Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Opracowanie: Bartosz Dąbrowski Niedrzwica Duża 2014 Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Spis treści Wstęp ·····5 Diagnoza miejscowości ·····7 Niedrzwica Kościelna ·····7 Krężnica Jara ·····15 Czółna i Tomaszówka ·····23 Warszawiaki i Borkowizna ·····29 Krebsówka, Marianka i Osmolice Kolonia ·····33 Radawczyk i Radawczyk Kolonia ·····39 Strzeszkowice Duże, Strzeszkowice Małe i Trojaczkowice ·····45 Sobieszczany, Sobieszczany Kolonia i Majdan Sobieszczański ·····53 Załucze ·····59 ·····63 Rekomendacje Zakończenie ·····65 Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Wstęp Odległość od siedziby GOKSiR, trudności materialne, brak zaangażowania, problemy Gminę Niedrzwica Duża tworzy 20 miej- komunikacyjne wydają się być głównymi scowości m.in.: Borkowizna, Czółna, Kreb- barierami w dostępie do kultury, stojącymi sówka, Krężnica Jara, Majdan Sobieszczań- przed mieszkańcami peryferyjnych miej- ski, Marianka, Niedrzwica Duża, Niedrzwica scowości Gminy. Szczegółowe poznanie Kościelna, Radawczyk, Sobieszczany, Strze- tych problemów, ich identyfikacja, umoż- szkowice Duże, Strzeszkowice Małe, Toma- liwi Ośrodkowi Kultury próbę podjęcia szówka, Trojaczkowice, Warszawiaki, Zału- działań pozwalających na ich zniwelowanie cze. i poszukiwanie rozwiązań mających na celu znaczące podniesienie frekwencji w zaję- Główną instytucją realizującą działalność ciach i wydarzeniach organizowanych przez kulturalną gminy jest Gminny Ośrodek Kul- GOKSiR. tury, Sportu i Rekreacji w Niedrzwicy Du- żej. W związku z lokalizacją Ośrodka W Gminie Niedrzwica Duża funkcjonuje w miejscowości Niedrzwica Duża, miesz- 44 organizacje pozarządowe – fundacje kańcy tej wsi są niejako uprzywilejowani i stowarzyszenia. 21 – statutowo zajmu- w dostępie do bogatej oferty zajęć przygo- je się działalnością kulturalną. Istotną towanej przez GOKSiR. Ponadto prawie część gminnych NGO-sów stanowią Ochot- wszystkie atrakcyjne projekty kulturalne nicze Straże Pożarne, jest ich na terenie realizowane są w centralnej miejscowości Gminy osiem i każda z nich poza podsta- Gminy. Zarówno wydarzenia o charakterze wową działalnością statutową, zajmuje się jednorazowym (rekonstrukcje historyczne, również promowaniem aktywności kultu- koncerty muzyczne), jak i działania cy- ralnej wśród swoich członków. Działalność kliczne (Dożynki Gminne, Dni Gminy Nie- kulturalną realizują również trzy funkcjo- drzwica Duża). Te właśnie czynniki powo- nujące w Gminie parafie. W zakresie edu- dują, że mieszkańcy innych miejscowości kacji kulturalnej działania Ośrodka Kultury są defaworyzowani, a niekiedy wręcz wy- wspierają lokalne szkoły podstawowe kluczeni z życia kulturalnego Gminy. Ko- i gimnazja. W Niedrzwicy Dużej istnieje nieczna jest inkluzja tych środowisk. również Gminna Biblioteka Publiczna, po- Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 siadająca trzy filie w innych miejscowo- nie utożsamiają się z nowym miejscem ściach Gminy. Wymienione instytucje zamieszkania. Chcąc budować wśród no- i organizacje są potencjalnymi partnerami wych mieszkańców potrzebę i świadomość Gminnego Ośrodka Kultury do współpracy lokalnego patriotyzmu, należy podjąć dzia- w sferze kultury i edukacji. Posiadają in- łania angażujące te osoby w organizację frastrukturę, którą wykorzystać można do różnorodnych inicjatyw. realizacji działań kulturalnych, ich liderami Przedstawione powyżej elementy – bariery i członkami są lokalni aktywiści, osoby za- w dostępie do kultury, potencjały społecz- angażowane w kształtowanie swoich śro- ności lokalnych oraz potrzeby kulturalne dowisk. Wśród nich znajdują się potencjal- stanowić będą elementy niniejszej diagno- ni partnerzy do aplikowania o granty finan- zy. Praca ta powstała na podstawie wywia- sowe na realizowanie działalności społecz- dów z sołtysami poszczególnych wsi, spo- nej, kulturalnej i edukacyjnej. Jednak tkań fokusowych z mieszkańcami Gminy najważniejszym potencjałem, który posia- oraz rozmów z liderami instytucji i organi- dają wymienione organizacje jest trwałe zacji o możliwościach potencjalnej współ- zakorzenienie w lokalnych społecznościach, pracy w zakresie działalności kulturalnej dogłębna znajomość potrzeb i problemów i edukacyjnej. Badanie przeprowadzone tych środowisk, a nade wszystko zaufanie zostało w miesiącach czerwcu i lipcu jakie zdobyły wśród mieszkańców swoich 2014 roku w ramach Projektu Gmina Nie- miejscowości. drzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! realizowanego przez Gminny Ośrodek Kul- Poszczególne miejscowości Gminy Nie- tury Sportu i Rekreacji w Niedrzwicy Dużej drzwica Duża wbrew pozorom różnią się dofinansowanego przez Narodowe Centrum od siebie, a ich mieszkańcy posiadają różne Kultury w ramach Programu Dom Kultury+ potrzeby kulturalne. Ich poznanie pozwoli Inicjatywy lokalne 2014. Publikacja składa na budowanie odpowiedniej oferty kultu- się z niniejszego wstępu, diagnozy po- ralnej. Bliskie położenie Gminy od miasta szczególnych miejscowości oraz rekomen- Lublin sprawia, że niektóre wsie stają się dacji skierowanych do GOKSiR, Urzędu celem migracji napływowej ludności miej- Gminy Niedrzwica Duża oraz innych pod- skiej. Osoby te realizują swoją aktywność miotów realizujących działalność kultural- kulturalną w Lublinie i często ną w Gminie. Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 NIEDRZWICA KOŚCIELNA Liczba mieszkańców: 1 686 osób Cz. I - Ignacy Pioś, ul. Lipowa 29 Sołtysi: Cz. II - Łukasz Oleszek, ul. Krakowska 106a 106A Odległość do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji: 3,6 km Potencjał Infrastruktura: edukacyjno-kulturalny Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła ul. Krakowska 73, Niedrzwica Kościelna Filia Gminnej Biblioteki Publicznej Proboszcz – ks. Jan Kiełbasa ul. Krakowska 91, Niedrzwica Kościelna Zespół Szkół w Niedrzwicy Kościelnej Remiza OSP ul. Lipowa 26, Niedrzwica Kościelna ul. Lipowa 32, Niedrzwica Kościelna Dyrektor Szkoły – Iwona Bielak Prezes – Wojciech Sieńko Społeczne Liceum Ogólnokształcące Skansen Maszyn Rolniczych im. P. J. Frassatiego w Niedrzwicy Kościelnej ul. Krakowska, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 83a, Niedrzwica Kościelna Prezes – Andrzej Pastusiak Dyrektor szkoły - Grażyna Bury Izba Tradycji Boisko sportowe ul. Kwiatowa 14, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska, Niedrzwica Kościelna Prezes – Janina Głąb Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Obiekty dziedzictwa kulturowego: Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła Cmentarz Parafialny Zajazd Poczty Konnej Park w Niedrzwicy Kościelnej Młyn elektryczny w Niedrzwicy Kościelnej Kopiec – cmentarz wojenny z I wojny światowej Organizacje pozarządowe: FUNDACJA OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ ul. Gospodarcza 3, Niedrzwica Kościelna NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ Prezes – Andrzej Pastusiak ul. Kwiatowa 14, Niedrzwica Kościelna Prezes – Janina Głąb FUNDACJA NA RZECZ EDUKACJI I ROZWOJU ŚRODOWISKA LOKALNEGO STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ "DZIUPLA" FOLKLORU W NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ ul. Lipowa 115, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 111, Niedrzwica Kościelna Prezes – Renata Jankowska Prezes – Krzysztof Stankiewicz TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SPOŁECZNEGO OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO W NIEDRZWI- W NIEDRZWICY KOŚCIELNEJ CY KOŚCIELNEJ ul. Lipowa 32, Niedrzwica Kościelna ul. Krakowska 83, Niedrzwica Kościelna Prezes – Wojciech Sieńko Prezes – Iwona Mędrkiewicz Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła Młyn elektryczny Kopiec – cmentarz wojenny z I wojny światowej Skansen Maszyn Rolniczych Boisko sportowe Projekt Gmina Niedrzwica Duża to my – rozwijajmy ją razem! został dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2014 Niedrzwica Kościelna W 2014 roku z inicjatywy Fundacji Ocalić od Zapomnienia uruchomiony został także Niedrzwica Kościelna jest drugą co wielko- Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych, ści miejscowością Gminy. Znajduje się gdzie obejrzeć można narzędzia i maszyny w bezpośrednim sąsiedztwie Niedrzwicy rolnicze oraz dawne przedmioty codzien- Dużej. Wieś jest dobrze skomunikowana nego użytku. Każde z tych miejsc warte z pozostałą częścią Gminy dzięki przebie- jest upowszechnienia, poprzez realizację gającej przez nią centralnie drodze krajo- w nim ciekawych projektów kulturalnych. wej nr 19, dużej ilości przejeżdżających Podejmowana aktywność kulturalna pozwo- busów komunikacji publicznej oraz linii li jednocześnie zwrócić uwagę odbiorców kolejowej pozwalającej na szybkie dotar- na walory architektoniczne lub wartości cie zarówno do Niedrzwicy Dużej, historyczne tkwiące w tych obiektach. Nie- jak i Lublina, bądź Kraśnika. które z nich, jak np. kościół, czy skansen, wydają się