aliti, Hazret Vuçitërna, Samra Bala, Anitë Ukimeri, Zgjim Aliti, Hidajet Bekeri, Edona Zogaj, Erion Berisha, Albana Veseli, Donika Baca, Tomor Berisha, Djellza Elshani, Fedora Vezgishi, Festa Berisha, Dardan Çadraku, Lumbardh Gashi, Dibran Brahaj, Leonita Cenaj, Berat Haliti, Albion Çadraku, Vjosana Colaj, Ardita Hasanaj, Alban Dedaj, Enkel * Dedaj, Genta Hoxha, Fjolla * Duhanaj, Arbnora Gojani, Aleksandra Hoxha, Rona Fanaj, Aida Kajzogaj, Marta * Hoxha, Rudina Fetahi, Jetmir Kalanderi, Elvis Krasniqi, Marigona * Gashi, Indrit * Kolmekshaj, Genc Kryeziu, Engji Hajdari, Bledar Komani, Lirije ** Lezi, Albrim Ispahiu, Drakon Kqiraj, Dorentina Maliqi, Liman Kabashi, Artan Krasniqi, Albert Morina, Eriola Kalanderi, Benjamin * Krasniqi, Erion Oroshi, Kristjana ** Kalimashi, Alma Krasniqi, Leonita * Polloshka, Gent Koci, Mariela Kryeziu, Rexhep Quni, Melisa Korça, Endrit Kulludra, Pëllumb Rexha, Arb Latifaj, Rozafa Mataj, Dardan Rexha, Rahim Lleshi, Ilirjana ** Muçaj, Doruntina Rexhepi, Alajdin Pirana, Fiona Myfti, Arlinda Rizanaj, Egli Qenaj, Zekë Pecollaj, Marigona Sadikaj, Denis Shita, Dua Pervorfi, Valon Sallahu, Muharrem Sokoli, Hygerta * Rexhaj, Arlind Sekiraça, Edona Klassenlehrer – Sopaj, Denis Klassenlehrerin – Shala, Fanol Klassenlehrer – Shabani, Dren Kujdestari i klasës: Temaj, Astrit * Kujdestarja i klasës: Shoshi, Mendurim Kujdestari i klasës: Shala, Sidorela Kastrati, Fatmir Temaj, Muharrem * Faiku, Haxhere Sokoli, Besim Kosova, Parim 77 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – XII a Klasse – Klassa – XII b Klasse – Klassa – XII c

Ahmetaj, Doruntinë Gegaj, Arta ** Ademaj, Fatijon Badalli, Taulant Gojani, Katarina Berisha, Rineta Berisha, Ardit Himaj, Mergim Bytyqi, Avdyl Berisha, Bleron Hoxhaj, Fatjona Faiku, Bleron * Bilalli, Albin Ibrahimi, Ermal Gashi, Fjolla Bisaku, Eduard Jusufi, Genta * Golaj, Miftar Bytyçi, Rinor Kaqinari, Anton Hajredini, Fisnik Bytyçi, Valza Kaqinari, Zoja Haxhiavdyli, Andi Bytyqi, Vardona Karaqica, Leonit Krasniqi, Arbër Çupërjani, Anton ** Kastrati, Ard * Mehmetaj, Barlet Duraku, Fjolla * Kastrati, Redona Musliu, Ndriçim * Fazliu, Gazmend Lleshi, Art Shala, Kujtesa ** Gashi, Doruntina Mustafa, Valon Shefiku, Emonda * Gashi, Fiona Quni, Mark Shoshi, Erjona Hajdaraj, Donika Rada, Jona Spahiu, Beslinda Kalludra, Hekuran Raja, Nik * Totaj, Vlora Llapatinca, Anyla Sallahu, Edona Marmullaku, Ylfete Spaqi, Uliks Nuredini, Shpend Ukimeri, Genta Nushi, Diamant Vezgishi, Beni Zeqiri, Ardit

Klassenlehrer – Klassenlehrer – Klassenlehrer – Kujdestari i klasës: Kujdestari i klasës: Kujdestari i klasës: Jahaj, Neki Susuri, Sejdi Tytynxhiu, Lulzim 78 Schule – Schuljahr 2012/13 Skolla – Viti shkollor 2012/13

Klasse – Klassa – XII d Auszeichnungen – Të shpërblyerit

Arapi Leila * Karakushi Nita * Spahiu Diona * *****Arzoallxhiu** Hana* ****Kastrati* Ard* * ***Spaqi* Mimoza* * ************* Baleci Gjylfidane * Kastrati Ledjana * Sulaj Donika * Belallari Diamant * Kelmendi Bleon * Temaj Astrit * Berisha Festa * Komani Lirije ** Temaj Ditjon ** Berisha Hyrmete ** Kosova Jona * Temaj Dreni * Berisha Rita * Kqira Dardan * Temaj Muharrem * Braha Besjon ** Krasniqi Arianit * Thaçi Gentianë * Braha Ibrahim * Krasniqi Leonita * Ukimeri Lea * Bytyçi Anina ** Krasniqi Marigona * Veseli Kened ** Bytyçi Enkeled * Kujtimi Art ** Xhoxhaj Sara ** Bytyçi Erisa * Lleshi Ilirjana ** Celina Anida * Maralushaj Erza * Celina Rina * Martinaj Erjona ** Çollaku Verë ** Mazreku Guri ** Bevor es dann wirklich in die Çupërjani Anton ** Meta Donjeta * wohlverdienten Ferien ging, Beqiraj, Kaltrina Dedaj Enkel * Morina Arlind * wurde natürlich gefeiert und *es wurden* Preise verliehen. Die Berisha, Mergimtare Dinaj Albrim * Morina Pren * jeweils besten Schüler einer Canziba, Durim Dinaj Anjela * Muçaj Albion ** Klasse, aber auch jene, die sich Colaj, Valerina Duraku Fjolla * Muçaj Rina * durch vorbildliches soziales Gjergjaj, Nol Faiku Bleron * Musliu Ndriçim * Verhalten ausgezeichnet hatten, wurden geehrt. Die Schüler sind Gola, Edon Fanaj Djellza * Noshi Gjon ** in den Klassenlisten wie folgt Hoti, Albulena Fetahi Agnesa * Oroshi Irena ** gekennzeichnet: Hoti, Aurela Futko Annea * Oroshi Kristjana ** hervorragende schuli– Kabashi, Diar Gashi Altinë * Osmankaj Edina * sche Leistungen Kajzogaj, Anita * Gashi Indrit * Përzhella Alejna * * Mehmetaj, Elegji Gegaj Arbër * Qelaj Getoar * vorbildliches soziales Morina, Pren * Gegaj Arta ** Raja Nik * ** Verhalten Morina, Vjollca Guraziu Veton * Rexhepaj Loris * Orllati, Vlora Guraziu Zgjim ** Rexhepi Argtim * Oroshi, Ardian ** Halitaj Ardit ** Sadikaj Era * Prenaj, Alban Hoxha Fjolla * Selimi Synim ** Para se të shkonim në pushim, Sopa, Gent Hoxha Lea * Shabani Blend ** duhej të kremtonim dhe të Totaj, Blerta Hoxhaj Rilind * Shabollari Bardhi * *jepnim* shpërblime. Nxënësit më Totaj, Egzona Hulaj Ilir * Shala Dardan * të mirë të një klase dhe ata që treguan sjellje shembullore në Hulaj Leart * Shala Ilir ** shoqëri, u nderuan dhe u shpër- Isma Xheladin * Shala Kujtesa ** blyen. Nxënësit janë radhitur në Jusufi Genta * Shala Shefket * listat e klasave si në vazhdim:

Kabashi Vullnet * Shefiku Emonda * punë e shkëlqyer në Kaçinari Gjon * Shehu Doruntina * * shkollë Klassenlehrer – Kajzogaj Anita * Shyti Shpend * sjellje shembullore Kujdestari i klasës: Kajzogaj Marta * Siqeca Arta ** shoqërore Baxhak, Enes Kalanderi Benjamin * Sokoli Hygerta * ** 79 Schule Shkolla

Rede zur Matura 2013 Matura 2013 P. Walter Happel SJ Atë Walter Happel SJ

Liebe Maturanten, herzlichen Glückwunsch zur bestandenen Matura. Të dashur maturantë, përgëzime për testin e dhënë.

Eine wichtige Hürde habt ihr erfolgreich genommen auf eurem Lebensweg. Mit einem Durch- E keni tejkaluar me sukses një pengesë të madhe të rrugës suaj jetësore dhe atë me 160, schnitt von 160, 39 Punkten, bzw. 80, 08 Prozent der erreichbaren Punkte habt ihr alle 39 pikë të arritura, me përqindje 80,08 dhe 100% kalueshmëri, në mbarë vendin. Megjithatë bestanden und die Prüfung bravourös hinter euch gebracht. Trotzdem, bei dem einen oder nga disa prej jush, kam pritur pak më shumë. anderen von euch hätte ich noch etwas mehr erwartet. Ju e keni jetën përpara dhe ka ende shumë pengesa për të kapërcyer. Sa i përket intelig- Euer Leben liegt vor euch und es werden noch viele Hürden zu meistern sein. Was die Intel- jencës unë nuk brengosem më, ju të gjithë mund t'ia dilni mbanë. Që ju mundeni e keni ligenz angeht, mache ich mir da für euch keine großen Sorgen, ihr alle könnt es schaffen. vërtetuar me suksesin e maturës suaj. Se a do të ju sjellë diçka në jetën tuaj, a do të jeni të Ihr habt mit dem Bestehen der Matura ja gezeigt, dass ihr es könnt. Ob ihr es aber zu etwas suksesshëm si njerëz apo ekonomikisht, nëse ju do të jeni të lumtur, nuk varet vetëm nga bringt im Leben, ob ihr erfolgreich sein werdet, menschlich und wirtschaftlich, ob ihr glück- inteligjenca e juaj. Jo, kjo nuk varet kryesisht nga të tjerët apo nga rrethanat! Ajo tashmë lich sein werdet, das hängt nicht nur von eurer Intelligenz ab. Nein, es hängt im Wesentlichen është e varur nga vetë ju. Varet prej qëndrimit tuaj, qëndrimit se si ju i qaseni sfidave të auch nicht von anderen ab oder von den Umständen! Es hängt schon von euch selber ab. Es përditshmërisë, sfidave të jetës. hängt von eurer Haltung ab, von der Haltung, wie ihr an die Herausforderungen des Alltags, an die Herausforderungen des Lebens, herangeht. A mbështeteni në marrëdhëniet apo arritjet tuaja? A mbështeteni në njerëzit e tjerë apo në Schule Shkolla

Rede zur Matura 2013 Matura 2013

Verlasst ihr euch auf eure Beziehungen oder auf eure Leistung? veten tuaj? Verlasst ihr euch auf andere Menschen oder verlasst ihr euch auf euch selbst? Ai, i cili mbështetet në marrëdhëniet e tij, fillimi duket sipërfaqësisht mjaft i mirë. Por suksesi i tij është i pasigurt, është i rrezikuar. Suksesi ishte nga rekomandimet e të tjerëve, pre- Wer sich auf seine Beziehungen verlässt, mag vordergründig sioni i të tjerëve, lidhjet e të tjerëve, të cilët e mundësuan atë sukses. Kur nuk ka sukses zunächst durchaus erfolgreich erscheinen. Aber sein Erfolg vetanak mungon edhe besimi për të qëndruar, për të mbajtur suksesin. Dështimi fshihet bleibt unsicher, ist gefährdet. Es waren ja die Empfehlungen nëpër qoshe, në një periudhë afatmesme ose afatgjatë. Ajo ndoshta do të quhet objektivi anderer, der Druck anderer, die Beziehungen anderer, die die- humbur! Të mbështetësh vetëm në lidhjet kushton shumë. Mbetet vetë mashtrimi dhe vetë sen Erfolg ermöglicht haben. Da keine eigene Leistung dahin- prezantimi i rremë. Përfundimi është stagnimi, i përcjellë me ndjenjën e injorimit përkatësis- ter steht, fehlt folglich auch das Vertrauen durchzuhalten, den ht përbuzjes apo përçmimit. Erfolg festhalten zu können. Der Misserfolg lauert um die Ecke, mittel– bis langfristig wird es wohl heißen "Ziel verfehlt"! Sich Ai, i cili mbështetet në arritjet e veta, fillimi duket dukshëm më i vështirë. Ai duhet të punojë nur auf Beziehungen zu verlassen kostet viel. Oft kostet es Geld, shumë, të ketë fuqinë të qëndrojë dhe të jetë në gjendje për të mbajtur frymën gjatë, derisa immer aber Selbstbewusstsein und Selbstachtung. Abhängigkeit të paraqitet suksesi. Në këtë mënyrë, ai krijon besim tek të tjerët, mëson t'i besojë vetvetes und Erpressbarkeit sind oft die Folge. Es bleiben nur Selbstbe- dhe kështu krijohen marrëdhënie me respekt ndërmjet partnerëve. Kështu arrihen objekti- trug und hohle Selbstdarstellung. Das Ende ist Stagnation, es bleibt Stillstand, begleitet vom vat, kështu sigurohet progresi dhe përsosmëria e sigurt. Paraqitet ndjenja e krenarisë apo Gefühl der Verachtung bzw. der Geringschätzung. kënaqësia me vetveten.

Wer sich auf seine Leistung verlässt, hat es anfangs scheinbar schwerer. Er muss hart arbei- Testin e maturës ju e kaluat, para jush ende ka sfida që duhet t'i kaloni. Unë ju këshilloj dhe ten, er muss einen langen Atem haben und durchhalten können, bis der Erfolg sich einstellt. shpresoj, që ju të mbështeteni në arritjet e juaja në vend të lidhjeve, sepse unë dëshiroj, që Aber auf diese Weise schafft er bei anderen Menschen Vertrauen, lernt sich selbst zu ver- ju të jeni njerëz të lumtur, njerëz, të cilët mund të shikojnë prapa jetën e tyre çdo herë të trauen und es entstehen respektvolle Beziehungen unter Partnern. So werden Ziele erreicht, kënaqur, krenarë dhe të jetojnë me dinjitet. Të kënaqur, sepse ju keni kontribuar në përpa- so wird Fortschritt zum Besseren gesichert. Befriedigung und ein Gefühl des Stolzes stellen rim dhe në arritjen për të mirën. Krenar, sepse ju jeni mbështetur te vetvetja. sich ein. Dhe tani shkoni dhe përballuni me sfidat e jetës. Ju dëshiroj një zemër të zjarrtë, gjakftohtësi Die Matura habt ihr bestanden, das Leben gilt es noch zu bestehen. Ich rate und ich hoffe, dhe durim. Shumë fat! dass ihr euch auf eure Leistung verlasst statt auf Beziehungen, denn ich wünsche euch, dass ihr glückliche Menschen werdet, Menschen, die einmal zufrieden und stolz auf ein Leben in Würde zurückblicken können. Zufrieden, weil ihr am Fortschritt zum Besseren selbst mitge- wirkt habt. Stolz, weil ihr euch auf euch selbst verlassen habt.

Und nun geht und packt die Herausforderungen des Lebens an. Ich wünsche Euch dazu ein heißes Herz, einen kühlen Kopf und einen langen Atem. Viel Glück!

81 Internat – Schuljahr 2012/13 Konvikt – Viti shkollor 2012/13

Internatsgruppe – Grupi konviktor – I Internatsgruppe – Grupi konviktor – II Internatsgruppe – Grupi konviktor – III

Allakaj, Daniel Baftiaj, Albert Berisha, Kreshnik Bala, Driton Berisha, Drin Bullakaj, Manuell Bullakaj, Andrej Dushi, Domenik Frrokaj, Valentin Dani, Simon Gashi, Florent Gashi, Valtid Gecaj, Eduard Gjergjaj, Eduard Haziri, Leotrim Gjergjaj, Jak Gjoni, Kristian Hoxha, Fatlind Guraziu, Sefer Grabanica, Florian Kelmendi, Bleon Hajdari, Arbër Guraziu, Veton Krasniqi, Leomir Koci, Besim Hajdaraj, Donis Kukelaj, Gentian Mirdita, Gent Hasanaj, Alban Malsori, Valon Mirdita, Kolë Hoti, Hysen Muçaj, Ibrahim Morina, Arlind Isma, Xheladin Qenaj, Bledar Noshi, Gjon Komani, Jozef Rama, Valdrin Rexhepi, Leon Marku, Robert Ramaj, Luan Spahiu, Adriatik Osmani, Erxhan Rrapi, Fanol Xharra, Resnik Sadikaj, Fati Shabani, Blend Totaj, Valon Zejnullahu, Ndriçim

Erzieher – Edukatore: Erzieher – Edukatore: Erzieher – Edukatore: Prenklushaj, Sr. Angjelina Thaqi, Frrok Spaqi, Ludevik 82 Internat – Schuljahr 2012/13 Konvikt – Viti shkollor 2012/13

Grupi "Engjëjt" Jeta në konvikt Internatsgruppe – Grupi konviktor – IV Arlind Morina – VII a Era Sadikaj – IX c

Grupi ynë quhet "Engjëjt", por unë isha kurioz ta dija pse? Në fillim të klasës së gjashtë nuk ishte dhe aq mirë, sepse Për këtë arsye e pyeta eduakoren. për mua ishte hera e parë larg familjes e kjo gjë nuk është e lehtë për një fëmijë. Por me kalimin e kohës, çdo vit ngapak Ajo më shpjegoj arsyen pse quhet Grupi "Engjëjt" në disa unë u mësova me këtë ambient. pika te shkurtëra, megjithatë nuk e kisha mjaft të qartë. Tashmë janë bërë katër vjet që unë jam këtu, kjo shkollë Nga gjestet e nxënësve të grupit tonë dhe raportit me ne, dhe konvikti janë bërë shtëpia ime. Ndonjëherë kur vjen dalëngadalë pothuajse e kuptova pse quheshim kështu. koha e testeve e kam pak të vështirë, sepse nuk arrij t'i marr notat që dua, por edhe kjo kalon falë eduaktorëve të Kuptohet se ishin gjeste të mira: na ndihmonin në detyra, mi dhe shoqërisë sime të cilët janë afër meje sa herë që na udhëzonin dhe qortonin për gabimet, por të gjitha këto i kam nevojë. bënin për të mirën tonë dhe pothuaj se ishin gjithmonë me ne si një engjëll. Në këtë shkollë rregullat angazhimet dhe gjithë të tjerat na ofrojnë një të ardhme më të mirë, por nuk mungon dhe Tani u bë viti i dytë dhe na erdhën nxënës të rinj, ku ne argëtimi, hareja, gëzimi, e mbi te gjitha mësimi. Mësimi në bëjmë atë që bënë të tjerët për ne. Jemi Engjëj për nxënësit këtë shkollë është më i mirë se çdokund. Të gjithë mundo- e rinj. hen të japin maksimumin për ne, që të mësojmë sa më Aliti, Hazret shumë rreth jetës. Çdo ditë më shtohet besimi në vetvete Aliti, Hidajet Por falënderimi më i madhi takon edukatores, sepse ne kur se mund të arrij pa problem atë që dua falë kësaj shkolle. Baca, Tomor ishim të mërzitur, ishte pranë nesh …Nuk do ta harrojmë Cenaj, Berat kurrë … Kjo shkollë, bashkë me ne nxënësit, është e ardhmja e Koso- Dedaj, Enkel vës dhe duhet të bëjmë të pamundurën që të kemi suksese. Gashi, Indrit Ispahiu, Drakon Kalanderi, Benjamin Kalanderi, Elvis Korça, Endrit Krasniqi, Albert Krasniqi, Erion Kryeziu, Rexhep Kulludra, Pëllumb Mataj, Dardan Pervorfi, Valon Qenaj, Zekë Shala, Fanol Shoshi, Mendurim Sokoli, Besim Zogaj, Erion

Erzieher – Edukatore: Çollaku, Arianit 83 Internat – Schuljahr 2012/13 Konvikt – Viti shkollor 2012/13

Internatsgruppe – Grupi konviktor – V Komunikimi edukator – rini Ed. Albina Mihilli

Për ta kuptuar qenien njerëzore nuk është lehtë, në mes tjerash është kushti i parë i quajtur vullneti i mirë dhe dëshira për ta kuptuar tjetrin. Personi si i tillë është fshehtësi, edhe atëherë kur mendo- jmë se e njohim atë tjetrin që jeton me ne apo përskaj nesh, menjëherë vepron në ne gjykimi ose edhe paragjykimi dhe fillojmë të bëjmë dallimin në mes njëri–tjetrit.

Siç e dimë, çdo njeri, posaçërisht të rinjtë, kanë nevojë për t'i shprehur mendimet, njdenjat, dëshirat dhe nevojat e veta. Nëse nuk gjen rast për t'i shprehur ato, atëherë mund të shfaqet edhe ndonjë sëmundje psiqike, posaçërisht te njerëzit e tipit të mbyllur apo te frikacakët për ta shprehur botën e brendshme.

Ka mjaft të atillë që janë të ngarkuar nga komplekset e llojllojshme, sepse nuk kanë miq për ta shprehur botën e brendshme, pa ndonjë frikë manipulimi apo keqkuptimi. Është mjeshtri të punosh me njerëzit e tillë për ta krijuar mirëbesimin, dashurinë që kërkon një kujdes delikat.

Sinqeriteti nuk mund të improvizohet, duhet të përgatitemi ndoshta më orë të tëra për ta gjetur rrugën e duhur për komunikim sa më të drejtë me bashkëbiseduesin. Ademaj, Fatijon Badalli, Taulant Individët të cilët punojnë me të rinjtë, qoftë me ata të lëmisë sociale apo edukative, ata duhet të kenë kujdes se si duhet të Berisha, Bleron bisedohet, si duhet të krijohet besimi i ndërsjellë dhe asnjëherë mos të shikohet tjetri në prizmin e paragjykimeve. Fazliu, Gazmend Gjergjaj, Nol Kuptohet se rinia në rend të parë i frikësohet kritikës, që nuk është asgjë tjetër veç se paragjykim. Zakonisht rinia është kritike, Gola, Edon si ndaj vetes, ashtu edhe ndaj edukatorëve si dhe prindërve në përgjithësi. Për t'i ndimuar tjetrit, posaçërisht rinisë e cila është Golaj, Miftar në udhëkryqin e formimit, është i domosdoshëm durimi, ta pranosh njeriun e ri ashtu siç është, të mundohesh t'i kuptosh pro- Hajredini, Fisnik blemet me të cilat ai ballafaqohet, ta dëgjosh deri në fund, atëherë të fillosh të bisedosh në mënyrë të sinqertë dhe të hapur. Haxhiavdyli, Andi Edukatori duhet i pari të krijojë ambientin apo rrethin e besimit që ai i pari t'i hapet bashkëbiseduesit. Është një mjeshtri shumë Himaj, Mergim e madhe për ta kuptuar tjetrin, posaçërisht moshën rinore, e cila ballafaqohet me prolemet e brendshme individuale si dhe me Kabashi, Diar problemet e jashtme që i sjell bota. Kalludra, Hekuran Mehmetaj, Barlet Një fjalë e vjetër thotë: Kush dashuron edhe kupton, e kush kupton edhe dashuron. Dhe, në këtë mënyrë duhet t'i themi rinisë Morina, Pren që ka mundësi të zgjedhë nëpërmjet dashurisë dhe dështimit. Sepse nëse e lë të të ikë dashuria, do të thotë të ikë vetë jeta. Musliu, Ndriçim Prenaj, Alban Raja, Nik Sopa, Gent

Erzieher – Edukatore: Buqaj, Shpejtim 84 Internat – Schuljahr 2012/13 Konvikt – Viti shkollor 2012/13

Internatsgruppe – Grupi konviktor – VI Internatsgruppe – Grupi konviktor – VII Internatsgruppe – Grupi konviktor – VIII

Baleci, Gjylfidane Bala, Anitë Beqiraj, Kaltrina Duraku, Doruntina Berisha, Djellza Berisha, Mergimtare Elshani, Edona Berisha, Marigona Berisha, Rineta Fetahi, Agnesa Colaj, Ardita Bytyçi, Valza Gashi, Afërdita Dedaj, Genta Colaj, Valerina Hazrolli, Ftesa Duhanaj, Arbnora Duraku, Fjolla Hoxha, Edona Fanaj, Aida Gashi, Fjolla Kastrati, Ledjana Gashi, Gentiana Hajdaraj, Donika Krasniqi, Agnesa Hana, Drita Hoti, Albulena Krasniqi, Vjosa Koci, Mariela Hoti, Aurela Llapatinca, Albana Komani, Lirije Llapatinca, Anyla Lleshi, Kaltrina Kqiraj, Dorentina Marmullaku, Ylfete Nikollbibaj, Lidie Krasniqi, Leonita Mehmetaj, Elegji Noshi, Katarina Latifaj, Rozafa Morina, Vjollca Prenrecaj, Rafaela Lleshi, Ilirjana Orllati, Vlora Sadikaj, Era Vuçitërna, Samra Shala, Kujtesa Shala, Egzona Shoshi, Erjona Temaj, Miranda Spahiu, Beslinda Zejnullahu, Blinerë Totaj, Blerta Totaj, Egzona Totaj, Vlora

Erzieher – Edukatore: Erzieher – Edukatore: Erzieher – Edukatore: Mihilli, Albina Curi, Marta – Sr. Klara Laçi, Filamena 85 Internat Konvikt

Ambientimi "Loyola" dhe konvikti Arianit Çollaku Vjosa Krasniqi – X e

Të gjithë edukatorët dhe pedagogët janë të vetëdijshëm se sho- Të jetosh me dëshirën, por gjithnjë në hap me kohën dhe evo- qëria jonë e në veçanti rinia jonë është duke u zhvilluar me hapa luimin e saj, për të prekur majat e suksesit dhe për të qenë i shumë të shpejtë. Andaj të menduarit dhe të mësuarit është ngritur në mesin e të tjerëve, vërtet nevojitet kohë. Të gjithë e mënyra më e domosdoshme për t'i ndihmuar nxënësit që të duam këtë gjë andaj jemi hedhur në karvanin rrugës nëpër të adaptohen dhe të mësohen me ndryshimet e reja, fjala bie, me cilën kalojnë ëndrrat dhe synimet tona. Deshëm apo nuk deshëm qëndrimin në konvikt. nuk ekziston askund hapësirë e nevojshme për të gjitha, kështu qe edhe ne ishim të detyruar ta ndërronim vendbanimin, ndërsa Prindërit janë të vetëdijshëm për të gjitha vështirësitë që hasin loja na përcolli pas, zgjerimi i njohurive në njohjen e të tjerëve, fëmijët e tyre në ambientimin në shkollë, në procesin mësimor karakteri, morali, sjellja dhe afërsia që adresuam në mes vete si dhe me rregullat e reja, që ndoshta nxënësit nuk kanë pasur më një reciprocitet i nevojshëm dhe të detyrueshëm ka thyer çdo parë një përvojë të tillë. Kjo vërehet te nxënësit e posaardhur, të barrierë, duke na dërguar në këtë mënyrë deri tek preferencat që cilët përjetojnë një ndryshim, sepse vijnë nga një ambient famil- i dëshironim në mes vete të ndodhnin në kohën e lirë. jar në një ambient shoqëror e shkollor. Qëllimi kryesor i shkollës dhe konviktit është zhvillimi dhe arsimimi i shoqërisë sonë koso- Ditët e para në "Loyola" nuk ishin edhe aq të lehta, të jetosh vare e në veçanti i të rinjve tanë që janë pjesa më e çmueshme larg atyre që do, vërtet nuk është edhe lehtë. Por me kohë ne u e shoqërisë sonë. mësuam dhe e vërtetuam që jeta në konvikt është shumë më e mirë për ne. Filluan dhe ditët e para të mësimit dhe filluam të vërenim që me të vërtetë arsimi në "Loyola" është ndyshe. Pra, që të kemi një grup nxënësish të mirë në konvikt, secili edukatorë, së pari, duhet të planifikojë punën dhe t'i ketë të zgjedhura qëllimet, të cilat duhet t'i arrijë me grupin. Të Ajo se çfarë na ndihmoi ishte dhe ndihma e edukatorëve të cilët u përpoqën për një arritje mundohet t'i gjejë mënyrat më të mira për t'u dalë në ndihmë nxënësve e posaçërisht atyre sa më të lartë të konviktorëve, qoftë në arsim dhe në edukimin tonë. Jeta në bashkësi krijon që kanë nevojë dhe që hasin në vështirësi me ambientimin në konvikt dhe shkollë. një atmosferë të re, së bashku ne krijuam një rreth të gjerë familjar dhe me ndihmën e njëri– tjetrit nuk lejuam mungesën e asgjëje. "Loyola" dhe konvikti të ofrojnë shumë në qoftë se ti Planifikimi i kohës është një ndihmesë e madhe për grupin, sepse duhet të dimë se si t'i di të vlerësosh dhe menaxhosh kohën tënde. mësojmë nxënësit me orarin me aktivitetet, dhe në veçanti me kohën e studimit dhe mësi- mit. E gjithë kjo e bënë grupin e nxënësve shumë funksional, sepse mundësitë e shoqërimit Jeta këtu është shumë më e lehtë se sa e menduam, andaj nuk duhet gjykuar përpara se të dhe bashkëpunimit mes nxënësve në konvikt janë shumë të mëdha dhe të shkëlqyeshme. mos provojmë. Çdo ëndërr të krijuar dhe të menduar më parë "Loyola" ma ktheu në realitet. Është një punë që do përkushtim dhe angazhim, mirëpo me vullnet të mirë dhe angazhim Ndiq ëndrrën tënde dhe bëhu pjesë e "Loyolës". maksimal arrihen edhe rezultatet e dëshiruara.

86 Internat Konvikt

Jeta në konvikt dhe në shkollë Kuizi në konvikt dhe vendi i dytë Daniell Allakaj – VIII a Daniell Allakaj, Gent Mirdita – VIII a Arbër Hajdari, Leon Rexhepi, Adriatik Spahiu – VIII b

U bë vit i tretë dhe jam ambientuar mjaft mirë në konvikt Si çdo vit tjetër edhe këtë herë u organizua në konvikt një kuiz, i cili ishte përgatitur nga e në shkollë. Konvikti më është bërë tani si shtëpia ime e edukator Ludeviku. Kuizi kishte nga 8 pikë dhe secila nga pikët kishte nga 10 pyetje. Në kuiz parë, sepse këtu kaloj gjithë kohën, ndërsa në shtëpi kaloj morën pjesë 5 nxënës: Adriatiku, Arbëri, Genti, Leoni dhe Danielli. dy ditë në çdo të dytën javë. Në fillim kishim shumë emocione, sepse kishim frikë nga pyetjet që kishim përpara. Pas Këtu të gjithë janë të shoqërueshëm, të sjellshëm, zemër- disa minutash filloi kuzi dhe 10 pyetjeve të para u dhamë përgjigje të gjithave, por prej gjerë dhe mjaft të zellshëm. Kemi edukatorë që asnjë hap 10 pyetjeve 9 i kishim të sakta. Në momentin kur juria e përbërë nga dy edukatorët tanë nuk mund ta bëjmë pa ta. Kam një shoqëri që edhe në ëndr- numëruan pikët, e pamë se kishim një pikë më shumë se kundershtarët tanë dhe ekipi ynë ra vështirë do ta gjeja. kaloi në finale.

Në konvikt kemi hapësira mjaft të mëdha për çdo lojë që ne Në finale kishim përballë 4 nxënës të klasave të XII–ta: Nik Rajën, Gazmend Fazliun, Ndriqim duam. Lojën që e parapëlqejmë më së shumti është futbolli, Musliun dhe Fisnik Hajredinin. Në finale kishim 10 pyetje përsëri, të cilave u dhamë përgjig- ku drejtori ynë i konviktit, ed. Arianit Çollaku na ka bërë je, por këtë radhë tri prej tyre qenë gabim. Ndërsa klasat e XII–ta, përkatësisht kundërshtarët të mundshëm zhvillimin e garave. Përveç të gjitha këtyre tanë, gabuan vetëm në dy pyetje. Kështu që ne zumë vendin e dytë në kuiz. gjërave kemi edhe menzën ku kuzhinjerët tanë përgatisin ushqim mjaft të shijshëm dhe tradicional. Të gjithë ishim të kënaqur me rezultatin e arritur në garë dhe me mënyrën se si vajti ecuria nga fillimi i kuizit e deri në finale. Pas mbarimit të kuizit, ne morëm mirënjohje për vendin e dytë Deri më tani kemi bërë ekskursione në disa vende të Kosovës, si psh.: në Prevallë, Brezovicë, dhe të gjithë edukatorët na përgëzuan për punën e bërë. Më pas e përgëzuam njëri–tjetrin Rugovë, Ujëvarën e Mirushës etj. për suksesin e treguar në garë.

Loyola është një shkollë e ëndrrave të mia dhe është një vend ku një nxënës mund të arrijë suksese të larta. Në shkollë ka vërtetë rregulla dhe ato duhet rrespektuar sepse janë pjesë e edukimit tonë. Profesorët janë shumë punëtorë, të zellshëm dhe gjithmonë të gatshëm për të ardhur në ndihmë. Krejt në fund dua t'i falënderoj prindërit e mi që më kanë mundësuar ardhjen në këtë shkollë dhe po ashtu e falënderoj edhe M. Angjelina, për respektin dhe das- hurinë që tregon ndaj meje.

87 Internat Konvikt Poesie – Poezi

Kuzhina tradicionale që ne Vijimi i mësimeve në Vargu jetim të rinjtë e mësojmë "Loyola–Gymnasium" Synim Selimi – X a Arbër Hajdari – VIII b Bleon Kelmendi – X e

Kënaqësia jonë është që ne t'i gatuajmë Pasi përfundova shkollën dhe konviktin, saqë më dukej si të Vargu jetim gatimet tona tradicionale. Kjo nuk është klasën e nëntë isha në shtëpinë time dhe s'më dukej më punë e lehtë, por me ndihmën e kuzhi- kisha dëshirë vetja i huaj. Një dhembje e ëmbël, veç edhe një lot, nierëve tanë, të cilët punojnë gjithmonë dhe vullnet të një frymë e fundit, që s'e frymoj dot, të palodhur, të buzëqeshur dhe me shumë madh që të Fundi i vitit shkollor erdhi me sukses dhe ca fjalë që prehje jashtë shpirtit nuk gjejnë, durim. regjistrohesha arrita t'i realizoj qëllimet e mia, që ia kisha mendime të copëtuara, që shperthejne. në një shkollë vënë vetes para se të vija këtu. Ne arrijmë të përgatisim gatime tradicio- me ambicie Gjumi i fundit vjen e më merr, nale dhe jemi krenarë që jemi kaq të veg- të mëdha, në arsyeja më ka humbur, shkak nuk kam, jël dhe i mësojmë gjërat që kanë gatuar të mënyrë që e duke kërkuar të vërtetën në ferr , parët tanë. ardhmja të më i shpëtuar, i bekuar jam. gjejë me plot Kjo është krenari për mua, sepse unë di të suksese si dhe Rrjedh uji majë malesh, gatuaj. që sfidat apo e dielli shndrit gjithandej, pengesat të lulet çelin, por po vdesin, jenë sa më të lehta për mua. dua, çka dua? Dua t'i gjej .

Mendova shumë dhe dëgjova nga një mik Desha ta shkruaj veç nje varg, imi që kishte vijuar më herët mësimet këtu. po vargu qante kur më dëgjoi mua, Pas disa ditësh bëra aplikimin dhe pas disa shpirti ndalej e mendonte, javësh kisha testin pranues. Testi pranues dua më shumë se kaq, po çfarë dua? ishte shmë afër dhe çdoherë e më shumë emocionohesha se a do ta kaloj këtë test, a Vargu mbeti edhe sot jetim, do të pranohem si dhe a do të kem sukses nuk gjeti vend askund në botë, këtu, apo mos do të ndodhë e kundërta. vargu po qan edhe sot , i vetëm, ujit lulet me lot... Ditët iknin shpejt dhe më në fund erdhi dita e testit pranues. Isha jashtëzakonisht i emocionuar, sepse ishte një ditë finale për fatin tim dhe për të ardhmen time. Arrita që me sukses ta kaloj këtë test dhe vazhdova të vijoj mësimet në "Loyola–Gymnasium".

Në ditët e para disi më dukej vetja si të isha në vend të huaj dhe nuk njihja pothuajse askënd. Ditët kalonin, çdoherë e më shumë më pëlqente ky vend, shoqëria zgjerohej përditë. Pas një muaji filluan edhe testet që vinin njëri pas tjetrit pa pushim.

Suksesi im në mësim ishte i shkëlqyer, gjë që më bëri të jem i kënaqur nga kjo shkollë. Kaluan muajt dhe unë u ambientova me 88 Internat Konvikt

Përvoja në konvikt "Loyola–Gymnasium" – Elegji Mehmetaj – XII d urë lidhëse në mes Kosovës e Shqipërisë Erxhan Osmani – IX b

Emocionet më kishin kapluar dhe më dukej sikur nuk do të nda- Unë e pata fatin të regjistrohem në këtë shkollë dhe kjo lonin kurrë. Ato fjalë "urime vajza ime, je pranuar" qarkullonin ishte një dëshirë e madhe për mua që të vij këtu në Koso- pandërprerë në mendjen time. Nuk e di nëse isha e gëzuar nga vë për të studiuar, sepse për këtë shkollë kisha dëgjuar lajmi që mora, apo konfuze me pyetjet që i bëja vetes vazhdi- shumë fjalë miradie. Pasi u regjistrova, fillova mësimet, misht. Koha e solli shumë shpejtë ditën për të shkuar në "Loyo- vitet kaluan shumë shpejt dhe tani jam në klasë të XI. la–Gymnasium". Me valixhen në dorë u nisa drejt rrugës së ndry- Vijimi i mësimit këtu ka qenë shumë efektiv në shumë shimit. Trupi më dridhej e dëgjoja vetëm zhurmën që bëhej nga aspekte, si në marrëdhëniet e mia me shoqërinë këtu, si rrotat e valixhes. Më thanë të ngjitesha në katin e dytë. Me një me kualitetin e mësimit. buzëqeshje të mirëseardhjes, ajo u prezantua si edukatorja ime. Fjalët e saj bindëse më dërguan te dhoma me numrin pesë. Në Jam ndier shumë i lumtur gjatë këtyre viteve këtu. Pra, këtë vend të ri me këta persona të rinj, dhe nga përshendetja me unë mendoj se gjimnazi "Loyola–Gymnasium" është familje e njerëzit që njihnim, jeta e re kishte filluar. Ajo zonja një nga urat më të rëndësishme që lidhin Kosovën me e dashur që asnjëherë nuk e hiqte buzëqeshjen, na mlodhi të Shqipërinë. gjithave në një dhomë që ajo e quante të përbashkët. Heshtja mbizotëronte. Ajo ishte ulur përballë nesh, e ne prisnim fjalët e Në këtë vit shkollor, konvikti ma mundësoi që të shkoj saj të ardhshme. E kishte radhën prezantimi i jetëve tona që kishim bërë deri te kjo rrugë e në stërvitje me klubin basketbollistik "KB. Bashkimi", re. Edhe ne u njoftuam me jetën e re. Ishte ora 21:00. sepse basketbolli është një ëndërr për njerëzit e gjatë- sisë sime dhe falë kësaj unë jam shpërblyer nga komuna "Dorëzojini telefonat dhe shkoni në dhomat tuaja" , – tha ajo përsëri me një buzëqeshje. e Prizrenit si lojëtari më i mirë i kategorisë "junior" dhe Amfiteatri dukej shumë i bukur nga ato këmishat e bardha e kravatat e verdha. Drejtori na njërën nga medaljet ia dedikoj të madhit, P.W. Happel uroi sukses dhe të punojmë sa më shumë. Emocionet tona i qetësoi pak fjala e tij që e tha dhe shkollës, kurse tjetrën families që ka bërë investim në fund e në gjuhën shqipe: Kupton? të drejtë për të ardhmen time.

Ndjenja e frikës, e pasigurisë në vete, e mallit për familjen më shkaktuan edhe një ndjenjë Shpresoj se suksesi im në këtë drejtim nuk do të nda- më të frikshme. Ende nuk isha mësuar me hapat që bëja në këtë rrugë.Që të m'i largonte nga let asnjëherë, por si synim primar do ta kem mësimin. vetja këto ndjenja, edukatorja, teta Filomena, shpesh më thoshte: "Kur të bie shi, atëherë Njeriu në këtë shkollë mund të arrijë çdo gjë, por nuk shko në shtëpi". Shiu binte por unë ende ecja në atë rrugë. duhet të mungojë vullneti dhe dëshira për punë, sepse me punë arrihet gjithçka në jetë. Ngadalë kësaj rruge i erdhi fundi. Përjetimet që kaluam aty ndoshta kanë qenë të vështira, por në të njejtën kohë edhe shumë të bukura. Përfundoi kjo eksperiencë dhe falë kësaj do të Në fund do të doja të them se gjimnazi "Loyola–Gymnasi- nisim një të re. Do të më mungojë gjithmonë zhurma e rrotave të valixhes për të shkuar deri um" është një nga mundësitë më të mira për t'i bashkuar atje. Do të më mungojë gjithmonë buzëqeshja e saj që ishte gjithmonë pranë meje. Me mall shqiptarët nga Shqipëria dhe Kosova. do ta kujtoj shiun që e prisja të binte për të shkuar nga aty, e kurrë nuk shkoja. Faleminderit nga të gjithë ju që na mundësuat të ishim udhëtarë deri në fund të kësaj rruge. Tani, një rrugë tjetër e re më pret.

89 Internat Konvikt

"Loyola–Gymnasium" – shkollë e ëndrrave Të edukosh duhet të jesh i edukuar Blend Shabani – X d Ed. Frrok Thaqi

Ditë të ngrohta vere, dielli rrezonte gjithkund. Ishte fundi i vitit Të edukosh mirë është vlerë, ku çdo person i mirëedukuar ka shkollor dhe tani ishte koha për përcaktimin e së ardhmes sonë. vlera të larta në atë shoqëri ku vepron e jeton. Dihet se sot din- Një ditë, derisa ndodhesha në shtëpi, babai më thirri dhe filloi amika e jetës është në zhvillim me risitë që po ndodhin në perg- të më fliste rreth një shkolle, të cilën unë s'e kisha dëgjuar më jithësi në çdo profil të jetës. parë. Në fillim nuk më pëlqeu, sepse ndarja nga shoqëria ishte një gjë e vështirë, por në fund vendosa ta provoja. Kur erdha Të jesh i suksesshëm në edukim, duhet t'i kesh disa tipare si në ditën e provimit, mbeta i habitur sepse pashë një ambient që s'e edukim, mirësjellje, oratori, etj., që këto tipare të reflektohen kisha parë kurrë në jetë, një ambient rregulli dhe pune, që më pozitivisht te nxënësi, që ai t'i marrë dhe t'i vërë në veprim, në pëlqeu pa masë, kështu dëshira për të ardhur m'u shtua edhe sjellje që në të ardhmen të jetë i mirëformuar, ashtu siç synon më shumë. familja dhe shoqëria.

Pasi më lajmëruan se kisha kaluar provimin, ndjeva një ndjejnë Të merresh me edukim është përgjegjësi sepse të besohet nga gëzimi, por edhe frike për jetën e re që më priste. Kaloi pushimi prindërit për më të dashurit e tyre femijët, që ti t'i edukosh në dhe erdhi koha për të ardhur në kolegj. Si çdo fillim, edhe ky për rrugë më të mirë drejt suksesit. Që ky proces të jetë më i mirë, mua ishte i vështirë, mendja më rrinte te familja dhe nganjëherë duhet të ketë bashkëpunim prind–edukatorë–arsimtarë. Ky sytë më rridhnin lot. Mirëpo që në fillim pashë një staf të organizuar shkollor, i cili na për- trekëndësh është treguesi më produktiv drejt suksesit pozitiv .Edukata është gjëja më e krahte gjithmonë, e sidomos edukatorët. Pas një fillimi disi të mërzitshëm, shumë shpejt shtrenjtë, ku çdo familje dëshiron ta ketë fëmija i tyre, këtë e arrin me punë dhe me kohë. gjërat filluan të përmirësohen dhe pas një kohe të shkurtër ne u bëmë një familje e pan- dashme. Pas përfundimit të mësimit dhe mbarimit të detyrave, kishim shumë mundësi për Andaj unë si edukator ju sugjeroj: prindër të nderuar, investoni në fëmijët tuaj se kështu t'u marrë me aktivitete të shumta sportive, si: futboll, basketboll, pingpong etj. Tani konvikti keni investuar në të ardhmen tuaj, për një jetë më të lumtur për fëmijën tuaj dhe për ju. Keni për mua është bërë familja ime e dytë. mundësi t'i shkolloni fëmijët tuaj në një kolegj më të mirë dhe të vetëm të këtij lloji në vend dhe rajon, ku ky kolegj është i përbërë prej konviktit dhe të gjitha elementet përcjellëse,dhe Një vit kaloi shumë shpejt dhe tani jam pak i hidhëruar me veten për kohën e humbur në me një ambient evropian. fillim. Tani, me plot siguri mund të them se në "Loyola–Gymnasium" mund t'i gjesh të gjitha, duke u nisur nga miqësia, dashuria, respekti, dhe më e rëndësishmja– kualiteti mësimor. Ejani dhe binduni në shkollën më të mirë, gjimnazin "Loyola–Gymnasium" në Prizren. Bëjeni këtë sot, që të bindeni nesër. Pra, "Loyola–Gymnasium" është burim i pashtershëm i mundësive.

90 Internat Konvikt

ALG ALG Aferdita Gashi – VI b Rafaela Prenrecaj – VI c

Një e martë, dita më e bukur në jetën time, Pushimi veror kaloi, por mu duk shumë i sepse dëgjova se kam kaluar testin pranu- gjatë derisa të vija dhe të filloja mësimin es. Ishte shtatori, erdhëm në konvikt. Aty në shkollën e ëndrrave të mia, "Loyola– ishte edukatorja, shoqet e reja. Kur hyra në Gymnaisum". Ishte një ndjenjë e veçantë dhomë e pashë se ajo ishte shume e bukur ditën kur hyra në oborrin e kësaj shkolle. dhe m'u duk për mrekulli. Thashë me vete, a thua sa nxënës janë këtu dhe duan të bëjnë diçka në të ardhmen? Po Të gjitha ishin të mira. Të nesërmen ashtu edhe ëndrra ime është e njëjtë si e shkuam në mëngjes në shkollë, aty u njof- atyre. Fillova mësimin dhe dëshiroja të rrija tuam me arsmitarë të rinj. Shoqet e shokët në konvikt dhe këtë ëndërr ma plotësuan na treguan ambientet e shkollës, klasat, prindërit. Ishte një fillim shumë i mirë. kabinetet etj.. Në vitin 2012–2013, ishin ndjenat më të Klasa ishte e rregulluar mirë, ishte e pastër bukura të jetës sime që i kam kaluar ndon- dhe e bukur. Vërtet ishte shumë bukur. Unë jëherë. Shumë shpejt ka kaluar viti, si të gjjithnjë kam ëndrruar të vij në këtë shkollë ishte një muaj, e jo më shumë. Erdhi edhe dhe ajo dëshirë m'u realizua. pushimi veror. Nuk e di sa jam gëzuar që po shkoja tek familja dhe do të qëndroja dy muaj, por nuk më bëhej qefi se do ta lija shoqërinë, por mendova se përsëri do të takohesha me ta vitin e ardhshëm. Nuk e merrja me mend se sa shpejt ka kaluar pushimi dhe u desh që përsëri të përgatite- mi për mësime. Është viti i dytë që po vijoj mësimin në "Loyola–Gymnaisum" e tashmë fakti që do të takohesha prapë me shoqet më bënte edhe më shumë të gëzohesha dhe shpresoj që ky gëzim do të më përcjell tërë vitin.

91 Internat Konvikt

Karnevalet Turne në futboll për nder të 100– vjetorit të Alban Prenaj – XII d Pavarësisë së Shqipërisë Fati Sadikaj – Xb

Rutina shkollore dhe puna periodike kishte pasivizuar nxënësit Në konvikt organizojmë shpesh gara të ndryshme nën udhëhe- në aktivitetet tjera kreative e argëtuese jashtë orarit shkollor, qjen e edukatorëve tanë. Është me rëndësi pjesëmarrja në lojë, andaj u hodh propozimi në kuvendin e nxënësve të shkollës për ku argëtohemi deri në pafundesi gjatë kohës së lirë që kemi. një festë në ditën e fundit të karnavaleve. Me pranimin e këtij Ne e organizuam turneun në futboll për nder të 100– vjetorit të propozimi filluan edhe përgatitjet për festën. pavarësisë i cili kishte karakter kremtimi dhe argëtimi mes nesh.

Nxënësit paguan një shumë simbolike të hollash për përkrahjen Organizimi i turneut kishte pak vështirësi, sepse kishte dallime e kësaj ideje. Shuma e përgjithëshme e të hollave u arsyetua në në moshë, mirëpo çdo gjë ka shkuar si në një familje. Filluan pagesa për DJ, zërim akustik, ushqim, pije e gjithashtu për orga- ndeshjet dhe ekipi ynë ishte në nivel të mirë, pasi po fitonim, por nizimin e këtij manifestimi. e dinim se nëse duam që të matim forcat me ekipin e më të mëd- henjve me moshë në konvikt, atëherë duhej që të përmirësohes- Atë ditë u arrit të krijohej dinamizëm në tërë shkollën, edhe pse him shumë. Më vonë, pas disa ndeshjesh, zhvilluam një ndeshje jashtë orareve normale që shoqëronin procesin mësimor. Festa me ta dhe ne filluam të ndienim presion në fushën e lojës, por përfundoi pa probleme e pengesa dhe nxënësit të kënaqur dhe këtë herë nuk ishim të denjë t'i bënim ballë kundërshtarit, me të maskuar filluan shpërndarjen nëpër shtëpitë e tyre. ç'rast pësuam disfatë. Të gjithë ishim të nervozuar, por e dinim se ne mund të japim më shumë në ndeshjen finale. Erdhi fundi e synimi ynë ishte fitorja, Festa mbaroi, por ne vendosëm të lëmë edhe një shenjë tjetër në kujtim të kësaj feste. Pasi edhe pse ne ishim më të vegjël, donim të tregonim se ne mundemi të fitojmë ndeshjen. Në që kishim arritur të kursejmë nga pagesa totale e nxënësve, vendosëm që të ndihmojmë një fillim te ndeshjes kishim pak emocione dhe për ne ishte një luftë paksa e vështirë, duke familje në nevojë, në një fshat të Suharekës. Kështu që realizuam edhe qëllimin tonë të dytë, pasur parasysh se një lojë më herët po me atë ekip kishim pësuar disfatë, mirëpo të gjithë të shohim buzëqeshje dhe gëzim edhe tek ata njerëz të varfër dhe fëmijët e tyre të cilët nuk kishim besim në vetvete dhe ishim mirë të koordinuar, dhe siç thuhet "Topi është i rrum- mundën të ndanin gëzimin me fëmijët tjerë brenda shkollës sonë. bullakët".

Me koncentrim maksimal, duke u bazuar në gabimet e lojës së fundit, me mbulimin e çdo hapësire të mundshme, dhe me një lojë të mirëfilltë e fituam kupën për nder të Pavarësisë. Për ne kjo ishte një kënaqësi e madhe pasi që nuk e kemi menduar se mund ta arrinim këtë. Shpresoj se këto organizime nuk do të përfundojnë në konvikt, pasi që çdoherë bëhet më interesant me gjeneratat e reja që vijnë. Çdoherë le të fitojnë më të mirët.

92 Schule Shkolla

Përvoja me filmin në "Dokufest" Donjeta Meta – X a

Vitin e kaluar "Dokufesti" shpalli një konkurs mbi filmat doku- ishim gati që të provonim të mentarë, ku disa të rinj që kishin pasion filmin dhe xhirimin xhironim. Secili nga ne u ambi- mund të merrnin pjesë dhe njëkohësisht të mësonin diçka më entua në një punë si kamera- tepër rreth këtyre aktiviteteve. Pjesë e këtij aktiviteti u bëra edhe man, regjisor, ndihmësreg- unë pasi e mora informacionin për këtë konkurs nga profesori jisor etj. Edhe pse kishim në Enver Sulaj. Ndonëse jo me ndonjë prirje dhe përvojë të madhe duar një skenar vetëm prej dy mbi xhirimin dhe filmin në përgjithësi, këtë përvojë tani pas për- faqesh, ne e humbëm një ditë fundimit të kampit do ta cilësoja si unike. Nga të gjithë që kishin të tërë duke xhiruar e më pas aplikuar u zgjodhëm vetëm tetë për të eksperimentuar me këtë duke edituar filmin i cili në fund doli të jetë i gjatë përvojë dhe kështu filluam në dhjetor një lloj kampi, ku do të vetëm 3 minuta. Me kalimin e kohës kampi zhvillohej mësonim mbi filmin dokumentar. gjithnjë e më tepër.

Kampi udhëhiqej nga dy tutorë që kishin një përvojë të madhe Pas xhirimit, disa javë më vonë mësuam për mesazhin në fushën e filmit dokumentar, Pamella dhe Guillermo. Edhepse që përcillnin disa dokumentarë që në disa raste kishin nuk njiheshim me njëri– tjetrin dhe kishim formuar rastësisht një ndikuar edhe te njerëzit ose te qeveritë udhëheqëse, si grup, shumë shpejt filluam të miqësoheshim, madje edhe të diskutonim për idetë e njëri– dhe u morëm me përfitimet që kishin regjisorët e këtyre filmave. Gjatë gjithë kësaj kohe po tjetrit. Secili nga ne, ditën e parë u paraqit me një ide shumë të thjeshtë dhe të gjithë syno- punonim në dy drejtime: në filmin tonë si dhe në mësimin e gjërave të reja. Kështu më pas nim që këto ide t'i transformonim në një film. Secila ditë përmbante aktivitete të shumta, u caktuan ditët e xhirimit për secilin si dhe në fund u bë një kamp tjetër ku filmat u edituan ku idetë tona vetëm sa vinin e zgjeroheshin, madje disa ide transformoheshin krejtësisht. dhe u prezentuan me sukses në "Dokufest".

Kampi i muajit dhjetor zgjati diku rreth katër ditë, ku gjatë këtyre katër ditëve u njohëm me Përvoja më interesante ishte ndryshimi që pësonin idetë dita– ditës, mandje disa shndër- filmin dokumentar, qëllimin e tij, format e ndryshme të tij etj. Më pas, secilit nga ne iu caktu- roheshin plotësisht në diçka tjetër , gjë që na bëri të kuptojmë se jo gjithmonë planet shko- an disa detyra për filmin si: gjetja e personazheve për filmin, shtjellimi i idesë dhe përcaktimi jnë ashtu si i paramendojmë, ndonjëherë ndryshimet e fundit japin rezultate të mëdha. Me i ditëve të xhirimit. Pas disa muajsh pushim, por duke qenë gjithnjë në kontakt me tutorët këtë dëshira mbi filmin u kthye në përvojë të mbresëlënëse dhe shumë domethënëse për dhe duke planifikuar hapat e ardhshëm, arritëm që të organizonim pjesën e dytë, ku tani do mua dhe kjo përvojë pa dyshim se do të mbetet si një fillim i mbarë për ndonjë film apo të mësonim si të xhironim. projekt tjetër.

Në një të dielë me vete morëm një kamerë dhe shpejt e shpejt përgatitëm një skenar dhe

93 Poesie Poezi

Jerusalem Jerusalemi Kështjella Teuta William Blake (1757 – 1827) Translation: Mark Gojani Prof. Skender Berisha Prof. Skender Berisha

Jerusalem Jerusalemi Kështjella Teuta

And did those feet in ancient time A shkelën k'to këmbë n'kohë të lashtë Shumë po qan e dhimbshëm rrënkon Të gjeta të gjeta më në fund Walk upon England's mountain green? malet e Anglisë plot bar? në atë zemrën e harruar të urtit Ilirion dhe më dole përpara lahuri And was the holy Lamb of God E Qengji i Shenjtë i Zotit unë ngre kryet përpjetë dhe të shikoj deri te toka e papërlyer bukuri On England's pleasant pastures seen? n'kullosë aty a është parë? pak belbëzoj në vete më shumë lotoj të njoha shpejt anise u këputa

And did the Countenance Devine A ka shkëlqyer mbi kodra me re mbuluar heshtjes tash më flasin muret gjithë bregut ujit e valës erdha Shine forth upon our clouded hills? një pamje me petk hyjnor? ajo dorë mjeshtërore çekan godet ende rrënojave rrëkneva gurë për ty And was Jerusalem builded here A është ngritur këtu Jerusalemi dhe mua gjaku si më ngritet rende–rende dhe më dole para pa një pa dy Among these dark Satanic Mills? në mes Mullinjve Djallëzor? e më vjen zvargur ajo shqipja e kthjelltë te këmbët tua moj lotin derdha

Bring me my bow of burning gold! Ma sill harkun n'ar praruar! po më grin harresa posht e lart moj më prite oh dy mijë vjet e ca Bring me my arrows of desire! M'sill shigjetat dëshirë plot! çka të them dhimbjes ç'mund t'i shtoj cep më cep Rizanit dhimbja ra Bring me my spear! O clouds, unfold! Ma sill shtizën, o re e shpluar! një bylbylziu ç'më këndon maje qiparisi kjasuan gurët atë gjak të lashtë Bring me my chariot of fire! Ma sill këtu koçinë barot! çka në njëmijë vjet u ndal te unë krisi pas thikës së ngulur në palcë

I will not cease from mental fight, S'do pushoj nga luftë mendore, i zemëruar deti im që liburnet e harruan ndejtëm të përmalluar aty te kroi Nor shall my sword sleep in my hand: s'do e mbaj kot shpatën në duar, unë erdha ta mora pak helm i kaltri im më dhe pak ujë në cep skemandili Till we have built Jerusalem për pa e ngritur Jerusalemin dallgët m'i gjuan nuk e di a më njeh a jo mua më ra në të një fletë tërfili In England's green and pleasant land. në Angli n'këtë vend t'bleruar. krejt t'i përqafi vetëm më thuaj po e po kush ma trazoi ëndrrën e më zgjoi

94 Schule Shkolla

Sukeset arrihen me punë të përbashkët Çdo punë e mirë ka shpërblimin Ndriçim Zejnullahu – X d Alban Hasanaj – XI b

Ishte fundi i klasës së nëntë. Duhej të merrja vendim për të ar– Me mësim arrihen edhe gjërat më të vështira. Kjo është shumë dhmen time e dëshiroja që mësimi që do të vijoja më tutje të jetë e vërtetë, sepse mund t' iu flas ngaqë e kam provuar vetë, duke në nivel të lartë. e mësuar gjuhën gjermane që është një nga privilegjet më të mëdha në këtë shkollë. Mua m'u dha mundësia që të shkoj në Babi im ishte i interesuar për mua, shokët e tij i kishin lavdëruar gjermani dy javë, që të bëj praktikën dhe të shoh mundësitë për këtë shkollë. Këtu kishte qenë një mik imi i cili nga kjo shkollë shkollim që t'i ofron ky vend. ishte i kënaqur dhe kishte arritur suksese. Pas kësaj edhe unë Falë Zotit dhe familjes sime që ma mundësuan t'i vijoj mësimet vendosa që mësimin ta vijoj në këtë shkollë. Po afrohej testi pra- në këtë shkollë, që të ofron mundësi të mëdha në shumë fusha nues e mua gjithnjë e më shumë më shtoheshin emocionet, sep- të studimit. Këto kushte janë të arritshme vetëm në shkollën se kisha dëshirë që të regjistrohesha dhe të kem një të ardhme "Loyola–Gymnasium". të sukseshme. Dëshira ime është që studimet t'i vazhdoj në Gjermani. Pasi Mora pjesë në testin pranues ku gjithçka dukej e bukur, por t'i kryej studimet dhe gjithë atë dituri që do ta fitoj atje, do të kisha shumë emocione. Isha koncentruar aq shumë vetëm në vij dhe do ta bie në Kosovë, sepse ne do të jemi urë lidhëse test sa nuk pata shiquar as ambientin përreth dhe e gjithë kjo ndërmjet Gjermanisë dhe Kosovës. Ne atje kemi çka të mësojmë, kaloi pasi e përfundova provimin pranues. Pas disa ditësh kur më njoftuan se isha pranunar, por edhe Kosova ka nevojë për njerëz që studiojnë jashtë shtetit, në mënyrë që ta ndërtojmë u gëzova aq shumë sa fillova të qaja. një Kosovë Europiane. Kjo është një gjë që arrihet vetëm me punë e jo me fjalë. Në shkollën tonë ka pak fjalë e shumë punë. Tre muaj pushim veror kaluan shumë shpejt dhe po afrohej data që unë të vija në shkollë. Unë do të qëndorja me konvikt. Për mua, por edhe për të tjerët, fillimi ishte i vështirë, sepse Andaj e falënderoj drejtorin e shkollës sonë, P. W. Happel, edukatorët si dhe profesorët, e duhejt që të ndaheshim nga familja, por edhe këtë ne e kaluam vetëm brenda një muaji. veçanërisht ata të gjuhës gjermane që ma mundësuan këtë rrugë për një ardhmëri më të Ditët kalonin sa hap e mbyll sytë; ne mësonim gjëra të reja që s'i kishim mësuar kurrë më ndritshme. parë, profesorët na këshillonin, por ata që na kanë ndihmuar më së shumti janë edukatorët. Edukatori na ka zëvendësuar prindin, ai na ka ndihmuar rreth të gjitha gjërave. Këtu ti ke gjithçka, por duhet të dish se si t'i shfrytëzosh ato.

Ne as në shkollë nuk jemi të vetmuar, kemi profesorë të shumtë dhe një kujdestar i cili kuj- deset për ne si të ishim fëmijët e tij. Në këtë shkollë ke gjithçka, kurse detyra jonë është që vetëm të mësojmë.

Një vit për mua ishte pak i vështirë, sepse kishte qenë fillimi, por ja që edhe ky vit kaloi sa hap e mbyll sytë. Ky vit mua më ka lënë shumë përshtypje të mira e shpresoj se edhe dy vitet e ardhshme të jem i kënaqur. Mendoj se njeriu kurrë nuk duhet të dorëzohet para vështirë- sive e sfidave që të dalin në jetë, sepse ia vlen që një herë së paku ta provosh.

Në këtë shkollë ti ke gjithçka, ti kurrë nuk je i vetëm, ke shumë njerëz rreth vetes dhe ata të ndihmojnë gjthmonë.

95 Schule Shkolla

Historia e shkurtër e zhvillimit të matematikës Prof. Faton Kabashi

Historia e zhvillimit të matematikës ndahet në katër periudha shore, me një algoritëm që është kryesore. metoda e sotme e matricave. Ata zgjidhnin edhe probleme mbi Periudha e parë – kjo është përiudha e lindjes së matematikës caktimin e largësive dhe të lartë- dhe fillon nga kohët më të lashta deri në shekujt VI–V p.e.s., sive të paarritshme, me ndihmën atëherë kur gjeometria dhe aritmetika filluan të ndërtohen si e trekëndëshave të ngjashëm dhe shkenca në vete. të teoremës së Pitagorës.

Historia nuk ka ruajtur dokumente mbi hapat e parë të grumbul- Matematika në kohën e lashtë limit të njohurive matematike. Si janë formuar konceptet e para konsiderohet si shkencë empi- dhe si janë zbuluar faktet e para matematike, kjo humbet në rike, që rregullat dhe rezulatet errësirën e shkujve të komunitetit primitiv. Kanë mbetur doku- i nxjerr në bazë të vrojtimit dhe mente që tregojnë se matematika është zhvilluar në Egjipt dhe eksperiencës, pra problemet Babiloni 2000 – 3000 vjet p.e.s.. Nevoja për matjen e tokave, për zgjidhen në mënyrë dogmatike, kanalizimet, për ndarjen e prodhimit, për ndërtimin e veprave pa u treguar asnjëlloj aryetimi. mbrojtëse, për administrimin e vendit etj. shkaktuan zhvillimin e matematikës. Ndër dokumentet që janë ruajtur deri më sot janë dy papiruse egjiptiane dhe disa rrasa kuneiforme Periudha e dytë – fillon nga shek. V p.e.s. deri në shek. XVII të erës sonë. Në këtë kohë babilonase me përmbajtje matematike. ishte grumbulluar një material aq i pasur matematik, sa që u bë e mundur që matematika të ndahej si shkencë në vete. Kjo periudhë njihet me emrin periudha e "matematikës elemen- Në këto papiruse egjiptiane gjenden syprinat e drejtkëndëshit, trekëndëshit dhe rrethit, tare" . Në këtë periudhë, matematika u zhvillua shumë në Greqi. Grekët mësuan njohuritë e pastaj vëllimet e kuboidit, cilindrit dhe piramidës. Egjiptianët në atë kohë dinin të bënin shkëputura të egjiptasve dhe të babilonasve dhe i sistemuan ato në teori të vërteta matema- zgjidhjen e ekuacioneve të shkallës së parë, të formës ax = b, ndërsa në rrasat kuneiforme tike. Nga shkenca empirike e egjiptasve dhe babilonasve, që problemet i zgjidhte në bazë të të Babilonisë gjenden probleme me përmbajtje konkrete, si p.sh. mbi caktimin e gjatësive eksperiencës dhë të vrojtimit, me veprat e Talesit, Pitagorës, Hipokratit, Euklidit, Arkimedti dhe të syprinave në ndarjen e tokave, mbi njehsimin e vë– etj., matematika u bë një shkencë deduktive që përfundimet i nxjerr si konkluzione logjike llimit në hapjen e kanaleve të ujitjes dhe të rezervuarve të Fjala matematikë vjen nga nga disa fjali fillestare të quajtura aksioma, të cilat pranohen si të vërteta në bazë të ekspe- ujit, mbi gjetjen e numrit të punëtorëve që nevojiteshin për greqishtja që do të thotë riencës. Pjesa më e madhe e punimeve dhe e rezultateve të arritura nga matematikanët ndërtimin e depove dhe punëve tjera bujqësore, pastaj në mësim (shkencë mbi mad- grekë nuk e kanë humbur vlerën e tyre deri në kohën e sotme. Por, matematika greke ka rrasat babilonase gjenden problemet që sillen në ekuacione hësitë). Matematika për- pasur edhe disa të meta që kanë frenuar në një farë mase përparimin e mëtejshëm të saj. Një të shkallës së dytë e të tretë dhë në sisteme ekuacionesh. bën një fushë të njohurive nga këto ka qenë shkëputja e teorisë nga praktika dhe Babilonasit dinin të njehsonin edhe syprina dhe vëllime, abstrakte të ndërtuara me bindja që shkenca nuk duhet të merret me problemet njihnin teoremën e Pitagorës në formë të përgjithshme, ndihmën e arsyetimeve e jetës praktike të njeriut. shfrytëzonin ngjashmërinë e figurave, dinin të njehsonin logjike mbi koncepte të rrezen e rrethit të jashtëshkruar të trekëndëshit dhe të tilla si numrat, figurat, Në këtë periudhë përveç grekëve me matematikën brendashkruar të gjashtëkëndëshit të rregullt etj.. strukturat dhe transformi- janë marrë edhe indianët e arabët. Indianët nuk e met. Matematika u shfaq shkëputnin teorinë nga praktika. Matematikës indiane Periudhës së parë i takon edhe matematika e Kinës së lashtë. si rezultat i vështrimeve i atribuohet sisitemi dhjetor i numërimit bashkë me Në kohët e lashta kinezët shkruanin në lëkura bambuje, dhe përvojës së njerëzve teknikën e veprimeve me numra negativë dhe më rrën- kështu që dokumentet mbi matematikën kineze të lashtë në përballje me problemet jët, rregullat e zgjidhjes së ekuacionit të shkallës së janë asgjësuar. Në veprën matematike kineze "Matemati- dhe nevojat prkatike. Siste- dytë, futja e sinusit etj. Ndërsa, matematikanët arabë ka në nëntë libra" , janë mbledhur dhe sistemuar të gjitha matizimi dhe përmbledhja e janë marrë me iracionalitetet, me zgjidhjen e ekuaci- njohuritë matematike të grumbulluara në periudhën e parë. njohurive matematikore ka onëve të shkallës së tretë e të katërt. Meritë e arabëve Në këta libra tregohet se kinezët e lashtë dinin zgjidhjen filluar relativisht vonë. ëshë ndarja e algjebrës dhe trigonometrisë si degë më e sistemeve lineare deri në pesë ekuacione, me pesë ndry- vete të matematikës. 96 Schule Shkolla

Historia e shkurtër e zhvillimit të matematikës Matematika – e preferuara ime Blerina Krasniqi – VI c

Periudha e tretë – në këtë periudhë, që zgjat nga fil- Ndër lëndët që pëlqej më së shumti është matematika, prandaj limi i shek. XVII deri në fillim të shek. XIX, matematika kam vendosur të shkruaj për këtë lëndë. Kur ofrohet ora e kësaj u zhvillua kryesisht si shkencë e madhësive të ndrys- lënde mësimore, disi më fluturon zemra nga gëzimi. I adhuroj hueshme dhe e transformimit të figurave. numrat, problemet matematikore, zgjidhjet e detyrave, ekuacio- net, inekuacionet, diagonalet, trupat gjeometrikë etj. Sukseset e mëdha të matematikës në këtë periudhë janë të lidhura me emrat e Dekartit, Fermait, Njutonit, Kur thellohem me imagjinatën time në detyrat e shtruara, hum- Eulerit, Lagranzhit dhe të një vargu matematikanësh bas veten duke arritur deri në zgjidhje. Ora më duket sikur të tjerë, të cilët e zhvilluan matematikën në një shkallë vrapon fshehurazi në tik–takun e saj, e unë kam dëshirë t'i nga- më të lartë, të cilët në matematikë i përdorën kon- dalësoj hapat ngaqë matematika do kohë dhe aftësi. ceptet e infinitit, limitit, derivatit, diferencialit dhe integralit. Në këtë periudhë edhe gjeometria filloi të Sa do të doja të kisha vetëm lëndën e atematikës dhe të viza- merrej me studimin e lëvizjeve dhe të transformimeve, toj vetëm drejtëza, të formoj trekëndësha me format e tyre. Kjo si p.sh. zhvendosja, translacioni (zhvendosja parale- lëndë më duket se të nxit të mësosh gjithçka që i përket asaj. Të le), rrotullimi, simetria, homotetia, inversioni etj. Periudha e tretë njihet me emrin "mate- pushon qetësisht në zemër, të detyron këndshëm ta pranosh atë matikë e lartë klasike" dhe përfshin algjebrën e lartë, analizën matematike, gjeometrinë si të lehtë në zgjidhje dhe të punosh në rregullat e saj. analitike dhe gjeometrinë diferenciale. Këtu duhet përmendur edhe prof. Mirlinda Kolmekshaj e cila na ligjëron këtë lëndë, duke Periudha e katërt – njihet me emrin "matematika moderne", e cila fillon në shek. XIX dhe qenë gjithmonë e gëzuar; na shpjegon plot entuziazëm, na jep dituri dhe na e lehtëson vazhdon deri në ditët e sotme. Fillimi i saj përcaktohet nga ndërtimi i gjeometrisë joeuklidia- zjidhjen e detyrave. ne, të Lobaçevskit dhe Bolajit. Në fushën e analizës u realizuan gjithashtu përparime shumë të rëndësishme. U saktësuan bazat e saj, në veçanti u ndërtua teoria rigoroze e numrit real, Unë e falënderoj nga zemra profesoreshën për punën e saj dhe them se ndihem me fat që u saktësua koncepti i funksionit, limitit, integralit etj.. ajo më ligjëron këtë lëndë që e pëlqej më së shumti.

Rreth vitit 40–të të shek. XX, u krijuan makinat llogaritëse elektronike, të cilat lejojnë që të kryhen njehsime me një shpejtësi tepër të madhe. Ato mund të kryejnë automatikisht cikle të ndërlikuara njehsimesh sipas një programi të vendosur më parë. Makinat llogaritëse elektronike janë të afta të zgjidhin jo vetëm problemet matematike tradicionale, por edhe probleme të një klase më të gjerë, që lindin në fusha të ndryshme të veprimtarisë së njeriut, të cilat në këtë mënyrë bëhen probleme "matematike" në një kuptim shumë të gjerë.

97 Besucher & Besuche Mysafirët & Vizitat

Besucher in Prizren Mysafirët në Prizren Unsere Besuche Vizitat tona

07.09.2012 P. W. Happel SJ 05.10.2012 Kommandowechsel Erzbischof Juliusz Janusz 03.11.2012 GM Erhard Drews – Apostolischer Legat für das Alma Lleshi GM Volker R. Halbauer Kosovo, Nuntius in Slowenien Flötistin und Schauspielerin

13.09.2012 Polizeidirektor Otto K. Rohde 20.10.2012 10.11.2012 Kommandeur des Deutschen Schulleiter aus Sliven, Delegation der Konrad– Kontingents der EULEX Bulgarien Adenauer–Stiftung

22.10.2012 13.09.2013 Klasse X a besucht P. W. Happel SJ Oberst Rolf Gaus 10.11. – 01.12.2012 Abschiedsempfang Kommandeur des Deutschen Prof. B. Azemi Botschafter Dr. Ernst Reichel Einsatzkontingents KFOR Hospitation am TMG Oelde

14.11.2012 17.09.2012 P. W. Happel SJ, Prof. Mark P. W. Happel SJ 27.10.2012 Gojani & Mädchen aus den Geburtstagsfeier 18. Sitzung des Trägerver- VI. Klassen beim 120. Jt. der Militärgeneralvikar Walter eins ALG Gründung der ersten alba- Wakenhut – Berlin nischen Schule für Mädchen

27. – 31.10.2012 16. und 17.11.2012 – 29.09.2012 Vertreter der, an der Ausbil- Seminar mit der Konrad– Vertreter des Rotary Club dungsinitiative beteiligten Adenauer–Stiftung, und dem Bensheim–Heppenheim Firmen Center for European Studies

03.10.2012 19.11.2012 P. W. Happel SJ 29.10.2012 Oberst Rolf Gaus trifft Frau Dr. Maria Flachs- Stv. Botschafter Matthias Kommandeur des Deutschen barth MdB in Pristina Kiesler Einsatzkontingents KFOR 98 Besucher & Besuche Mysafirët & Vizitat

Besucher in Prizren Mysafirët në Prizren Unsere Besuche Vizitat tona

24.11. – 08.12.2012 28.11.2012 Prof. V. Grajçevci & P. W. Happel SJ, J. Schwarz- 31.01.2013 Prof. F. Bytyçi bach & M. Werhahn–Röttgen Prof. Mazlum Baraliu Hospitation am Kolleg Empfang zur 100–Jahr–Feier Rektor der Universität Prizren St. Blasien Albaniens, Berlin

29.11.2012 05.02.2013 25.11.2012 P. W. Happel SJ & Oberst Ewald Nau P. W. Happel SJ & J. Schwarzbach Kommandeur im Generalstab J. Schwarzbach Prälat Dr. Karl Jüsten des Deutschen Einsatzkontin- Kolleg St. Blasien Katholisches Büro, Berlin gentes KFOR

26.11.2012 30.11.2012 08.02.2013 P. W. Happel SJ & P. W. Happel SJ & M. Werhahn–Röttgen & J. Schwarzbach J. Schwarzbach P. Tiggesbäumker Friedrich–Dütting–Stiftung – Friedrich–List–Gymnasium, halten Vortrag beim Freiburg Gemünden RC Bensheim–Heppenheim

26.11.2012 P. Happel SJ & 12.02.2013 J. Schwarzbach 15.12.2012 H. Maloku & H.Teuteberg, GV Dr. Clemens Stroppel Dr. Rupert Neudeck & Zürich und Kanton Thurgau, Rottenburg Botschafter Skënder Xhakaliu Schweiz

27.11.2012 P. Happel SJ & 13.02.2013 J. Schwarzbach 17.12.2012 Dr. Peter Blomeyer Dr. Rudolf Solzbacher Katharina Ertle Deutscher Botschafter in Abteilung Weltkirche Köln DAAD Prishtina, mit Gattin

28.11.2012 P. W. Happel SJ & 29.01.2013 19.03.2013 J. Schwarzbach M. Erdem & Schulleiter HF O. Siebrandt Dr. Maria Flachsbarth MdB Gülistan Educational Institu- bringt Fußbälle und Berlin tions – Mehmet Akif Colleges Sporttrikots 99 Besucher & Besuche Mysafirët & Vizitat

Besucher in Prizren Mysafirët në Prizren Unsere Besuche Vizitat tona

22.03.2013 P. W. Happel SJ 22.04.2013 04.06.2013 Fest des Sultan Nevruz Ausbildungsinitiative P. W. Happel SJ Ra'afi Tekke (Bektshi = Sufi Vertreter der Handwerkskam- Interview mit Rundfunk– & Orden) mer Dortmund Fernsehsender RTK

01. – 03.05.2013 P. W. Happel SJ 23.03. – 06.04.2013 Konferenz der Bischöfe und 07. und 08.06.2013 Zehn Maturanten Delegierten des Rates der J. Schwarzbach Praktikum in Deutschland Europäischen Bischofskonfe- Feier zu 450 Jahre Jesuiten in Münsterland & Sachsen renzen (CCEE) in London Österreich, Wien

28.05.2013 09. mit 16.06.2013 F. Einwich Schüleraustausch 03.04.2013 Leiter und die Direktorin des Schüler der Klassenstufe IX Bischof psychosozialen Zentrums der Friedrich–List–Gymnasium in Dr. Franz–Josef Overbeck Diakonie Mitrovica Gemünden

10.06.2013 04. – 05.04.2013 29.05. mit 05.05.2013 Ehemaliger Kommandeur P. W. Happel & Prof. N. Jahaj M. Berisha, R. Muçaj & der deutschen KFOR, G M. besuchen das Jesuitengym- J. Schwarzbach Hofmeier und einige nasium Pjeter Meshkalla in Europamarathon 2013 Offiziere, zusammen mit Shkoder ASB–Neustadt – Görlitz ihren Ehefrauen

14. – 21.04.2013 21.08.2013 Schüleraustausch P. W. Happel SJ & IX. Klasse des Friedrich– J. Schwarzbach List–Gymnasiums 31.05.2013 Grazer Schulschwestern, Gemünden GM V. Halbauer COMKFOR Graz

21.08.2013 P. W. Happel SJ & J. Schwarzbach 15.04.2013 31.05. mit 02.06.2013 P. Ivan Koprek 19. Sitzung des Trägerver- H. Piotrowski & H. Harrer Kroatische Provinz der eins der ALG Altschüler aus Österreich Jesuiten, Zagreb 100 Schule Shkolla

Deutsches Sprachdiplom – DSD Diploma të gjuhës gjermane – DSD Ergebnisse 2013 Resultate 2013

101 Förderverein Shoqata përkrahëse

Mitglied werden und/oder spenden Të bëheni anëtar dhe/ose donator

Der Förderverein (AG Münster – VR 70758) Meine persönlichen Daten: Durch meine Mitgliedschaft ist zur ideellen und materiellen Unterstützung der Asociation "Loyola–Gym- im Förderverein und/oder meine Spende unterstütze nasium" am 22. März 2007 als eingetragener Verein gegründet worden. Name, Vorname* Er soll darüber hinaus den Schüleraustausch zwischen dem Gymnasium in ich die Erziehungs– und Prizren und deutschen Schulen vermitteln und fördern. Diese Vereinszwecke Bildungsarbeit am Loyola– werden durch Mitgliedsbeiträge und Spenden realisiert. Firma Gymnasium.

Straße* Spendenkonto Ich spende! Meine Spende beträgt: Bank Volksbank Beckum–Lippstadt eG Land/PLZ/Ort* Kontonummer 103162600 EUR BLZ 41660124 Telefon bitte eintragen IBAN DE96 4166 0124 0103 1625 00 BIC/SWIFT GENODEM1LPS E–Mail** Bitte geben Sie im Verwendungszweck Ihren Namen und Ihre Anschrift an. Ich werde Mitglied! Nur dann können wir Ihnen eine steuerlich anerkannte Spendenbescheini- Mein jährlicher Mitglieds- gung zusenden. Der Versand erfolgt automatisch im Januar des Folgejahres. beitrag beträgt: Förderverein Hiermit ermächtige ich Sie widerruflich, meinen Beitrag oder meine Spende mittels Lastschrift ein- zuziehen. Meine Kontoverbindung lautet: 24 EUR 48 EUR Anschrift Telefon E–Mail/URL 96 EUR Bank* Holtmar 13 +49 (0) 2521 58 51 verein@alg–prizren.com EUR D – 59269 Beckum +49 (0) 8151 911 700 www.alg–prizren.com IBAN* bitte ankreuzen oder eintragen

BIC/SWIFT*

Vorstand Die Seite bitte ausfüllen, heraustrennen und per Dirk Komitsch Post senden an: Finanzen Datum/Ort/Unterschrift* Michael Werhahn–Röttgen Freunde und Förderer Vorsitzender * Felder müssen immer ausgefüllt werden! der Asociation Peter Tiggesbäumker ** E–Mail–Adresse eintragen und zukünftig, kostenlos ALG News erhalten. "Loyola–Gymnasium" e. V. Schriftführer Michael Werhahn–Röttgen Jürgen Schwarzbach Holtmar 13 Stv. Vorsitzender D – 59269 Beckum Freunde und Förderer der Asociation "Loyola–Gymnasium" e. V. V. "Loyola–Gymnasium" e. Asociation der und Förderer Freunde

102 Spendenkonto Kontoja e donacioneve

Jesuitenmission Förderverein

Bank: Liga Bank Bank: Volksbank Beckum-Lippstadt eG Vordere Sterngasse 32 Südstraße 15 90402 Nürnberg - Deutschland 59269 Beckum - Deutschland Kontoinhaber: Jesuitenmission Kontoinhaber: Freunde u. Förderer der ALG e.V. Königstr. 54 Holtmar 13 90402 Nürnberg - Deutschland 59269 Beckum - Deutschland Kontonummer: 5115582 Kontonummer: 103162600 BLZ: 75090300 BLZ: 41660124 IBAN: DE61 7509 0300 0005 1155 82 IBAN: DE96 4166 0124 0103 1626 00 BIC/SWIFT: GENODEF1M05 BIC/SWIFT: GENODEM1LPS Stichwort: Loyola-Gymnasium Prizren

Jahrbuch - Vjetari - 2013/14