DWARS DOOR DE BUURT | september 2019 Voor en door bewoners van Oost | Oplage 24.000 Redactie en postadres: Wijttenbachstraat 34hs, 1093 JC Amsterdam | telefoon: 06 - 428 078 05 | e-mail: [email protected] website: www.oost-online.nl | facebook: Dwars door de buurt | twitter: @DwarsOost 209 #DWARS DodeEen millennium bomen AlsOost huren aan En verder in Oost de kook Amsterdam horror wordt Column Carolien van Welij 2

Hotelplannen 5

Kattenstrofaal 8

Framer Framed 11

Koos Kneus 16 pagina 124 en 13 pagina 515 Symposium Langer Thuis 20 2 Oost #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Natuurlezingen op Nieuwe Levenskracht Gastredactie Colofon Tekst: Jaap van der Veen en Jettie van der Elsken | Fotografie: Jaap van der Veen Dwars door de buurt is een onafhanke- lijke lokale krant die in 2019 zeven keer Volkstuinpark Nieuwe Levenskracht is een groene oase in de . Het tuinpark bindingen tussen de tuinen zal verschijnen. De krant wordt huis aan huis verspreid in de buurten van heeft landelijke en internationale erkenning ontvangen voor haar inzet voor natuurlijk voor egels Oud-Oost (-, Transvaal- en tuinieren. Deze zomer werden twee lezingen op Nieuwe Levenskracht georganiseerd, één over • Soortenrijke beplanting ) en Watergraafsmeer in de groenstructuur van Amsterdam en één over natuurlijk tuinieren. Er waren veel tuinders (insectenvriendelijke Amsterdam-Oost. aanwezig, maar ook belangstellenden uit de buurt. soorten) Op meerdere openbare plekken in • Zo veel mogelijk inheemse Oost liggen exemplaren om gratis emplacement kan wellicht planten en rommelige plek- mee te nemen. De oplage is 24.000. nog wat verbeterd worden. jes (larven vlinders en bijen) Ook zou de gemeente met de • Composteren (kan op allerlei Dwars 210 verschijnt vrijdag NS meer afstemming kunnen manieren) 1 november 2019, de deadline doen over het bestrijden van • Takkenrillen (schuilplaats, voor uw bijdrage is donderdag 10 oktober 2019. de duizendknoop die ook op natuurlijke cyclus) het spoortalud voorkomt. • Nestkasten (vogels, zoog- Adresgegevens: De stadsecoloog was erg posi- dieren, insecten) Wijttenbachstraat 36 hs tief over het ecologische beleid 1093 JC Amsterdam telefoon: 06 - 428 078 05 van Nieuwe Levenskracht. Hij Op de website van de AVVN e-mail: [email protected] had nog een tip om de aanwe- is veel informatie te vinden zigheid van bepaalde dieren over de planten en bomen die Kernredactie: jaarlijks te monitoren, bijvoor- je hiervoor kan gebruiken. Anneke Hesp, Arie van Tol, Frank Schoevaart en Melissa Plomp beeld van vogels, vlinder en/of Vooral inheemse soorten die libellen. goed bestand zijn tegen een Opmaak: hoge grondwaterstand zijn Frits van den Akker, Robert Nieman Natuurlijk tuinieren geschikt voor het tuinpark, zo- en Ron de Wit De wandeling na de lezing ‘Natuurlijk tuinieren’ is als wilg, es, berk en populier. Advertentiewerving: eigenlijk een contradictio Geschikte uitheemse soorten Wim Crezee Ongeveer 25 mensen kwamen steeds meer voorkomen in de in terminis volgens IVN-gids zijn bijvoorbeeld watercipres Medewerkers: op 16 juni naar de lezing van stad en ook in onze buurt zijn Gert Snoei: met tuinieren (er staan er diverse) en Anna ten Bruggencate, Anne De Smet, stadsecoloog Geert Timmer- wezel, marter, egel en vos. Er ben je automatisch de natuur moeraseik. Anthony Stone, Carolien van Welij, mans over dieren in Am- broedden ijsvogels op 5 plaat- al aan het beperken en sturen. Connie Dekker, Daan van Pagée, Dick sterdam en het belang van sen in de Watergraafsmeer Je kan beter met de natuur Tijdens de lichtbeelden kwa- Feenstra, Dineke Rizzoli, Eddy Ellert, de groenstructuur voor hen. maar door het koude voorjaar meewerken dan er tegenin men veel voorbeelden van Evelien Polter, Frits Vogels, Gabriëlle Francke, Gerard Valentijn, Eind jaren ’90 werd het beleid van 2018 gingen er veel dood. gaan. Hij gaf tijdens zijn vlinders en andere insecten Hans Heitgeert, Hansje Galesloot, Hella om tot een groenstructuur te De verwachting is dat ze zich lezing op 7 juli de volgende aan bod die je met natuurlijk de Groot, Henk Pouw, Jaap Kamerling, komen vastgesteld door de met enkele jaren zullen her- tips hoe je de natuur het tuinieren kan bevorderen. Jan Molenaar, John Prop (voorpagina), gemeente. Een belangrijk on- stellen. beste kan benutten om tot Geel-zwart gestreepte insecten Judith Lammers, Lennie Haarsma, derdeel is het Ecolint, dat voor meer dierenrijkdom te zijn lang niet altijd wespen, Méland Langeveld, Mirjam Ringer, Peter Hoogendijk, Robert van Andel, Rose veel dieren een verbindings- Duizendknoop komen: als ze stil kunnen staan in de Bartholomé, Ruud Meijer, Ton Hendrix weg vormt van het Nieuwe De ringslang (kwetsbare soort • (Vijver met) geleidelijk lucht is het een zweefvlieg en Veronica van Roon Meer en het in Nederland) komt voor langs oplopende oever waar je niet bang voor hoeft enerzijds naar het de Diemerzeedijk, en wordt • Struiken met vruchten/ te zijn. Daarna was er een Bestuursleden Stichting Dwars door Oost: en de Diemerzeedijk ander- ook in ons tuinpark gezien. bessen/noten (voedsel) wandeling langs het ecolint. Arie van Tol, Frits Wegenwijs en zijds. Van de ongeveer 40.000 Tijdens de wandeling na de le- • Zo min mogelijk bestrating Daar werden op verzoek de Joost Blom soorten dieren (variërend zing bekeken we de broeihoop (beter opvangen heftige nodige bijzondere planten van vogels en zoogdieren die in het ecolint is gemaakt regen) gedetermineerd. Redactionele bijdragen: Dynamo, OAR, HJS, !WOON tot reptielen en insecten) in en gaf Geert tips hoe je die • Klimplanten en doornige en Onbeperkt Oost Nederland komen er ongeveer het beste kunt opbouwen en struiken bij of tegen de gevel Het was gezien de reacties van 10.000 voor in Amsterdam. onderhouden. De faunarichel (schuilplaatsen) de deelnemers een geslaagd Druk: Rodi Rotatiedruk Aansprekende zoogdieren die in de duiker onder het spoor- • Beschutting en open ver- evenement. #

Rectificatie

Op de pagina’s 12 en 13 van de vorige Dwars (nr. 208) prijkten foto’s van bloemenstallen. In Door: Carolien van Welij de tekst bij de foto van Peter’s Column bloemenhoek staat een storen- de fout. Niet op de Albert Cuyp, maar aan de Lindengracht markt / hoek Brouwersgracht Op een raam van de Scientology-kerk aan de Wibautstraat hangt een heeft Peter’s bloemenhoek op Doe iets zaterdag een plek. poster met de tekst: ‘Kom binnen en doe een gratis persoonlijkheids- DOE IETS – de metalen letters prijken in de zon op het spoorweg- test!’ Is dat de manier om mensen over de drempel te krijgen? Door viaduct aan de Wibautstraat. Ik zag ze op een maandagochtend in te beloven dat je gratis en zonder veel moeite het antwoord kan ont- juni voor het eerst. De rest van die dag klonken de woorden na. ‘Doe vangen op die grote vraag ‘wie ben ik?’. Boven de tempel van Apollo Mededeling Iets’ is een kunstwerk van Serge Verheugen en staat er sinds 2011. in Delphi stond het beroemde opschrift ‘Ken uzelf’ – een oproep tot zelfonderzoek. Als je nu dit onderzoek in handen wilt leggen van een Vanwege problemen bij het overzetten van outlook Die ene ochtend dacht ik dat de woorden gericht waren aan de dro- test, heb je misschien meer aan de woorden van het kunstwerk. Wil van de ene naar de andere mers onder ons. Voor de mensen die niet met een noodvaart over het je jezelf kennen? Wil je weten wie je bent? Doe iets. pc is een aantal mails zoek gladde asfalt van de Wibautstraat sjezen, die niet doelgericht bezig geraakt. Daar kunnen ook zijn en die omhoog kijken, de hemel in. Een terechtwijzing. Kijk niet Het dwingende van het woord ‘doe’, een gebod dat je ongevraagd mails tussen zitten van lezers alleen maar. Doe iets. onder ogen komt, roept geen irritatie op. Dat is te danken aan de die een tekstje hebben ge- leverd voor een Dwars- lichtvoetigheid van het tweede woord ‘iets’. Het relativeert – iets is al liggertje, van lezers die een De Wibautstraat was een straat die ik alleen maar overstak. Dankzij goed genoeg. En wat dat ‘iets’ is, weet alleen jijzelf en is iedere keer idee hebben geopperd of een dit kunstwerk fiets ik er voor om. Vandaag ben ik er weer. Inmiddels wat anders. Het zegt niets en het zegt alles. persbericht aan Dwars heb- ligt de warmste juli ooit gemeten achter ons. Vlak voor het viaduct ben gestuurd of andersoortige staat een oranje container voor de inzameling van plastic. Aan de ene Wat te doen? Hoe te leven? Op die vragen proberen filosofen al mails. zijde hangt een zwart affiche met de vraag: how much time do we duizenden jaren een antwoord te vinden. Als je nou één antwoord Mijn excuses voor eventueel have left on earth? Aan de andere kant van de bak een aankondiging zou willen geven, een leefregel waaraan je je altijd kunt vasthouden ongemak en verzuim. van de voorstelling ‘De ark van Noach’. Voor wie het beeld van een als je het niet meer weet, dan zijn dat misschien wel deze woorden. Natuurlijk kan de lezer die zich man die tot zijn schouders in het water staat niet duidelijk genoeg is, Doe iets. # mogelijk aangesproken voelt volgt de toelichting: ‘een voorstelling over klimaatverandering’. Ik kijk opnieuw een mail sturen. Dat is naar de lucht. Een donkere wolk schuift achter de letters boven het Reageren? Dat kan via [email protected] vanzelfsprekend wat ik beoog met deze mededeling. viaduct. Doe iets.

Arie van Tol Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Nieuws 3

Hoe lang nog subsidie voor #Dwars?

Redactioneel Midden in deze hete zomer kwam er van het ambtelijke front van het stadsdeel de aankondiging dat de subsidie aan Dwars zou stoppen. Bij een herschikking van budgetposten werd de financiering van buurtkranten in Oost geschrapt uit de post ‘sociale basis’. Dat niet direct besloten is Dwars (en IJopener) te bekostigen uit een ander potje, bewijst dat hier niet sprake is van een louter formele operatie.

In een gesprek met stadsdeelvoorzit- het bevorderen van participatie en ter Maarten Poorter is duidelijk ge- democratie spelen buurtkranten geen worden dat het dagelijks bestuur van rol, vindt het gemeentebestuur. De eigen Oost Dwars nog enige tijd en respijt zal communicatiekanalen volstaan, samen geven. Voor het jaar 2020 zal ergens met de (indirect vaak wel ondersteunde) € 20.000,00 de laatste jaren het subsi- commerciële media. diebedrag – in de begroting gezocht Meer nog dan van onverschilligheid is worden. er sprake van onwetendheid onder ge- Verder wil het stadsdeel samen met meentelijke politici. Wij gaan proberen Dwars kijken naar alternatieven voor de die politici goed te informeren en hen verdere toekomst. Bijvoorbeeld door bij en de bestuurders proberen te overtui- andere buurtkranten in de stad te kijken gen van het belang van buurtkranten hoe die gefinancierd worden. De weg en met name van Dwars. Bij voorkeur naar gemeentelijke subsidiepotjes is doen we dat met andere kranten. Maar daarbij redelijk onbegaanbaar gewor- we nemen enigszins de tijd, nu 2020 een den. Dat het niet eenvoudig is voldoende overgangsjaar blijkt te worden. ander geld binnen te halen bewijzen De vrijwilligers maken Dwars met veel onze voorzichtige pogingen daartoe van inzet en enthousiasme. Maar dat we de afgelopen twee jaar. ons hard zullen maken voor een langer Het meest teleurstellend is de heersende voortbestaan van Dwars is toch vooral benadering van buurtkranten in poli- omdat we er van overtuigd zijn dat we tiek Amsterdam. Het huidige college daar veel lezers in ons stadsdeel een lijkt onverschillig, ziet geen reden de plezier mee doen. Ja, ook met deze subsidiëring ervan te continueren. Bij Dwars 209. # Speciale woonplek voor jongeren Tekst: Evelien Polter | Fotografie: Rosanne Klijn Jonge statushouders en jonge Amsterdammers wonen samen van regels en procedures, hoe het werkt week, ontvangen ze een vrijwilligersver- met uitkeringen en financiën. Enkelen goeding. Academie van de Stad doet de in Stek Oost bij station Science Park. De helft van de vijfhon- kopen van hun eerste uitkering direct aansturing en begeleiding van hen. derd woonplekken is voor jongeren onder de 27 die van elders een grote tv of een dure IPhone. ‘Dat Regelmatig zijn er op initiatief van de heeft toch iedere jongere!’ Later gaan ze community builders activiteiten in de komen. In de andere helft bieden Stadsgenoot en Rochdale beter beseffen hoe ze met hun euro’s om huiskamer zoals pizza- en muziekavon- onderdak aan wie hier is geboren en getogen. moeten gaan. den. De tuin is gezamenlijk ingericht, een gemeenschappelijke activiteit die Naast het NS-station Science Park staat Dergelijke voorvallen ontroeren haar. Buddy’s een heleboel statushouders fantas- het witte vierlaagse woongebouw met Op donderdag houdt ze samen met De klantmanagers van het team ‘Werk, tisch vonden. Een deel is ingericht als gemeenschappelijke ruimtes als een collega’s een inloopspreekuur waar Participatie en Inkomen’ hebben een moestuin en daar staan courgettes en huiskamer, studieruimte, binnentuin en de bewoners met alle vragen terecht kamer bij Spark Village. Zij zijn er tomaten. Bij Spark Village hebben ze plein. Daar in Stek Oost spreek ik met kunnen Ze hebben bijvoorbeeld een verantwoordelijk voor dat de status- voor het schilderen van de woonkamer Chanti Tjon-A-Joe en Yara Fransman. brief van een instelling die ze niet houders naar de inburgering gaan een designwedstrijd uitgeschreven. Om Tijdens ons gesprek letten zij op wie er snappen. Ze helpen hen die te ontcij- en een bijstandsuitkering krijgen. De het verven te betalen werd een crowd- binnen komen en weggaan. feren of verwijzen indien nodig door statushouders krijgen ook een consulent fundingsactie georganiseerd. Chanti Tjon-A-Joe werkt als servicebe- naar hun klantmanager of consulent van Vluchtelingen Werk Nederland. Die heerder in Stek Oost. Zij vervult een vluchtelingenwerk. Taal is soms echt consulent biedt hen maatschappelijke Gesetteld gecombineerde functie als verhuurma- wel een barrière bij lastige brieven. De zorg zoals het afsluiten van verzeke- Ik vraag Chanti en Yara of alles loopt zo- kelaar, incassomedewerker, overlast- en Eritrese vluchtelingen spreken meestal ringen, het inschrijven bij een huisarts als zij verwachten. Yara Fransman zegt zorgprobleemoplosser. Yara Fransman geen Engels. Een medewerkster van de en eventueel het aanmelden bij schuld- daarover: ‘Iedereen is na de afgelopen is participatiemedewerker bij Dynamo. Eritrese stichting Ykeallo, Saba, fungeert hulpverlening. negen maanden gesetteld en kent elkaar Haar doel is om ervoor te zorgen dat de regelmatig als tolk. De Nederlandse jongeren komen via nu min of meer. En daardoor komen nu statushouders en andere bewoners zich Yara schetst de problematiek van hun inschrijving via Woningnet. Ze vul- ook de verschillen meer naar boven. We thuis voelen in het complex en in de nieuwkomers: ‘Ze hebben geen idee len een motivatieformulier in, daarop merken dat veel Nederlandse jongeren buurt. En dat zij kunnen deelnemen aan worden ze geselecteerd. Zij er wonen omdat ze nou eenmaal een buurtactiviteiten en vrijwilligerswerk. zijn als buddy gekoppeld aan woning nodig hebben. Ze is samen met de community builders een andere bewoner en zetten Een aantal van hen is alweer vertrok- die door de woningcorporatie worden zich een uur per week hier- ken omdat ze elders in de stad grotere ingezet, ook verantwoordelijk voor de voor in. De community buil- woonruimte vonden of omdat ze gingen organisatie van het taalcafé en de (mu- ders zien er op toe dat buddy’s samenwonen. ziek)evenementen. taken als de schoonmaak van Er blijkt ook sprake van een cultuur- de gangen uitvoeren. verschil tussen de statushouders en de Zoden aan de dijk Nederlandse jongeren. Nederlanders Yara vertelt over een voorval tijdens het Builders zijn individualistischer, vluchtelingen laatste taalcafé: ‘Bij het taalcafé komt Er zijn negen community meer gewend om in groepen te leven. één van de Syrische statushouders elke builders, waarvan er twee sta- Natuurlijk loopt het niet altijd lekker, maandag met een boekje met Neder- tushouder zijn. Zij wonen al- maar er zijn veel leuke en waardevolle landse uitspraken. Eén van de buurtbe- lemaal op een andere gang en contacten. Hoe dan ook is er voor de woners weet hier veel van af en legt uit zijn daar het aanspreekpunt honderden jongeren in Stek Oost en wat ‘zoden aan de dijk zetten’ betekent voor de bewoners. In ruil voor Spark Village vooral een prettige en en waar de uitdrukking vandaan komt.’ Muziek maken is een favoriete activiteit hun inzet, zo’n vier uur per veilige woonomgeving.’ # 4 Leven #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

den – dat is niet lekker. Dus dan zetten De Krat: sweet dumpling en we een uitroepteken in het recept.’ Gesneden paprika De medewerkers in het hart van de or- palmkoolchips ganisatie zijn allemaal vrouw en thuis koken ze zelf ook uit de Krat. Inger Boxsem: ‘Dat betekent dat je een aardig Tekst: Anneke Hesp | Fotografie: Anthony Stone Betaalbare kookcursus beeld krijgt van wat er in zo’n Krat zou Er zijn ook vegetarische kratten en het moeten. Als je weet dat jouw man, of De eerste duurzame maaltijdbox in Nederland is De Krat. Het kookteam ontwikkelt regelmatige lek- jouw kinderen dit nooit zouden eten, idealistische bedrijf levert al jaren door heel Nederland, maar kere veganistische recepten voor haar dan meld je dat en dan zoeken we wat klanten. Er staat nu yoghurtsaus op ta- anders uit.’ nog steeds halen 100 klanten zelf hun kratjes af bij de proef- fel. Die kan simpel weggelaten worden. Bij de recepten zijn vaak extra tips. keuken op de hoek van de Johann Keplerstraat en Bijvoorbeeld om je kinderen vast wat gesneden paprika voor te zetten en zo de Copernicusstraat. ‘Sommige klanten de 30 minuten tot drie kwartier te over- bruggen voor het eten op tafel staat. Ik zie op tegen de uitnodiging om proef zien ons ook te komen eten op de culinaire hoek van Bij de bibliotheek de Copernicusstraat. Misschien krijg ik eigenlijk als Eefje Brugman liep destijds uit voor de wel spruitjes en daar walg ik van. troepen van Hello Fresh en Deliveroo. Gelukkig geen spruitje te zien. Wel ge- een betaalbare Ze bedacht de brug tussen de oude roosterde bloemkool, kerrie dumplings, kookcursus’ abonnementen van de biologische palmkool chips, broccoli. De tomaten winkel en de moderne gemakskrat. en aubergines komen van een zorgkwe- Wekelijks, tweewekelijks of af en toe kerij in . En de kalfsragout is We eten met aandacht. Een van ons eens een kratje met mooie ingredienten van slager Jan van Waterlants Weelde. vindt de kalfsragout iets te zout. Ven- en bijpassende recepten. ker: ‘Zoiets luistert nauw. We proberen Ze was nauw betrokken bij de Neder- Landschapsbeheer Waterland graag wat uit. Kun je bijvoorbeeld munt landse versie van Jamie Oliver’s initi- Directeur Tessa Venker legt uit: ‘Voor- gebruiken als alternatief voor peter- atief Fifteen waar kansarme jongeren dat initiatiefnemer Eefje Brugman be- selie? Daarom zien sommige klanten werden opgeleid om met eten te gaan gon met dit bedrijf was ze in de leer bij ons ook eigenlijk als een betaalbare werken. Zo kregen we in ons land 250 Jamie Oliver. Hij nam haar mee naar kookcursus.’ koks en restaurantmedewerkers erbij. boeren en tuinders die met liefde hun Bij de Krat levert men ook duurzame Brugman begon met haar kratten in vak uitoefenden. Samen voelden en recepten. Niet alleen omdat de groen- 2010 en nu, negen jaar later, leeft zij roken en proefden ze de producten. Dat ten altijd in het seizoen zijn, maar ook niet meer, maar De Krat groeit gestaag. is de basis van goed eten. Eefje vond omdat er handig wordt omgegaan met In Amsterdam zijn nu vijf afhaalpun- dezelfde kwaliteit onder andere bij sla- de groenten. De ene dag is spitskool ten, waaronder de openbare biblio- ger Jan. ‘We hebben geluk met Jan.’ De dan bijvoorbeeld voor driekwart te theken in de Spaarndammerbuurt en slager uit Oosthuizen heeft dertig jaar gebruiken, de andere dag de rest. Het bij het Olympiaplein. De pakketten geleden al bedacht dat hij goed vlees schrijven gebeurt met zorg. Inger Box- worden ook aan huis gebracht door wil produceren dat geen smaakver- sem van het kookteam: ‘Mannen heb- Post NL Food. # sterkers nodig heeft. Het Waterland bij heeft ook lang geleden al bedacht dat ben vaak wat explicietere instructies Oosthuizen loopt vooruit in de produc- een hamburger niet 150 gram hoeft te nodig. Zo kan 1 el gesnipperde ui in een Meer informatie op www.dekrat.nl tie daarvan, omdat daar het eerste goed wegen, 100 gram is genoeg, beter voor saladedressing bij onzorgvuldig lezen landschapsbeheer is ingevoerd. Jan het milieu. zomaar een hele gesnipperde ui wor-

het voorjaar omdat het temperatuur- Jungle. Voor mensen die niet zo handig verschil tussen de buitentemperatuur zijn heeft de Jungle nu ook een Fixbri- De bewonerscommissie en en de binnentemperatuur minimaal gade. Zij doen voor een bedrag naar 15 graden moet zijn. Francis Langedijk draagkracht kleine energiebesparende duurzaamheid van de Jungle kwam in de vroege och- aanpassingen in de woning. tend foto’s nemen om de warmtelekken Tekst: Rose Bartholomé | Fotografie: Francis Langedijk zichtbaar te maken. Woningbouwvereniging doet De infraroodscan van de Jungle is voor- niets In alle plannen over de energietransitie is er sprake van dat wij al gericht op wat je als bewoner zelf Sommige aanpassingen kunnen alleen door een aannemer gedaan worden. van het gas af moeten, maar het alternatief is niet duidelijk. In ons geval door de woningbouwver- Eén ding is zeker: voor elk alternatief is een geïsoleerd huis een eniging. In het jaarlijks overleg dat de woningbouwvereniging verplicht heeft voorwaarde. Wat kan je als huurder zelf doen om de woning op met bewonerscommissies bleek er geen de energietransitie voor te bereiden? Wat kan je vragen van de onderhoud, dat iets zou bijdragen aan een energiezuiniger huis, gepland te verhuurder? staan. De woningbouwvereniging heeft de Met deze vragen verlieten mijn buur- straat. De Jungle is van buurttheater laatste jaren de door bewoners ge- vrouw Annette en ik begin 2018 een gegroeid naar een kennis- en informa- melde gebreken niet of provisorisch ge- voorlichtingsbijeenkomst van het tiecentrum over duurzaamheid. Zij repareerd. Alles bij elkaar hadden we Stadsdeel in café Genieten. Tussen eige- organiseren informatieavonden en on- een indrukwekkende lijst van gebreken naren van een woning en huurders te- dersteunen bewonersprojecten in Oost aan onze wo-ningen. We hoopten dat kende zich een tweespalt af. De positie die actief willen bijdragen aan duur- de woningbouwvereniging het achter- van huurders is zwak. Een verhuurder zaamheid. Eén van hun activiteiten is stallig onderhoud zou aanpakken in heeft er geen belang bij dat huurders een leuke, betaalbare kitcursus. Met combinatie met het energiezuiniger veel of weinig stookkosten moeten be- twee leden van de bewonerscommissie maken van de woning. talen. Een individuele huurder is geen gingen wij aan de slag om zelf te leren Inmiddels meldde zich een nieuwe spe- gesprekspartner. Samen met andere kitten. Na een uitgebreide voorlichting ler in het veld. De woningen moesten huurders actie ondernemen kan meer over de verschillende kitsoorten een energielabel krijgen. Een gespecia- effect hebben. Een woningcorporatie is oefenden wij op de naden van karton- liseerd bedrijf kwam de woning keuren namelijk wettelijk verplicht om te over- nen dozen. Kitten is niet moeilijk, maar om het energielabel vast te stellen. De leggen met huurdersorganisaties. ook hier baart oefening kunst. Tijdens inmiddels 30 jaar oude kozijnen sloten Samen met de buren die bij Stadgenoot deze cursus krijg je veel informatie niet meer aan in de gevel, de gevel- huren, hebben we een bewonerscom- over maatregelen die je als bewoner muren hadden geen enkele isolatie. missie opgericht. Eerst zijn we naar zelf kunt nemen zoals het plaatsen van Kou die binnen komt (paars) is te Kortom: de woningen zijn zo lek als een !Woon gestapt om advies te krijgen hoe radiatorfolie. verhelpen met tochtstrips mandje. je zoiets aanpakt. Het blijkt een wereld De conclusie van de Woningbouwver- apart te zijn, de wereld van bewoners- Infrarood scan kunt doen. Bijvoorbeeld radiatorfolie eniging was echter: we gaan hier niets commissies en huurdersorganisaties Wij meldden ons aan voor een infra- aanbrengen, naden dichtkitten, gordij- doen, we hebben andere prioriteiten. # rood scan. De foto’s laten de lekken nen vervangen en tochtstrips aanbren- Kitcursus in de Jungle zien waar de warmte de wijde wereld gen. ‘Met deze aanpassingen kun je Voor meer informatie: infopunt@jun- De volgende stappen voerden naar in vlucht en waar je als bewoner zelf tot 20% van de stookkosten besparen,’ gle.amsterdam of 020-7373326 de Jungle in de Tweede van Swinden- iets aan kunt doen. Het kon nog net in vertelt Jannekee Jansen Op de Haar van Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Interview 5

Voorlopig streep door hotelplannen Christus Koningkerk?

Tekst: Arie van Tol | Fotografie: Eddy Ellert

Omwonenden van de Christus Koningkerk hebben klachten en 2015 is de buurt geïnformeerd over bouwstop is afgelopen februari niet de kerkplannen. Weliswaar gingen de gehonoreerd door de rechter.’ bedenkingen bij de plannen van Lenny Balkissoon. En de avonden hoofdzakelijk over het project rechter heeft de vergunning van de gemeente ten aanzien van Ringdijk 44, maar Balkissoon was er Wat is er sinds de uitspraak van de zelf om te vertellen over zijn plannen. rechter gebeurd? Wat zijn de voorne- de hotelplannen van de projectontwikkelaar onrechtmatig Het is een particulier project, daarbij is mens van Lenny Balkissoon en wat verklaard. Wat nu? Een interview met verantwoordelijk inspraak in principe niet aan de orde. denkt de gemeente te gaan doen? bestuurder Ivar Manuel. Het is aan de ontwikkelaar om contact ‘Er is door de gemeente een voorlopig te leggen met omwonenden. Dat er beroep aangetekend, dat moet bin- niets op de website nen zes weken om vervolgens met een van de gemeente inhoudelijke onderbouwing in beroep is terug te vinden te kunnen gaan. Dat gaan we hoogst is logisch: het is waarschijnlijk ook wel doen. Balkis- geen project van de soon zal ongetwijfeld ook in hoger gemeente. De ge- beroep gaan.’ meente beoordeelt enkel de aanvraag Een ondernemer kan een mooi plan voor de vergun- hebben, maar heeft de gemeente bij ning.’ dit project de belangen van de ont- wikkelaar niet veel zwaarder laten Dus het is kenne- wegen dan de belangen van de om- lijk beleid bij een wonenden en het algemeen belang? project met een ‘We hebben wel degelijk rekening grote impact voor gehouden met de belangen van omwo- de buurt dat om- nenden en het algemeen belang. Dat wonenden en an- is onder andere de oorzaak van het dere betrokkenen langdurige proces. Wij denken ook dat alleen nog maar, de buurt blij mag zijn met de plannen of voornamelijk, van deze projectontwikkelaar. Mochten juridische wegen de hotelplannen definitief niet door- moeten bewande- gaan dan zijn studentenkamers het len om gehoord te voorspelbare alternatief. Door de veel worden en daarbij kleinere inkomsten daaruit zal de the- zelf hardnekkig aterzaal een andere invulling krijgen, moeten aandrin- en wellicht een veel minder gunstige gen op informa- voor omwonenden. Ik vraag me af wat tie? Er zit geen bewoners willen met de kerk?’ politiek aspect aan? Hoe kan het zijn dat de ontwikkelaar ‘Bij meerdere voor een appel en een ei grond heeft De uitbouw die moe(s)t gaan dienen als hotelruimte bewonersbijeen- kunnen kopen om bij de kerk naast komsten hebben zijn oorspronkelijke plannen ook nog We deden al eerder verslag van de laat- te voor de plannen van Balkissoon. Een mensen vragen kunnen stellen en hun woningen te ontwikkelen? ste ontwikkelingen rond het gebied van jaar later is hem een omgevingsvergun- reactie kunnen geven op de plannen. ‘Een deel van de grond is verkocht de Christus Koningskerk in het artikel ning verleend. Omwonenden kunnen altijd gedurende tegen de normale waarden. Overi- ‘Sloop plataan’ op pagina zes van de een periode zienswijzen indienen.’ gens is deze grond niet verkocht door Dwars in juni. In dit artikel laat stads- de gemeente, maar door een andere deel Oost weten hoe het tegen deze ‘Het is aan de De kernvraag: hoe is het mogelijk dat eigenaar die in het bezit was van deze kwestie aankijkt. Ivar Manuel heeft het de gemeente haar eigen beleid niet grond. Het klopt dat de gemeente project overigens nog niet lang onder ontwikkelaar om serieus neemt? Zij stelt het Over- graag nog enkele woningen gebouwd zijn hoede. En feitelijk zit hij er namens nachtingsbeleid 2017 vast dat ingaat ziet worden achter de kerk, tussen de B en W van Amsterdam, waarbij het contact te leggen op 1 januari 2017 en verleent nog uitbouw en de moskee.’ dossier valt onder de portefeuillehou- geen jaar later een vergunning die der Udo Kock. met omwonenden’ strijdig is met dat beleid. ‘Wij vinden dat de rechter er volledig ‘Dat er niets op Al in 2012 kocht Lenny Balkissoon de De vergunning om een hotel te naast zit. Het Overnachtingsbeleid de website van de Christus Koningkerk van Ymere. Was bouwen is pas aangevraagd in 2017. 2017 wijst aan waar in Amsterdam er vanaf het begin bemoeienis van Waarom zo laat nadien? En welke geen nieuwe hotels mogen komen. Het gemeente is terug het stadsdeel / de gemeente? andere vergunningen zijn er nog Don Boscogebied hoort daar ook bij. ‘Iets eerder dan de Christus Koningkerk meer aangevraagd? En wanneer? Maar het genoemde beleid bevat een te vinden is logisch: kocht Balkissoon de Chassékerk. Daar is ‘Er is eigenlijk maar één vergunning. uitzonderingslijst en uitzonderingsbe- inmiddels een prachtig centrum gerea- Daar valt het hele plan onder. Dus nu palingen. De Christus Koningkerk hoort het is geen project liseerd met dansstudio’s, een grand café de vergunning niet geldig is, kan er in bij die uitzonderingen. In 2012 is het en hotelkamers. Stadsdeel Oost was di- principe niets doorgaan: de hotelka- pand gekocht: er zijn dus nog vóór het van de gemeente’ rect enthousiast over het initiatief van mers niet, maar ook de theaterzaal en nieuwe beleid van kracht werd afspra- de voormalige danser uit Brits Guyana het grand café niet. Tot er een nieuwe ken gemaakt en toezeggingen gedaan Als het hotel niet doorgaat, komt er voor de Christus Koningkerk. Vooral vergunning is die wel rechtsgeldig is. voor de kerk. dan wellicht een gigantische schade- omdat er nu eindelijk een uitvoerbaar Dat de aanvraag zo lang op zich heeft Toch vindt de rechter dat de gemeente claim van Balkissoon? idee leek te zijn, er eindelijk iets met de laten wachten kan worden gewijd aan ten onrechte veronderstelt dat de ‘De gemeente is niet aansprakelijk kerk kon gebeuren.’ [vet, cursief] de vele stappen en regels in dit proces. overgangsregeling die deel uitmaakt voor een rechterlijke uitspraak. En de Waar derden het dan vaak hebben over van het Overnachtingsbeleid 2017 van gemeente heeft gewoon de vergun- Wat staat er in het bestemmingsplan stroperigheid en traagheid spreekt de toepassing is.’ ning verleend, dus een schadeclaim is voor deze plek? Is het bestemmings- gemeente hier vooral van zorgvuldig- helemaal niet aan de orde. Het starten plan aangepast sinds 2012? heid. Dat de kerk een monument is Bewoners hebben geconstateerd dat met bouwwerkzaamheden vóór een ‘De bestemming van de kerk was maat- brengt extra complexiteit met zich er na de uitspraak van de rechter definitieve vergunning (inclusief goed- schappelijk. De omgevingsvergunning mee.’ nog steeds gebouwd wordt. Mag dat keuring van de rechter) is het risico voorziet daar ook in, aangevuld met an- zomaar? van de ondernemer.’ dere bestemmingen, onder andere voor Waarom is er vanaf het begin grote ‘Het hele project ligt stil. Er zijn en wor- een café en een hotel.’ terughoudendheid geweest van het den alleen nog maar werkzaamheden Hoe groot is de kans dat het hotel Met zo’n zogeheten omgevingsvergun- stadsdeel om omwonenden en bewo- verricht die strikt noodzakelijk zijn in alsnog doorgaat? ning kan een ontwikkelaar plannen ners in de buurt te betrekken bij de verband met veiligheid en dergelijke. ‘Daar valt niets zinnigs over te zeggen. strijdig met een bestemmingsplan toch planvorming? En waarom is er hele- Het bouwen is begonnen in het voor- Wij hopen het.’ # realiseren. Want het bestemmingsplan maal niets te vinden over het project jaar van 2018, dus nadat op 28 decem- ‘Don Bosco en Park Frankendael’, vast- op de site van de gemeente? ber 2017 een vergunning was verleend. gesteld op 3 april 2012, bood geen ruim- ‘Op drie bewonersbijeenkomsten in De vraag van omwonenden om een 6 Oost #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Vrije tijd en vakantie met beperking

Tekst: Marnix Brockmeijer | Illustratie: Ruud Meijer

Iedereen heeft vrije tijd en iedereen heeft het op zijn tijd nodig, gedeeltelijk overheen. Dit zorgt voor maar voor iemand met een beperking is het soms wat lastiger veel ongemakken bij slechtzienden. Zij hebben de geleidelijnen nodig om de om deze tijd te besteden zoals hij of zij dat wil. Om dat onder de weg te vinden in de openbare ruimte. aandacht te brengen is het thema Vrije Tijd in de Week van de Bij treinstations zijn deze geleidelijnen onder andere belangrijk om goed de Toegankelijkheid van maandag 7 tot en met vrijdag 11 oktober. weg te vinden naar de trein.

We hebben er hier al eerder over maken ruimte voor mij. Bij de Arena Duwtje over de plank geschreven. Horeca of publieke ruimte, neem ik de lift naar boven. Naar boven Mensen met een beperking maken ook over de toegankelijkheid van het Tropen een beperking maakt het moeilijker om gaan gaat nog goed. Dat komt omdat gebruik van de trein om bijvoorbeeld Museum. Daarin kwam naar voren dat je vrijuit te bewegen. In de horeca kan de meeste mensen die gebruik moeten naar zijn of haar favoriete popfestival te het ook te maken heeft met een stuk dat het gemis zijn van een aangepast toi- maken van de lift op hun eigen moment gaan. Voor mensen in een rolstoel is het bewustwording. Als je niet weet wat let. Maar er zijn ook positieve verhalen. komen. Maar na de wedstrijd gaat dan belangrijk dat hij of zij hulp krijgt de behoeften zijn van mensen met een In dit artikel voorbeelden van vrijetijds- iedereen tegelijk. Dan kan het wel drie met een plank om de trein in te komen beperking kun je je museum ook niet besteding met de ervaringen van een kwartier duren voor dat je weer buiten en ook bij aankomst er weer uit. Hier toegankelijker maken. rolstoelrijder. bent. In maart was ik in Madrid bij de zijn ook mensen van de NS nodig die wedstrijd Real Madrid-Ajax. Daar kon helpen bij het uitleggen van de plank en Meer bewust, minder moeite Naar Schiphol je zien dat het ook anders kan. Luiken je rolstoel eventueel een duwtje te geven Iedereen vult zijn of haar vrije tijd Een maand geleden ging ik op vakantie worden geopend. Je rijdt gewoon naar om over de plank te komen. op hun eigen manier in. Zo ook men- naar Zuid-Frankrijk. Met het gezin van binnen een hellingbaan op. Nu ben ik sen met een beperking. Het is alleen mijn zus vlieg ik naar Nice. Aan het een groot Ajax-fan en heb ik het er voor Museale behoeften belangrijk dat het voor iemand met een einde van de ochtend neem ik daarom over om na de wedstrijd drie kwartier te In het Van Loon Museum kunnen slecht- beperking niet veel meer moeite hoeft een taxi naar Schiphol. De taxichauffeur wachten. Maar je ziet dat het ook anders zienden een koptelefoon meenemen te kost en om zijn of haar vrije tijd goed helpt mij om mijn tas mee te nemen kan. in het museum. Ze krijgen daarbij een in te vullen. Hoe meer mensen zich hier naar de taxi. Eenmaal bij Schiphol gedetailleerde uitleg van de verschil- bewust van zijn hoe minder moeite het aangekomen vraagt hij waar hij mij af Kistje groente op de lijn lende werken in het museum en mogen kost. # kan zetten. Hij rijdt tot de vertrekhal, Voor slechtzienden zijn de geleidelijnen sommige stukken vasthouden. Bij dit helpt mij de taxi uit en neemt mijn tas op straat van essentieel belang. Niet museum is te zien dat het museum goed Van maandag 7 tot en met vrijdag 11 mee naar binnen. Daar legt hij mijn iedereen weet waar deze stroken voor heeft gekeken naar de behoeften van oktober is het de Week van de Toegan- tas in een veilige hoek. Een man die dienen. Winkeliers die hun waren voor slechtzienden. In mei schreven we een kelijkheid. Het onderwerp is vrije tijd. werkt voor Schiphol is zo vriendelijk om de winkel uitstallen zetten deze er vaak stuk in de Dwars waarbij verteld werd mijn tas mee te nemen naar de juiste incheckbalie. Niet veel later zie ik mijn zus zwaaien en ze komt naar mij toe gevolgd door mijn drie nichtjes.

Wie bewust is van beperkingen, heeft oog voor behoeften

Fouilleren in een rolstoel Een week later vlieg ik terug naar Am- sterdam en moet ik het helemaal alleen doen. Mijn zwager brengt mij wel naar de luchthaven van Nice en mijn zus gaat nog mee tot de incheckbalie. Daarna helpt de assistentie van luchthaven Nice met alles. Ik word gefouilleerd in mijn rolstoel. Ik ga in mijn elektrische rolstoel tot de gate. Bij het boarden ben ik de eerste die het vliegtuig in mag. Ik word gestopt in een smallere stoel die tussen de stoelen van het vliegtuig past Daarna tillen twee assistenten mij op een vliegtuigstoeltje. Ik mag bij het raam zitten zodat andere passagiers niet over mij heen hoeven te stappen.

Goede service Eenmaal weer aangekomen in Amster- dam ben ik de laatste die het vliegtuig mag verlaten. De assistenten op Schip- hol zorgen ervoor dat mijn elektrische rolstoel weer bij de gate staat. Wanneer ik in mijn elektrische rolstoel wordt gezet loopt een assistent van Schiphol met mij mee tot de rolband, pakt mijn tas van de rolband en loopt verder met mij mee naar de taxi die mij weer zou ophalen. Ze blijft bij mij tot de taxi er is en helpt om de tas in de taxi te stop- pen. Ik ben blij verrast. Wat een goede service van Schiphol.

Ajax fan Je kunt dus als gehandicapte zonder obstakels je vrije tijd besteden. Maar er zijn ook voorbeelden waarbij het niet zo soepel loopt. Zo ben ik een groot Ajax-fan. Ik zit elke thuiswedstrijd in de Arena. Het openbaar vervoer is tegenwoordig goed geregeld. Ik neem de metro tot Strandvliet. Mijn medepas- sagiers zijn altijd erg behulpzaam en Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Straten 7

Nobelweg, Nobelprijs en meer

Tekst: Robert van Andel | Beeld Henk Pouw Alfred Bernhard Nobel (1833-1896) was een zeer succesvolle Geleerden en straatnamen Zweedse chemicus, uitvinder en ondernemer. Bij testament toonde hij zich nobeler dan nobel met het instellen van presti- in de Watergraafsmeer - deel 8 gieuze prijzen waaronder de Vredesprijs. Deze beloont jaarlijks het allernobelste optreden op wereldschaal, het bijdragen aan de vrede. (1838-1913) en aan de Oostenrijkse Korter dan licht journalist, pacifist, initiatiefnemer van Destijds werd door velen onderzoek de Duitse vredesbeweging Alfred Fried naar nog onbegrepen stralingsfenome- De vernoeming van Alfred Nobel in de testament bepaald had: natuurkunde, (1864-1921). Asser werd gelauwerd voor nen verricht. Op een vacuümgepompte Nobelweg roept uiteraard een associatie scheikunde, geneeskunde/fysiologie, zijn bijdrage aan het internationale glazen buis met ingesmolten elektrodes, op met de door hem ingestelde prijzen. literatuur en vrede. De zesde Nobelprijs, recht in zijn rol bij het tot stand komen de kathode, werd een hoge elektrische De Nobelweg ligt op de grens van de die voor de economische wetenschap, van het Permanente Hof van Arbitrage spanning gezet. Röntgen merkte daarbij Eenhoorn- en de Don Boscobuurt met is een veel latere toevoeging, ingesteld op de eerste Haagse vredesconferentie op dat een vlakbij opgesteld speciaal straatnamen vernoemd naar beroemde door de Rijksbank van Zweden ter ere in 1899. De Volkerenbond, de Verenigde scherm fluorescerend oplichtte. Wat uitvinders en technici die leefden in de van Alfred Nobel. In 1969 is de econo- Naties en de Internationale Strafhoven hem daarbij opviel en verbaasde was achttiende en negentiende eeuw. Nobel mieprijs voor het eerst toegekend. De zijn te beschouwen als nakomelingen dat de straling zacht materiaal als pa- van dit Hof. Mr. T.M.C Asser is in Am- pier en textiel passeerde. sterdam vernoemd in de Tobias M.C. Het belang van zijn ontdekking voor Asserstraat in te midden de geneeskunde bij het vaststellen van straatvernoemingen van andere van botbreuken was snel duidelijk en eminente Nederlandse rechtsgeleerden betekende een sensatie. Op morele van zijn tijd. gronden zag Röntgen af van een patent In 1954 aanvaardde Gerrit Jan van Heu- op zijn vinding. De naar raadselachtig- ven Goedhart, de eerste VN-Hoge Com- heid verwijzende naam ‘X-stralen’, die missaris voor de Vluchtelingen, de aan Röntgen zelf bedacht, wordt nog steeds zijn organisatie toegekende vredesprijs. gebruikt. Enige tijd later bleek dat het, Goedhart is een mooie naam bij deze net als licht, om elektromagnetische prijs. In Amstelveen is een Van Heuven straling gaat, maar dan met een veel Goedhartlaan. kortere golflengte dan het voor ons zichtbare licht. Röntgen zelf was zich Opmerkelijke stralen in een vroeg stadium goed bewust van Onder de in de Watergraafsmeer ver- het risico dat schuilt in blootstelling aan noemde wetenschappers zijn de Nobel- deze X-stralen. prijswinnaars in de natuurkunde uit de eerste decennia van de twintigste eeuw Kwantummechanica goed vertegenwoordigd. De natuurkun- Tussen de duplexwoningen en ver- digen Heike Kamerlingh Onnes (prijs vangende nieuwbouw van tuindorp 1913) van de Kamerlingh Onneslaan en Frankendaal/Jeruzalem ligt de Pieter Johannes van der Waals (prijs 1910) van Zeemanlaan met haaks daarop de de Johannes van der Waalsstraat kwa- Lorentzlaan. Zeeman en Lorentz kregen is de uitvinder van dynamiet, de ‘vei- Noor Ragnar Frisch (1895-1973) en de men reeds in deze rubriek aan de orde. hun Nobelprijs voor hun onderzoek lige’, stabiele, vaste vorm van de uiterst Nederlander Jan Tinbergen (1903-1994) De lauwering van Wilhelm Röntgen naar de invloed van magnetisme op riskante vloeibare springstof nitroglyce- werden gelauwerd voor de ontwikke- (prijs1901) en van Hendrik Antoon Lo- stralingsfenomenen. Het fenomeen dat rine en van ‘veilige’ ontstekingsmecha- ling van dynamische/wiskundige econo- rentz en Pieter Zeeman (gedeelde prijs zij analyseerden staat bekend als het nismen voor explosieven en hoort bij mische modellen. Zij zijn de grondleg- 1902) is onderwerp van deze aflevering. ‘Zeemaneffect’ (beschreven in 1897), die andere straatnamen. gers van de nu ‘klassieke’ economische De Röntgenstraat vormt een verbinding en behandelt de verandering die een theorie. In 1975 won onze landgenoot tussen de Middenweg en Robert Koch- magnetisch veld aanbrengt in het emis- Industriële revolutie Tjalling Koopmans deze prijs. plantsoen. Robert Koch verwierf de No- siespectrum, namelijk de kenmerkende De Schot James Watt (1736-1819) verbe- belprijs voor Geneeskunde en Fysiologie kleurbanden. Men ziet die bijvoorbeeld terde de stoommachine. De Engelsman Internationale Strafhoven 1905 als erkenning voor zijn bijdrage als keukenzout tot gloeien verhit wordt. Georg Stephenson (1781-1848) bouwde De eerste Nobelprijs voor de Vrede aan de strijd tegen tuberculose. En Het bestaan van het subatomaire de eerste werkende stoomlocomotief. (1901) ging naar de Zwitser Henri Du- Wilhelm Röntgen was een Duitser met deeltje, het - negatief geladen - elektron, Zijn landgenoot Sir Henry Bessemer nant (1828-1910), zakenman, oprichter Nederlandse wortels van moederszijde. krijgt met hun analyse proefondervin- (1813-1898) vond uit hoe staal gemaakt van het Rode Kruis en inspirator van de Hij had ook een Nederlands paspoort en delijk bewijs en dat vormt weer een kan worden. De Amerikaan Georg Wes- conventies van Geneve inzake oorlogs- ontving zijn lagere en middelbare oplei- vroege bouwsteen voor de kwantum- tinghouse (1846-1914) was de uitvinder recht. Hij werd gelauwerd tezamen met ding in Nederland. Voor een hoogleraar- mechanica. van de luchtdrukrem op treinen en pro- de Fransman Frederic Passy (1822- schap natuurkunde in Leiden werd hij motor van wisselstroom. De dieselmo- 1912), een progressieve republikein die gepasseerd door Kamerlingh Onnes en Lab aan Muidergracht tor werd uitgevonden door de Duitser internationale arbitrage bepleitte als van een hoogleraarschap in Utrecht zag Hendrik Lorentz werd na zijn emeritaat Rudolf Diesel (1858-1930) en de Schots- alternatief voor oorlog. Henri Dunant is hij zelf af ten gunste van dat aan de uni- als hoogleraar theoretische natuurkun- Amerikaanse Alexander Graham Bell in Amsterdam vernoemd in een straat versiteit van Würzberg. De Nobelprijs de te Leiden benoemd tot conservator/ (1847-1922) maakte een goed werkende in Slotervaart. werd hem verleend ‘voor de ontdekking curator van het Physisch Kabinet van telefoon en begon een telefoniebedrijf. In 1911 werd deze ‘nobelste’ van de No- van de opmerkelijke stralen die naar Teylers Museum te Haarlem. Onlangs De uitvindingen van Alfred Nobel waren belprijzen toegekend aan onze landge- hem genoemd zijn’. zijn de vertrekken die hij aldaar in essentieel bij de bouw van spoorwegen. noot de jurist Tobias Michiel Carel Asser gebruik had, hersteld en opengesteld Tezamen hebben deze uitvinders de in- voor het publiek. Lorentz was na zijn dustriële revolutie gevormd en daarmee emeritaat leider van de Staatscommissie de westerse wereld zoals die aan het Zuiderzee en verrichtte golfonderzoek begin van de twintigste eeuw bestond. naar de noodzakelijke dijkhoogte van de Aan jongensboeken die het leven en de Afsluitdijk. Een sluizencomplex van de werken van deze helden van de tech- Afsluitdijk draagt zijn naam. niek romantiseren zullen bij sommigen Pieter Zeeman volgde Johannes van der goede herinneringen bestaan. Waals op als hoogleraar natuurkunde te Amsterdam. Aan de Plantage Mui- Zes Nobelprijzen dergracht staat zijn naam prominent op De Raadsbesluiten over de straatvernoe- de gevel van het bakstenen art-deco ge- mingen Nobelweg, James Wattstraat, bouw van zijn vroegere laboratorium. # Stephensonstraat, Rudolf Dieselstraat, Bessemerstraat, George Westinghou- sestraat en Graham Bellstraat vielen In de volgende aflevering gaat de in 1939. De aanleg werd in de vijftiger aandacht naar de andere Natuurkunde- jaren ter hand genomen en nu is daar Nobellaureaten de vernoemd zijn: vervangbouw gaande. Maria Sklodowska-Curie, Pierre Curie Precies vijf jaar na het overlijden van en Antoine-Henri Becquerel (gedeelde Alfred Nobel, werden op 10 december prijs 1903), Markies Guglielmo Giovanni 1901 voor het eerst Nobelprijzen uitge- Maria Marconi (gedeelde prijs 1909) en reikt in de vijf categorieën die Nobel bij Max Planck (prijs 1918) 8 Literair #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Hiltje Hettema: energiek en creatief Tekst: Lennie Haarsma | Fotografie: Frank Schoevaart

Dit keer geen leesclub, maar een interview met een rasechte taal. Geboren in en dochter Genootschap. Hiltje is het meest in verhalenvertelster en dichteres uit Betondorp. In het verhaal- van een architect die als één van de haar element als ze de daad bij het tje Catastrofe op deze pagina neemt Hiltje Hettema je als lezer eerste bewoners in 1927 met zijn gezin woord voegt en een recent geschreven in Betondorp kwam wonen, omdat gedicht, dat speelt in Oost, voordraagt. mee in de tragedie omtrent verdwenen en aangelopen katten, dit woningbouwproject zo interes- ’50 jaar geleden heeft Simon Vinken- waarop zelfs nog een vervolg te vertellen is. sant was voor een bouwmeester. Voor oog schrijfgroep ‘de Klus’ opgericht. Hiltje’s raam hangen rode gordijnen in Op maandagavond zetten wij het voort de sfeer van het ‘rode’ Betondorp dat in de huiskamer aan de Derde Ooster- jarenlang socialistisch van sfeer was. parkstraat, waar de geest van Vinken- oog nog volop aanwezig is. Iemand Waar komt die inspiratie voor ver- bedenkt een thema en schrijven maar. halen vandaan? We lezen de verhalen aan elkaar voor. ‘Mijn moeder was mijn literaire voor- Ik ben heel trouw, ga iedere week; het beeld; ze heeft nog voorgedragen aan is heel inspirerend’. het personeel op Schiphol. En thuis moesten we altijd lezen en dat doe ik nog steeds. Ik heb al mijn boeken Over de snelweg -Joodse boeken, Privédomein boeken, antiquarische boeken- hier op alfabet Hoe mooi is vernieling staan’. als lichte banen glas een uitweg zoeken Hoe kom je aan je verhalen? Na de knal. ‘Door op stap te gaan; bijvoorbeeld Geluidswal; NL Ringweg naar de Albert Cuypmarkt; ik zie er een Wilde iemand zijn man, ik kijk goed en ik heb weer een ongenoegen uiten? verhaal. Ruim 15 jaar geleden ben ik Het autoverkeer, van huis uit op de fiets met een tentje de race naar wie dan ook? achterop naar Polen gefietst en daar De onzin van de vaart heb ik gedichten van de Bijbelse figuur Ik sta en staar Mordechai op muziek gezet en gezon- als wandelaar boven al het gen. Sinds kort ga ik met mijn verhalen snelheidsblik op papier -ik ben tegen knoppen en en demp geraas met heb dan ook geen internet- naar het vingers in mijn oor. Brinkhuis en daar worden mijn ver- halen op de website gezet. Ook heb ik voorgedragen in de OBA en heb ik een Wat zijn jouw ervaringen met lees- tentoonstelling gehad in ‘Het einde van clubs? de wereld’ op Java-eiland, waar ten- ‘Ik ben een tijdje lid geweest van een toonstellingen worden georganiseerd Joodse leesclub. Dat ging voor mij te en dichtersmiddagen plaatsvinden. schools, met het maken van een uit- treksel van het boek. Daar ben ik mee Wat is het vervolg van het kattenver- opgehouden. Eigenlijk ben ik vooral haal? een Dwars-persoon!’ ‘Wat bleek; de poes die naar mijn kleinzoon was gegaan, was toch niet In de kamer van Hiltje staan veel mu- zijn poes. Ik zei tegen hem dat we de ziekinstrumenten: ze bespeelt het kla- poezen dan weer moesten omruilen. vecimbel, piano, saxofoon, accordeon Zijn eigen poëzie-poes kwam terug en en fluit. Al jarenlang is er elke maand bleek zwanger. vijf kittens werden ge- een muziekavond in haar huis waar boren, waarvan er twee bleven leven. mensen muziek komen maken. Bij een Heel bijzonder hoe mijn kleinzoon- een toiletbezoek ontwaar ik minstens vijf man met echte spierballen- de kleine verschillende speeldoosjes. ‘Ja, dat is poesjes met een pipet moest voeren. leuk om te vertellen; er was eens een Hiltje: ‘Ik zie overal verhalen’ pastoor die het muziekdoosje met De Gedichten schrijven en de mooie ge- Internationale afspeelde. Daar had ik Op een warme zomerdag ga ik met schrijven en muziek maken. Een zeer dichten van Vestdijk a capella zingen; veel plezier om’. haar in gesprek over verhalen schrij- interessante dame op leeftijd die ener- Hiltje heeft het allemaal gedaan in ven, voorlezen van verhalen, gedichten giek en bijzonder creatief omgaat met de tijd dat ze lid was van het Vestdijk

in de stro- mende regen Een kattenstrofale week zigzaggend en Tekst: Hiltje Hettema | Illustratie: Ruud Meijer blij naar huis. ‘Ziezo’ dacht Mijn kattenweek begon met de kat door de brievenbus. Ik begin helemaal ik, ‘dat is dat!’ van mijn kleinzoon Mischa waar ik, te trillen… nee het kan niet waar zijn! Een dag later Beppe, wel op zou passen. Maar in de Ik zie een zwart-wit katje, precies Poe- staat er een lente met alle jonge vogeltjes is dat een ziepoes. Er staat een telefoonnummer vrouw met ramp. Al snel verdwijnt Poeziepoes op, en ik bel. ‘Wilt u komen kijken of een scharmin- tussen mijn benen door naar buiten. Ik deze kat van u is?’ Ja hoor, blijdschap kel voor mijn houd de achterdeur een paar nachten alom! Maar Mischa’s Poeziepoes blijft raam. ‘Is dit open. Geen inbrekers… wel slakken en weg… Het wordt weer rondjes lopen uw katje?’ Ook wellicht vreemde katten die mijn lek- met brokjes. Ik, die alle kattenmia’s deze is zwart- kerste lokmaaltje wèl opvreten. Ik heb verfoei, loop nu zelf te leuren. wit, maar zo te veel rondjes gelopen, met rammelende zien geen lang brokjes op verschillende uren. Ja hoor, in een achtertuin zit ze ver- leven meer dat de vrouw met het scharminkel in scholen. Lekker dik, waarschijnlijk van beschoren. ‘Ik breng haar maar naar de haar armen de desbetreffende eigena- En na drie dagen vind ik om 23.00 alle jonge vogeltjes. De verpleegster, dierenopvang’, zegt de vrouw. uur een zwart-wit poesje… ‘Kom kom! die meestal mijn insuline in de gaten resse al heeft gevonden. Nog een dag later staat de dierenambu- Buurman, wil je me helpen? Deze kat is houdt, stapt van haar fiets. ‘Kan ik hel- De volgende ochtend, na een nacht van lance voor de deur. ‘Wat nou weer?’ Er van mij en het achterhek openen met pen?’ ‘Ja, alsjeblieft! Pak haar!’ En toen ettelijke katten tussen mijn oren, ga ik was vlak voor mijn deur een Cyperse een onwillige kat en sleutels lukt mij gezamenlijk naar mijn huis. Ik met naar de dierenopvang. Ze hebben zo te kater dood gevonden. Buurman zei: ‘Ga niet.’ Zo gezegd, zo gedaan. Hek open, haar fiets, en zij met mijn kleine poesje. zien in hun bestand geen katje een laat- maar snel naar binnen, jij hebt het wel kat naar binnen gegooid, deur dicht! En Nu is het wel de juiste. Eenmaal binnen ste prik gegeven. ‘Ach mevrouw, wat gehad met al die katten.’ binnen is binnen. bel ik Mischa, mijn kleinzoon. Hij propt erg voor u. Wilt u nog een kopje koffie?’ Al met al was deze week kattenstrofaal! # De volgende ochtend valt er een flyer het beest gelijk in haar mandje en gaat Na wat gevraag en gezoek weet ik ook Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Literair 9

Mobiel jagen Onalledaags

Tekst: Méland Langeveld | Illustratie: Judith Lammers

Aan de rand van het Finse eiland zijn het er niet veel: de meeste kogels schlagers, zonder dat er stapjes op de de ingezette foxtrot. Geestdrift ont- Hailuoto zitten vier in jagersgroen zijn hun doel voorbijgeschoten. dansvloer worden gezet. Er is geen popt zich in de muziek. De vlinderdas gestoken mannen op een bankje. Met ’s Avonds vloeit de alcohol nog steeds dame voorhanden. Bonkige, lallende staat er opgewekt bij en het jurkje zet, een blikje bier in de hand staren ze door de kelen van de mobiele helden, heren, díe dansen niet snel met elkaar. heupwiegend, haar beste beentje voor. lodderig de horizon af. De lucht is ter- wijl de kaalgeplukte Aan de bar bestel ik een pul bier. Ineens is het een vrolijke boel in de strakblauw, het zicht reikt ver. Aan lijfjes boven het ‘Kahdeksan euroa.’ kantine van bruinhout. Ik sta als enig hun voeten liggen verscheidene plat- vuur aan een Niet begrijpend schud ik mijn hoofd. overgebleven man aan de tap. Iemand getrapte blikjes. De mannen hebben spit ronddraai- De barkeeper steekt acht vingers in wenkt me. Dansen zonder vrouw vind geen jachtgeweren bij zich. Hoogst- en. de lucht. Alcohol is hier écht een dure ik wat moeilijk, maar daar voorzien ze waarschijnlijk zou het richten nu Later op grap. Naast me twee pratende jagers. me in. Een van de jagers duwt me een al problematisch voor hen zijn. De koddigheid van de taal met de vele zwaar opgemaakte vrouw in handen Wanneer er een vlucht eenden op klinkers neemt toe naarmate het alco- en ook ik zet mijn beste beentje voor. hen afvliegt, grijpt er een naar zijn holgehalte stijgt. De woorden tuimelen Het is abracadabra dat de klok op dit smartphone. Hij wisselt enkele woor- als jonge honden over elkaar heen. eiland voor me slaat, niet alleen in de den, schuift het ding terug in zijn De bierpullen van de twee enteren de taal, maar ook in de jagerscultuur. # borstzak en knipoogt naar de anderen. mijne. ‘Terveydeksii,’ tetteren ze tege- Die draaien hun hoofden mee met de lijkertijd in mijn oren. Meer ‘Onalledaags’ en aanverwante nietsvermoedende eenden. Ze grijnzen ‘Gezondheid,’ zeg ik maar gewoon in verhalen lezen: www.melandlange- gemenig. Zonder twijfel vliegen de mijn moerstaal. Engels spreken heeft veld.com eenden hun dood rechtstreeks tege- in deze contreien geen enkele zin. moet. De mannen kijken me bevreemd aan. Verderop klinken vele schoten. De vier Dan wenden ze hun hoofden naar de proosten met hun blikjes op de goede ingang. Joelend huppelen er een stuk afloop van hun verkennerswerk. Dan of twaalf vrouwen het lokaal binnen. gaat zijn mobiel af. Klaarblijkelijk Alsof er een blik is opengetrokken. krijgt hij de stand doorgebeld, alsof het Waar komen die ineens op dit verlaten een voetbalwedstrijd betreft. Juichend de avond tref ik de robuuste eiland vandaan? Zouden ze mobiel staat de beller op en meldt het nieuws jagers in de kantine van de camping opgetrommeld zijn? Met de pont van aan de anderen. Zouden alle eendjes aan. Pullen bier aan hun monden. Op het vaste land zijn gehaald? Ik heb de het loodje hebben gelegd? het podium staat een duo. Hij in een verkenner niet zien bellen. Even later komen de hunters aanrij- gestreept overhemd met vlinderdas, zij De mannen staan op, lopen op de vrou- den. Trots houden ze de eenden bij in een frivool kort jurkje. De vlinder- wen toe en vragen hen ten dans. Ook hun halzen omhoog en tonen de bun- das verveeld achter het elektrische or- hier is het jachtseizoen geopend. Hun gelende buit aan de vier, die met ferme geltje, het jurkje met fel gestifte lippen door alcohol doordrenkte lijven blijven kreten hun aandeel opeisen. Gelukkig chagrijnig voor de microfoon. Finse wonder boven wonder overeind bij

Vogeltjes schieten Oost-thriller

Tekst: Melissa Plomp | Illustratie: Ruud Meijer

De klokken van de Funenkerk luiden. verdwenen. Een maand lang. Ze stond In de tuin van de buren zit de 17-jarige tuin in. ‘Help! Help, hij wil me ver- Het is zondagochtend 3 mei 1903. Het doodsangsten uit. Bleek ‘ie een maand zoon van sigarenwinkelier Van der moorden!’ Hij kijkt over de schutting. gruttersechtpaar Biezeman, van de in New York te hebben gezeten. Omdat Plaat. Zijn ouders zitten binnen wat Zijn buurvrouw ziet er werkelijk heel Wagenaarstraat 53, maakt zich klaar hij ‘er even geen zin meer in had’. Toen na te genieten van het eten. Hij hoort angstig uit. ‘Help me dan toch!’ Hij om naar de dienst te gaan. Cornelia, 64 steekt zijn handen uit. ‘Kom maar over jaar, kijkt tersluiks naar haar zes jaar de schutting, buurvrouw. Dan kunt u jongere man. Hun winkel staat goed even bij mijn ouders binnen bijkomen.’ bekend, het slechte humeur van haar Hij trekt, maar de schutting is hoog man minder. Cornelia zucht. Ze weet en Cornelia is de jongste niet meer. er na 27 jaar huwelijk alles van. De bu- Angstig kijkt ze over haar schouder. ren klagen regelmatig over hun ruzies ‘Wacht, ik haal mijn vader. Samen en die vreselijke liefhebberij van haar krijgen we u er wel over heen.’ Hij man: vogeltjes schieten in hun kleine rent naar binnen. Samen met zijn zoon achtertuintje. Cornelia strijkt haar zon- komt Van der Plaat naar buiten. Op dat dagse jurk glad. Tijd om te gaan. moment komt Biezeman de tuin in. In Na de dienst drinken ze thuis nog een zijn handen de revolver waarmee hij kopje koffie. ‘Zullen we dan maar, het normaal op vogeltjes schiet. Op vijf, zes is al bijna twee uur?’ vraagt Biezeman. meter van zijn vrouw blijft hij staan. Ze moeten helemaal naar de Marnix- Uit de losse hand mikt hij op haar. Een straat, op verjaardagsbezoek bij een knal. En nog één en nog één. Cornelia nicht. Cornelia legt even haar hand op valt neer. Verbijsterd staart Biezeman zijn arm. ‘Zul je niet te veel drinken?’ naar zijn vrouw op de grond. ‘Ik-’ Geërgerd schudt hij haar hand van stamelt hij, ‘Ik wilde haar alleen maar zich af. vrees aanjagen.’ # Op het feestje houdt hij zich redelijk in. Twee borreltjes. ‘Kom, ga je mee naar huis?’ vraagt ze. ‘Ach, ga jij maar vast, Op 13 juni 1903 werd A.J.W. Neel,’ zegt zijn zwager, ‘wij gaan nog Biezeman veroordeeld tot acht jaar even een bakkie koffie doen!’ Cornelia cel voor de moord op zijn vrouw. schudt haar hoofd. ‘Een bakkie kof- Bronnen: De Telegraaf, De Tijd, fie. Natuurlijk… We eten om vier uur. hij thuis kwam, met geschenken, was de stem van zijn buurman. Ach, het is Nieuwsblad van het Noorden. Geen minuut later’. het een en al geslijm. Hij had haar zo weer zo ver: mot bij de buurtjes Bie- gemist. En de kinderen… Ze heeft het zeman. ‘Als je eten wilt, heb je pech!’ Vanaf nu in elke Dwars een ‘waar- gebeurde thriller’, waarbij ik me Cornelia zit in de keuken. Voor haar helemaal met hem gehad! Vandaag zal hoort hij Cornelia roepen. ‘Je hebt weer zo veel mogelijk baseer op de feiten liggen de aardappels in het vergiet. On- hij eens flink op zijn neus kijken als gezopen! Wat, vijf borreltjes maar? Het zoals ze destijds in de kranten ver- geschild. Verdorie! Hier zit ze dan weer hij thuis komt en er is geen eten. Om is goed met je!’ Biezeman brult terug schenen. voor piet snot! Die zuiplap doet maar vijf uur hoort ze eindelijk de voordeur ‘Als je dit niet of dat… dan zal ik je de wat hij wil. Vorig jaar was hij ineens open gaan. nek afsnijden!’ Gillend rent Cornelia de 10 Uit in oost #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

De Gemeenschap (Nederlandstalige kleinkunstpop) t/m 30 nov 2019 op wo, vr en za Adressen Toneel Zie voor programma na 29 sept en 10.00 – 18.00: Zie verder: www.plein-theater.nl verdere info: www.tapastheater.nl Pop-up Museum: Mijn Ritueel Locatie: 1e van Swindenstraat 469 Poppentheater Koos Kneus Badhuistheater Jungle Amsterdam (toegang gratis) Iepenplein 40 hoek vr 20 sept 20.00: elke vr 10.00 – 12.00: vanaf 11 okt: Reserveren: 020-6928532 Film Premiere! ‘Salinger’s 2 dark Infopunt duurzaamheid What a Genderful World muses’ by Mike Lasoff elke zondag 10.15 - 13.00: vanaf 12 okt: Badhuistheater do 31 okt 20.15, vr 1 nov 20.15, Ecstatic Dance Amsterdam Sabi Suriname Boerhaaveplein 28 Bij Koos Kneus za 2 nov 20.15 en zo 3 nov 15.30: Geen drank, geen schoenen en altijd te zien: [email protected] The Good Soldier Svejk by Bad- geen praatjes! Maar wel 100% Heden van het slavernijverleden Poppentheater Koos altijd te zien: Tapastheater Kneus Een gebouw vol verhalen Andreas Bonstraat 40 H Elke zondag en woensdag altijd te zien: 020-7759425 Poppenkast op het Iepenplein, Things That Matter reserveren en meer informa- altijd te zien: Plein Theater tie www.kooskneus.nl. Vrolijke Indonesië Sajetplein 29 voorstellingen met schminken en altijd te zien: 020-6654568. verkleedkleren, drankje en koek, Nieuw-Guinea ook voor verjaardagsfeestjes. altijd te zien: Tropenmuseum Programma op zondagen 15, 22 Zuidoost-Azië Linnaeusstraat 2 en 29 sept, 6, 13, 20 en 27 okt: Meer info: www.tropenmuseum.nl 020 5688200 10.30: Krokodil Koen bijt graag in je schoen! (2-4 jr) Q-Factory Q-Factory 12.00: Olifantje Ollielollie wil Beeld uit film van Mike Lasoff vr 13 sept 20.00: Atlantisplein 1 patat! (2-4 jr) Tubular Tribute ‘A perfect portrait 14.00: Arabarabiereboer in het huisinternational dansen op de heerlijke sounds of Mike Oldfield’ (progrock – Jungle Amsterdam Hokus Pokus-bos! (4-8 jr) Zie verder www.badhuistheater.nl van top dj’s… world) Tweede van Swindenstraat 26 Het middagprogramma duurt van elke ma 19.30 – 21.30: za 14 sept 22.00: 020-7373326, 14.00 tot 16.00 uur! TapasTheater 5Rhythms dansworkshop Last of the summer dub Programma op woensdagen 18 t/m zo 15 sept: Info en aanmelding: jaikwildan- ma 16 sept 20.00: Grand Cafe Genieten en 25 sept, 2, 9, 16, 23 en 30 okt: Back to nature - Femke Hermans [email protected] Lauren Jenkins + Austin Jenckes Oranje-Vrijstaatplein 2 14.00: Pas op, piraten! (4-8 jr) (singer-songwriter) vr 13, 20 en 27 sept 20.00 – (country) 020-2535554 Het middagprogramma duurt van t/m zo 15 sept: 01.00: di 17 sept 20.00: 14.00 tot 16.00 uur! Showman XL - Yuri Disseldorp Nataraj barefoot party Countdown Café: Geoff Wyld – Nederlands Marionettenthe- Meer info: www.kooskneus.nl (cabaret, sit back & relax) zo 15 sept 20.00 – 01.00: Van Piekeren – Mell & Vintage ater in het Zoldertheater t/m zo 15 sept: Lindy Exchange Future 3e Oosterparkstraat 144/3 Nederlands Marionetten- In een notendop - Serioos Collec- Dans mee en breng een ode aan wo 18 sept 20.30: Reserveren: 06-48892210 theater tief (urban dans, serieus met een de natuur Sven Ratzke – Where are we now za 14 en zo 15 sept 14.30: korreltje zout) wo 18 en 25 sept, 2 en 9 okt (try out) House of Watt (de Mammies) Ariadne en Pegasus (4-12 jr) do 19, vr 20, zo 22 en zo 29 sept: 09.00 – 11.00: James Wattstraat 73 za 21 en zo 22 sept 14.30: Een oefening in het gewone – Workshop: Gezond voor lichaam Reserveren: 020-6201513 Pinokkio (4-10 jr) Nordgrond (singer-songwriter & geest za 28 en zo 29 sept 14.30: duo, Nederlandstalig) wo 25 sept 20.00 – 22.15: Stiekem naar Groenland (4-12 jr) do 19 t/m zo 29 sept: Hoe maak ik mijn huis energie- Chase Atlantic za 5 en zo 6 okt 14.30: Life is a funny proposition after neutraal? vr 11 okt 20.00: Repelsteeltje (4-10 jr) all – Rein Hofman (cabarateske do 10 okt 20.00: Desorden Publico za 12 en zo 13 okt 14.30: vr 11 okt 20.30: Aladdin en de wonderlamp (4-10 Hugh Cornwell jr) do 19 sept 20.30: za 12 okt 21.00: za 19 en zo 20 okt 14.30: Tribute to Radiohead 40UP: Everybody Dance Now Ariadne en Pegasus (4-12 jr) vr 20 sept 10.00: wo 16 okt 23.00: ma 21 en di 22 okt 14.30: Openbare Repetitie Balletorkest – ADE Spinnin’ Sessions Rosa en de draak (4-10 jr) 5 jaar Q-Factory do 17 okt 22.00: wo 23, do 24 en vr 25 14.30: za 21 sept 11.00 – 16.00: ADE Rave Cultur De gelaarsde kat (4-12 jr) Open Dag – 5 jaar Q-Factory vr 18 okt 23.00: za 26 okt 14.30: za 21 sept 16.00: ADE Skyline Sessions by Lucas & Pinokkio (4-10 jr Opening Foto-Expo: 5 jaar Q- Steve Meer info: www.nederlandsmari- Factory zo 20 okt 16.00: onettentheater.nl za 21 sept 19.30: ADE Matinee: Ben Liebrand & Will And The People + Jack and Upgreatz Plein Theater the Weatherman + Kita Menari + wo 23 okt 20.30: za 14 sept 20.00 & 22.00: Starfisch Carl Brave FRINGE: Privileged the musical – ma 23 sept 20.30: do 24 okt 20.00: P(L)AYHAUS Le Vibrazioni The Wildhearts (rock) zo 15 sept 15.00: di 24 sept 20.00: za 26 okt 20.30: Zeil, de storm die leven heet – Countdown Café: King Of The John Cooper Clarke PLAY Productions & Duda Paiva World – Hardland - Marvin zo 27 okt 20:30: Company (poppentheater) (12+) do 26 sept 20.30: Gionny Scandal (Italiaanse hip- do 19 sept 20.30: Hollis Brown hop) No-man’s-land – Vincent Verburg vr 27 sept 18.00: ma 28 okt 20.30: (Movementalist) The Bomb Digz John Mayall 85th Anniversary Tour Interdisciplinaire dans-jam vr 27 sept 21.00: (blues) wo 2 okt 15.30: Pure & Crafted x Rusty Gold di 29 okt 20.00: Alice in wonderland – Mariska Clubnight Countdown Café: Courbois & Simon (4+) za 28 sept 19.30: Courbois – T-99 - OORKA zo 6 okt 15.00: Jett Rebel di 29 okt 20.30: Nieuwe Noten Amsterdam 2/10 za 28 sept 20.30: Drumclinic Aric Improta Hedendaagse kamermuziek Kota The Friend do 31 okt 21.00: wo 23 okt 15.00: di 1 okt 20.00: Q-Cinema The Rocky Horror Pic- CINEKID on tour in Oost: Kapitein Countdown Café: Florian Lohoff – ture Show XL (film) Morten en de Spinnenkoningin – Wolf & Moon Meer info: www.q-factory-am- Kaspar Jancis, Henry Nicholson & vr 4 okt 20.30: sterdam.nl Riho Unt (6+) Albert Lee & Band ‘75th Birthday do 24 okt 16.30: Tour’ Grand Café Genieten CINEKID on tour in Oost: ZOOKS – zo 6 okt 20.00: elke 2e zondagmiddag van de Kristoff Leue & Dimitri Leue (8+) ‘Ted Talk’) Talkshow Dwars door Oost in de The Dublin Legends (The Dubli- maand 14.30: Film do 19 t/m zo 29 sept: Jungle ners) Café Chantant do 24 okt 19.30: Dit, zo en nu – Linde Wagemakers Zie verder www.jungle.amster- di 8 okt 20.00: CINEKID on tour in Oost:WALLAY & Lin Breteler (modern dansduet) dam Countdown Café: Jesse LaFave & – Berni Goldblad, Burkina Faso za 21 en do 26 sept: Rachel Reese – Wild Romance – Kijk voor onder (11+) Pap – Jorrit de Vries (muziekthe- Tropenmuseum Eddie Mulder andere meer Film ater) ---TENTOONSTELLINGEN--- wo 9 okt 20.00: agenda-informatie op za 26 okt 20.30 en zo 27 okt 15.00: za 28 sept: t/m 12 jan 2020: FAQ Popquiz www.oost-online.nl Christine van Stralen, de musical – Ratel – Teun Beurskens Verlangen naar Mekka do 10 okt 20.00: Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Cultuur 11

Sculpturen te maken, een liefde te verklaren, een bedrijf te starten, een moeder te bellen, ‘DOE IETS’ een wereld te verbeteren. Het publiek kan weer medeauteur worden van dit Tekst, gedicht en fotografie: Méland Langeveld ten om er commentaren en groeten werk. Op hele kleine maar ook hele op te schrijven. Binnen enkele weken grote schaal.’ In de reeks Sculpturen van Oost het kunstwerk ‘DOE IETS’ van zijn alle handen volgeschreven en is het publiek mede-uitvoerder van het ‘Multikruljuweel’ Serge Verheugen. Deze twee woorden staan op de kunstwerk. ‘DOE IETS’ staat aan het spoortraject Wibaut-spoorbrug, het spoorviaduct over de Wibautstraat. Het Muiderpoortstation en Amstelstation. Geen woorden maar daden Op beide stations zijn kunstwerken van is daar in maart 2011 geplaatst. In datzelfde jaar breekt Verheugen de Verheugen te vinden. Op het Muider- ‘DOEIDOEI-machine’ af en maakt er poortstation staan ‘Multikruljuweel’ en ‘DOE IETS’ van. Het staat eerst in het het onlangs onthulde ‘Buurtberoemd’, als toegangspoort tot een en op het Amstelstation het werk ‘Wij’. vergaderruimte, waar het de vergade- De kunstenaar zelf woont bijna aan het raars moet aanzetten tot geen woorden spoor in de Vrolikstraat, dat ongeveer maar daden! Het kon daar echter niet tussen beide stations in ligt. # blijven wegens moeilijkheden rond de vergunning. Eind 2008 valt het Sommige sculpturen vragen nu een- doek: ‘DOE IETS’ moet vertrekken uit maal om een gedicht, en daar kan ik als het Westerpark. Een oproep voor een dichter niet omheen: nieuwe locatie pikt men vrij snel aan de andere kant van de stad op.

Zelden zo simpel Doe iets Stadsdeel Oost, maar vooral Projectbu- aan dat gat in die ozonlaag, was reau Wibaut aan de Amstel, vinden het de enige missie tijdens mijn jeugd kunstwerk goed passen in het elan dat doe iets aan die zure regen, kwam zij willen uitstralen. Ook hier begint het daar later voor in de plaats getouwtrek om vergunningen, maar ge- lukkig is alles rondgekomen met spoor- doe iets aan dat co2-teveel beheerder, stadsdeel en omgeving. doe iets aan die opwarming Op deze plek is ‘DOE IETS’ geen toe- doe iets aan die plasticsoep gangspoort tot een vergaderzaal meer. doe iets aan dat ontbossen Krijgt het daarmee een nieuwe beteke- nis omdat het op een geheel andere doe iets aan dat uitsterven van plaats staat? diersoorten Het kunstwerk roept reacties op, dat doe iets aan die bio-industrie ‘DOE IETS’, roept dit kunstwerk dage- mee, een groot bewegend werk dat bewijst de website van Verheugen doe iets aan dat landbouwgif lijks tegen voorbijgangers die onder het reizigers op Schiphol een halfjaar lang waarop talloze bezoekers hun dank- doe iets aan die aardgaswinning viaduct door fietsen, rijden en lopen. uitzwaait. ‘Tot ziens vriend, goede reis’, woord achterlaten. Kunst in de open- Het materiaal lijkt vanaf een afstand op staat er in tientallen handen in veertig bare ruimte is zelden zo simpel, en doe iets, doe iets, doe iets Meccano, maar het zijn geperforeerde verschillende talen op geschreven. direct als deze twee woorden. Maar net is thans een to do list waarmee metalen hoekprofielen waarmee ‘DOE Verheugen zegt hierover: ‘Wat ook de zoveel als de woorden bevelen laten ze je poëziebundels vult: IETS’ is gemaakt. Ze hebben nogal wat reden is van vertrek, de zin vertelt aan het ook open. Want wat moet er dan doe in godsnaam iets! levens achter de rug. Zo beginnen ze iedereen: ‘We zullen elkaar weerzien, gedaan worden? als voorraadstelling in diverse labora- je bent mijn vriend, ik hoop dat het je Verheugen zegt daarover: ‘Telkens toria, kelders en magazijnen tot ze in goed gaat’.’ nieuwe ogen die wellicht de aanspo- 2005 in handen van Verheugen komen. De teksten op de handen zijn zodanig ring voelen om aan de slag te gaan, het Meer sculpturen en/of gedichten lezen: Hij maakt er de ‘DOEIDOEI-machine’ aangebracht dat ze het publiek aanzet- grote werk te beginnen, een omslag www.melandlangeveld.com

betrekken bij de Over grenzen heen kijken exposities vinden tal van publieks- Tekst: Anna ten Bruggencate | Fotografie: Dalal el Ouarachi / Framer Framed activiteiten plaats, zoals debatten, Framer Framed opent haar deuren aan de Oranje Vrijstaat- presentaties van de kunstenaars, kade 71 op 27 september. Deze kunstinstelling is nieuw in Oost filmavonden en en zoekt met haar activiteiten naar verbinding met de stad en lezingen. Josien Pieterse: haar inwoners. Tegelijkertijd wil Framer Framed ook ‘over ‘Ook de aankle- grenzen heen’ laten kijken. ding van het gebouw is erop gericht om bezoe- Een ‘reizend podium’ voor kunst ziet ook discussies opkomen over een kers zich thuis te met als doel om een ander verhaal te verschijnsel als straatnamen.’ laten voelen bij vertellen dan de traditionele westerse Framer Framed. kunstvisie van de tentoonstellingen in Verbinding Museum Tot Zover en andere culturele Bijvoorbeeld van de entresol maken we musea en kunstruimtes. Met dat idee Kenmerkend voor Framer Framed is organisaties vindt Framer Framed een publieksruimte. En we willen ook voor ogen begon Framer Framed in de samenwerking met allerlei organi- inspirerend om samenwerkingsprojec- een leeshoek inrichten waar kranten 2009 met activiteiten die de (kunst) saties. Dat zijn niet alleen kunstinstel- ten mee aan te gaan. Daarnaast doen liggen en je een kopje koffie kunt drin- geschiedenis vanuit andere gezichts- lingen, maar ook – of misschien juist ze mee met stedelijke initiatieven zoals ken.’ ‘Door zoveel mogelijk op gunstige punten laat zien. Vanaf 2014 kreeg - maatschappelijk-actieve groepen en Public Art Amsterdam. Framer Framed tijden open te zijn is het makkelijker Framer Framed een eigen tentoonstel- scholen. Framer Framed biedt een kan voor het uitvoeren van al haar acti- om binnen te lopen,’ vult Cas Bool aan. lingsruimte in de Tolhuistuin (Noord). podium aan bekende en nog onbekende viteiten rekenen op een team van circa Framer Framed krijgt tien jaar de En vanaf september 2019 dus in Oost. kunstenaars die wereldwijd actief zijn 40 vrijwilligers. gelegenheid om haar activiteiten uit te De directie wordt gevormd door Josien en zich bezighouden met maatschappe- bouwen vanaf de nieuwe locatie aan de Pieterse en Cas Bool, die samen jaren- lijke thema’s. Kunsteducatie Oranje Vrijstaatkade. # lang in de woonden en De verschillende wijken in Amsterdam- Op de nieuwe locatie in Amsterdam- nu op . ‘Ik voel me dan Oost met ieder hun eigen identiteit Oost heeft Framer Framed veel meer Opening: Framer Framed op 27 sep- ook verbonden met Oost,’ vertelt bieden veel mogelijkheden om binnen vierkante meters dan in Noord en kan tember, vanaf 17 uur. Josien. Cas legt uit waar de naam het stadsdeel samen te werken met daardoor grotere groepen ontvangen. Openingsexpositie: ‘Elsewheres Framer Framed vandaan komt. ‘Het lokale initiatieven. Josien Pieterse geeft Hun kunsteducatieve poot bestaat uit within Here’ van curator Jo-Lene Ong heeft te maken met kaders. Het kader voorbeelden van afspraken en oriënte- verschillende lesprogramma’s met als gaat over het thema ‘thuis’; door te dat je kiest, bepaalt hoe je iets ziet. rende gesprekken met bijvoorbeeld het doel leerlingen en studenten in contact onderzoeken wat er wordt verwel- Kaders sluiten in, maar ook uit. En Indische Buurtmuseum, Alle kleuren te brengen met thema’s in een samen- komd en wat er wordt verworpen ten vaak vanuit een eenzijdig perspectief. Oost, de Buurtsalon (Tropenmuseum), leving die zich steeds meer richt op aanzien van het begrip ‘thuis’. Dat proces vindt niet alleen plaats bin- Festival Granate en Nowhere. De internationale samenwerking, politiek nen de muren van musea, maar ook in aanwezigheid in het stadsdeel van het en ideeën. Meer informatie en openingstijden: de openbare ruimte of nog ruimer: je Tropenmuseum, de Rijksacademie, Om de inwoners van Oost meer te www.framerframed.nl 12 Dode bomen in Oost #DWARS Oosterpark AthenA Oosterpark Voorlandpark Oosterpark Archimedeslaan Oosterpark JOGA Fortius Kramatweg DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Dode bomen in Oost Foto’s en tekst: Dick Feenstra

Bomen geven zuurstof, schaduw, koelte, zijn windvangers, bieden nestgelegen- heid, voedsel en schonere lucht voor onze longen. Gaat een boom dood dan wordt minder koolstofdioxide uit onze lucht gehaald en wordt het klimaat warmer.

Er staan nogal wat dode bomen in oost en meer nog kwijnen weg door hitte en droogte van afge- lopen zomers. In het oosten van het land sterven de bossen. Wouden in het poolgebied staan te fikken, regen- woud in Brazilië wordt plat gebrand. Hoever laten we het komen? Oosterpark Middenweg Voorland Radioweg Oosterpark Voorlandpark Oosterpark Oosterpark 14 Milieu #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Afval scheiden met composttijgers

Tekst en fotografie: Peter Hoogendijk lijk gevuld, maar de volgende dag is het peil alweer gedaald. Ik krijg ‘m Het eerste dat je weggooit is de verpakking van de vuilniszakken. Vind ik een mooi inzicht. niet vol, want de tijgers hebben zich Dat gele zakje gaat tegenwoordig bij de afdeling plastic. Ik heb welgeteld negen aparte afval- enorm vermenigvuldigd en ze krioelen honderdvoudig door de schillen en de verzamelpunten in huis, van papier en glas tot kleding en chemisch. En een compostbak. blaadjes. Samen met een flinke biodi- verse verzameling slakken, pissebed- den, vliegjes en ander spul eten ze alles op. Er blijft een mooie, gezonde massa over die best lekker ruikt, een beetje uiïg. Ik vind mezelf ook een beetje uiïg, want de hele compostbusiness geeft mij een fijn en gelukkig gevoel.

Van de weeromstuit doe ik niet alleen aan gescheiden keukenafval, maar ook glas, plastic, papier, textiel en chemisch afval. Ik denk zelfs aan een afdeling blik en ander metaal, dat schijn je te kunnen verkopen ergens in Oost. Ik scheid mij een slag in de rondte. Samen met het gezin trouwens. Ons restafval is gigantisch afgenomen, mijn kinderen brengen gelukkig het papier, glas en plastic naar de betreffende bakken in Ik voer mijn tijgers alleen maar lekkers Soms is de bak behoorlijk gevuld, maar ik krijg hem niet vol de buurt.

Dat was drie jaar geleden nog anders, having, slecht geregeld, pech dan maar. door de buurt galmde. Het keerpunt Het nieuws dat het Afval Energie Be- toen gooide ik echt alles in één verza- Ik besloot dat zwaarmoedige gedoe in kwam met de komst van een groene drijf AEB in Amsterdam West ernstig in melzak en hup, in de container restaf- te wisselen voor een lichtzinnige kijk compostbak die ik van mijn moeder het ongerede is geraakt en de komende val om de hoek. Lekker makkelijk en op de zaak: al het huishoudelijk afval in overnam. Ik gooide daar schillen en maanden gerenoveerd moet worden efficiënt. Gemakzuchtig ook. één gemakszak en hup bij het restafval. koffieprut in, en wat tuinafval, maar (het kost miljoenen, wat een toestand, Het luchtte mij enorm op, ik zeg het geen citrus en gekookte voedselresten waar laten we intussen onze zooi?) dat Dat kwam zo. Jaren geleden, toen de eerlijk. Het voelde zelfs opgeruimd. (ik had me ingelezen) en als ik regen- nieuws dus, heeft mijn afvalpolitiek op- gemeente glas- en papierbakken had wormen en slakken vond, gooide ik die nieuw een boost gegeven. Hoe meer ik neergezet op het Marie Heinekenplein, in de bak om de boel op te eten. Mijn scheid, hoe minder ongesorteerd afval waar we destijds vlakbij woonden, ‘Ik scheid mij afvalzak raakte aanmerkelijk minder ik richting het AEB stuur, hoe beter. Dat maar toch nog een stukje lopen, zag ik snel vol, dat was een mooie constate- papier, glas en textiel levert een nuttige mijzelf zeulen met zakken vol kranten een slag ring. Een vriendin met een volkstuin bijdrage op aan de circulaire economie en flessen. En dan waren die containers en kennis van composteren gaf mij en mijn tijgerwormen voorkomen on- overvol. Andere mensen hadden hun in de rondte’ nuttige tips en een bakje met een paar nodig gezeul met keukenafval. Wat een papier ernaast gezet, dat was door de tijgerwormen. Gewone regenwormen helden! # wind het hele plein rondgewaaid. En de Nu is dat dus echt anders. Er sloop lusten geen sla en wortelloof, vertelde glasbak was omringd met scherven en wroeging in mijn afvalbeleid. Vooral als zij. Wow, tijgerwormen, kleine rooie Als je een handje tijgerwormen wil splinters, het knerpte onder je schoe- ik mijn loodzware alles-in-een-vuilnis- compostmonsters! Sindsdien ben ik hebben om je eigen composthoop of nen, met de fiets kon je er niet komen. zak in de restafvalcontainer gooide en verkocht. Ik voer mijn tijgers alleen wormenhotel te beginnen, stuur me dan Het was er een teringbende, geen hand- het gerinkel van brekende wijnflessen maar lekkers. Soms is de bak behoor- een berichtje: [email protected]

Paradijsplein zoekt verkoeling in groen

Tekst: Anneke Hesp | Fotografie: Frank Schoevaart niet al te windgevoelig zijn.’ Er wordt daarom Deze zomer bleek het Paradijsplein een van de heetste gedacht aan tulpenbo- men, prunus, krentenbo- plekken van Amsterdam. Het hitte-eiland, om de woorden van men om de steenwoes- Het Parool te gebruiken, ligt achter winkelcentrum . tijn te veranderen naar een paradijsplein met Omwonenden willen daarom meer groen en bomen. schaduw.

Steen, veel steen, zien de mensen die om basisschool De Kraal wilde meedoen, Iedereen erbij het nieuwe Paradijsplein wonen. Scha- de bewoners van de oostkant en de vele Essentieel bij deze duw is er eigenlijk niet, ook niet voor de jonge gezinnen in de zuidelijke koop- vergroening is dat de kinderen die spelen op de speelterrei- woningen. ‘Ik ben hier komen wonen bewoners zelf voor het nen bij basisschool De Kraal. In de hete vanuit de Watergraafsmeer. Daar onderhoud zorgen en de zomer van dit jaar kon men het plein hadden we ook altijd veel groen om beplanting water geven. ‘s middags beter mijden: tot laat in de ons heen. Dat verzorgden we zelf.’ Van Er stonden op het avond gaven de stenen hun warmte af. der Elsken is coördinator van afdeling naburige Avalon al wat Amsterdam van de vereniging Groei geraniums, maar dat Vorig jaar op een buurtborrel kwamen en Bloei en weet duidelijk van wanten. was geen onverdeeld die geluiden binnen van de nieuwe ‘Maar ook de mensen hier zijn mans succes. Jettie van der omwonenden. Coördinator Vergroening genoeg om zelf te bedenken wat goed Elsken meent dat die te van Oostpoort, Luca van der Putten, was voor ons is. En we hebben geluk want laag waren. ‘Dat werkt eerst met bewoners in de buurt in over- de samenwerking met de projectleider niet, hier heb je meer leg gegaan. In het gebied Polderweg, Vergroening van het stadsdeel is heel aan hoger groen’. Dulcie Septemberpad en Waldenlaan prettig. We kunnen van deze steen- Ze is realistisch in haar zijn nu al geveltuintjes en bloembakken woestijn een oase maken.’ verwachtingen en bena- gekomen. In het kader van de vergroe- drukt dat iedereen mee ning is zelfs de Wethouder Verheyhal Wind kan doen. ‘We hebben aangepakt. Aan de zijkant zijn klimplan- Midden op het plein staat nog het oude nu een werkgroep met ten aangebracht. Maar de achterkant is industriële gebouw waar horeca in bewoners erin van drie nog overgelaten aan het onkruid. was gevestigd. Het is nog onduidelijk kanten van het plein en wat daar verder mee gaat gebeuren. ook school en de kinder- Mans genoeg ‘Rondom het plein willen we graag opvang van Humanitas Jettie van der Elsken woont aan de bomen, zodat bewoners uitzicht heb- daarnaast doet mee. Ik noordkant van het Paradijsplein. ben op groen en voorbijgangers wat zeg niet dat het al mor- Samen met haar buren overdacht ze schaduw kunnen vinden. De beplan- gen gaat gebeuren, maar mogelijkheden voor vergroening. Ook ting moet tegen een stootje kunnen en Jettie van der Elsken: ‘Paradijsplein wordt oase!’ we zijn op weg.’ # Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Oost 15

OOST AAN DE KOOK Joie de vivre in Amsterdam Oost

Tekst: Hella de Groot | Fotografie: Dineke Rizzoli geven de genereuze vulling een licht- kruidige smaak. We proosten terwijl we Dwars gaat graag op keukenbezoek bij Amsterdammers met roots in het buitenland. Welk gerecht genieten van het uitzicht. Alexia en hij uit het geboorteland koken zij het liefst? Dit keer: een kijkje in de pan van Maximilien Costet (30) hebben het getroffen met hun woning, vindt Max. Bewoonden ze in Parijs een uit Parijs, sinds een paar maanden woonachtig in Amsterdam Oost met zijn vrouw Alexia (29). piepkleine studio, hier hebben ze een Max gaat een feuilleté saucisson (vlees in bladerdeeg) voor Dwars maken. tweekamerwoning met dakterras! En waar ze hun buurt in Parijs als druk en drukkend ervoeren, zien ze Amsterdam als levendig en ontspannen. Max zegt daarom kocht hij ‘gewone’ biefstuk plus dat hij nog steeds moet wennen aan de karbonade. De biefstuk beslaat één Nederlandse directheid. Hij waardeert FRANKRIJK derde, het varkensvlees twee derde van wel dat ‘we’ stipt zijn: Nederlandse col- de vulling in het bladerdeegrecept dat lega’s zitten op tijd achter hun bureau, volgens Max ‘typisch Frans’ is. Hoewel en ze nemen precies een half uur lunch- er zeker ook vegetarische feuilletés te pauze: ‘In Frankrijk duurt een lunch maken zijn, is de klassieke feuilleté ge- soms úren en dan werk je tot laat in de vuld met vlees. avond door. Hier is het werk aan het eind van de middag klaar. Ik ga altijd Lucky ontspannen naar huis.’ Max snijdt het vlees met een mes en haalt de stukken door de vleesmachine. Dakterras Het gehakt mengt hij met de in stukjes We kunnen het vanaf het dakterras niet gehakte peterselie en het geel van één ei goed zien maar het Oosterpark is een (‘eiwit geeft teveel binding’). Het grote práchtplek, vindt Alexia. ‘Ik vind de gemak waarmee hij dat doet verraadt parken in Amsterdam zo levendig, jullie zijn ervaring. Alexia glimlacht vanach- organiseren daar van die leuke activi- ter haar laptop aan de eettafel terwijl teiten! In Parijs zijn parken gewoon om ze Max gadeslaat. ‘I’m really lucky with doorheen te slenteren of te zitten met this guy,’ zegt ze. ‘Ik ben zelf niet zo’n een boek...’ kok.’ Met kracht en concentratie kneedt Max het eigeel, vlees en de uiencompote Eerder in de zomer – het was één van tot één gelijkmatig geheel. Dan raspt hij hun eerste uitjes in Amsterdam – be- een stuk Noord Woudse kaas (48+) op zochten ze het Oosterpark waar het de mandoline. Hij is dól op Nederlandse Roots festival in volle gang bleek te kaas, alleen de mosterd (Amora fine zijn. Tot hun verrassing was het gratis & forte) neemt hij mee uit Frankrijk. toegankelijk, er was goede muziek en ‘Nederlandse mosterd vind ik wat zoet, bij diverse food trucks waren heerlijke Amora zit wat meer tegen het scherpe snacks verkrijgbaar. Echt een Neder- aan.’ In Nederland is Amora in Franse lands verschijnsel, vinden ze, food speciaalzaken te krijgen maar duur, in trucks... In Frankrijk is de culinaire Parijs kost een pot ongeveer één euro. traditie zo vanzelfsprekend dat er geen Wél uit de Nederlandse supermarkt kramen met voedsel uit andere landen komt het bladerdeeg. Max rolt het deeg te vinden zijn waar ‘je kennis mee moet uit en doet er flink wat mosterd op die maken’. Zelf staan Max en Alexia open hij met een kwast gelijkmatig uitsmeert voor alles wat Amsterdam te bieden en met de geraspte kaas bestrooit. Hij heeft, het liefst verkennen ze de hoofd- verdeelt de vleescompote in twee heu- stad te fiets. Parijs is met zijn drukte en veltjes op het deeg, snijdt het doormid- hoogteverschillen minder fietsvrien- den en dekt de heuveltjes toe met het delijk. Zo zijn er wel meer zaken die in deeg. De deegpakketjes bestrijkt hij met Nederland makkelijk zijn en in Parijs eigeel en legt hij op het bakpapier van moeilijk (en andersom). Max snijdt een feuilleté saucisson aan de ovenbakplaat. In de oven hebben ze Het huren van een woning in Parijs zo’n 25 minuten nodig. Alexia trekt in- noemt Max ‘een administratieve nacht- Hoewel ik behoorlijk Frans spreek, ben zelfgemaakte uiencompote voorhoudt. tussen een fles rode wijn (Terre d’Ici). Ze merrie’, in Amsterdam ging het heel ik blij dat onze voertaal Engels is. Het ‘Ik kon ze niet vinden, daarom heb ik stelt voor om te eten op het dakterras. soepel. Het openen van een bankreke- noteren van een recept luistert nauw, maar witte en rode uien gebruikt.’ Ik Bestek, borden en wijn gaan mee naar ning heeft in Nederland daarentegen dat gaat in het Engels beter. Gelukkig verzeker hem dat sjalotten bij de super- boven, kort daarna gevolgd door Max veel voeten in de aarde en is in Frank- drukt de extraverte Max zich goed uit in markt en groenteboer te vinden zijn. De met de heerlijk geurende feuilleté. rijk een fluitje van een cent. ‘Júllie zijn het Engels. Hij spreekt de taal dagelijks compote – bestaande uit in roomboter heel goed met wijnen,’ zeg ik terwijl op zijn werk als sales manager bij een en witte wijn gestoofde uien – heeft Parken we nog een keer proosten. ‘Maar júllie Amerikaans software bedrijf in Amster- Max vooraf gemaakt. De uien zal hij zo In het zomerse avondlicht zetten we, hebben weer heel veel soorten geweldig dam. met het vlees mengen, als vulling voor omringd door de daken van Amsterdam bier,’ antwoordt Max genereus. het bladerdeeg. Ook het kalfsvlees – dat Oost, het mes in de feuilleté die door het We kijken nog eens over de daken. Van de twee – Max en Alexia zijn sinds volgens Max ‘een goede structuur heeft’ knapperige deeg een heerlijke crunch Onwillekeurig zoek ik de contouren van een paar maanden getrouwd, maar voor dit gerecht – liet zich niet vinden, heeft. De peterselie en de mosterd de Eiffeltoren. # hadden al veel langer ‘verkering’ – is híj degene die kookt, het liefst voor een groep mensen. Sterker nog: circa vijf jaar geleden had Max concrete plannen RECEPT – Feuilleté saucisses (vlees in bladerdeeg) om in Parijs een restaurant te beginnen. Hoofdgerecht voor 4 personen Kort na de aanslagen bij Bataclan waren banken echter allesbehalve happig 1 rode ui, gesnipperd Bereiding kaas. Leg het vleesmengsel om geld te steken in het bedrijfsplan 1 gele ui, gesnipperd Fruit de uien in de boter. in twee heuveltjes op het van de 26-jarige gourmand die net een (of 2 sjalotten) Doe de witte wijn erbij. Laat bladerdeeg. Snijd blader- opleiding ‘haute finance’ afgerond had. Flinke klont roomboter op zacht vuur koken tot de deeg door midden. Dek de ‘Misschien was ik ook te jong voor zo’n Flinke scheut witte wijn witte wijn verdampt is. Laat twee heuveltjes toe met project,’ zegt Max nu, terwijl hij een (20 cl) de uien afkoelen. het bladerdeeg. Bestrijk de vleessnijmachine op de hoek van het Karbonade (ca. 600 gram) Maak het vlees zo klein buitenkant van het deeg aanrecht zet. ‘De competitie in het Rundvlees (ca. 300 gram) mogelijk. Meng het met pe- met het andere eigeel. Parijse restaurantwezen is moordend...’ Flinke hand platte terselie en één eierdooier. Leg het op bakpapier op de Nu houdt hij het op koken en eten voor peterselie Verwarm de oven voor op bakplaat in de oven. Laat zijn plezier. 2 eierdooiers 180 graden. de feuilleté 25 minuten in 100 gram geraspte Rol het bladerdeeg uit. de oven. Uiencompote Hollandse kaas Smeer er Franse mosterd ‘Hebben jullie shalottes in Nederland?’ Franse mosterd op. Bestrooi met geraspte Bon appétit! vraagt Max terwijl hij mij een kom met De klassieke feuilleté is gevuld met vlees 16 Theater #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Jeugdtheaterschool: met plezier en passie

Tekst: F. Vogels | Fotografie: A. Stone Al 30 jaar bestaat De Amsterdamse Jeugdtheaterschool. In- middels is de jeugdtheaterschool gegroeid tot zes over de stad verspreide afdelingen. Ook in Oost is een bloeiende afdeling, - in de Madurastraat, in een oud schoolgebouw met Nowhere op de gevel. Laat je daardoor niet misleiden, want je bent voor de jeugdtheaterschool op het juiste adres.

Eerst stond de school onder de bezielen- als er niet vrijblijvend gewerkt wordt: er de leiding van Vivian Lampe, sinds een is een leerplan waardoor je een steeds paar jaar onder de even enthousiaste hoger niveau bereikt.’ aanvoering van Suzanne Klomp. ‘Maar ik wil wel benadrukken dat De De dag dat ik de school bezoek is de Amsterdamse Jeugdtheaterschool er eerste van een intensieve week, waarin voor iedereen is. Voor de leerling die de leerlingen elke dag vijf uur les krij- later beroepstheatermaker of acteur wil gen, improviseren, dansen en wat er worden, maar ook voor hen die geen nog meer komt kijken bij de voorberei- professionele ambities hebben en vooral ding van de slotpresentatie op vrijdag. plezier willen maken. Theater is immers De school noemt dat de ‘zomerweek’, voor iedereen leerzaam. Zo leer je goed voor theaterliefhebbers van 10-12 jaar. samenwerken, improviseren en je em- (De ‘ouderejaars’ zijn op kamp op de pathie wordt ook nog eens ontwikkeld.’ Veluwe.) Deze eerste dag wordt afgesloten met een kringgesprek waarin de spelers de ‘Theater is opdracht krijgen om morgen hun tekst De leidende docent, Vera van de Mee- dezelfde scène voor een groepje toe- te kennen. immers voor berg, maakt vooraf een, wat zij noemt, schouwers. Dat lijkt heel veel. Vera zegt hangop-script. Dat is een verhaal met hierover: ‘Dan leren ze wat herhalen Hoger niveau iedereen leerzaam’ gaten. Die gaten moeten de leerlingen van dezelfde vorm met dezelfde intentie Daphne de Groot maakt mij wegwijs. Zij zelf opvullen, zodat niet alles voorge- is, - dat hoort bij theater maken.’ De op- verzorgt de marketing en communicatie Bij theater denken de meeste mensen al- kauwd is. De speelstijl mag best grotesk zet van de school is heel serieus: op de van de jeugdtheaterschool. Zo zorgt zij leen aan toneel, maar De Amsterdamse zijn, om de gêne te overwinnen, - dat website wordt niet kinderachtig gedaan dat er leerlingen komen om de lessen Jeugdtheaterschool zorgt ervoor in zijn past bij deze leeftijd. Dit jaar is het een over discipline en hard werken. Ook een te volgen en dat er publiek is om de lessenpakket meer disciplines te heb- raamvertelling over een slechtlopend liefhebberij stelt eisen en op deze school voorstellingen en presentaties te zien. ben, zoals fysiek theater, dans, mime, hotel, waar toch nog een belangrijke ligt de lat hoog. Dat dat tot resultaat leidt Dat alles via persoonlijk contact, flyers filosofie, scènestudie, kleinkunst en loca- figuur komt slapen en met zijn/haar bewijst een overleving van 30 jaar. # en het internet. tietheater. komst de boel op stelten zet. In het stuk Ze vertelt: ‘De leerlingen van De Amster- wordt gedanst en buiten op locatie ge- 25 september begint het nieuwe sei- damse Jeugdtheaterschool komen jong Gêne overwinnen speeld. De verschillende scènes worden zoen. Van 8-18 jaar. Aanmelden: www. binnen, vanaf 8 jaar, en blijven soms Even terug naar de eerste dag van de zo- steeds aan een klein roulerend publiek ajts.nl. Lesadres: Madurastraat 90 wel totdat ze 18 jaar zijn. Dat kan alleen merweek waar ik een glimp van opving. getoond, - dat betekent zeven keer (gebouw Nowhere). Lekker knus bij Koos Kneus

Tekst en fotografie: Melissa Plomp een vaste plek hebt,’ vertelt Ina, die de woordgrapjes. ‘Dit is de haai, die is Het is een begrip onder veel mensen met kinderen, van Am- PR voor het theater doet, ‘je komt gratis high van de coffeeshop,’ zegt Dick, ‘en sterdam Oost tot ver daar buiten: Koos Kneus. Het poppenkast- in de uit-rubrieken van alle kranten te deze agent heeft een aai-pet en als ik theater van Dick van Schaik zit dit najaar alweer 15 jaar aan staan’. een piespot op zijn kop zet heeft hij een aai-pot.’ Sommige grappen gaan aan de het Iepenplein. Dick en en zijn vrouw Ina zitten gezellig aan ta- Doodgestinkt kinderen voorbij, die zijn meer bedoeld fel in hun theater in het souterain. ‘Het is hier knus’, zegt Dick, Koos Kneus heeft elke zondagochtend voor het volwassen publiek. Omdat voorstellingen voor peuters. Ina: ‘Dan Dicks publiek vooral uit kinderen be- ‘eigenlijk zijn we niet alleen Koos Kneus, maar ook Koos Knus’. zie je dat gezinnen hier met elkaar staat moet hij altijd flink improviseren. afspreken als een uitje, het is dan heel De kinderen reageren voortdurend op Voor de voorstelling kunnen kinde- ber van Koos Kneus. Hij liet Dick gelijk gezellig. Bij de voorstelling voor de wat wat er gebeurt. De voorstellingen zitten ren iets aantrekken uit het rek met de huidige ruimte aan het Iepenplein oudere kinderen komen meer verjaars- vol interactie. Dick: ‘Soms zegt een kind verkleedskleren. Een professionele zien. Voorstellingen op locatie geeft Dick partijtjes.’ In de peutervoorstellingen zo iets leuks, dat ik dat er in houd.’ schminkster maakt het plaatje af. ‘De niet vaak meer. ‘Ik word een beetje te worden veel bekende kinderliedjes Bij de kinderen zijn een aantal van de kinderen krijgen bij ons niet alleen een oud voor al dat gesleep met spullen,’ gezongen, maar met een vette knipoog. personages favoriet. Gelukkig duikt de voorstelling,’ vertelt Ina, ‘maar ook per- lacht hij. ‘En nog een voordeel als je Alle voorstellingen zitten sowieso vol blotebillen-tante in bijna elk verhaal wel soonlijke aandacht’. op, om een andere pop ‘dood te stinken’ met scheten. Gesleep Dick speelt de stukken alleen. ‘Hij duldt Laagdrempelig niemand naast zich,’ zegt Ina. Dick In augustus zijn Dick en Ina nog hard bromt wat. ‘Nou ja, deze poppenkast is bezig met het bedenken van vier nieuwe ook een beetje te klein voor z’n twee- voorstellingen. Ina: ‘De grote lijnen heb- tjes,’ geeft Ina toe. ben we al, maar alle ideeën moeten nog Dick begon ooit met een apenpop te wat vorm krijgen.’ Voor de prijs hoef je spelen in de speeltuin van het Melkhuis een bezoek aan de poppenkast in elk in het . Eigenlijk studeerde geval niet te laten. Dick: ‘Soms zeggen hij kinderpsychologie aan de VU. Na mensen: wow, je kind laten schminken zes jaar vroeg een docent hem of hij is normaal net zo duur als hier een wel echt geschikt was om kinderpsy- voorstelling mét schminken! We probe- choloog te worden. Dat zette Dick aan ren de prijs dan ook zo laagdrempelig het denken. Uiteindelijk kwam hij er mogelijk te houden.’ Vanaf 8 septem- achter dat zijn hart bij het poppenspe- ber is Koos Kneus weer terug met vier len lag. In 1997 vestigde hij zich met nieuwe avonturen. Komt dat zien! # zijn poppenkast op een vaste locatie in Oost: in de Commelinstraat. Toen het Elke zondag ochtend (2-4 jr), elke zon- antikraakpand in 2004 verbouwd werd, dag en woensdag (4-8 jr). moest hij op zoek naar iets anders. Hij Entree € 8,- (stadspas € 6,-). Voor meer liep een makelaarskantoor binnen. info, zie de Uit in Oost rubriek. Toevallig was de makelaar een liefheb- Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Jeugd 17

Kunst in de klas - De Rode Loper op School in beeld Het nieuwe schooljaar is be- Charlies insecten- bureau gonnen. Een jaar waarin De Als jonge Darwins Rode Loper op School weer gaan de kinderen op volop kunstlessen gaat geven zoek naar nieuwe insecten en maken ze op de basisscholen. met allerlei afge- Hier een terugblik op de dankte spullen. Hier de Groene Bloemgif- fantastische maaksels van de zuiger. kinderen uit Oost, die ze het afgelopen schooljaar gemaakt hebben.

Dierbare Doosjes Dit zijn Herinneringsdoosjes van kin- deren voor hun overleden(huis)dier. Ze zijn te zien in de tentoonstelling ‘De laatste aai’ tot februari 2020 in Museum Tot Zover, op de Nieuwe Ooster.

Kinderherdenking Slavernijverleden Voor het eerst een Kinderherdenking in Stadsdeelhuis Oost, met een expositie van vrijheidsbeeldjes. Groei en Leven Kinderen bedrukken metershoge banie- ren met onderdelen van planten: wortel, stengel, blad en bloem.

De Botenbouwers Experimenteren met materialen die blij- ven drijven en daarvan boten bouwen.

Eigen wijsheden Je moet ooit de ballon loslaten. Een Ik de keizer en jij de lakei nieuw spreekwoord, bedacht door een Theatervoorstelling op school: voor de Muiderslot leerling. Staat op een tegel, bij veel an- kinderen een magische belevenis. Met de boot naar het Muiderslot; een spannende excursie naar de riddertijd. dere tegelwijsheden van kinderen.

Welkom bij het orkest Expeditie Mars Samen zingen en voor dirigent spelen met het voltallige NedPho orkest. Hoe kom je op Mars? Met zelfgebouwde ruimtevoertuigen gaan kinderen de ruimte in. 18 Uit de buurt #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

zorgen en trauma’s met zich mee; ze Nederlands leren door samen zijn niet voor niets gevlucht. Slecht slapen en matige concentratie tijdens Er is iets boven mijn hoofd besloten de les komt geregeld voor. “Daar heb- ben we alle begrip voor. Tegelijkertijd te oefenen zeg ik ook: je zult de taal moeten leren, en dat lukt niet als je daar niets voor Tekst en fotografie: Wim Crezee was zó groot dat NedLes inmiddels is doet.” gevestigd in een bedrijfspand aan de Daar komt nog bij dat vluchtelingen, Bij taalschool NedLes aan de Derde Oosterparkstraat, is het een Derde Oosterparkstraat. Tegenwoordig vanuit hun culturele achtergrond, werken er meer dan 50 docenten en soms niet gewend zijn om bepaalde komen en gaan van expats, vluchtelingen en liefdesmigranten. andere medewerkers. NedLes heeft een huiswerkopdrachten te doen. Braams: Ze hebben één doel: Nederlands leren. keurmerk op grond waarvan vluch- “Ik herinner me een opdracht om de telingen hun lening bij de overheid argumenten voor en tegen te verza- kunnen gebruiken voor het betalen van melen bij de stelling dat de werkgever de lesgelden. voor de kosten moet opdraaien als de werknemers tijdens het sporten in Argumenten gebruiken z’n privé-tijd een ongeluk krijgt. Daar De beweegreden van Annelies Braams? kwamen ze niet uit. Zo’n manier van “Ik vind het leuk om mensen wat te argumenteren en discussiëren waren leren. Bovendien vind ik het leuk om ze niet gewend.” na te denken over hoe mensen effectief leren – ervoor zorgen dat het beklijft.” Zingen met accordeon Bij de start van NedLes dacht ze nog De hamvraag: hoe leer je het beste Ne- dat het niet uitmaakt waar je vandaan derlands? Annelies: “Door veel te pra- komt en of je expat of vluchteling bent. ten. Door niet bang te zijn om fouten te maken. Vandaar dat we altijd in kleine groepen werken. We halen alles uit de ‘Als je hier je kast: spelletjes, quizjes, noem maar op.” Een keer per maand organiseert An- kinderen wilt nelies voor haar cursisten een gezellige grootbrengen, avond in een kroeg in de . Dan worden er, met begeleiding van zou ik toch een accordeon, Nederlandse liedjes gezongen. Nederlands leren’ Je hoort vaak dat je je met Engels ook een eind kan redden in Amsterdam. Iedereen komt hier om de Nederlandse Annelies Braams: “Ja, in de omgeving De Nederlandse taal is voor anderstali- Juiste groepje taal te leren. Daar is ze wel van terug- van het geldt dat zo. Maar gen niet makkelijk. Neem bijvoorbeeld Wat helpt is veel oefenen met elkaar. gekomen. Voor een Italiaan of een Duit- op het moment dat je echt deel wilt de zin ‘Berg je spullen op in je tas.’ Als Dat gebeurt dan ook bij NedLes. In ser is het toch een stuk eenvoudiger uitmaken van de Nederlandse samen- anderstalige begin je in het woorden- groepjes van maximaal 10 deelnemers om onze taal onder de knie te krijgen leving en je wilt hier kinderen groot- boek vlijtig te zoeken bij het woordje ligt de nadruk op conversatie. Tijdens dan voor iemand uit een Arabisch land. brengen, dan zou ik toch Nederlands ‘berg’. Dan loop je dus helemaal vast. de lessen doen cursisten dingen die ze Bovendien brengen vluchtelingen hun leren.” # De Nederlandse taal kent nogal veel niet thuis kunnen doen, is één van de van dergelijke werkwoorden die zich in principes van NedLes. Na een intake- een zin opsplitsen, zoals opbergen. gesprek wordt de deelnemer in het En dan die onregelmatige werkwoor- juiste groepje geplaatst. Ieder start- en den. Dat zijn er maar liefst 150. Vooral eindniveau is mogelijk. Er bestaan voor dingen die heel vaak voorkomen; ook gespecialiseerde groepen voor het denk aan ‘kopen’, ‘lopen’, ‘slapen’ en geval je als anderstalige in bijvoorbeeld ‘eten’. Ga er maar aan staan als je net de gezondheidszorg wilt gaan werken. uit Jemen, Iran of Zuid-Korea komt. Oprichter en directeur van NedLes is Dan zit er niks anders op dan de verle- Annelies Braams. Bij de start in 2008 den tijden ‘kochten, ‘liepen’, ‘sliepen’ en werkte ze nog vanuit huis. Maar de ‘aten’ in je koppie te stampen. toestroom van expats en vluchtelingen

Wilt u vriend van # Dwars worden? Maak 25 of 10 euro over naar NL63 ASNB 0706803817 en u bent dit Maak jij het verschil? kalenderjaar Vriend van Dwars. Ruim 500 Amsterdammers zijn door een ziekte of beper- king niet goed (meer) in staat hun zorgbelangen zelf te Als u dat via de mail bevestigt krijgt u behartigen en hebben een vertegenwoordiger nodig.

ook de nieuwsbrief. • Ben je integer, inlevend en communicatief? • Kan je overleggen met zorgprofessionals? • Ben je als vrijwilliger 8 uren per maand beschikbaar

Word Mentor! Wil jij ook werken bij de culturele parel Museum Tot Zover & Café Roosenburgh zoeken een Kijk op mentorschapamsterdam.nl voor meer informatie in Amsterdam Oost? Wanneer je bij ons over wettelijk mentorschap of meld je aan voor een van werkt, heb je in ieder geval een goed VRIJWILLIGER CAFÉ EN MUSEUMWINKEL onze introductiecursussen op: zaterdag 12 oktober, verhaal op feestjes en partijen. VANAF 4 UUR PER WEEK 16 november of later dit jaar. En ja, wij spreken uit ervaring. Museum Tot Zover en Café Roosenburgh worden draaiende gehouden dankzij onze fantastische vrijwilligers. Goede rond- Stuur een korte motivatie en CV naar leiders, gezellige gastheren en gastvrouwen, museumcafé-tijgers Hanita Koopmans, Hoofd Interne en administratiewonders: Iedereen draagt een (graf)steentje Zaken van Museum Tot Zover, via bij! Met onze gezellige vrijwilligersbijeenkomsten en jaarlijkse [email protected]. uitjes heeft ons prachtige team altijd wat leuks te doen. Word jij onze nieuwe collega?

Bij vragen kun je ook bellen naar Bel Ellen of Patric 085-4874085 telefoonnummer 020-6940482. MEER INFO: WWW.TOTZOVER.NL of meld je aan: mentorschapamsterdam.nl Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Oost 19

De sjamaan van het OLVG Levensbeschouwingen in Oost deel 16

Tekst: Mirjam Ringer | Fotografie: Frank Schoevaart

Vorig jaar kwam ik na een ongeval op de Spoedeisende hulp van het OLVG terecht. Iedereen was daar even lief en zorgzaam en ik ontmoette er John Won Fat. Hij kwam naast mijn bed staan en stelde zich voor als de sjamaan van het OLVG. Hij deed z’n witte jas open en toonde mij zijn kralenkettingen.

Mijn belangstelling was gewekt en een en ruiken. In een glazen pot bewaart klein onderzoekje op internet leerde hij iets dat lijkt op een bos takjes. Een me iets over sjamanisme. Maar paste aftreksel daarvan werkt om alle li- dat wel bij John? Sjamanen of medicijn- chaamsvreemde stoffen uit het lichaam mannen of -vrouwen hebben in veel te verwijderen. Omdat er zoveel vuil in culturen de taak om zieken beter te ma- de atmosfeer zit, is dat af en toe nodig. ken. Ziekte wordt vaak gezien als een In het ziekenhuis wordt hij op een probleem met de geesten. Een kwade andere manier ingezet. Hij brengt rust geest kan uit de zieke verjaagd worden en vrolijkheid, zegt hij. Hij vertelt over De echte dokter met de kralen door middel van rituelen en medicinale zijn werkwijze. ‘Ik kom met vrolijk- kruiden. heid en met respect. Als een patiënt in dat niet meer.’ veranderd, maar de mensen wel. Je Dit geldt maar ten dele voor de manier paniek is, kan ik rust brengen. De pa- Ook bij agressie tegen het ambulance- kunt niet meer zien wie echt is! Som- waarop John werkt. Hij vertelt dat hij tiënten op hun beurt zegenen mij ook personeel kan John de rust brengen die mige mensen zien er heel lief uit alsof christen is en bij zijn werk steun van de nodig is. Het is dus niet gek dat hij na ze te vertrouwen zijn, maar dat is niet Heer krijgt. Hij is niet een christen die zijn pensioen nog twee dagen is blijven altijd zo. John zegt veel mensenkennis elke zondag naar de kerk gaat, maar hij ‘Ik kom met werken op verzoek. te hebben en daardoor kan hij helpen. bidt wel twee keer per dag. Ook ervaart Iedereen weet wel wat goed en kwaad hij die goddelijke steun als hij met pa- vrolijkheid en met Mensenkennis is, vervolgt hij, want God is in ons allen; tiënten werkt. respect’ John prijst de culturele en religieuze hoe verschillend we ook zijn. diversiteit van Suriname: mensen Hij aarzelt even. ‘Sommige dingen zijn Lichaamsvreemd van allerlei geloven gaan met elkaar moeilijk uit te leggen, bijvoorbeeld John komt uit Suriname en woont nu al weer. Soms roepen artsen mij erbij als om. Als je maar geen ruzie zoekt en in het bestaan van God, maar ik kan bijna vijftig jaar in Nederland. Hij was een patiënt bijvoorbeeld een behande- vrede komt. Zijn woordenstroom is niet dat voelen,’ zegt hij. ‘Ik hoop dat God de jongste van 18 kinderen en een half ling weigert. Dan ga ik naar binnen. makkelijk te stoppen. Hij vertelt ook zijn engelen stuurt en iedereen beter jaar na zijn geboorte stierf zijn moeder. “Moeder, wees maar rustig”, zeg ik dan. over zijn muzikantenbestaan. Hij was wordt.’ Met deze vrome wens nemen Hij heeft alles wat hij weet over krui- Die woorden komen niet van mij, maar en is vaak te vinden in Paradiso. Ook wij afscheid van elkaar. # den geleerd in Suriname en nog steeds God stuurt mij op dat moment hulp, dat daar probeert hij mensen te verbroe- krijgt hij daarvandaan kruiden opge- is inspiratie. Dan pak ik de hand waar deren en een glimlach op gezichten te stuurd. Hij laat ons voorbeelden zien het infuus in moet en dan weigert ze toveren. Volgens hem is de wereld niet Voor wie doet u de deur open? Tekst: Maria Zeestraten

Er staat Vertrouw voordeur ophangen. De wijkagenten Thuiszorg? Iemand aan mensen die werken vanuit politiebureau Linnaeus- Als u zich uw voordeur. onaangekon- straat 111, tel. 0900-8844 (geen spoed, onveilig of Laat nooit ie- digd aan uw wel politie). Voor spoed belt u 112. bedreigd mand zomaar deur staan Wilt u een kierstandhouder of vei- voelt, kunt binnen! niet zonder- ligheidskettinkje of een spionnetje (= u ook op Wees bedacht meer! Vraag kijkgaatje in de deur)? deze knop op zielige praatjes of smoezen die wor- daarom altijd om een legitimatie van U kunt deze aan laten brengen door drukken en om hulp vragen. Er is bin- den gebruikt om bij u binnen te komen. de bezoeker. Geen legitimatie of klopt een klussenvrijwilliger. nen een minuut een verbinding met de Onder het mom van naar uw gevoel het verhaal niet? Nooit Heeft u om medische redenen een alarmcentrale. Deze kan direct voor u ik kom van het energiebedrijf, er is binnen laten!!! personenalarmering van Alarmering de politie waarschuwen. # een gaslek bij u geconstateerd Wantrouw vreemden die zeggen voor ik kom voor u de meterstand opne- de buren te komen of met post of een men pakket dat u niet heeft besteld. Laat ik ben door de huiseigenaar gestuurd deze mensen niet binnen. voor een reparatie Gebruik op dat moment de kierstand- wil de man/vrouw bij u naar binnen. houder of het veiligheidskettinkje van uw deur. Voor de Regelma- meeste re- tig worden paraties en vooral oudere onderhouds- mensen be- werkzaam- stolen tijdens heden stuurt zo´n bezoek. uw huisbaas Soms vraagt men om uw bankpas én u van tevoren schriftelijk bericht. Dit uw pincode. Deze wordt dan door een geldt ook als er iets met uw water/gas mobiel pinapparaat gehaald of uw pas of elektrameter moet gebeuren. wordt stiekem verwisseld en zo kan Als u twijfelt, bel dan gerust het ge- men uw bankpasgegevens ontfutselen. noemde bedrijf of uw huisbaas op om Is uw pas na zo’n bezoek zoek, bel dan te vragen of het verhaal klopt. onmiddellijk uw bank. Indringers misbruiken soms ook de Thuiszorg om onaangekondigd binnen De politie heeft voor senioren een spe- te komen met de volgende smoezen: ciale sticker ‘wij komen u een bosje bloemen bren- ‘Voor wie gen’ óf ‘we moeten kijken of de mede- doet de werker wel goed haar werk doet’. Ook deur open?’ de Thuiszorg laat u van tevoren weten Deze sticker wanneer een medewerker op bezoek kunt u komt. naast uw 20 Ouderenadviesraad #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Symposium Langer Thuis

Tekst: Ouderen Adviesraad Oost ‘Langer thuis’ is waar de laatste jaren in het beleid van Den Haag, de stad en de stadsdelen voortdurend op gehamerd wordt. En veel burgers willen dat ook wel. Maar het moet wel kunnen en betaalbaar zijn! Voor veel ouderen en mensen met een beperking geeft dat heel wat kopzorgen. Daarom orga- niseren de Ouderen Advies Raad en het Stadsdeel Oost op vrijdag 4 oktober eigen boodschappen blijven Zorggroep Oost (in de Kraai- een informatiemarkt en symposium in het Stadsdeelkantoor. doen, je wilt er wel eens op pan, de Open Hof en Flevo- uit. Maar hoe kom je er? De huis) kent dagcentra en ont- werkgroep Toegankelijk Oost moetingsplaatsen, evenals het Veel instanties, deskundigen komt vertellen wat zij doen om Nieuwe Dreeshuis in Oost- en bedrijven komen daar de buurt veilig en toegankelijk poort, Sipi in de Verbinding, informatie geven over wat te maken en te houden voor Cordaan in de Kastanjehof en mogelijk is. Wat is de rol van scootmobielers, rollatorwan- de Gooyer. de gemeente? Wat kunnen delaars en mensen die niet bewoners zelf oppakken? Wat meer zo hard kunnen lopen. Dementie kunnen zorgaanbieders, wo- Er is de Samen-op-stap bus en Dementie is een probleem dat ningcorporaties en commerci- de Winkelwagen. Ze komen veel mensen treft. De men- ële aanbieders doen? plaatje (proberen) duidelijk te een groep ouderen met een vertellen hoe het werkt. Een sen worden steeds ouder en maken. Hindoestaanse achtergrond. bedrijf dat scootmobielen de kans om te dementeren Wonen Zij komen vertellen hoe zij levert geeft informatie hoe daardoor groter. Iemand van Je wilt graag blijven wonen Er zijn steeds meer mensen het aanpakken, of aangepakt er een te krijgen. ANWB-Au- de organisatie samendement- waar je nu woont. Soms zijn die nieuwe woonvormen wil- hebben en wat de problemen tomaatje komt uitleggen hoe vriendelijk.nl komt uitleggen er dan aanpassingen nodig, len, zoals groepswonen. Ook kunnen zijn. Het Stedelijk zij mensen met een auto in hoe je signalen van dementie zoals goede vloeren zonder de stad en het stadsdeel willen overleg ouderenorganisaties contact brengen met buurt- kunt herkennen en hoe je goed drempels; brandveiligheid en dat stimuleren. Akropolis op gericht op ouderenhuisves- genoten zonder auto om met kunt omgaan met mensen met inbraakveiligheid. Zijn je gas- elkaar op stap te gaan. dementie. apparaten (geiser, fornuis) vei- lig, is er voldoende licht? Een Gemiddeld vallen ouderen Activiteiten in de buurt traplift kan een uitkomst zijn. vaker dan jongere mensen. Op heel veel plaatsen in Hierover komen bedrijven, het De gevolgen zijn vaak vrese- Oost zijn er activiteiten die stadsdeel, de brandweer en de lijk: botbreuken, kneuzingen aantrekkelijk zijn en waar politie informatie geven. en soms kun je niet meer je andere mensen ontmoet, Zorg aan huis zoals hulp bij overeind komen. Toch is het zoals de maaltijden van Resto, het huishouden, alarmering mogelijk vallen te voorkomen. buurthuizen en buurtkamers in noodgevallen, wijkzorg en Mensen van het Val-preventie (Dynamo en Civic), de buurt- individuele begeleiding zijn team geven uitleg. soos, bewonerscoöperaties en voorzieningen die het thuis veel meer. Welzijnsorganisa- blijven wonen mogelijk ma- Opvang en begeleiding ties en tientallen vrijwilligers- ken. Zorg- en welzijnsorgani- Ouderen en anderen die initiatieven (o.a. De Bloem, saties zijn op 4 oktober present dreigen te vereenzamen of MOC, SSCM, Atelier K&K, het om je wegwijs te maken. zich niet goed meer verzorgen, Automaatje, Als je van een groot huis naar hebben opvang en begeleiding Actief, De Hofkerk etc.) pre- een kleiner huis wilt of van nodig. En ook hun mantelzor- senteren zich op 4 oktober een bovenwoning naar een gers kunnen vaak een steuntje en laten zien waar je terecht benedenwo-ning, wat moet je goed gebruiken. Via de huis- kunt. dan doen? Er komt een woon- arts, welzijnsorganisatie of coach van Woon!. maatschappelijk werk wordt Redenen genoeg dus om langs De energietransitie, van het hier aandacht aan besteed. te komen! # gas af en het isoleren van huizen hangt ons boven het Niemand wil achter de geraniums blijven zitten Voor ouderen en mensen die Langer Thuis, hoofd. Hoe zal dat gaan? dreigen te vereenzamen zijn Vrijdag 4 oktober 2019 van Wat gaat het kosten en wie het Zeeburgereiland is een ting en Stichting Woonsaem er in Oost veel mogelijkheden 9.30-16.30 uur, in het Stads- moet dat betalen? Enkele voorbeeld dat dat gelukt is ondersteunen de initiatieven om één of meer dagdelen per deelkantoor. Informatie: woningcorporaties, o.a. De tot ieders tevredenheid. Er en geven een toelichting. week naar een dagcentrum www.OAR-Oost.nl. Alliantie, Ymere, Eigen Haard zijn nog enkele groepen bezig of ontmoetingsplaats te gaan. Informatie en aanmelden: en Rochdale zijn aanwezig om dat voor elkaar te krij- Mobiliteit en toeganke- Ook voor hun mantelzorgers Tunny Jongejan-Maat, om hun aanpak uit te leggen. gen, zoals Villa des Roses in lijkheid geeft het een verlichting als telefoon: 020 - 694 37 48. En een seniorencoach van de Watergraafsmeer. Maar ook Niemand wil achter de gera- ze weten dat hun familielid of Aanmelden: Frank Stork, ABN-Amrobank zal het kosten- een groep Turkse ouderen en niums blijven zitten. Je wilt je kennis in goede handen is. e-mail: [email protected]

Valpreventie Workshops voor vrijwilligers

Ouderen lopen een groter risico om te vallen en dat kan vervelende Voor vrijwilligers die bij ouderen thuiskomen of vrijwilligers- werk doen met ouderen organiseren de hiernaast genoemde gevolgen hebben. Vanuit het project ‘Laat je niet vallen’ en in samenwerking organisaties twee keer een workshop: met Fysiotherapie Amsterdam Oost (FTAO), Gemeente Amsterdam, GGD en • Woensdag 25 september je als vrijwilliger welke risico’s Dynamo organiseren wij drie informatiebijeenkomsten over valpreventie om 14.00 uur in de Hofkerk, er zijn op vallen, wat ouderen in Amsterdam Oost. Linnaeushof 94-1. zelf kunnen doen om hier mee • Dinsdag 8 oktober om om te gaan en het risico op De informatiebijeenkomsten • Maandag 30 september van 14.00 uur in de Elthetokerk, vallen te beperken. # zijn voor mensen uit de buurt 10:00 uur tot 11:00 uur in Javastraat 118A. die het risico lopen om te val- Wijkservicepunt Hoekhuis, De workshop wordt gegeven Je kunt vóór 16 september len. Er wordt handige infor- Amsteldorp. door Mariam Chrifou, ergothe- aanmelden voor één van de matie gegeven en oefeningen • Donderdag 10 oktober van rapeut bij Zorggroep Amster- twee workshops via Saskia van gedaan. 10:30 uur tot 11.30 uur in dam Oost (ZGAO). der Aa: saa@dynamo-amster- het Servicepunt Het Brink- In deze gratis workshop leer dam.nl of 06 - 306 568 70 De bijeenkomsten zijn op de huis, Betondorp. # volgende data: • Donderdag 26 september Wil je meer weten? van 14:00 uur tot 15:00 uur Neem dan contact op met tijdens het Seniorencafé in Saskia van der Aa via Adverteren in de Dwars? Vraag naar de Hofkerk, Jeruzalem/ [email protected] de mogelijkheden: [email protected] Middenmeer. of via 06 – 306 568 70 Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Dynamo 21

dat je niet alles voor iemand Vrijwilligers in het zonnetje kunt oplossen.’ De coaches kunnen een man- In deze rubriek alle lof aan onze vrijwilligers. telzorger ondersteunen en adviseren. ‘Maar uiteindelijk Zonder vrijwilligers zou Amsterdam Amsterdam moet diegene zelf zeggen: ik niet zijn. Ze verdienen onze waardering! Dit keer doe het, of ik doe het niet. En als iemand je advies niet lof aan Sevim, zij is baliemedewerker en mantel- opvolgt, moet je zijn of haar zorgcoach. keuze respecteren. Zo kun je een goed contact opbouwen, Sevim is zelf mantelzorger bijvoorbeeld een Persoonsge- als je mensen in hun waarde voor haar ouders en dochter bonden Budget aanvragen? En laat en respecteert wat zij en ze weet uit ervaring dat er hoe kun je een Connexxion- willen. Het is en blijft hun als mantelzorger soms veel re- pasje aanvragen buiten jouw beslissing. Je kunt adviseren, Agenda gelwerk op je af komt. ‘Je ziet kilometerzone?’ een afspraak, een luisterend en dan blijft het: ‘de keuze is overal folders, flyers en kran- oor biedt of mensen helpt met aan jou.’ # ten. Dan is het fijn als iemand Mantelzorgers kunnen elke het zelf regelen van praktische Buurtpunten in Oost: je wegwijs maakt. Wij maken week vier uur ondersteuning dingen. ‘Bij de training die Ook vrijwilliger worden bij Voor vragen waar u alleen niet mantelzorgers erop alert dat krijgen en de coaching van de mantelzorgcoaches krijgen, Dynamo? Kijk op dynamo- uitkomt. Voor informatie over vrijwilligerswerk, activiteiten in er meer mogelijkheden zijn mantelzorger is afhankelijk wordt de coaches ook geleerd amsterdam.nl/op-zoek-naar- de buurt, mantelzorgonder- om hulp of financiële onder- van wat iemand op dat mo- dat ze niet álles kunnen en vrijwilligerswerk. steuning, administratie sorteren steuning te krijgen dan ze ment nodig heeft. Sevim: ‘Het hoeven doen. We hebben mee- Voor mantelzorgvragen: ga en financiën. U kunt zonder af- misschien denken. Wij wijzen kan zijn dat je iemand naar gekregen dat we als vrijwil- naar dynamo-amsterdam.nl/ spraak, tot een half uur vóór mensen de weg. Waar kun je het ziekenhuis brengt voor liger onze grenzen hebben en mantelzorg de eindtijd, binnenlopen.

Dapperbuurt Buurtpunt De Gooyer De Gooyer, Von Zesenstraat 298, Jong en in de geldproblemen? woensdag 10.00-11.30 uur Steeds meer jongeren komen in de knel door schulden. Door Transvaalbuurt schaamte en vermijdingsgedrag kunnen de schulden steeds Buurtpunt Transvaal meer oplopen. Hofmeyrstraat 67, vrijdag 10.00-12.00 uur Hoe eerder een jongere hulp hulp. We zijn er voor jou en Oosterparkbuurt vraagt, hoe eenvoudiger het onze hulp is gratis. Kom langs Buurtpunt Kastanjehof is om weer uit de schulden te bij Dynamo: dynamo-amster- Kastanjeplein 60, komen. Dynamo en partner- dam.nl/van-alles-over-geld. Of maandag 13.00-15.00 uur organisaties hebben filmpjes bel tijdens kantooruren voor Leuke activiteiten bij de Talententent! gemaakt voor Amsterdam- hulp 020 - 462 03 00. # Buurtpunt Oosterpark mers. De scholen zijn weer gestart. Basisschoolkinderen kunnen ’s Gravesandeplein 19, dinsdag en donderdag Ben of ken je een jongere Kijk op www.dynamojongeren.nl weer meedoen bij de Talententent van Dynamo. 9.00-12.00 uur die in de geldproblemen zit? voor alle informatie over jonge- Wacht niet te lang en vind renwerk van Dynamo Kinderen gaan dansen, turnen, koken, muziek maken, vloggen, de Watergraafsmeer natuur in, Chinees leren, gitaar spelen, schaken en meer. Kortom Buurtpunt Het Brinkhuis veel kunstzinnige en sportieve activiteiten na school om hun eigen Landbouwstraat 63, talenten te ontdekken. Meedoen is niet alleen leerzaam maar maandag 14.00-16.00 uur vooral ook leuk. # Kijk voor meer info op www.talententent.nl Buurtpunt Watergraafsmeer Kamerlingh Onneslaan 34 hs, donderdag 9.30-11.30 uur Voor peuters Buurtpunt Hoekhuis Fizeaustraat 3, Heeft u thuis ook zo’n nieuwsgierige dinsdag 12.00-14.00 uur peuter? In het nieuwe schooljaar is er IJburg nog plek voor uw peuter op verschil- Buurtpunt IJburg lende locaties in Amsterdam. # IJburglaan 727, maandag 9.30-11.30 uur Kijk op dynamopeuters.nl voor meer informatie Budgetpunt IJburg Ed Pelsterpark 8, woensdag 9.30-11.30 uur Zeeburgereiland Sportend het najaar in met Veel vraag naar energie Buurtpunt Zeeburgereiland John Blankensteinstraat 1, nieuwe Amsterdammers adviezen vrijdag 9.30-11.30 uur In de zomervakantie is al veel en vrolijk gesport door oude Steeds meer mensen weten eigen veiligheid. Bijvoorbeeld Activiteiten Dynamo o.a.: en nieuwe Amsterdammers, en in het najaar gaat Dynamo Dynamo te vinden voor brandveiligheid door opladers - buurtrestaurants - sporten daar gewoon mee verder, met meer focus op de doorstroom adviezen om op de energie- niet in het stopcontact te laten Workshops voor vrijwilligers - gezond leven naar verenigingen. rekening te besparen. zitten. En ook komt de gezond- - weerbaarheid Marjolein Lucken geeft heid aan bod door mensen te - Hulp aan mantelzorgers Dynamo organiseert sport- energie adviezen op IJburg. informeren wat te doen tegen - Alzheimer café activiteiten voor de nieuwe In deze nieuwsbrief deelt bijvoorbeeld schimmel door - geld bewoners van Stek Oost en ze een paar adviezen. vocht.’ - wonen Spark village om elkaar beter - computerlessen - vrijwilligerswerk leren kennen, hun Nederlands Marjolein komt bij bewoners Een belangrijke tip die ze - peuters te oefenen én aan hun con- thuis om het energieadvies te zelf kreeg toen ze de training - Talententent naschoolse ditie werken. De reacties zijn geven. Samen met de bewo- volgde om het diploma voor activiteiten al vanaf de start heel positief, ners loopt zij een vragenlijst energieadviseur te behalen: - tieners en jongeren aldus Wouter Westenberg, door om vervolgens te kunnen het moet wel leuk blijven. projectleider Sport & Status- berekenen wat de bewoners Soms kunnen de adviezen Kijk op: houders Middenmeer. ‘Sport zouden kunnen besparen. niet toegepast worden door www.dynamo-amsterdam.nl www.dynamojongeren.nl is natuurlijk ook iets wat gecontinueerd, maar uitein- Tijdens het advies krijgen de bijvoorbeeld gebreken aan de www.dynamopeuters.nl mensen graag doen, ze halen delijk zal het sporten steeds bewoners een box ter waarde woning of wegens de gezond- er plezier uit. Daarnaast is er meer bij verenigingen gaan van 55 euro met allerlei han- heid van een bewoner. # telefoon 020 46 09 300 altijd een goed sfeertje tijdens plaatsvinden.’ # dige besparingstools. ‘Mensen [email protected] de sportactiviteiten en doen de zijn vaak verrast over de hoge Interesse in een energie facebook Dynamo beweegt bewoners sociale contacten op.’ Iedereen die mee wil sporten besparingen die mogelijk zijn advies? Kijk op www.dynamo- tot meedoen Dit najaar ligt de focus meer of als vrijwilliger aan de slag met bijvoorbeeld 1 minuut amsterdam.nl/energieadvies twitter @Dynamo020 op de doorstroom naar vereni- wil bij deze activiteiten kan per dag korter douchen. En de gingen. Wouter: ‘Bij de start contact opnemen met Wouter kosten van sluipstroom. We Adverteren in de Dwars? Vraag naar www.postoost.nl voor opstap naar werk, vrijwilligerswerk en had ik een eigen sportaanbod Westenberg, wwestenberg@ attenderen cliënten niet alleen de mogelijkheden: [email protected] activiteiten gecreëerd voor de bewoners. dynamo-amsterdam.nl of op besparingen, maar ook op Dat aanbod zal deels worden 06 - 336 616 92 energiebewust koken en hun 22 Advies #DWARS DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209

Dwars door het recht met HJS Het Juridisch Spreekuur (HJS) van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) behandelt in deze rubriek actualiteiten die met het recht te maken hebben.

Scholen en sportclubs worstelen met privacywet

Tekst: Farhad Qasemi worden of het financieel belang te Sinds de invoering van de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) groot is, dan kan HJS u in contact per 25 mei 2018 worstelen veel scholen en sportclubs met de toepassing van deze wet. brengen met een advocaat met wie HJS samenwerkt. HJS procedeert zelf Voor scholen en sportclubs houdt de AVG in dat ze verplicht zijn om leerlingen, leden en namelijk niet. # ouders te informeren over het verwerken van persoonsgegevens. Waar(mee) kunnen wij u verder nog helpen? Medewerkers van HJS staan voor Wat houdt de AVG precies in? Dit heet een Functionaris Gegevens- Ouders treden op als wettelijk verte- uw klaar om al uw vragen omtrent De AVG is een privacywet die voor de bescherming (FG). Deze functionaris genwoordiger voor kinderen onder de belasting, juridische en sociaal-maat- gehele Europese Unie geldt en is ter be- kan dan toezicht houden op gegevens 18 jaar, maar in de AVG staat dat kinde- schappelijke kwesties te beantwoorden. scherming van uw persoonsgegevens. en eventueel zijn advies geven over ren vanaf 16 jaar al zelf gebruik mogen Als blijkt dat het niet mogelijk is om uw Dit zijn gegevens en informatie die het verwerken van deze gegevens en maken van hun rechten. vraag te beantwoorden, verwijzen direct over een persoon gaan, zoals uw of deze overeenstemmen met de wet. Een probleem waar organisaties wij u door naar een van onze samen- naam en achternaam, woonadres en Als laatste moeten de organisaties wel tegenaan lopen is dat ouders werkingspartners. geboortedatum. Verder zijn persoons- zelf goed regelen op welke manier de bijvoorbeeld zelf foto’s van sportwed- gegevens ook uw politieke voorkeur, veiligheid van de persoonsgegevens strijden of schoolevenementen nemen U kunt hiervoor terecht op de onder- godsdienst of informatie over uw gewaarborgd wordt. en deze dan vervolgens online met staande locaties: gezondheid. anderen delen (op Facebook of Wat zijn uw rechten als ouder? Instagram bijvoorbeeld). Hoewel BOOT Oost: Wat betekent dit voor de school Als ouder van een minderjarig scholen en sportclubs daar dan niet Sumatrastraat 314 (1095 HV) en sportclub van uw kind? kind heeft u op grond van de AVG verantwoordelijk voor zijn, is het wel T: 020-233 97 59 Voor scholen en sportclubs houdt dit recht op duidelijke informatie over raadzaam om ouders erop te wijzen dat Inloopspreekuur: elke dinsdag in dat zij een paar belangrijke stappen de verwerking van de persoons- ze niet zomaar foto’s waarop andere van 13:00 tot 17:00 uur moeten doorlopen. De eerste stap is dat gegevens. U heeft recht op inzage en kinderen zichtbaar zijn openbaar alle persoonsgegevens, waarmee bin- kopie van de gegevens van uw kind, mogen maken. Hoofdlocatie HJS: nen de organisatie wordt gewerkt, in recht om gegevens te laten wissen en Wibautstraat 5a (Muller Lulofshuis - kaart moeten worden gebracht. Hierna het recht om bezwaar te maken tegen Het Juridisch Spreekuur (HJS) 2e etage (02A08)) moet de organisatie registreren welke de verwerking van gegevens. Heeft u vragen over de privacy van telefoon: 06 - 211 588 82 personen binnen de organisatie deze Stel: U heeft toestemming gegeven uw kind of wilt u weten of de school gegevens gaan beheren. Vooral een om foto’s van uw kind op de website of sportclub van uw kind de AVG op de Bereikbaar: maandag t/m donderdag school heeft meestal veel verschillende of op Facebook van de organisatie te juiste manier toepast? Dan kunt u van 9:00 tot 17:00 uur gegevens van leerlingen en ook mede- plaatsen, maar wil dat later niet meer. contact opnemen met HJS. HJS zal u e-mail: [email protected] werkers in bezit. Het is dan handig Dan moet de organisatie de foto’s dan van gratis juridisch advies voor- twitter: @hva-hjs om een functionaris aan te stellen. verwijderen. zien. Als er geprocedeerd moet website: www.hva.nl/hjs

Team OOST

Emoties bewoners bij renovatie of sloop lopen hoog op

Renovatie en sloop van wooncomplexen zijn ingrijpende processen waarbij bewoners vaak deren tussen voor- en tegenstanders kunnen hoog oplopen, want er staat tegengestelde belangen hebben. Waar de één met plezier woont en heeft geïnvesteerd in een veel op het spel. dure badkamer of keuken, wil de ander zo snel mogelijk renoveren. !WOON ondersteunt 70% van de bewoners moet bewonerscommissies om ieders belang bij renovatie en sloop zoveel mogelijk mee te nemen. instemmen met reguliere huur- overeenkomst !WOON komt al snel in actie bij ge- Om een renovatie doorgang te laten plande renovatie of sloopplannen. Er vinden is 70% instemming nodig van zijn veel vragen onder bewoners waar alle huurders met een reguliere zij niet altijd samen uit komen. Moet de huurovereenkomst. Dat blijkt geen renovatie zo ingrijpend? Kan het niet in sinecure. Wordt deze 70% gehaald, dan bewoonde staat? Kan het niet een paar zijn de tegenstanders ook gedwongen jaar uitgesteld? Is funderingsherstel om mee te doen. Alleen via de rechter wel echt nodig? Kan die huurverhoging kan een huurder de renovatie van de niet wat lager? !WOON is aanwezig bij eigen woning dan eventueel nog tegen- overleggen tussen corporatie en com- houden. Wordt de 70% niet gehaald missie en geeft behalve achtergrondin- dan moet er opnieuw onderhandeld formatie ook advies aan de commissie worden met de bewonerscommissie. zodat zo gunstig mogelijke regelingen Soms doet de verhuurder individu- voor alle bewoners in het plan komen. ele toezeggingen om mensen over de Samen met de commissie streven we streep te trekken. En ook hier is de altijd naar een zo mooi mogelijk resul- voor wie weg wil... Maar voor velen vaste parketvloeren... Dat moet er soms rechter natuurlijk altijd een mogelijk- taat waar zoveel mogelijk huurders blij weegt dat niet op tegen de nadelen van allemaal uit gesloopt en vervangen heid, maar zover komt het over het mee zijn. de onzekerheid over de wisselwoning door een standaardvariant. De gemoe- algemeen niet. # (of de definitief andere woning), de Er staat veel op het spel vaak veel hogere nieuwe huur en het Krijgt u te maken met een sloop- of renovatieproces? Laat u goed informeren door een Natuurlijk zijn er voordelen: een mooi gedoe van het verhuizen. Daarbij komt deskundig en onafhankelijk adviseur. U heeft er recht op. !WOON heeft veel ervaring. opgeknapte woning van bijna nieuw- dat bewoners soms zelf veel hebben Heeft u vragen, neem dan contact met ons op voor advies of ondersteuning. Wij zijn te bouwkwaliteit (of helemaal nieuw), geïnvesteerd in de woning. Sommige bereiken via [email protected] of via 020-5230150, of kom langs op één van onze inloop- een verhuiskostenvergoeding van huurders hebben prachtige keukens preekuren: maandag tussen 18.30 en 20 uur en woensdag tussen 9 en 12 uur aan de e 6000, een stadsvernieuwingsurgentie geplaatst, ligbaden, uitbouwen, dure 2e Boerhaavestraat 46. Nummer 209 DWARS DOOR DE BUURT #DWARS Mededelingen 23 Liggertjes #Dwars Woorden in Jungle Amsterdam De gratis advertentierubriek Tekst: Javier Chin Sue van Dwars door de buurt. Deze rubriek is bedoeld als Iedereen, nou ja bijna iedereen zal weten of vermoeden dat het service voor onze lezers. U kunt gesproken woord - met elkaar praten en uitwisselen - vóór het schrij- als particulier of stichting een gratis advertentie, oproep of ven - de boeken en de kranten - kwam. Het gesproken woord, ook wel mededeling plaatsen. Er worden verengelst tot ‘Spoken Word’, is een vorm die voordracht begeleid geen commerciële boodschappen geplaatst. Uw informatie moet door een bard met een lier, poëzie, toespraken, songs en rap mengt. voor de deadline bij ons binnen zijn en mag hooguit uit 200 tekens Van oudsher vond die voordracht en rappers uit alle windstreken, presen- bestaan. plaats op plekken waar reizigers sa- teert Jungle Amsterdam op 17 oktober Zie het colofon elders in deze krant voor deadline en mailadres. menkwamen, straathoeken, op kistjes a.s. wederom een Spoken Word avond. in het park, op bruggen, staand op Zoals altijd is de avond voor iedereen Vredesweek stilstaande auto’s, vanuit een raam op vrij toegankelijk. Van 21 t/m 29 september is het PAX Vredesweek. twee hoog of voor het oog van smart- Als je zelf iets wilt voordragen kun je Apostolisch Genootschap Watergraafsmeer ver- phones of camera’s. Het kan namelijk je vóór 15 oktober per email opgeven zorgt een programma met een vredesviering, een overal, dus ook alleen thuis of in de via [email protected]. De filmavond, een Zingesprek en een Vredesconcert. stationshal. avond wordt gehost door de onvolpre- Meer info: https://vredesweek.nl/agenda/kaart. Als woordartiest wil je misschien wel zen Luan Buleshkaj. Bij de komende Kom luisteren, draag voor en neem je eens een bestaand podium. Er zijn een editie treden volgende artiesten voor vrienden, vriendinnen, vaders, moe- Zang en Spel voor kinderen aantal podia in Amsterdam, waaronder het voetlicht: Marthe van Bronckhorst, ders, kinderen of buren mee. # Houd je van zang en toneel? En optreden voor dat van Jungle Amsterdam. Na en paar Kevin Groen, Roziena Silahu, Sandy mensen die wel wat vreugde kunnen gebruiken? goedbezochte en geslaagde avonden Bosmans, Zaineb el Bouni en Fouad Javier Chin Sue is bibliotheek mede- Donderdags oefenen we met Juliska, 17-18 uur in met sprekers, muzikanten, cabaretiers Lakbir. werker van Jungle Amsterdam een zaal van de Hofkerk, Linnaeushof 94. Kom es kijken! [email protected].

Herenfiets te koop Q-Factory viert vijfjarig bestaan Te koop: stevige matzwarte Batavus herenfiets, 7 versnellingen, weinig gebruikt. € 150,-. Muziekmakerscentrum Q-Facto- Bel 06-48202495. ry bestaat in september vijf jaar en viert dit met een reeks fan- Huis in Spanje tastische concerten, een open Ons vakantiehuis in zuid-oost Spanje heeft geen WiFi, geen tv, geen zwembad. Maar het huis staat dag en een foto-expositie. wel in een prachtig, oud en gezellig dorpje, 10 km van het strand, in een heuvelachtig gebied met Er zijn de komende maanden optre- veel wandelmogelijkheden. Schappelijke huur. dens van o.a. Candy Dulfer, Will and Tel. 06-46152281. the People, Sheila E., John Mayall, Jett Rebel, Wild Romance en Kenny Wayne Sony-camera Shepherd. Het gerenommeerde Balle- Wie heeft er, net als ik, een Sony Cyber-shot torkest houdt op vrijdag 20 september (DSC-RX100M3) en wil mij inwijden in de geheimen een openbare repetitie in de grote zaal. ervan? Wim, 06-46152281. Daarnaast organiseert Q-Factory op za- terdag 21 september een open dag voor iedereen die een kijkje wil nemen in de

oefenruimtes, opnamestudio’s, de drie Q-Factory is het culturele centrum van podia en het hotel. Tijdens deze open Amsterdam Oost en biedt onderdak dag laten instellingen en bedrijven die aan drie podia, een bruisend café- in Q-Factory zijn gevestigd zien wat zij restaurant, kantoren, 40 oefenstudio’s te bieden hebben. en 50 hotelkamers. Het is een thuis Zo kan iedereen binnenkijken bij o.a. voor veel studenten vanwege het grote het Conservatorium van Amsterdam, aantal muziekopleidingen. Vandaag de DJ school Amsterdam, Keijser 18, Music dag weten vele nationale en internatio- Matrix en Keymusic. Tot slot kun je nale muziekprofessionals de weg naar die dag een foto-expositie bewonde- Q-Factory te vinden. Q-Factory trok in ren waarbij de mooiste concertfoto’s 2018 125.000 bezoekers. # vertoond worden van de afgelopen vijf jaar. Deze expositie wordt gecureerd Zie voor het voor het volledige pro- door de befaamde popfotograaf Ray- gramma: Q-Factory-Amsterdam.nl mond van Olphen. DWARS DOOR DE BUURT Nummer 209 #DWARS Tot hoever kun jij tellen? voor de jeugd Speciaal: Toughie is helemaal alleen op de wereld #TELLEN Kun jij alle witte neus hebben eitjes van de twee neushoorns tellen? Dat meisjes genomen. En van de laatste levende mannen is voor hangt ervan af of je tot hun dood zaad afgenomen en twee kunt tellen... dat is ingevroren. En dat zaad is Er zijn namelijk op de hele nu ontdooit en gebruikt om die wereld maar twee witte eitjes te bevruchten. En die neushoorns in leven. Dus vast bevruchte eitjes van die twee wel, denk ik. Ik ken zelfs een neushoorn meisjes zijn in twee meisje van drie dat tot drie kan vrouwtjes neushoorns van een tellen. Hoe kan het dat er maar andere soort gedaan. zo weinig zijn? Vijftig jaar Als alles goed gaat geleden - dus toen je opa en worden er over een jaar oma jouw leeftijd hadden - waren er nog vijfhonderd. Ze twee witte neushoorn zijn vermoord door mensen. kalfjes geboren. Het vlees van de zachteschild schildpad vinden mensen veel te lekker, daarom is hij bijna uitgestorven. Die zagen hun hoorns er af, En dan zijn er vier in plaats van malen ze fijn en verkopen het twee. Nog steeds niet wat je Jammer genoeg zijn er allemaal doodgingen. Dus die is De Yangtze zachte- poeder in China. Dat brengt noemt een flinke kudde. Maar nog meer diersoorten niet door ons uitgeroeid, zou je schild schildpad. Nog daar veel geld op. denken. Maar het kan zijn dat zo willen die biologen doorgaan die door dat driejarige drie in leven. Er zijn dus nog twee tot het er weer een paar die schimmelziekte er is omdat meisje kunnen worden het klimaat opwarmt. Zelfs van De Yangtze is een heel erg neushoorns maar honderd zijn. De vraag is of dat lukt. Dat stropen gaat nog geteld. een paar graden warmer over vervuilde rivier in China en de eigenlijk zijn ze al een wat langere tijd kun je Chinezen houden erg van steeds door. En als er over een Bijvoorbeeld een flinke kikker onverwachte nieuwe schimmels zachte-schild schildpaddensoep uitgestorven. jaar een enge nieuwe genoemd naar een zekere en ziektes krijgen. dus je snapt wel waarom het er Hoe kan dat? Simpel. Die twee neushoorn ziekte uitbreekt zijn meneer Rabb: de Rabbs franje- maar drie zijn. neushoorns zijn meisjes. Alle ze alle vier dood en is de soort potige boomkikker. Er is er nog Dus wie weet zijn wij het mannetjes zijn dood. En al voorgoed verdwenen. En één van. Even bij stilstaan, weer. Rotmensen! Het Hula geverfde daarom denken veel mensen waren er nog wel mannetjes graag. Tot hoever kun je eigenlijk zelf kikkertje. Nog tien. dan nog zou het niet gaan. dat de witte neushoorns eigenlijk al uitgestorven zijn, Eén! Dat moet wel het tellen? Tot vierendertig? Tot Kwam alleen voor in een moeras Want alle twee die meisjes eenzaamste beestje van de honderd? Tot honderdvijftig? in Israel. Dat moeras is gedempt kunnen geen kleintjes krijgen. ook al zijn er nog twee of misschien binnenkort vier. wereld zijn. Die laatste woont in Al kun je maar tot tien tellen en ze stierven uit. Oh, nee. Toch Toch zijn biologen heel hard de VS in een botanische tuin. De net niet. Er bleken er in een bezig met een reddingsactie. Ze dan zijn er zat soorten die ook jij soort kwam voor in een uithoek helemaal kan tellen. Zo slecht vergeten hoekje nog tien te van Panama tot er een gaat het met heel erg veel zitten... schimmelziekte was en ze dieren.

Eén van de twee neushoorns die nog in leven zijn. Ron de Zeeuw schrijftDe de foto tekst. van Stinks het is kikkertjeDe gemaakt is foto door genomen van Connie door de Dekker. Brian witte MaBelle Gratwicke, neushoornVan behandelt bron: is de Wikipedia. genomen post. door Bron Pim foto GMX, zachteschild bron: schildpad: Flickr. Flickr, fotograaf:dit J. Maughn. kikkertje is er nog maar één. Hij heet Toughie. Tough betekent sterk. Het is een volhoudertje dus! Welke dieren kun jij op één hand tellen? Schrijf naar [email protected]

Stinks telt tot twee