De Zelfzwichter
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
de Zelfzwichter Themanummer molengemeenschappen uitgave van het groninger molenhuis Voorpagina’s 2018 de Zelfzwichter De molenaar Jaargang 24, nummer 1 3 Molengemeenschappen in Groningen juni 2020 4 Molenstichting Midden- en Oost-Groningen ISSN 1877-7732 (MSMOG) De Zelfzwichter verschijnt in 2020 in de 7 Molenstichting Winsum maanden juni, september en december. Donateurs van de Stichting Het Groninger 10 Stichting Openluchtmuseum Het Hoogeland | Molenhuis ontvangen het blad automatisch. Zaagmolen De David 13 DONATIES Stichting Het Groninger Landschap Minimaal 20 euro per jaar 16 Gemeente Oldambt Het Groninger Molenhuis 19 Stichting De Groninger Poldermolens Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen 22 (050) 313 00 52 Gemeente Het Hogeland www.erfgoedpartners.nl 23 Overige eigenaren van molens in de provincie Rekeningnummer: NL32 TRIO 0784 8534 28 Groningen REDACTIE Roeli Broekhuis, Ids van der Honing, Jan Kugel, Tjerd van Riemsdijk, Bert Steenhuizen, Margreet Versteeg Het Groninger Molenarchief is gevestigd eindredacteur in het Groninger Molenhuis Thea Pol Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen [email protected] (050) 313 00 52 Aan dit nummer werkten mee: Op de website www.groningermolens.nl vindt u vertegenwoordigers van de zeven moleneigenaren een overzicht van bestaande en verdwenen molens, met een algemeen verhaal per molen en De redactie behoudt zich het recht voor afbeeldingen en archiefstukken. ingezonden artikelen in te korten en/of aan te passen. Overname van artikelen is eerst na overleg met de uitgever toegestaan. ZAAGMOLEN DE DAVID TE WARFFUM Vormgevingsconcept Dineke Buist Opmaak Bert Holtkamp Drukwerk Drukkerij Tienkamp Sluitingsdatum 28 juli 2020 kopij 2020/2 (digitale versie) OMSLAG-thema 2020: Molengemeenschappen Foto's omslagen: zie achterzijde Achtergrond: De Hoop te Kropswolde, getekend door Ben Hut van Wieringa Molenbouwadvies. Zelfzwichter Een wieksysteem met kleppen die automatisch openen en sluiten afhankelijk van de wisselende windkracht. Eén van de verbeteringen ten opzichte van de oudhollandse zeilwieken. 2 Molengemeenschappen in Groningen Dit jaar staat de Zelfzwichter in het teken van molenge- Wie meer wil weten over het verdrag van Faro kan meenschappen, als ondersteuning van het verdrag van verder lezen via https://www.cultureelerfgoed.nl/ Faro. Het doel van het verdrag van Faro is erfgoed in te onderwerpen/erfgoedparticipatie-faro zetten om mensen bij elkaar te brengen en verschillen te overbruggen. Dat kan op heel veel manieren. Vragen die we als ruggensteuntje aan de moleneige- Het eerste nummer geeft een beeld van de verschil- naren hebben voorgelegd. lende moleneigenaren in de provincie Groningen. 1. Als ik het bestuur, de molenaars en de gidsen van Groningen kent 23 moleneigenaren. Deze zijn onder te onze molenorganisatie moet omschrijven dan doe ik verdelen in stichtingen, gemeenten, waterschappen en dat het liefst als volgt: (als u zelf eigenaar bent of particuliere eigenaren. Deze eigenaren zijn zowel voor wethouder kunt u uw eigen passie natuurlijk het onderhoud als voor het creëren van draagvlak bij omschrijven; als u geen gidsen heeft, kunt u volstaan de samenleving afhankelijk van mensen. Zonder de met de molenaars). molenvrijwilligers gaan deze imposante monumenten, 2. Op welke manier zoekt u verbinding met de die zo bij ons landschap horen, hard achteruit. De omgeving (met het dorp, de stad of het landschap); molens worden omringd door een groep mensen die zijn bezoekers welkom en/of organiseert u bepaalde de molen laten draaien, lessen voor scholen verzorgen, activiteiten. activiteiten organiseren, koekjes en taarten bakken, 3. Waarom zijn uw molens een bezoek waard? onderhoudsplannen schrijven en nog veel meer. Iedere molen is op eigen wijze uniek. Wat maakt uw Erfgoed kan niet bestaan zonder mensen en zo kan molen(s) bijzonder? erfgoed ook een rol spelen in de samenleving door 4. Kunt u een beeld schetsen van de werkzaamhe- mensen met elkaar in contact te brengen. den, die u als eigenaar onderneemt ten aanzien van In dit nummer worden zeven moleneigenaren gepor- instandhouding van en beeldvorming over uw tretteerd. Zij schetsen zelf hoe hun organisatie in molen(s) (financiën; contacten met externen als elkaar zit en op welke manier zij hun molens onder- overheden, gilde, De Hollandsche Molen, Erfgoed- houden en onder de aandacht brengen. Verder is dit partners, biotoopwachter, molenbouwers etc.; nummer gevuld met veel beeldmateriaal aan de hand publiekszaken als bijhouden website/facebook, waarvan een indruk wordt gegeven van de levende contacten met de media (=persberichten); educatie gemeenschappen die de molenorganisaties zijn. (Molenleskist, Molenmuis, ontvangen scholen). 5. Extra/vrije invulling. WANDELAARS TOCHT OM DE NOORD IN 2014; FOTO: H. NOOT 3 Molenstichting Midden- en Oost-Groningen (MSMOG) “Molens conserveren voor de toekomst” aandacht besteed. Er zijn contacten met het basis-, voortgezet- en universitair onderwijs. Door het organi- De Molenstichting Midden- en Oost-Groningen 1) seren van onderwijsactiviteiten wil de stichting mensen omschrijft zichzelf als een club enthousiaste mensen die bij de molens betrekken. molens een warm hart toedraagt. “We willen dit cultureel erfgoed conserveren voor de toekomst en voor Organisatie onze nageslachten.” Om dit te bereiken vraagt de De stichting kent een technische commissie, een organisatie brede publieke aandacht voor hun molens. commissie financiën, een archiefcommissie en een De MSMOG doet dat op verschillende manieren. Een activiteitencommissie. Zowel bestuursleden, molenaars voorbeeld is het betrekken van ‘Nieuwe Nederlanders’ als molengidsen participeren in deze commissies, bij de molens. “Wat is er nou mooier dan mensen tijdens aangevuld met enkele externe experts en molenvrien- hun inburgeringscursus ook kennis te laten maken met den. Zij houden zich bezig met het vinden van de de prachtige molens die er nog te vinden zijn?” nodige financiën om de molens in goede staat te kunnen houden en met pr- en communicatieactiviteiten “Wij zoeken samenwerking zoals het bijhouden van de website. Daarnaast zijn er met verschillende partijen” contacten met De Hollandsche Molen en met Erfgoed- partners. De MSMOG heeft samenwerking gezocht met het Routebureau Groningen, onderdeel van Marketing De Molenstichting Midden- en Oost-Groningen heeft Groningen, en ontwikkelde samen met hen verschil- de volgende molens in eigendom: lende ‘Ommetjes’. Ommetjes zijn korte wandelingen, Windlust te Overschild gemiddeld ongeveer vijf kilometer lang, op het Stel’s Molen te Harkstede platteland voor bewoners en recreanten, die voeren Entreprise te Kolham langs markante plekken in het dorp zoals bijvoorbeeld Fraeylemamolen te Slochteren de molens. “De belangrijkste meerwaarde bij het Groote Polder te Slochteren realiseren van een Ommetje is dat er wordt samenge- De Ruiten te Slochteren werkt met andere ondernemers in het dorp, zoals de Bakkers Meulen te Slochteren Fraeylemaborg in Slochteren.” Westerse molen te Nieuw Scheemda Bestuur en medewerkers leggen verder contacten met De Dellen te Nieuw Scheemda dorpsbelangen, overheden en andere culturele organi- De Noordstar te Noordbroek saties. Ook worden er voordrachten en lezingen over De Noordermolen te Noordbroeksterhamrik de MSMOG gegeven. Aan educatie wordt eveneens Tjasker te Nieuw Scheemda 4 1) Sinds 1967 zette de SMS - de Slochter Molenstichting - zich in voor het beheer en behoud van de oude windmolens op het grondgebied van de gemeente Slochteren. De stichting had haar naam ontleend aan die van de gemeente waar zij haar zetel had en daarmee was de reikwijdte van de inzet en bemoeienis van de stichting eveneens bepaald: molens die vielen binnen de grenzen van de gemeente Slochteren. De SMS beheerde in 2014 zes molens en een weidemolen. In het naburige Oldambt zette de Molenstichting Oldambt zich op haar beurt in voor de instandhouding van de molens in het Oldambt. De MSO beheerde in 2014 vier molens en een paaltjasker. In 2014 werd besloten de beide stichtingen samen te voegen en vanaf 1 maart 2015 gaat de nieuwe organi- satie door het leven als Molenstichting Midden- en Oost-Groningen. www.msmog.nl 5 Nieman Molenbouw Bezoekadres Wierumerschouwsterweg 17 Bezoekadres: Wierumerschouwsterweg 17 9774 TE Adorp Postadres 9774Hoofdweg TE Adorp 156 Postadres: Hoofdweg 9617 AL 156 Harkstede [email protected] Harkstede [email protected]+31 6 20414397 +31620414397 Prijsaanbieding: EURO Hallo hierbij stuur ik mijn logo van nieman molenbouw links boven in je mag er wel mee stoeien maar de info moet er wel op blijven staan stuur mij wel even een mailtje hoe jullie denken hoe het er uit komt te zien M v g edwin Nieman molenbouw 6 Totaal (excl. btw): € - Molenstichting Winsum ‘Draaiende molens en het oude molenaarsambacht op zelfzwichting maar op één roede is het systeem van de molen kunnen tonen is één van de doelstellingen Van Bussel aangebracht en op het andere dat van van de Molenstichting Winsum. Dit wordt mogelijk Dekker. De kap kan op de wind gekruid worden via gemaakt dankzij de enthousiaste inzet van vrijwillige zogenaamd glij-kruiwerk. Koren- en pelmolen Aeolus molenaars’, aldus de website van Molenstichting in Adorp, de laatste aanwinst van de stichting, heeft Winsum. een rollen-kruiwerk. Maalstenen en pelstenen worden vanaf boven aangedreven door houten steenspillen en Publiek betrekken pelspillen. De Wetsinger toont onderaandrijving. Dat Door de molens te laten draaien, wordt de omgeving wil zeggen dat de maalsteen van de onderkant wordt uitgenodigd om op de molen te komen