Projekt Gmina Niedrzwica Duża to My

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Opracowanie: Bartosz Dąbrowski Niedrzwica Duża 2014

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Spis treści

Wstęp ·····5

Diagnoza miejscowości ·····7

Niedrzwica Kościelna ·····7

Krężnica Jara ·····15

Czółna i Tomaszówka ·····23

Warszawiaki i Borkowizna ·····29

Krebsówka, Marianka i Osmolice Kolonia ·····33

Radawczyk i Radawczyk Kolonia ·····39

Strzeszkowice Duże, Strzeszkowice Małe

i Trojaczkowice ·····45

Sobieszczany, Sobieszczany Kolonia

i Majdan Sobieszczański ·····53

Załucze ·····59

Rekomendacje ·····63

Zakończenie ·····65

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Wstęp Odległość od siedziby GOKSiR, trudności

materialne, brak zaangażowania, problemy Gminę Niedrzwica Duża tworzy 20 miej- komunikacyjne wydają się być głównymi scowości m.in.: Borkowizna, Czółna, Kreb- barierami w dostępie do kultury, stojącymi sówka, Krężnica Jara, Majdan Sobieszczań- przed mieszkańcami peryferyjnych miej- ski, Marianka, Niedrzwica Duża, Niedrzwica scowości Gminy. Szczegółowe poznanie Kościelna, Radawczyk, Sobieszczany, Strze- tych problemów, ich identyfikacja, umoż- szkowice Duże, Strzeszkowice Małe, Toma- liwi Ośrodkowi Kultury próbę podjęcia szówka, Trojaczkowice, Warszawiaki, Zału- działań pozwalających na ich zniwelowanie cze. i poszukiwanie rozwiązań mających na celu

znaczące podniesienie frekwencji w zaję- Główną instytucją realizującą działalność ciach i wydarzeniach organizowanych przez kulturalną gminy jest Gminny Ośrodek Kul- GOKSiR. tury, Sportu i Rekreacji w Niedrzwicy Du-

żej. W związku z lokalizacją Ośrodka W Gminie Niedrzwica Duża funkcjonuje w miejscowości Niedrzwica Duża, miesz- 44 organizacje pozarządowe – fundacje kańcy tej wsi są niejako uprzywilejowani i stowarzyszenia. 21 – statutowo zajmu- w dostępie do bogatej oferty zajęć przygo- je się działalnością kulturalną. Istotną towanej przez GOKSiR. Ponadto prawie część gminnych NGO-sów stanowią Ochot- wszystkie atrakcyjne projekty kulturalne nicze Straże Pożarne, jest ich na terenie realizowane są w centralnej miejscowości Gminy osiem i każda z nich poza podsta- Gminy. Zarówno wydarzenia o charakterze wową działalnością statutową, zajmuje się jednorazowym (rekonstrukcje historyczne, również promowaniem aktywności kultu- koncerty muzyczne), jak i działania cy- ralnej wśród swoich członków. Działalność kliczne (Dożynki Gminne, Dni Gminy Nie- kulturalną realizują również trzy funkcjo- drzwica Duża). Te właśnie czynniki powo- nujące w Gminie parafie. W zakresie edu- dują, że mieszkańcy innych miejscowości kacji kulturalnej działania Ośrodka Kultury są defaworyzowani, a niekiedy wręcz wy- wspierają lokalne szkoły podstawowe kluczeni z życia kulturalnego Gminy. Ko- i gimnazja. W Niedrzwicy Dużej istnieje nieczna jest inkluzja tych środowisk. również Gminna Biblioteka Publiczna, po-

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 siadająca trzy filie w innych miejscowo- nie utożsamiają się z nowym miejscem ściach Gminy. Wymienione instytucje zamieszkania. Chcąc budować wśród no- i organizacje są potencjalnymi partnerami wych mieszkańców potrzebę i świadomość Gminnego Ośrodka Kultury do współpracy lokalnego patriotyzmu, należy podjąć dzia- w sferze kultury i edukacji. Posiadają in- łania angażujące te osoby w organizację frastrukturę, którą wykorzystać można do różnorodnych inicjatyw. realizacji działań kulturalnych, ich liderami Przedstawione powyżej elementy – bariery i członkami są lokalni aktywiści, osoby za- w dostępie do kultury, potencjały społecz- angażowane w kształtowanie swoich śro- ności lokalnych oraz potrzeby kulturalne dowisk. Wśród nich znajdują się potencjal- stanowić będą elementy niniejszej diagno- ni partnerzy do aplikowania o granty finan- zy. Praca ta powstała na podstawie wywia- sowe na realizowanie działalności społecz- dów z sołtysami poszczególnych wsi, spo- nej, kulturalnej i edukacyjnej. Jednak tkań fokusowych z mieszkańcami Gminy najważniejszym potencjałem, który posia- oraz rozmów z liderami instytucji i organi- dają wymienione organizacje jest trwałe zacji o możliwościach potencjalnej współ- zakorzenienie w lokalnych społecznościach, pracy w zakresie działalności kulturalnej dogłębna znajomość potrzeb i problemów i edukacyjnej. Badanie przeprowadzone tych środowisk, a nade wszystko zaufanie zostało w miesiącach czerwcu i lipcu jakie zdobyły wśród mieszkańców swoich 2014 roku w ramach Projektu Gmina Nie- miejscowości. drzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! realizowanego przez Gminny Ośrodek Kul- Poszczególne miejscowości Gminy Nie- tury Sportu i Rekreacji w Niedrzwicy Dużej drzwica Duża wbrew pozorom różnią się dofinansowanego przez Narodowe Centrum od siebie, a ich mieszkańcy posiadają różne Kultury w ramach Programu Dom Kultury+ potrzeby kulturalne. Ich poznanie pozwoli Inicjatywy lokalne 2014. Publikacja składa na budowanie odpowiedniej oferty kultu- się z niniejszego wstępu, diagnozy po- ralnej. Bliskie położenie Gminy od miasta szczególnych miejscowości oraz rekomen- Lublin sprawia, że niektóre wsie stają się dacji skierowanych do GOKSiR, Urzędu celem migracji napływowej ludności miej- Gminy Niedrzwica Duża oraz innych pod- skiej. Osoby te realizują swoją aktywność miotów realizujących działalność kultural- kulturalną w Lublinie i często ną w Gminie.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 NIEDRZWICA KOŚCIELNA Liczba mieszkańców: 1 686 osób

Cz. I - Ignacy Pioś, ul. Lipowa 29 Sołtysi: Cz. II - Łukasz Oleszek, ul. Krakowska 106a 106A

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,6 km

Potencjał

Infrastruktura: edukacyjno-kulturalny Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła ul. Krakowska 73, Niedrzwica Kościelna Filia Gminnej Biblioteki Publicznej Proboszcz – ks. Jan Kiełbasa ul. Krakowska 91, Niedrzwica Kościelna

Zespół Szkół w Niedrzwicy Kościelnej Remiza OSP ul. Lipowa 26, Niedrzwica Kościelna ul. Lipowa 32, Niedrzwica Kościelna Dyrektor Szkoły – Iwona Bielak Prezes – Wojciech Sieńko

Społeczne Liceum Ogólnokształcące Skansen Maszyn Rolniczych im. P. J. Frassatiego w Niedrzwicy Kościelnej ul. Krakowska, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 83a, Niedrzwica Kościelna Prezes – Andrzej Pastusiak Dyrektor szkoły - Grażyna Bury Izba Tradycji

Boisko sportowe ul. Kwiatowa 14, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska, Niedrzwica Kościelna Prezes – Janina Głąb

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Obiekty dziedzictwa kulturowego:  Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła  Cmentarz Parafialny  Zajazd Poczty Konnej  Park w Niedrzwicy Kościelnej  Młyn elektryczny w Niedrzwicy Kościelnej  Kopiec – cmentarz wojenny z I wojny światowej

Organizacje pozarządowe:

FUNDACJA OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ ul. Gospodarcza 3, Niedrzwica Kościelna NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ Prezes – Andrzej Pastusiak ul. Kwiatowa 14, Niedrzwica Kościelna Prezes – Janina Głąb FUNDACJA NA RZECZ EDUKACJI I ROZWOJU ŚRODOWISKA LOKALNEGO STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ "DZIUPLA" FOLKLORU W NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ ul. Lipowa 115, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 111, Niedrzwica Kościelna Prezes – Renata Jankowska Prezes – Krzysztof Stankiewicz TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SPOŁECZNEGO OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO W NIEDRZWI- W NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ CY KOŚCIELNEJ ul. Lipowa 32, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 83, Niedrzwica Kościelna Prezes – Wojciech Sieńko Prezes – Iwona Mędrkiewicz

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła Młyn elektryczny

Kopiec – cmentarz wojenny z I wojny światowej

Skansen Maszyn Rolniczych Boisko sportowe

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Niedrzwica Kościelna W 2014 roku z inicjatywy Fundacji Ocalić

od Zapomnienia uruchomiony został także Niedrzwica Kościelna jest drugą co wielko- Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych, ści miejscowością Gminy. Znajduje się gdzie obejrzeć można narzędzia i maszyny w bezpośrednim sąsiedztwie Niedrzwicy rolnicze oraz dawne przedmioty codzien- Dużej. Wieś jest dobrze skomunikowana nego użytku. Każde z tych miejsc warte z pozostałą częścią Gminy dzięki przebie- jest upowszechnienia, poprzez realizację gającej przez nią centralnie drodze krajo- w nim ciekawych projektów kulturalnych. wej nr 19, dużej ilości przejeżdżających Podejmowana aktywność kulturalna pozwo- busów komunikacji publicznej oraz linii li jednocześnie zwrócić uwagę odbiorców kolejowej pozwalającej na szybkie dotar- na walory architektoniczne lub wartości cie zarówno do Niedrzwicy Dużej, historyczne tkwiące w tych obiektach. Nie- jak i Lublina, bądź Kraśnika. które z nich, jak np. kościół, czy skansen,

wydają się naturalnymi sceneriami wyda- Niedrzwica Kościelna jest jedną z najstar- rzeń takich jak koncert, czy rekonstrukcja szych miejscowości Gminy, w związku historyczna lub spektakl. Warto jednak z tym znajduje się w niej kilka obiektów zwrócić także uwagę na inne obiekty – za- dziedzictwa kulturowego: kościół jazd poczty konnej, młyn elektryczny, czy pw. Św. Bartłomieja wraz z zespołem para- kopiec – cmentarz wojenny z I wojny świa- fialnym, zajazd poczty konnej, XIX-wieczny towej. W związku z tym, że wpisały się one park, młyn elektryczny, zabytkowy cmen- trwale w krajobraz wsi i na co dzień są już tarz parafialny, kopiec – cmentarz wojenny często niedostrzegalne – ich wykorzystanie z I wojny światowej. Dodatkowo we wsi do realizacji działań kulturalnych lub edu- funkcjonuje prowadzona przez Towarzy- kacyjnych pozwoli ponownie spojrzeć stwo Przyjaciół Niedrzwicy Kościelnej Izba na nie mieszkańcom wsi oraz przyjezdnym Tradycji, w której zgromadzone zostały gościom, przynosząc tym samym wspo- tradycyjne stroje ludowe, dawne przed- mnienia i refleksje. mioty codziennego użytku oraz pamiątki dotyczące zespołu śpiewaczego z Niedrzwi- cy Kościelnej.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Inne obiekty infrastruktury, które wykorzy- łączący obie wsie, mogący służyć jako stać można do prowadzenia działalności ścieżka rowerowa, te właśnie czynniki kulturalnej i edukacyjnej to Zespół Szkół, sprawiają, że w zajęciach stałych Ośrodka, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, filia zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych, bie- Gminnej Biblioteki Publicznej, przedszkole, rze udział wielu mieszkańców Niedrzwicy czy stadion Gminnego Klubu Sportowego Kościelnej. Ewentualną barierą dostrzegal- „Orion”. Wartym przemyślenia jest możli- ną w relacjach z Ośrodkiem są aspekty wość realizacji ogólno gminnych wydarzeń mentalne, wynikające z silnego i trwałego kulturalnych właśnie w tych miejscach. poczucia lokalnej tożsamości, połączonego z chęcią pielęgnowania własnych tradycji i W Niedrzwicy Kościelnej funkcjonuje sześć zachowania własnych forma aktywności organizacji pozarządowych zajmujących się kulturalnej. Dobrą ilustracją tego zjawiska szeroko rozumianą działalnością kulturalną jest funkcjonowanie Orkiestry Dętej OSP i edukacyjną, nie licząc organizacji zajmu- w Niedrzwicy Kościelnej. Pojawiające się jących się inną działalnością, np. rolniczą. propozycje połączenia z Orkiestrą Dętą OSP Jest to liczba znacząca, biorąc pod uwagę z Niedrzwicy Dużej, w celu utworzenia liczbę mieszkańców wsi. Świadczy to o po- jednego, silnego zespołu, są absolutnie nie nad przeciętnym poziomie kapitału spo- do przyjęcia. Zachowanie odrębności jako łecznego i ludzkiego. Zwrócić należy uwa- elementu identyfikacji jest w tym wypadku gę, że jednym z podstawowych celów tych niezwykle ważne. organizacji jest pielęgnowanie tradycji miejscowości i pogłębianie wiedzy histo- W związku z powyższym w Niedrzwicy Ko- rycznej. Jest to przejaw silnego poczucia ścielnej warto jest realizować działania lokalnej tożsamości. Ta trwała identyfika- kulturalne związane z podtrzymywaniem cja z miejscem zamieszkania dostrzegalna tradycji, pielęgnowaniem więzi sąsiedz- jest także w rozmowach z mieszkańcami. kich, rozwijających pamięć miejsca. Jest Wyraźne jest rozróżnienie na Dużą i Ko- to o tyle ułatwione, że w miejscowości jest ścielną. Mieszkańcy wsi nie mają dużych wielu wyspecjalizowanych w tych działa- barier w dostępie do zajęć Gminnego niach partnerów. Jeśli zaś chodzi o rozwi- Ośrodka Kultury. Bliska odległość, częsta janie identyfikacji z Gminą to wskazane komunikacja publiczna, oświetlony chodnik jest organizowanie w Niedrzwicy Kościelnej

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 wydarzeń o charakterze ogólno gminnym – takich jak Gminne Dożynki, Dni Gminy, Gminne Święto Strażaka. Mieszkańcy gminy przedstawiają takie postulaty, wskazując, że Kościelna też jest częścią Gminy i przy- najmniej niektóre wydarzenia mogłyby mieć swoje miejsce w tej miejscowości. Zwłaszcza, że są ku temu sprzyjające wa- runki infrastrukturalne w postaci Gminnego Stadionu i Parku oraz potencjał organiza- cyjny w postaci licznych NGO-sów.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

KRĘŻNICA JARA Liczba mieszkańców: 1 332 osoby

Zbigniew Baran Sołtys : Krężnica Jara 506

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, 10,7 km Sportu i Rekreacji:

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Kościół pw . Św. Floriana Infrastruktura: Krężnica Jara 317, 20-515 Lublin

Proboszcz – ks. Marian Bartnik Zespół Szkół w Krężnicy Jarej

Krężnica Jara 321, 20-515 Lublin Izba Regionalna Dyrektor Szkoły – Beata Tymczak Krężnica Jara 317, 20-515 Lublin Szkoła Podstawowa im. Żołnierzy Prezes – Anna Jaremek - Bohaterów Armii Krajowej oraz Gimnazjum nr 3 Filia Gminnej Biblioteki Publicznej

Krężnica Jara 330 20-515 Lublin

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Organizacje pozarządowe Stowarzyszenie Dzieci w Krężnicy Jarej: i Młodzieży Niezapominajka Krężnica Jara 136, 20-515 Lublin Stowarzyszenie Emaus Prezes – Ryszard Grabowski Krężnica Jara 498, 20-515 Lublin Prezes – Janusz Szwajewski Stowarzyszenie Twórców Kultury "Czerwone Susły" Fundacja Między Nami Krężnica Jara 330, 20-515 Lublin Krężnica Jara 498, 20-515 Lublin Prezes – Anna Targońska Prezes – Zbigniew Drążkowski Stowarzyszenie Społeczne Cis Klub abstynenta Alternatywa w Krężnicy Jarej Krężnica Jara 136, 20-515 Lublin Krężnica Jara 317, 20-515 Lublin Prezes – Ryszard Wójcik Prezes – Anna Jaremek

Ochotnicza Straż Pożarna w Krężnicy Jarej Stowarzyszenie Ad Astra - Wspieranie Krężnica Jara 323, 20-515 Lublin Integracji i Edukacji Europejskiej Prezes – Zbigniew Putowski Krężnica Jara 107, 20-515 Lublin Prezes – Magdalena Żarnowska

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Kościół pw. Św. Floriana

Izba Regionalna

Zespół Szkół w Krężnicy Jarej

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Krężnica Jara – dawne boisko szkolne, który wykorzysty- wany jest przez lokalną społeczność

Krężnica Jara jest miejscowością o zmie- do organizacji wydarzeń kulturalnych niającym się charakterze. Ze wsi typowo np. parafialnych dożynek. W dawnym rolniczej, przekształca się w miejscowość drewnianym domu parafialnym Stowarzy- o charakterze podmiejskim. Lokalizacja tuż szenie CIS – Centrum Integracji Społecznej przy granicy z Lublinem oraz dobre skomu- utworzyło Izbę Regionalną, w której pre- nikowanie za pośrednictwem autobusów zentowane są dawne narzędzia rolnicze, podmiejskich lubelskiego MPK oraz pocią- wytwory rękodzieła ludowego, dawne gów sprawia, że wieś wybierana jest jako przedmioty codziennego użytku, stroje miejsce migracji mieszkańców miasta. ludowe, archiwalne zdjęcia Krężnicy Jarej W ostatnich 20-latach we wsi powstało i okolic oraz kolekcja zabytkowych książe- wiele nowych domów i przybyło nowych czek do nabożeństwa (najstarsza pochodzi mieszkańców. Warto również zwrócić uwa- z 1887 roku). Wymienione lokalizacje gę na bardzo rozległe terytorium miejsco- to potencjalne miejsca realizacji różnych wości. Krężnica położona jest na kilku uli- form działalności kulturalnej i edukacyj- cach o łącznej długości ponad 20 km. nej.

Centralnym punktem wsi jest neogotycki W miejscowości dostrzegalny jest wysoki kościół parafialny pw. Św. Floriana tworzą- poziom kapitału społecznego, wyrażają- cy wraz z plebanią i drewnianą organistów- cy się dużą liczbą organizacji pozarządo- ką zespół zabytków. Nieopodal kościała wych, realizujących wielokierunkową dzia- znajduje nowy budynek Zespołu Szkół łalność pożytku publicznego – osiem stowa- (szkoła podstawowa i gimnazjum) wraz rzyszeń i dwie fundacje. Cztery organiza- z nowoczesnym boiskiem oraz remiza stra- cje realizują działalność kulturalną jako żacka OSP, a także budynek tzw. starej podstawę swojej działalności, dodatkowo szkoły, w której siedzibę ma filia Gminnej pięć oprócz podstawowych działań spo- Biblioteki Publicznej oraz Stowarzyszenie łecznych, podejmuje różnorodne formy Twórców Kultury Czerwone Susły. Do bu- aktywności kulturalnej. Ponadto mieszkań- dynku starej szkoły przylega duży plac cy w szybki sposób potrafią stworzyć grupy nieformalne służące realizacji konkretnych

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 celów, takich jak: remont lokalnej drogi, leśnej drogi łączącej Krężnicę z Niedrzwi- organizacja wspólnych wydarzeń religij- cą. Sprzyjać to będzie nie tylko zwiększe- nych, czy kulturalnych. Wysokie zaangażo- niu aktywności kulturalnej mieszkańców wanie dostrzegalne jest we wszystkich gru- wsi w Gminnym Ośrodku Kultury, ale także pach wiekowych, zarówno wśród młodzie- ogólnemu pogłębieniu utożsamiania się ży, jak i seniorów. mieszkańców Krężnicy Jarej z Gminą

Położenie geograficzne miejscowości oraz Bliskość Lublina oraz dogodne połączenie jej wygodne połączenie z Lublinem spra- z miastem sprawia, że w Krężnicy Jarej, wia, że coraz częściej mieszkańcy Krężnicy zwłaszcza w ostatnich latach, rozwija się zaspokajają swoje potrzeby kulturalne podmiejska zabudowa mieszkaniowa. Niski w mieście. Dotyczy to zwłaszcza jej no- poziom integracji mieszkańców jest kolej- wych mieszkańców, którzy nie utożsamiają nym wyzwaniem dla realizatorów działal- się z Gminą Niedrzwica Duża i nie uczestni- ności kulturalnej w Gminie. Sytuację tę czą w wydarzeniach o charakterze gmin- pogłębia fakt, że Krężnica Jara położona nym. Także rdzenni mieszkańcy Krężnicy jest na rozległym terytorium i rozciąga się korzystają z usług kulturalnych i edukacyj- wzdłuż kilku długich ulic. Stąd też wskazanych lubelskich instytucji kultury. Tam też na jest w miejscowości realizacja działań wysyłają swoje dzieci. Jak podkreślają o charakterze integracyjnym, inicjatyw w rozmowach obecny sposób komunikacji angażujących liczne aktywne podmioty, z Niedrzwicą Dużą – droga asfaltowa przez zarówno formalne – stowarzyszenia, funda- Strzeszkowice oraz konieczność skorzysta- cje, jak i nieformalne – grupy sąsiedzkie, nia z drogi krajowej nr 19 uniemożliwia wspólnoty działające przy parafii. posyłanie dzieci i młodzieży na zajęcie GOKSiR, natomiast krótsza droga bezpo- Biorąc pod uwagę powyższe czynniki wska- średnia, przez las, jest nieutwardzona zana jest organizacja działalności kultural- i przez znaczną część roku nieprzejezdna. nej bezpośrednio w Krężnicy Jarej. Stałe Przebudowa systemu komunikacyjnego leży formy działalności (np. koło malarskie, oczywiście poza możliwościami lokalnego zajęcia taneczne, warsztaty dziennikarskie ośrodka kultury. Jednak władze gminy po- itp.). Realizować je można we współpracy winny rozważyć możliwość utwardzenia z licznymi organizacjami pozarządowymi,

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 które posiadają zarówno dobre rozeznanie w zakresie potrzeb i zainteresowań miesz- kańców, szeroką sieć kontaktów, jak i niezbędne zasoby lokalowe i osobowe. Umożliwi to udział w zajęciach dzieci i młodzieży oraz seniorów, dla których dotarcie do siedziby Gminnego Ośrodka Kultu- ry jest utrudnione, czy wręcz niemożliwe. Prowadzenie działań kulturalnych i edukacyjnych na miejscu pozwoli również na włączenie w ich program elementów związanych z pogłębianiem lokalnego patriotyzmu i budowaniem tożsamości miesz- kańca gminy. Podobny cel mogą mieć dzia- łania o charakterze cyklicznym – konkursy fotograficzne, turnieje wiedzy, plenery. Wskazana jest ich realizacja w formie gru- powej, tak aby zintegrować poszczegól- nych mieszkańców wsi. Funkcje integracyj- ne pełnić mogą również imprezy okazjo- nalne (pikniki, festyny, obchody różnych uroczystości). Ich organizacja nie wymaga wielu nakładów. Wystarczające będzie drobne wsparcie już istniejących i aktywnie działających organizacji pozarządo- wych, które realizować mogą partycypa- cyjny model aktywności kulturalnej.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

CZÓŁNA Liczba mieszkańców: 463 osoby

Wiesława Rozwód Sołtys : Czółna 14

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 5,0 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura: Ochotnicza Straż Pożarna w Czółnach Czółna 101, 24-220 Niedrzwica Duża Szkoła Podstawowa w Czółnach Prezes – Bogdan Błaszczyk Czółna 103, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Alina Kłos Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych Remiza OSP Czółna 9A, 24-220 Niedrzwica Duża Czółna 101, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Lucyna Sapińska

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Czółna 9A, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Lucyna Sapińska

Szkoła Podstawowa w Czółnach

Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Czółnach

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

TOMASZÓWKA Liczba mieszkańców: 209 osób

Aniela Wenarska Sołtys : Tomaszówka 95a

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 4,6 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Czółna i Tomaszówka Liczne dofinansowania uzyskiwane przez stowarzyszenie w różnorodnych progra-

Czółna są najbardziej na wschód wysuniętą mach granowych pomogły wyposażyć po- miejscowością Gminy Niedrzwica Duża. mieszczenia w remizie OSP. Działalność Wieś posiada zabudowę zwartą wzdłuż dro- edukacyjna skupiona jest w Szkole Podsta- gi asfaltowej, dojazd do siedziby Gminy wowej, która poza standardową aktywno- odbywa się drogą wojewódzką i nie jest ścią oświatową prowadzi również cało- utrudniony, o ile istnieje możliwość skorzy- dzienny 10-godzinny punkt przedszkolny, stania z własnego pojazdu, brak jest bo- funkcjonujący w pełni bezpłatnie, dzięki wiem połączeń komunikacji publicznej, środkom EFS. Dodatkowo placówka oferuje co jest pewną barierą dla dzieci i osób uczniom możliwość uczestnictwa w zaję- starszych. Czółna są miejscowością o cha- ciach pozalekcyjnych m.in. kole teatral- rakterze rolniczym. nym, zajęciach plastycznych, muzycznych, Głównymi punktami wokół których ognisku- oraz informatycznych. je się aktywność mieszkańców Czółen są Miejscowość Tomaszówka leży w sąsiedz- Szkoła Podstawowa oraz remiza Ochotni- twie Czółen oraz bezpośredniej bliskości czej Straży Pożarnej, w której znajduje się Niedrzwicy Dużej. Nie posiada zwartej za- sala bankietowa z zapleczem kuchennym budowy, rozłożona jest wzdłuż kilku dróg oraz wyposażenie sportowo-rekreacyjne (asfaltowych i gruntowych) po wschodniej m.in. tenis stołowy. W bezpośrednim są- stronie Niedrzwicy Dużej. Część wsi została siedztwie remizy znajduje się dawne bo- wchłonięta przez Niedrzwicę, tworząc ulice isko sportowe – obecnie zaniedbane, może Widokową oraz Za torami. Miejscowość jednak służyć jako miejsce plenerowych posiada charakter rolniczy, choć w ostat- wydarzeń kulturalnych. W miejscowości nich latach zwiększa się liczba nowopow- prężnie funkcjonuje Stowarzyszenie Kobiet stających domów jednorodzinnych miesz- Aktywnych prowadząc działalność kultural- kańców Lublina oraz Niedrzwicy – wykorzy- ną (m.in. kiermasze, spektakle teatralne, stujących dobre połączenie komunikacyjne pikniki), społeczną (np. zbiórki charyta- miejscowości oraz jej atrakcyjne walory tywne, bale karnawałowe na rzecz szkoły) przyrodnicze. W Tomaszówce brak jest i edukacyjną (m.in. warsztaty kulinarne). obiektów o charakterze publicznym.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 kulturalnej lub społecznej jest ważnym Mieszkańcy Czółen i Tomaszówki w nie- wyzwaniem. Propozycja działań powinna wielkim stopniu uczestniczą w zajęciach skupiać się wokół lokalności, budowania stałych oferowanych przez Gminny Ośrodek wspólnoty, może być to próba uruchomie- Kultury. Istotną barierą zwłaszcza dla nia zespołu reprezentującego miejscowości mieszkańców Czółen jest pewne oddalenie na wydarzeniach ogólno gminnych. Budo- od Ośrodka, co jest szczególnym utrudnie- wanie lokalnej wspólnoty jest dla miesz- niem dla osób starszych. Stąd też dobrym kańców tych miejscowości wartością istot- pomysłem wydaje się realizacja wybranych ną, co udowadniają rok rocznie, od ponad form działalności kulturalnej bezpośrednio 10 lat uczestnicząc w rodzinnych festynach w środowisku lokalnym. Biorąc pod uwagę organizowanych przez lokalną szkołę i sto- realizowane w szkole w Czółnach zajęcia warzyszenie. To właśnie Stowarzyszenie pozalekcyjne, uwaga instytucji kultury po- Kobiet Aktywnych jest najbardziej oczywi- winna skupić się na osobach dorosłych stym partnerem do realizacji ewentualnych i seniorach. Trudno jest wskazać konkretne projektów kulturalnych. Członkinie organi- zainteresowania kulturalne mieszkańców zacji najlepiej znają lokalne środowisko, tych miejscowości. Jak mówią badane oso- jego możliwości i potrzeby. Panie posiada- by, posiadają zainteresowania ogólne, stąd ją także niezbędne doświadczenie w reali- też propozycje działań mogą mieć różno- zacji inicjatyw kulturalnych i edukacyj- rodny charakter, istotne jest, aby podej- nych. Jednak, co warto podkreślić, przez mowane inicjatywy charakteryzowały się męską część lokalnej społeczności Stowa- atrakcyjną formą, mogącą zainteresować rzyszenie postrzegane jest jako miejsce potencjalnych odbiorców. Do realizacji aktywności kobiet. Ze względu na silne działań kulturalnych wykorzystać można zakorzenienie tradycyjnego modelu aktyw- budynek remizy OSP, który w chwili obec- ności wydaje się, że ewentualne zmiany nej jest już miejscem spotkań dorosłych społeczne może zainicjować jedynie osoba mieszkańców wsi Czółna. Jak zauważają z zewnątrz, która potrafiłaby przełamać działaczki Stowarzyszenia Kobiet Aktyw- stereotypowe myślenie i uruchomić tkwią- nych, jest to jednak często bierne przesia- ce w mieszkańcach, a często uśpione, po- dywanie, bez konkretnego celu. Zaanimo- kłady aktywności społecznej. wanie mieszkańców do podjęcia aktywności

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 WARSZAWIAKI

Liczba mieszkańców: 129 osób

Barbara Szantyka Sołtys : Warszawiaki 3

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 5,3 km

Potencjał

edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Szkoła Podstawowa w Warszawiakach Brak Warszawiaki 58, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Marek Peciak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 BORKOWIZNA

Liczba mieszkańców: 147 osób

Wiesław Plewik Sołtys : Borkowizna 42

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,5 km

Potencjał

edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Warszawiaki i Borkowizna pozarządowe. Mimo bezpośredniej bliskości z Niedrzwicą Dużą, mieszkańcy Borkowizny

nie uczestniczą w stałych formach działal- Warszawiaki należą do najmniejszych miej- ności Gminnego Ośrodka Kultury. scowości gminy. Dojazd do miejscowości możliwy jest za pośrednictwem dróg asfal- W przypadku obydwu miejscowości pod- towych, jednak peryferyjne położenie wsi stawową barierą w dostępie do kultury stanowi istotną barierę w rozwoju społecz- jest niski poziom aktywności społecznej. ności lokalnej, zarówno w aspekcie kultu- Niekorzystne są także trendy demograficz- ralnym, edukacyjnym, jak i gospodarczym. ne zarówno Borkowizny, jak i Warszawia-

ków. Niska liczba dzieci w wieku szkolny W miejscowości funkcjonuje Szkoła Pod- wymusiła decyzję o przekształceniu istnie- stawowa, która jednak ze względu na jącej w Warszawiakach szkoły podstawo- zmniejszającą się liczbę uczniów, straciła wej. Zmiana organu prowadzącego szkołę status szkoły gminnej i obecnie prowadzo- pogłębia niekorzystne tendencje społecz- na jest przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi ne. W chwili obecnej możliwości dosyć Radawczyk, będące także organem prowa- dużego budynku szkoły nie są w pełni wy- dzącym dla Szkoły Podstawowej w Radaw- korzystywane. Prowadzące placówkę sto- czyku. Brak w Warszawiakach organizacji warzyszenie nie ma możliwości zapewnie- pozarządowej, ani innych instytucji reali- nia, zwłaszcza osobom dorosłym i senio- zującej jakąkolwiek działalność społeczną rom, atrakcyjnych form zajęć wolnoczaso- lub kulturalną. Taki stan rzeczy pogłębia wych. Aktywizacja społeczności lokalnej istniejący w miejscowości kryzys kapitału obydwu miejscowości jest największym społecznego. wyzwaniem dla animatorów kultury działa-

jących w Gminie Niedrzwica Duża. W celu W bezpośrednim sąsiedztwie Warszawia- podjęcia działań naprawczych konieczne ków leży miejscowość Borkowizna, jest to wydaje się skierowanie do pracy w lokal- miejscowość o charakterze typowo rolni- nym środowisku pełno etatowego animato- czym. We wsi brak jest instytucji publicz- ra społeczno-kulturalnego, który pomógłby nych oraz obiektów dziedzictwa kulturo- obudzić uśpiony potencjał mieszkańców wego. Nie funkcjonują również organizacje Warszawiaków i Borkowizny. Jak pokazują

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 przykłady innych miejscowości utworzenie organizacji pozarządowej umożliwia podję- cie próby uzyskania dodatkowych środków finansowych oraz integruje mieszkańców podczas działań na rzecz poprawy jakości życia społecznego lokalnej społeczności. W pierwszej kolejności konieczne jest jednak zorganizowanie jakiejkolwiek aktywno- ści dla osób dorosłych, okazjonalnej, a na- stępnie stałej. Pozwoli to na podjęcie pró- by przełamania biernej postawy mieszkań- ców i integrację obydwu wsi. Szkoła Pod- stawowa w Warszawiakach wydaje się być naturalnym miejscem do realizacji działań o charakterze społecznym i kulturalnym. Prowadzące szkołę Stowarzyszenie chętnie udostępni to miejsce na nowe przedsię- wzięcia, trzeba jednak pamiętać, że wszelkie działania w tym środowisku, dobrze jest rozpocząć od metody stretwor- kingu, aby dotrzeć do potencjalnych od- biorców, którzy często nie będą mieli ochoty na podejmowanie nowych inicjatyw.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 KREBSÓWKA Liczba mieszkańców: 285 osób

Paweł Zaraza Sołtys : Krebsówka 104

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,1 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 MARIANKA Liczba mieszkańców: 231 osób

Agnieszka Boguta Sołtys : Marianka 105a

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 4,2 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura: Ochotnicza Straż Pożarna w Mariance Marianka 51a, 24-220 Niedrzwica Duża Szkoła Podstawowa w Mariance Prezes – Bogdan Błaszczyk Marianka 97, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Agnieszka Rozwałka Stowarzyszenie Mała Szkoła – Wielkie Szanse Marianka 97, 24-220 Niedrzwica Duża Remiza OSP Prezes – Dorota Przydatek - Bednarz Marianka 51a, 24-220 Niedrzwica Duża

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Szkoła Podstawowa w Mariance

Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Mariance

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 OSMOLICE KOLONIA

Liczba mieszkańców: 111 osób

Maria Adamczyk Sołtys : Osmolice Kol. 21a

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,3 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Krebsówka, Marianka Osmolice Kolonia to niewielka wieś na za- chodnich krańcach Gminy Niedrzwica Duża. i Osmolice Kolonia Miejscowość nie posiada zwartej zabudo- wy, położona jest wzdłuż drogi nieutwar- Krebsówka, Marianka i Osmolice Kolonia dzonej, co w pewien sposób utrudnia ko- to trzy miejscowości położone w zachod- munikację, zwłaszcza w okresie zimowo- niej części gminy wzdłuż drogi powiatowej wiosennym. Wieś nie posiada obiektów Niedrzwica Duża – Osmolice. Trakt ten jest użyteczności publicznej, brak jest również drogą asfaltową, obecnie po gruntownym elementów dziedzictwa kulturowego. remoncie, która w prosty sposób umożliwia W Osmolicach nie funkcjonuje również dostęp do Niedrzwicy Dużej. Brak jest jed- żadna organizacja pozarządowe. nak komunikacji publicznej, która ułatwia- łaby transport osobom starszym i dzie- Miejscowość Marianka, położona jest po- ciom. między Krebsówką i Osmolicami Kolonią i jest swojego rodzaju łącznikiem trzech Wieś Krebsówka leży w bezpośrednim są- miejscowości. Centrum miejscowości siedztwie Niedrzwicy Dużej. Dotarcie do i punktem wokół którego ogniskuje się ak- centrum Gminy możliwe jest za pośrednic- tywność społeczna i edukacyjna jest Szkoła twem ul. Piaskowej, na znacznej swej dłu- Podstawowa w Mariance. Ze względu gości posiadającej chodnik oświetlony tak- na zmniejszającą się liczbę uczniów że w godzinach wieczornych. W Krebsówce w szkole Gmina Niedrzwica Duża nie miała brak jest obiektów dziedzictwa kulturowe- możliwości dalszego prowadzenia placówki. go. Miejscowość nie posiada również bu- Stojąc przed groźbą zamknięcia szkoły lo- dynków użyteczności publicznej. Jedynym kalna społeczność utworzyła Stowarzysze- punktem integrującym mieszkańców wsi nie Mała Szkoła – Wielkie Szanse, które jest niewielka kapliczka, wykorzystywana przejęło obowiązki organu prowadzącego. między innymi w trakcie majowych nabo- Stowarzyszenie prowadzi również działal- żeństw maryjnych. We wsi nie działają ność kulturalną i edukacyjną. Podjęło się również żadne NGO-sy. organizacji cyklicznej, lokalnej imprezy integracyjnej: Dzień Regionalny. Realizuje także program edukacyjny – Kap of tii –

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 pomagasz ty, służący finansowaniu nauki wsparcie finansowe, merytoryczne i orga- języka angielskiego dla uczniów Szkoły nizacyjne. Podstawowej w Mariance. Ze środków po- zyskanych w jednym z programów granto- W Mariance funkcjonuje również Ochotni- wych Stowarzyszenie zrealizowało również cza Straż Pożarna, która obchodziła w tym remont szkolnej pracowni komputerowej. roku jubileusz 50-lecia istnienia. Posiadana Wszystkie te działania podjęte zostały w przez Straż remiza, wraz z przyległym pla- ciągu pierwszych dwóch lat organizacji. cem, może również stać się miejscem or- Przy Szkole działa także punkt przedszkol- ganizacji wydarzeń kulturalnych. Jednak ny finansowany ze środków Europejskie ze względu na brak ogrzewania w budynku Funduszu Społecznego. Umiejętność szyb- aktywność tego miejsca ograniczyć można kiej organizacji oraz podejmowanie wy- jedynie do miesięcy wiosenno-letnich. zwań ważnych dla środowiska lokalnego, świadczy o wysokim poziomie kapitału spo- Wśród potrzeb kulturalnych, które pojawia- łecznego mieszkańców opisywanych miej- ją się w wypowiedziach mieszkańców Ma- scowości. Stowarzyszenie będzie natural- rianki, Osmolic-Kolonii i Krebsówki uwagę nym partnerem, a także inicjatorem wyda- zwraca chęć reaktywowania istniejącego rzeń o charakterze społecznym, kultural- niegdyś Koła Gospodyń Wiejskich, które nym i edukacyjnym. Mieszkańcy chcieliby, mogłoby pielęgnować i przekazywać młod- aby w budynku szkoły powstało Wiejskie szym pokoleniom lokalne tradycje ręko- Centrum Integracji Społecznej, które mo- dzielnicze i kulinarne. Mieszkańcy podkre- głoby być miejscem spotkań i integracji ślali również chęć utworzenia zespołu międzypokoleniowej mieszkańców trzech śpiewaczego, na wzór podobnych inicjatyw miejscowości. Jest to idea słuszna, którą obecnych w innych miejscowościach Gmi- można wcielić w życie przy użyciu niewiel- ny. Zdaniem mieszkańców taka forma ak- kich nakładów finansowych. Nie ma ko- tywności pozwoliłaby na integrację mię- nieczności powoływania w tym celu dodat- dzypokoleniową i jednocześnie pozwalała- kowej, oddzielnej instytucji. Aktywność by na reprezentowanie miejscowości pod- Centrum animować może istniejące Stowa- czas różnorodnych wydarzeń kulturalnych rzyszenie, które otrzymać może dodatkowe o charakterze gminnym, czy powiatowym.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 RADAWCZYK

Liczba mieszkańców: 235 osób

Jan Zygo Sołtys : Radawczyk 34

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 6,9 km

Potencjał

edukacyjno-kulturalny Organizacje pozarządowe:

Infrastruktura: Ochotnicza Straż Pożarna w Radawczyku

Radawczyk 78, 24-220 Niedrzwica Duża Szkoła Podstawowa w Radawczyku

Prezes – Jan Zygo Radawczyk 79, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Marek Peciak Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Radawczyk Radawczyk 79, 24-220 Niedrzwica Duża Remiza OSP Prezes – Marzena Dziekanowska Radawczyk 78, 24-220 Niedrzwica Duża

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Szkoła Podstawowa w Radawczyku

Boisko szkolne i plac zabaw w Radawczyku

Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Radawczyku

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

RADAWCZYK KOLONIA

Liczba mieszkańców: 221 osób

Henryk Iwaniak Sołtys : Radawczyk Kol. I 59

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,3 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Radawczyk stycznych. Stowarzyszenie podjęło się tak- że prowadzenia drugiej szkoły podstawo- i Radawczyk Kolonia wej, w innej miejscowości Gminy – Radaw- czyku. Poszukując dodatkowych środków Wieś Radawczyk, wraz z posiadaną przez na bieżącą działalność oraz rozwój NGO siebie Kolonią, położona jest w północno organizuje w Lublinie koncerty i kabareto- zachodniej części gminy wzdłuż drogi po- ny charytatywne, połączone z aukcją prac wiatowej łączącej Strzeszkowice i Bełżyce. plastycznych i zbiórką publiczną. Miejscowości nie posiadają zwartej zabu- dowy, tworzą je kolonie gospodarstw rol- Drugą funkcjonującą w Radawczyku organi- nych. Komunikacja z Niedrzwicą Dużą od- zacją jest Ochotnicza Straż Pożarna, która bywa się za pośrednictwem wyremontowa- oprócz podstawowej działalności, aktywnie nych dróg asfaltowych, przez Strzeszkowi- włącza się w działania o charakterze spo- ce lub Czółna, jednak ze względu na brak łecznym i edukacyjnym. Straż działa bar- transportu publicznego, wymaga użycia dzo prężnie stając się miejscem spotka- własnych pojazdów. niem poświęconych sytuacji własnej spo- łeczności lokalnej, włącza się także w de- Centrum wsi tworzą znajdujące się obok batę publiczną na temat kierunków rozwo- siebie budynki Szkoły Podstawowej i remizy ju całej Gminy. Ochotniczej Straży Pożarnej. Szkoła Pod- stawowa w Radawczyku prowadzona jest Obszarem, wokół którego ogniskują się przez lokalną organizację pozarządową zainteresowania mieszkańców wsi, jest -Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Radawczyk. sport i kultura fizyczna. Trudno jest nato- Stowarzyszenie oprócz podstawowej dzia- miast wskazać konkretne zainteresowania łalności edukacyjnej realizuje także dzia- kulturalne społeczności lokalnej Radawczy- łania z zakresu kultury. Od kilku jest orga- ka. nizatorem lokalnego wydarzenia plenero- wego – Pikniku Rodzinnego, który daje Podkreślić należy wysoki poziom kapitału możliwość integracji międzypokoleniowej społecznego Radawczyka. W niewielkiej mieszkańców wsi, jest również okazją miejscowości funkcjonują dwa stowarzy- do prezentacji lokalnych zespołów arty- szenia realizujące działalność społeczną,

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 kulturalną i edukacyjną. W związku z tym, że mieszkańcy wsi nie uczestniczą w sta- łych formach działalności Gminnego Ośrod- ka Kultury rozważyć należy możliwość organizacji aktywności kulturalnej bezpo- średnio w Radawczyku korzystając z budynku szkoły i pomocy organizacyjnej stowarzyszenia.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 STRZESZKOWICE DUŻE

Liczba mieszkańców: 922 osoby

Sołtysi: Cz. I – Henryk Moryl, Strzeszkowice Duże 196 Cz. II – Bogdan Rola, Strzeszkowice Duże 92

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 5,0 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe:

Ochotnicza Straż Pożarna w Strzeszkowicach Dużych Strzeszkowice Duże 276, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Józef Drążyk

Stowarzyszenie na rzecz rozwoju miejscowości Strzeszkowice Strzeszkowice Duże 196, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Henryk Moryl

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Obiekty dziedzictwa kulturowego:

Cmentarz Wojenny z okresu I Wojny Światowej

Infrastruktura:

Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Strzeszkowicach Dużych Strzeszkowice Duże 196, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Teresa Próchnicka

Kościół pw. Miłosierdzia Bożego Strzeszkowice Duże 253a, 24-220 Niedrzwica Duża Proboszcz – ks. Kazimierz Smyl

Filia Gminnej Biblioteki Publicznej Strzeszkowice Duże 281, 24-220 Niedrzwica Duża

Remiza OSP Strzeszkowice Duże 276, 24-220 Niedrzwica Duża

Klub Rolnika w Strzeszkowicach Strzeszkowice Duże 251, 24-220 Niedrzwica Duża

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Szkoła Podstawowa w Strzeszkowicach Dużych

Kościół pw. Miłosierdzia Bożego

Klub Rolnika w Strzeszkowicach

Liczba mieszkańców: 137 osób

Stanisław Skurski Sołtys : Strzeszkowice Małe 41

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 6,2 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 TROJACZKOWICE

Liczba mieszkańców: 85 osób

Ewa Świca Sołtys : Trojaczkowice 41

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 8,1 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Strzeszkowice Duże, średnictwem kursujących dość często bu- sów komunikacji publicznej. Strzeszkowice Małe, i Trojaczkowice W Strzeszkowicach znajduje się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, po- Strzeszkowice leżą w północnej części chowani są na nim polegli żołnierze z armii Gminy. Podział na dwie miejscowości rosyjskiej i austrowęgierskiej. Obiekt ten Strzeszkowice Duże i Małe ulega powolne- przeszedł w ostatnich latach gruntowną mu zatarciu i dla obszaru rozwoju społecz- renowację i obecnie może być miejscem nego nie ma on istotnego znaczenia. realizacji działań z zakresu edukacji histo- We wsi krzyżują się dwa szlaki komunika- rycznej, w szczególności w związku z trwa- cyjne – droga krajowa nr 19 – Lublin – Rze- jąca setną rocznicą I wojny światowej. szów oraz droga powiatowa łącząca Bełży- ce i Lublin. Przez wieś przebiega także Strzeszkowice posiadają dobrą infrastruk- linia kolejowa Lublin – Kraśnik posiadająca turę do realizacji działalności kulturalnej przystanek we wschodniej część wsi, tzw. i edukacyjnej. Działalność pedagogiczna Majdanie Strzeszkowickim. skupia się w szkole podstawowej oraz w położonej nieopodal – filii Gminnej Bi- Leżące obok Strzeszkowic Trojaczkowice blioteki Publicznej, podejmującej obok to najbardziej wysunięta na północ i jed- klasycznej działalności związanej z upo- nocześnie najmniejsza miejscowość Gminy wszechnianiem czytelnictwa, także różno- Niedrzwica Duża. Bliskie położenie wsi wo- rodne inicjatywy skierowane do najmłod- bec miasta Lublin, sprawia, że może być szych czytelników. Działania kulturalne ona postrzegana jako potencjalne miejsce wymagające większych przestrzeni (zajęcia osiedlania się ludności napływowej, jednak taneczne, koncerty) mogą być realizowane brak jakiejkolwiek infrastruktury powodu- w dużej sali w remizie OSP. Sala posiada je, że obecnie miejscowość przeżywa po- pełne i dobrze wyposażone zaplecze ku- wolny, stale pogłębiający się regres. Oby- chenne. W budynku remizy swoją siedzibę dwie miejscowości mają dobre połączenie ma również Koło Gospodyń Wiejskich. Kon- komunikacyjne z Niedrzwicą Dużą za po- certy muzyczne lub wydarzenia o charakterze teatralnym można realizować również

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 w kościele parafialnym, znajdującym się w innowacyjny i kreatywny sposób łączyły- w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły i OSP. by tematykę folkloru ze współczesnością wydaje się jednym z największych wyzwań Dziedzictwo kulturowe miejscowości pielę- stojących przed animatorami kultury gnuje powstały w 1983 roku Zespół Śpiewa- w Strzeszkowicach. czy ze Strzeszkowic. Zespół wykonuje re- pertuar folklorystyczny i religijny, promuje również twórczość nieżyjącego już lokalnego poety ludowego – Stanisława Fryca. Chcąc podnieść jakość swojego funkcjono- wania oraz rozszerzyć działalność na inne sfery aktywności kulturalnej członkowie zespołu powołali do życia Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miejscowości Strzeszko- wice. Pod opieką Stowarzyszenia znajdują się obecnie pomieszczenia lokalnego Klubu Rolnika. Organizacja blisko współpracuje z aktywnie działającym Kołem Gospodyń Wiejskich, którego członkinie włączają się w organizację wydarzeń kulturalnych, spo- łecznych i edukacyjnych, pielęgnując i rozwijając lokalne tradycje kulinarne. Podstawowym wyzwaniem zarówno zespołu śpiewaczego, stowarzyszenia, jak i koła gospodyń jest brak integracji międzypoko- leniowej. Młodzież nie garnie się do prze- jęcia lokalnej spuścizny kulturalnej, uczestnictwo w zespole folklorystycznym nie jest dla młodych ludzi atrakcyjnym sposobem spędzania czasu wolnego. Podję- cie działań edukacyjnych, które

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 SOBIESZCZANY

Liczba mieszkańców: 230 osób

Ewa Smoleń Sołtys : Sobieszczany

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 6,8 km

Potencjał

edukacyjno-kulturalny Organizacje pozarządowe:

Fundacja Kubala Infrastruktura:

Sobieszczany 124, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Stanisław Wieleba Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Sobieszczanach Obiekty dziedzictwa kulturowego: Sobieszczany 35, 24-220 Niedrzwica Duża Dyrektor Szkoły – Beata Bąk

Cmentarz Kolonistów Niemieckich oraz poległych w I Wojnie Światowej

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Czółna 9A, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Lucyna Sapińska

Szkoła Podstawowa w Sobieszczanach

Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Sobieszczanach Kolonii

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

SOBIESZCZANY KOLONIA

Liczba mieszkańców: 547 osób

Janina Ryś Sołtys : Sobieszczany Kolonia 68

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 7,0 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Ochotnicza Straż Pożarna w Sobieszczanach Remiza OSP Sobieszczany Kolonia 70, 24-220 Niedrzwica Duża Sobieszczany Kolonia 70 Prezes – Roman Kowalczyk 24-220 Niedrzwica Duża

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

MAJDAN SOBIESZCZAŃSKI

Liczba mieszkańców: 184 osób

Paweł Nalepa Sołtys : Majdan Sobieszczański 74

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 10,8 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Brak Brak

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Sobieszczany, dodatkowo utrudniony ponieważ od wsi Sobieszczany do Majdanu Sobieszczańskie- Sobieszczany Kolonia, go komunikacja odbywa się utwardzoną, i Majdan Sobieszczański ale nie asfaltową drogą, prowadzącą ponadto przez niestrzeżony przejazd kolejo- Sobieszczany leżą w południowej części wy. Gminy Niedrzwica Duża, w odległości ok. 300 m od drogi krajowej nr 19, stano- Przy drodze prowadzącej z Majdanu wiącej bezpośrednie połączenie z Nie- do Sobieszczan znajduje się zabytkowy drzwicą Dużą. Do siedziby Gminy dostać Cmentarz Kolonistów Niemieckich z XIX można się również lokalną drogą, którą wiek, będący jednocześnie miejscem po- poprowadzony jest turystyczny szlak rowe- chówku żołnierzy poległych w I Wojnie rowy. Obie trasy są utwardzone, a wzdłuż Światowej. Miejsce to jest obecnie w złym drogi krajowej korzystać można z sieci bu- stanie i wymaga pilnej renowacji. Dobrą sów komunikacji publicznej, zapewniają- okazją ku temu jest trwająca obecnie cych sprawną łączność z Niedrzwicą Dużą, 100 rocznica I wojny światowej. Po upo- a także z Lublinem. Centralnym punktem rządkowaniu obiekt ten mógłby stać się miejscowości jest Szkoła Podstawowa miejscem realizacji projektu edukacyjno im. Jana Pawła II. -kulturalnego pielęgnującego pamięć o wydarzeniach I Wojny Światowej. Warto Sobieszczany Kolonia leży bezpośrednio przypomnieć, że dzisiejsze tereny Gminy przy drodze krajowej nr 19. Jest to najda- Niedrzwica Duża były teatrem działań lej wysunięta na południe miejscowość Wielkiej Wojny. Gminy. Głównym punktem wsi jest remiza Ochotniczej Straży Pożarnej w Sobieszcza- W Sobieszczanach funkcjonuje jedna orga- nach. nizacja pozarządowa – Fundacja Kubala, podejmująca głównie aktywność społeczną Majdan Sobieszczański jest miejscowością na rzecz osób dotkniętych autyzmem oraz najbardziej oddaloną do Niedrzwicy Dużej. działalność edukacyjną na temat tej cho- Dostęp do Gminnego Ośrodka Kultury jest roby.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Ze względu na znaczną odległość miesz- kańców. Posiadanie statusu organizacji kańcy tych trzech miejscowości w niewiel- pozarządowej pozwalałoby na próbę pozy- kim stopniu uczestniczą w zajęciach i in- skania dodatkowych funduszy na działal- nych formach aktywności kulturalnej ofe- ność kulturalną, społeczną i edukacyjną. rowanych przez Gminny Ośrodek Kultury. Zwracają oni uwagę, że wskazane jest, aby w oparciu infrastrukturę Szkoły zorganizo- wać jakieś zajęcia (taneczne, teatralne, muzyczne, malarskie) nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale także (a może wręcz przede wszystkim) dla osób dorosłych. Mieszkańcy wsi wskazują, że szkoła zapew- nia zajęcia pozalekcyjne dla dzieci, senio- rzy posiadają ofertę zajęć kulturalnych lub religijnych, brak jest natomiast form wolnoczasowych dla dorosłych, dla osób czynnych zawodowo, dla których często jedyną aktywnością kulturalną jest korzy- stanie z mass mediów, głównie oglądanie telewizji. Wskazanie alternatywnych, bar- dziej aktywnych sposobów spędzania czasu wolnego jest największym wyzwaniem dla animatorów kultury. Dyrekcja Szkoły pozytywnie ustosunkowuje się do wykorzystania infrastruktury szkolnej do zajęć dla rodzi- ców, stąd też warto przemyśleć możliwość organizacji kilku form stałych we współ- pracy ze szkołą i lokalną społecznością. Należy się również zastanowić, czy, wzo- rem innych miejscowości, nie stworzyć w Sobieszczanach stowarzyszenia miesz-

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 ZAŁUCZE Liczba mieszkańców: 273 osób

Marek Chmielewski Sołtys : Załucze 144

Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 5,7 km

Potencjał edukacyjno-kulturalny

Organizacje pozarządowe: Infrastruktura:

Stowarzyszenie na Rzecz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Dzieci Specjalnej Troski w Załuczu Daszek w Załuczu Załucze 59, 24-220 Niedrzwica Duża Załucze 59, 24-220 Niedrzwica Duża Prezes – Marta Flis Dyrektor Ośrodka – Justyna Gutek

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Specjalny Ośrodek Szkolno -Wychowawczy w Załuczu

Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Specjalnej Wieś Załucze położona jest w pobliżu drogi Troski w Załuczu Daszek. krajowej 19, w bliskim sąsiedztwie Nie- drzwicy Kościelnej. Miejscowość posiada Mieszkańcy Załucza pozytywnie wypowia- charakter typowo rolniczy. Głównym punk- dają się Ośrodku, który ma siedzibę w ich tem wsi jest Specjalny Ośrodek Szkolno miejscowości. Dostrzegają liczne korzyści -Wychowawczy w Załuczu. Placówka prze- wynikające z takiej lokalizacji placówki. znaczona jest dla młodzieży z niepełno- Zwracają jednak uwagę na zagrożenie pły- sprawnością intelektualną w stopniu nące z faktu postrzegania wsi wyłącznie umiarkowanym, znacznym i głębokim przez pryzmat szkoły. Faktycznie dostrze- z terenu całego powiatu lubelskiego. galny jest brak jakiejkolwiek oferty działań W strukturach instytucji znajduje się Szko- kulturalnych skierowanej do mieszkańców ła Podstawowa Specjalna, Gimnazjum Spe- Załucza, podkreślić należy jednak bliskie cjalne oraz Szkoła Przysposabiająca sąsiedztwo instytucji zlokalizowanych do Pracy. Ośrodek prowadzi aktywną dzia- w Niedrzwicy Kościelnej oraz możliwość łalność kulturalną posiadając w swojej dojazdu do Gminnego Ośrodka Kultury ofercie liczne koła zainteresowań m.in. za pośrednictwem busów komunikacji pu- teatralne, muzyczne, patriotyczne, ekolo- blicznej. giczne, oferta ta skierowana jest jednak do wychowanków placówki. Mieszkańcy Z jednej więc strony należy wykorzystać Załucza uczestniczą w organizowanych szanse jakie niesie ze sobą lokalizacja co roku przez szkołę Festynach Rodzinnych, Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, tak są to wydarzenia plenerowe o charakterze aby uczynić Załucze centrum działań kultu- integracyjnym. Ponadto wychowankowie ralnych związanych z integracją z osobami Ośrodka aktywnie włączają się w realizację niepełnosprawnymi. Z drugiej strony ko- wydarzeń kulturalnych organizowanych nieczne jest zwrócenie uwagi także na poprzez Gminny Ośrodek Kultury (koncerty, trzeby kulturalne innych mieszkańców kiermasze) i inne podmioty podejmujące miejscowości. aktywność kulturalną. W celu wsparcia

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014

Rekomendacje Krężnica Jara to miejscowość o najwięk- szym w Gminie poziomie kapitału społecz-

nego. Działalność społeczną i kulturalną Podsumowując wyniki prowadzonych badań prowadzą tam liczne organizacje pozarzą- wskazać można kilka rekomendacji związa- dowe. Należy jedynie wspierać ich aktywnych z realizacją działalności kulturalnej ność, która potrafi zaspokoić potrzeby i edukacyjnej w poszczególnych miejsco- mieszkańców Krężnicy. Wyzwaniem, wościach Gminy Niedrzwica Duża. na które należy położyć największy nacisk

jest integracja napływowych mieszkańców Przede wszystkim widoczne jest duże zróż- oraz zwiększenie działań w zakresie budo- nicowanie potrzeb i możliwości działań wania tożsamości mieszkańca Gminy. w poszczególnych miejscowościach. Ozna- cza to, że planowanie działalności kultu- W miejscowościach Czółna i Tomaszówka ralnej winno być spersonalizowane i dosto- podjąć należy działania aktywizujące, tak sowane do konkretnego środowiska. aby obudzić uśpione często potencjały

mieszkańców, zwłaszcza osób dorosłych. Niedrzwica Kościelna to miejscowość Czynności te realizować należy przy ścisłej o największym potencjale obiektów dzie- współpracy z funkcjonującym lokalnie Sto- dzictwa kulturowego i jednocześnie spo- warzyszeniem Kobiet Aktywnych. łeczność posiadająca najsilniejsze poczucie tożsamości lokalnej. Wskazana jest tam Warszawiaki i Borkowizna to społeczności realizacja projektów o charakterze histo- posiadające największe deficyty społeczno rycznym, co pozwoli wykorzystać obecne -kulturalne. Tam właśnie należy położyć w przestrzeni artefakty historyczne i zwró- największy nacisk w zakresie działalności cić uwagę (zwłaszcza młodego pokolenia) animacyjnej. Środowiska te wymagają pod- na wartości, które ze sobą niosą. Rozważyć jęcia pilnej interwencji. Rozważyć należy także należy możliwość realizacji w Ko- możliwość organizacji filii Gminnego ścielnej uroczystości o charakterze ogólno Ośrodka Kultury, zlokalizowanego w bu- gminnym. dynku szkoły w Warszawiakach. Placówka

taka prowadziła by stałą wielokierunkową

i wieloprofilową działalność kulturalną,

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 społeczną i edukacyjną, skierowaną zarów- Strzeszkowice Duże i Strzeszkowice Małe no do młodzieży, jak i dorosłych oraz se- do lokalne siedlisko folkloru. Działające niorów. aktywnie Stowarzyszenie, Zespół Śpiewaczy i Koło Gospodyń Wiejskich potrzebują W środowisku Krebsówki, Marianki i Osmo- bezwzględnego wsparcia, ale przede lic Kolonii konieczne jest podjęcie działań wszystkim wymiany pokoleniowej. Zachę- aktywizujących, skierowanych w szczegól- cenie młodzieży do pielęgnowania folkloru ności do osób starszych. Warto przy tym i kultywowania lokalnej tradycji będzie posiłkować się możliwościami organizacyj- możliwe jedynie przy wykorzystaniu nowo- nymi lokalnego stowarzyszenie oraz zaso- czesnych (być może multimedialnych) me- bami lokalowymi szkoły. Ze względu tod działalność kulturalnej. na bliską odległość miejscowości od siedziby GOKSiRu, warto jest zachęcić mieszkań- Ze względu na znaczną odległość ców trzech omawianych wsi do uczestnic- od GOKSiRu rozważyć należy możliwość twa w organizowanych w Ośrodku zaję- organizacji zajęć kulturalnych w Szkole ciach i wydarzeniach. Większy nacisk poło- w Sobieszczanch. Nie tylko zajęć dla dzie- żyć należy na takie formy marketingu jak ci, ale również (a może przede wszystkim) marketing bezpośredni i marketing szepta- dla osób dorosłych. ny. Przemyśleć również należy możliwość utworzenie lokalnego zespołu artystyczne- Załucze jest środowiskiem, gdzie w sposób go, który mógłby angażować i animować naturalny podejmowane są inicjatywy kul- mieszkańców. turalne związanych z integracją z osobami niepełnosprawnymi. Kontynuować należy działania związane z inkluzją podopiecz- W miejscowościach Radawczyk i Radawczyk nych Ośrodka. Nie można jednak zapomi- Kolonia wskazane jest utworzenie stałych nać i pozostałych mieszkańcach wsi i stale form zajęć kulturalnych w oparciu o infra- zachęcać ich do podejmowania aktywności strukturę szkoły (zajęcia dla dzieci) i sie- oferowanych w sąsiedniej Niedrzwicy Ko- dzibę OSP (zajęcia dla dorosłych). ścielnej i Niedrzwicy Dużej.

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Zakończenie nej Biblioteki Publicznej, która samodziel- nie oraz za pośrednictwem swoich filii uzupełnia ofertę kulturalną Gminy. Na re- Stworzona diagnoza pokazuje pewne wska- alizację wskazanych propozycji wpływać zówki dotyczące prowadzenia działalności będą także szkoły, parafie i organizacje kulturalnej w miejscowościach Gminy Nie- pozarządowej, których wsparcie lokalowe, drzwica Duża. Po zakończeniu projektu organizacyjne i merytoryczne jest niezbęd- Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ne do realizacji wielu działań. ją razem!, który sfinansowany został ze środków Narodowego Centrum Kultury, Najwięcej jednak będzie zależało od sa- badania uzupełnione zostaną o mieszkań- mych mieszkańców Gminy, od tego ców samej miejscowości Niedrzwica Duża, czy będą potrafili przełamać bierne posta- która ze względu na charakter projektu nie wy i rozpalić w sobie aktywny potencjał była włączona do tego opracowania. tkwiący w lokalnych społecznościach oraz czy przyswoją sobie hasło, że Gmina to nie Zebrane w całej Gminie dane posłużą tylko urzędnicy i pracownicy gminnych in- do stworzenia Strategii Rozwoju Gminne- stytucji, Gmina to wszyscy mieszkańcy go Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji i należy rozwijać ją razem! na lata 2015 – 2020. Potrzebę opracowania takiego dokumentu, ustalenia pewnych priorytetów oraz stworzenie planu do ich osiągnięcie zgłaszają sami pracownicy GOKSiR, którzy dążą do zwiększenie sku- teczności swoich działań. Podkreślić jednak należy, że realizacja rekomendacji zawar- tych w niniejszym dokumencie nie zależy wyłącznie od pracowników Ośrodka. Jest ona uzależniona od działań wielu podmio- tów: Wójta i Rady Gminy Niedrzwica Duża, którzy decydują o finansowaniu działalno- ści lokalnych instytucji kulturalnej, Gmin-

Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014