3 Stan I Zagrożenia Środowiska Przyrodniczego Gminy
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
3 STAN I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY 3.1 Zanieczyszczenia wód 3.1.1 Wody powierzchniowe Trudnym do zmierzenia źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych są niekontrolowane spływy powierzchniowe z obszarów rolnych, w tym chemizowanych i nawożonych. Pomimo, że ilość wywożonej na użytki rolne gnojowicy w ostatnich latach zmalała (ze względu na spadek pogłowia zwierząt), stanowi ona nadal lokalną uciążliwość dla środowiska. Zmalała również, głównie ze względów ekonomicznych, ilość zużywanych nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. Czynniki te wpływają na zmniejszenie niekorzystnego wpływu rolnictwa na stan czystości wód. Przez teren gminy Bytów przepływają dwie rzeki, Słupia (długość 138,6 km, powierzchnia zlewni 1623 km2) mająca swoje źródło na torfowiskach w okolicach miejscowości Sierakowska Huta oraz jej lewobrzeżny dopływ rzeka Bytowa (długość 25,0 km, powierzchnia zlewni 93,7 km2). Aktualna analiza stanu czystości wód rzeki Słupi wykazała, że większość wskaźników, takich jak: temperatura, odczyn i przewodnictwo właściwe, stężenie tlenu rozpuszczonego, chlorków, siarczanów, substancji rozpuszczonych, azotu amonowego i metali ciężkich odpowiadała I klasie czystości. Pozostałe chemiczne wskaźniki jakości wód ocenia się jako II-klasowe. Niestety, na niektórych odcinkach biegu rzeki stwierdza się niezadowalającą jakość wód z powodu nadmiernej ilości bakterii Coli typu fekalnego, zwiększonej ilości związków fosforu, zawartości fenoli lotnych, koncentracji chlorofilu „a” i wartości wskaźnika saprobowości. Rzeka Słupia została przebadana na odcinku 113 km od miejscowości Parchowo do ujścia Bałtyku (12 przekroi pomiarowych) w okresie roku kalendarzowego. Stan czystości wód rzeki Słupi pod względem sanitarnym, zgodnie z wynikami badań, przedstawia się następująco: • wody w I klasie - brak • wody w II klasie - 48,2km • wody w III klasie - 13,4km • wody n.o.n. - 51,4km Pod względem własności fizyko-chemicznej jakość wód rzeki Słupi na badanym Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bytów odcinku układał się w następujący sposób: • wody w I klasie - 26,4 km • wody w II klasie - 86,6 km • wody w III klasie - brak • wody n.o.n. - brak Pod względem parametrów hydrobiologicznych, rzeka na całej długości zaliczona została do II klasy czystości. W 1999 roku przeprowadzono kontrolę jakości wód rzeki Słupi na. 11,3 km od ujścia. Stan czystości wody określony w wyniku badań przedstawia się następująco: • stan sanitarny wody - n.o.n. • fizyko-chemiczna jakość wód - II klasa czystości • ocena hydrobiologiczna - II klasa czystości W zdecydowanej większości ścieki bytowe z terenu gminy odprowadzane są do systemu kanalizacji zbiorczej, za pośrednictwem którego trafiają do oczyszczalni ścieków w Przyborzycach. Pozostałe ścieki, z gospodarstw nie posiadających przyłączy kanalizacyjnych, gromadzone są w bezodpływowych zbiornikach skąd, zgodnie z zaleceniami, powinny być odbierane przez podmioty gospodarcze posiadające odpowiednie zezwolenia i dowożone pojazdami asenizacyjnymi do punktu zlewnego w Bytowie przy ul. Brzozowej. W porównaniu z wymaganiami Rozporządzenia Ministra z dn. 29.11.2002 w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego ścieki oczyszczone spełniają ww. wymagania z wyjątkiem stężenia azotu ogólnego, w przypadku którego notuje się niewielkie przekroczenia. Zgodnie z decyzją Starosty bytowskiego z dn. 29.01.2004 do czasu zakończenia modernizacji oczyszczalni ścieków obowiązują wymagania pozwolenia wodno-prawnego Starosty bytowskiego z dn. 19.03.2001, które dopuszczają wprowadzanie do rzeki Bytowy ścieków spełniających wymagania Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 5.11.1991 w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi. Ścieki oczyszczone w obiekcie w Przyborzycach, z wykorzystaniem istniejących urządzeń, spełniają normy tego aktu prawnego. 36 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bytów 3.1.2 Wody podziemne Wody podziemne płytkiego krążenia (zasilane głównie opadami atmosferycznymi i, w mniejszym stopniu, wodami powierzchniowymi) są zdecydowanie bardziej podatne na zanieczyszczenia niż wody wgłębne. Wody płytkiego krążenia są pozbawione warstwy izolacyjnej nadkładu, a tym samym są one słabo izolowane przed wpływami antropogenicznymi. Gmina Bytów leży na terenie czwartorzędowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 117 Bytów. Jest to zbiornik o powierzchni 524 km2 z których 401 km2 zaklasyfikowane zostało jako Obszar Najwyższej Ochrony. Średnia głębokość ujęć wody z tego zbiornika, zaklasyfikowanej jako wody klas Ib-Id (wody czyste do wody znacznie odbiegające od normy), wynosi od 10 do 50 m. Zagrożenie dla jakości wód płytkiego krążenia stanowią m.in.: • nie posiadające wymaganych zabezpieczeń składowiska odpadów komunalnych lub przemysłowych i tzw. "dzikie" wysypiska odpadów, • nie posiadające wymaganych zabezpieczeń stacje paliw, magazyny produktów ropopochodnych oraz innych substancji chemicznych, • szlaki komunikacyjne: drogi, parkingi i place postojowe samochodów, • fermy zwierząt, • intensywne nawożenie i stosowanie środków ochrony roślin, rolnicze wykorzystywanie ścieków, • cmentarze oraz grzebowiska zwłok zwierzęcych, • ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) wprowadzane do gleby. Zagrożenie, w dłuższym przedziale czasowym, dla jakości wód płytkiego krążenia mogą stanowić także ścieki komunalne i przemysłowe wprowadzane do wód powierzchniowych oraz nadmierne emisje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do atmosfery. Podziemne wody wgłębne zalegają pod nieprzepuszczalnymi utworami geologicznymi i posiadaj dobrą lub średnią izolację przed wpływami zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Są one mniej podatne na czynniki atmosferyczne i antropogeniczne. Warstwy wodonośne tych wód są zasilane pośrednio opadami atmosferycznymi, wodami powierzchniowymi, a także z wyżej położonych warstw wodonośnych. Zagrożeniem dla jakości wód wgłębnych może być dopływ zanieczyszczeń charakteryzujących się dużym ładunkiem i/lub toksycznością, zwłaszcza jeśli substancje te 37 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bytów są wprowadzane do środowiska przez długi czas. Źródłem zanieczyszczeń mogą być: • nie posiadające odpowiednich zabezpieczeń składowiska odpadów komunalnych lub przemysłowych i tzw. "dzikie" wysypiska odpadów, • nie posiadające odpowiednich zabezpieczeń stacje paliw, magazyny produktów ropopochodnych oraz innych substancji chemicznych, • fermy zwierząt, • ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) wprowadzane do gleby. Zagrożenie dla jakości wód podziemnych (wód płytkiego krążenia jak i wód wgłębnych) stanowią także nieczynne (nieużytkowane) i źle zabezpieczone studnie wiercone. Są one źródłem bakteriologicznego skażenia warstwy wodonośnej. Likwidacja zakładów posiadających własne ujęcia (dawne PGR-y, zlewnie mleka, szkoły wiejskie etc.) przy równoczesnym braku bezwzględnego obowiązku likwidacji starych i nieeksploatowanych studni wierconych powoduje, że liczba nieczynnych ujęć prawdopodobnie wzrasta. Zagrożeniem dla jakości i ilości zasobów wód podziemnych może być także budowa w obszarach zasobowych ujęć komunalnych nowych studni i ujęć nie związanych z poborem wody na potrzeby zbiorowego zaopatrzenia. 3.2 Zanieczyszczenie gleb Zanieczyszczenie gleb jest oceniane na podstawie zawartości metali ciężkich (ołowiu, kadmu, cynku, miedzi, niklu, rtęci i arsenu) w powierzchniowej, dwudziestocentymetrowej warstwie gruntu. Miarą zanieczyszczenia gleby jest zawartość metali ciężkich w porównaniu do średniej geochemicznej zawartości w regionie. Pośrednio, zanieczyszczenie gleby mierzy się również zawartością metali ciężkich, azotanów i pestycydów w jadalnych częściach roślin (świeże owoce, korzenie etc.). Miarą wielkości zanieczyszczenia gleby jest przekroczenie dopuszczalnych zawartości metali, azotanów i pestycydów w jadalnych częściach roślin. Zagrożeniami dla jakości gleb są: • wprowadzanie do gleby nieczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych, • chemizacja rolnictwa (nawozy i środki ochrony roślin), • "dzikie" wysypiska odpadów komunalnych, • emisje do atmosfery zanieczyszczeń gazowych i pyłowych. 38 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bytów 3.3 Odpady Największą grupą odpadów powstających na terenie gminy Bytów są odpady komunalne, związane z codzienną egzystencją człowieka. Zgodnie z treścią ustawy o odpadach, odpadami komunalnymi są: "odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych". W skład odpadów komunalnych poza odpadami z gospodarstw domowych wchodzą odpady z obiektów użyteczności publicznej i obsługi ludności oraz odpady z pielęgnacji terenów zieleni. Odpady komunalne zawierają także odpady niebezpieczne, takie jak: zużyte baterie, akumulatory, świetlówki, termometry, opakowania po farbach, lakierach, rozpuszczalniki, smary, oleje, przeterminowane i nie wykorzystane leki. Szacuje się, że w Polsce stanowią one około 0,76% ogólnej masy odpadów. Specyficzną grupą odpadów są osady ściekowe. Porządkowanie gospodarki ściekowej, budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków, będą powodowały zwiększenie ilości osadów ściekowych, które wymagają dalszej utylizacji. Problem ten wymaga kompleksowego rozwiązania. Ważną grupę odpadów niebezpiecznych stanowi część odpadów medycznych. Źródłem powstawania