1

Załącznik do uchwały Nr XXIX/229/2017 Rady Powiatu Bytowskiego z dnia 26 października 2017

PPRROOGGRRAAMM OOPPIIEEKKII NNAADD ZZAABBYYTTKKAAMMII PPOOWWIIAATTUU BBYYTTOOWWSSKKIIEEGGOO NNAA LLAATTAA 22001177--22002200

Starostwo Powiatowe w Bytowie Wydział Edukacji, Kultury i Sportu 2

Spis treści

Wstęp ...... 3

I. Uwarunkowania prawne ...... 4

1. Ustawy, rozporządzenia oraz inne dokumenty dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ...... 4 2. Zadania i kompetencje organów powiatu w zakresie ochrony zabytków ...... 5 II. Założenia wynikające z programów ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ...... 8

1. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ...... 8 2. Narodowy program kultury „Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego” na lata 2004 – 2020 ...... 9 3. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2005-2020 ...... 10 4. Program Opieki nad Zabytkami Województwa Pomorskiego na lata 2016-2019 ...... 12 5. Zgodność programu opieki nad zabytkami z dokumentami powiatowymi ...... 13 III. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu powiatu bytowskiego ...... 17

1. Charakterystyka uwarunkowań geograficznych i historycznych występujących na obszarze powiatu ...... 17 2. Rejestr zabytków nieruchomych ...... 20 3. Ewidencja zabytków nieruchomych ...... 31 4. Zabytki ruchome ...... 56 5. Zabytki archeologiczne ...... 57 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego powiatu - analiza SWOT ...... 58 IV. Zadania z zakresu opieki nad zabytkami realizowane w latach 2006-2009 oraz w latach kolejnych ...... 60

V. Cele i zadania programu opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 ...... 62

VI. Zasady oceny realizacji powiatowego programu opieki nad zabytkami ...... 64

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 3

Wstęp

Obowiązek sporządzania programów opieki nad zabytkami przez samorządy zarówno wojewódzkie, powiatowe oraz gminne wprowadza ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2014.1446 z dnia 2014.10.24). Zgodnie z art. 87, ust. 1 cytowanej powyżej ustawy zarząd powiatu sporządza na okres 4 lat powiatowy program opieki nad zabytkami, który po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków przyjmuje rada powiatu. Program podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Z realizacji programu zarząd powiatu, raz na dwa lata sporządza sprawozdanie, które następnie przedstawia radzie powiatu. Artykuł 87 ust. 2 cytowanej ustawy określa cele programów opieki nad zabytkami, do których zalicza się: - włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej, - zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania, - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego, - podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami, - określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków, - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 4

Formułując niniejszy program przyjęto zadania należące z mocy ustawy do obowiązków powiatu oraz zarysowano ogólna politykę powiatu bytowskiego w dziedzinie opieki nad zabytkami, nie naruszając przy tym kompetencji poszczególnych gmin i praw właścicieli.

I. Uwarunkowania prawne

1. Ustawy, rozporządzenia oraz inne dokumenty dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

Podstawowym dokumentem regulującym ochronę zabytków jest Konstytucja RP. Zabytki zostały objęte ochroną zadeklarowaną jako konstytucyjny obowiązek państwa i każdego obywatela – art. 5, art. 6 ust. 1 i art. 86 Konstytucji RP. W polskim ustawodawstwie zagadnienia związane z zabytkami regulują następujące akty prawne: - Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2014.1446 z dnia 2014.10.24) - Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2016.2147 z dnia 2016.12.23) - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2016.290 z dnia 2016.03.08) - Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2016.788 z dnia 2016.06.04) - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2016.672 z dnia 2016.05.16) - Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczanego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. 2004.30.259 z dnia 2004.02.27) - Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 października 2015 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych,

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 5 badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. 2015.1789 z dnia 2015.11.04) - Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 6 czerwca 2005 r. w sprawie udzielania dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków (Dz. U. 2014.399 z dnia 2014.03.27) - Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2004.212.2153 z dnia 2004.09.29) - Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie odznaki „Za opiekę nad zabytkami” (Dz. U. 2004.124.1304 z dnia 2004.06.02) - Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. 2011.89.510 z dnia 2011.04.29) - Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie poprowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. 2011.113.661 z dnia 2011.06.02) - Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego sporządzona w La Valetta dnia 16 stycznia 1992 r. (Dz. U. z 1996 r., Nr 120, poz. 564)

2. Zadania i kompetencje organów powiatu w zakresie ochrony zabytków

Szczegółowy zakres zadań i kompetencji organów samorządu powiatowego w odniesieniu do problematyki ochrony dóbr kultury został uregulowany przede wszystkim w dwóch ustawach: - Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; - Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 6

Ustawa o samorządzie powiatowym w art. 4 ust. 1 zawiera ogólną regulację dotyczącą wykonywania zadań publicznych o charakterze ponadgminnym. Wśród katalogu zadań publicznych wymienionych we wspomnianym artykule ustawy znajduje się kultura i ochrona dóbr kultury.

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami szerzej określa zadania należące do organu powiatu. Oprócz art. 87 ust. 1 i 2 cytowanej powyżej ustawy, dotyczącego sporządzania programu opieki nad zabytkami, o czym szerzej wspominano we wstępie, art. 103 określa wyłączne kompetencje starosty w zakresie powierzania opieki społecznym opiekunom zabytku. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, starosta ustanawiania społecznych opiekunów zabytków lub cofa takie ustanowienie. Funkcję społecznego opiekuna zabytków może pełnić: osoba fizyczna, której starosta wydaje odpowiednią legitymację, osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadającej osobowości prawnej, którym starosta wydaje zaświadczenie zawierające informację o nadaniu uprawnień opiekuna. Równocześnie starosta prowadzi listę społecznych opiekunów zabytków. Na mocy art. 12 ww. ustawy starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, może umieszczać na zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru znak informujący o tym, iż zabytek ten podlega ochronie. Zgodnie z art. 50 ust. 3 ustawy, w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru, polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, starosta, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może wydać decyzję o zabezpieczeniu tego zabytku w formie ustanowienia czasowego zajęcia do czasu usunięcia zagrożenia. W przypadku, gdy nie jest możliwe usunięcie zagrożenia, zabytek nieruchomy może, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków być: przejęty przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, w drodze decyzji, na własność Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na cele kultury, oświaty lub turystyki, za odszkodowaniem odpowiadającym wartości rynkowej tego zabytku lub wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy właściwej ze

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 7 względu na miejsce położenia tego zabytku, w trybie i na zasadach przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.

Ustawodawca także w art. 81 dopuszcza możliwość udzielenia dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organ stanowiący powiatu, na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale. Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane zgodnie z art. 77 może obejmować nakłady konieczne na: 1) sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich; 2) przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych; 3) wykonanie dokumentacji konserwatorskiej; 4) opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich; 5) wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego; 6) sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz; 7) zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku; 8) stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku; 9) odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki; 10) odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50 % oryginalnej substancji tej przynależności; 11) odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych; 12) modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności; 13 )wykonanie izolacji przeciwwilgociowej; 14) uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 8

15) działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu; 16) zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7-15; 17) zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej. Dotacja może być udzielona w wysokości do 100% nakładów koniecznych na wykonanie przez wnioskodawcę prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru. Łączna kwota dotacji udzielonych przez organ stanowiący powiatu nie może przekraczać wysokości 100% nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót. Organy uprawnione do udzielania dotacji prowadzą wykazy udzielonych dotacji oraz informują się wzajemnie o udzielonych dotacjach.

II. Założenia wynikające z programów ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

1. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

Jednym ze strategicznych założeń Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014– 2017 jest wzmocnienie synergii działania organów ochrony zabytków, w tym tworzenie podstaw współdziałania z organami samorządu terytorialnego. Jest ono wyrazem przekonania, iż jakościowa przemiana w zakresie ochrony zabytków w Polsce może nastąpić jedynie dzięki łączeniu zasobów, lepszemu sieciowaniu struktur i działań organów ochrony zabytków. Jednocześnie, odwołując się do kompetencji Generalnego Konserwatora Zabytków należy wskazać, iż rolą Krajowego Programu jest tworzenie warunków dla wypracowania rozwiązań modelowych oraz ich upowszechnienie np. poprzez system konferencji i spotkań z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego. Natomiast od stopnia zaangażowania tych podmiotów będą zależały realne efekty podejmowanych działań.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 9

W Krajowym Programie dokonano diagnozy stanu ochrony zabytków w Polsce w trzech podstawowych płaszczyznach: - organizacji i zadań organów ochrony zabytków w Polsce, - stanu zachowania zabytków w Polsce, w tym roli i znaczenia rejestru zabytków oraz systemów informacji o zabytkach, - komunikacji, porozumienia i współpracy w obszarze ochrony zabytków w Polsce.

2. Narodowy program kultury „Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego” na lata 2004 – 2020

Założenia polityki państwa w dziedzinie ochrony dziedzictwa narodowego przedstawia dokument pod nazwą Narodowa Strategia Kultury na lata 2004-2013, przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 21 września 2004 r. (w 2005 r. opracowano Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020). Jest to strategiczne opracowanie rządowe, określające zasady nowocześnie pojmowanej polityki kulturalnej państwa i mecenatu państwa w sferze kultury, funkcjonujących w warunkach rynkowych i we współpracy w ramach Unii Europejskiej. Wymieniono w nim dwa priorytety: 1. aktywne zarządzanie zasobem stanowiącym materialne dziedzictwo kulturowe, 2. edukacja i administracja na rzecz ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego. Mają one na celu materialną poprawę stanu zabytków, ich adaptację i rewitalizację oraz zwiększenie dostępności do nich mieszkańców, turystów i inwestorów. Dokumentem służącym wdrożeniu Narodowej Strategii Kultury w sferze materialnej spuścizny kulturowej Polski jest Narodowy Program Kultury "Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego". Program ten jest zgodny z Narodowym Planem Rozwoju (ustawa z dnia 20.04. 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju, Dz. U. z 2014 Nr 1448) oraz z założeniami do krajowego programu ochrony zabytków. Podstawą do sformułowania Narodowego Programu Kultury "Ochrona Zabytków i dziedzictwa kulturowego" jest uznanie sfery dziedzictwa za podstawę rozwoju i upowszechniania kultury a także za potencjał, służący wzrostowi konkurencyjności regionów dla turystów, inwestorów i mieszkańców.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 10

Cele nakreślone w Strategii mają być realizowane przez różnorodne działania, wśród których wymienić należy: budowę nowoczesnych rozwiązań organizacyjno-finansowych w sferze ochrony zabytków, kompleksową rewaloryzację zabytków i ich adaptację na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne, zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości poprzez tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych, rozwój zasobów ludzkich oraz podnoszenie świadomości społecznej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego, ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego przed nielegalnym wwozem, wywozem i przewozem przez granice.

3. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2005-2020

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego została przyjęta Uchwałą nr 587/XXXV/05 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 18 lipca 2005 r. Podsumowanie jej realizacji zostało szczegółowo przedstawione w Raporcie z realizacji Strategii województwa pomorskiego (Uchwała nr 294/31/2011 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 22 marca 2011 r.) oraz materiale pomocniczym – Raporcie o przedsięwzięciach rozwojowych w województwie pomorskim w latach 2005-2010. Strategia została zaktualizowana w 2012 r.

Pomorskie charakteryzuje się unikatowym środowiskiem i walorami krajobrazowymi oraz różnorodnością kulturową, wynikającą z tożsamości regionalnej i lokalnej czerpiącej z dziedzictwa Kaszub, Kociewia, Powiśla, Żuław i innych części regionu oraz tradycji morskich i historycznych, w tym solidarnościowych. Dziedzictwo kulturowe coraz częściej traktowane jest jako istotny czynnik rozwoju lokalnego (sposób na aktywizację gospodarczą, tworzenie nowych miejsc pracy oraz kreowanie pozytywnego wizerunku danego obszaru). Dodatkowo znaczenia zaczynają nabierać regionalne produkty kulinarne i żywność wysokiej jakości. Region posiada także bogatą ofertę turystyczną oraz jedną z największych w kraju baz noclegowych, koncentrującą się głównie w pasie nadmorskim. Województwo oferuje również szerokie możliwości uczestnictwa w kulturze. Liczne inwestycje w obiekty kultury oraz coraz ambitniejsze wydarzenia kulturalne (wystawy, spektakle i festiwale) pozwoliły na stworzenie nowej jakościowo oferty artystycznej rozpoznawalnej w skali krajowej i międzynarodowej. Wpływa to

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 11 na wielokierunkowy rozwój turystyki czyniąc region jedną z kluczowych destynacji w kraju (3. pozycja pod względem udzielonych noclegów). Niedostateczna jest jednak kompleksowość produktów turystycznych i kulturalnych oraz ich aktywna i spójna promocja.

Strategia wskazuje 3 cele strategiczne, mające charakter ogólny i określające pożądane stany docelowe w ujęciu problemowym. Są one konkretyzowane przez 10 celów operacyjnych oraz 35 kierunków działań: 1. NOWOCZESNA GOSPODARKA 1.1. Wysoka efektywność przedsiębiorstw 1.2. Konkurencyjne szkolnictwo wyższe 1.3. Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna 2. AKTYWNI MIESZKAŃCY 2.1. Wysoki poziom zatrudnienia 2.2. Wysoki poziom kapitału społecznego 2.3. Efektywny system edukacji 2.4. Lepszy dostęp do usług zdrowotnych 3. ATRAKCYJNA PRZESTRZEŃ 3.1. Sprawny system transportowy 3.2. Bezpieczeństwo i efektywność energetyczna 3.3. Dobry stan środowiska

W ramach celu operacyjnego 1.3. - Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna wyróżniono oczekiwane efekty takie jak: − całoroczna, kompleksowa i atrakcyjna oferta turystyczna i kulturalna regionu obejmująca także efektywne wykorzystanie obiektów sportowych o randze krajowej; − unikatowe walory naturalne, kulturalne i dziedzictwa kulturowego, w tym kulinarne, wykorzystywane w sposób racjonalny, efektywny i zrównoważony; − wzmocniony wizerunek regionu oraz większa rozpoznawalność i spójność kluczowych regionalnych marek turystycznych i kulturalnych; − silna współpraca pomiędzy podmiotami branży turystycznej i kulturalnej.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 12

Oczekiwania wobec władz centralnych w związku z realizacją Celu − zakończenie trwających (m.in. budowa Muzeum II Wojny Światowej) oraz realizacja kolejnych inwestycji w zakresie kultury i turystyki o znaczeniu krajowym w województwie; − objęcie Żuław statusem krajowego produktu turystycznego; − aktywizacja transportowa drogi wodnej Dolnej Wisły oraz usunięcie wszystkich barier prawnych dla zapewnienia swobodnej międzynarodowej żeglugi po Zalewie Wiślanym; − udział budżetu państwa w utrzymaniu najważniejszych instytucji kultury i ratowaniu najcenniejszych zabytków regionu; − przyjęcie Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ustalającego mechanizmy organizacyjne i finansowe determinujące rzeczywistą ochronę dziedzictwa kulturowego.

4. Program Opieki nad Zabytkami Województwa Pomorskiego na lata 2016-2019

Program Opieki nad Zabytkami Województwa Pomorskiego na lata 2016 –2019 został przyjęty przez Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu 26 września 2016 roku uchwałą nr 274/XXVI/16 jest dokumentem kontynuującym politykę zapoczątkowaną programami na lata 2007-2010 i 2011–2014. Głównym zamierzeniem Programu jest stworzenie warunków dla kreowania i realizowania zadań z zakresu ochrony zabytków na terenie województwa pomorskiego oraz wykorzystanie dziedzictwa kulturowego jako czynnika wpływającego na realizację planów rozwojowych regionu w zakresie jakości życia mieszkańców oraz wzrostu konkurencyjności gospodarki. Dokument składa się z części diagnostycznej i programowej. W części diagnostycznej przedstawiono główne uwarunkowania, w tym otoczenie prawne programu, dokumenty strategiczne i programowe w istotny sposób dotyczące dziedzictwa kulturowego województwa pomorskiego, identyfikację potencjalnych źródeł finansowania, jak również informację na temat stanu i sposobu zarządzania tym zasobem – ze szczególnym uwzględnianiem obowiązków i działań jednostek organizacyjnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Część programowa przedstawia cel strategiczny, cele operacyjne i przyporządkowane im kierunki działań. Dalsze rozdziały zawierają zasady monitorowania.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 13

Celem strategicznym programu jest: Wzmocnienie poziomu ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym województwa pomorskiego, służące zachowaniu zabytków, budowaniu tożsamości regionalnej oraz promocji turystycznej regionu. Cel strategiczny realizowany jest w ramach czterech priorytetów: Priorytet I: Zachowanie dziedzictwa kulturowego miast i wsi; Priorytet II: Zachowanie kulturowego dziedzictwa morskiego i rzecznego; Priorytet III: Badanie, dokumentacja i promocja dziedzictwa kulturowego; Priorytet IV: Opieka nad zabytkami stanowiącymi mienie i własność samorządu województwa pomorskiego.

5. Zgodność programu opieki nad zabytkami z dokumentami powiatowymi

Uchwała nr XXII/165/2017 Rady Powiatu Bytowskiego z dnia 16 lutego 2017 roku w sprawie: zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.

Na podstawie art. 81 w związku z art. 77 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2014. 1446 z dn. 2014.10.24) Rada Powiatu Bytowskiego przyjęła uchwałę określającą zasady udzielania dotacji na zabytek. Z budżetu powiatu bytowskiego mogą być udzielane dotacje celowe na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków znajdującym się na obszarze powiatu bytowskiego, jeżeli: 1) obiekt znajduje się w złym stanie technicznym, 2) obiekt posiada istotne znaczenie historyczne, artystyczne lub naukowe dla powiatu bytowskiego.

Dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane może obejmować nakłady konieczne na: 1) sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich; 2) przeprowadzenie badań konserwatorskich, architektonicznych lub archeologicznych;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 14

3) wykonanie dokumentacji konserwatorskiej; 4) opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich; 5) wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego; 6) sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz; 7) zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku; 8) stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku; 9) odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki; 10) odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności; 11) odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych; 12) modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności; 13) wykonanie izolacji przeciwwilgociowej; 14) uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych; 15) działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu; 16) zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7-15; 17) zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej.

Ponadto w Uchwale określone zostały zasady przyznawania i rozliczania dotacji wraz z wnioskiem o udzielenie dotacji.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 15

Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2015 - 2022

Strategia Powiatu Bytowskiego, zawierająca plan działań na lata 2015 – 2022 uwzględnia regionalne i krajowe uwarunkowania, które mogą oddziaływać na dynamikę osiągania celów strategicznych i realizacje działań. W strategii określono strategiczną misję powiatu tj. Powiat bytowski w 2022 r. to rejon rozwiniętej gospodarki i turystyki, opartej na zasobach kapitału ludzkiego i społecznego, środowiska naturalnego i wieloetnicznego dziedzictwa kulturowego. Struktura celów i priorytetów Strategii: Cel strategiczny - Poprawa jakości życia mieszkańców Powiatu Bytowskiego Cel Operacyjny 1: Poprawa dostępu do infrastruktury publicznej i do zasobów przyrodniczych i kulturowych Priorytet I: Infrastruktura Cel Operacyjny 2: Wzrost jakości kapitału ludzkiego Priorytet II: Kapitał ludzki Cel operacyjny 3: Wzrost jakości kapitału społecznego Priorytet III: Kapitał Społeczny Cel strategiczny 4: Wzrost konkurencyjności i atrakcyjności gospodarczej Priorytet IV: Gospodarka

W ramach Priorytetów określono poszczególne kierunki działań. Dla programu opieki nad zabytkami najważniejszy kierunek działania określono w priorytecie III - wdrażanie projektów kulturalno-edukacyjnych, realizowanych na terenie powiatu i województwa, mających na celu prezentację walorów środowiska naturalnego i kulturowego powiatu (w tym ostatnim przypadku zwłaszcza w odniesieniu do wielokulturowości i silnego poczucia tożsamości lokalnej).

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 16

Z przeprowadzonej diagnozy Powiatu Bytowskiego zdefiniowane zostały następujące wnioski: - Unikalne walory przyrodniczo – krajobrazowe, w tym m.in. duża lesistość, stan rzek oraz jeziora lobeliowe na terenie Powiatu szansą na rozwój lokalnych, a nawet regionalnych, sieciowych produktów turystycznych. - Duży potencjał kulturowy (bogactwo kultury materialnej i niematerialnej) stanowi szansę na budowę marki Powiatu Bytowskiego. - Potencjał w zakresie infrastruktury kulturalnej, wieloetniczne środowisko społeczne oraz czyste środowisko pozwala na rozwój turystyki kwalifikowanej oraz agroturystyki. - Zbyt niski poziom wydatków na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w przeliczeniu na 1 mieszkańca Powiatu;

Powiatowy Plan Ochrony Zabytków na Wypadek Konfliktu Zbrojnego i Sytuacji Kryzysowej dla Powiatu Bytowskiego

Niniejszy plan opracowywany jest na podstawie § 3 ust. 1 pkt. 3 i § 4 ust 3 Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego lub sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2004.212.2153). Celem planu jest ochrona dóbr kultury przed następstwami konfliktu zbrojnego, zniszczeniem lub uszkodzeniem, dewastacją, zaginięciem lub wywozem za granicę, a także na zabezpieczeniu im warunków trwałego istnienia, opracowaniu naukowej dokumentacji, ewidencji i rejestracji oraz na ich konserwację lub odbudowę. Plan dla powiatu bytowskiego został zatwierdzony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w dniu 17 lutego 2014 r. a przez Wojewodę Pomorskiego 03.03.2014 r. Program stał się prawomocny z dniem podpisania przez Wojewodę Pomorskiego.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 17

III. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu powiatu bytowskiego

1. Charakterystyka uwarunkowań geograficznych i historycznych występujących na obszarze powiatu

Charakterystyka geograficzna

Powiat bytowski leży w północnej części regionu pomorskiego, w którym klimat kształtowany jest w dużym stopniu pod wpływem Morza Bałtyckiego. W następstwie ścierania się wpływów klimatu morskiego i kontynentalnego, klimat charakteryzuje zmienność warunków pogodowych. Dominacja klimatu morskiego kształtuje pogodę raczej łagodną, wilgotną, bez ostrych wahań temperatury. Lata bywają chłodne a zimy ciepłe. Klimat jest chłodniejszy niż w Polsce centralnej (średnia temperatura roku wynosi 6-7ºC), a ilość opadów wyższa (średnia roczna suma opadów 650-750 mm). Okres wegetacyjny jest krótszy i wynosi do około 180 dni. Powiat Bytowski leży na południowo-zachodnim skraju województwa pomorskiego. Od północy graniczy z powiatami słupskim i lęborskim, od wschodu kartuskim i kościerskim, od południa z chojnickim i człuchowskim, a od zachodu z należącymi do województwa zachodniopomorskiego powiatem koszalińskim i szczecineckim. W podziale na regiony fizycznogeograficzne (wg Kondrackiego) powiat bytowski leży w obrębie podprowincji Pojezierzy Południowiobałtyckich, przede wszystkim w części Pojezierzy Południowopomorskich - mezoregiony: Wysoczyzny Polanowskiej i Pojezierza Bytowskiego. Południowo-wschodni fragment powiatu należy do Pojezierzy Południowopomorskich – mezoregion Równiny Charzykowskiej. W skład powiatu wchodzi 10 gmin, w tym 2 miejsko-wiejskie Miastko i Bytów oraz 8 gmin wiejskich: Borzytuchom, Czarna Dąbrówka, Kołczygłowy, Lipnica, Parchowo, Studzienice, Trzebielino, Tuchomie. Stolicą powiatu jest Bytów – 18 – tysięczne miasto, leżące nad rzeką Bytową. Rzeźbę terenu kształtują utwory młodoglacjalne, dzięki którym krajobraz powiatu bytowskiego jest bardzo atrakcyjny. Centralna i południową część powiatu zajmuje Pojezierze Bytowskie, które graniczy od wschodu z Pojezierzem Kaszubskim, a od południowego wschodu z sandrową Równiną Charzykowską w dorzeczu Brdy. Pośrodku jest przecięta doliną górnej

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 18

Wieprzy. Wzgórza morenowe w wielu miejscach przekraczają 200 m n.p.m., kulminując w Siemierzyckiej Górze (256 m n.p.m.). Cechą szczególną Pojezierza Bytowskiego jest największa w Polsce koncentracja torfowisk wysokich i przejściowych zajmujących powierzchnię 7 000 ha (6% zasobów krajowych) oraz jezior lobeliowych. Wysoczyzna Polanowska rozciągająca się między Pojezierzem Bytowskim a Wysoczyzną Damnicką i doliną rzeki Łupawy wznosi się z południowego zachodu na północny wschód. Wysoczyznę przecinają ponadto rzeki: Grabowa, Wieprza i Słupia. Oddzielona jest od Pojezierza Bytowskiego obniżeniem wypełnionym piaskami lodowcowo-rzecznymi. Wysoczyzna Polanowska charakteryzuje się urozmaiconą rzeźba terenu o kulminacjach od 227 m n.p.m. (okolice Miastka) do 256 m n.p.m. – Góra Siemierzycką (okolice Tuchomia).

Charakterystyka historyczna Prowadzone od lat badania archeologiczne wskazują, że pierwsze grupy ludności pojawiły się na obszarze obecnego powiatu bytowskiego w środkowej epoce kamiennej. Znaleziska – fragmenty kościanych harpunów i toporków, haczyków od wędek oraz prymitywnych noży z rogów jeleni należały do myśliwych i koczowników przemieszczających się wzdłuż rzek i mieszkających nad tutejszymi jeziorami. Początki trwałego osadnictwa przypadają dopiero na środkowy neolit (4200 - 1700 lat p.n.e.), świadczą o tym dość bogate znaleziska cmentarzysk, tzw. kultury pucharów lejkowych, m.in. w Gałęźni Małej, Przytocku, Głodowie, Barnowie, Rokitach i Niezabyszewie. W II i III wieku n.e. z północy na teren Pomorza zaczęły docierać grupy ludności gockiej, migrujące na południe. Grupy te zajęły słabo zaludnione obszary na Pojezierzu Kaszubskim i Bytowskim tworząc własną sieć osad i krainę zwana Gotiskandą. Około wieku VII i VIII na teren Pomorza zaczęli przybywać z południa Słowianie, przodkowie Pomorzan. Na VII i IX wiek przypada okres powstawania nowych grodów i obronnych stanic, m.in. w Borzytuchomiu, Kołtkach, Parchowie, Kamnicy, Bytowie i Rokitach. Tereny ziemi bytowskiej i południowa część ziemi miasteckiej ostatecznie w połowie XIV w. Znalazły się w obrębie terytorium państwa krzyżackiego. W roku 1346 Krzyżacy wydali przywilej lokacyjny dla Bytowa i przystąpili do budowy miasta z zamkiem. Rejon Miastka i tereny leżące na zachód i północ od niego podlegały wówczas książętom zachodniopomorskim. 6 marca 1454

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 19 r., zgodnie z wydanym przez Kazimierza Jagiellończyka aktem inkorporacji, ziemia bytowska jako część Pomorza Gdańskiego została włączona do Korony Polskiej. W 1478 roku w dokumentach po raz pierwszy pojawia się wzmianka o Miastku. Ostateczny status ziemi bytowskiej i lęborskiej jako lenna uregulowany został dopiero w roku 1526. Dokument ten zapoczątkował unifikację prawną i gospodarczą ziemi bytowskiej z Pomorzem Zachodnim. Złoty wiek zakończył wybuch wojny religijnej na dalekim pograniczu czesko-niemieckim w roku 1618. Wielu ludzi wówczas porzuciło ziemię i uciekło do pobliskiej Polski. Podczas wojny trzydziestoletniej Bytów został doszczętnie spalony, podobnie jak wiele wsi i dworów w okolicy. W końcu, po zajęciu terenów przez wojska szwedzkie, ponownie przyłączono lenno bytowsko- lęborskie do Rzeczypospolitej. Natomiast ziemia miastecka i słupska w roku 1653 stała się częścią Brandenburgii. Panowanie Rzeczypospolitej nad ziemią bytowską było jednak krótkotrwałe. Po katastrofie II wojny szwedzkiej, znanej jako „potop”, sytuację wykorzystali elektorzy brandenburscy, którzy w roku 1657 w zamian za pomoc w walce ze Szwedami uzyskali prawo do lenna bytowskiego i lęborskiego. Kolejne, XVIII stulecie na ziemi bytowskiej i miasteckiej było nieco spokojniejsze niż XVII wiek. Po pierwszym rozbiorze Polski dotychczasowe lenna – ziemię bytowską i lęborską – ostatecznie włączono do Pomorza Zachodniego. Wkrótce utworzono wielkie powiaty m.in. połączony powiat bytowsko-miastecki. Doskonale zapowiadający się wiek XX przyniósł ziemi bytowskiej i miasteckiej kolejne zmiany. Rozpoczynająca się w roku 1914 wojna, choć nie dotknęła bezpośrednio ziemi bytowskiej i miasteckiej, pozwoliła na odrodzenie się Polski. Prawdziwa wojna na ziemię bytowską i miastecką dotarła na przełomie lat 1944 i 1945, gdy z Prus Wschodnich zaczęły nadciągać transporty uciekinierów. Działania wojenne na teren obecnego powiatu bytowskiego przeniosły się po rozpoczęciu operacji pomorskiej. Pod koniec stycznia 1945 roku na rozkaz Himmlera rozpoczęto ewakuację ludności. Frontowe oddziały radzieckie, atakujące od południa i zachodu, wkroczyły na teren powiatu w ostatnich dniach lutego, zdobywając Miastko 3 marca, a Bytów 8 marca. Apokalipsę, jakiej doświadczyło Pomorze w roku 1945, w dużej mierze spowodowały masy zdemoralizowanego sowieckiego żołdactwa ciągnące za oddziałami

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 20 liniowymi. Przybywająca na te tereny od kwietnia 1945 roku ludność polska na miejscu zastała zgliszcza i ruiny. Podziały administracyjne ziemi bytowskiej i miasteckiej do połowy lat 70. były bardzo nietrwałe. Po zamieszaniu związanym z przynależnością administracyjną ziemi bytowskiej od połowy roku 1946 oba powiaty – bytowski i miastecki, należały do zachodniopomorskich województw: szczecińskiego (do 1950 r.), koszalińskiego (do 1975 r.) i słupskiego (do reformy w 1999 r.). Już od połowy lat 50., w wyniku kolejnych przesunięć granic i zmian w liczbie gromad, powiat bytowski zaczął powiększać swa powierzchnię. Gierkowska reforma administracyjna przeprowadzona w roku 1975 poprzez likwidację powiatów obniżyła administracyjne znaczenie powiatowych dotychczas miast – Bytowa i Miastka. Bytów, dzięki względnej zamożności mieszkańców rozwijał się nadal. Miastko natomiast utraciło dotychczasowe znaczenie. Z tego też powodu, w dyskutowanych od początku lat 90. XX wieku nowych podziałach administracyjnych, nie przewidywano odrodzenia powiatu miasteckiego. Mimo mobilizacji ludności i głośnych manifestacji w Warszawie z dniem 1 stycznia 1999 r. tereny dawnego powiatu miasteckiego w części znalazły się w granicach powiatów: bytowskiego, człuchowskiego, słupskiego i szczecińskiego.

2. Rejestr zabytków nieruchomych

Wykaz obiektów nieruchomych powiatu bytowskiego wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego (opracowany na podstawie rejestru zabytków województwa pomorskiego stan na 09.02.2017 r.)

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 21

nr rejestru nr dawnego organ wpisujący data wpisu zabytków rejestru do rejestru do rejestru uwagi obiekt ul adres nr miejscowość gmina powiat województwa zabytków zabytków zabytków pomorskiego

356 39 Wojewódzki 1965-03-23 dawny rejestr zabytków woj. dwór wraz z otoczeniem Dąbrówka 36 Dąbrówka Borzytuchom bytowski Konserwator słupskiego -nr 39 Bytowska Bytowska Zabytków w Koszalinie

826 224 Wojewódzki 1975-02-13 dawny rejestr zabytków woj. młyn wodny Jutrzenka 38 Jutrzenka Borzytuchom bytowski Konserwator słupskiego - 224 Zabytków w Koszalinie

824 221 Wojewódzki 1975-02-10 dawny rejestr zabytków woj. zagroda / dom, spichlerz / Krosnowo 13 Krosnowo Borzytuchom bytowski Konserwator słupskiego - 221 Zabytków w Koszalinie

29 14 Wojewódzki 1953-03-31 dawny rejestr zabytków zespół zamku ul Zamkowa 2 Bytów Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 14 krzyżackiego Zabytków w Koszalinie

62 13 Wojewódzki 1956-09-04 dawny rejestr zabytków układ urbanistyczny miasta Bytów Bytów Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 13 Bytowa Zabytków w Koszalinie

153 16 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. kościół p.w. Św. Jerzego ul Parkowa ( 4 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego - nr 16 wraz z terenem d. d.Cmentarna Zabytków w cmentarza 5) Koszalinie 22

338 15 Wojewódzki 1963-08-16 dawny rejestr zabytków woj. kościół p.w.Św.Katarzyny ul Jana Pawła II Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 15 - ob.wieża Zabytków w Koszalinie

369 17 Wojewódzki 1965-05-16 dawny rejestr zabytków woj. spichlerz ul Ogrodowa 10 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 17 Zabytków w Koszalinie

370 18 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. młyn zamkowy ul Młyńska ( 6 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 18 d.Bohaterów Zabytków w ZWM ) Koszalinie

371 19 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. kamienica ul Jana Pawła II 10 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 19 ( d.Armii Zabytków w Ludowej 14 ) Koszalinie

372 20 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. kamienica ul Jana Pawła II 14 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 20 ( d.Armii Zabytków w Ludowej 16 ) Koszalinie

373 21 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. kamienica ul Jana Pawła II 12 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 21 ( d.Armii Zabytków w Ludowej 18 ) Koszalinie

374 22 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. dom ul 1 Maja 2 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 22 Zabytków w Koszalinie

375 23 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. poczta konna ul Wojska 10 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 23 Polskiego Zabytków w Koszalinie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 23

376 24 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. dom ul Wojska 22 Bytów Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 24 Polskiego Zabytków w Koszalinie

1367 312 Wojewódzki 1992-06-08 dawny rejestr zabytków dom ul Bauera 3 Bytów Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 312 Zabytków w Słupsku

1624 352 Wojewódzki 1997-03-27 dawny rejestr zabytków most kolejowy na rzece Bytów Bytów Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 352 Boruji Zabytków w Słupsku

1809 Wojewódzki 2007-07-10 kościół parafialny p.w. św. ul Jana Pawła II 16 Bytów Bytów bytowski Konserwator Katarzyny Aleksandryjskiej Zabytków w wraz z terenem Gdańsku otaczającym

154 50 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. zespół pałacowo-parkowy Gostkowo 1 Gostkowo Bytów bytowski Konserwator słupskiego - nr 50 /pałac,park/ Zabytków w Koszalinie

380 105 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. dom Dwór Styp Płotowo Małe 32 Płotowo Małe Bytów bytowski Konserwator słupskiego -nr 105 Zabytków w Koszalinie

1648 361 Wojewódzki 1997-12-10 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Pomysk Pomysk Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 361 Niepokalanego Serca Wielki Wielki Zabytków w NMP Słupsku

1495 327 Wojewódzki 1994-11-29 dawny rejestr zabytków cmentarz ewangelicki Pyszno Pyszno Bytów bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 327 Zabytków w Słupsku

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 24

118 54 Wojewódzki 1959-09-22 dawny rejestr zabytków kościół filialny p.w. Bożego Jasień Jasień Czarna bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 54 Ciała wraz z otoczeniem Dąbrówka Zabytków w Koszalinie

364 55 Wojewódzki 1965-04-15 dawny.rejestr zabytków woj. park i spichlerz Jasień Jasień Czarna bytowski Konserwator słupskiego- nr 55 park Dąbrówka Zabytków w Koszalinie

364 56 Wojewódzki 1965-04-15 dawny.rejestr zabytków woj. *** Jasień Jasień Czarna bytowski Konserwator słupskiego- nr 56 - spichlerz Dąbrówka Zabytków w Koszalinie

1619 351 Wojewódzki 1996-12-30 dawny rejestr zabytków zespół pałacowo-parkowy Kartkowo Kartkowo Czarna bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 351 /park,pałac/ Dąbrówka Zabytków w Słupsku

182 80 Wojewódzki 1960-05-25 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Św. Mikorowo 42 Mikorowo Czarna bytowski Konserwator słupskiego - nr 80 Kazimierza Dąbrówka Zabytków w Koszalinie

152 3 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. zespół dworsko-parkowy Barnowo Barnowo Kołczygłowy bytowski Konserwator słupskiego - nr 3 /dwór,park/ Zabytków w Koszalinie

551 206 Wojewódzki 1971-09-20 dawny rejestr zabytków woj. chata Barnowo 10 Barnowo Kołczygłowy bytowski Konserwator słupskiego - 206 Zabytków w Koszalinie

125 48 Wojewódzki 1959-11-11 dawny rejestr zabytków zespół dworsko-parkowy Gałąźnia Gałąźnia Kołczygłowy bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 48 /dwór, park/ Mała Mała Zabytków w Koszalinie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 25

228 64 Wojewódzki 1961-08-28 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Kołczygłowy Kołczygłowy Kołczygłowy bytowski Konserwator słupskiego - nr 64 Chrystusa Króla wraz z Zabytków w otoczeniem Koszalinie

339 74 Wojewódzki 1964-04-14 dawny rejestr zabytków woj. kościół filialny p.w. Św. Łubno Łubno Kołczygłowy bytowski Konserwator słupskiego -nr 74 Antoniego Padewskiego Zabytków w Koszalinie

1709 378 Wojewódzki 2000-06-28 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Św. Borowy Młyn Borowy Młyn Lipnica bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 378 Ducha Zabytków w Gdańsku

10 212 Konserwator 1936-07-13 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Św. Borzyszkowy 29 Borzyszkowy Lipnica bytowski Poznański i woj.słupskiego - nr 212 Marcina z Tours Biskupa i Pomorski (d.sygnatura : KOK 5/14) Wyznawcy

1146 237 Wojewódzki 1987-03-12 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Św. Brzeźno Brzeźno Lipnica bytowski Konserwator woj.słupskiego -nr 237 Katarzyny Szlacheckie Szlacheckie Zabytków w Słupsku

1181 256 Wojewódzki 1987-07-21 dawny rejestr zabytków zespół pałacowo-parkowy Kamnica Kamnica Miastko bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 256 ( pałac, park) Zabytków w Słupsku

388 79 Wojewódzki 1965-12-20 dawny rejestr zabytków woj. budynek gospodarczy ul Rybacka 12 ( Miastko Miastko bytowski Konserwator słupskiego -nr 79 d.16) Zabytków w Koszalinie

1604 347 Wojewódzki 1996-08-14 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Miastko Miastko Miastko bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 347 NMP Wspomożenia Zabytków w Wiernych Słupsku

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 26

162 81 Wojewódzki 1960-03-23 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Św. Miłocice Miłocice Miastko bytowski Konserwator słupskiego - nr 81 Michała Archanioła wraz z Zabytków w otoczeniem Koszalinie

1811 Wojewódzki 2007-09-17 zespół dworsko-parkowy ( Miłocice Miłocice Miastko bytowski Konserwator dwór, park) Zabytków w Gdańsku

344 94 Wojewódzki 1965-03-18 dawny rejestr zabytków woj. dom Piaszczyna Piaszczyna Miastko bytowski Konserwator słupskiego -nr 94. Zabytków w Koszalinie

349 165 Wojewódzki 1965-03-18 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Świerzno Świerzno Miastko bytowski Konserwator słupskiego -nr 165 Niepokalanego Serca Zabytków w NMP Koszalinie

1397 313 Wojewódzki 1993-07-28 dawny rejestr zabytków chata Świerzno 32 Świerzno Miastko bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 313 Zabytków w Słupsku

164 167 Wojewódzki 1960-03-23 dawny rejestr zabytków woj. kościół filialny wraz z Trzcinno Trzcinno Miastko bytowski Konserwator słupskiego - nr 167 otoczeniem Zabytków w Koszalinie

1263 270 Wojewódzki 1989-03-07 dawny rejestr zabytków zespół pałacowo-parkowy Trzcinno Trzcinno Miastko bytowski Konserwator woj.słupskiego-nr 270 /pałac,park/ Zabytków w Słupsku

351 173 Wojewódzki 1965-03-18 dawny rejestr zabytków woj. zespół pałacowo-parkowy Tursko 2 Tursko Miastko bytowski Konserwator słupskiego- nr 173-dwór, /dwór, pałac , park/ Zabytków w Koszalinie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 27

351 303 Wojewódzki 1990-03-12 dawny rejestr zabytków woj. *** Tursko 4 Tursko Miastko bytowski Konserwator słupskiego- nr 303 -zespół Zabytków w pałacowo-parkowy Słupsku

1899 Wojewódzki 2014-06-03 budynek mieszkalny nr 6 - Tursko 6 Tursko Miastko bytowski Konserwator dawna szkoła wiejska w Zabytków w Tursku Gdańsku

165 181 Wojewódzki 1960-03-23 dawny rejestr zabytków woj. kościół filialny p.w. Św. Wałdowo Wałdowo Miastko bytowski Konserwator słupskiego - nr 181 Stanisława Kostki wraz z Zabytków w otoczeniem Koszalinie

1562 334 Wojewódzki 1995-08-07 dawny rejestr zabytków park Wiatrołom Wiatrołom Miastko bytowski Konserwator woj.słupskiego- nr 334 Zabytków w Słupsku

827 225 Wojewódzki 1975-02-13 dawny rejestr zabytków woj. stodoła Bylina ( d. 8 Bylina ( d. Parchowo bytowski Konserwator słupskiego - 225 Żukówko 39) Żukówko 39) Zabytków w Koszalinie

834 223 Wojewódzki 1975-02-18 dawny rejestr zabytków woj. dom Gołczewo 21 Gołczewo Parchowo bytowski Konserwator słupskiego - 223 Zabytków w Koszalinie

825 222 Wojewódzki 1975-02-10 dawny rejestr zabytków woj. dom Jeleńcz 8 Jeleńcz Parchowo bytowski Konserwator słupskiego - 222 Zabytków w Koszalinie

1749 1242 Wojewódzki 2004-11-02 dawny rejestr zabytków kościół parafialny p.w. Św. Parchowo Parchowo Parchowo bytowski Konserwator woj.gdańskiego - nr 1242 Mikołaja Biskupa Zabytków w Gdańsku

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 28

378 62 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. wozownia -owczarnia Kłączno 4 Kłączno Studzienice bytowski Konserwator słupskiego -nr 62 Zabytków w Koszalinie

829 227 Wojewódzki 1975-02-15 dawny rejestr zabytków woj. budynek inwentarski - Osława 9 Osława Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - 227 obora i chlew Dąbrowa Dąbrowa Zabytków w Koszalinie

1808 Wojewódzki 2007-10-23 kościół parafialny p.w. św. Półczno Półczno Studzienice bytowski Konserwator Piotra i Pawła wraz z Zabytków w terenem otaczającym Gdańsku

1844 Wojewódzki 2009-02-12 budynek mieszkalny wraz Prądzonka 11 Prądzonka Studzienice bytowski Konserwator ze znajdującym się pod Zabytków w nim gruntem Gdańsku

381 112 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. szkoła - ob.dom Rabacin 10 Rabacin Studzienice bytowski Konserwator słupskiego -nr 112 Zabytków w Koszalinie

382 113 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. chata Rabacin 20 Rabacin Studzienice bytowski Konserwator słupskiego -nr 113 Zabytków w Koszalinie

166 117 Wojewódzki 1960-03-23 dawny rejestr zabytków woj. zagroda /dom, obora/ Rynszt 26 Rynszt Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - nr 117 (ob.Bytów) Zabytków w Koszalinie

155 151 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. kościół filialny p.w.Matki Sominy Sominy Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - nr 151 Boskiej Królowej Polski Zabytków w wraz z otoczeniem Koszalinie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 29

383 152 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. stajnia Sominy 17 Sominy Studzienice bytowski Konserwator słupskiego -nr 152 Zabytków w Koszalinie

536 205 Wojewódzki 1971-08-09 dawny rejestr zabytków woj. chata Sominy 19 Sominy Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - nr 205 Zabytków w Koszalinie

835 216 Wojewódzki 1975-03-18 dawny rejestr zabytków woj. dom Sominy 54 Sominy Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - 216 Zabytków w Koszalinie

504 203 Wojewódzki 1971-01-23 dawny rejestr zabytków chata Studzienice 28 Studzienice Studzienice bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 203 Zabytków w Koszalinie

157 175 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Św. Ugoszcz Ugoszcz Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - nr 175 Marii Magdaleny wraz z Zabytków w otoczeniem Koszalinie

828 226 Wojewódzki 1975-02-13 dawny rejestr zabytków woj. stodoła Ugoszcz 79 Ugoszcz Studzienice bytowski Konserwator słupskiego - 226 Zabytków w Koszalinie

1136 236 Wojewódzki 1986-11-30 dawny rejestr zabytków zespół dworsko-parkowy Broczyna Broczyna Trzebielino bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 236 /dwór,park/ Zabytków w Słupsku

391 26 Wojewódzki 1965-12-21 dawny rejestr zabytków woj. kościół filialny p.w. Cetyń 6 Cetyń Trzebielino bytowski Konserwator słupskiego -nr 26 Najświętszego Zbawiciela Zabytków w wraz z otoczeniem ( Koszalinie cmentarz przykościelny i drzewostan)

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 30

348 106 Wojewódzki 1965-03-18 dawny rejestr zabytków woj. zespół pałacowo-parkowy Poborowo 16 Poborowo Trzebielino bytowski Konserwator słupskiego -nr 106-pałac /pałac,park/ Zabytków w Koszalinie

348 Wojewódzki 2012-01-12 rejestr zabytków woj. *** Poborowo Poborowo Trzebielino bytowski Konserwator pomorskiego -nr 348- park Zabytków w Gdańsku

169 168 Wojewódzki 1960-03-26 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Trzebielino 89 Trzebielino Trzebielino bytowski Konserwator słupskiego - nr 168 Niepokalanego Serca Zabytków w NMP wraz z otoczeniem Koszalinie

350 169 Wojewódzki 1965-03-18 dawny rejestr zabytków woj. pałac Trzebielino 34 Trzebielino Trzebielino bytowski Konserwator słupskiego -nr 169 Zabytków w Koszalinie

408 170 Wojewódzki 1966-08-30 dawny rejestr zabytków dwór- ob.dom Trzebielino 2 ( Trzebielino Trzebielino bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 170 d.7) Zabytków w Koszalinie

379 95 Wojewódzki 1965-04-16 dawny rejestr zabytków woj. chata Piaszno Małe 24 Piaszno Małe Tuchomie bytowski Konserwator słupskiego -nr 95 Zabytków w Koszalinie

156 171 Wojewódzki 1960-03-19 dawny rejestr zabytków woj. kościół parafialny p.w. Św. Tuchomie Tuchomie Tuchomie bytowski Konserwator słupskiego - nr 171 Michała Archanioła wraz z Zabytków w otoczeniem Koszalinie

397 172 Wojewódzki 1966-02-12 dawny rejestr zabytków zespół dworsko-ogrodowy Tuchomie 73 Tuchomie Tuchomie bytowski Konserwator woj.słupskiego - nr 172 ( dwór, ogród) Zabytków w Koszalinie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 31

3. Ewidencja zabytków nieruchomych

Wykaz zabytków nieruchomych z powiatu bytowskiego wpisanych do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków.

LP POWIAT GMINA MIEJSCOWOŚĆ ULICA NR OBIEKT gmina Borzytuchom

1. bytowski Borzytuchom Borzytuchom kościół p.w. Najświętszego Serca Jezusowego

2. bytowski Borzytuchom Borzytuchom plebania 3. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 4, 4a budynek mieszkalny 4. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 10 budynek gospodarczy 5. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 13 budynek mieszkalny 6. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 14 budynek mieszkalny 7. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 22 budynek mieszkalny 8. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 23 stodoła 9. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 25 budynek mieszkalny 10. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 31 budynek mieszkalny 11. bytowski Borzytuchom Borzytuchom budynek mieszkalny 12. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 40 budynek mieszkalny 13. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 41 budynek mieszkalny 14. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 41 stodoła 15. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 43 poczta 16. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 73 stodoła 17. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 76 budynek mieszkalny 18. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 76 stodoła 19. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 77 budynek mieszkalny 20. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 82 budynek mieszkalny 21. bytowski Borzytuchom Borzytuchom budynek mieszkalny 22. bytowski Borzytuchom Borzytuchom 18 budynek mieszkalny 23. bytowski Borzytuchom Chotkowo cmentarz 23. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska budynek stacji kolejowej 24. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska 20 stodoła 25. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska 53 budynek mieszkalny 26. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska 53 stodoła 27. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska piekarnik 28. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska zespół pałacowo-folwarczny 29. bytowski Borzytuchom Dąbrówka Bytowska cmentarz 30. bytowski Borzytuchom Jutrzenka stara leśnniczówka 31. bytowski Borzytuchom Jutrzenka leśniczówka 32. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 15 budynek mieszkalny 33. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 16 budynek mieszkalny 34. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 18 budynek miwszkalny 35. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 19 budynek mieszkalny 32

36. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 19 stodoła 37. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 22 budynek mieszkalny 38. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 22 stodoła 39. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 26 stodoła 40. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 29 budynek mieszkalny 41. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 34a budynek mieszkalny 42. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 34 budynek inwentarski 43. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 38 budynek gospodarczy 44. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 42 budynek mieszkalny 45. bytowski Borzytuchom Jutrzenka 46 mieszkalny 46. bytowski Borzytuchom Kamieńc zespół młyna 47. bytowski Borzytuchom Kamieńc młyn wodny 48. bytowski Borzytuchom Krosnowo 7 budynek gospodarczy 49. bytowski Borzytuchom Krosnowo 28 budynek mieszkalny 50. bytowski Borzytuchom Niedarzyno 29 stodoła 51. bytowski Borzytuchom Niedarzyno budynek leśnictwa 52. bytowski Borzytuchom Niedarzyno 3 budynek mieszkalny 53. bytowski Borzytuchom Niedarzyno 5 budynek mieszkalny 54. bytowski Borzytuchom Niedarzyno 17 budynek mieszkalny 55. bytowski Borzytuchom Osieki 31 dwór 56. bytowski Borzytuchom Osieki zbiornik wodny 57. bytowski Borzytuchom Osieki gorzelnia 58. bytowski Borzytuchom Osieki 6 budynek mieszkalny 59. bytowski Borzytuchom Osieki 9 stodoła 60. bytowski Borzytuchom Osieki 16 budynek mieszkalny 61. bytowski Borzytuchom Osieki 17/18 budynek mieszkalny 62. bytowski Borzytuchom Osieki 19 budynek mieszkalny 63. bytowski Borzytuchom Osieki 20 budynek mieszkalny 64. bytowski Borzytuchom Osieki 25 piekarnik 65. bytowski Borzytuchom Osieki 25 budynek mieszkalny 66. bytowski Borzytuchom Osieki zespoół pałacowo-folwarczny 67. bytowski Borzytuchom Osieki pałac 68. bytowski Borzytuchom Osieki 26a budynek mieszkalny 69. bytowski Borzytuchom Osieki 56 dom 70. bytowski Borzytuchom Osieki 57 dom 71. bytowski Borzytuchom Osieki cmentarz gmina Bytów gmina 1 bytowski Bytów Bory 2 leśniczówka 2 bytowski Bytów Bory 2 budynek inwentarski w zesp. leśniczówki 3 bytowski Bytów Bory 2 stodoła w zesp. leśniczówki 4 bytowski Bytów Chomice 1 dom 5 bytowski Bytów Dąbie kuźnia w zespole folwarcznym 6 bytowski Bytów Dąbie spichlerz w zespole folwarcznym 7 bytowski Bytów Dąbie stodoła w zespole folwarcznym 8 bytowski Bytów Gostkowo obora w zespole folwarcznym

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 33

budynek gospodarczy w zespole dworsko- 9 bytowski Bytów Gostkowo 1 folwarcznym 10 bytowski Bytów Gostkowo 1 spichlerz w zespole dworsko-folwarcznym 11 bytowski Bytów Gostkowo 1 stodoła w zespole dworsko-folwarcznym 12 bytowski Bytów Gostkowo 1 stajnia w zespole dworsko-folwarcznym 13 bytowski Bytów Gostkowo 1 2 bramy w zespole dworsko-folwarcznym 14 bytowski Bytów Gostkowo 14 dom z budynkiem gospodarczym 15 bytowski Bytów Gostkowo 18 dom dla robotników folwarcznych 16 bytowski Bytów Gostkowo 19 dom dla robotników folwarcznych 17 bytowski Bytów Gostkowo 20 szkoła 18 bytowski Bytów Gostkowo 26 dom 19 bytowski Bytów Gostkowo 39 budynek gospodarczy/ stodoła w zagrodzie 20 bytowski Bytów Gostkowo 41 budynek gospodarczy w zagrodzie 21 bytowski Bytów Gostkowo II trnsformator w zespole folwarcznym 22 bytowski Bytów Gostkowo II 53 budynek gospodarczy 23 bytowski Bytów Gostkowo II 57 młyn 24 bytowski Bytów Gostkowo III 63 dwór budynek mieszkalny ze spichlerzem w zespole 25 bytowski Bytów Grzmiąca 9 młyna 26 bytowski Bytów Grzmiąca 17 budynek inwentarski w zagrodzie 27 bytowski Bytów Grzmiąca 17 stodoła 28 bytowski Bytów Grzmiąca 20/20a dom 29 bytowski Bytów Grzmiąca 21/21a dom 30 bytowski Bytów Grzmiąca 23/23a budynek inwentarski w zagrodzie 31 bytowski Bytów Grzmiąca 25 szkoła 32 bytowski Bytów Grzmiąca 27 budynek inwentarski 33 bytowski Bytów Mądrzechowo 12 dom 34 bytowski Bytów Mądrzechowo 40 dom 35 bytowski Bytów Miedzierza leśniczówka 36 bytowski Bytów Miedzierza budynek inwentarski w zespole 37 bytowski Bytów Mokrzyn 5 szkoła 38 bytowski Bytów Mokrzyn 5 budynek gospodarczy 39 bytowski Bytów Mokrzyn 6 dom 40 bytowski Bytów Mokrzyn 19 budynek inwentarski 41 bytowski Bytów Niezabyszewo kościół paraf. pw św. Mikołaja 42 bytowski Bytów Niezabyszewo 7 pastorówka 43 bytowski Bytów Niezabyszewo 11 dom w zagrodzie 44 bytowski Bytów Niezabyszewo 11 budynek gospodarczo-mieszkalny 45 bytowski Bytów Niezabyszewo 14 dom 46 bytowski Bytów Niezabyszewo 16 dom 47 bytowski Bytów Niezabyszewo 19 oragnistówka 48 bytowski Bytów Niezabyszewo 19 budynek inwentarski 49 bytowski Bytów Niezabyszewo 20 szkoła katolicka 50 bytowski Bytów Niezabyszewo 20 budynek gospodarczy 51 bytowski Bytów Niezabyszewo 35 gospoda 52 bytowski Bytów Niezabyszewo 37 karczma

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 34

53 bytowski Bytów Niezabyszewo 39 szkoła 54 bytowski Bytów Niezabyszewo 41 dom 55 bytowski Bytów Niezabyszewo 71 dom 56 bytowski Bytów Niezabyszewo 75 dom 57 bytowski Bytów Niezabyszewo 75 budynek inwentarski 58 bytowski Bytów Niezabyszewo 76 dom 59 bytowski Bytów Niezabyszewo 81 budynek inwentarski 60 bytowski Bytów Niezabyszewo 88 dom 61 bytowski Bytów Niezabyszewo 115 dom 62 bytowski Bytów Niezabyszewo wiadukt drogowy nad torami 63 bytowski Bytów Płotowo 1 dom 64 bytowski Bytów Płotowo 17 leśniczówka 65 bytowski Bytów Płotowo 17 budynek inwentarski 66 bytowski Bytów Płotowo 17 stodoła 67 bytowski Bytów Płotowo 18 szkoła 68 bytowski Bytów Płotowo 18 budynek gospodarczy 69 bytowski Bytów Płotowo Małe 30 budynek inwentarski 70 bytowski Bytów Płotowo Małe 33 dom 71 bytowski Bytów Płotowo Małe budynek inwentarski 72 bytowski Bytów Płotowo Małe kapliczka 73 bytowski Bytów Pomysk Mały 4 dom 74 bytowski Bytów Pomysk Mały 4 budynek inwentarski 75 bytowski Bytów Pomysk Mały 6 budynek inwentarski 76 bytowski Bytów Pomysk Mały 14 szkoła 77 bytowski Bytów Pomysk Mały 14 budynek inwentarski 78 bytowski Bytów Pomysk Mały 14 stodoła 79 bytowski Bytów Pomysk Mały 40 stacja kolejowa 80 bytowski Bytów Pomysk Mały 41 dom w zespole stacji kolejowej 81 bytowski Bytów Pomysk Mały wiadukt drogowy nad torami 82 bytowski Bytów Pomysk Wielki 15 dom 83 bytowski Bytów Pomysk Wielki 15 budynek inwentarski/stodoła 84 bytowski Bytów Pomysk Wielki 16 budynek inwentarski 85 bytowski Bytów Pomysk Wielki 23 szkoła 86 bytowski Bytów Pomysk Wielki 25 plebania 87 bytowski Bytów Pomysk Wielki 26 dom 88 bytowski Bytów Pomysk Wielki gorzelnia w zespole dworsko-folwarcznym 89 bytowski Bytów Pomysk Wielki 73 dom 90 bytowski Bytów Pomysk Wielki 76 dom dla celników 91 bytowski Bytów Pomysk Wielki wiadukt drogowy nad torami 92 bytowski Bytów Przyborzyce 2 dom 93 bytowski Bytów Przyborzyce dwa mosty 94 bytowski Bytów Pyszno 1 leśniczówka 95 bytowski Bytów Pyszno 1 budynek inwentarski w zespole leśniczówki 96 bytowski Bytów Pyszno 1 stodoła w zespole leśniczówki 97 bytowski Bytów Pyszno 2 leśniczówka 98 bytowski Bytów Pyszno 2 budynek inwentarski w zespole leśniczówki

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 35

99 bytowski Bytów Pyszno 2 stodoła w zespole leśniczówki 100 bytowski Bytów Pyszno 6 sekretarzówka w zspole nadleśnictwa 101 bytowski Bytów Pyszno 6 budynki gospodarcze 102 bytowski Bytów Pyszno 8 sekretarzówka w zspole nadleśnictwa 103 bytowski Bytów Pyszno 9 budynek nadleśnictwa

104 bytowski Bytów Pyszno 9 budynek inwentarski w zespole nadleśnictwa

105 bytowski Bytów Rekowo 26 kaplica ewangelicka 106 bytowski Bytów Rekowo 18 szkoła 107 bytowski Bytów Rekowo 18 budynek gospodarczy w zespole szkoły 108 bytowski Bytów Rekowo 28 szkoła 109 bytowski Bytów Rekowo 29 dom 110 bytowski Bytów Rekowo 61 dom 111 bytowski Bytów Rekowo 71 budynek inwentarski 112 bytowski Bytów Rekowo 72 dom 113 bytowski Bytów Rekowo pomnik 114 bytowski Bytów Rekowo kapliczka 115 bytowski Bytów Rekowo kapliczka 116 bytowski Bytów Wiśniowa kapliczka Kazimierza 117 bytowski Bytów Rzepnica 4 dom Wielkiego Kazimierza 118 bytowski Bytów Rzepnica 51 dom Wielkiego Kazimierza 119 bytowski Bytów Rzepnica 51 kurnik Wielkiego 120 bytowski Bytów Rzepnica Różana 6 dom 121 bytowski Bytów Rzepnica Różana 6 stodoła 122 bytowski Bytów Rzepnica Różana 12 dom 123 bytowski Bytów Sarniak 1 dom w zespole nadleśnictwa

124 bytowski Bytów Sarniak 1 budynek inwentarski w zespole nadleśnictwa

125 bytowski Bytów Sarniak 1 stodoła w zespole nadleśnictwa 126 bytowski Bytów Sarniak 3 dom 127 bytowski Bytów Sierżno 3 szkoła 128 bytowski Bytów Sierżno 3 budynek gospodarczy szkoły 129 bytowski Bytów Sierżno 11 dom 130 bytowski Bytów Sierżno 12 budynek inwentarski 131 bytowski Bytów Sierżno 17 dom 132 bytowski Bytów Sierżno 17 budynek inwentarski ze stodołą 133 bytowski Bytów Sierżno 17 budynek inwentarski 134 bytowski Bytów Sierżno 19 dwór w zespole dworsko folwarcznym 135 bytowski Bytów Sierżno 22 dom w zagrodzie 136 bytowski Bytów Sierżno 22 budynek inwentarski 137 bytowski Bytów Sierżno 24 dom 138 bytowski Bytów Sierżno 26 gospoda 139 bytowski Bytów Sierżno kuźnia 140 bytowski Bytów Sierżno pomnik poległych w I wojnie światowej

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 36

141 bytowski Bytów Świątkowo 9 rządcówka w zespole folwarcznym 142 bytowski Bytów Świątkowo 14 piekarnik 143 bytowski Bytów Świątkowo 16 dom 144 bytowski Bytów Świątkowo 16 stajnia w zagrodzie 145 bytowski Bytów Udropie 11 budynek gospodarczy/ stodoła w zagrodzie 146 bytowski Bytów Udropie 14 budynek gospodarczy 147 bytowski Bytów Udropie 17 budynek gospodarczy 148 bytowski Bytów Udropie 22 spichlerz 149 bytowski Bytów Udropie 40 szkoła 150 bytowski Bytów Udropie 40 budynek gospodarczy w zespole szkoły 151 bytowski Bytów Udropie 55 dom 152 bytowski Bytów Udropie 81a stodoła 153 bytowski Bytów Ząbinowice zespół folwarczny 154 bytowski Bytów Ząbinowice 11a obora folwarczna 155 bytowski Bytów Ząbinowice 11a stodoła folwarczna 156 bytowski Bytów Ząbinowice 13 dom ze szkołą 157 bytowski Bytów Zbysław 2 dom 158 bytowski Bytów Zbysław 6 dom 159 bytowski Bytów Dąbie dz. nr 363/1 historyczny cmentarz wiejski 160 bytowski Bytów Gostkowo dz. nr 504P historyczny cmentarz wiejski 161 bytowski Bytów Gostkowo dz. nr 228 historyczny cmentarz wiejski 162 bytowski Bytów Grzmiąca dz. nr 309 i 311/1 historyczny cmentarz wiejski 163 bytowski Bytów Mokrzyn dz. nr 57 i 79/3 historyczny cmentarz wiejski 164 bytowski Bytów Niezabyszewo dz. nr 207/7 historyczny cmentarz wiejski 165 bytowski Bytów Niezabyszewo dz. nr 281 historyczny cmentarz wiejski 166 bytowski Bytów Niezabyszewo dz. nr 168 cmentarz parafialny 167 bytowski Bytów Niezabyszewo dz. nr 248 historyczny cmentarz przykościelny 168 bytowski Bytów Płotowo Małe dz. nr 35 cmentarz parafialny 169 bytowski Bytów Pomysk Mały dz. nr 207 historyczny cmentarz wiejski 170 bytowski Bytów Pomysk Wielki dz. nr 90 historyczny cmentarz wiejski 171 bytowski Bytów Pomysk Wielki dz. nr 91 cmentarz parafialny 172 bytowski Bytów Rekowo dz. nr 397 cmentarz parafialny 173 bytowski Bytów Rzepnica dz. nr 126/1 historyczny cmentarz wiejski 174 bytowski Bytów Sierżno dz. nr 5 historyczny cmentarz wiejski 175 bytowski Bytów Udorpie dz. nr 392 historyczny cmentarz wiejski 176 bytowski Bytów Ząbinowice dz. nr 22 historyczny cmentarz wiejski gmina Bytów miasto 1 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 5 willa 2 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 7 willa 3 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 8 dom wielorodzinny 4 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 9 willa 5 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 15 Urząd Miasta i Gminy 6 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 17 willa 7 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 17 budynek gospodarczo-mieszkalny 8 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 18 willa dwurodzinna 9 bytowski Bytów Bytów 1 Maja 26 dom

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 37

10 bytowski Bytów Bytów 11 Listopada 3 willa 11 bytowski Bytów Bytów 11 Listopada 5 willa 12 bytowski Bytów Bytów 11 Listopada 26 willa 13 bytowski Bytów Bytów Bauera 1 kamienica z oficyną 14 bytowski Bytów Bytów Bauera 5 kamienica 15 bytowski Bytów Bytów Bauera 15 rzeźnia miejska 16 bytowski Bytów Bytów Chojnicka 1 kamienica 17 bytowski Bytów Bytów Chojnicka 3 kamienica 18 bytowski Bytów Bytów Cicha 49 dom jednorodzinny 19 bytowski Bytów Bytów Derdowskiego cmentarz żydowski 20 bytowski Bytów Bytów Drzymały 5 kamienica 21 bytowski Bytów Bytów Drzymały 7 dom jednorodzinny 22 bytowski Bytów Bytów Drzymały 9 kamienica 23 bytowski Bytów Bytów Drzymały 10 kamienica z oficyną 24 bytowski Bytów Bytów Drzymały 12 szkoła dla dziewcząt 25 bytowski Bytów Bytów Drzymały 14 kamienica 26 bytowski Bytów Bytów Drzymały 16 kamienica 27 bytowski Bytów Bytów Drzymały 18 kamienica 28 bytowski Bytów Bytów Drzymały 20 kamienica z oficyną 29 bytowski Bytów Bytów Drzymały 22 kamienica 30 bytowski Bytów Bytów Drzymały 24 kamienica 31 bytowski Bytów Bytów Drzymały 26 willa właściciela tartaku 32 bytowski Bytów Bytów Dworcowa 1 kamienica 33 bytowski Bytów Bytów Dworcowa 7 kamienica 34 bytowski Bytów Bytów Dworcowa 13 dom jednorodzinny 35 bytowski Bytów Bytów Dworcowa 34 kamienica 36 bytowski Bytów Bytów Dworcowa 36 poczta Dworcowa - 37 bytowski Bytów Bytów wiadukt nad torami kolejowymi Sucharskiego budynek pomocniczy w zespole dworca 38 bytowski Bytów Bytów Dworzec 1 kolejowego 39 bytowski Bytów Bytów Dworzec 2 dworzec kolejowy 40 bytowski Bytów Bytów Dworzec 6 dom wielorodzinny dla pracowników kolei 41 bytowski Bytów Bytów Dworzec 7 dom wielorodzinny dla pracowników kolei 42 bytowski Bytów Bytów Dworzec budynek dróżnika w zespole dworca kolejowego 43 bytowski Bytów Bytów Jana Pawła II 3 kamienica 44 bytowski Bytów Bytów Jana Pawła II 4 kamienica 45 bytowski Bytów Bytów Jana Pawła II 8 kamienica 46 bytowski Bytów Bytów Jana Pawła II 24 kamienica 47 bytowski Bytów Bytów Kochanowskiego 1 willa 48 bytowski Bytów Bytów Kochanowskiego 5 kamienica 49 bytowski Bytów Bytów Kochanowskiego 19 kamienica Paula Modraczewskiego 50 bytowski Bytów Bytów Kościuszki 1 budynek kasy chorych 51 bytowski Bytów Bytów Kościuszki 2 dom 52 bytowski Bytów Bytów Krótka 4 oficyna gospodarcza 53 bytowski Bytów Bytów Kwiatowa 1 dom

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 38

54 bytowski Bytów Bytów Lęborska 15 dom 55 bytowski Bytów Bytów Lęborska 17. dom 56 bytowski Bytów Bytów Mickiewicza 1 Stacja pomp wodociągów miejskich 57 bytowski Bytów Bytów Mickiewicza 13 Dom bractwa strzeleckiego 58 bytowski Bytów Bytów Mickiewicza 34 dom 59 bytowski Bytów Bytów Mierosławskiego 1 willa 60 bytowski Bytów Bytów Mierosławskiego 7 szkoła podstawowa 61 bytowski Bytów Bytów Miła 1-3. dom wielorodzinny 62 bytowski Bytów Bytów Miła cmentarz ewangelicki 63 bytowski Bytów Bytów Młńska 5 kamienica 64 bytowski Bytów Bytów Młyńska 8 zespół budynków magazynowo-przemysłowych 65 bytowski Bytów Bytów Nad Borują 2 kamienica 66 bytowski Bytów Bytów Nad Borują 4 kamienica 67 bytowski Bytów Bytów Nad Borują 6 kamienica 68 bytowski Bytów Bytów Nad Borują 10 dom jednorodzinny 69 bytowski Bytów Bytów Ogrodowa 5 dom 70 bytowski Bytów Bytów Parkowa nad Borują cmentarz 71 bytowski Bytów Bytów Pochyła 6 dom dwurodzinny 72 bytowski Bytów Bytów Pochyła 10 kamienica 73 bytowski Bytów Bytów Pochyła 12 kamienica 74 bytowski Bytów Bytów Pochyła 16 kamienica 75 bytowski Bytów Bytów Podzamcze 28 kaminica 76 bytowski Bytów Bytów Podzamcze 30 kamienica 77 bytowski Bytów Bytów Podzamcze 32 kamienica 78 bytowski Bytów Bytów Podzamcze 34 szkoła średnia 79 bytowski Bytów Bytów Prosta 10 kamienica 80 bytowski Bytów Bytów Prosta 14 kamienica 81 bytowski Bytów Bytów Prosta 12 kamienica 82 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 4 kamienica 83 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 7 kamienica 84 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 8 kamienica 85 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 9 kamienica 86 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 10 kamienica 87 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 13 kamieniczka 88 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 14 kamienica 89 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 15 kamienica 90 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 16 kamienica 91 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 18 kamienica 92 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 21 dom gminy ewangelickiej 93 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 22 kamienica 94 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 25 kamienica 95 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 27 kamienica 96 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 29 kamienica 97 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 31 kamienica 98 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 35 Seminarium nauczycielskie 99 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 38 szkoła przygotwawcza tzw. "Preparanda"

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 39

100 bytowski Bytów Bytów Sikorskiego 41 budynek w zespole browaru 101 bytowski Bytów Bytów Starochojnicka 3 kamienica 102 bytowski Bytów Bytów Starokościelna 1 kamienica 103 bytowski Bytów Bytów Stary Dworzec 1 dom wielorodzinny 104 bytowski Bytów Bytów Stary Dworzec 2-3. dom wielorodzinny 105 bytowski Bytów Bytów Stary Dworzec 4 dom wielorodzinny 106 bytowski Bytów Bytów Stary Dworzec 5 dom wielorodzinny 107 bytowski Bytów Bytów Staszica 1 dom 108 bytowski Bytów Bytów Styp-Rekowskiego 2 urząd katastralny 109 bytowski Bytów Bytów Styp-Rekowskiego 17 dom jednorodzinny 110 bytowski Bytów Bytów Styp-Rekowskiego 18 dom 111 bytowski Bytów Bytów Szarych Szeregów 14 i 14 a mleczarnia 112 bytowski Bytów Bytów Szkolna 4 kamienica 113 bytowski Bytów Bytów Tartaczna 3 dom wielorodzinny 114 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 3 kamienica z oficyną 115 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 8 kamienica z oficyną mieszkalną 116 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 19 kamienica 117 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 20 kamieniczka 118 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 21 kamienica 119 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 25 kamienica z usługami 120 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 27 kamienica 121 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 29 kamieniczka 122 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 42 kamienica z oficyną 123 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 44 kamienica z oficyną 124 bytowski Bytów Bytów Wojska Polskiego 53 kamienica narożna z restauracją 125 bytowski Bytów Bytów Wolności 15 młyn "1" Plac im. S. 126 bytowski Bytów Bytów 2 kamienica Wyszyńskiego 127 bytowski Bytów Bytów Zamkowa 1 budynek sądu obwodowego 128 bytowski Bytów Bytów Zaułek Drozdowy 3 magazyn 129 bytowski Bytów Bytów Zielona 1 remiza strażacka 130 bytowski Bytów Bytów Zielona 10 kamienica 131 bytowski Bytów Bytów ul. Miła/ Pochyła historyczny cmentarz ewangelicki 132 bytowski Bytów Bytów ul. Nad Borują historyczny cmentarz 133 bytowski Bytów Bytów ul. Derdowskiego historyczny cmentarz ewangelicki 134 bytowski Bytów Bytów ul. Gdańska historyczny cmentarz ewangelicki gmina Czarna Dąbrówka 1 bytowski Czarna Dąbrówka Bochowo cmentarz ewangelicki 2 bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko cmentarz ewangelicki 3 bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko zespół folwarczny bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko a. obora (dz. nr 5/5) bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko b. stodoła (dz. nr 5/5) bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko c. trafostacja d. dom robotników folwarcznych (dz. nr 38, bytowski Czarna Dąbrówka Bochówko 2 39, 40) 4 bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka kościół parafialny p.w. St. Kostki

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 40

dwór wraz z otoczeniem (dz. nr. nr 302, 303, 304, 5 bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka 305, 306, 307, 308 i 1/45 ) 6 bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka zespół folwarczny: a. budynek wielofunkcyjny (dz. nr 1/55 wraz z bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka terenem tej działki)

b. dom mieszkalny dawnych pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka 21 folwarcznych ul. Bytowska

7 bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka 14 dom mieszkalny ul. Bytowska 8 bytowski Czarna Dąbrówka Czarna Dąbrówka cmentarz ewangelicki 9 bytowski Czarna Dąbrówka Ceromin cmentarz ewangelicki 10 bytowski Czarna Dąbrówka Dobra 23 dom mieszkalny 11 bytowski Czarna Dąbrówka Drążkowo cmentarz ewangelicki 12 bytowski Czarna Dąbrówka Gliśnica 3 zespół folwarczny: a. stajnia-obora i dom robotników bytowski Czarna Dąbrówka Gliśnica 3 folwarcznych (dz. nr 4/10, 101)

zespół dworsko-folwarczny (dz. nr 7/11, 7/12, 13 bytowski Czarna Dąbrówka Gogolewo 7/13, 7/14, 7/15,7/16,7/17,7/18, 7/19,7/20,7/22 i fragment dz. 7/24) bytowski Czarna Dąbrówka Gogolewo 28 a. dwór 14 bytowski Czarna Dąbrówka Gogolewo 13 dom mieszkalny 15 bytowski Czarna Dąbrówka Jasień 2 remiza (dz. nr 25) 16 bytowski Czarna Dąbrówka Jasień 17 gorzelnia (dz. nr 2/57) 17 bytowski Czarna Dąbrówka Jasień cmentarz ewangelicki zespół pałacowo-folwarczny (dz. nr 153, 18 bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice 110/44, 53/5, 2/45) : bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice 24 a. pałac (dz. nr 153) bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice b. park bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice c. spichlerz-chlewnia bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice d. obora bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice e. stajnia-wozownia ob. garaż bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice f. stodoła bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice g. budynek młockarni bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice h. stajnia ob. obora bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice i. kuźnia (dz. nr 53/5) bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice j. transformator (dz. nr 2/45) 19 bytowski Czarna Dąbrówka Jerzkowice cmentarz ewangelicki 20 bytowski Czarna Dąbrówka Kartkowo zespół folwarczny: bytowski Czarna Dąbrówka Kartkowo a. stodoła bytowski Czarna Dąbrówka Kartkowo 2 b. budynek mieszkalny 21 bytowski Czarna Dąbrówka Kartkowo cmentarz ewangelicki 22 bytowski Czarna Dąbrówka Karwno park 23 bytowski Czarna Dąbrówka Karwno cmentarz ewangelicki 24 bytowski Czarna Dąbrówka Kleszczyniec cmentarz ewangelicki 25 bytowski Czarna Dąbrówka Kłosy Dolne cmentarz ewangelicki 26 bytowski Czarna Dąbrówka Kłosy Górne cmentarz ewangelicki

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 41

27 bytowski Czarna Dąbrówka Kotuszewo 2 dom mieszkalny 28 bytowski Czarna Dąbrówka Kozin zespół folwarczny z młynem wodnym: a. młyn ob. mała elektrownia z częścią bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 3 mieszkalną bytowski Czarna Dąbrówka Kozin b. stajnia bytowski Czarna Dąbrówka Kozin c. budynek inwentarski bytowski Czarna Dąbrówka Kozin d. budynek inwentarski e. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 5 folwarcznych f. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 6 folwarcznych g. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 7 folwarcznych h. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 8 folwarcznych i. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Kozin 9 folwarcznych 29 bytowski Czarna Dąbrówka Kozin kościół fil. pw. NMP 30 bytowski Czarna Dąbrówka Kozin cmentarz ewangelicki 31 bytowski Czarna Dąbrówka Kozy 1 dwór 32 bytowski Czarna Dąbrówka Kozy park 33 bytowski Czarna Dąbrówka Kozy 31 dom mieszkalny 34 bytowski Czarna Dąbrówka Kozy cmentarz ewangelicki 35 bytowski Czarna Dąbrówka Łupawsko 10 dom miezkalny 36 bytowski Czarna Dąbrówka Łupawsko 12 szkoła 37 bytowski Czarna Dąbrówka Łupawsko 25 budynek mieszkalny 38 bytowski Czarna Dąbrówka Łupawsko cmentarz ewangelicki 39 bytowski Czarna Dąbrówka Mikorowo 30 dom mieszkalny 40 bytowski Czarna Dąbrówka Mikorowo park 41 bytowski Czarna Dąbrówka Mikorowo cmentarz ewangelicki 42 bytowski Czarna Dąbrówka Mikorowo cmentarz ewangelicki

43 bytowski Czarna Dąbrówka Mikorowo obora z zespołu folwarcznego (dz. nr 124)

44 bytowski Czarna Dąbrówka Mydlita cmentarz ewnagelicki 45 bytowski Czarna Dąbrówka Mydlita zespół folwarczny: bytowski Czarna Dąbrówka Mydlita a. stajnia (dz. nr 9/22) bytowski Czarna Dąbrówka Mydlita b. obora (dz. nr 9/22) c. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Mydlita 16 folwarcznych (dz. nr 191) 46 bytowski Czarna Dąbrówka Nożynko cmentarz ewangelicki 47 bytowski Czarna Dąbrówka Nożynko cmentarz ewangelicki 48 bytowski Czarna Dąbrówka Nożynko zespół folwarczny: a. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Nożynko 18 folwarcznych b. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Nożynko 20 folwarcznych

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 42

49 bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno kościół pw. św. Antoniego 50 bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno zespół folwarczny: bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno a. spichlerz (dz. nr 8/1) bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno b. budynek inwentarski (dz. nr 8/1) bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno c. obora (dz. nr 8/1) bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno d. stodoła (dz. nr 8/1) bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno e. chlewnia (dz. nr 182-186)

bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno f. budynek o nieokreślonej funkcji (dz. nr 8/1)

g. dom mieszkalny d. pracowników bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno 54 folwarcznych (dz. nr 195) 51 bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno cmentarz ewangelicki 52 bytowski Czarna Dąbrówka Nożyno 33 leśniczówka 53 bytowski Czarna Dąbrówka Otnoga cmentarz ewangelicki 54 bytowski Czarna Dąbrówka Otnoga cmentarz ewangelicki 55 bytowski Czarna Dąbrówka Podkomorzyce park 56 bytowski Czarna Dąbrówka Podkomorzyce cmentarz ewangelicki 57 bytowski Czarna Dąbrówka Rokicki Dwór cmentarz ewangelicki 58 bytowski Czarna Dąbrówka Rokicki Dwór 24 dwór (dz. nr 107/3) 59 bytowski Czarna Dąbrówka Rokitki cmentarz ewangelicki 60 bytowski Czarna Dąbrówka Rokity 33 kościół par. pw. św. Andrzeja 61 bytowski Czarna Dąbrówka Rokity 33 pastorówka 62 bytowski Czarna Dąbrówka Rokity 4 szkoła ob. budynek mieszkalny (dz. nr 97/1) 63 bytowski Czarna Dąbrówka Rokity 17 dom mieszkalny 64 bytowski Czarna Dąbrówka Rokity cmentarz ewangelicki 65 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo 23 pałac 66 bytowski Czarna Dąbrówka Wargowo park chlewnia ze spichlerzem w zespole 67 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo folwarcznym (dz. nr 4/3)

68 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo 15 dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym

69 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo 16 dom mieszkalny z budynkiem gospodarczym

70 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo 27 dom mieszkalny 71 bytowski Czarna Dąbrówka Unichowo cmentarz ewangelicki 72 bytowski Czarna Dąbrówka Wargowo cmentarz ewangelicki 73 bytowski Czarna Dąbrówka Zawiaty cmentarz ewangelicki gmina Kołczygłowy 1. bytowski Kołczygłowy Barnowiec pałac 2. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 1 budynek mieszkalny 3. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 4 budynek mieszkalny 4. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 6 budynek mieszkalny 5. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 7 budynek mieszkalny 6. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 9 budynek mieszkalny 7. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 10 budynek mieszkalny 8. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 10 budynek gospodarczy

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 43

9. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 12 budynek mieszkalny 10. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 25 budynek mieszkalny 11. bytowski Kołczygłowy Barnowiec 28 budynek mieszkalny 12. bytowski Kołczygłowy Barnowo zespół pałacowo-folwarczny 13. bytowski Kołczygłowy Barnowo rządcówka 14. bytowski Kołczygłowy Barnowo 3 budynek mieszkalny 15. bytowski Kołczygłowy Barnowo 11 budynek mieszkalny 16. bytowski Kołczygłowy Dobojewo 1 leśniczówka 17. bytowski Kołczygłowy Gałąźnia Mała kościół fil. p.w. św. Piotra 18. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Mała zespół pałacowo-folwarczny 19. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Mała elektrownia wodna, zespół budynków 20. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Mała 9 budynek mieszkalny 21. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Mała 10 budynek mieszkalny 22. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Mała 10 budynek gospodarczy 23. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Wielka Młyn gospodarczy 24. bytowski Kołczygłowy Gałęźnia Wielka świetlica 25. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy 10? budynek gospodarczy 26. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 1 dom 27. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 3 budynek mieszkalny 28. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 4 dom 29. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 4 budynek mieszkalny 30. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 4 budynek gospodarczy 31. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 4 stodoła 32. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 8 budynek gospodarczy 33. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 10 budynek mieszkalny i gospodarczy 34. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 13 budynek mieszkalny 35. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 25 budynek mieszkalny 36. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 27 budynek mieszkalny 37. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 29 budynek mieszkalny 38. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 40 poczta 39. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 42/44 budynek mieszkalny 40. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 46 budynek mieszkalny 41. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 53 budynek mieszkalny 42. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 77 budynek mieszkalny 43. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 84 budynek gospodarczy 44. bytowski Kołczygłowy Kołczygłowy Słupska 87 budynek mieszkalny 45. bytowski Kołczygłowy Kołczygłówki 1 zespół pałacowo-folwarczny 46. bytowski Kołczygłowy Kołczygłówki 1 pałac 47. bytowski Kołczygłowy Kołczygłówki 28 budynek mieszkalny 48. bytowski Kołczygłowy Łobzowo remiza strażacka 49. bytowski Kołczygłowy Łubno 1. dwór 50. bytowski Kołczygłowy Radusz 3 pałac 51. bytowski Kołczygłowy Radusz 13 budynek mieszkalny 52. bytowski Kołczygłowy Radusz 14 stodoła 53. bytowski Kołczygłowy Radusz 19 stodoła 54. bytowski Kołczygłowy Radusz 27 leśniczówka

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 44

55. bytowski Kołczygłowy Świelubie 4 budynek mieszkalny 56. bytowski Kołczygłowy Muskowo 6 leśniczówka 57. bytowski Kołczygłowy Wadół 2 stodoła 58. bytowski Kołczygłowy Wadół 3 stodoła 59. bytowski Kołczygłowy Wadół 12 budynek mieszkalny 60. bytowski Kołczygłowy Wadół 13 budynek mieszkalny 61. bytowski Kołczygłowy Wadół 13 budynek gospodarczy 62. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 8 budynek mieszkalny 63. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 9/10. budynek mieszkalny 64. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 11 budynek gospodarczy 65. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 21 gorzelnia 66. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 21 spichlerz 67. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 32 budynek gospodarczy 68. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 40 budynek mieszkalny 69. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 41 budynek mieszkalny 70. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 45 budynek mieszkalny 71. bytowski Kołczygłowy Wierszyno 45 budynek gospodarczy gmina Lipnica 1 bytowski Lipnica Borowy Młyn 22 chałupa 2 bytowski Lipnica Borowy Młyn 37 zespół młyński 3 bytowski Lipnica Borowy Młyn 45 chałupa 4 bytowski Lipnica Borowy Młyn 51 chałupa 5 bytowski Lipnica Borowy Młyn 58 chałupa 6 bytowski Lipnica Borowy Młyn 60 chałupa 7 bytowski Lipnica Borowy Młyn 60 piwnica 8 bytowski Lipnica Borowy Młyn 62 chałupa 9 bytowski Lipnica Borowy Młyn 69 chałupa 10 bytowski Lipnica Borowy Młyn 81 chałupa 11 bytowski Lipnica Borowy Młyn 83 chałupa 12 bytowski Lipnica Borowy Młyn 85 chałupa 13 bytowski Lipnica Borowy Młyn 91 chałupa 14 bytowski Lipnica Borowy Młyn 91 chałupa 15 bytowski Lipnica Borzyszkowy 1 budynek inwentarski 16 bytowski Lipnica Borzyszkowy 2 chałupa 17 bytowski Lipnica Borzyszkowy 29 budynek inwentarski Brzeźno 18 bytowski Lipnica 4 piwnica Szlacheckie Brzeźno 19 bytowski Lipnica 9 budynek katechetyczny Szlacheckie Brzeźno 20 bytowski Lipnica 51 chałupa Szlacheckie Brzeźno 21 bytowski Lipnica 33 chałupa Szlacheckie Brzeźno 22 bytowski Lipnica 51 chałupa Szlacheckie Brzeźno 23 bytowski Lipnica 65 chałupa Szlacheckie Brzeźno 24 bytowski Lipnica 65 stodoła Szlacheckie

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 45

Brzeźno 25 bytowski Lipnica 65 piwnica Szlacheckie Brzeźno 26 bytowski Lipnica 65 piwnica Szlacheckie Brzeźno 27 bytowski Lipnica 68 chałupa Szlacheckie Brzeźno 28 bytowski Lipnica 70 chałupa Szlacheckie Brzeźno 29 bytowski Lipnica 72 chałupa Szlacheckie 30 bytowski Lipnica Gliśno 27 podleśniczówka 31 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 5 budynek inwentaski 32 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 6 chałupa 33 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 9 chałupa 34 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 23 chałupa 35 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 26 chałupa 36 bytowski Lipnica Gliśno Wielkie 28 chałupa 37 bytowski Lipnica Hamer Młyn zespół młyński 38 bytowski Lipnica Hamer Młyn młyn 39 bytowski Lipnica Hamer Młyn 2 chałupa 40 bytowski Lipnica Hamer Młyn 4 chałupa 41 bytowski Lipnica Hamer Młyn budynek inwentarski 42 bytowski Lipnica Katarzynki 98 chałupa 43 bytowski Lipnica Kiedrowice 2 budynek mieszkalny 44 bytowski Lipnica Kiedrowice 3 chałupa 45 bytowski Lipnica Kiedrowice 22a chałupa 46 bytowski Lipnica Kiedrowice 32 leśniczówka 47 bytowski Lipnica Kobyle Góry 1 podleśniczówka 48 bytowski Lipnica Luboń leśniczówka 49 bytowski Lipnica Łąkie 1 budynek mieszkalny 50 bytowski Lipnica Łąkie 8 budynek mieszkalny 51 bytowski Lipnica Łąkie 23 chałupa 52 bytowski Lipnica Łąkie 46 chałupa 53 bytowski Lipnica Łąkie 57 chałupa 54 bytowski Lipnica Łąkie 57 stodoła 55 bytowski Lipnica Mielinek budynek mieszkalny 56 bytowski Lipnica Mielinek stodoła 57 bytowski Lipnica Mielno 1 budynek inwentarski 58 bytowski Lipnica Mielno 3 chałupa 59 bytowski Lipnica Mielno 7 chałupa 60 bytowski Lipnica Modrzejewo 1 leśniczówka 61 bytowski Lipnica Osusznica 4 dom leśniczego 62 bytowski Lipnica Osusznica 4 budynek gospodarczy 63 bytowski Lipnica Osusznica 4 stodoła 64 bytowski Lipnica Osusznica 7 zespół młyński 65 bytowski Lipnica Osusznica 7 chałupa 66 bytowski Lipnica Osusznica 7 młyn wodny 67 bytowski Lipnica Owsne Ostrowy 2 leśniczówka

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 46

68 bytowski Lipnica Prądzona 28 leśniczówka 69 bytowski Lipnica Rucowe Lasy 14 chałupa 70 bytowski Lipnica Rudniki 1 chałupa 71 bytowski Lipnica Rudniki 1 stodoła 72 bytowski Lipnica Rudniki 3 budynek mieszkalny 73 bytowski Lipnica Stary Most 1 leśniczówka 74 bytowski Lipnica Sztoltmany 4 budynek mieszkalny 75 bytowski Lipnica Sztoltmany 10 chałupa 76 bytowski Lipnica Sztoltmany 10 stodoła 77 bytowski Lipnica Upiłka 2 relikt zespołu młyńskiego 78 bytowski Lipnica Upiłka 8 chałupa 79 bytowski Lipnica Upiłka 12 chałupa 80 bytowski Lipnica Upiłka 15 chałupa 81 bytowski Lipnica Upiłka 18 chałupa 82 bytowski Lipnica Wieczywno 1 leśniczówka 83 bytowski Lipnica Wierzchocino 10 stodoła 84 bytowski Lipnica Wierzchocino 16 chałupa 85 bytowski Lipnica Wojsk 8 chałupa 86 bytowski Lipnica Wojsk 10 budynek mieszkalny 87 bytowski Lipnica Wojsk 15 chałupa 88 bytowski Lipnica Wojsk 19 chałupa 89 bytowski Lipnica Wojsk 21 chałupa 90 bytowski Lipnica Zapceń kościół 91 bytowski Lipnica Zapceń 6 szkoła 92 bytowski Lipnica Zapceń 11 chałupa 93 bytowski Lipnica Zapceń 11 stdoła 94 bytowski Lipnica Zapceń 13 chałupa 95 bytowski Lipnica Zapceń 22 chałupa 96 bytowski Lipnica Zapceń 26 chałupa 97 bytowski Lipnica Zapceń 30 chałupa 98 bytowski Lipnica Zapceń 32 budynek mieszkalny 99 bytowski Lipnica Zapceń 34 leśniczówka gmina Miastko - miasto 1 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 3 dom 2 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 11 dom 3 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 13 dom 4 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 21 bank 5 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 22 dom 6 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 30 sąd 7 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 31 Poczta 8 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 36 dom 9 bytowski Miastko Miastko Armii Krajowej 39 dom 10 bytowski Miastko Miastko Długa 1 budynek mieszkalny 11 bytowski Miastko Miastko Dworzec 12 bytowski Miastko Miastko Dworcowa 25 dom 13 bytowski Miastko Miastko Dworcowa 26-28 dom

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 47

14 bytowski Miastko Miastko Dworcowa 27 dom 15 bytowski Miastko Miastko Grunwaldzka Urząd Miasta i Gminy 16 bytowski Miastko Miastko Grunwaldzka 3 dom 17 bytowski Miastko Miastko Grunwaldzka 4 dom Kazimierza 18 bytowski Miastko Miastko 8 dom Wielkiego Kazimierza 19 bytowski Miastko Miastko 25 dom Wielkiego Kazimierza 20 bytowski Miastko Miastko 28 dom Wielkiego 21 bytowski Miastko Miastko Koszalińska 19 dom 22 bytowski Miastko Miastko Koszalińska 20 dom 23 bytowski Miastko Miastko Koszalińska 21 dom 24 bytowski Miastko Miastko Królowej Jadwigi 1 dom 25 bytowski Miastko Miastko Mickiewicza 1 dom 26 bytowski Miastko Miastko Rybacka 14 dom 27 bytowski Miastko Miastko Słowackiego 2 dom 28 bytowski Miastko Miastko Wybickiego 36 dom 29 bytowski Miastko Miastko Zielona 1 budynek ndleśnictwa 30 bytowski Miastko Miastko wodociągowa wieża ciśnień 31 bytowski Miastko Miastko wodociągowa wieża ciśnień PKP gmina Miastko - gmina 1 bytowski Miastko Bobięcino zespół dworsko-folwarczny: 2 bytowski Miastko Bobięcino 2 1. budynek socjalno-mieszkalny 3 bytowski Miastko Bobięcino 2. obora 4 bytowski Miastko Bobięcino dwór 5 bytowski Miastko Chlebowo zespół dworsko-folwarczny: 6 bytowski Miastko Chlebowo 1. stodoła, narzędziownia ob. magazyn 7 bytowski Miastko Chlebowo 2. stodoła 8 bytowski Miastko Chlebowo 3. garaż-magazyn zboża 9 bytowski Miastko Czarnica Młyn dz. 374/5 dom młynarza 10 bytowski Miastko Czarnica 2 budynek inwentarski ob.mieszkalny 11 bytowski Miastko Dretyń zespół dworsko-folwarczny: 12 bytowski Miastko Dretyń 1. gorzelnia 13 bytowski Miastko Dretyń 2. obora, bukaciarnia ob. chlewnia 14 bytowski Miastko Dretyń 3. magazyn zbożowy 15 bytowski Miastko Dretyń 4. bud. admin.-mieszk. d. stajnia 16 bytowski Miastko Dretyń 5. kuźnia ob.remiza strażacka 48-51, 59, 17 bytowski Miastko Dretyń 6. domy mieszkalne pracowników folw. 60 18 bytowski Miastko Dretyń 1 dom 19 bytowski Miastko Dretyń 3 dom 20 bytowski Miastko Dretyń 7 dom 21 bytowski Miastko Dretyń 13 dom 22 bytowski Miastko Dretyń 29 dom 23 bytowski Miastko Dretyń 31 dom 24 bytowski Miastko Dretyń 40 leśniczówka 25 bytowski Miastko Dretyń 69 dom

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 48

26 bytowski Miastko Dretyń 72 nadleśniczówka 27 bytowski Miastko Dretyń 74 budynek gospodarczy 28 bytowski Miastko Dretyń 83 budynek mieszkalny 29 bytowski Miastko Dretyń 84 mleczarnia 30 bytowski Miastko Dretyń 95-104 osada leśna 31 bytowski Miastko Dretyń 106 leśniczówka 32 bytowski Miastko Dretyń 107 leśniczówka 33 bytowski Miastko Głodowo 1 mleczarnia 34 bytowski Miastko Głodowo 12 zajazd, dom kultury ob.bud. mieszk.-usług. 35 bytowski Miastko Kamnica zespół folwarczny: 36 bytowski Miastko Kamnica 30 1. oficyna ob.mieszkania i biuro 37 bytowski Miastko Kamnica 2. spichlerz 38 bytowski Miastko Kamnica 3. obora i magazyn 39 bytowski Miastko Kamnica 4. warsztaty 40 bytowski Miastko Kamnica 5. kuźnia 41 bytowski Miastko Kamnica 21, 22 6. domy pracowników folw. 42 bytowski Miastko Kamnica 15 leśniczówka 43 bytowski Miastko Kawcze budynek stacyjny 44 bytowski Miastko Kawcze 2 budynek mieszkalny 45 bytowski Miastko Kawcze 6 budynek mieszkalny 46 bytowski Miastko Kawcze 19 dwór 47 bytowski Miastko Kawcze 19 stajnia-obora ob.magazyn drzewny 48 bytowski Miastko Kawcze 20 kuźnia 49 bytowski Miastko Kawcze 21 szkoła ob.budynek mieszkalny 50 bytowski Miastko Kawcze 31 budynek mieszkalny 51 bytowski Miastko Kawcze 33 budynek mieszkalny 52 bytowski Miastko Kawcze leśniczówka 53 bytowski Miastko Klarysewo zespół folwarczny: 54 bytowski Miastko Klarysewo 1. stodoła 55 bytowski Miastko Klarysewo 2. obora 56 bytowski Miastko Klarysewo 4 3. dom mieszkalny prac. folw. 57 bytowski Miastko Klewno 1 leśniczówka 58 bytowski Miastko Kowalewice budynek inwentarski w zespole folw. 59 bytowski Miastko Kowalewice 3 leśniczówka 60 bytowski Miastko Kwisno 4 leśniczówka 61 bytowski Miastko Kwisno 5 leśniczówka 62 bytowski Miastko Lubkowo 14 leśniczówka 63 bytowski Miastko Łodzierz 5 dwór 64 bytowski Miastko Łodzierz 5 budynek gospodarczy w zespole folw. 65 bytowski Miastko Łodzierz 2 leśniczówka 66 bytowski Miastko Łodzierz 6 budynek mieszkalny 67 bytowski Miastko Łosośniki 1 leśniczówka 68 bytowski Miastko Miłocice zespół folwarczny: 69 bytowski Miastko Miłocice 1. kuźnia-warsztat 70 bytowski Miastko Miłocice 2. stodoła 71 bytowski Miastko Miłocice 3. obora

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 49

72 bytowski Miastko Miłocice 4. transformator 73 bytowski Miastko Miłocice 28 szkoła ob.budynek mieszkalny 74 bytowski Miastko Okunino zespół folwarczny: 75 bytowski Miastko Okunino 1. stajnia 76 bytowski Miastko Okunino 21 2. dom mieszkalny prac. folw. 77 bytowski Miastko Okunino 10 szkoła ob.budynek mieszkalny 78 bytowski Miastko Piaszczyna 7 szkoła ob.budynek mieszkalny 79 bytowski Miastko Piaszczyna 22 budynek mieszkalny 80 bytowski Miastko Pożyczki 3 budynek mieszkalny 81 bytowski Miastko Przeradz 2 szkoła ob.bud. mieszk 82 bytowski Miastko Przęsin 22 leśniczówka 83 bytowski Miastko Role 11 dwór 84 bytowski Miastko Role leśniczówka 85 bytowski Miastko Role 1 zagroda: dom i budynek gospodarczy 86 bytowski Miastko Role 5 budynek mieszkalny 87 bytowski Miastko Role 7 bud.gosp. ob.magazyn i mieszkanie 88 bytowski Miastko Słosinko zespół dworsko-folwarczny: 89 bytowski Miastko Słosinko 1. gorzelnia - kondyg. z zabyt. sklepieniami 90 bytowski Miastko Słosinko 2. spichlerz-obora 91 bytowski Miastko Słosinko 15 dwór 92 bytowski Miastko Słosinko budynek stacyjny 93 bytowski Miastko Słosinko nastawnia 94 bytowski Miastko Słosinko 25 budynek mieszkalny wielorodzinny 95 bytowski Miastko Słosinko 45 budynek mieszkalny 96 bytowski Miastko Słosinko 46 budynek mieszkalny 97 bytowski Miastko Świerzenko zespół folwarczny: 98 bytowski Miastko Świerzenko 1.garaż 99 bytowski Miastko Świerzenko 2. spichlerz 100 bytowski Miastko Świerzenko 20 3. domy mieszkalne pracowników folw. 101 bytowski Miastko Świerzenko 40 4. karczma ob. dom mieszk. 102 bytowski Miastko Świerzenko 13 pałac 103 bytowski Miastko Świerzenko 4 szkoła ob.bud. mieszk 104 bytowski Miastko Świerzno 43 dom 105 bytowski Miastko Świeszyno 7 szkoła ob.bud. mieszk 106 bytowski Miastko Trzcinno zespół folwarczny: 107 bytowski Miastko Trzcinno 1. spichlerz 108 bytowski Miastko Trzcinno 2. obora 109 bytowski Miastko Trzcinno 8 budynek mieszkalny 110 bytowski Miastko Trzcinno 9a kamienica 111 bytowski Miastko Trzcinno 10 budynek mieszkalny 112 bytowski Miastko Trzcinno 25 dom zarządcy majatku 113 bytowski Miastko Tursko 4 zespół pałacowo-folwarczny: 114 bytowski Miastko Tursko 1. budynek inwentarski (6 i 7 w karcie ewid.) 115 bytowski Miastko Tursko 2. budynek inwentarski (13) 116 bytowski Miastko Tursko 3. stróżówka 117 bytowski Miastko Tursko 5 budynek mieszkalny

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 50

118 bytowski Miastko Wałdowo 7 dawna leśniczówka 119 bytowski Miastko Wałdowo 27 podleśniczówka 120 bytowski Miastko Wałdowo 32 szkoła ob.bud. mieszk 121 bytowski Miastko Węgorzynko 10 leśniczówka 122 bytowski Miastko Wiatrołom 9 pałac 123 bytowski Miastko Wiatrołom zespół folwarczny: 124 bytowski Miastko Wiatrołom 9 1. stodoła-budynek inwentarski 125 bytowski Miastko Wiatrołom 9 2. stajnia, wozownia 126 bytowski Miastko Wiatrołom 4 zagroda: dom, obora, stodoła 127 bytowski Miastko Wiatrołom 10 leśniczówka ob.budynek mieszkalny 128 bytowski Miastko Wołcza Wielka kościół ewangelicko-augsburski 129 bytowski Miastko Wołcza Wielka 26 dwór 130 bytowski Miastko Wołcza Wielka zespół dworsko-folwarczny: 131 bytowski Miastko Wołcza Wielka 1. stajnia - wozownia 132 bytowski Miastko Wołcza Wielka 2. stodoła 133 bytowski Miastko Wołcza Wielka 23 3. szkoła ob.budynek mieszkalny 134 bytowski Miastko Wołcza Wielka 22 budynek mieszkalny 135 bytowski Miastko Wołcza Wielka 29 leśniczówka 136 bytowski Miastko Zadry zespół dworsko-folwarczny: 137 bytowski Miastko Zadry 4. 1.stodoła z częścią mieszkalną 138 bytowski Miastko Zadry 6 2. dom mieszkalny prac. folw. 139 bytowski Miastko Zadry 7 3. dom mieszkalny prac. folw. 140 bytowski Miastko Żabno 15 szkoła ob.budynek mieszkalny gmina Parchowo 1 bytowski Parchowo Bylina 1a budynek mieszkalny 2 bytowski Parchowo Bylina 8 budynek mieszkalny 3 bytowski Parchowo Bylina 13 budynek mieszkalny 4 bytowski Parchowo Bylina 13 chlew 5 bytowski Parchowo Bylina 13 stodoła 6 bytowski Parchowo Bylina 14 stodoła 7 bytowski Parchowo Chośnica 7 świetlica 8 bytowski Parchowo Chośnica 10 budynek gospodarczy 9 bytowski Parchowo Chośnica 10 budynek mieszkalny 10 bytowski Parchowo Gołczewo 2 budynek mieszkalny 11 bytowski Parchowo Gołczewo 8 d.szkoła ob.izba regionalna 12 bytowski Parchowo Gołczewo 13 kuźnia 13 bytowski Parchowo Gołczewo 27 budynek mieszkalny 14 bytowski Parchowo Gołczewo cmentarz 15 bytowski Parchowo Jamno 7 budynek mieszkalny 16 bytowski Parchowo Jamno 20 budynek mieszkalny 17 bytowski Parchowo Jamno 21 budynek mieszkalny 18 bytowski Parchowo Jamno 24 budynek mieszkalny 19 bytowski Parchowo Jamno 25 budynek mieszkalny 20 bytowski Parchowo Jamno 26 budynek mieszkalny 21 bytowski Parchowo Jamno 27 budynek mieszkalny 22 bytowski Parchowo Jamno 28 budynek mieszkalny

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 51

23 bytowski Parchowo Jamno 33 budynek mieszkalny 24 bytowski Parchowo Jamno 47 budynek mieszkalny 25 bytowski Parchowo Jamno 18 Dawna Szkoła Polska 26 bytowski Parchowo Jamno 5 Dawna Szkoła Niemiecka 27 bytowski Parchowo Jeleńcz 6 dworek 28 bytowski Parchowo Nakla Długa 6 budynek mieszkalny 29 bytowski Parchowo Nakla Długa 17 budynek mieszkalny 30 bytowski Parchowo Nakla Długa 20 budynek mieszkalny 31 bytowski Parchowo Nakla Długa 57 budynek mieszkalny 32 bytowski Parchowo Nakla Lipowa 57 cmentarz 33 bytowski Parchowo Nowa Wieś 1 budynek mieszkalny (daw. dom celnika) 34 bytowski Parchowo Nowa Wieś 2 budynek mieszkalny ( daw. dom celnika) 35 bytowski Parchowo Nowa Wieś 3 budynek mieszkalny (d. urząd celny) 36 bytowski Parchowo Nowa Wieś 6 budynek mieszkalny 37 bytowski Parchowo Nowa Wieś 11 budynek mieszkalny 38 bytowski Parchowo Parchowo Kartuska 11 Bibiloteka 39 bytowski Parchowo Parchowo Kartuska 13 Poczta 40 bytowski Parchowo Parchowo Kasztanowa 3 budynek wielofunkcyjny 41 bytowski Parchowo Parchowo Kasztanowa nr 7 budynek mieszkalny 42 bytowski Parchowo Parchowo Kościelna 1 budynek mieszkalny 43 bytowski Parchowo Parchowo Kościelna 2 budynek mieszkalny 44 bytowski Parchowo Parchowo Kościelna 4 budynek mieszkalny 45 bytowski Parchowo Parchowo Kościelna 8 plebania 46 bytowski Parchowo Parchowo Krótka 2 pałac (cześć budynku GOPS) 47 bytowski Parchowo Parchowo Wyzwolenia 3 budynek mieszkalny 48 bytowski Parchowo Parchowo Kościelna 8 cmentarz 49 bytowski Parchowo Parchowo Kasztanowa 2 park 50 bytowski Parchowo Parchowski Młyn 1 budynek mieszkalny 51 bytowski Parchowo Parchowski Młyn 1 młyn wodny 52 bytowski Parchowo Soszyca budynek siłowni energetycznej 53 bytowski Parchowo Soszyca hydrozespół 54 bytowski Parchowo Soszyca tablica nastawcza 55 bytowski Parchowo Soszyca 1 budynek mieszkalny 56 bytowski Parchowo Soszyca 5 budynek mieszkalny 57 bytowski Parchowo Soszyca 6 budynek mieszkalny 58 bytowski Parchowo Soszyca 7 budynek mieszkalny 59 bytowski Parchowo Sylczno 8 budynek mieszkalny 60 bytowski Parchowo Sylczno 9 świetlica 61 bytowski Parchowo Sylczno 27 budynek inwentarski 62 bytowski Parchowo Żukówko 3 szkoła ob.budynek mieszkalny gmina Studzienice 1 bytowski Studzienice Czarna Dąbrowa 6 budynek stodolno-inwentarski 2 bytowski Studzienice Kłączno 4 wozownia-owczarnia 3 bytowski Studzienice Kłączno 1 dawna szkoła - budynek mieszkalny 4 bytowski Studzienice Lipuszek 1 leśniczówka 5 bytowski Studzienice Osława Dąbrowa 9 budynek inwentarski - obora i chlew

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 52

6 bytowski Studzienice Osława Dąbrowa 5 chałupa kosciół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła wraz z 7 bytowski Studzienice Półczno otoczenienm 8 bytowski Studzienice Półczno 10 budynek mieszkalny 9 bytowski Studzienice Półczno 32 budynek mieszkalny 10 bytowski Studzienice Półczno 34 budynek mieszkalny 11 bytowski Studzienice Półczno historyczny cmentarz przykoscielny 12 bytowski Studzienice Półczno historyczny cmentarz 13 bytowski Studzienice Prądzonka 11 budynek mieszkalny 1 obecnie 14 bytowski Studzienice Prądzonka chałupa 1A 15 bytowski Studzienice Prądzonka 3 chałupa 16 bytowski Studzienice Prądzonka 4 budynek mieszkalny 17 bytowski Studzienice Prądzonka 6 budynek mieszkalny 18 bytowski Studzienice Prądzonka 9 chałupa 19 bytowski Studzienice Prądzonka 15 budynek mieszkalny 20 bytowski Studzienice Przewóz - Rynszt 26 zagroda (dom, obora) 21 bytowski Studzienice Przewóz - Rynszt 28 chałupa 22 bytowski Studzienice Rabacino 10 szkoła - obecnie dom 23 bytowski Studzienice Rabacino 20 chata 24 bytowski Studzienice Rabacino 7 budynek inwentarski 25 bytowski Studzienice Rabacino 13 stodoła 26 bytowski Studzienice Rabacino 13 budynek inwentarski 27 bytowski Studzienice Rabacino historyczny cmentarz kosciół filialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski 28 bytowski Studzienice Sominy 8 wraz z otoczeniem 29 bytowski Studzienice Sominy 17 stajnia 30 bytowski Studzienice Sominy 19 chata 31 bytowski Studzienice Sominy 54 dom 32 bytowski Studzienice Sominy 4 chałupa 33 bytowski Studzienice Sominy 6 budynek inwentarsko-stodolny 34 bytowski Studzienice Sominy 12 plebania, ob. chałupa 35 bytowski Studzienice Sominy 15 szkoła 36 bytowski Studzienice Sominy 15 ustęp 37 bytowski Studzienice Sominy 29 budynek mieszkalny 38 bytowski Studzienice Sominy 44 budynek mieszkalny 39 bytowski Studzienice Sominy historyczny cmentarz, ob. parafialny 40 bytowski Studzienice Sominy dz. 105 historyczny cmentarz 41 bytowski Studzienice Sominy 8 historyczny cmentarz przykościelny 42 bytowski Studzienice Studzienice 28 chata 43 bytowski Studzienice Studzienice kościół pw. św. Trójcy 16 obecnie 44 bytowski Studzienice Studzienice Kaszubska stodoła 27 45 bytowski Studzienice Studzienice Spacerowa historyczny cmentarz 46 bytowski Studzienice Studzienice Piastowska historyczny cmentarz kosciół parafialny p.w. św. Marii Magdaleny wraz 47 bytowski Studzienice Ugoszcz z otoczeniem

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 53

48 bytowski Studzienice Ugoszcz 79 stodoła 49 bytowski Studzienice Ugoszcz 8a kościół pw. Matki Boskiej Szkalplerznej 50 bytowski Studzienice Ugoszcz 12 chałupa 51 bytowski Studzienice Ugoszcz 13 budynek mieszkalny 52 bytowski Studzienice Ugoszcz 19 budynek mieszkalny 53 bytowski Studzienice Ugoszcz 40 budynek mieszkalny 54 bytowski Studzienice Ugoszcz 46 budynek mieszkalny 55 bytowski Studzienice Ugoszcz 48 budynek mieszkalny 56 bytowski Studzienice Ugoszcz 62 budynek mieszkalny 57 bytowski Studzienice Ugoszcz 63 stodoła 58 bytowski Studzienice Ugoszcz 69 stodoła 59 bytowski Studzienice Ugoszcz historyczny cmentarz przykościelny 60 bytowski Studzienice Ugoszcz historyczny cmentarz 61 bytowski Studzienice Ugoszcz dz.165 historyczny cmentarz gmina Trzebieliono 1 bytowski Trzebielino Bożanka 8 leśniczówka 2 bytowski Trzebielino Bożanka 11 budynek mieszkalny 3 bytowski Trzebielino Bożanka 14 podleśniczówka młyn wodny w zagrodzie, ob. dom mieszkalny z 4 bytowski Trzebielino Broczyna 6 magazynem 5 bytowski Trzebielino Cetyń 26 stodoła 6 bytowski Trzebielino Cetyń 41 stodoła 7 bytowski Trzebielino Cetyń 43, 44 zespół folwarczny: bytowski Trzebielino Cetyń 1. obora i stajnia bytowski Trzebielino Cetyń 2. cielętnik bytowski Trzebielino Cetyń 3. stodoła z magazynem bytowski Trzebielino Cetyń 53 4. czworak bytowski Trzebielino Cetyń 5. gorzelnia 8 bytowski Trzebielino Czarnkowo 1 leśniczówka 9 bytowski Trzebielino Gumieniec kościół fil. p.w. św. Jana 10 bytowski Trzebielino Gumieniec zespół folwarczny: bytowski Trzebielino Gumieniec 3 1. oficyna pałacowa bytowski Trzebielino Gumieniec 2 2. rządcówka bytowski Trzebielino Gumieniec 3. chlewnia ze stodołą bytowski Trzebielino Gumieniec 4. budynek inwentarski z magazynem- bytowski Trzebielino Gumieniec 5. ogrodzenie 11 bytowski Trzebielino Gumieniec budynek stacji kolejowej 12 bytowski Trzebielino Miszewo zespół folwarczny:

bytowski Trzebielino Miszewo 17 1. budynek stajni ob.mieszkalno-inwentarski

bytowski Trzebielino Miszewo 2. budynek inwentarski bytowski Trzebielino Miszewo 3. budynek garażu (warsztat) bytowski Trzebielino Miszewo 4. dwie stodoły 13 bytowski Trzebielino Objezierze kościół fil. 14 bytowski Trzebielino Objezierze zespół folwarczny: bytowski Trzebielino Objezierze 1. spichlerz-magazyn

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 54

bytowski Trzebielino Objezierze 2. stajnia bytowski Trzebielino Objezierze 22 3. budynek mieszkalny 15 bytowski Trzebielino Owczary spichlerz w zespole folwarcznym 16 bytowski Trzebielino Poborowo zespół pałacowo-folwarczny: bytowski Trzebielino Poborowo 1. budynek wielofunkcyjny bytowski Trzebielino Poborowo 2. budynek magazynowo-inwentarski 17 bytowski Trzebielino Poborowo szkoła 18 bytowski Trzebielino Starkówko zespół folwrczny: bytowski Trzebielino Starkówko 1. stodoła bytowski Trzebielino Starkówko 2. stodoła ze stajnią i wozownią bytowski Trzebielino Starkówko 3. obora 19 bytowski Trzebielino Suchorze dwór 20 bytowski Trzebielino Suchorze zespół folwarczny: bytowski Trzebielino Suchorze 9 dz. 221/9 1. dom mieszkalny bytowski Trzebielino Suchorze 2. spichlerz bytowski Trzebielino Suchorze 3. budynek warsztatowo-garażowy 21 bytowski Trzebielino Trzebielino 34 zespół folwarczny: bytowski Trzebielino Trzebielino 1. garaż bytowski Trzebielino Trzebielino 2. obora, spichlerz, chlewnia 22 bytowski Trzebielino Trzebielino plebania 23 bytowski Trzebielino Trzebielino 10 budynek mieszkalny 24 bytowski Trzebielino Trzebielino 17 budynek gospodarczy 25 bytowski Trzebielino Trzebielino 29 młyn w zagrodzie młynarskiej 26 bytowski Trzebielino Trzebielino 38 budynek mieszkalny 27 bytowski Trzebielino Trzebielino 39 budynek mieszkalny 28 bytowski Trzebielino Trzebielino 47 stodoła 29 bytowski Trzebielino Trzebielino 71a budynek mieszkalny 30 bytowski Trzebielino Trzebielino 76 budynek ieszkalny 31 bytowski Trzebielino Trzebielino 83 budynek mieszkalno-gospodarczy 32 bytowski Trzebielino Trzebielino 83 stodoła 33 bytowski Trzebielino Zielin 39 rządcówka 34 bytowski Trzebielino Zielin 1 zespół mleczarni 35 bytowski Trzebielino Zielin budynek stacji kolejowej 36 bytowski Trzebielino Zielin wodociągowa wieża ciśnień - kolejowa gmina Tuchomie 1 bytowski Tuchomie Ciemno cmentarz ewangelicki 2 bytowski Tuchomie Kramarzynki 72 młyn wodny, ob. dom mieszkalny 3 bytowski Tuchomie Kramarzyny kościół par. p.w. N. Serca Pana Jezusa 4 bytowski Tuchomie Kramarzyny relikt zespołu folwarcznego: 5 bytowski Tuchomie Kramarzyny obora 6 bytowski Tuchomie Kramarzyny kuźnia 7 bytowski Tuchomie Kramarzyny leśniczówka 8 bytowski Tuchomie Kramarzyny cmentarz parafialny 9 bytowski Tuchomie Masłowice 1 leśniczówka 10 bytowski Tuchomie Masłowice 13 budynek mieszkalny 11 bytowski Tuchomie Masłowice 14 budynek mieszkalny

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 55

Masłowice 12 bytowski Tuchomie cmentarz ewangelicki Trzebiatkowskie Masłowice 13 bytowski Tuchomie cmentarz ewangelicki Trzebiatkowskie Masłowice 14 bytowski Tuchomie dz. 61/8 park Trzebiatkowskie 15 bytowski Tuchomie Masłowiczki cmentarz ewangelicki 16 bytowski Tuchomie Modrzejewo cmentarz ewangelicki 17 bytowski Tuchomie Nowe Huty 6 kuźnia 18 bytowski Tuchomie Nowe Huty 16 budynek mieszkalny 19 bytowski Tuchomie Nowe Huty cmentarz ewangelicki 20 bytowski Tuchomie Piaszno 29 budynek mieszkalny 21 bytowski Tuchomie Piaszno cmentarz ewangelicki 22 bytowski Tuchomie Piaszno cmentarz parafialny 23 bytowski Tuchomie Tagowie 1 budynek mieszkalny 24 bytowski Tuchomie Tagowie 7 budynek mieszkalny 25 bytowski Tuchomie Tagowie 7 stodoła 26 bytowski Tuchomie Tagowie 9 budynek mieszkalny 27 bytowski Tuchomie Tagowie 10 budynek mieszkalny 28 bytowski Tuchomie Tagowie 10 stodoła 29 bytowski Tuchomie Tagowie 18 budynek mieszkalny 30 bytowski Tuchomie Tagowie 30 szkoła 31 bytowski Tuchomie Tągowie cmentarz ewangelicki 32 bytowski Tuchomie Trzbiatkowa kościół fil. p.w. św. Piotra 33 bytowski Tuchomie Trzbiatkowa cmentarz parafialny 34 bytowski Tuchomie Trzbiatkowa cmentarz katolicki 35 bytowski Tuchomie Tuchomie kościół filjalny 36 bytowski Tuchomie Tuchomie Młyńska 5 młyn 37 bytowski Tuchomie Tuchomie 11 budynek mieszkalny 38 bytowski Tuchomie Tuchomie 31 a-c budynek mieszkalny 39 bytowski Tuchomie Tuchomie 38 budynek mieszkalno-usługowy 40 bytowski Tuchomie Tuchomie 40 budynek mieszkalny 41 bytowski Tuchomie Tuchomie cmentarz parafialny 42 bytowski Tuchomie Tuchomie cmentarz ewangelicki 43 bytowski Tuchomie Tuchomko 1 kuźnia 44 bytowski Tuchomie Tuchomko 3 budynek mieszkalny 45 bytowski Tuchomie Tuchomko 14 budynek mieszkalny 46 bytowski Tuchomie Tuchomko 15 budynek mieszkalny 47 bytowski Tuchomie Tuchomko cmentarz ewangelicki 48 bytowski Tuchomie Zagony cmentarz ewangelicki

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 56

4. Zabytki ruchome

Zabytki ruchome z terenu powiatu bytowskiego wpisane do rejestru zabytków i figurujące w wojewódzkiej ewidencji zabytków to elementy wyposażenia następujących obiektów:  Gmina Borzytuchom - Kościoła parafialnego p.w. N. Serca Jezusa w Borzytuchomiu;  Miasto i Gmina Bytów - Kościoła parafialnego p.w. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny w Bytowie; - Kościoła ewangelickiego p.w. św. Jerzego w Bytowie; - Kościoła parafialnego p. w. św. Mikołaja w Niezabyszewie; - Dworu w Gostkowie; - Kościoła fil. w Nożynie; - Kościoła w Pomysku Wielkim;  Gmina Czarna Dąbrówka - kościoła fil. p.w. Bożego Ciała w Jasieniu; - cmentarza przy kościele p.w. Bożego Ciała w Jasieniu; - Kościoła p.w. św. Kazimierza w Mikorowie; - Kościoła parafialnego p.w. św. Andrzeja Boboli w Rokitach;  Gmina Kołczygłowy - Dworu w Barnowie; - Kościoła fil. św. Piotra Apostoła w Gałęźni Małej; - Kościoła fil. p.w. św. Antoniego w Łubnie; - Kościoła paraf. Chrystusa Króla w Kołczygłowach;  Gmina Lipnica - Kościoła paraf. p.w. Ducha Św. w Borowym Młynie; - Kościoła paraf. p.w. św. Marcina w Borzyszkowach; - Kościół paraf. p.w. św. Katarzyny w Brzeźnie Szlacheckim; - Rzeźba na posesji w Łąkiem;  Gmina Miastko - Ruin kościoła w Dretyniu; - Kościoła paraf. p.w. NMP Wspomożenia Wiernych w Miastku; - Kościoła fil. p.w. Michała Archanioła w Miłocicach;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 57

- Kościoła paraf. p.w. Niepokalanego Serca NMP w Świerznie; - Kościoła fil. p.w. Macierzyństwa NMP w Trzcinnie; - Kościoła fil. p.w. St. Kostki w Wałdowie; - Zboru ewangelickiego w Wołczy Wielkiej;  Gmina Parchowo - Kościoła p.w. św. Mikołaja w Parchowie;  Gmina Studzienice - Kościoła fil. p.w. Matki Boskiej Królowej Polski w Sominach; - Kościoła paraf. p.w. św. Marii Magdaleny w Ugoszczy;  Gmina Trzebielino - Zboru Ewangelickiego w Broczynie; - Kościoła fil. p.w. Najświętszego Zbawiciela w Cetyniu; - Zboru Ewangelickiego w Objezierzu; - Kościoła paraf. p.w. Niepokalanego Serca NMP w Trzebielinie.  Gmina Tuchomie - Kościoła paraf. p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kramarzynach; - Kościoła paraf. p.w. św. Michała Archanioła w Tuchomiu.

5. Zabytki archeologiczne

Wykaz zabytków archeologicznych z terenu powiatu bytowskiego wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego: nr stan l.p. gmina miejscowość w nr stan. AZP WKZ Funkcja -chronologia - kultura archeologiczna miejsc. Czarna Dąbrówka Cmentarzysko szkieletowe wczesnośredniowieczne i osada kultury 1 Czarna Dąbrówka Mikorowo 8 10-34/48 łużyckiej 2 Czarna Dąbrówka Podkomorzyce 4 11-33/22 Osada kultury łużyckiej 3 Czarna Dąbrówka Rokity 11 12-35/45 Gródek stożkowaty, osada późnośredniowieczna 4 Czarna Dąbrówka Lipusz/Mydlita 18 12-35/80 Cmentarzysko kultury pomorskiej KOŁCZYGŁOWY 1 Kołczygłowy Darżkowo 5 AZP 13-30/26 Cmentarzysko kultury pomorskiej HaC 2 Kołczygłowy Gałąźnia Mała 6 AZP 13-31/4 Osada kultury łużyckiej Osada kultury pucharów lejkowatych, osada kultury łużycko – 3 Kołczygłowy Gałąźnia Mała 3 AZP 13-31/20 pomorskiej, średniowieczna osada obronna z XIV w.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 58

4 Kołczygłowy Gałąźnia Mała 12 AZP 13-31/28 Grodzisko wyżynne kultury łużyckiej PARCHOWO 1 Parchowo Jamno 1 15-34/23 Grodzisko wczesnośredniowieczne XIII/XIV w. 2 Parchowo Jamno 4 15-34/24 Osada wczesnośredniowieczna IX – 1 poł.X w. 3 Parchowo Jamno/Gołczewo 22 15-34/26 grodzisko wczesnośredniowieczne Cmentarzysko kurhanowe – kurhan wczesnośredniowieczny i osada 4 Parchowo Gołczewo 2 15-35/8 kultury pomorskiej 5 Parchowo Parchowo 1 15-35/41 Grodzisko kultury łużyckiej wczesnośredniowieczne 6 Parchowo Jeleńcz 1 15-35/64 Cmentarzysko kultury pomorskiej BORZYTUCHOM 1 Borzytuchom Borzytuchom 1 14-32/71 Grodzisko okresu wczesnośredniowiecznego MIASTKO grodzisko wyżynne wczesnośredniowieczne IX-XII w., osada 19-27/1, 19-27/2, 19- 1 Miastko Bobęcin 1,2,3 wczesnośredniowieczna IX-XII w., podwodre relikty mostu osada 27/3 wczesnośredniowiecznej IX-XII w. 2 Miastko Kamnica 3 19-27/4 grodzisko wczesnośredniowieczne 3 Miastko Miłocice/Kołtki 36 20-27/56 grodzisko wczesnośredniowieczne 4 Miastko Świeszyno 5 19-29/64 grodzisko wczesnośredniowieczne BYTÓW 1 Bytów Udorpie/Bytów 5 16 - 33/10 Grodzisko wczesnośredniowieczne 2 Bytów Gostkowo 1 14 - 33/52 Cmentarzysko późnolateńskie i wczesnośredniowieczne

6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego powiatu - analiza SWOT

MOCNE STRONY  duża liczba zabytków;  wykorzystanie kultury regionalnej i marki „Kaszuby” w promocji regionu;  atrakcyjne położenie geograficzne powiatu - na szlakach turystycznych, pośród wyjątkowych walorów przyrodniczych co stwarza dobre warunki do rozwoju turystyki;  wielokulturowość powiatu;  dokonanie rozpoznania i ewidencji dóbr kultury;  opracowanie fotograficznego rejestru zabytków powiatu bytowskiego;  wielopoziomowa promocja atrakcji turystycznych i dziedzictwa kulturowego powiatu mi.in poprzez strony internetowe, publikacje, wydawnictwa, udział w targach, udział w obcych wydawnictwach.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 59

SŁABE STRONY  niedostosowanie planów zagospodarowania przestrzennego do aktualnych uwarunkowań powiatu, uogólnienia w określaniu zakresu ochrony konserwatorskiej;  brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego gmin;  niskie nakłady na wspieranie kultury;  słaba infrastruktura turystyczna i obsługa szlaków turystycznych;  niska świadomość społeczna o prawnych zobowiązaniach właścicieli do należytego utrzymania obiektów historycznych;  brak współdziałania pomiędzy poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego w promowaniu atrakcyjności kulturowej i turystycznej powiatu.

SZANSE  rozwój agroturystyki m.in. poprzez zrzeszanie się gospodarstw agroturystycznych w stowarzyszenia, wprowadzenie ofert kultury regionalnej do gospodarstw;  budowa baz turystycznych w oparciu o obiekty i obszary historyczne;  zwiększenie ilości szlaków turystycznych prowadzących przez zasoby dziedzictwa kulturowego;  opracowania studialne uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego gmin - uwzględniające dziedzictwo kulturowe gmin;  rozwój organizacji pozarządowych zajmujących się szerzeniem kultury;  wzrost świadomości mieszkańców nt. dziedzictwa kulturowego skutkującego wzmacnianiem tożsamości lokalnej i przestrzeni kulturowej;  wzrost potrzeb kulturalnych wśród mieszkańców powiatu;  edukacja kulturowa – edukowanie w zakresie wartości dziedzictwa kulturowego;  rozwój turystyki wiejskiej.

ZAGROŻENIA  zły poziom rozwiązań projektowych oraz wykonawstwa;  realizacje bez uzgodnień - brak wiedzy właścicieli zabytków;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 60

 stosowanie złych rozwiązań materiałowych w budownictwie;  zły stan zabytków i brak środków na ich renowacje;  brak współdziałania właścicieli, zarządców i administracji w zakresie zarządzania i zagospodarowywania krajobrazu kulturowego;

IV. Zadania z zakresu opieki nad zabytkami realizowane w latach 2006- 2009 oraz w latach kolejnych

23 lutego 2006 r. Rada Powiatu Bytowskiego (Uchwała XXIII/237/2006) przyjęła Program Opieki nad Zabytkami na lata 2006-2009, powierzającego realizację Zarządowi Powiatu. Celem naczelnym Programu było: „budzenie w społeczeństwie świadomości istnienia zabytków i potrzeby ich rewitalizacji oraz zwrócenie uwagi na istniejącą wspólnotę kulturową.”

Zadania wynikające z Programu Ochrony Zabytków Powiatu Bytowskiego na lata 2006 - 2009: - Diagnoza stanu ochrony dóbr kultury i środowiska kulturowego i zahamowanie degradacji dziedzictwa kulturowego. - Eksponowanie zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego. - Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społeczności lokalnej i gospodarki turystycznej. - Wspieranie inicjatyw sprzyjających pozyskiwaniu pieniędzy na opiekę nad zabytkami i właściwe ich zagospodarowanie. Wykorzystanie wszelkich form partnerstwa publiczno - prywatnego (PPP). - Wspieranie projektów organizacji pozarządowych w zakresie edukacji i podnoszenia świadomości wartości (także: gospodarczej) dziedzictwa kulturowego.

W programie zawarto 3 priorytety w ramach których wykonano m.in. następujące zadania:

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 61

Priorytet społeczno-edukacyjny: - wsparcie projektów organizacji pozarządowych w tym stowarzyszeń dotyczących popularyzacji dziedzictwa kulturowego powiatu poprzez m.in.  współorganizowanie wystaw, szkoleń, festynów, konkursów, seminariów;  wsparcie wydawnictw i publikacji;  wsparcie projektów edukacyjnych. - oznakowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków; - wydanie przez Starosto Powiatowe publikacji i wydawnictw dotyczących zasobów kulturalnych powiatu: broszury, mapy, przewodniki, albumy; - udostepnienie i upowszechnianie informacji o zasobach powiatu poprzez:  strony internetowe: www.powiatbytowski.pl oraz www.kaszuby.pl;  rozpowszechnienie materiałów promocyjnych w punktach Informacji Turystycznej, na Targach Turystycznych o randze międzynarodowej oraz innych wydarzeniach związanych z promocją powiatu;  udział w wydawnictwach związanych z turystyką – promocja zasobów powiatu poprzez reklamę lub artykuł w takich wydawnictwach jak np.: magazyn „Świat i Podróże”, magazyn „Newsweek”, wydaniach specjalnych „Dziennika Bałtyckiego”. Priorytet przestrzenno-gospodarczy: - opracowywanie planów przestrzennych przez gminy; - wydanie albumu powiatu, wspólnie z gminami powiatu dotyczącego najważniejszych atrakcji turystycznych powiatu w tym zabytków; - wspieranie gmin i organizacji pozarządowych przy tworzeniu tras/szlaków turystycznych opartych o obszary dziedzictwa kulturowego; - wsparcie rozwoju gospodarstw agroturystycznych; - renowacja i konserwacja pałacu w Tursku w którym obecnie mieści się Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy m.in.: remont i renowacja wieży zegarowej pałacu, renowacja elewacji, usunięcie komina CO; całość została wykonana za kwotę około 1 mln zł;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 62

- wsparcie prac remontowo-konserwatorskich przy organach piszczałkowych z kościoła p.w. „Św. Katarzyny’ w Brzeźnie Szlacheckim, gmina Lipnica, w kwocie 10.000 zł dotacja została przekazana w 2009 r.

Pozostałe zrealizowane zadania związane ze wsparciem prac przy zabytkach w latach 2010-2015: - prace remontowe przy pałacu w Tursku:  Wymiana instalacji elektrycznej - 137.029,49 zł;  Malowanie wszystkich pomieszczeń, wzmocnienie stropu i wykonanie tynku w sali zajęciowej na I p. oraz wymiana uszkodzonych zaworów instalacji C.O. - 49.200,00 zł;  Odrestaurowanie drzwi wewnętrznych - 20 800,00 zł;  Wymiana drzwi wewnętrznych w SOSW w Tursku - 37 884,00 zł przeprowadzenie inwestycji zaplanowano na lata 2013-2017. - remont Kościoła p.w. Najświętszego Zbawiciela w Cetyniu, wpisanego do rejestru zabytków, realizacja projektu pn. „Renowacja i konserwacja zabytkowych kościołów w Biesowicach, Bruskowie Wielkim, Zębowie, Kwakowie i Cetyniu oraz powstanie Historycznego szlaku turystycznego wzdłuż tych kościołów”, dotacja w łącznej kwocie 40.000 zł dla Parafii Rzymsko- Katolickiej w Cetyniu. - renowacja barokowej ambony znajdującej się w kościele parafialnym pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brzeźnie Szlacheckim - dotacja w kwocie 10.000 zł. - wykonanie dokumentacji budowlano-konserwatorskiej dla kościoła parafialnego pw. Św. Ap. Piotra i Pawła w Półcznie - dotacja w kwocie 15.200 zł.

V. Cele i zadania programu opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020

Cele programu opieki nad zabytkami można określić w trzech priorytetach, które następnie wyznaczą kolejne działania.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 63

Priorytet I: Promocja i edukacja dziedzictwa kulturowego Zadania: - publikacja materiałów promocyjnych (albumy, przewodniki, mapy, pocztówki, kalendarze, itp.); - organizacja konkursów tematycznych poprzez powiat oraz szkoły, organizacje pozarządowe itp. dotyczących dziedzictwa kulturowego powiatu; - promowanie działań mających na celu włączenie zagadnień ochrony dóbr kultury w szkolne programy edukacyjne; - promocja powiatu na stronie www.powiatbytowski.pl oraz www.kaszuby.pl; - udział powiatu w targach i działaniach promocyjnych zewnętrznych; - wspieranie działań na rzecz promocji dziedzictwa kulturowego powiatu; - współdziałanie powiatu z gminami oraz innymi organizacjami w zakresie promocji dziedzictwa kulturowego powiatu.

Priorytet II: Ochrona i kształtowanie krajobrazu kulturowego Zadania: - ustalenia organizacyjne dotyczące współdziałania w zakresie realizacji programu; - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego w decyzjach oraz innych aktach prawa lokalnego; - finansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub prac budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków znajdującym się na obszarze powiatu bytowskiego, zgodnie z przyjętą przez Radę Powiatu Bytowskiego uchwałą; - umieszczanie na zabytkach znaków informacyjnych o ochronie zabytku; - uzupełnienie dokumentacji fotograficznej do potrzeb publikacji i innych celów promocyjnych; - wspieranie inicjatyw sprzyjających pozyskiwaniu środków finansowych na opiekę nad zabytkami; - tworzenie i promowanie szlaków turystycznych;

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020 64

- współdziałanie powiatu z gminami oraz innymi organizacjami w zakresie ochrony dóbr kultury.

Priorytet III: Rozwój społeczno-gospodarczy - wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych; - wspieranie rozwoju muzeów regionalnych, skansenów, izb pamięci itp.; - wspieranie lub współorganizacja imprez promocyjnych w powiecie bytowskim; - popularyzacja wiedzy o regionalnym dziedzictwie kulturowym.

VI. Zasady oceny realizacji powiatowego programu opieki nad zabytkami

Zakłada się, że zadania określone w Programie będą wykonywane za pomocą następujących instrumentów: 1) prawnych – uwzględnianie zapisów niniejszego dokumentu przy tworzeniu prawa miejscowego i dokumentów strategicznych powiatu bytowskiego; 2) finansowych – finansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków; 3) koordynacji – uwzględnienie uwarunkowań projektów i programów dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego w niniejszym Programie, współpraca z gminami z terenu powiatu i właścicielami zabytków w zakresie ochrony obiektów; 4) społecznych – działania edukacyjne i promocyjne; 5) kontrolnych – monitoring stanu zachowania dziedzictwa kulturowego.

Zarząd Powiatu Bytowskiego przedłoży Radzie Powiatu sprawozdanie z realizacji Programu w 2019 r.

Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020