Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Sucho żebry 2017

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Spis tre ści

1 Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji obejmuj ąca analiz ę negatywnych zjawisk oraz lokalnych potencjałów wyst ępuj ących na terenie tego obszaru...... 5

1.1 Diagnoza społeczno-gospodarcza gminy Sucho żebry ...... 5

1.1.1 Demografia ...... 5

1.1.2 Problemy społeczne ...... 6

1.1.3 Gospodarka i przedsi ębiorczo ść ...... 11

1.1.4 Infrastruktura techniczna ...... 11

1.1.5 Gospodarka wodn o-ściekowa ...... 14

1.1.6 Wyroby zawieraj ące azbest ...... 15

1.1.7 Edukacja ...... 16

1.1.8 Infrastruktura rekreacyjna i sportowa ...... 16

1.2 Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ...... 18

1.3 Szczegółowa diagnoza podobszarów rewitalizacji obejmuj ąca analiz ę negatywnych zjawisk...... 27

1.3.1 Podobszar rewitalizacji nr 1 – Borki Siedleckie ...... 28

1.3.2 Podobszar rewitalizacji nr 2, 3, 4 - Kownaciska cz ęść A, B, C ...... 38

1.3.3 Podobszar rewitalizacji nr 5 Krześlinek ...... 48

1.3.4 Podobszar rewitalizacji nr 6 Sosna-Kicki ...... 58

1.3.5 Podobszar rewitalizacji nr 7 Stany Du że ...... 68

1.4 Synteza diagnozy szczegółowej ...... 77

1.5 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji Gminy Sucho żebry ...... 81

2 Opis wizji stanu obszaru, cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące im kierunki działa ń...... 84

3 Powi ązania Gminnego Programu z dokumentami o charakterze strategicznym i planistycznym ...... 88

3.1 Poziom lokalny ...... 88

3.2 Poziom Regionalny ...... 91

4 Opis przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych ...... 94

4.1 Podstawowe przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne ...... 94

4.2 Uzupełniaj ące przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne ...... 115

5 Rozwi ązania zapobiegaj ące szkodom w środowisku ...... 119 2

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

6 Komplementarno ść ...... 120

6.1 Komplementarno ść problemowa ...... 120

6.2 Komplementarno ść przestrzenna ...... 120

6.3 Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna ...... 121

6.4 Komplementarno ść finansowa ...... 122

7 Ramy Finansowe Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 124

8 Opis struktury zarz ądzania realizacj ą Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 131

9 System monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji ...... 134

10 Proces Partycypacji Społecznej w Gminnym Programie Rewitalizacji ...... 137

11 Okre ślenie niezb ędnych zmian w uchwałach ...... 141

12 Lista zał ączników do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry ...... 143

3

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wprowadzenie

Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczno ści, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji.

Podstaw ą prawn ą do sporz ądzania Gminnego Programu Rewitalizacji jest Ustawa o rewitalizacji z dnia 9 pa ździernika 2015 r. (t.j. Dz.U. 2015 poz. 1777 z pó źn. zm).

Obszarem zdegradowanym jest obszar, który znajduje si ę w stanie kryzysowym z powodu nagromadzenia negatywnych zjawisk społecznych, w szczególno ści niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, wysokiego wska źnika bezrobocia, przest ępczo ści, ubóstwa, niewystarczaj ącego poziomu uczestnictwa w życiu kulturalnym i publicznym oraz co najmniej jednego z negatywnych zjawisk: gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych.

Obszar rewitalizacji stanowi cało ść lub cz ęść obszaru zdegradowanego, wyró żniaj ący si ę szczególn ą koncentracj ą negatywnych wymienionych powy żej zjawisk, na którym z uwagi na kluczowe znaczenie dla rozwoju gminy prowadzona jest rewitalizacja.

Wielko ść obszaru rewitalizacji nie mo że obejmowa ć wi ęcej ni ż 20% powierzchni gminy a jednocze śnie mo że tam mieszka ć nie wi ęcej ni ż 30% jej mieszka ńców. Obszar rewitalizacji mo że by ć podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadaj ące ze sob ą wspólnych granic.

Na podstawie Gminnego Programu Rewitalizacji samorząd gminny koordynowa ć b ędzie wieloletnie działania w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej oraz technicznej, których celem jest uzdrowienie sytuacji na obszarze kryzysowym. Gminny Program Rewitalizacji stanowi wi ęc narz ędzie do redukowania zidentyfikowanych problemów.

4

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1 Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji obejmująca analizę negatywnych zjawisk oraz lokalnych potencjałów występujących na terenie tego obszaru.

1.1 Diagnoza społeczno-gospodarcza gminy Sucho żebry

1.1.1 Demografia

Gmina Sucho żebry jest gmin ą wiejsk ą poło żon ą w bezpo średnim sąsiedztwie miasta Siedlce. Takie sąsiedztwo powinno pobudza ć wzrost liczby mieszka ńców. Zjawisko takie jednak nie wyst ępuje, a Gmina w ostatnich latach wykazywała spadek ludno ściowy. Jest on spowodowany wyjazdem młodych ludzi do du żych miast i za granic ę – w poszukiwaniu lepszych warunków życia i atrakcyjniejszych zarobków. Zjawiska tego nie rekompensuje napływu pewnej liczby nowych mieszka ńców spoza Gminy (nowe domy jednorodzinne w pobli żu Siedlec.

Sytuacj ę demograficzn ą w latach 2011-2015 prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 1 Liczba mieszka ńców poszczególnych sołectw Gminy Sucho żebry

2011 2012 2013 2014 2015 Wyszczególnienie liczba % liczba % liczba % liczba % liczba %

Borki Siedleckie 310 6,49% 314 6,58% 319 6,70% 314 6,62% 298 6,35%

Brzozów 343 7,18% 337 7,06% 333 7,00% 330 6,95% 323 6,88%

Kopcie 106 2,22% 103 2,16% 98 2,06% 98 2,06% 105 2,24%

Kownaciska 282 5,91% 279 5,86% 286 6,01% 284 5,98% 287 6,11%

Krynica 275 5,76% 273 5,72% 281 5,91% 281 5,92 274 5,84%

Krześlin 266 5,57% 269 5,64% 259 5,44% 258 5,44% 250 5,32%

Krześlinek 178 3,73% 176 3,69% 178 3,74% 178 3,75% 180 3,83%

Nakory 241 5,05% 240 5,03% 243 5,11% 242 5,10% 239 5,09%

Podnieśno 413 8,65% 411 8,62% 402 8,45% 406 8,55% 407 8,67%

Przygody 413 8,65% 414 8,68% 417 8,76% 412 8,68% 404 8,60%

Sosna - Kicki 58 1,21% 53 1,11% 57 1,20% 56 1,18% 55 1,17%

Sosna - Korabie 25 0,52% 25 0,52% 25 0,53% 25 0,53% 25 0,53

Sosna - Kozółki 109 2,28 113 2,37 98 2,06% 105 2,21% 104 2,22%

Sosna - Trojanki 58 1,21% 59 1,24% 59 1,24% 56 1,18% 56 1,19%

Stany Duże 112 2,35% 113 2,37% 114 2,40% 116 2,44% 115 2,45%

Stany Małe 81 1,70% 81 1,70% 80 1,68% 79 1,66% 80 1,70%

Suchożebry 619 12,97 618 12,96% 620 13,03% 621 13,08% 609 12,97%

Wola Suchożebrska. 885 18,54% 892 18,70% 889 18,68% 885 18,65% 884 18,89% Gmina Suchożebry 4771 100,00% 4770 100,00% 4758 100,00% 4746 100,00% 4695 100,00% 5

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Pod wzgl ędem tendencji demograficznej sytuacja w Gminie Sucho żebry jest zdecydowanie gorsza od średniej dla Województwa Mazowieckiego, jest tak że nieznacznie gorsza w porównaniu do średniej dla Powiatu Siedleckiego. Liczb ę mieszka ńców w regionie, powiecie oraz gminie przedstawia tabela.

Tab. 2 Sytuacja demograficzna Gminy Sucho żebry na tle Powiatu i Regionu

2015/2011 Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015 [%] Województwo Mazowieckie 5285604 5301760 5316840 5334511 5349114 101,52% Powiat Siedlecki 81811 81924 81792 81590 81403 99,72% Gmina Suchożebry 4771 4770 4758 4746 4695 98,70%

Struktura wiekowa mieszka ńców gminy Sucho żebry jest zbli żona do średniej dla regionu. Nieznacznie mniejszy jest udział osób w wieku produkcyjnym w porównaniu z regionem, wi ększy jest udział osób w wieku przedprodukcyjnym, mniejszy za ś odsetek osób w wieku poprodukcyjnym.

Mieszka ńcy wg ekonomicznych grup wiekowych XII 2015

100% 90% 80% 70% poprodukcyjny 60% produkcyjny 50% przedprodukcyjny 40% 30% 20% 10% 0% Gmina Sucho żebry Województwo Mazowieckie

Wśród daj ących si ę zauwa żyć zjawisk demograficznych w gminie Sucho żebry szczególnie istotne to emigracja młodych ludzi – „rdzennych mieszka ńców Gminy” do wi ększych miast i za granic ę, przy jednoczesnym napływie nowych mieszka ńców, o ustabilizowanej sytuacji maj ątkowej, zawodowo nie zwi ązanych z Gmin ą, która jest dla nich wył ącznie „sypialni ą”. Rodzi to problem słabej integracja ludno ści nowo przybywaj ącej z zasiedziałymi grupami mieszka ńców i słabe poczucie wi ęzi z gmin ą,

1.1.2 Problemy społeczne

Problemem społecznych dotykaj ącym Gmin ę Sucho żebry problem osób długotrwale bezrobotnych. Liczba osób zarejestrowanych w PUP systematycznie spada, zmniejsza si ę te ż udział osób bezrobotnych z gminy Sucho żebry w ogólnej liczbie bezrobotnych w Powiecie Siedleckim. Dynamika spadku liczby bezrobotnych w Gminie jest wy ższa ni ż w całym Powiecie.

6

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Nasilaj ącym si ę problemem s ą osoby długotrwale bezrobotne. Osób o tym statusie w roku 2015 było ponad 12% wi ęcej ni ż w roku 2011. Zjawisko to staje si ę du żym problemem, któremu trudno jest przeciwdziała ń ze wzgl ędu na opór samych zainteresowanych przed powrotem na rynek pracy. Na koniec 2015 roku w Gminie Sucho żebry znajdowało si ę 166 osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Siedlcach. Analizuj ąc liczb ę bezrobotnych w latach 2011-2015 wida ć wyra źny spadek tego zjawiska. Dynamika spadku liczby bezrobotnych jest przy tym nieco wy ższa w Gminie w odniesieniu do danych dla całego Powiatu.

Tab. 3 Osoby bezrobotne w Gminie Sucho żebry na tle Powiatu Siedleckiego

Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015 2015/2011 Powiat Siedlecki 3111 3539 3897 3083 2723 87,53% Gmina Suchożebry 199 222 229 178 166 83,42% Udział Gminy 6,40% 6,27% 5,88% 5,77% 6,10% ------

Poziom bezrobocia w Gminie Sucho żebry jest zró żnicowany w poszczególnych miejscowo ściach. Sytuacj ę w tym zakresie prezentuje poni ższa tabela. W celach porównawczych dane liczbowe przeliczono na wska źnik na 1000 mieszka ńców.

Tab. 4 Bezrobotni w Gminie Sucho żebry wg Sołectw

2011 2012 2013 2014 2015 Wyszczególnienie liczba Liczba/ liczba Liczba/ liczba Liczba/ liczba Liczba/ liczba Liczba/ 1000 1000 1000 1000 1000

Gmina Suchożebry 41,68 46,54 48,13 37,91 35,36

Borki Siedleckie 18 58,06 22 70,06 23 72,1 11 36,91 12 40,27

Brzozów 5 14,58 8 23,74 9 27,03 6 18,58 9 27,86

Kopcie 4 37,74 3 29,13 4 40,82 1 9,52 2 19,05

Kownaciska 8 28,37 11 39,43 6 20,98 13 45,3 17 59,23

Krynica 12 43,64 17 62,27 21 74,73 16 58,39 10 36,5

Krześlin 9 33,83 11 40,89 14 54,05 8 32 7 28

Krześlinek 10 56,18 11 62,5 12 67,42 9 50 11 61,11

Nakory 5 20,75 7 29,17 6 24,69 9 37,66 4 16,74

Podnieśno 13 31,48 14 34,06 13 32,34 9 22,11 13 31,94

Przygody 9 21,79 10 24,15 19 45,56 8 19,8 8 19,8

Sosna - Kicki 5 86,21 5 94,34 3 52,63 5 90,91 3 54,55

Sosna - Korabie 0 0 0 0 1 40 0 0 1 40

Sosna - Kozółki 3 27,52 2 17,7 1 10,2 3 28,85 4 38,46 7

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Sosna - Trojanki 1 17,24 0 0 2 33,9 1 17,86 1 17,86

Stany Duże 5 44,64 5 44,25 4 35,09 3 26,09 1 8,7

Stany Małe 2 24,69 5 61,73 4 50 5 62,5 4 50

Suchożebry 31 50,08 33 53,4 37 59,68 26 42,69 24 39,41

Wola Suchożebrska. 59 66,67 58 65,02 50 56,24 45 50,9 35 39,59

Liczba osób bezrobotnych w Gminie Sucho żebry spada szybciej, ni ż w Powiecie Siedleckim. Obrazuje to zmniejszaj ący si ę udział Gminy w liczbie bezrobotnych w Powicie. Sytuacja zwi ązana z bezrobociem wewn ątrz Gminy jest silnie zró żnicowana. W cz ęś ci sołectw udział osób bezrobotnych jest zdecydowanie wy ższy w porównaniu do średniej. Najsilniej zjawisko to wyst ępuje w sołectwach: Siedleckie, Kownaciska, Krynica, Krze ślinek, Sosna Kicki, Stany Małe, Sucho żebry i Wola Sucho żebrska sytuacja jest gorsza od średniej w Gminie. Zjawisko długotrwałego bezrobocia w Gminie na tle Powiatu Siedleckiego prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 5 Osoby długotrwale bezrobotne w Gminie Sucho żebry na tle Powiatu Siedleckiego

Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015 2015/2011 Powiat Siedlecki 1230 1395 1636 1839 1362 110,73% Gmina Suchożebry 64 85 96 111 72 112,50% Udział Gminy w Powiecie 5,20% 6,09% 5,87% 6,04% 5,29% ------

Liczb ę osób długotrwale bezrobotnych w poszczególnych sołectwach gminy Sucho żebry prezentuje poni ższa tabela. W celach porównawczych dane liczbowe przeliczono na wska źnik na 1000 mieszka ńców.

Tab. 6 Liczba osób trwale bezrobotnych wg sołectw

2011 2012 2013 2014 2015 Wyszczególnienie Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ liczba liczba liczba liczba liczba 1000 1000 1000 1000 1000

Gmina Suchożebry 64 13,41 85 17,82 96 20,18 111 23,39 72 15,34

Borki Siedleckie 8 25,81 8 25,48 9 28,21 13 41,4 7 23,49

Brzozów 2 5,83 1 2,97 3 9,01 6 18,18 4 12,38

Kopcie 1 9,43 0 0 1 10,2 2 20,41 1 9,52

Kownaciska 3 10,64 5 17,92 3 10,49 7 24,65 4 13,94

Krynica 3 10,91 7 25,64 9 32,03 10 35,59 7 25,55

Krześlin 4 15,04 8 29,74 8 30,89 7 27,13 4 16

Krześlinek 7 39,33 5 28,41 6 33,71 2 11,24 4 22,22

Nakory 0 0 1 4,17 2 8,23 3 12,4 1 4,18

Podnieśno 4 9,69 5 12,17 5 12,44 6 14,78 6 14,74 8

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Przygody 2 4,84 2 4,83 5 11,99 7 16,99 7 17,33

Sosna - Kicki 3 51,72 2 37,74 2 35,09 3 53,57 1 18,18

Sosna - Korabie 0 0 0 0 0 0 0 0 1 40

Sosna - Kozółki 1 9,17 2 17,7 1 10,2 1 9,52 1 9,62

Sosna - Trojanki 0 0 1 16,95 0 0 1 17,86 0 0

Stany Duże 4 35,71 1 8,85 2 17,54 3 25,86 2 17,39

Stany Małe 1 12,35 1 12,35 2 25 3 27,97 2 25

Suchożebry 5 8,08 15 24,27 15 24,19 14 22,54 7 11,49

Wola Suchożebrska. 16 18,08 21 23,54 23 25,87 23 25,99 13 14,71

Analiza danych wskazuje, na jego koncentracj ę w niektórych sołectwach, w cz ęś ci za ś nie wyst ępuje b ądź wyst ępuje incydentalnie. Problem osób długotrwale bezrobotnych dotyczy w najwi ększym stopniu sołectw: Borki Siedleckie, Krynica, Krze ślinek, Sosna-Kicki, Wola Sucho żebrska. Wa żnym problemem społecznym jest nadu żywanie alkoholu w niektórych rodzinach, oraz cały szereg konsekwencji z tym zwi ązanych. Problem ubóstwa, wył ączenia społecznego i przemocy domowej. W skali gminy wida ć tendencj ę spadkow ą w tym zakresie, jednak nie dotyczy ona całego obszaru Gminy (w sołectwach (Krynica i Stany Du że zjawisko to wyst ępuje w sposób ci ągły). Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych podejmuje interwencje administracyjno- prawne, zwi ązane np. ze skierowaniem osób uzale żnionych na przymusowe leczenie odwykowe. Dane w tym zakresie prezentuj ą poni ższe tabele. W celach porównawczych dane liczbowe przeliczono na wska źnik na 1000 mieszka ńców.

Tab. 7 Interwencje administracyjno-prawne Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych

2011 2012 2013 2014 2015

Wyszczególnienie Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ liczba liczba liczba liczba liczba 1000 1000 1000 1000 1000 Gmina Suchożebry 30 6,28 31 6,5 25 5,25 7 1,47 11 2,34

Borki Siedleckie 1 3,23 2 6,37 2 6,27 2 6,37 2 6,71

Brzozów 1 2,92 1 2,97 0 0 1 0 0 0

Kopcie 1 9,43 2 19,42 2 20,41 0 0 0 0

Kownaciska 4 14,18 2 7,17 3 10,49 0 0 0 0

Krynica 2 7,27 2 7,33 1 3,56 0 3,65 1 3,65

Krześlin 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Krześlinek 2 11,24 2 11,36 2 11,24 0 0 0 0

Nakory 2 8,3 2 8,33 3 12,35 1 0 0 0

Podnieśno 1 2,42 1 2,43 0 0 1 7,37 3 7,37

Przygody 2 4,84 2 4,83 2 4,8 1 2,48 1 2,48

Sosna - Kicki 3 51,72 1 18,87 1 17,54 0 0 0 0 9

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Sosna - Korabie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Sosna - Kozółki 2 18,35 2 17,7 1 10,2 0 0 0 0

Sosna - Trojanki 2 34,48 1 16,95 1 16,95 0 0 0 0

Stany Duże 2 17,86 4 35,4 2 17,54 1 8,7 1 8,7

Stany Małe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Suchożebry 2 3,23 2 3,24 1 1,61 0 0 0 0

Wola Suchożebrska 3 3,39 5 5,61 4 4,5 0 3,39 3 3,39

Problemowi bezrobocia, szczególnie bezrobocia długotrwałego oraz problemu alkoholowemu towarzyszy zjawisko ubóstwa. Obrazuj ą to dane dotycz ące zasiłków okresowych. Dane w tym zakresie prezentuj ą poni ższe tabele. W celach porównawczych dane liczbowe przeliczono na wska źnik na 1000 mieszka ńców.

Tab. 8 Zasiłki okresowe

2011 2012 2013 2014 2015 Wyszczególnienie Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ Liczba/ liczba liczba liczba liczba liczba 1000 1000 1000 1000 1000

Gmina Suchożebry 49 10,26 48 10,06 48 10,09 37 7,80 43 9,16 Borki Siedleckie 2 6,45 2 6,37 1 3,13 2 6,37 1 3,36 Brzozów 1 2,92 1 2,97 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Kopcie 1 9,43 1 9,71 1 10,20 0 0,00 1 9,52 Kownaciska 5 17,73 3 10,75 4 13,99 3 10,56 2 6,97 Krynica 1 3,64 0 0,00 1 3,56 0 0,00 1 3,65 Krześlin 0 0,00 1 3,72 0 0,00 2 7,75 0 0,00 Krześlinek 3 16,85 1 5,68 2 11,24 0 0,00 3 16,67 Nakory 0 0,00 2 8,33 1 4,12 2 8,26 3 12,55 Podnieśno 1 2,42 3 7,30 0 0,00 0 0,00 2 4,91 Przygody 2 4,84 5 12,08 1 2,40 1 2,43 2 4,95 Sosna - Kicki 2 34,48 1 18,87 2 35,09 0 0,00 1 18,18 Sosna - Korabie 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Sosna - Kozółki 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Sosna - Trojanki 1 17,24 1 16,95 1 16,95 1 17,86 1 17,86 Stany Duże 3 26,79 2 17,70 2 17,54 2 17,24 1 8,70 Stany Małe 1 12,35 0 0,00 1 12,50 0 0,00 0 0,00 Suchożebry 1 1,62 2 3,24 2 3,23 1 1,61 2 3,28 Wola Suchożebrska 6 6,78 9 10,09 13 14,62 3 3,39 6 6,79

Problem ubóstwa w Gminie Sucho żebry jest szczególnie zauwa żalny w sołectwach: Kownaciska, Kopcie, Krze ślinek oraz Sosna-Kicki, Sosna Trojanki i Stany Du że i Wola Sucho żebrska.

10

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.1.3 Gospodarka i przedsi ębiorczo ść

Na koniec lipca 2016 roku w gminie Sucho żebry funkcjonowało 177 firm wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalno ści Gospodarczej. Poni ższa tabela prezentuje dane dotycz ące osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą w Gminie, Powiecie i Regionie.

Tab. 9 Liczba podmiotów wpisana do CEIDG

Wyszczególnienie Liczba mieszkańców Liczba aktywnych podmotów Liczba aktywnych podmiotów zarejestrowanych w CEIDG zarejestrowanych w CEIDG/1000 mieszkańców Województwo Mazowieckie 5365898 433240 81 Powiat Siedlecki 81580 3640 45 Gmina Suchożebry 4712 177 38

Aktywno ść mieszka ńców Gminy w zakresie inicjatyw gospodarczych jest bardzo niska. Liczba przedsi ębiorców b ędących osobami fizycznymi przypadaj ącymi na 1000 mieszka ńców jest dwukrotnie ni ższa ni ż średnia dla Województwa Mazowieckiego. Jest te ż wyra źnie gorsza ni ż średnia w Powiecie Siedleckim. Corocznie w gminie Sucho żebry powstaje kilkadziesi ąt podmiotów gospodarczych, które podejmuj ą prób ę prowadzenia działalno ści gospodarczej. Wiele z nich w krótkim okresie czasu jest jest likwidowana. Przedsi ębiorcynapotykaj ą szereg istotnych problemów. Główny to niska dochodowo ści prowadzonej działalno ści gospodarczej. Innym czynnikiem ograniczaj ącym rozwój przedsi ębiorczo ści jest równie ż brak popytu wewn ętrnego. Ponadto istotnym czynnikiem hamuj ącym powstawanie oraz rozwój przedsi ębiorczo ści jest brak wiedzy ekonomicznej w zakresie prowadzenia własnej działalno ści gospodarczej. Barier ą okazuj ą si ę nie tylko problemy ze zbytem oraz dystrybucj ą towarów, ale tak że niech ęć do podj ęcia ryzyka.

1.1.4 Infrastruktura techniczna

Sie ć dróg na obszarze gminy Sucho żebry jest dobrze rozwini ęta i zapewnia dobre poł ączenia zarówno z ośrodkami zewn ętrznymi jak i ze wszystkimi sołectwami w gminie. Podstawowy układ dróg tworzy droga krajowa nr 63 o znaczeniu mi ędzyregionalnym i regionalnym, oraz drogi powiatowe. Układ ten uzupełniaj ą drogi gminne. Ogólna ilo ść dróg publicznych w gminie Sucho żebry wynosi 100,178 km, w tym 74,168 km posiada nawierzchni ę tward ą. Układ drogowy w gminie Sucho żebry tworz ą: • Droga krajowa nr 63 – najistotniejsze powi ązanie komunikacyjne dla gminy -Węgorzewo – Sławatycze o znaczeniu regionalnym, przebiegaj ąca przez tereny gminny realizuje poł ączenie z 11

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Siedlcami, Sokołowem Podlaskim oraz drogami krajowymi nr 2 Warszawa – Terespol i nr 680 Sokołów Podlaski – Łom ża. Długo ść drogi krajowej wynosi 9,850 km. Ma ona nawierzchnię asfaltow ą. Przy drodze tej znajduje si ę stacja paliw płynnych, zaopatruj ąca rolników na miejscu w paliwo dla maszyn rolniczych. • Droga wojewódzka nr 696 Chodów - Węgrów przebiegaj ąca przez południowo-zachodni odcinek gminy. Ma nawierzchni ę asfaltow ą i rozci ąga si ę na obszarze 1,096 km. • Drogi powiatowe – realizuj ą poł ączenia mi ędzy miejscowo ściami gminnymi a sąsiednimi gminami: Bielany, Siedlce, Paprotnia, Mordy i Mokobody. Ł ączna długo ść tych dróg wynosi 42,362 km, w tym o nawierzchni twardej ulepszonej jest 35,352 km, a twardej nieulepszonej 2,000 km. Drogi gruntowe maj ą długo ść 5,010 km. • Drogi gminne o ł ącznej długo ści 46,87 km (w tym o nawierzchni twardej – 24,17 km) realizuj ą one powi ązania zewn ętrzne gminy o bliskim zasi ęgu i wewn ątrz-gminne. • Drogi wewn ętrzne (niepubliczne) to drogi, które nie s ą zakwalifikowane do kategorii dróg gminnych. Ł ączna długo ść tych dróg wynosi 117,5 km.

Tab. 10 Drogi na terenie gminy Sucho żebry.

Lp. Nr drogi Kategoria i nazwa drogi Długość w km Rodzaj nawierzchni w km

twarda twarda nie- gruntowa ulepszona ulepszona

Drogi krajowe

1 63 Sokołów Podlaski–Siedlce 9,850 9,850 - -

Drogi wojewódzkie

1 696 Węgrów-Chodów 1,096 1,096 - -

Drogi powiatowe

1 3611W Mokobody-Suchożebry 2,840 0,550 - 2,290 2 3612W Mokobody-Nakory 9,900 7,900 2,000 - 3 3940W Krześlin-Nakory-Patrykozy 10,330 9,210 - 1,120 4 3614W Suchożebry-Brzozów 5,600 5,600 - - 5 3615W Przygody-Mordy 5,730 5,730 - - 6 3616W Strzała-Borki-Przygody 3,862 3,862 - - 7 3617W Siedlce-Korczew 2,500 2,500 - - 8 3618W Brzozów-Rzeszotków 1,600 - - 1,600 Ogółem dr. powiatowe 42,362 35,352 2,000 5,010

OGÓŁEM 53,308 46,298 2,000 5,010

Źródło : Strategia Rozwoju Gminy Sucho żebry na lata 2014 - 2020.

12

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Ogólny stan dróg jest dobry, jednak kilka dróg gminnych i powiatowych wymagaj ących zmodernizowania. Du że odcinki dróg, zarówno powiatowych jak i gminnych, maj ą nienormatywne szeroko ści jezdni i pasów drogowych. Wpływa to na komfort u żytkowania i bezpiecze ństwo. Usprawnienia i modernizacji wymagaj ą zarówno drogi krajowe, jak i drogi powiatowe i gminne. Wykaz długo ści odcinków wymagaj ących pilnego remontu lub przebudowy zawiera poni ższa tabela.

Tab. 11 Długo ść dróg wg sołectw, w tym długo ść odcinków wymagaj ących pilnych remontów

Sołectwo Długo ść odcinków wymagaj ących pilnego remontu lub przebudowy km Borki Siedleckie 1,6 Brzozów 3,2 Kopcie 0,8 Kownaciska 0,0 Krynica 3,3 Krze ślin 3,8 Krze ślinek 0,0 Nakory 2,3 Podnie śno 2,4 Przygody 1,0 Sosna - Kicki 0,0 Sosna - Korabie 0,0 Sosna - Kozółki 0,0 Sosna - Trojanki 0,0 Stany Du że 0,0 Stany Małe 1,5 Sucho żebry 2,3 Wola Sucho żebrska. 2

Źródło: Gmina Sucho żebry

Problemy zwi ązane z sieci ą drogow ą na terenie Gminy Sucho żebry dotycz ą dwóch aspektów. Pierwszy problem złego stanu cz ęś ci dróg i konieczno ści pilnego ich remontu. Pilnego remontu wymaga 24 km dróg.

Drugim problemem jest brak ście żek i wyodr ębnionych pasów ruchu dla rowerów. Jest to popularny w śród mieszka ńców środek lokomocji. Brak infrastruktury dedykowanej rowerom stwarza zagro żenie dla tej grupy użytkowników dróg, ogranicza te ż rekreacyjne ich wykorzystanie na obszarze Gminy.

13

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.1.5 Gospodarka wodn o-ściekowa

Na terenie Gminy Sucho żebry 1261 gospodarstw domowych zaopatruje si ę w wod ę z wodoci ągu. Stanowi to około 97% ogólnej liczby gospodarstw domowych. Pozostałe zaopatruj ą si ę w wod ę ze studni przydomowych. Sytuacj ę w tym zakresie prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 12 Ilo ść gospodarstw domowych korzystaj ących z sieci wodoci ągowej

Sołectwo Liczba gospodarstw domowych Borki Siedleckie 90 Brzozów 83 Kopcie 28 Kownaciska 78 Krynica 76 Krześlin 74 Krześlinek 49 Nakory 69 Podnieśno 80 Przygody 91 Sosna - Kicki 19 Sosna - Korabie 11 Sosna - Kozółki 25 Sosna - Trojanki 14 Stany Duże 34 Stany Małe 23 Suchożebry 188 Wola Suchożebrska. 229

Źródło: Zakład Gospodarki Komunalnej w Sucho żebrach

Istniej ące źródła wody w pełni pokrywaj ą zapotrzebowanie mieszka ńców, pomimo wzrostowej tendencji jej zu życia w gospodarstwach domowych.

Na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadza ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowi to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. System obsługuje oddana do u żytkowania w 2011 r. oczyszczalnia ścieków o przepustowo ści 250 m3/dob ę. Pozostałe gospodarstwa domowe do rozwi ązania problemu gospodarki ściekowej wykorzystuj ą zbiorniki bezodpływowe oraz indywidualne systemy oczyszczania ścieków. Na terenie Gminy funkcjonuje ponad 130 przydomowych

14

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry oczyszczalni ścieków w nast ępuj ących miejscowo ściach: Brzozów, Kopcie, Kownaciska, Krynica, Krze ślin, Nakory, Podnie śno, Sosna Kicki, Sosna Korabie, Sosna Kozółki, Sosna Trojanki, Stany Du że, Stany Małe). Sytuacj ę w zakresie zbiorczych systemów odprowadzania ścieków prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 13 Ilo ść gospodarstw domowych korzystaj ących ze zbiorczych systemów odprowadzania ścieków

Lp. Sołectwo Liczba gospodarstw domowych 1 Borki Siedleckie 0

2 Brzozów 0

3 Kopcie 0

4 Kownaciska 0

5 Krynica 0

6 Krześlin 0

7 Krześlinek 0

8 Nakory 0

9 Podnieśno 13

10 Przygody 90

11 Sosna - Kicki 0

12 Sosna - Korabie 0

13 Sosna - Kozółki 0

14 Sosna - Trojanki 0

15 Stany Duże 0

16 Stany Małe 0

17 Suchożebry 169

18 Wola Suchożebrska. 208

Źródło: Zakład Gospodarki Komunalnej w Sucho żebrach

Gospodarka ściekowa na terenie Gminy Sucho żeby mimo prowadzanych w tym zakresie inwestycji nie jest w pełni uporz ądkowana. Problemem s ą przede wszystkim wci ąż stosowane zbiorniki bezodpływowe – szamba, które w wielu przypadkach nie s ą całkowicie szczelne. Powoduje to ska żenie gleby w bezpo średnim sąsiedztwie zabudowa ń mieszkalnych. W miejscach o rozproszonej zabudowie rekomendowanym rozwi ązaniem s ą przydomowe oczyszczalnie ścieków, natomiast zwarte kompleksy mieszkalne powinny by ć przył ączane do zbiorczych systemów odbioru ścieków.

1.1.6 Wyroby zawieraj ące azbest

Problemem dla środowiska oraz jako ści życia mieszka ńców na terenie Gminy Sucho żebry jest wyst ępowanie produktów zawieraj ących azbest. Azbest jest praktycznie niezniszczalny w środowisku, za ś gro źny dla

15

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry zdrowia jest wtedy, gdy jego elementarne włókna znajduj ą si ę we wdychanym powietrzu. Azbest zabezpieczony w sposób uniemo żliwiaj ący uwalnianie si ę włókien do powietrza nie stanowi żadnego zagro żenia dla zdrowia. Zgodnie z inwentaryzacj ą przygotowan ą w ramach "Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla Gminy Sucho żebry”. W czerwcu 2008 roku na terenie Gminy znajdowało si ę 368 426 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących azbest. Liczba ta dzi ęki podnoszeniu si ę świadomo ści mieszka ńców, a tak że w zwi ązku z stosowaniem zach ęt do likwidacji tego typu pokry ć dachowych sukcesywnie si ę zmniejsza. Nale ży jednak pami ęta ć, i ż pomimo wprowadzenia zakazu stosowania azbestu w nowych budynkach i technologiach b ędzie on elementem struktury wielu obiektów jako materiał wbudowany jeszcze przez kilkadziesi ąt lat.

1.1.7 Edukacja

Na terenie Gminy Sucho żebry funkcjonuj ą nast ępuj ące szkoły: • Zespół Szkół Publicznych im. H. Sienkiewicza w Sucho żebrach, w którego organizacji znajduj ą si ę: 1.Szkoła Podstawowa, 2.Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi 3.Przedszkole • Szkoła Podstawowa w Krze ślinie oraz Punkt Przedszkolny w Krze ślinie • Szkoła Podstawowa w Krynicy oraz Punkt Przedszkolny w Krynicy Dla wszystkich szkół organem prowadz ącym jest Gmina Sucho żebry. Najwi ększ ą placówk ą o światow ą jest ZSP w Sucho żebrach posiadaj ący hal ę gimnastyczn ą, dwie pracownie internetowe, czytelni ę i bibliotek ę oraz jako jedyny równie ż stołówk ę szkoln ą. Szkoła Podstawowa w Krze ślinie, jako druga, co do wielko ści placówka o światowa posiada równie ż sal ę gimnastyczn ą, najmniejsza ze Szkół – w Krynicy, gdzie odnotowany jest spadek liczby uczniów posiada sal ę gimnastyczn ą prowizoryczn ą z zaadaptowanego pomieszczenia. Istotnym ograniczeniem szkoły w Krześlinie jest brak odpowiedniej bazy lokalowej dla punktu przedszkolnego oraz biblioteki. Na terenie gminy nie funkcjonuje żadna szkoła ponadgimnazjalna. Młodzie ż po uko ńczeniu gimnazjum najcz ęś ciej ucz ęszcza do placówek, które s ą poło żone na terenie miasta Siedlce.

1.1.8 Infrastruktura rekreacyjna i sportowa

Dost ępno ść mieszka ńców do infrastruktury zwi ązanej z rekreacj ą i sp ędzaniem czasu wolnego jest zró żnicowana w poszczególnych miejscowo ściach. W miejscowo ściach najmniejszych brak jest jakiejkolwiek infrastruktury w tym zakresie.

16

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Istotnym problemem jest brak infrastruktury sportowej. Na terenie Gminy znajduj ą si ę dwa boiska sportowe. Obydwa s ą w złym stanie technicznym, wymagaj ą modernizacji i doposa żenia. Szczegółow ą informacj ę na temat obiektów sportowych prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 14 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna w sołectwach

Czy wyposa żenie obiektu jest Sołectwo Ogólny stan techniczny Czy wielko ść obiektu jest wystarczaj ące obiekt 5- bdb., 2 ndst. wystarczaj ąca TAK/NIE TAK/NIE Borki Siedleckie 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Boisko 3 Nie Nie 3. Świetlica wiejska 3 Tak Nie Brzozów 1. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Kopcie 1. ------Kownaciska 1. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Krynica 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Krześlin 1. ------Krześlinek 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Nakory 1. Świetlica wiejska 4 Tak Tak Podnieśno 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Przygody 1. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Sosna - Kicki 1. ------Sosna - Korabie 1. ------Sosna - Kozółki 1. ------Sosna - Trojanki 1. ------Stany Duże 1. ------Stany Małe 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Suchożebry 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Świetlica wiejska 5 Tak Tak Wola Suchożebrska 1. Plac zabaw 5 Tak Tak 2. Boisko do piłki nożnej 2 Nie Nie 3. Świetlica wiejska 5 Tak Tak

17

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.2 Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry został opracowany dla obszaru rewitalizacji wyznaczonego Uchwał ą nr XIX/151/2016 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 28 listopada 2016 r. przedstawionego na zał ącznikach nr 1 do 7 niniejszej uchwały. Obszar rewitalizacji, w którym prowadzone będą działania wynikaj ące z Gminnego Programu Rewitalizacji charakteryzuje si ę szczególn ą koncentracj ą negatywnych zjawisk oraz posiada istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego Gminy Sucho żebry. Został wyodr ębniony z obszaru zdegradowanego okre ślonego na podstawie diagnozy sporz ądzonej na potrzeby zidentyfikowania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Sucho żebry.

Delimitacja obszarów zdegradowanych gminy Sucho żebry została przygotowana w oparciu o analiz ę najbardziej istotnych czynników z punktu widzenia rozwoju gminy, opieraj ących si ę na wytycznych zawartych w ustawie z dnia 9 pa ździernika 2015 r. o rewitalizacji. Zawiera ona porównywalne dane pozwalaj ące na obiektywn ą i wnikliw ą analiz ę obszarów wymagaj ących kompleksowego wsparcia.

W przeprowadzonej analizie, bior ąc pod uwag ę uwarunkowania lokalne, a tak że mo żliwy do pozyskania zakres danych statystycznych, jednostki analityczne stanowiły poszczególne sołectwa Gminy Sucho żebry. Sołectwa cechuj ą si ę podobnym ukształtowaniem zabudowy, zbli żon ą funkcj ą oraz spójno ści ą społeczn ą, co ma istotne znacznie dla zasi ęgu terytorialnego problemów w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej.

W celu dokonania delimitacji obszaru zdegradowanego przyj ęto metod ę polegaj ącą na obliczaniu wska źników dla poszczególnych sołectw, pozwalaj ących na analiz ę i porównanie negatywnych zjawisk w poszczególnych sferach, tj: • sfera społeczna

• gospodarcza,

• środowiskowa,

• przestrzenno – funkcjonalna

• techniczna.

Pierwszym etapem prac było zebranie i przyporz ądkowanie do poszczególnych sołectw obiektywnych i weryfikowalnych danych opisuj ących negatywne zjawiska w ka żdej ze sfer oraz przeliczenie ich na warto ści porównywalnych wska źników (Tabela).

18

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 15 Dane wykorzystane do wyznaczenia obszaru zdegradowanego

Badane zjawisko Dane Wskaźnik stosowany do oceny sytuacji Sfera społeczna Wskaźnik obciążenia demograficznego (ludność w Sytuacja Liczba mieszkańców sołectwa wg wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób demograficzna ekonomicznych grup wiekowych w wieku produkcyjnym) Liczba zarejestrowanych bezrobotnych Liczba osób bezrobotnych w sołectwach przypadająca na 1000 mieszkańców sołectwa

Bezrobocie Liczba osób długotrwale bezrobotnych w sołectwach (osoby pozostające bez pracy Liczba osób długotrwale bezrobotnych przez okres co najmniej 12 miesięcy w przypadająca na 1000 mieszkańców sołectwa ciągu ostatnich 24 miesięcy) Liczba postępowań administracyjno- Liczba postępowań administracyjno-prawnych Problem prawnych podejmowanych przez Gminną podejmowanych przez GKRPA przypadająca na alkoholowy Komisję Rozwiązywania Problemów 1000 mieszkańców sołectwa Alkoholowych Liczba osób pobierających zasiłek Liczba osób pobierających zasiłek okresowy okresowy przypadająca na 1000 mieszkańców sołectwa Ubóstwo Liczba osób pobierających świadczenie z Funduszu Liczba wypłaconych świadczeń Alimentacyjnego przypadająca na 1000 alimentacyjnych mieszkańców sołectwa Uczestnictwo w Frekwencja wyborcza w wyborach do Rady Frekwencja wyborcza w sołectwach życiu publicznym Gminy 2014 Sfera gospodarcza Aktywność Liczba aktywnych podmiotów Liczba aktywnych podmiotów gospodarczych gospodarcza gospodarczych zarejestrowana w CEIDG przypadająca na 1000 mieszkańców sołectwa Udział aktywnych podmiotów gospodarczych w Kondycja Liczba wszystkich podmiotów ogólnej liczbie podmiotów zarejestrowanych w przedsiębiorstw gospodarczych zarejestrowanych w CEIDG CEIDG Sfera środowiskowa Gospodarka Udział mieszkańców segregujących wytwarzane odpadami Poziom segregacji odpadów komunalnych odpady komunalne w ogólnej liczbie mieszkańców komunalnymi sołectwa Gospodarka Liczba gospodarstw domowych Udział gospodarstw domowych przyłączonych do ściekowa przyłączonych do sieci kanalizacyjnej sieci kanalizacyjnej w ogólnej liczbie gospodarstw Obciążenie Ilość wyborów zawierających azbest przypadająca Ilość wyrobów zawierających azbest azbestem na mieszkańca sołectwa Sfera przestrzenno-funkcjonalna i sfera techniczna Liczba gospodarstw domowych Udział gospodarstw domowych przyłączonych do Zaopatrzenie przyłączonych do sieci wodociągowej sieci wodociągowej w ogólnej liczbie gospodarstw gospodarstw Stan techniczny sieci wodociągowej w domowych w wodę Stan techniczny sieci wodociągowej poszczególnych sołectwach Udział dróg wymagających pilnego remontu w Długość dróg wymagających pilnego Sieć drogowa całkowitej długości sieci drogowej na obszarze remontu sołectwa

19

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

W celu oceny sytuacji w poszczególnych sołectwach znormalizowano warto ści wska źników. Nast ępnie porównywano je do średniej wyliczonej dla wszystkich sołectw gminy Sucho żebry. Warto ść wska źnika na poziomie gorszym od średniej uznawano za stan negatywny. Im wi ęcej analizowanych czynników przyjmowało stan negatywny, tym wi ększe prawdopodobie ństwo stanu kryzysowego w poszczególnych sferach.

Warto ści znormalizowane wska źników sfery społecznej w poszczególnych sołectwach prezentuje tabela. Kolorem czerwonym zaznaczono wyniki, które osi ągn ęły warto ść gorsz ą od średniej dla Gminy.

Tab. 16 Odniesienie warto ści dla poszczególnych czynników społecznych do średniej dla Gminy

Wyszczególnienie enie ąż Obci demograficzne Bezrobocie 2014 Bezrobocie 2015 Bezrobocie trwałe GKRPA 2014 GKRPA 2015 Alimenty 2014 Alimenty 2015 Zasiłek 2014 Zasiłek 2015 Frekwencja wyborcza %

Gmina Sucho żebry 65,80 37,70 35,15 15,46 1,48 2,33 7,84 9,11 3,36 5,51 56,86

Borki Siedleckie 58,46 35,60 38,83 16,18 6,47 6,47 6,47 16,18 6,47 3,24 53,33

Brzozów 78,33 18,69 28,04 12,46 3,12 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 63,70

Kopcie 75,00 9,52 19,05 9,54 0,00 0,00 19,05 28,57 0,00 9,52 57,32

Kownaciska 70,35 44,37 58,02 20,48 0,00 0,00 37,54 34,13 10,24 6,83 57,76

Krynica 57,99 59,93 37,45 26,22 0,00 3,75 0,00 0,00 0,00 3,75 58,22

Krze ślin 62,34 32,00 28,00 12,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8,00 0,00 53,83

Krze ślinek 83,67 50,00 61,11 38,89 0,00 0,00 22,22 22,22 0,00 16,67 53,83

Nakory 76,30 37,82 16,81 4,20 4,20 0,00 0,00 0,00 8,40 12,61 62,50

Podnie śno 65,74 21,63 31,25 12,02 2,40 7,21 4,81 9,62 0,00 4,81 54,23

Przygody 72,93 20,20 20,20 10,10 2,53 2,53 2,53 2,53 2,53 5,05 63,89

Sosna - Kicki 134,78 92,59 55,56 18,52 0,00 0,00 55,56 55,56 0,00 18,52 62,11

Sosna - Korabie 52,94 0,0 38,46 38,46 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 50,34

Sosna - Kozółki 64,62 28,04 37,38 9,35 0,00 0,00 28,04 28,04 0,00 0,00 50,34

Sosna - Trojanki 47,37 17,86 17,86 17,86 0,00 0,00 0,00 0,00 17,86 17,86 50,34

Stany Du że 73,85 26,55 8,85 8,85 8,85 8,85 35,40 35,40 17,70 8,85 62,11

Stany Małe 63,27 62,50 50,00 12,50 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 62,11

Sucho żebry 60,92 42,07 38,83 11,33 0,00 0,00 3,24 3,24 1,62 3,24 51,43

Wola Suchożebrska 58,33 50,39 39,19 19,04 0,00 3,36 3,36 4,48 3,36 6,72 54,13 W celu okre ślenia koncentracji problemów społecznych na terenie Gminy Sucho żebry przyj ęto, i ż stan taki ma miejsce, je śli co najmniej 60% analizowanych czynników przyj ęło warto ść gorsz ą od średniej obliczonej dla całej Gminy. W przypadku 11 analizowanych czynników progiem potwierdzaj ącym wyst ępowanie

20

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry koncentracji czynników społecznych jest warto ść gorsza od średniej w co najmniej 7 przypadkach. Wyniki diagnozy czynników społecznych prezentuje tabela 3.

Tab. 17. Nat ęż enie problemów społecznych w poszczególnych sołectwach Gminy Sucho żebry

Ilo ść analizowanych czynników Koncentracja problemów Sołectwo poni żej średniej dla Gminy społecznych Borki Siedleckie 7 Tak Brzozów 2 Kopcie 4 Kownaciska 8 Tak Krynica 4 Krze ślin 2 Krze ślinek 8 Tak Nakory 5 Podnie śno 4 Przygody 3 Sosna - Kicki 7 Tak Sosna - Korabie 3 Sosna - Kozółki 4 Sosna - Trojanki 4 Stany Du że 7 Tak Stany Małe 2 Sucho żebry 3 Wola Sucho żebrska 6

Warto ści znormalizowane wska źników sfery gospodarczej w poszczególnych sołectwach prezentuje tabela poni żej. Kolorem czerwonym zaznaczono wyniki, które osi ągn ęły warto ść gorsz ą od średniej dla Gminy.

21

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 18 Odniesienie warto ści dla poszczególnych czynników gospodarczych do średniej dla Gminy

Stosunek ilo ść Liczba Ilo ść podmiotów podmiotów czynników o Koncentracja gospodarczych aktywnych do Wyszczególnianie warto ści gorszej problemów na 1000 ogólnej liczby od średniej dla gospodarczych mieszka ńców podmiotów w Gminy CEIDG (%) Gmina Sucho żebry 37,48 65,31 Borki Siedleckie 22,65 46,67 2 Tak Brzozów 18,69 46,15 2 Tak Kopcie 38,10 80,00 0 Kownaciska 37,54 78,57 0 Krynica 26,22 53,85 2 Tak Krze ślin 56,00 82,35 0 Krze ślinek 50,00 52,94 1 Nakory 33,61 80,00 1 Podnie śno 31,25 72,22 1 Przygody 30,30 57,14 2 Tak Sosna - Kicki 37,04 66,67 1 Sosna - Korabie 0,00 –-* 1 Tak* Sosna - Kozółki 0,00 –-* 1 Tak* Sosna - Trojanki 17,86 100,00 1 Stany Du że 17,70 66,67 1 Stany Małe 37,50 75,00 0 Sucho żebry 64,72 64,52 1 Wola Sucho żebrska 42,55 69,09 0

*- w sołectwach Sosna - Korabie i Sosna - Kozółki w CEIDG nie zarejestrowano żadnego podmiotu gospodarczego. Wobec powy ższego obliczenie wska źnika liczby podmiotów aktywnych do wszystkich jest niemo żliwe.

*- brak podmiotów gospodarczych w sołectwach (przy jednoczesnym braku mo żliwo ści policzenia drugiego wska źnika) uznano za koncentracj ę problemów w sferze gospodarki.

W celu wyznaczenia obszarów, na których wyst ępuje koncentracja negatywnych zjawisk gospodarczych wykorzystano 2 wska źniki, które poddano analizie w wymiarze terytorialnym. Jako stan koncentracji problemów gospodarczych przyj ęto wyst ąpienie ka żdego z analizowanych czynników na poziomie gorszym od średniej dla Gminy.

Warto ści znormalizowane wska źników sfery środowiskowej w poszczególnych sołectwach prezentuje tabela. Kolorem czerwonym zaznaczono wyniki, które osi ągn ęły warto ść gorsz ą od średniej dla Gminy.

22

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 19 Odniesienie warto ści poszczególnych czynników środowiskowych do średniej dla Gminy

Udział gosp. Liczba Udział osób domowych Ilo ść azbestu czynników o Koncentracja segreguj ących przył ączonych do przypadaj ąca warto ści Wyszczególnianie problemów odpady sieci na mieszka ńca gorszej od 2 środowiskowych (%) kanalizacyjnej (m /osob ę) średniej dla (%) Gminy Gmina Sucho żebry 97,82 37,01 78,02 Borki Siedleckie 95,41 0,00 61,06 2 Tak Brzozów 99,30 0,00 107,38 2 Tak Kopcie 100,00 0,00 86,00 2 Tak Kownaciska 90,98 0,00 104,61 2 Tak Krynica 97,37 0,00 94,93 3 Tak Krze ślin 97,85 0,00 74,33 1 Krze ślinek 94,29 0,00 129,36 3 Tak Nakory 97,25 0,00 124,32 3 Tak Podnie śno 100,00 15,85 83,92 2 Tak Przygody 100,00 85,71 83,29 1 Sosna - Kicki 97,62 0,00 102,91 3 Tak Sosna - Korabie 100,00 0,00 220,38 2 Tak Sosna - Kozółki 100,00 0,00 80,75 2 Tak Sosna - Trojanki 100,00 0,00 126,09 2 Tak Stany Du że 100,00 0,00 118,10 2 Tak Stany Małe 100,00 0,00 105,69 2 Tak Sucho żebry 97,68 89,89 50,88 1 Wola Sucho żebrska 98,28 87,76 34,14 0

W celu identyfikacji obszarów, na których wyst ępuje szczególna koncentracja negatywnych zjawisk środowiskowych wykorzystano 3 wska źniki, które poddano analizie w wymiarze terytorialnym. Jako stan koncentracji problemów gospodarczych przyj ęto wyst ąpienie co najmniej 60% analizowanych czynników na poziomie gorszym od średniej dla Gminy.

Warto ści znormalizowane wska źników sfery przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej w poszczególnych sołectwach prezentuje tabela. Kolorem czerwonym zaznaczono wyniki, które osi ągn ęły warto ść gorsz ą od średniej dla Gminy.

23

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 20 Analiza problemów przestrzenno-funkcjonalnych i technicznych

Udział gosp. Udział dróg Liczba Koncentracja domowych wymagaj ących czynników o Stan sieci problemów przył ączonych pilnego warto ści Wyszczególnianie wodoci ągowej przestrzenno- do sieci remontu w gorszej od (5-bdb., 2-nds.) funkcjonalnych wodoci ągowej ogólnej średniej dla i technicznych (%) długo ści dróg Gminy

Gmina Sucho żebry 97,22 3,61 26,89 Borki Siedleckie 100,00 4,00 31,37 1 Brzozów 93,26 3,00 30,19 3 Tak Kopcie 100,00 4,00 20,00 0 Kownaciska 92,86 4,00 0,00 1 Krynica 100,00 4,00 32,35 1 Krze ślin 100,00 4,00 53,52 1 Krze ślinek 100,00 3,00 0,00 1 Nakory 100,00 3,00 43,40 2 Tak Podnie śno 97,56 3,00 100,00 2 Tak Przygody 86,67 4,00 23,81 1 Sosna - Kicki 100,00 3,00 0,00 1 Sosna - Korabie 100,00 4,00 0,00 0 Sosna - Kozółki 100,00 4,00 0,00 0 Sosna - Trojanki 100,00 4,00 0,00 0 Stany Du że 100,00 3,00 0,00 0 Stany Małe 100,00 3,00 100,00 2 Tak Sucho żebry 100,00 4,00 40,35 1 Wola Sucho żebrska 96,62 4,00 21,51 1

W celu identyfikacji obszarów, na których wyst ępuje szczególna koncentracja negatywnych zjawisk przestrzenno-funkcjonalnych i technicznych wykorzystano 3 wska źniki, które poddano analizie w wymiarze terytorialnym. Jako stan koncentracji problemów gospodarczych przyj ęto wyst ąpienie co najmniej 60% analizowanych czynników na poziomie gorszym od średniej dla Gminy.

Poni ższa tabela prezentuje wyst ępowanie problemów w analizowanych sferach, w poszczególnych sołectwach. Sołectwa, w których zidentyfikowano stan kryzysowy w sferze społecznej oraz dodatkowo co najmniej w jednej z pozostałych sfer (gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, środowiskowej, technicznej) wskazano jako obszar zdegradowany.

24

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 21 Analiza stanów kryzysowych pod k ątem wyznaczenia obszarów zdegradowanych

Sfera Sfera Sfera Sfera przestrzenno- Obszar Wyszczególnianie społeczna gospodarcza środowiskowa funkcjonalna i zdegradowany techniczna

Borki Siedleckie Tak Tak Tak Tak Brzozów Tak Tak Tak Kopcie Tak Kownaciska Tak Tak Tak Krynica Tak Tak Krze ślin Krze ślinek Tak Tak Tak Nakory Tak Tak Podnie śno Tak Tak Przygody Tak Sosna - Kicki Tak Tak Tak Sosna - Korabie Tak Tak Sosna - Kozółki Tak Tak Sosna - Trojanki Tak Stany Du że Tak Tak Tak Stany Małe Tak Tak Sucho żebry Wola Sucho żebrska Przeprowadzona analiza wykazała, i ż kryteria obszaru zdegradowanego spełniaj ą nast ępuj ące sołectwa Gminy Sucho żebry:

• sołectwo Borki Siedleckiej • sołectwo Kownaciska • sołectwo Krze ślinek • sołectwo Sosna – Kicki • sołectwo Stany Du że

Szczególn ą cech ą Gminnego Programu Rewitalizacji jest jego koncentracja terytorialna – dotyczy obszarów gminy gdzie skala problemów jest najwi ększa. Nieprzekraczalne granice obszaru rewitalizacji wynikaj ące z przepisów, to 20% powierzchni gminy, a mo że tam mieszka ć nie wi ęcej ni ż 30% jego mieszka ńców. Jednocze śnie obszar rewitalizacji mo że by ć podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadaj ące ze

25

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry sob ą wspólnych granic. Maksymalne parametry obszaru rewitalizacji Gminy Sucho żebry prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 22 Maksymalna wielko ść obszaru rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Powierzchnia obszaru Liczba mieszka ńców Liczba mieszka ńców w Powierzchnia Gminy rewitalizacji Gminy obszarze rewitalizacji

101 km² 20,2 km² 4 722 osoby 1 416 osób

Analiz ę obszarów zdegradowanych w Gminie Sucho żebry pod k ątem zapisów art. 10 ust. 2 Ustawy o rewitalizacji z 9 pa ździernika 2015 roku pod k ątem wielko ści i liczby mieszka ńców prezentuje tabela.

Tab. 23 Analiza powierzchni i ludno ści obszaru zdegradowanego

Powierzchnia % powierzchni % ludno ści Podobszar 2 Ludno ść (km ) Gminy Gminy Borki Siedleckie 1,20* 1,19% 309 6,54% Kownaciska cz ęść A 0,17* 0,17% Kownaciska cz ęść B 2,05* 2,03% 293 6,20% Kownaciska cz ęść C 1,48* 1,47% Krze ślinek 0,90* 0,89% 180 3,81% Sosna - Kicki 0,50* 0,50% 54 1,14% Stany Du że 0,90* 0,89% 113 2,39% Razem obszary zdegradowane 7,2 7,13% 949 20,10% Gmina Sucho żebry 101,00 100% 4 722 100,00%

* powierzchnia obszarów zurbanizowanych sołectwa, obj ęta zasi ęgiem planowanych działa ń rewitalizacyjnych

Analiza wykazała, że obszary, które w wyniku przeprowadzonej analizy zostały zdiagnozowane jako obszary zdegradowane zajmuj ą ł ącznie 7,13% powierzchni Gminy Sucho żebry, a zamieszkuje je 20,10% jej mieszka ńców. Tym samym 100% zdiagnozowanych obszarów zdegradowanych mo że zosta ć wyznaczone jako obszar rewitalizacji.

26

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3 Szczegółowa diagnoza podobszarów rewitalizacji obejmuj ąca analiz ę negatywnych zjawisk.

Obszar rewitalizacji wyznaczony uchwał ą nr XIX/151/2016 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 28 listopada 2016 r. został podzielony na nast ępuj ące podobszary:

2 1. Podobszar Borki Siedleckie, o powierzchni 1,20 km 2 2. Kownaciska cz ęść A, o powierzchni 0,17 km 2 3. Kownaciska cz ęść B, o powierzchni 2,05 km 2 4. Kownaciska cz ęść C, o powierzchni 1,48 km 2 5. Krze ślinek, o powierzchni 0,90 km 2 6. Sosna – Kicki, o powierzchni 0,50 km 2 7. Stany Du że, o powierzchni 0,90 km

Do stworzenia pogł ębionej diagnozy poszczególnych podobszarów rewitalizacji wykorzystano nast ępuj ące narz ędzia:

• analiz ę wska źnikow ą zebranych danych statystycznych

• wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry – badania przeprowadzono na wst ępnym etapie pracy nad dokumentem (przed wyznaczeniem obszaru rewitalizacji)

27

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3.1 Podobszar rewitalizacji nr 1 – Borki Siedleckie

Rys. Podobszar Borki Siedleckie

Analiza wska źnikowa podobszaru a) Sfera społeczna

Wyznaczony podobszar rewitalizacji nr 1 zajmuje powierzchni ę 1,2 km 2 i jest zamieszkany przez 309 mieszka ńców. Struktur ę ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 24 Struktura mieszka ńców podobszaru nr 1 wg ekonomicznych grup wiekowych

Kobiety i Kobiety Kobiety Męż czy źni 18- Męż czy źni 64 i Wyszczególnienie męż czy źni Razem 18-59 lat 60 i wi ęcej lat 64 wi ęcej lat 0-17 lat 64 83 38 112 12 309 Borki Siedleckie 20,71% 26,86% 12,30% 36,25% 3,88% 100,00%

Źródło: Gmina Sucho żebry

Struktura wiekowa mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie jest bardziej korzystna, w porównaniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. Ponad 63% mieszka ńców jest w wieku produkcyjnym a niemal 21% jest w wieku przedprodukcyjnym i dopiero wejdzie na rynek pracy.

Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 58 osób w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypada 78 osób w wieku poprodukcyjnym. Średnia dla całej Gminy wynosi odpowiednio 66 i 97 osób.

28

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źniki obci ąż enia demograficznego

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 32,41 wieku produkcyjnym 25,64

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 97,06 wieku przedprodukcyjnym 78,13

Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 65,80 wieku produkcyjnym 58,46

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Gmina Sucho żebry Borki Siedleckie

Tab. 25 Bezrobocie – podobszar Borki Siedleckie

Bezrobotni XII 2014 Bezrobotni XII 2015 Długotrwale bezrobotni Wyszczególnienie Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba Liczba Liczba mieszka ńców mieszka ńców mieszka ńców Borki Siedleckie 11 35,60 12 38,83 5 16,18 Gmina Sucho żebry 178 37,70 166 35,15 73 15,46

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Siedlcach

W grudniu 2015 roku w Borkach Siedleckich zarejestrowanych było 12 bezrobotnych. W tym samym czasie średni wska źnik dla Gminy był w tym okresie ni ższy i wynosił 35,15 osób na 1000 mieszka ńców.

W lipcu 2016 roku 5 osób bezrobotnych z podobszaru Borki Siedleckie stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. Osoby te, w ci ągu ostatnich dwóch lat co najmniej rok pozostawały bez pracy. Wska źnik liczby osób długotrwale bezrobotnych jaka przypada na 1000 mieszka ńców był wy ższy od średniej dla Gminy. Wyniki analizy wska źnikowej wskazuj ą na istnienie w podobszarze problemu bezrobocia.

Bezrobotni w podobszarze Borki Siedleckie [liczba/1000 mieszka ńców]

15,46 Długotrwale bezrobotni 16,18

35,15 Bezrobocie XII 2015 38,83

37,7 Bezrobocie XII 2014 35,6

0 10 20 30 40 50 Gmina Sucho żebry Podobszar Borki Siedleckie

29

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 26 Ubóstwo – podobszar Borki Siedleckie

Zasiłek 2014 Zasiłek 2014 Alimenty 2014 Alimenty 2015

Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Borki Siedleckie 2 6,47 1 3,24 2 6,47 5 16,18 Gmina Sucho żebry 17 3,36 23 5,51 37 7,84 43 9,11

Źródło: Gminy O środek Pomocy Społecznej w Sucho żebrach

Ze zjawiskiem bezrobocia wi ąż e si ę w sposób po średni problem ubóstwa. Według danych z O środka Pomocy Społecznej za 2015 ze świadczenia w postaci zasiłku celowego korzystała 1 osoba z podobszaru Borki Siedleckie. Rok wcze śniej były to 2 osoby. W roku 2014 dało to wska źnik 6,47 osoby na 1000 mieszka ńców, przy średnim wska źniku dla Gminy 3,6 osoby. Rok pó źniej wska źnik ten wyniósł 3,24, przy średniej dla Gminy na poziomie 4,87 osób na 1000 mieszka ńców. Ogólna liczba osób pobieraj ących zasiłek okresowy w Gminie Sucho żebry w roku 2015 zwi ększyła si ę w stosunku do roku 2014 o 35%.

W roku 2015 w porównaniu do roku 2014 bardzo istotnie zwi ększyła si ę w podobszarze ilo ść wypłacanych świadcze ń z funduszu alimentacyjnego. W roku 2014 takich świadcze ń było 2, a w roku 2015 było ich ju ż 5. Jest to wzrost o 150%. W wyniku tego wzrostu wska źnik ilo ści świadcze ń wyniósł 16,18 na 1000 osób i był zdecydowanie wy ższy w porównaniu do średniej dla całej Gminy.

Wyniki analizy wska źnikowej wskazuj ą na istnienie w podobszarze problemu ubóstwa.

Zasiłki okresowe i świadcznia z funduszu alimentacyjnego [liczba/1000 mieszkanców]

Ilo ść świadcze ń z funduszu 16,18 alimentacyjnego 2015 9,11

Ilo ść świadcze ń z funduszu 6,47 alimentacyjnego 2014 7,84

Ilo ść wypłacanych zasiłków 3,24 okresowych 2015 4,87

Ilo ść wypłacanych zasiłków 6,47 okresowych 2014 3,6

0 5 10 15 20 Borki Siedleckie Gmina Sucho żebry

30

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 27 Post ępowania GKRPA – podobszar Borki Siedleckie

Liczba post ępowa ń GKRPA 2014 Liczba post ępowa ń GKRPA2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 miesz. /1000 miesz. Borki Siedleckie 2 6,47 2 6,47 Gmina Sucho żebry 7 1,48 11 2,33

Źródło: Gmina Sucho żebry - GKRPA

W roku 2014 w Gminie Sucho żebry Gminna Komisja Rozwi ązywani Problemów Alkoholowych przeprowadziła 7 post ępowa ń administracyjno-prawnych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu. W roku 2015 post ępowa ń takich przeprowadzono 11. W obydwu analizowanych latach GKRPA prowadziła po dwa post ępowania wobec osób mieszkaj ących w podobszarze rewitalizacji Borki Siedleckie. To 28% wszystkich post ępowa ń w roku 2014 i 18% post ępowa ń w roku 2015. Podobszar charakteryzuje si ę wysokim wska źnikiem post ępowa ń administracyjno-prawnych prowadzonych przez Gminn ą Komisj ą Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, co świadczy o du żym znaczeniu tego problemu.

Liczba post ępowa ń administracyjno-prawnych GKRPA wobec osób nadu żywaj ących alkoholu [liczba/1000 mieszkanców]

2,33 Rok 2015 6,47

Gmina Suchożebry Borki Siedleckie 1,48 Rok 2014 6,47

0 2 4 6 8

Tab. 28 Bezpiecze ństwo – podobszar Borki Siedleckie

Interwencje domowe Interwencje domowe Przest ępstwa 2014 Przest ępstwa 2014 Policji 2014 Policji 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Borki Siedleckie 1 3,24 6 19,42 4 12,94 4 12,94 Gmina Sucho żebry 39 8,26 59 12,49 56 11,86 59 12,49

Źródło: KPP Siedlce

31

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

W roku 2014 na terenie Gminy Sucho żebry miało miejsce 39 interwencji domowych Policji, co daje wska źnik 8,26 interwencji na 1000 mieszka ńców. W tym samym czasie miała miejsce jedna interwencja domowa w podobszarze Borki Siedleckie. W roku 2015 liczba interwencji domowych policji na obszarze Gminy wzrosła o 51% i wynosiła 59 interwencji. W tym czasie w Borkach Siedleckich policja interweniowała 6 razy, co daje wzrost interwencji aż o 600%. Analiza wska źnikowa wykazuje, że w 2015 roku liczba interwencji domowych w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców była wy ższa w analizowanym podobszarze w stosunku do średniej dla Gminy.

Liczba przest ępstw w Gminie Sucho żebry wyniosła 56 w 2014 roku i 59 w roku nast ępnym. W obydwu latach w podobszarze Borki Siedleckie miały miejsce po 4 przest ępstwa, co daje wy ższy wska źnik przest ępstw w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców.

Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie problemu zwi ązanego z bezpiecze ństwem i porz ądkiem publicznym w podobszarze Borki Siedleckie.

Bezpiecze ństwo w podobszarze Borki Siedleckie na tle Gminy Sucho żebry

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców 12,49 – 2015 rok 12,94

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców 11,86 – 2014 rok 12,94

Liczba interwencji domowych/1000 12,49 mieszka ńców – 2015 rok 19,42

Liczba interwencji domowych/1000 8,26 mieszka ńców – 2014 rok 3,24

0 5 10 15 20 25 Gmina Sucho żebry Borki Siedleckie

W czasie wyborów do Rady Gminy w 2014 roku frekwencja wyborcza w Gminie Sucho żebry wyniosła 56,86%. Frekwencja w podobszarze Borki Siedleckie była ni ższa i wyniosła 53,33%. b) Sfera gospodarcza

Z podobszaru Borki Siedleckie do Centralnej Ewidencji I Informacji O Działalno ści Gospodarczej wpisanych jest 7 aktywnych podmiotów gospodarczych oraz jedna spółka z o.o. zarejestrowana w Krajowym Rejestrze S ądowym. Na obszarze całej Gminy działa 177 podmiotów gospodarczych wpisanych do CEIDG oraz 24 podmioty zarejestrowane w KRS. Analiza liczby przedsi ębiorstw przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców wskazuje na mniejsz ą aktywno ść gospodarcz ą mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie, w porównaniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. W podobszarze funkcjonuje 25,89 przedsi ębiorstwa na 1000 mieszka ńców przy średniej dla Gminy na poziomie 42,57 firm/1000 mieszka ńców. 32

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źnik przedsi ębiorczo ści w podobszarze Borki Siedleckie na tle Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry

Podobszar Borki Siedleckie

0 10 20 30 40 50 Podmioty gospodarcze/1000 mieszka ńców

c) Sfera środowiskowa

W systemie gospodarowania odpadami komunalnymi Gminy Suchożebry zarejestrowane jest 4268 osób, z czego 4175 osób zadeklarowało ch ęć segregowania odpadów a 93 osoby zgłosiło zamiar wytwarzania odpadów zmieszanych.

W podobszarze Borki Siedleckie 270 osób zadeklarowało segregacj ę odpadów, natomiast 13 osób wytwarza odpady zmieszane. Bior ąc pod uwag ę udział osób segreguj ących odpady komunalne, jest on ni ższy w podobszarze Borki Siedleckie w porównaniu ze średni ą dla całej Gminy.

Struktura mieszkanców pod wzgl ędem rodzaju wytwarzanych odpadów komunalnych

Podobszar Borki Siedleckie 95,41% 4,59%

Gmina Sucho żebry 97,82% 2,18%

93% 94% 95% 96% 97% 98% 99% 100%

Osoby segreguj ące odpady Osoby wytwarzaj ące odpady zmieszane

33

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Sucho żebry wykazała 368 426 m2 pokry ć dachowych zawieraj ących ten szkodliwy składnik. Daje to 78,02 m 2 tego typu pokry ć na ka żdego mieszka ńca Gminy. Ta sama inwentaryzacja wykazała w podobszarze Borki Siedleckie 18 868 m2 pokry ć dachowych z azbestem, co daje 61,06 m 2 na ka żdego mieszka ńca. W podobszarze ilo ść tych wyrobów przypadaj ąca na mieszka ńca jest ni ższa ni ż średnia dla całej Gminy.

Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest przypadaj ąca na mieszka ńca 100 80 60 40 78,02 61,06 20 0 Gmina Sucho żebry Podobszar Borki Siedleckie

Ilo ść wyrobów zawierajacych azbest w m2/na mieszka ńca

Na koniec 2015 roku na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadzało ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowiło to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. W tym samym czasie podobszar Borki Siedleckie nie posiadał kanalizacji sanitarnej, tym samym nie było na jego obszarze gospodarstw domowych przył ączonych do kanalizacji sanitarnej.

c) Sfera funkcjonalno-przestrzenne i techniczna

W gminie Sucho żebry do sieci wodoci ągowej przył ączonych jest 97,22% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest ró żnicowany. Średnia ocena tego stanu to 3,61 (w skali od 2 -ndst do 5 – bdb). W zakresie gospodarki wodnej sytuacja w podobszarze Borki Siedleckie jest lepsza od średniej. Do sieci wodoci ągowej przył ączone jest 100% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej równie ż jest lepszy od średniej. Ogólna ocena sieci wodnej w podobszarze wynosi 4.00.

Inaczej wygl ąda sytuacja w zakresie sieci drogowej. Spo śród 90 km sieci drogowej na terenie Gminy 26,89% kwalifikuje si ę do pilnego remontu. W podobszarze Borki Siedleckie znajduje si ę 5 km dróg, z czego 31,37% kwalifikuje si ę do pilnego remontu.

34

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Stan dróg

Podobszar Borki 5,1 1,6 Siedleckie

Gmina Sucho żebry 90 24,2

0% 20% 40% 60% 80% 100% Długo ść dróg km Odcinki do pilnego remontu km

Podobszar Borki Siedleckie posiada równie ż obiekty rekreacyjne i sportowe, na które składaj ą si ę: plac zabaw oraz boisko. Plac zabaw znajduje si ę w bardzo dobrym stanie technicznym, a wielko ść obiektu jest wystarczaj ąca. Boisko sportowe znajduje si ę w dostatecznym stanie technicznym, a jego wielko ść i istniej ące wyposa żenie nie jest wystarczaj ące.

Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców

Partycypacja społeczna prowadzona na tym etapie polegała mi ędzy innymi na przeprowadzeniu bada ń ankietowych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry. Na pytanie dotycz ące wskazania obszaru Gminy wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych 8 osób (na 76 respondentów) zaproponowało Borki Siedleckie. Ankietowani wypowiadali si ę równie ż na temat sytuacji we wskazanym przez siebie obszarze w nast ępuj ących kwestiach:

1. Problemy społeczne wyst ępuj ące na wskazanym obszarze 2. Problemy zwi ązane z infrastruktur ą i ochron ą środowiska 3. Brak jakich miejsc i form sp ędzania wolnego czasu na wskazanym obszarze stanowi problemem 4. Problemy gospodarcze na wskazanym obszarze Ankietowani w sferze społecznej jako istotne wskazywali najcz ęś ciej: - bezrobocie, - ubóstwo, - odpływ młodych ludzi, - brak miejsc spotka ń, - zły stan infrastruktury rekreacyjnej, - niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa. Najwa żniejszymi czynnikami hamuj ącymi rozwój gospodarczy proponowanego do rewitalizacji obszaru s ą wg ankietowanych nast ępuj ące problemy:

- brak terenów inwestycyjnych, - brak infrastruktury niezb ędnej do rozwoju gospodarczego sołectwa Borki Siedleckie,

35

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- mała ilo ść atrakcji turystycznych. Wśród zagadnie ń dotycz ących środowiska życia ankietowani wskazywali, że istotnym problemem w Borkach Siedleckich jest:

- zły stan dróg, - brak podstawowych mediów, - zanieczyszczenie środowiska .

Problemy społecze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie

Odpływ młodych ludzi

Alkoholizm

Przemoc

Przest ępczo ść

Ubóstwo

Bezrobocie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowy

Miejsca i formy sp ędzania wolnego czasu w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie

Brak samorganizacji mieszka ńców

Niewystarczaj ąca oferta kulturalna

Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa

Zły stan obiektów rekreacyjnych

Brak miejsc spotka ń

Mało imprez integracyjnych

0% 20% 40% 60% 80% 100% Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy ze sp ędzaniem czasu walnego wskazywane w badaniu ankietowym

36

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy z infrastruktur ą i stanem środowiska w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie

Zanieczyszczenie środowiska

Zły stan zabytków

Zły stan budynków mieszkalnych

Brak podstawowych mediów

Zły stan dróg

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy w infrastrukturze i środowisku wskazywane w badaniu ankietowym

Problemy gospodarcze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Borki Siedleckie

Mała ilo ść atrakcji turystycznych

Niewystarczaj ąca promocja

Brak wsparcia dla firm

Zły wizerunek w oczach inwestorów

Brak infrastruktury (drogi, media)

Brak/zła jako ść terenów inwestycyjnych

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy gospodarcze wskazywane w badaniu ankietowym

37

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3.2 Podobszar rewitalizacji nr 2, 3, 4 - Kownaciska część A, B, C Podobszary rewitalizacji Kownaciska cz ęść A, B oraz C dotycz ą jednego sołectwa. Ze wzgl ędu na zbli żone warunki społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne i techniczne wyst ępuj ące na terenie całych Kownacisk, a wi ęc w podobszarach nr 2, 3, 4 szczegółowa diagnoza podobszarów zostanie przeprowadzona ł ącznie.

Rys. Podobszar Kownaciska cz ęść A

Rys. Podobszar Kownaciska cz ęść B

38

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Rys. Podobszar Kownaciska cz ęść C

Analiza wska źnikowa podobszarów a) Sfera społeczna

Wyznaczone podobszary rewitalizacji nr 2, 3, 4 zajmuj ą powierzchni ę 3,7 km 2 a zamieszkuj ą je ł ącznie 293 osoby. Struktur ę ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych prezentuje tabela .

Tab . 29 Struktura mieszka ńców podobszaru nr 2, 3, 4 wg ekonomicznych grup wiekowych Kobiety i Kobiety Kobiety Męż czy źni Męż czy źni 64 Wyszczególnienie męż czy źni Razem 18-59 lat 60 i wi ęcej lat 18-64 i wi ęcej lat 0-17 lat 52 72 44 100 25 293 Kownaciska cz ęść A, B, C 17,75% 24,57% 15,02% 34,13% 8,53% 100,00%

Źródło: Gmina Sucho żebry

Struktura wiekowa mieszka ńców Kownacisk jest mniej korzystna, w porównaniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. Ponad 59% mieszka ńców jest w wieku produkcyjnym, a niespełna 18% jest w wieku przedprodukcyjnym i dopiero wejdzie na rynek pracy.

Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 70 osób w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypadaj ą 133 osoby w wieku poprodukcyjnym. Średnia dla całej Gminy wynosi odpowiednio 66 i 97 osób.

39

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źniki obci ąż enia demograficznego

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 32,41 wieku produkcyjnym 40,12

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 97,06 wieku przedprodukcyjnym 132,69

Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 65,80 wieku produkcyjnym 70,35

0 20 40 60 80 100 120 140

Gmina Sucho żebry Kownaciska cz ęść A, B, C

Tab. 30 Bezrobocie – podobszar Kownaciska cz ęść A, Kownaciska cz ęść B, Kownaciska cz ęść C

Bezrobotni XII 2014 Bezrobotni XII 2015 Długotrwale bezrobotni Wyszczególnienie Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba Liczba Liczba mieszka ńców mieszka ńców mieszka ńców Kownaciska cz. A, B, C 13 44,37 17 58,02 6 20,48 Gmina Sucho żebry 178 37,70 166 35,15 73 15,46

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Siedlcach

Zarówno w roku 2014 jak i 2015 wska źnik liczby bezrobotnych w analizowanych podobszarach był wy ższy od średniej dla Gminy. W roku 2015 nast ąpił wyra źny wzrost liczby bezrobotnych, a wska źnik osi ągn ął warto ść 58,02 osoby bezrobotnej na 1000 mieszka ńców. Średni wska źnik dla Gminy był w tym okresie ni ższy i wynosił 35,15 osób na 1000 mieszka ńców. W lipcu 2016 roku 6 osób bezrobotnych z podobszaru Kownaciska stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. Wska źnik liczby osób długotrwale bezrobotnych jaka przypada na 1000 mieszka ńców był gorszy od średniej dla Gminy i wyniósł 20,48 osób. Wyniki analizy wskaźnikowej wskazuj ą na istotne znaczenie problemu bezrobocia w analizowanych podobszarach.

Bezrobotni w podobszarze Kownaciska cz ęść A, B, C [liczba/1000 mieszka ńców]

Długotrwale bezrobotni 15,46 20,48

Bezrobocie XII 2015 35,15 58,02

Bezrobocie XII 2014 37,7 44,37

0 20 40 60 80 Gmina Sucho żebry Kownaciska cz ęść A, B, C

40

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 31 Ubóstwo – podobszar Kownaciska cz ęść A, Kownaciska cz ęść B, Kownaciska cz ęść C

Zasiłek 2014 Zasiłek 2015 Alimenty 2014 Alimenty 2015

Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Kownaciska cz. A, B, C 3 10,24 2 6,83 11 37,54 10 34,13 Gmina Sucho żebry 17 3,36 23 5,51 37 7,84 43 9,11

Źródło: Gminy O środek Pomocy Społecznej w Sucho żebrach

Istotnym problemem wyst ępuj ących w analizowanych podobszarach jest zjawisko ubóstwa, które niew ątpliwie ma zwi ązek z istniej ącym bezrobociem. Według danych z O środka Pomocy Społecznej za 2015 ze świadczenia w postaci zasiłku celowego korzystały 2 osoby z podobszarów Kownaciska cz ęść A, B, C. Rok wcze śniej były to 3 osoby. W roku 2014 dało to wska źnik 10,24 osoby na 1000 mieszka ńców, przy średnim wska źniku dla Gminy 3,6 osoby. Rok pó źniej wska źnik ten wyniósł 6,83 przy średniej dla Gminy na poziomie 4,87 osób na 1000 mieszka ńców. Ogólna liczba osób pobieraj ących zasiłek okresowy w Gminie Sucho żebry w roku 2015 zwi ększyła si ę w stosunku do roku 2014 o 35%. W roku 2014 ze świadcze ń Funduszu alimentacyjnego korzystało 11 osób z analizowanych podobszarów, a w roku 2015 było ich 10. W obydwu analizowanych latach warto ść tego wska źnika w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców była wielokrotnie wy ższa od średniej dla Gminy Sucho żebry. Wyniki analizy wska źnikowej wskazuj ą na istnienie w podobszarze problemu ubóstwa.

Zasiłki okresowe i świadcznia z funduszu alimentacyjnego [liczba/1000 mieszkanców]

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 34,13 2015 9,11

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 37,54 2014 7,84

6,83 Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2015 4,87

10,24 Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2014 3,6

0 10 20 30 40 Kownaciska cz ęść A, B, C Gmina Sucho żebry

W roku 2014 w Gminie Sucho żebry Gminna Komisja Rozwi ązywani Problemów Alkoholowych przeprowadziła 7 post ępowa ń administracyjno-prawnych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu. W roku 2015 post ępowa ń takich przeprowadzono 11. W analizowanym okresie nie prowadzono post ępowa ń dotycz ących mieszka ńców analizowanych podobszarów.

41

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 32 Bezpiecze ństwo – podobszar Kownaciska cz ęść A, Kownaciska cz ęść B, Kownaciska cz ęść C

Interwencje domowe Interwencje domowe Przest ępstwa 2014 Przest ępstwa 2014 Policji 2014 Policji 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Kownaciska cz. A, B, C 10 34,13 9 30,72 5 17,06 5 17,06 Gmina Sucho żebry 39 8,26 59 12,49 56 11,86 59 12,49

Źródło: KPP Siedlce

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Siedlcach odnotowali w roku 2014 39 interwencji domowych na terenie Gminy Sucho żebry. Daje to wska źnik 8,26 interwencji na 1000 mieszka ńców. W tym samym czasie w podobszarach Kownaciska cz ęść A, B, i C miało miejsce 10 interwencji domowych . W roku 2015 liczba interwencji domowych policji na obszarze Gminy wzrosła o 51% i wyniosła 59 interwencji. W tym roku (2015) w analizowanych podobszarach policja interweniowała 9 razy. Analiza wska źnikowa wskazuje, że w 2015 roku liczba interwencji domowych w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców była wy ższa w porównaniu do średniej dla Gminy. Liczba przest ępstw w Gminie Sucho żebry wyniosła 56 w 2014 roku i 59 w roku nast ępnym. W obydwu latach w analizowanych podobszarach miało miejsce po 5 przest ępstw, co daje wy ższy wska źnik przest ępstw w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców. Analiza wskazuje na duże znaczenie problemu bezpiecze ństwa w analizowanych podobszarach.

Bezpiecze ństwo w podobszarach Kownaciska cz ęść A, B, C na tle Gminy Sucho żebry

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 2015 12,49 rok 17,06

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 2014 11,86 rok 17,06

Liczba interwencji domowych/1000 12,49 mieszka ńców – 2015 rok 30,72

Liczba interwencji domowych/1000 8,26 mieszka ńców – 2014 rok 34,13

0 10 20 30 40

Gmina Sucho żebry Kownaciska cz ęść A, B, C

W czasie wyborów do Rady Gminy w 2014 roku frekwencja wyborcza w Gminie Sucho żebry wyniosła 56,86%. Frekwencja w analizowanych podobszarach była wy ższa i wyniosła 57,76%.

42

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

b) Sfera gospodarcza

Z podobszaru Kownaciska cz ęść A, B, oraz C do Centralnej Ewidencji I Informacji O Działalno ści Gospodarczej wpisanych jest 11 aktywnych podmiotów gospodarczych oraz jedna spółka z o.o. zarejestrowana w Krajowym Rejestrze S ądowym. Na obszarze całej Gminy działa 177 podmiotów gospodarczych wpisanych do CEIDG oraz 24 podmioty zarejestrowane w KRS. Analiza liczby przedsi ębiorstw przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców wskazuje, na mniejsz ą aktywno ść gospodarcz ą mieszka ńców podobszaru Kownaciska cz ęść A, B i C w porównaniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. W podobszarze w analizowanym okresie funkcjonowało 38,83 przedsi ębiorstwa na 1000 mieszka ńców przy średniej dla Gminy na poziomie 42,57 firm/1000 mieszka ńców.

Wska źnik przedsi ębiorczo ści w podobszarach Kownaciska cz ęść A, B, C na tle Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry

Kownaciska cz ęść A, B, C

36 37 38 39 40 41 42 43

Podmioty gospodarcze/1000 mieszka ńców

c) Sfera środowiskowa

W systemie gospodarowania odpadami komunalnymi Gminy Sucho żebry zarejestrowane jest 4268 osób, z czego 4175 osób zadeklarowało ch ęć segregowania odpadów a 93 osoby zgłosiło zamiar wytwarzania odpadów zmieszanych. W podobszarach Kownaciska cz ęść A, B oraz C 242 osób zadeklarowało segregacj ę odpadów, natomiast 24 osoby wytwarza odpady zmieszane. Bior ąc pod uwag ę udział osób segreguj ących odpady komunalne jest on ni ższy w porównaniu ze średni ą dla całej Gminy.

43

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Struktura mieszkanców pod wzgl ędem rodzaju wytwarzanych odpadów komunalnych

Kownaciska cz ęść A, B, C 90,98% 9,02%

Gmina Sucho żebry 97,82% 2,18%

86% 88% 90% 92% 94% 96% 98% 100%

Osoby segreguj ące odpady Osoby wytwarzaj ące odpady zmieszane

Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Sucho żebry wykazała 368 426 m2 pokry ć dachowych zawieraj ących ten szkodliwy dodatek. Daje to 78,02 m2 na ka żdego mieszka ńca Gminy. Ta sama inwentaryzacja wykazała w Kownaciskach 30 652 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących w swoim składzie azbest, co daje 104,61 m 2 na ka żdego mieszka ńca. W analizowanych podobszarach ilo ść tych wyrobów przypadaj ąca na mieszka ńca jest wy ższa średnia dla całej Gminy.

Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest przypadaj ąca na mieszka ńca 120 100 80 60 104,61 40 78,02 20 0 Gmina Sucho żebry Kownaciska cz ęść A, B, C

Ilo ść wyrobów zawierajacych azbest w m2/na mieszka ńca

Na koniec 2015 roku na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadzało ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowi to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. Analizowane podobszary w analogicznym okresie nie posiadały kanalizacji sanitarnej, a znajduj ące si ę tam gospodarstwa domowe korzystały ze zbiorników bezodpływowych, a w niektórych przypadkach z przydomowych oczyszczalni ścieków.

44

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry d) Sfera Przestrzenno-funkcjonalna i techniczna

W gminie Sucho żebry do sieci wodoci ągowej przył ączonych jest 97,22% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest ró żnicowany. Średnia ocena tego stanu to 3,61 (w skali od 2 -ndst do 5 – bdb). W zakresie gospodarki wodnej sytuacja w podobszarach Kownaciska cz ęść A, B, oraz C jest gorsza od średniej w Gminie. Do sieci wodoci ągowej przył ączone jest 92,86% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest lepszy od średniej. Ogólna ocena sieci wodnej w podobszarze wynosi 4.00. Stan techniczny dróg w analizowanych podobszarach jest lepszy w porównaniu ze ogóln ą sytuacj ą w Gminie Sucho żebry. Spo śród 90 km sieci drogowej na terenie Gminy 26,89% kwalifikuje si ę do pilnego remontu. W podobszarze Kownaciska nie ma dróg kwalifikuj ących si ę do pilnego remontu, co oczywi ście nie oznacza, że potrzeby sołectwa w tym zakresie s ą w pełni zaspokojone. Sołectwo Kownaciska posiada świetlic ę wiejsk ą. Stan świetlicy wiejskiej jest dobry a jej wielko ść zaspokaja potrzeby mieszka ńców. Wie ś nie posiada natomiast obiektów rekreacyjnych oraz sportowych.

Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców

Partycypacja społeczna prowadzona na tym etapie polegała mi ędzy innymi na przeprowadzeniu bada ń ankietowych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry. Na pytanie dotycz ące wskazania obszaru Gminy wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych 6 osób (na 76 respondentów) zaproponowało obszar sołectwa Kownaciska. Ankietowani wypowiadali si ę równie ż na temat sytuacji we wskazanym przez siebie obszarze w nast ępuj ących kwestiach:

1. Problemy społeczne wyst ępuj ące na wskazanym obszarze 2. Problemy zwi ązane z infrastruktur ą i ochron ą środowiska 3. Brak jakich miejsc i form sp ędzania wolnego czasu na wskazanym obszarze stanowi problemem 4. Problemy gospodarcze na wskazanym obszarze

Ankietowani w cz ęś ci kwestionariusza ankietowego dotycz ącego sfery społecznej jako istotne wskazywali najcz ęś ciej nast ępuj ące zagadnienia:

- bezrobocie – wszyscy ankietowani wskazali ten problem jako wa żny - ubóstwo - odpływ młodych ludzi - brak samoorganizacji mieszka ńców w wi ększe grupy koncentruj ące si ę wokół wspólnych celów - niewystarczaj ąca oferta kulturalna dla mieszka ńców - brak miejsc w których mieszka ńcy mogliby si ę spotyka ć i integrowa ć - brak imprez integruj ących mieszka ńców

Najwa żniejszymi czynnikami hamuj ącymi rozwój gospodarczy proponowanego do rewitalizacji obszaru s ą wg ankietowanych nast ępuj ące problemy: 45

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- mała ilo ść atrakcji turystycznych - niewystarczaj ąca promocja - braki w infrastrukturze hamuj ące rozwój sołectwa Kownaciska

Wśród zagadnie ń dotycz ących środowiska życia ankietowani wskazywali, że istotnym problemem w Kownaciskach jest:

- zły stan dróg, - braki w dost ępie do podstawowych mediów.

Problemy społecze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszarów: Kownaciska cz ęść A, cz ęść B, cz ęść C

Odpływ młodych ludzi

Alkoholizm

Przemoc

Przest ępczo ść

Ubóstwo

Bezrobocie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu Rys. Problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowy

Miejsca i formy sp ędzania wolnego czasu w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszarów: Kownaciska cz ęść A, cz ęść B, cz ęść C

Brak samorganizacji mieszka ńców

Niewystarczaj ąca oferta kulturalna

Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa

Zły stan obiektów rekreacyjnych

Brak miejsc spotka ń

Mało imprez integracyjnych

0% 20% 40% 60% 80% 100% Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy ze sp ędzaniem czasu walnego wskazywane w badaniu ankietowy 46

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy z infrastruktur ą i stanem środowiska w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszarów: Kownaciska cz ęść A, cz ęść B, cz ęść C

Zanieczyszczenie środowiska

Zły stan zabytków

Zły stan budynków mieszkalnych

Brak podstawowych mediów

Zły stan dróg

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy w infrastrukturze i środowisku wskazywane w badaniu ankietowym

Problemy gospodarcze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszarów: Kownaciska cz ęść A, cz ęść B, cz ęść C

Mała ilo ść atrakcji turystycznych

Niewystarczaj ąca promocja

Brak wsparcia dla firm

Zły wizerunek w oczach inwestorów

Brak infrastruktury (drogi, media)

Brak/zła jako ść terenów inwestycyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy gospodarcze wskazywane w badaniu ankietowym

47

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3.3 Podobszar rewitalizacji nr 5 Krze ślinek

Rys. Podobszar Krze ślinek

Analiza wska źnikowa podobszaru a) Sfera społeczna

Podobszar Krze ślinek ma powierzchni ę 0,90 km 2 i jest zamieszkany przez 180 osób. Struktur ę ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych prezentuje tabela . Tabela . 33 Struktura mieszka ńców podobszaru nr 5 wg ekonomicznych grup wiekowych

Kobiety i Kobiety Kobiety Męż czy źni Męż czy źni 64 Wyszczególnienie męż czy źni Razem 18-59 lat 60 i wi ęcej lat 18-64 i wi ęcej lat 0-17 lat 39 46 23 52 20 180 Krze ślinek 21,67% 25,56% 12,78% 28,89% 11,11% 100,00%

Źródło: Gmina Sucho żebry

W wieku przedprodukcyjnym znajduje si ę niemal 22% mieszka ńców analizowanego podobszaru. W wieku produkcyjnym znajduje si ę 54% jego mieszka ńców. Wszystkie analizowane wska źniki obci ąż enia demograficznego w podobszarze Krze ślinek s ą mniej korzystne w odniesieniu do średniej dla Gminy. W podobszarze na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 84 osób w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypadaj ą 110 osoby w wieku poprodukcyjnym. Średnia dla całej Gminy wynosi odpowiednio 66 i 97 osób.

48

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źniki obci ąż enia demograficznego

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 32,41 wieku produkcyjnym 43,88

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 97,06 wieku przedprodukcyjnym 110,26

Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 65,80 wieku produkcyjnym 83,67

0 20 40 60 80 100 120 140

Gmina Sucho żebry Krze ślinek

Tab. 34 Bezrobocie – podobszar Krze ślinek

Bezrobotni XII 2014 Bezrobotni XII 2015 Długotrwale bezrobotni Wyszczególnienie Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba Liczba Liczba mieszka ńców mieszka ńców mieszka ńców Krze ślinek 9 50,00 11 61,11 7 38,89 Gmina Sucho żebry 178 37,70 166 35,15 73 15,46

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Siedlcach

Zarówno w roku 2014 jak i 2015 wska źniki dotycz ące bezrobocia w podobszarze były zdecydowanie wy ższe w porównaniu do średniej w Gminie. W grudniu 2015 roku liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne zwi ększyła si ę do 11, co dało wska źnik 61,11 osoby bezrobotnej na 1000 mieszka ńców przy średnim wska źniku dla Gminy na poziomie 35,15 osób na 1000 mieszka ńców. W lipcu 2016 roku 7 osób bezrobotnych z podobszaru Krze ślinek stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. Wska źnik liczby osób długotrwale bezrobotnych jaka przypada na 1000 mieszka ńców był dwukrotnie wy ższy od średniej dla Gminy i wynosił 38,89. Wysokie wska źniki dotycz ące bezrobocia wskazuj ą na bardzo istotne znaczenie dla sytuacji społecznej w podobszarze Krze ślinek.

49

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Bezrobotni w podobszarze Krze ślinek [liczba/1000 mieszka ńców]

15,46 Długotrwale bezrobotni 38,89

35,15 Bezrobocie XII 2015 61,11

37,7 Bezrobocie XII 2014 50,00

0 20 40 60 80 Gmina Sucho żebry Podobszar Krze ślinek

Tab. 35 Ubóstwo – podobszar Krze ślinek

Zasiłek 2014 Zasiłek 2014 Alimenty 2014 Alimenty 2015

Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Krze ślinek 0 0,00 3 16,67 4 22,22 4 22,22 Gmina Sucho żebry 17 3,36 23 5,51 37 7,84 43 9,11

Źródło: Gminy O środek Pomocy Społecznej w Sucho żebrach

Istotnym problemem wyst ępuj ącym w analizowany podobszarze jest zjawisko ubóstwa, które wykazuje zwi ązek z istniej ącym bezrobociem. Według danych z O środka Pomocy Społecznej za 2015 ze świadczenia w postaci zasiłku celowego korzystały 3 osoby z podobszaru Krze ślinek. Rok wcze śniej z tej formy pomocy nie korzystał żaden mieszkaniec podobszaru. W roku 2015 wska źnik liczby osób korzystaj ących z zasiłku okresowego/1000 mieszka ńców wyniósł 14,67 przy średniej dla Gminy na poziomie 4,87 osób na 1000 mieszka ńców. Poziom wska źnika dla podobszaru jest wielokrotnie wy ższy w porównaniu z tym samym wska źnikiem dla Gminy Sucho żebry. W obydwu analizowanych latach 4 osoby z analizowanego podobszaru korzystały ze świadczenia z funduszu alimentacyjnego. W obydwu analizowanych latach warto ść tego wska źnika w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców była wielokrotnie wy ższa od średniej dla Gminy Sucho żebry. Analiza wskazuje, że cho ć w 2014 roku żaden z mieszka ńców Krze ślinka nie pobierał świadczenia w postaci zasiłku okresowego, to jednak problem ubóstwa w podobszarze wyst ępuje.

50

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Zasiłki okresowe i świadcznia z funduszu alimentacyjnego [liczba/1000 mieszkanców]

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 22,22 2015 9,11

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 22,22 2014 7,84

Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 16,67 2015 4,87

Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 0,00 2014 3,6

0 5 10 15 20 25 Podobszar Krze ślinek Gmina Sucho żebry

W roku 2014 w Gminie Sucho żebry Gminna Komisja Rozwi ązywani Problemów Alkoholowych przeprowadziła 7 post ępowa ń administracyjno-prawnych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu. W roku 2015 post ępowa ń takich przeprowadzono 11. W analizowanym okresie nie prowadzono post ępowa ń dotycz ących mieszka ńców podobszaru Krze ślinek.

Tab. 36 Bezpiecze ństwo – podobszar Krze ślinek

Interwencje domowe Interwencje domowe Przest ępstwa 2014 Przest ępstwa 2014 Policji 2014 Policji 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Krze ślinek 0 0,00 6 33,33 1 5,56 3 16,67 Gmina Sucho żebry 39 8,26 59 12,49 56 11,86 59 12,49

Źródło: KPP Siedlce

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Siedlcach odnotowali w 2014 roku 39 interwencji domowych na terenie Gminy Sucho żebry. Daje to wska źnik 8,26 interwencji na 1000 mieszka ńców. W tym samym czasie w podobszarze Krze ślinek nie odnotowano żadnej interwencji domowej. W roku 2015 liczba interwencji domowych Policji na obszarze Gminy wzrosła o 51% i wynosiła 59 interwencji. W tym czasie w podobszarze Krze ślinek miało miejsce a ż 6 interwencji, co daje wska źnik 33,33 interwencji na 1000 mieszka ńców – blisko trzykrotnie wy ższy od średniej dla Gminy. Liczba przest ępstw w Gminie Sucho żebry w 2014 roku wyniosła 56 a w 2015 roku liczba ta wzrosła do 59 . W analizowanym podobszarze w roku 2014 miało miejsce jedno przest ępstwo, a w roku nast ępnym odnotowano ich 3. Daje to wska źnik 5,56/1000 mieszka ńców w roku 2014 oraz 16,67/1000 mieszka ńców w roku 2015. Przeprowadzona analiza wskazuje na istotne znaczenie problemu bezpiecze ństwa dla sytuacji społecznej w analizowanym podobszarze.

51

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Bezpiecze ństwo w podobszarze Krze ślinek na tle Gminy Sucho żebry

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 12,49 2015 rok 16,67 Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 11,86 2014 rok 5,56 Liczba interwencji domowych/1000 12,49 mieszka ńców – 2015 rok 33,33 Liczba interwencji domowych/1000 8,26 mieszka ńców – 2014 rok 0,00

0 10 20 30 40 Gmina Sucho żebry Krze ślinek

W czasie wyborów do Rady Gminy w 2014 roku frekwencja wyborcza w Gminie Sucho żebry wyniosła 56,86%. Frekwencja w analizowanym podobszarze była ni ższa od średniej w Gminie i wyniosła 53,83%. b) Sfera gospodarcza

Na terenie podobszaru Krze ślinek funkcjonuje 9 podmiotów gospodarczych wpisanych do Centralnej Ewidencji I Informacji O Działalno ści Gospodarczej oraz 1 podmiot zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym. Na obszarze całej Gminy działa 177 podmiotów gospodarczych wpisanych do CEIDG oraz 24 podmioty zarejestrowane w KRS. Analiza liczby przedsi ębiorstw przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców wskazuje na wi ększ ą aktywno ść gospodarcz ą mieszka ńców podobszaru Krze ślinek w odniesieniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. W podobszarze w analizowanym okresie funkcjonowało 55,56 przedsi ębiorstw na 1000 mieszka ńców przy średniej dla Gminy na poziomie 42,57 firm/1000 mieszka ńców.

Wska źnik przedsi ębiorczo ści w podobszarze Krze ślinek na tle Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry 42,57

Podobszar Krze ślinek 55,56

0 10 20 30 40 50 60

Podmioty gospodarcze/1000 mieszka ńców

52

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry c) Sfera środowiskowa

W systemie gospodarowania odpadami komunalnymi Gminy Sucho żebry zarejestrowane jest 4268 osób, z czego 4175 osób zadeklarowało ch ęć segregowania odpadów a 93 osoby zgłosiło zamiar wytwarzania odpadów zmieszanych. W podobszarze Krze ślinek 132 osoby zadeklarowały segregacj ę odpadów, natomiast 8 osób wytwarza odpady zmieszane. Bior ąc pod uwag ę udział osób segreguj ących odpady komunalne w ogólnej liczbie osób uj ętych w systemie jest on ni ższy w porównaniu z średni ą dla całej Gminy.

Struktura mieszkanców pod wzgl ędem rodzaju wytwarzanych odpadów komunalnych

Podobszar Krze ślinek 94,29% 5,71%

Gmina Sucho żebry 97,82% 2,18%

90% 92% 94% 96% 98% 100%

Osoby segreguj ące odpady Osoby wytwarzaj ące odpady zmieszane

Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Sucho żebry wykazała 368 426 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących ten szkodliwy dodatek. Daje to 78,02 m 2 na ka żdego mieszka ńca Gminy. Ta sama inwentaryzacja wykazała w Krze ślinku 23 284 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących w swoim składzie azbest, co daje 129,36 m 2 na ka żdego mieszka ńca.

Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest przypadaj ąca na mieszka ńca 140 120 100 80 60 129,36 40 78,02 20 0 Gmina Sucho żebry Podobszar Krze ślinek

Ilo ść wyrobów zawierajacych azbest w m2/na mieszka ńca

53

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Na koniec 2015 roku na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadzało ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowi to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. Analizowany podobszar w analogicznym okresie nie posiadał kanalizacji sanitarnej, a znajduj ące si ę tam gospodarstwa domowe korzystaj ą ze zbiorników bezodpływowych, a w niektórych przypadkach z przydomowych oczyszczalni ścieków.

d) Sfera Przestrzenno-funkcjonalna i techniczna

W gminie Sucho żebry do sieci wodoci ągowej przył ączonych jest 97,22% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest ró żnicowany. Średnia ocena tego stanu to 3,61 (w skali od 2 -ndst do 5 – bdb). W zakresie gospodarki wodnej sytuacja w podobszarze Krze ślinek jest lepsza od średniej w Gminie. Do sieci wodoci ągowej przył ączone jest 100% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest jednak gorszy od średniej. Ogólna ocena sieci wodnej w podobszarze wynosi 3.00. Stan techniczny dróg w analizowanym podobszarze jest lepszy w porównaniu ze ogóln ą sytuacj ą w Gminie Sucho żebry. Spo śród 90 km sieci drogowej na terenie Gminy 26,89% kwalifikuje si ę do pilnego remontu. W podobszarze Krze ślinek nie ma dróg kwalifikuj ących si ę do pilnego remontu, co oczywi ście nie oznacza, że potrzeby sołectwa w tym zakresie s ą w pełni zaspokojone. Podobszar Krze ślinek posiada równie ż obiekty rekreacyjne, na które składaj ą si ę: plac zabaw, świetlica wiejska. Plac zabaw znajduje si ę w bardzo dobrym stanie technicznym, a wielko ść obiektu jest wystarczaj ąca. Stan świetlicy wiejskiej jest dobry, a jej wielko ść zaspokaja potrzeby mieszka ńców. Wie ś nie posiada obiektów sportowych.

Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców

Partycypacja społeczna prowadzona na tym etapie polegała mi ędzy innymi na przeprowadzeniu bada ń ankietowych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry. Na pytanie dotycz ące wskazania obszaru Gminy wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych 6 osób (na 76 respondentów) zaproponowało obszar sołectwa Krze ślinek. Ankietowani wypowiadali si ę równie ż na temat sytuacji we wskazanym przez siebie obszarze w nast ępuj ących kwestiach:

1. Problemy społeczne wyst ępuj ące na wskazanym obszarze 2. Problemy zwi ązane z infrastruktur ą i ochron ą środowiska 3. Brak jakich miejsc i form sp ędzania wolnego czasu na wskazanym obszarze stanowi problemem 4. Problemy gospodarcze na wskazanym obszarze

Ankietowani w cz ęś ci kwestionariusza ankietowego dotycz ącego sfery społecznej jako istotne wskazywali najcz ęś ciej nast ępuj ące zagadnienia:

54

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- ubóstwo – najwi ęcej respondentów wskazało ten problem jako wa żny - bezrobocie - niewystarczaj ąca oferta kulturalna - mało imprez integracyjnych

Najwa żniejszymi czynnikami hamuj ącymi rozwój gospodarczy proponowanego do rewitalizacji obszaru s ą wg ankietowanych nast ępuj ące problemy:

- brak terenów inwestycyjnych - brak mediów istotnych z punktu widzenia prowadzenia działalno ści gospodarczej

Wśród zagadnie ń dotycz ących środowiska życia ankietowani wskazywali, że istotnym problemem w Krze ślinek jest:

- brak podstawowych mediów - zanieczyszczenie środowiska - zły stan dróg

Problemy społecze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Krze ślinek

Odpływ młodych ludzi

Alkoholizm

Przemoc

Przest ępczo ść

Ubóstwo

Bezrobocie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowy

55

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Miejsca i formy sp ędzania wolnego czasu w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Krze ślinek

Brak samorganizacji mieszka ńców

Niewystarczaj ąca oferta kulturalna

Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa

Zły stan obiektów rekreacyjnych

Brak miejsc spotka ń

Mało imprez integracyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy ze sp ędzaniem czasu walnego wskazywane w badaniu ankietowym

Problemy z infrastruktur ą i stanem środowiska w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Krze ślinek

Zanieczyszczenie środowiska

Zły stan zabytków

Zły stan budynków mieszkalnych

Brak podstawowych mediów

Zły stan dróg

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy w infrastrukturze i środowisku wskazywane w badaniu ankietowym

56

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy gospodarcze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Krze ślinek

Mała ilo ść atrakcji turystycznych

Niewystarczaj ąca promocja

Brak wsparcia dla firm

Zły wizerunek w oczach inwestorów

Brak infrastruktury (drogi, media)

Brak/zła jako ść terenów inwestycyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy gospodarcze wskazywane w badaniu ankietowym

57

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3.4 Podobszar rewitalizacji nr 6 Sosna-Kicki

Rys. Podobszar Sosna-Kicki

Analiza wska źnikowa podobszaru a) Sfera społeczna

Podobszar Sosna-Kicki ma powierzchni ę 0,50 km 2 i jest zamieszkany przez 54 osoby. Struktur ę ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych prezentuje tabela .

Tab. 37 Struktura mieszka ńców podobszaru nr 6 wg ekonomicznych grup wiekowych

Kobiety i Kobiety Kobiety Męż czy źni Męż czy źni 64 Wyszczególnienie męż czy źni Razem 18-59 lat 60 i wi ęcej lat 18-64 i wi ęcej lat 0-17 lat 14 8 12 15 5 54 Sosna - Kicki 25,93% 14,81% 22,22% 27,78% 9,26% 100,00%

Źródło: Gmina Sucho żebry

W wieku przedprodukcyjnym znajduje si ę niemal 26% mieszka ńców analizowanego podobszaru. W wieku produkcyjnym znajduje si ę 42% jego mieszka ńców. Wszystkie analizowane wska źniki obci ąż enia demograficznego w podobszarze Sosna - Kicki s ą gorsze w odniesieniu do średniej dla Gminy. W podobszarze na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 135 osób w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypadaj ą 121 osoby w wieku poprodukcyjnym. Średnia dla całej Gminy wynosi odpowiednio 66 i 97 osób. 58

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źniki obci ąż enia demograficznego

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 32,41 wieku produkcyjnym 73,91

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 97,06 wieku przedprodukcyjnym 121,43

Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 65,80 wieku produkcyjnym 134,78

0 20 40 60 80 100 120 140

Gmina Sucho żebry Sosna – Kicki

Tab. 38 Bezrobocie – podobszar Sosna-Kicki Bezrobotni XII 2014 Bezrobotni XII 2015 Długotrwale bezrobotni Wyszczególnienie Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba Liczba Liczba mieszka ńców mieszka ńców mieszka ńców Sosna-Kicki 5 92,59 3 55,56 1 18,52 Gmina Sucho żebry 178 37,70 166 35,15 73 15,46

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Siedlcach

W grudniu 2014 roku 5 mieszka ńców analizowanego podobszaru było zarejestrowane w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Siedlcach jako osoby bezrobotne. W Grudniu 2015 roku liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne zmniejszyła si ę do 3. Dało to wska źnik 55,56 osoby bezrobotnej na 1000 mieszka ńców. Średni wska źnik dla Gminy był w tym okresie ni ższy i wynosił 35,15 osób na 1000 mieszka ńców. W lipcu 2016 roku 1 osoba z podobszaru spełniała kryterium osoby długotrwale bezrobotnej. Wska źnik liczby osób długotrwale bezrobotnych jaka przypada na 1000 mieszka ńców był gorszy od średniej dla Gminy i wynosił 18,52. Mimo spadku liczby bezrobotnych w analizowanym okresie wska źniki dotycz ące bezrobocia wskazuj ą na du że znaczenie tego problemu w podobszarze Sosna-Kicki.

59

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Bezrobotni w podobszarze Sosna-Kicki [liczba/1000 mieszka ńców]

15,46 Długotrwale bezrobotni 18,52

35,15 Bezrobocie XII 2015 55,56

37,7 Bezrobocie XII 2014 92,59

0 20 40 60 80 100 Gmina Sucho żebry Podobszar Sosna – Kicki

Tab. 39 Ubóstwo – podobszar Sosna-Kicki

Zasiłek 2014 Zasiłek 2014 Alimenty 2014 Alimenty 2015

Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Sosna-Kicki 0 0,00 1 18,52 3 55,56 3 55,56 Gmina Sucho żebry 17 3,36 23 5,51 37 7,84 43 9,11

Źródło: Gminy O środek Pomocy Społecznej w Sucho żebrach

Według danych z O środka Pomocy Społecznej za 2015 ze świadczenia w postaci zasiłku celowego korzystała 1 osoba z podobszaru Sosna - Kicki. Rok wcze śniej z tej formy pomocy nie korzystał żaden mieszkaniec podobszaru. W roku 2015 wska źnik liczby osób korzystaj ących z zasiłku okresowego/1000 mieszka ńców wyniósł 18,52 przy średniej dla Gminy na poziomie 4,87 osób na 1000 mieszka ńców. Poziom wska źnika w 2015 roku dla podobszaru był wielokrotnie wy ższy w porównaniu z wska źnikiem dla Gminy Sucho żebry. W obydwu analizowanych latach 3 osoby z analizowanego podobszaru korzystały ze świadczenia z funduszu alimentacyjnego. W obydwu analizowanych latach warto ść tego wska źnika w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców wynosiła 55,56 i była wielokrotnie wy ższa od średniej dla Gminy Sucho żebry.

60

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Zasiłki okresowe i świadcznia z funduszu alimentacyjnego [liczba/1000 mieszkanców]

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 55,56 2015 9,11

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 55,56 2014 7,84

Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2015 18,52 4,87

Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2014 3,6

0 20 40 60 Podobszar Sosna-Kicki Gmina Sucho żebry

Analiza potwierdza wyst ępowanie w podobszarze problemu ubóstwa, jednak w mniejszej skali, ni ż problem bezrobocia.

W roku 2014 w Gminie Sucho żebry Gminna Komisja Rozwi ązywani Problemów Alkoholowych przeprowadziła 7 post ępowa ń administracyjno-prawnych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu. W roku 2015 post ępowa ń takich przeprowadzono 11. W analizowanym okresie nie prowadzono post ępowa ń dotycz ących mieszka ńców podobszaru Sosna – Kicki.

Tab. 40 Bezpiecze ństwo – podobszar Sosna-Kicki

Interwencje domowe Interwencje domowe Przest ępstwa 2014 Przest ępstwa 2014 Policji 2014 Policji 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Sosna-Kicki 5 92,59 1 18,52 1 18,52 0 0,00 Gmina Sucho żebry 39 8,26 59 12,49 56 11,86 59 12,49

Źródło: KPP Siedlce

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Siedlcach odnotowali w 2014 roku 39 interwencji domowych na terenie Gminy Sucho żebry. Daje to wska źnik 8,26 interwencji na 1000 mieszka ńców. W tym samym czasie w podobszarze Sosna - Kicki odnotowano 5 interwencji domowych, co daje wska źnik 92,59 interwencji/1000 mieszka ńców. W roku 2015 liczba interwencji domowych policji na obszarze Gminy wzrosła o 51% i wynosiła 59 interwencji. W tym czasie w podobszarze Sosna - Kicki miała miejsce 1 interwencja (pi ęciokrotny spadek liczby interwencji domowych), co daje wska źnik 18,52 interwencji na 1000 mieszka ńców – równie ż wy ższy od średniej dla Gminy.

61

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba przest ępstw w Gminie Sucho żebry w 2014 roku wyniosła 56 a w 2015 roku liczba ta wzrosła do 59 . W analizowanym podobszarze w roku 2014 miało miejsce 1 przest ępstwo (wska źnik 18,52/1000 mieszka ńców) a w roku nast ępnym nie odnotowano tego typu zdarzenia na terenie sołectwa Sosna – Kicki. Przeprowadzona analiza wskazuje na wyst ępowania w podobszarze Sosna-Kicki problemu bezpiecze ństwa.

Bezpiecze ństwo w podobszarze Sosna - Kicki na tle Gminy Sucho żebry

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 12,49 2015 rok 0,00

Liczba przest ępstw/1000 mieszka ńców – 11,86 2014 rok 18,52

Liczba interwencji domowych/1000 12,49 mieszka ńców – 2015 rok 18,52

Liczba interwencji domowych/1000 8,26 mieszka ńców – 2014 rok 92,59

0 50 100

Gmina Sucho żebry Podobszar Sosna – Kicki

W czasie wyborów do Rady Gminy w 2014 roku frekwencja wyborcza w Gminie Sucho żebry wyniosła 56,86%. Frekwencja w analizowanym podobszarze wyniosła 62,11% i była wy ższa od średniej.

b) Sfera gospodarcza

Na terenie podobszaru Sosna – Kicki funkcjonuj ą 2 podmioty gospodarcze wpisane do Centralnej Ewidencji I Informacji O Działalno ści Gospodarczej. Na obszarze całej Gminy działa 177 podmiotów gospodarczych wpisanych do CEIDG oraz 24 podmioty zarejestrowane w KRS. Analiza liczby przedsi ębiorstw przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców wskazuje na mniejsz ą aktywno ść gospodarcz ą mieszka ńców podobszaru Sosna-Kicki, w odniesieniu do średniej dla Gminy Suchożebry. W podobszarze funkcjonuje 37,04 przedsi ębiorstwa na 1000 mieszka ńców przy średniej dla Gminy na poziomie 42,57 firm/1000 mieszka ńców.

62

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źnik przedsi ębiorczo ści w podobszarze Sosna-Kicki na tle Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry 42,57

Podobszar Sosna-Kicki 37,04

34 36 38 40 42 44

Podmioty gospodarcze/1000 mieszka ńców

c) Sfera środowiskowa

W systemie gospodarowania odpadami komunalnymi Gminy Sucho żebry zarejestrowane jest 4268 osób, z czego 4175 osób zadeklarowało ch ęć segregowania odpadów a 93 osoby zgłosiło zamiar wytwarzania odpadów zmieszanych. W podobszarze Sosna-Kicki 41 osób zadeklarowało segregacj ę odpadów, natomiast 1 osoba wytwarza odpady zmieszane. Bior ąc pod uwag ę udział osób segreguj ących odpady komunalne w ogólnej liczbie osób uj ętych w systemie, jest on minimalnie ni ższy w porównaniu ze średni ą dla całej Gminy.

Struktura mieszkanców pod wzgl ędem rodzaju wytwarzanych odpadów komunalnych

Podobszar Sosna-Kicki 97,62% 2,38%

Gmina Sucho żebry 97,82% 2,18%

70% 75% 80% 85% 90% 95% 100%

Osoby segreguj ące odpady Osoby wytwarzaj ące odpady zmieszane

Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Sucho żebry wykazała 368 426 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących ten szkodliwy dodatek. Daje to 78,02 m 2 na ka żdego mieszka ńca Gminy. Ta sama

63

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry inwentaryzacja wykazała w sołectwie Sosna-Kicki 5 557 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących w swoim składzie azbest, co daje 102,91 m 2 na ka żdego mieszka ńca.

Ilość wyrobów zawierających azbest przypadająca na 120 mieszkańca

100

80

60 102,91 40 78,02

20

0 Gmina Suchożebry Podobszar Sosna-Kicki Ilość wyrobów zawierajacych azbest w m2/na mieszkańca

Na koniec 2015 roku na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadzało ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowi to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. Analizowany podobszar w analogicznym okresie nie posiadał kanalizacji sanitarnej, a znajduj ące si ę tam gospodarstwa domowe korzystały ze zbiorników bezodpływowych, a w niektórych przypadkach z przydomowych oczyszczalni ścieków. d) Sfera Przestrzenno-funkcjonalna i techniczna

W gminie Sucho żebry do sieci wodoci ągowej przył ączonych jest 97,22% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest ró żnicowany. Średnia ocena tego stanu to 3,61 (w skali od 2 -ndst do 5 – bdb). W zakresie gospodarki wodnej sytuacja w podobszarze Sosna-Kicki jest lepsza od średniej w Gminie. Do sieci wodoci ągowej przył ączone jest 100% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest jednak gorszy od średniej. Ogólna ocena sieci wodnej w podobszarze wynosi 3.00. Stan techniczny dróg w analizowanym podobszarze jest lepszy w porównaniu ze ogóln ą sytuacj ą w Gminie Sucho żebry. Spo śród 90 km sieci drogowej na terenie Gminy 26,89% kwalifikuje si ę do pilnego remontu. W podobszarze Sosna-Kicki nie ma dróg kwalifikuj ących si ę do pilnego remontu, co oczywi ście nie oznacza, że potrzeby sołectwa w tym zakresie s ą w pełni zaspokojone. Podobszar Sosna-Kicki nie posiada żadnej infrastruktury zwi ązanej z rekreacj ą, wypoczynkiem, uprawianiem sportu b ądź słu żą cej integracji lokalnej społeczno ści. Potrzeby mieszka ńców w tym zakresie nie s ą zaspokajane.

64

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców

Partycypacja społeczna prowadzona na tym etapie polegała mi ędzy innymi na przeprowadzeniu bada ń ankietowych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry. Na pytanie dotycz ące wskazania obszaru Gminy wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych 5 osób (na 76 respondentów) zaproponowało obszar sołectwa Sosna-Kicki. Ankietowani wypowiadali si ę równie ż na temat sytuacji we wskazanym przez siebie obszarze w nast ępuj ących kwestiach:

1. Problemy społeczne wyst ępuj ące na wskazanym obszarze 2. Problemy zwi ązane z infrastruktur ą i ochron ą środowiska 3. Brak jakich miejsc i form sp ędzania wolnego czasu na wskazanym obszarze stanowi problemem 4. Problemy gospodarcze na wskazanym obszarze

Ankietowani w cz ęś ci kwestionariusza ankietowego dotycz ącego sfery społecznej jako istotne wskazywali najcz ęś ciej nast ępuj ące zagadnienia:

- bezrobocie – dla wszystkich ankietowanych to wa żny problem - ubóstwo - odpływ młodych ludzi - alkoholizm - niewystarczaj ąca oferta kulturalna - brak miejsc spotka ń - niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa - zbyt mała liczba imprez integracyjnych

Najwa żniejszymi czynnikami hamuj ącymi rozwój gospodarczy proponowanego do rewitalizacji obszaru s ą wg ankietowanych nast ępuj ące problemy:

- brak wsparcia dla firm - brak odpowiedniej infrastruktury technicznej - brak lub zła jako ść terenów inwestycyjnych

Wśród zagadnie ń dotycz ących środowiska życia ankietowani wskazywali, że najbardziej istotnym problemem w Sosnach-Kicki jest brak dost ępu do podstawowych mediów.

65

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy społecze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Sosna-Kicki

Odpływ młodych ludzi

Alkoholizm

Przemoc

Przest ępczo ść

Ubóstwo

Bezrobocie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowy

Miejsca i formy sp ędzania wolnego czasu w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Sosna - Kicki

Niewystarczaj ąca oferta kulturalna

Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa

Zły stan obiektów rekreacyjnych

Brak miejsc spotka ń

Mało imprez integracyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy ze sp ędzaniem czasu walnego wskazywane w badaniu ankietowym

66

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy z infrastruktur ą i stanem środowiska w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Sosna - Kicki

Zanieczyszczenie środowiska

Zły stan zabytków

Zły stan budynków mieszkalnych

Brak podstawowych mediów

Zły stan dróg

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy w infrastrukturze i środowisku wskazywane w badaniu ankietowym

Problemy gospodarcze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Sosna - Kicki

Niewystarczaj ąca promocja

Brak wsparcia dla firm

Zły wizerunek w oczach inwestorów

Brak infrastruktury (drogi, media)

Brak/zła jako ść terenów inwestycyjnych

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy gospodarcze wskazywane w badaniu ankietowym

67

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.3.5 Podobszar rewitalizacji nr 7 Stany Du że

Rys. Podobszar Stany Du że

Analiza wska źnikowa podobszaru a) Sfera społeczna

Podobszar Stany Du że ma powierzchni ę 0,90 km2 i jest zamieszkany przez 113 osób. Struktur ę ludno ści wg ekonomicznych grup wiekowych prezentuje tabela .

Tab. 41 Struktura mieszka ńców podobszaru nr 7 wg ekonomicznych grup wiekowych

Kobiety i Kobiety Kobiety Męż czy źni Męż czy źni 64 Wyszczególnienie męż czy źni Razem 18-59 lat 60 i wi ęcej lat 18-64 i wi ęcej lat 0-17 lat 26 31 17 34 5 113 Stany Du że 23,01% 27,43% 15,04% 30,09% 9,26% 100,00%

Źródło: Gmina Sucho żebry

W wieku przedprodukcyjnym znajduje si ę 23% mieszka ńców analizowanego podobszaru, natomiast w wieku produkcyjnym jest 57,52% jego mieszka ńców. Poszczególne wska źniki obci ąż enia demograficznego w podobszarze Stany Du że kształtuj ą si ę ró żnie w odniesieniu do średniej dla Gminy. W podobszarze na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadaj ą 74 osoby w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypada 85 osób w wieku poprodukcyjnym. Średnia dla całej Gminy wynosi odpowiednio 66 i 97 osób.

68

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źniki obci ąż enia demograficznego

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 32,41 osób w wieku produkcyjnym 33,85

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 97,06 osób w wieku przedprodukcyjnym 84,62

Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 65,80 osób w wieku produkcyjnym 73,85

0 20 40 60 80 100 120 140

Gmina Sucho żebry Podobszar Stany Du że

Tab. 42 Bezrobocie – podobszar Stany Du że

Bezrobotni XII 2014 Bezrobotni XII 2015 Długotrwale bezrobotni Wyszczególnienie Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba/1000 Liczba Liczba Liczba mieszka ńców mieszka ńców mieszka ńców Stany Du że 3 26,55 1 8,85 1 8,85 Gmina Sucho żebry 178 37,70 166 35,15 73 15,46

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Siedlcach

W grudniu 2014 roku 3 mieszka ńców analizowanego podobszaru było zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Siedlcach jako osoby bezrobotne, a w grudniu 2015 roku liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne zmniejszyła si ę do 1. Dało to wska źnik 8,85 osoby bezrobotnej na 1000 mieszka ńców (w roku 2015). Średni wska źnik dla Gminy był w tym okresie wielokrotnie wy ższy i wynosił 35,15 osób na 1000 mieszka ńców. W lipcu 2016 roku 1 osoba z podobszaru Stany Du że spełniała kryterium osoby długotrwale bezrobotnej. Wska źnik liczby osób długotrwale bezrobotnych jaka przypada na 1000 mieszka ńców był korzystniejszy od średniej dla Gminy i wynosił 8,85. Analiza wska źnikowa wykazała, że w problem bezrobocia w podobszarze Stany Du że cho ć istnieje, to w skali zdecydowanie mniejszej ni ż w innych podobszarach czy w odniesieniu do średniej dla Gminy Sucho żebry.

69

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Bezrobotni w podobszarze Stany Du że [liczba/1000 mieszka ńców]

15,46 Długotrwale bezrobotni 8,85

35,15 Bezrobocie XII 2015 8,85

37,7 Bezrobocie XII 2014 26,55

0 10 20 30 40

Gmina Sucho żebry Podobszar Stany Du że

Tab. 43 Ubóstwo – podobszar Stany Du że

Zasiłek 2014 Zasiłek 2014 Alimenty 2014 Alimenty 2015

Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Stany Du że 2 17,70 1 8,85 4 35,40 4 35,40 Gmina Sucho żebry 17 3,36 23 5,51 37 7,84 43 9,11

Źródło: Gminy O środek Pomocy Społecznej w Sucho żebrach

Według danych z O środka Pomocy Społecznej za 2015 ze świadczenia w postaci zasiłku celowego korzystała 1 osoba z podobszaru Stany Du że. Rok wcze śniej z tej formy pomocy korzystało 2 mieszka ńców podobszaru. W roku 2015 wska źnik liczby osób korzystaj ących z zasiłku okresowego/1000 mieszka ńców wyniósł 8,85 przy średniej dla Gminy na poziomie 4,87 osób na 1000 mieszka ńców. Poziom wska źnika w 2014 roku wynosił dla podobszaru 17,7 świadcze ń/1000 mieszka ńców. W obydwu analizowanych latach wska źnik w podobszarze był gorszy od średniej dla Gminy. W obydwu analizowanych latach 4 osoby z podobszaru korzystały ze świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Daje to wska źnik 35,40 świadcze ń/1000 mieszka ńców, który jest zdecydowanie wy ższy od średniej dla Gminy Sucho żebry. Analiza wskazuje, że ubóstwo jest istotnym problemem wyst ępuj ącym w podobszarze Stany Du że

70

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Zasiłki okresowe i świadcznia z funduszu alimentacyjnego [liczba/1000 mieszkanców]

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 35,40 2015 9,11

Ilo ść świadcze ń z funduszu alimentacyjnego 35,40 2014 7,84

8,85 Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2015 4,87

17,70 Ilo ść wypłacanych zasiłków okresowych 2014 3,6

0 5 10 15 20 25 30 35 40 Podobszar Stany Du że Gmina Sucho żebry

Tab. 44 Post ępowania GKRPA – podobszar Stany Du że

Liczba post ępowa ń GKRPA 2014 Liczba post ępowa ń GKRPA2014 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 miesz. /1000 miesz. Stany Du że 1 8,85 1 8,85 Gmina Sucho żebry 7 1,48 11 2,33

Źródło: Gmina Sucho żebry - GKRPA

W roku 2014 w Gminie Sucho żebry Gminna Komisja Rozwi ązywani Problemów Alkoholowych przeprowadziła 7 post ępowa ń administracyjno-prawnych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu. W roku 2015 post ępowa ń takich przeprowadzono 11. W analizowanym okresie w obydwu analizowanych latach prowadzono 1 post ępowanie dotycz ące mieszka ńca podobszaru Stany Du że. Skala problemu mierzona wska źnikiem liczby prowadzonych post ępowa ń przypadaj ących na 1000 mieszka ńców jest wielokrotnie wy ższa w analizowanym podobszarze w odniesieniu do średniej w Gminie, co świadczy o jego oddziaływaniu na sfer ę społeczn ą Stanów Du żych.

Liczba post ępowa ń administracyjno-prawnych GKRPA wobec osób nadu żywaj ących alkoholu [liczba/1000 mieszkanców]

2,33 Rok 2015 8,85

1,48 Rok 2014 8,85

0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 Gmina Sucho żebry Podobszar Stany Du że

71

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 45 Bezpiecze ństwo – podobszar Stany Du że

Interwencje domowe Interwencje domowe Przest ępstwa 2014 Przest ępstwa 2014 Policji 2014 Policji 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 Liczba /1000 miesz. miesz. miesz. miesz. Stany Du że 1 8,85 1 8,85 0 0,00 0 0,00 Gmina Sucho żebry 39 8,26 59 12,49 56 11,86 59 12,49

Źródło: KPP Siedlce

Policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Siedlcach odnotowali w 2014 roku 39 interwencji domowych na terenie Gminy Sucho żebry. Daje to wska źnik 8,26 interwencji na 1000 mieszka ńców. W tym samym czasie w podobszarze Stany Du że odnotowano 1 interwencj ę domow ą, co daje wska źnik 8,85 interwencji/1000 mieszka ńców. W roku 2015 miało miejsce 59 interwencji domowych na obszarze całej Gminy. Daje to wska źnik 12,49 interwencji/1000 mieszka ńców. W tym czasie w podobszarze Stany Du że odnotowano podobnie jak rok wcze śniej 1 interwencj ę domow ą (wska źnik 8,85 interwencji/1000 mieszka ńców). W latach 2014-2015 na podobszarze Stany Du że nie miało miejsca żadne przest ępstwo. Podobszar cechuje si ę wy ższym poziomem bezpiecze ństwa w porównaniu do średniej dla Gminy Sucho żebry. W czasie wyborów do Rady Gminy w 2014 roku frekwencja wyborcza w Gminie Sucho żebry wyniosła 56,86%. Frekwencja w analizowanym podobszarze wyniosła 62,11% i była wy ższa od średniej.

b) Sfera gospodarcza Na terenie podobszaru Stany Du że funkcjonuj ą 2 podmioty gospodarcze wpisane do Centralnej Ewidencji I Informacji O Działalno ści Gospodarczej. Na obszarze całej Gminy działa 177 podmiotów gospodarczych wpisanych do CEIDG oraz 24 podmioty zarejestrowane w KRS. W podobszarze funkcjonuje 17,70 przedsi ębiorstw na 1000 mieszka ńców przy średniej dla Gminy na poziomie 42,57 firm/1000 mieszka ńców. Analiza liczby przedsi ębiorstw przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców wskazuje na mniejsz ą aktywno ść gospodarcz ą mieszka ńców podobszaru Stany Du że, w odniesieniu do średniej dla Gminy Sucho żebry.

72

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wska źnik przedsi ębiorczo ści w podobszarze Stany Du że na tle Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry 42,57

Podobszar Stany Du że 17,70

0 10 20 30 40 50

Podmioty gospodarcze/1000 mieszka ńców

c) Sfera środowiskowa W systemie gospodarowania odpadami komunalnymi Gminy Sucho żebry zarejestrowane jest 4268 osób, z czego 4175 osób zadeklarowało ch ęć segregowania odpadów a 93 osoby zgłosiło zamiar wytwarzania odpadów zmieszanych. W podobszarze Stany Du że 96 osób zadeklarowało segregacj ę odpadów, nikt nie zadeklarował ch ęci wytwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Tym samym w podobszarze 100% mieszka ńców obj ętych systemem zadeklarowało segregacj ę, przy średniej dla Gminy wynosz ącej 97,82%. Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Sucho żebry wykazała 368 426 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących ten szkodliwy dodatek. Daje to 78,02 m 2 na ka żdego mieszka ńca Gminy. Ta sama inwentaryzacja wykazała w sołectwie Stany Du że 13 345 m 2 pokry ć dachowych zawieraj ących w swoim składzie azbest, co daje 118,10 m 2 na ka żdego mieszka ńca. Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest przypadaj ąca na mieszka ńca 140 120 100 80 60 118,1 40 78,02 20 0 Gmina Sucho żebry Podobszar Stany Du że

Ilo ść wyrobów zawierajacych azbest w m2/na mieszka ńca

Na koniec 2015 roku na terenie Gminy Sucho żebry 480 gospodarstw domowych odprowadzało ścieki do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Stanowi to około 37% ogólnej liczby gospodarstw domowych. Analizowany podobszar w analogicznym okresie nie posiadał kanalizacji sanitarnej, a znajduj ące si ę tam

73

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry gospodarstwa domowe korzystały ze zbiorników bezodpływowych, a w niektórych przypadkach z przydomowych oczyszczalni ścieków. d) Sfera Przestrzenno-funkcjonalna i techniczna W gminie Sucho żebry do sieci wodoci ągowej przył ączonych jest 97,22% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest ró żnicowany. Średnia ocena tego stanu to 3,61 (w skali od 2 -ndst do 5 – bdb). W zakresie gospodarki wodnej w podobszarze Stany Duże jest lepsza sytuacja od średniej w Gminie. Do sieci wodoci ągowej przył ączone jest 100% gospodarstw domowych. Stan sieci wodoci ągowej jest jednak gorszy od średniej. Ogólna ocena sieci wodnej w podobszarze wynosi 3.00. Stan techniczny dróg w analizowanym podobszarze jest lepszy w porównaniu ze ogóln ą sytuacj ą w Gminie Sucho żebry. Spo śród 90 km sieci drogowej na terenie Gminy 26,89% kwalifikuje si ę do pilnego remontu. W podobszarze Stany Du że nie ma dróg kwalifikuj ących si ę do pilnego remontu, co oczywi ście nie oznacza, że potrzeby sołectwa w tym zakresie s ą w pełni zaspokojone. Podobszar Stany Du że nie posiada żadnej infrastruktury zwi ązanej z rekreacj ą, wypoczynkiem, uprawianiem sportu b ądź słu żą cej integracji lokalnej społeczno ści. Potrzeby mieszka ńców w tym zakresie nie s ą w żaden sposób zaspokajane.

Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców Partycypacja społeczna prowadzona na tym etapie polegała mi ędzy innymi na przeprowadzeniu bada ń ankietowych w śród mieszka ńców Gminy Sucho żebry. Na pytanie dotycz ące wskazania obszaru Gminy wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych 6 osób (na 76 respondentów) zaproponowało obszar sołectwa Stany Du że. Ankietowani wypowiadali si ę równie ż na temat sytuacji we wskazanym przez siebie obszarze w nast ępuj ących kwestiach: 1. Problemy społeczne wyst ępuj ące na wskazanym obszarze 2. Problemy zwi ązane z infrastruktur ą i ochron ą środowiska 3. Brak jakich miejsc i form sp ędzania wolnego czasu na wskazanym obszarze stanowi problemem 4. Problemy gospodarcze na wskazanym obszarze Ankietowani w cz ęś ci kwestionariusza ankietowego dotycz ącego sfery społecznej jako istotne wskazywali najcz ęś ciej nast ępuj ące zagadnienia: - bezrobocie - ubóstwo - odpływ młodych ludzi - alkoholizm - brak miejsc spotka ń - niewystarczaj ąca oferta kulturalna - mało imprez integracyjnych Najwa żniejszymi czynnikami hamuj ącymi rozwój gospodarczy proponowanego do rewitalizacji obszaru s ą wg ankietowanych nast ępuj ące problemy: - brak odpowiedniej infrastruktury niezb ędnej do rozwoju gospodarczego 74

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- zły wizerunek w oczach inwestorów - brak terenów inwestycyjnych Wśród zagadnie ń dotycz ących środowiska życia ankietowani wskazywali, że istotnym problemem w Stanach Du żych s ą: - brak dost ępu do podstawowych mediów - zanieczyszczenie środowiska

Problemy społecze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Stany Du że

Odpływ młodych ludzi

Alkoholizm

Przemoc

Przest ępczo ść

Ubóstwo

Bezrobocie

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ważny Mało ważny Brak problemu

Rys. Problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowym

Miejsca i formy sp ędzania wolnego czasu w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Stany Du że

Niewystarczaj ąca oferta kulturalna

Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa

Zły stan obiektów rekreacyjnych

Brak miejsc spotka ń

Mało imprez integracyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy ze sp ędzaniem czasu walnego wskazywane w badaniu ankietowym

75

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Problemy z infrastruktur ą i stanem środowiska w badaniu ankietowym wśród mieszka ńców podobszaru Stany Du że

Zanieczyszczenie środowiska

Zły stan zabytków

Zły stan budynków mieszkalnych

Brak podstawowych mediów

Zły stan dróg

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ważny Mało ważny Brak problemu

Rys. Problemy w infrastrukturze i środowisku wskazywane w badaniu ankietowym

Problemy gospodarcze w badaniu ankietowym w śród mieszka ńców podobszaru Stany - Du że

Niewystarczaj ąca promocja

Brak wsparcia dla firm

Zły wizerunek w oczach inwestorów

Brak infrastruktury (drogi, media)

Brak/zła jako ść terenów inwestycyjnych

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wa żny Mało wa żny Brak problemu

Rys. Problemy gospodarcze wskazywane w badaniu ankietowym

76

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.4 Synteza diagnozy szczegółowej

Podobszar Wyst ępuj ące problemy Lokalne Potencjały

Podobszar cechuje si ę wysokim nasyceniem Podobszar cechuje si ę korzystn ą struktur ą problemów sfery społecznej, gospodarczej oraz demograficzn ą. Wska źniki obci ąż enia środowiskowej. demograficznego s ą korzystniejsze w porównaniu do średniej. Relatywnie niski jest Podobszar cechuje si ę szczególnie wysokim udział w strukturze lokalnej społeczno ści osób w wska źnikiem post ępowa ń prowadzonych przez wieku poprodukcyjnym. Gminn ą Komisj ę Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych wobec osób nadu żywaj ących Blisko ść podobszarów wzgl ędem du żego alkoholu i sprawców przemocy domowej. ośrodka miejskiego – Siedlec. Dzi ęki korzystnemu skomunikowaniu Borki Siedleckie Wyra źnie wy ższy na tle Gminy był odsetek są atrakcyjnym miejscem zamieszkania dla osób interwencji domowych policji w roku 2015. na co dzie ń pracuj ących w Siedlcach.

Podobszar cechuje si ę poziomem bezrobocia Podobszar posiada infrastruktur ę sportow ą i nieznacznie wy ższym od średniej w Gminie. rekreacyjn ą która po unowocze śnieniu b ędzie mogła zaspokaja ć znaczn ą cz ęść potrzeb mieszka ńców w tym zakresie. Mieszka ńcy w badaniu ankietowym sygnalizowali problem ubóstwa, ale w analizie Istniej ąca sie ć gazowa, wodoci ągowa Borki Siedleckie wska źnikowej potwierdza si ę to cz ęś ciowo

Podobszar odznacza si ę nisk ą aktywno ści ą Plany przył ączenia podobszaru do oczyszczalni społeczn ą i zaanga żowaniem mieszka ńców w w Przygodach życie publiczne (wyniki frekwencji w wyborach samorz ądowych, problemy społeczne wskazywane w badaniu ankietowym). Podczas spotka ń oraz w badaniu ankietowym mieszka ńcy podnosili problem niewystarczaj ącej infrastruktury rekreacyjnej.

Podobszar cechuje si ę niskim w porównaniu do średniego w poziomu rozwoju gospodarczego, co potwierdzaj ą równie ż wyniki konsultacji społecznych. W tej sferze mieszka ńcy wskazuj ą na brak odpowiednich terenów inwestycyjnych oraz brak odpowiedniego uzbrojenia terenu.

Gorszy od średniej jest te ż odsetek osób segreguj ących odpady.

Podobszary Kownaciska cz ęść A, B oraz C Blisko ść podobszarów wzgl ędem du żego cechuj ą si ę koncentracj ą problemów społecznych ośrodka miejskiego – Siedlec. oraz środowiskowych. Kownaciska cz ęść A Funkcjonuj ąc jednostka OSP, integruj ąca cz ęść Podobszary cechuje si ę niekorzystn ą struktur ą mieszka ńców. demograficzn ą. Szczególnie niekorzystny jest

wska źnik obci ąż enia demograficznego liczby Świetlica wiejska, stanowi ąca miejsce integracji osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w mieszka ńców z podobszarów. Kownaciska cz ęść B wieku przedprodukcyjnym, który wskazuje, że problem mo że si ę pogł ębia ć.

W podobszarach wyst ępuje równie ż zjawisko Kownaciska cz ęść C bezrobocia. Cechuj ą si ę one równie ż du żą liczb ę osób korzystaj ących z pomocy socjalnej, których cz ęsto dotyczy zjawisko wykluczenia społecznego. Znalazło to potwierdzenie w wynikach przeprowadzonego badania

77

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

ankietowego.

Podczas spotka ń oraz w badaniu ankietowym mieszka ńcy zgłaszali problem braku infrastruktury sportowej.

Istotnym problemem jest równie ż poziom bezpiecze ństwa. Zarówno wska źnik interwencji domowych policji jak równie ż wska źnik przest ępstw s ą wyrazie wy ższe od średniej dla Gminy.

Podobszary cechuj ą si ę niskim w porównaniu do średniego poziomem rozwoju gospodarczego, co potwierdzaj ą równie ż wyniki konsultacji społecznych.

Podobszar nie posiada sieci kanalizacyjnej, co stwarza zagro żenie dla środowiska naturalnego. Gorszy od średniej jest te ż odsetek osób segreguj ących odpady.

Istotnym problemem dotycz ącym stanu środowiska jest te ż wyst ępowanie w podobszarach du żych ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest.

Podobszar Krze ślinek cechuje si ę koncentracj ą Świetlica wiejska, stanowi ąca miejsce integracji problemów społecznych oraz środowiskowych. mieszka ńców z podobszaru

Podobszar cechuje si ę niekorzystn ą struktur ą Wy ższa na tle Gminy aktywno ść gospodarcza demograficzn ą. mieszka ńców.

Istotnym problemem społecznym w podobszarze Blisko ść podobszarów wzgl ędem du żego jest bezrobocie. Wska źnik bezrobocia w ośrodka miejskiego – Siedlec. podobszarze jest w odniesieniu do średniej dla Gminy bardzo wysoki. Potwierdziły to równie ż wyniki konsultacji społecznych. Problem ten był wskazywany jako bardzo istotny zarówno w badaniu ankietowym jak równie ż podczas spotka ń.

W podobszarze wyst ępuje du ża liczba (w odniesieniu do Gminy) świadcze ń wypłacanych z Krze ślinek Funduszu Alimentacyjnego. Diagnoza wykazała wyst ępowanie problemu ubóstwa co potwierdziły równie ż wyniki bada ń ankietowych.

Podczas spotka ń oraz w badaniu ankietowym mieszka ńcy zgłaszali problem braku infrastruktury sportowej.

Podobszar odznacza si ę nisk ą aktywno ści ą społeczn ą i zaanga żowaniem mieszka ńców w życie publiczne (wyniki frekwencji w wyborach samorz ądowych).

Podobszar nie posiada sieci kanalizacyjnej, co stwarza zagro żenie dla środowiska naturalnego. Gorszy od średniej jest te ż odsetek osób segreguj ących odpady.

78

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Istotnym problemem dotycz ącym stanu środowiska jest te ż wyst ępowanie w podobszarach du żych ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest.

Podobszar Sosna-Kicki cechuje si ę koncentracj ą Podobszar odznacza si ę wy ższ ą (w odniesieniu problemów społecznych, gospodarczych oraz do Gminy) aktywno ści ą społeczn ą i środowiskowych. zaanga żowaniem mieszka ńców w życie publiczne (wyniki frekwencji w wyborach Podobszar cechuje si ę niekorzystn ą struktur ą samorz ądowych) demograficzn ą a wska źniki demograficzne wskazuj ą, że problem mo że si ę pogł ębia ć. Próby wykorzystania mediów społeczno ściowych do integracji mieszka ńców Wa żnym problemem w podobszarze jest (inicjatywa Wirtualna Świetlica Sosna Kicki) bezrobocie. Wska źnik bezrobocia w podobszarze jest w odniesieniu do średniej dla Gminy bardzo Poło żenie w niedalekiej odległo ści od drogi wysoki. Potwierdziły to równie ż wyniki krajowej nr 63. konsultacji społecznych. Problem ten był wskazywany jako bardzo istotny zarówno w badaniu ankietowym jak równie ż podczas spotka ń.

W podobszarze wyst ępuje du ża liczba (w odniesieniu do Gminy) świadcze ń wypłacanych z Funduszu Alimentacyjnego. Diagnoza wykazała wyst ępowanie problemu ubóstwa co potwierdziły równie ż wyniki bada ń ankietowych.

Podobszar Sosna-Kicki nie posiada żadnej infrastruktury zwi ązanej z rekreacj ą, wypoczynkiem, uprawianiem sportu b ądź słu żą cej integracji lokalnej społeczno ści. Sosna-Kicki Potrzeby mieszka ńców w tym zakresie nie s ą zaspokajane.

Istotnym problemem jest poziom bezpiecze ństwa. Szczególnie wska źnik interwencji domowych policji jest wysoki na tle Gminy.

Mieszka ńcy podobszaru charakteryzuj ą si ę nisk ą aktywno ści ą gospodarcz ą. co potwierdzaj ą równie ż wyniki konsultacji społecznych. W toku partycypacji społecznej mieszka ńcy wskazali na brak odpowiednich terenów inwestycyjnych oraz brak odpowiedniego uzbrojenia terenu oraz na brak systemu wsparcia dla firm.

Podobszar nie posiada sieci kanalizacyjnej, co stwarza zagro żenie dla środowiska naturalnego. Gorszy od średniej jest te ż odsetek osób segreguj ących odpady.

Istotnym problemem dotycz ącym stanu środowiska jest te ż wyst ępowanie w podobszarach du żych ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest.

Podobszar Sosna-Kicki cechuje si ę koncentracj ą Podobszar odznacza si ę wy ższ ą (w odniesieniu Stany Du że problemów społecznych, gospodarczych oraz do Gminy) aktywno ści ą społeczn ą i zaanga żowaniem mieszka ńców w życie 79

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

środowiskowych. publiczne (wyniki frekwencji w wyborach samorz ądowych) Podobszar, mimo ni ższego od średniej wska źnika bezrobocia cechuj ą si ę du żą liczb ą Poło żenie w niedalekiej odległo ści od drogi osób korzystaj ących z pomocy socjalnej, których krajowej nr 63. cz ęsto dotyczy zjawisko wykluczenia społecznego. Znalazło to potwierdzenie w wynikach przeprowadzonego badania ankietowego.

Istotnym problemem jest równie ż problem uzale żnie ń, co potwierdza wysoki wska źnik post ępowa ń prowadzonych przez Gminn ą Komisj ę Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych wobec osób nadu żywaj ących alkoholu i sprawców przemocy domowej z podobszaru.

Podobszar Stany Du że nie posiada żadnej infrastruktury zwi ązanej z rekreacj ą, wypoczynkiem, uprawianiem sportu b ądź słu żą cej integracji lokalnej społeczno ści. Potrzeby mieszka ńców w tym zakresie nie są w żaden sposób zaspokajane.

Mieszka ńcy podobszaru charakteryzuj ą si ę nisk ą aktywno ści ą gospodarcz ą. co potwierdzaj ą równie ż wyniki konsultacji społecznych. W toku partycypacji społecznej mieszka ńcy wskazali na brak odpowiednich terenów inwestycyjnych oraz brak odpowiedniego uzbrojenia terenu oraz na zły wizerunek w oczach potencjalnych inwestorów.

Podobszar nie posiada sieci kanalizacyjnej, co stwarza zagro żenie dla środowiska naturalnego.

Istotnym problemem dotycz ącym stanu środowiska jest te ż wyst ępowanie w podobszarach du żych ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest.

80

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

1.5 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Obszar rewitalizacji formalnie został podzielony na 5 podobszarów skorelowanych ze strefami zurbanizowanymi sołectw Borki Siedleckie, Kownaciska, Krze ślinek, Sosna-Kicki i Stany Du że. Mimo i ż miejscowo ści te s ą zamieszkałe przez społeczno ść któr ą mo żna określi ć jako wzgl ędnie homogeniczn ą, a przestrzennie dzieli je niewielka odległo ść to analizuj ąc ich specyfik ę dostrzec mo żna wyra źne ró żnice pomi ędzy wsi ą Borki Siedleckie a pozostałymi jednostkami. Wynika ona w znacznej mierze z ró żnic w relacjach z pobliskim o środkiem miejskim jakim s ą Siedlce. Borki Siedleckie poło żone s ą w bezpo średniej blisko ści miasta. Dodatkowo s ą z nim poł ączone lini ą komunikacji miejskiej. To głównie te czynniki decyduj ą o tym że mieszka ńcy tej wsi s ą w du żo wi ększym stopniu zwi ązani z Siedlcami ni ż pozostała społeczno ść obszaru rewitalizacji. Z uwagi na płyn ące z tego faktu ró żnice zdecydowano si ę przeprowadzi ć dwie osobne analizy SWOT: jedn ą dla miejscowo ści Borki Siedleckie i drug ą dla pozostałych miejscowo ści obszaru rewitalizacji.

Analiza dla miejscowo ści Borki Siedleckie

MOCNE STRONY • Bliskie poło żenie wzgl ędem miasta Siedlce umo żliwiaj ące korzystanie z jego rynku pracy i usług i stanowi ącego rynek zbytu dla towarów i usług wytwarzanych w Borkach Siedleckich. • Dobre poł ączenie z ośrodkiem miejskim (równie ż komunikacj ą publiczn ą) umo żliwiaj ące szerok ą kooperacj ę • Potencjał ludzki wzmocniony przez osoby „napływaj ące” z Siedlec i wybieraj ące jako miejsce zamieszkania Borki Siedleckie.

SŁABE STRONY • Niski poziom identyfikacji mieszka ńców z miejscem zamieszkania wynikaj ący z zaspokajania znacznej ilo ści potrzeb w pobliskich Siedlcach (rynek pracy, o środek edukacji, usługi zdrowotne, kulturalne, sportowo-rekreacyjne) • Brak infrastruktury społeczno-kulturalnej i miejsc integracji społeczności lokalnej • Niewielka ilo ść imprez o charakterze kulturalnym, społecznym i integracyjnym • Podział w śród lokalnej społeczno ści na „rdzennych” mieszka ńców i „nowych”, którzy wybrali Borki Siedleckie jako alternatyw ę dla mieszkania w granicach administracyjnych miasta. • Brak planów zagospodarowania przestrzennego pozwalaj ących na harmonijny i zrównowa żony rozwój miejscowo ści

SZANSE • Unowocze śnienie, wyposa żenie i lepsze wykorzystanie potencjału infrastruktury edukacyjnej, społecznej i rekreacyjnej umo żliwiaj ąca poszerzenie oferty w zakresie edukacji oraz imprez społeczno-integracyjnych • Dalszy rozwój wsi wykorzystuj ący potencjał pobliskiego o środka miejskiego oraz napływ osób osiedlaj ących si ę w Borkach Siedleckich • Wykorzystanie zrekultywowanych terenów po wyrobiskach do celów rekreacyjnych

81

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

ZAGRO ŻENIA

• Post ępuj ące rozwarstwienie i utrzymuj ący si ę podział w śród lokalnej społeczno ści na „rdzennych” mieszka ńców i „nowych” przybyłych z Siedlec. • Obni żanie si ę poziomu edukacji na poziomie szkoły podstawowej i brak oferty zaj ęć pozalekcyjnych umo żliwiaj ących rozwój najmłodszych mieszka ńców terenów rewitalizowanych • Pogarszaj ące si ę warunki finansowania zada ń inwestycyjnych i bie żą cej działalno ści w obszarze edukacji, kultury, rekreacji, sp ędzania czasu wolnego.

Analiza dla miejscowo ści Kownaciska, Krze ślinek, Sosna-Kicki oraz Stany Du że

MOCNE STRONY

• Poło żenie obszarów rewitalizowanych w bliskim s ąsiedztwie drogi krajowej nr 63 (Stany Du że, Sosna-Kicki) lub niedalekiej odległo ści od Siedlec (Kownaciska, Krze ślinek) • Dobre warunki dla produkcji rolnej i rozwijaj ące si ę nowoczesne gospodarstwa rolne i grupy producenckie (przedsi ębiorstwa pieczarkarskie, sadownictwo)

SŁABE STRONY

• Brak we wsiach obj ętych obszarem rewitalizacji obiektów istotnych dla edukacji i kultury. • Brak na lokalnym rynku miejsc pracy zwłaszcza dla osób z wy ższym wykształceniem, powoduj ący stały odpływ osób i jednoczesny niedobór osób z wykształceniem technicznym i przygotowanych do pracy w nowoczesnym rolnictwie, hodowli i przetwórstwie rolno-spo żywczym • Niedostatek terenów inwestycyjnych pod działalno ść produkcyjno-usługow ą (według aktualnych zapisów Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego) • Znaczna ilo ść małych gospodarstw rolnych niedaj ących mo żliwo ści utrzymania si ę wył ącznie z działalno ści rolniczej • Niski stopie ń rozwoju alternatywnych dla rolnictwa źródeł utrzymania (agroturystyka, turystyka, usługi dla mieszka ńców Siedlec mo żliwe do świadczenia cz ęś ciowo zdalnie) • Braki w infrastrukturze komunikacyjnej (nawierzchnia dróg, chodniki, o świetlenie, odwodnienie, brak ście żek rowerowych) • Braki w podstawowej infrastrukturze sieciowej takiej jak kanalizacja czy sie ć gazownicza (Stany Du że)

SZANSE

• Pełniejsze wykorzystanie potencjału dla rozwoju terenów inwestycyjnych bazuj ącego na bliskim poło żeniu wzgl ędem o środka miejskiego (Kownaciska i Krze ślinek) lub poło żeniu w niedalekiej odległo ści od drogi krajowej nr 63 (Sosna Kicki – Stany Du że) • Rozwój specjalistycznych i efektywnych gospodarstw rolnych, grup producenckich i spółdzielni rolno-spo żywczych

82

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

• Poszerzenie oferty społecznej, kulturalnej i rekreacyjnej oraz poprawa ilo ściowa i jako ściowa podstawowej infrastruktury stanowi ące warunki dla poprawy jako ści życie i zahamowania niekorzystnych zjawisk demograficznych (migracja, niski przyrost naturalny) • Poszerzenie oferty edukacyjnej dla młodzie ży, dorosłych i osób starszych (aktywizacja i edukacja zawodowa, informatyzacja, j ęzyki obce) • Pozyskiwanie zewn ętrznych środków finansowych na nowe inwestycje i działania zmierzaj ące do poprawy jako ści życia ( środki UE i krajowe)

ZAGRO ŻENIA

• Migracja zwłaszcza młodych osób i ujemny przyrost naturalny • Narastaj ący ruch samochodowy niedostosowany do istniej ącej infrastruktury (nawierzchnia dróg, chodniki, o świetlenie) • Niski poziom aktywno ści społecznej mieszka ńców i niech ęć do anga żowania si ę na rzecz lokalnej społeczno ści • Niski potencjał rozwojowy w stosunku do dynamiczniej rozwijaj ących si ę miejscowo ści i gmin sąsiednich (konkurencja s ąsiadów)

83

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

2 Opis wizji stanu obszaru, cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań.

W oparciu o zidentyfikowane problemy wyst ępuj ące na obszarze rewitalizacji Gminy Sucho żebry sformułowano wizj ę stanu obszaru jako planowany efekt oraz po żą dany stan rewitalizacji przy jednoczesnym osi ągni ęciu celów Gminnego Programu Rewitalizacji oraz odpowiadaj ącym im kierunkom działa ń:

WIZJA: Obszar poddany rewitalizacji uległ wyra źnej przemianie widocznej zwłaszcza w sferze społecznej, ale tak że infrastrukturalnej i przestrzenno-funkcjonalnej. Istotny problem, jakim na wi ększo ści obszarów zdegradowanych była migracja młodych ludzi został w znacznej mierze ograniczony. Jest to efekt poprawy warunków życia, w szczególno ści oferty opieku ńczo-edukacyjnej kierowanej do najmłodszych oraz szerszych mo żliwo ści zagospodarowania czasu wolnego przez wszystkich mieszka ńców. Osoby „wchodz ące” w dorosłe życie świadomie podejmuj ą wybór pozostania w dotychczasowym miejscu zamieszkania, dostrzegaj ąc tu potencjał rozwoju dla siebie i swoich dzieci. Maj ąc na uwadze ograniczone mo żliwo ści finansowe i organizacyjne gminy i pozostałych interesariuszy, do przyprowadzenia planowanych zmian w sposób optymalny wykorzystany został potencjał płyn ący z istniej ących zasobów infrastrukturalnych, organizacyjnych i ludzkich. Realizacja przedsi ęwzi ęć pobudzaj ących aktywno ść społeczn ą i gospodarcz ą zwi ększyła zaanga żowanie społeczne mieszka ńców miejscowo ści zlokalizowanych w obszarze rewitalizacji. Ch ętniej anga żuj ą si ę oni w spawy swojej wsi, wykazuj ą równie ż wi ększ ą zaradno ść gospodarcz ą. Dzi ęki temu na obszarze rewitalizacji buduj ą si ę trwałe wi ęzi społeczne a zjawisko wykluczenia społecznego niemal nie wyst ępuje. Przekłada si ę to na ni ższy poziom niekorzystnych zjawisk zwi ązanych z nadu żywaniem alkoholu i przemoc ą w rodzinie. Systematycznie rozbudowywana i unowocze śniana podstawowa infrastruktura techniczna (drogi, kanalizacja) nie tylko podnosz ą jako ść życia na obszarach uwa żanych niegdy ś za najbardziej zdegradowane, ale ułatwiaj ą te ż dost ęp do rynku pracy zwi ązanego z pobliskimi Siedlcami. Przy stosunkowo niewielkim potencjale endogenicznym do wzrostu zatrudnienia w gminie, to najlepsza doga do ograniczenia bezrobocia, a w konsekwencji równie ż obszarów ubóstwa. Tak wi ęc to nie spektakularne inwestycje, a szereg dobrze zaprogramowanych i komplementarnych projektów o mniejszej skali le ży u podstaw wielopłaszczyznowej rewitalizacji obszarów zdegradowanych Gminy Suchożebry.

Wskazana powy żej wizja zostanie urzeczywistniona poprzez realizacj ę celów odpowiadaj ących na zidentyfikowane potrzeby terenów rewitalizowanych i zawartych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Sucho żebry:

84

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców obszarów rewitalizowanych Problemy obszaru rewitalizacji którym przeciwdziałać b ędzie cel główny nr 1: Jednym z kluczowych problemów obszaru rewitalizacji jest niekorzystna struktura demograficzna. Korelacja wska źników obci ąż enia demograficznego i przyrostu naturalnego wskazuje, że przyczyn ą tego stanu rzeczy jest stosunkowo wysoki poziom migracji osób młodych (w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym). Przyczyny tego zjawiska s ą zło żone, ale z cał ą pewno ści ą istotn ą rol ę odgrywaj ą w tym wypadku: utrudniony dost ęp do rynku pracy, niski poziom oferty opieku ńczo-edukacyjnej dla dzieci i młodzie ży, ograniczona oferta kulturalna, sportowa, rekreacyjna. Czynniki te negatywnie wpływaj ą na ocen ę warunków życia, zwłaszcza przez ludzi młodych. Nast ępstwem niskiej oceny przez lokaln ą społeczno ść warunków kształcenia, samorozwoju i mo żliwo ści zaspokajania potrzeb chocia żby w zakresie sp ędzania wolnego czasu jest niska wi ęź mieszka ńców terenów obj ętych Programem Rewitalizacji z miejscem urodzenia, a w efekcie cz ęstsze migracje do o środka miejskiego. Z kolei osoby, które pozostały na obszarach zdegradowanych społecznie i gospodarczo, obj ętych rewitalizacj ą, maj ąc ograniczone mo żliwo ści kształcenia i zarobkowania na wy ższym poziomie, w wi ększym zakresie obj ęte s ą sfer ą ubóstwa i zmuszone s ą korzysta ć z pomocy społecznej. Osoby te, żyj ąc w poczuciu niedostatku i utraconych szans cz ęsto popadaj ą w marazm i zniech ęcenie. W rezultacie ich aktywno ść zawodowa i społeczna jest na bardzo niskim poziomie a dodatkowo wykazuj ą one wi ększ ą skłonno ść do nadu żywania alkoholu. Taka postawa jeszcze bardziej pot ęguje ubóstwo i prowadzi do wykluczenia społecznego. Zmiany w tym zakresie powinny dotyczy ć miedzy innymi najmłodszego pokolenia, któremu nale ży wpaja ć pozytywne wzorce i ukierunkowywa ć w sposób umo żliwiaj ący kształcenie w najbardziej perspektywicznych kierunkach. Działania takie stwarzaj ą szans ę na popraw ę sytuacji osób z obszarów rewitalizowanych na rynku pracy a w efekcie ogranicz ą zagro żenia ubóstwem i wykluczeniem zawodowym i społecznym. Edukacja w lepszych warunkach i na wy ższym poziomie w poł ączeniu z opiek ą wychowawcz ą mo że wi ęc przyczyni ć si ę do rozwi ązania kluczowych zagadnie ń le żą cych u źródeł wielu problemów społecznych. Cele operacyjne i przypisane im kierunki działa ń pozwalaj ące osi ągn ąć cel główny nr 1 Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego Kierunki działa ń: • Rozwój oferty edukacyjnej dla dzieci i dorosłych

• Promowanie zaanga żowania społecznego poprzez kultur ę, sport i edukacj ę • Organizacja imprez o charakterze kulturalnym, rekreacyjnym i społecznym maj ących na celu integracj ę wspólnoty lokalnej • Integracja mi ędzypokoleniowa poprzez organizacj ę imprez rekreacyjnych o charakterze rodzinnym • Podnoszenie poziomu osobistych aspiracji mieszka ńców obszarów zdegradowanych • Zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego • Wyrównywanie szans

85

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Cel operacyjny 1.2 Rozwój i wsparcie inicjatyw gospodarczych w śród mieszka ńców Kierunki działa ń: • Promocja przedsi ębiorczo ści w śród uczniów szkół gminnych • Zaanga żowanie instytucji gminnych w przygotowanie i realizacj ę projektów podnosz ących motywacj ę do pracy oraz zakładania/prowadzenia własnej działalno ści gospodarczej • Stymulowanie aktywno ści gospodarczej na zdiagnozowanych obszarach problemowych

Cel główny 2: Przyjazna przestrze ń i infrastruktura Problemy obszaru rewitalizacji którym przeciwdziałać b ędzie cel główny nr 2: Rozwi ązywanie problemów terenów rewitalizowanych (w tym problemów społecznych) mo żliwe jest jedynie w oparciu o zaplecze infrastrukturalne integralnie zwi ązane z tym obszarem. Tam gdzie nie jest to mo żliwe nale ży wykorzystywa ć potencjał endogeniczny najbli ższego otoczenia z ukierunkowaniem prowadzonych działa ń na osoby i problemy zidentyfikowane na obszarach rewitalizacji. Dotyczy to np. infrastruktury edukacyjnej, która zwykle zlokalizowana jest w wi ększych miejscowo ściach podczas gdy najwi ększe problemy opieku ńczo-wychowawcze i edukacyjne wyst ępuj ą w najmniejszych wsiach. Tak wi ęc skal ę działa ń infrastrukturalnych i ich lokalizacj ę nale ży wi ąza ć z potrzebami lokalnej społeczno ści ale te ż i istniej ącymi uwarunkowaniami. Nowa i zmodernizowana infrastruktura będzie stanowiła „magnes” ułatwiaj ący zaanga żowanie lokalnej społeczno ści w działania maj ące zaktywizowa ć ją społecznie. Cel główny nr 2 jest wi ęc nierozerwalnie zwi ązany z mo żliwo ści ą pełnej realizacji zało żeń celu nr 1. Wyniki przeprowadzonych na etapie diagnozy konsultacji pokazuj ą, że znaczna cz ęść społeczno ści terenów rewitalizowanych postrzega rozwój społeczny i mo żliwo ść rozwi ązania zidentyfikowanych problemów poprzez pryzmat zasobów materialnych zwi ązanych z dan ą sfer ą. I cho ć z takim punktem widzenia mo żna polemizowa ć, to jednak z cał ą pewno ści ą mo żna stwierdzi ć, że zmiany infrastrukturalne i przestrzenno-funkcjonalne zwi ązane ze sposobem zagospodarowania przestrzeni publicznej stanowi ą bardzo wa żny element w pokonywaniu barier i wł ączaniu interesariuszy w proces rzeczywistej rewitalizacji społecznej. Cele operacyjne i przypisane im kierunki działa ń pozwalaj ące osi ągn ąć cel główny nr 2 Cel operacyjny 2.1 Wzrost zaanga żowania społeczno ści terenów rewitalizowanych w życie kulturalne poprzez rozwój infrastruktury kultury Kierunki działa ń:

• Tworzenie nowych przestrzeni do rozwoju kultury powszechnej • Tworzenie nowych narz ędzi upowszechniania kultury Cel operacyjny 2.2 Rozwój infrastruktury rekreacyjnej słu żą cej podniesieniu jako ści życia mieszka ńców obszarów rewitalizowanych i ich integracji Kierunki działa ń: • Budowa nowych obiektów rekreacyjnych i kreowanie przestrzeni dla aktywnych form wypoczynku

• Tworzenie miejsc spotka ń i integracji lokalnej społeczno ści 86

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Cel operacyjny 2.3 Wzrost jako ści usług opieku ńczo-edukacyjnych poprzez rozbudow ę infrastruktury z nimi zwi ązanej Kierunek działa ń: • Nadawanie nowych funkcji niewykorzystywanym terenom i obiektom zwi ązanym z infrastruktur ą o światow ą Cel operacyjny 2.4 Rozwój infrastruktury sportowej Kierunki działa ń: • Tworzenie nowych obiektów sportowych • Modernizacja istniej ących obiektów sportowych

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Problemy obszaru rewitalizacji którym przeciwdziałać b ędzie cel główny nr 3: Niska ocena jako ści życia na obszarach zdegradowanych wł ączonych do Gminnego Programu Rewitalizacji stanowi odzwierciedlenie skali problemów identyfikowanych przez mieszka ńców tej cz ęś ci gminy i le ży u podstaw problemu migracji zwłaszcza osób młodych. U schyłku drugiej dekady XXI wieku maj ą one prawo oczekiwa ć powszechnej dost ępno ści do podstawowej infrastruktury technicznej ułatwiaj ącej życie codzienne ale te ż daj ącej mo żliwo ść rozwoju aktywno ści gospodarczej. Bez dost ępu do sieci kanalizacji sanitarnej i cho ćby dostatecznej jako ści dróg trudno jest planowa ć na terenach rewitalizowanych prowadzenie działalno ści gospodarczej (nawet agroturystycznej) czy mówi ć o dost ępie do rynku pracy jaki stanowi ą pobliskie Siedlce. Oczywi ście samo stworzenie, czy zmodernizowanie tego typu infrastruktury nie rozwi ąż e problemu bezrobocia. Z cał ą pewno ści ą przyczyni si ę jednak do poprawy jako ści życia a co za tym idzie podniesie perspektywy rozwojowe dla mieszka ńców. Zaczn ą oni w wi ększym stopniu wi ąza ć swoje dalsze życie z tym terenem i szuka ć rozwi ąza ń swoich aktualnie najwa żniejszych problemów zwi ązanych z brakiem mo żliwo ści zatrudnienia i towarzysz ącym mu ubóstwem. Lepsza ocena warunków życia i perspektyw rozwojowych zmniejszy te ż wydatnie odsetek osób nadu żywaj ących alkoholu i zwi ązane z tym problemy z przemoc ą i rozpadem rodzin. Cele operacyjne i przypisane im kierunki działa ń pozwalaj ące osi ągn ąć cel główny nr 3 Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej Kierunki działa ń:

• Rozwój sieci kanalizacyjnej • Modernizacja infrastruktury drogowej sprzyjaj ąca poprawie bezpiecze ństwa i dost ępno ści (drogi, chodniki, ście żki rowerowe).

87

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

3 Powiązania Gminnego Programu z dokumentami o charakterze strategicznym i planistycznym

Przedmiotowy dokument został przygotowany z uwzgl ędnieniem zasad polityki regionalnej Unii Europejskiej i nawi ązuje do jej głównego celu, jakim jest d ąż enie do wzmacniania spójno ści społeczno– ekonomicznej poszczególnych regionów. W konsekwencji słu ży to korygowaniu dysproporcji ekonomicznych, społecznych oraz przestrzennych w poszczególnych regionach Wspólnoty. Zapisy Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry są te ż zgodne z podstawowymi krajowymi, regionalnymi i lokalnymi strategiami i planami rozwoju.

3.1 Poziom lokalny

Strategia Rozwoju Powiatu Siedleckiego na lata 2015-2020 z perspektyw ą do 2025 roku została przyj ęta uchwał ą Nr XIII/92/2015 Rady Powiatu w Siedlcach z dnia 18 grudnia 2015 roku. Jest do dokument zawieraj ący proces planowania i wyboru celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działa ń Powiatu Siedleckiego. W dokumencie uj ęto pi ęć celów strategicznych, którym przyporz ądkowano cele operacyjne kierunki działa ń: I. Rozwój potencjału gospodarczego Powiatu Siedleckiego. II. Podniesienie potencjału społecznego i edukacyjnego mieszka ńców Powiatu Siedleckiego. III. Promocja i ochrona dziedzictwa kulturowego. IV. Promocja i ochrona walorów turystycznych Powiatu. V. Bezpieczny Powiat. Osi ągni ęcie priorytetowych celów strategicznych zapisanych w dokumencie b ędzie mo żliwe mi ędzy innymi poprzez realizacj ę okre ślonych w niej celów operacyjnych i kierunków działań. Projekty i przedsi ęwzi ęcia ujęte w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wpisuj ą si ę szczególnie w nast ępuj ące kierunki działa ń opisanych w Strategii Rozwoju Powiatu Siedleckiego na lata 2015-2020 z perspektyw ą do 2025 roku: II. Cel strategiczny: Podniesienie potencjału społecznego i edukacyjnego mieszka ńców Powiatu Siedleckiego. Cele operacyjne i kierunki działa ń 4. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 4.1. Wspieranie rozwoju sektora ekonomii społecznej. 4.2. Polityka senioralna. 4.3. Udzielanie wsparcia rodzinom maj ącym trudno ści w opiece nad dzie ćmi. 4.4. Zapewnienie opieki dzieciom pozbawionym opieki rodziców poprzez tworzenie warunków do funkcjonowania rodzinnej pieczy zast ępczej oraz utworzenie placówki opieku ńczo – wychowawczej dla dzieci i młodzie ży, które nie mog ą by ć umieszczone w rodzinnej pieczy zast ępczej.

88

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

5. Przeciwdziałanie bezrobociu i łagodzenie skutków bezrobocia. 5.1. Aktywizacja zawodowa. 5.2. Wspieranie mobilno ści pracowników. 5.3. Rozwój i doskonalenie wykorzystania usług i instrumentów rynku pracy ukierunkowane na efektywniejsz ą aktywizacj ę zawodow ą klientów PUP i wsparcie przedsi ębiorstw. 6. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży. 6.1. Wspieranie form doskonalenia zawodowego nauczycieli. 6.2. Modernizacja obiektów zwi ązanych z edukacj ą. 6.3. Unowocze śnienie infrastruktury dydaktycznej. 6.4. Stworzenie mo żliwo ści podnoszenia znajomo ści j ęzyków obcych. 6.5. Wspieranie aktywno ści artystycznej dzieci i młodzie ży. III. Cel strategiczny: Promocja i ochrona dziedzictwa kulturowego. Cele operacyjne i kierunki działa ń 2. Rozwój zaplecza instytucjonalnego kultury. 2.1. Wspieranie tworzenia sal pami ęci. 2.2. Rewitalizacja zabytkowych parków. 2.3. Budowa, rozbudowa i modernizacja obiektów kultury. W zwi ązku z powy ższym Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry jest w pełni zgodny ze Strategi ą Rozwoju Powiatu Siedleckiego na lata 2015-2020 z perspektyw ą do 2025 roku i przyczyni si ę do osi ągni ęcia celów zawartych w tym dokumencie.

Strategia Rozwoju Gminy Sucho żebry na lata 2014-2020 została przyj ęta uchwał ą Nr VIII/61/2015 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 25 wrze śnia 2015 roku i jest planem osi ągni ęcia długofalowych zamierze ń Gminy. Istotne jest, że Strategia ł ączy ró żne aspekty rozwojowe Gminy, w zwi ązku z tym Gminny Program Rewitalizacji (ze wzgl ędu na ograniczenie terytorialnego obszaru rewitalizacji oraz ukierunkowania przede wszystkim na rozwój społeczny Gminy) jest dokumentem operacyjnym podrz ędnym w stosunku do Strategii Rozwoju. Strategia Rozwoju Gminy Sucho żebry na lata 2014-2020 wytycza strategiczne kierunki działa ń, których celem jest likwidacja problemów i ogranicze ń w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzennej środowiskowej. Ukierunkowanie władz lokalnych na tych aspektach pozwoli lepiej i pełniej zaspokoi ć potrzeby lokalnej wspólnoty samorz ądowej. Ju ż w tym miejscu wida ć spójno ść Strategii Rozwoju z Gminnym Programem Rewitalizacji, który jest wieloletnim programem działa ń, przede wszystkim w sferze społecznej, gospodarczej oraz przestrzennej i technicznej zmierzaj ących do wyprowadzenia obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego oraz stworzenie warunków do ich zrównowa żonego rozwoju.

89

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Strategia Gminy Sucho żebry na lata 2014-2020 okre śla obszary strategiczne z punktu widzenia Gminy, którymi s ą: I. Rozwój gospodarczy II. Mieszka ńcy III. Ochrona i kształtowanie środowiska naturalnego i kulturowego IV. Informatyzacja oraz promocja gminy

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry jest spójny z nast ępuj ącymi obszarami strategicznymi: ° Rozwój gospodarczy ° Mieszka ńcy

Celem obszaru strategicznego Rozwój Gospodarczy jest stworzenie na terenie gminy korzystnych warunków do rozwoju przedsi ębiorczo ści sprzyjaj ącej tworzeniu nowych miejsc pracy oraz wspieranie procesów restrukturyzacji rolnictwa. W ramach obszaru strategicznego nast ępuj ące cele operacyjne i przyporz ądkowane im działania s ą spójne z celami, zadaniami i przedsi ęwzi ęciami planowanymi w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry: ‹ Cel operacyjny I.3 Przeciwdziałanie bezrobociu oraz polityka społeczna - Działanie I.3.1 Aktywna współpraca z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi w obszarze i na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu - Działanie I.3.2 Wspieranie, tworzenie i realizowanie programów wsparcia osób i rodzin ubogich, rodzin wielodzietnych zagro żonych ubóstwem - Działanie I.3.3 Działania na rzecz wzrostu zatrudnienia w gminie w sektorach pozarolniczych poprzez aktywizacj ę zawodowa i społeczna - Działanie I.3.4 Podejmowanie działa ń maj ących na celu utworzenie lub modernizacj ę mieszka ń socjalnych i komunalnych

Celem obszaru strategicznego Mieszka ńcy jest zapewnienie wysokiego standardu życia mieszka ńcom gminy. W ramach obszaru strategicznego nast ępuj ące cele operacyjne i przyporz ądkowane im działania s ą spójne z celami, zadaniami i przedsi ęwzi ęciami planowanymi w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry: ‹ Cel operacyjny II.1 Zapewnienie szerokiej oferty edukacyjnej, kulturalnej oraz rekreacyjno – sportowej - Działanie II.1.1 Podnoszenie poziomu edukacji szkolnej i pozaszkolnej - Działanie II.1.2 Poszerzenie oferty w zakresie edukacji przedszkolnej - Działanie II.1.3 Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich - Działanie II.1.4 Tworzenie lepszych warunków kształcenia poprzez inwestowanie w baz ę o światow ą oraz wspieranie instytucji edukacyjnych, w tym bibliotek 90

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- Działanie II.1.6 Inicjowanie i wspieranie działa ń maj ących na celu propagowanie kultury oraz ró żnych form sp ędzania wolnego czasu - Działanie II.1.7 Propagowanie zdrowego stylu życia poprzez promocj ę sportu oraz rozwój infrastruktury słu żą cej temu celowi ‹ Cel operacyjny II.2 Pobudzenie aktywno ści społecznej - Działanie II.2.1 Podniesienie w mieszka ńcach świadomo ści współuczestnictwa w życiu gminy oraz poczucia współodpowiedzialno ści za jej rozwój - Działanie II.2.3 Umocnienie wi ęzi społecznych i budowa to żsamo ści lokalnej - Współpraca z partnerami prywatnymi w zakresie realizacji wspólnych zada ń

Strategia Rozwoju Gminy Sucho żebry na lata 2014-2020 stanowi podstaw ę długofalowego planowania w Gminie Sucho żebry. Gminny Program Rewitalizacji uszczegółowia i konkretyzuje cele i przedsi ęwzi ęcia słu żą ce rewitalizacji.

Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sucho żebry został przyj ęty Uchwał ą nr XIII/84/2012 Rady Gminy Sucho żebry w dniu 29 czerwca 2012 roku. Zapisy Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wpisuj ą si ę w okre ślone w Studium Uwarunkowa ń funkcje gminy:

• Podstawow ą funkcj ą pozostanie produkcja rolna, • Funkcje uzupełniaj ące to: usługi i obsługa rolnictwa, mieszkalnictwo i rekreacja.

Głównym o środkiem administracyjno-usługowym pozostanie wie ś gminna – Sucho żebry. Usługi i produkcja będą rozwija ć si ę na terenach poło żonych przy drodze krajowej oraz linii kolejowej we wsiach Wola Sucho żeberska, Sucho żebry, Podnie śno oraz Krze ślin i Krze ślinek. Tereny budownictwa mieszkalnego lokalizowane b ędą głównie w Sucho żebrach i Przygodach oraz wsiach poło żonych na południu gminy: Borkach Siedleckich, Kownaciskach i Krze ślinie.

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry nie przewiduje wprowadzania zmian w obecnym dokumencie Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sucho żebry zatwierdzonego Uchwał ą nr XIII/84/2012 Rady Gminy Sucho żebry w dniu 29 czerwca 2012 roku.

3.2 Poziom Regionalny

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku została uchwalona 28 pa ździernika 2013 Uchwał ą nr 158/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego. Innowacyjne Mazowsze, to przedstawiona w formie dokumentu kompleksowa koncepcja działa ń maj ących prowadzi ć do rozwoju regionu. W śród dokumentów programowania regionalnego Strategia Rozwoju pełni szczególn ą rol ę, jako że wyznacza

91

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry długookresowe cele główne oraz cele po średnie średnio- i krótkookresowe, które powinny wskazywa ć kierunki zmian zachodz ących w województwie – zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej. Dokument stanowi odpowied ź na wyzwania, którym powinno sprosta ć województwo, aby podnie ść jako ść życia, ograniczy ć wykluczenie społeczne i bezrobocie, realizowa ć polityk ę spójno ści terytorialnej oraz polityk ę inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju. Istot ą strategii jest wskazanie celów rozwojowych, których realizacja zapewni utrzymanie trwałego rozwoju. Głównym celem Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 jest zmniejszenie dysproporcji rozwoju w województwie mazowieckim oraz wzrost znaczenia obszaru metropolitalnego Warszawy w Europie. Osi ągni ęcie celu nadrz ędnego b ędzie mo żliwe poprzez przyspieszenie wzrostu gospodarczego, generowanego przez rozwój produkcji i przemysłu ukierunkowanego na eksport, szczególnie w bran żach średniozaawansowanych i zaawansowanych technologii. Dyfuzja innowacji z obszaru metropolitalnego Warszawy i kierunku miast regionalnych, subregionalnych i obszarów wiejskich, jak równie ż rozwój produkcji w przemy śle i przetwórstwie rolno – spo żywczym ukierunkowanym na eksport, powinny sta ć si ę fundamentem gospodarki regionu. W Strategii zidentyfikowano trzy obszary strategicznej interwencji, w których wyst ępuj ą problemy b ędące barier ą rozwoju regionu. Wyznaczaj ąc obszary strategicznej interwencji uwzgl ędniono obszary wymagaj ące restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy wsparciu instrumentów polityki regionalnej. S ą to obszary, na których wyst ępuje nadmierna kumulacja negatywnych zjawisk społeczno – gospodarczych, konflikty przestrzenne oraz dysfunkcje rozwojowe. Interwencje, podejmowane na tych obszarach b ędą skierowane na przeciwdziałanie trwałej marginalizacji, utracie znaczenia gospodarczego oraz koncentracji patologicznych problemów społecznych, a tak że rozwijanie zdolno ści absorpcji impulsów docieraj ących z obszarów lepiej rozwini ętych, głównie z obszaru metropolitalnego Warszawy. Gmina Sucho żebry wchodzi w skład problemowego OSI ostroł ęcko-siedleckiego, z celami: 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najni ższym poziomie dost ępu mieszka ńców do dóbr i usług warunkuj ących mo żliwo ści rozwojowe oraz 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów trac ących do- tychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze (KSRR). Osi ągni ęcie priorytetowych celów strategicznych zapisanych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku b ędzie mo żliwe mi ędzy innymi poprzez realizacj ę okre ślonych w niej kierunków działa ń. Projekty i przedsi ęwzi ęcia ujęte w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wpisuj ą si ę zwłaszcza w nast ępuj ące kierunki działa ń opisanych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030: ° Wzmacnianie potencjału rozwojowego i absorpcyjnego obszarów wiejskich ° Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego ° Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego, integracja społeczna ° Wyrównanie szans edukacyjnych

92

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

° Podnoszenie standardów funkcjonowania infrastruktury społecznej oraz działania na rzecz ochrony zdrowia i bezpiecze ństwa publicznego ° Upowszechnianie kultury i twórczo ści W zwi ązku z powy ższym Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry jest w pełni zgodny ze Strategi ą Rozwoju Województwa Mazowieckiego i przyczyni si ę do osi ągni ęcia celów zawartych w tym dokumencie.

93

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

4 Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych

4.1 Podstawowe przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne

Zakrojone na szerok ą skal ę uspołecznienie procesu powstawania Gminnego Programu Rewitalizacji stworzyło wszystkim interesariuszom mo żliwo ść zło żenia propozycji zada ń, które ich zdaniem powinny by ć uj ęte w przedmiotowym dokumencie. Niektóre z tych propozycji zostały zainicjowanych przez osoby i podmioty nieb ędące de facto jednostkami odpowiedzialnymi za realizacj ę projektów. Jednak z uwagi na istotne dla rozwoju lokalnej społeczno ści znaczenie, zyskały one aprobat ę podmiotów wła ściwych do ich zgłoszenia. Tym samym mogły zosta ć umieszczone w dokumencie a ich realizacja przyczyni si ę do osi ągni ęcia zało żonych celów. Wszystkie propozycje zada ń zostały podzielone na dwie grupy: list ę A i B. List ę „A” tworzy ć b ędą podstawowe przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne. Ich realizacja jest warunkiem niezb ędnym do osi ągni ęcia celów rewitalizacji. Ubiega ć si ę one b ędą o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020, Działanie 6.2 – Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych.

Lista A- Lista planowanych podstawowych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych

Nr Tytuł zadania Lokalizacja Zgłaszający zadania Gmina Sucho żebry Rozwój kompetencji kluczowych - 1 Krynica 33 * Aleksandry Ogi ńskiej 11 organizacja zaj ęć pozalekcyjnych 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry „Artyst ą by ć – rozwijanie 2 Krynica 33* Aleksandry Ogi ńskiej 11 kompetencji dzieci przedszkolnych” 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry 3 W zdrowym ciele zdrowy duch Krynica 33* Aleksandry Ogi ńskiej 11 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Adaptacja świetlicy szkolnej do 4 Krynica 33* Aleksandry Ogi ńskiej 11 celów cateringowych 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Budowa infrastruktury sportowej i 5 Krynica 33* Aleksandry Ogi ńskiej 11 rekreacyjnej 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Organizacja Gminnej Mobilnej 6 Krze ślin 44 * Aleksandry Ogi ńskiej 11 Biblioteki Publicznej 08-125 Sucho żebry Przebudowa i modernizacja budynku Gmina Sucho żebry gospodarczego przy Szkole 7 Krze ślin 67 * Aleksandry Ogi ńskiej 11 Podstawowej w Krze ślinie: etap I – 08-125 Sucho żebry przedszkole, etap II - biblioteka. Gmina Sucho żebry Rozwój kompetencji kluczowych - 8 Krze ślin 67 * Aleksandry Ogi ńskiej 11 organizacja zaj ęć pozalekcyjnych 08-125 Sucho żebry

94

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Gmina Sucho żebry 9 Urz ądzenie boiska sportowego Kownaciska Aleksandry Ogi ńskiej 11 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Zagospodarowanie terenu przy Kownaciska – świetlica 10 Aleksandry Ogi ńskiej 11 świetlicy wiejska, działka nr 203 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Sport i zabawa sposobem na Kownaciska – świetlica 11 Aleksandry Ogi ńskiej 11 integracj ę wiejska, działka nr 203 08-125 Sucho żebry Przebudowa i remont budynku po byłej szkole podstawowej na cele Gmina Sucho żebry 12 świetlicy wiejskiej wraz z Borki Siedleckie 6 Aleksandry Ogi ńskiej 11 wyposa żeniem i zagospodarowaniem 08-125 Sucho żebry przestrzeni wokół obiektu Utworzenie pola do paintball ‘a Gmina Sucho żebry celem rekultywacji i Borki Siedleckie 13 Aleksandry Ogi ńskiej 11 zagospodarowania obszaru działka 386 08-125 Sucho żebry nieczynnej żwirowni Utworzenie miejsca integracji Gmina Sucho żebry Borki Siedleckie 14 plenerowej poprzez zakup działki i Aleksandry Ogi ńskiej 11 działka 461/4 zagospodarowanie terenu 08-125 Sucho żebry Gmina Sucho żebry Utworzenie kortu tenisowego na Borki Siedleckie 15 Aleksandry Ogi ńskiej 11 nieu żytkowanej działce działka 461/4 08-125 Sucho żebry Zagospodarowanie terenu w Gmina Sucho żebry 16 bezpo średnim s ąsiedztwie Szkoły Krze ślin 67 * Aleksandry Ogi ńskiej 11 Podstawowej w Krze ślinie 08-125 Sucho żebry

* Uzasadnienie dla realizacji projektów zlokalizowanych poza obszarem rewitalizacji

Przeprowadzona wielopłaszczyznowa diagnoza Gminy Sucho żebry jako tereny zdegradowane wskazała stosunkowo niewielkie miejscowo ści, dla mieszka ńców których wiele usług społecznych świadczonych jest w s ąsiednich wsiach. Potencjał demograficzny wsi obj ętych Gminnym Programem Rewitalizacji nie pozwala uzasadni ć lokalizowania w nich szkół, biblioteki czy innych tego typu obiektów. Dlatego potrzeby te w wielu wypadkach s ą zaspokajane w s ąsiednich miejscowo ściach. I tak na przykład dzieci z podobszarów rewitalizacji Sosna-Kicki i Stany Du że ucz ęszczaj ą do Szkoły Podstawowej w Krynicy a dzieci z podobszarów Borki Siedleckie, Kownaciska i Krze ślinek do Szkoły Podstawowej w Krze ślinie. Mimo i ż jest to rozwi ązanie pod wieloma wzgl ędami optymalne generuje równie ż pewne problemy zwi ązane np. z dojazdem dzieci i z mo żliwo ści ą ich powrotu do domu po sko ńczonych zaj ęciach.

W tej sytuacji niektóre działania zwi ązane np. z popraw ą warunków edukacji, zagospodarowaniem czasu wolnego, czy do żywianiem najmłodszych cho ć nakierowane s ą na wsparcie osób z terenów zdegradowanych, musz ą by ć realizowane poza obszarem rewitalizacji. Podkre śli ć jednak nale ży, że ich realizacja bezpośrednio na obszarze rewitalizacji nie jest mo żliwa i nie słu żyłaby optymalnemu 95

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wykorzystaniu istniej ącego potencjału. Projekty realizowane w Krynicy i Krze ślinie maj ą jednak istotne znaczenie dla przezwyci ęż enia problemów terenów obj ętych programem i wynikaj ących bezpo średnio z diagnozy. Wszystkie one są zwi ązane ze sfer ą edukacji i osobistego rozwoju. Słu żą wi ęc podniesieniu kompetencji mieszka ńców terenów rewitalizowanych zwi ększaj ąc ich atrakcyjno ść na rynku pracy. Działania te stanowi ą podstaw ę do zapewnienia lepszej pozycji tych osób na drodze rozwoju zawodowego, a tym samym oddalaj ą je od zagro żeń zwi ązanych z bezrobociem i zwi ązanym z nim ubóstwem. Jak wykazała analiza wska źnikowa i potwierdziły wyniki konsultacji społecznych, problemy bezrobocia i ubóstwa są najistotniejsze dla mieszka ńców obszarów rewitalizowanych.

Potencjał endogeniczny obszaru rewitalizacji i mo żliwo ści prawno-organizacyjne a tak że finansowe znacznie ograniczaj ą władzom gminnym mo żliwo ści wpływania na rozwój lokalnego rynku pracy na terenach zdegradowanych obj ętych programem rewitalizacji. Inwestycje w kapitał ludzki stanowi ą wi ęc optymalne rozwi ązywanie w przezwyci ęż anie problemów wynikaj ących z bezrobocia.

Analogiczna sytuacja dotyczy działalno ści Gminnej Biblioteki Publicznej - jedynej tego typu placówki na terenie Gminy. Barier ę t ą w pewnym stopniu pozwoli przełama ć projekt zwi ązany z organizacj ą mobilnej biblioteki, której baza znajdowa ć si ę b ędzie na terenie Krze ślina, ale która świadczy ć b ędzie usługi bezpo średnio na obszarach rewitalizowanych. Lokalizacja projektu w Krze ślinie jest wi ęc w tym wypadku jedynie nominalna (miejsce przechowywania zasobów a nie świadczenia usług).

96

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Charakterystyka poszczególnych projektów z listy A

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 1. Rozwój kompetencji kluczowych - organizacja zaj ęć Nazwa projektu pozalekcyjnych

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Bariery na które obecnie napotykaj ą uczniowie terenów zdegradowanych obj ętych Gminnym Programem Rewitalizacji to mi ędzy innymi: niska świadomo ść znaczenia edukacji w środowisku wiejskim i co si ę z tym wi ąż e brak dostatecznej troski o wykształcenie dzieci, oddalenie szkoły od miejsca zamieszkania i problemy komunikacyjne, niski status materialny rodzin a także dysfunkcje wychowawcze. W środowisku wiejskim ma miejsce tradycyjny stereotypowy podział ról. Nale ży to zmieni ć i zainteresowa ć przedmiotami technicznymi obie płcie, tak aby o wyborze zawodu Krótki opis problemu jaki decydowały predyspozycje, umiej ętno ści i zainteresowania, a nie stereotyp. Nale ży tak że u świadomi ć uczniom że umiej ętno ści rozwi ąż e realizacja informatyczno-komunikacyjne s ą i b ędą w przyszło ści wysoko projektu cenione na rynku pracy, warto wi ęc doskonali ć si ę w tym kierunku. Uczniowie maj ą problemy w posługiwaniu si ę j ęzykiem angielskim, my śleniem matematyczno-logicznym i naukowo-technicznym, wnioskowaniem, kreatywno ści ą. Rzadko maj ą okazj ę uczestniczy ć w pozalekcyjnych lub pozaszkolnych zaj ęciach rozwijaj ących te umiej ętno ści. Szkoła stara si ę organizowa ć, w miar ę mo żliwo ści, takie zaj ęcia lecz s ą one niewystarczaj ące do zdiagnozowanych potrzeb. Aby rozwi ąza ć te problemy nale ży zorganizowa ć zaj ęcia podnosz ące kompetencje kluczowe, w tym tak że umiej ętno ść uczenia si ę poza szkoł ą oraz kompetencje społeczne.

Realizacja projektu wpłynie na rozwój kompetencji kluczowych uczniów, którzy wezm ą w nim udział, a poprzez to zwi ększ ą si ę ich szanse na kontynuowanie zgodnej z predyspozycjami edukacji w szkole ponadpodstawowej. Rozwój kompetencji komunikacyjnych i społecznych zwi ększy szanse uczniów na rynku pracy, na który wejd ą za kilka lat. Znalezienie dobrze płatnej pracy, w której mo żna realizowa ć tak że swoje zainteresowania zapobiegnie wykluczeniu społecznemu młodych mieszka ńców zdegradowanych terenów Cel projektu wiejskich. Udział uczniów w projekcie przyczyni si ę tak że do kształtowania postaw prospołecznych i patriotycznych, a to pomo że w lepszej integracji społeczno ści szkolnej i środowiska lokalnego z terenów obj ętych rewitalizacj ą. Efektem w dłu ższej perspektywie jest rozwój społeczno ści lokalnej, uruchomienie drzemi ących w niej mo żliwo ści i wykorzystanie potencjału mieszka ńców wsi Stany Du że, Sosna-Kicki

1. Organizacja zaj ęć pozalekcyjnych wyrównuj ących szanse Syntetyczny opis działa ń edukacyjne uczniów z terenów wiejskich: - rozwijanie zdolno ści i zainteresowa ń: koła matematyczne, planowanych do podj ęcia informatyczne, przyrodnicze, techniczne (klub modelarza i majsterkowicza) 97

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

- koła j ęzykowe - zaj ęcia rozwijaj ące kompetencje komunikacji społecznej (trening umiej ętno ści prezentacji własnej osoby, porozumiewania si ę werbalnego i pozawerbalnego, wyra żania uczu ć i radzenia sobie z nimi) - zaj ęcia rozwijaj ące zdolno ści artystyczne (warsztaty plastyczne, muzyczne, wokalno-taneczne) - zaj ęcia dydaktyczno-wyrównawcze (matematyka, j ęzyk polski, angielski) - zaj ęcia terapeutyczne: logopedyczne, integracji sensorycznej, terapii pedagogicznej 2. Kształtowanie umiej ętno ści planowania i organizacji wolnego czasu ucznia - wyjazdy do kina i teatru - organizacja wycieczek krajoznawczych - wyjazdy na pływalni ę , nauka pływania - zaj ęcia sportowe tzw.: „sportowe soboty” 3. Doposa żenie placówki w niezb ędne pomoce do realizacji zaplanowanych zaj ęć : - zakup pomocy do prowadzenia zaj ęć przyrodniczych, matematycznych, technicznych i j ęzykowych; - programy komputerowe; - radiomagnetofony, sprz ęt nagła śniaj ący; - materiały plastyczne, instrumenty muzyczne, stroje dla grup tanecznych - pomoce dydaktyczne do prowadzenia terapii logopedycznej i pedagogicznej

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców Cel GPR obszarów rewitalizowanych Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego

Szkoła Podstawowa w Krynicy Lokalizacja projektu Krynica 33, 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 1 160 000,00 zł w tym 80% UE, 20% Gmina Sucho żebry projektu

Planowany termin 2018-2025 realizacji

Ilo ść dzieci z terenów zdegradowanych obj ętych projektem Rozwój Prognozowane produkty i kompetencji kluczowych /roczny raport z realizacji projektu rezultaty wraz ze sposobem Wzrost kompetencji komunikacyjnych i społecznych uczniów ich oceny zwi ększaj ący ich szanse na dalszych etapach edukacji a w przyszło ści tak że na rynku pracy.

98

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 2. „Artyst ą by ć – rozwijanie kompetencji dzieci Nazwa projektu przedszkolnych”

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Aktualnie do przedszkola ucz ęszczaj ą dzieci z terenów zdegradowanych - miejscowo ści Stany Du że i Sosna Kicki. Krótki opis problemu jaki Przedszkole czynne jest tylko do godziny 13. Dzieci nie maj ą rozwi ąż e realizacja mo żliwo ści uczestniczenia w zajęciach dodatkowych, które projektu umo żliwiłyby im rozwój niezb ędnych kompetencji i lepszy start do dalszej nauki szkolnej. Zbyt krótki pobyt dziecka w przedszkolu, w wi ększo ści przypadków, uniemo żliwia rodzicom podj ęcie pracy.

Wszechstronny rozwój dzieci obj ętych wychowaniem przedszkolnym (rozwój zainteresowa ń, wyrównywanie braków edukacyjnych). Stworzenie rodzicom dzieci obj ętych opiek ą warunków do aktywnej Cel projektu obecno ści na rynku pracy. Mo żliwo ść realizacji planów zawodowych, społecznych, kulturalnych, pobudzenie tym samym do aktywno ści na rzecz środowiska lokalnego.

Wzbogacenie oferty edukacyjnej przedszkola o dodatkowe zaj ęcia takie jak: zaj ęcia plastyczne, muzyczne, kulinarne, logopedyczne, terapia taktylna i terapia sensoryczna. Zakup niezb ędnych materiałów dydaktycznych do realizacji projektu: plastycznych, gastronomicznych, muzycznych, logopedycznych, Syntetyczny opis działa ń urz ądze ń do terapii sensorycznej i taktylnej, przyborów planowanych do podj ęcia gimnastycznych, radiomagnetofonu, płytoteki, instrumentów muzycznych, strojów dla zespołu tanecznego. W przypadku obj ęcia opieka przedszkoln ą dziecka niepełnosprawnego planowane jest zatrudnienie asystenta lub nauczyciela wspomagaj ącego.

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców Cel GPR obszarów rewitalizowanych Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego

Szkoła Podstawowa w Krynicy Lokalizacja projektu Krynica 33, 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 820 000,00 zł w tym 80% UE, 20% Gmina Sucho żebry, projektu

Planowany termin 2019-2025 realizacji

Ilo ść dzieci z terenów zdegradowanych obj ętych projektem Artyst ą Prognozowane produkty i by ć – rozwijanie kompetencji dzieci przedszkolnych /roczny raport z rezultaty wraz ze sposobem realizacji projektu ich oceny Wzrost aktywno ści zawodowej i społecznej rodziców dzieci uczestnicz ących w projekcie.

99

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 3. W zdrowym ciele zdrowy duch Nazwa projektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

W żadnej z miejscowo ści zdegradowanych nie ma obiektów sportowych. Najbli ższy, profesjonalny, obiekt sportowy znajduje si ę o odległo ści około 7 km. Jest to boisko „Orlik”, przy Zespole Szkół Krótki opis problemu jaki Publicznych w Sucho żebrach. Młodzie ż i doro śli nie maj ą mo żliwo ści rozwi ąż e realizacja aktywnego sp ędzania wolnego czasu. Korzystanie z dost ępnego na projektu terenie obiektu w Sucho żebrach jest tak że utrudnione z powodu braku komunikacji publicznej.

W pierwszej kolejno ści zapewnimy dost ęp do obiektów sportowych mieszka ńcom z terenów zdegradowanych ze Stanów Du żych i Sosny Kicki. W wyniku realizacji projektu podniesie si ę sprawno ść fizyczna Cel projektu dzieci, młodzie ży i dorosłych. Poprawi si ę integracja środowiska lokalnego. Młodzie ż i doro śli poznaj ą ró żne mo żliwo ści aktywnego sp ędzania czasu.

Organizacja zaj ęć z wykorzystaniem infrastruktury sportowej. Syntetyczny opis działa ń Zatrudnienie instruktora do gry w tenisa, piłki r ęcznej, siatkówki planowanych do podj ęcia oraz koszykówki. Zakup sprz ętu sportowego (piłki do siatkówki, do piłki r ęcznej i koszykówki, rakiety do tenisa, piłki do tenisa.)

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców Cel GPR obszarów rewitalizowanych Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego

Szkoła Podstawowa w Krynicy Lokalizacja projektu Krynica 33, 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 210 000,00 zł w tym 80% UE, 20% Gmina Sucho żebry projektu

Planowany termin 2020-2025 realizacji

Prognozowane produkty i Ilo ść osób z terenów zdegradowanych obj ętych projektem W zdrowym rezultaty wraz ze sposobem ciele zdrowy duch /roczny raport z realizacji projektu ich oceny Wzrost aktywno ści sportowej osób z terenów zdegradowanych.

100

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 4. Adaptacja świetlicy szkolnej do celów Nazwa projektu cateringowych

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Do szkoły ucz ęszczaj ą dzieci z 5 miejscowo ści, w tym tak że z terenów zdegradowanych (Sosna - Kicki i Stany Du że). Uczniowie cz ęsto nie spo żywaj ą śniadania w domu, zdarza si ę, że nie przynosz ą do szkoły drugiego śniadania i przebywaj ą w niej bez posiłku do Krótki opis problemu jaki godzin popołudniowych. Ponadto przy Szkole Podstawowej w rozwi ąż e realizacja Krynicy funkcjonuje Punkt Przedszkolny, z którego korzystaj ą dzieci projektu w wieku 3-4 lat. Szkoła nie posiada stołówki ani specjalnego pomieszczenia do wydawania i porcjowania posiłków. Dysponuje świetlic ą, której cz ęść mo żna zaadaptowa ć na pomieszczenie kuchenne i zorganizowa ć zgodnie z wymaganiami SANEPID-u.

Popraw ę stanu zdrowia dzieci; Wyrobienie w dzieciach prawidłowych nawyków żywieniowych. Poprawa efektywno ści uczenia si ę i koncentracji na zaj ęciach, oraz Cel projektu lepszego samopoczucia uczniów. Zapewnimy wszystkim ch ętnym dzieciom z terenów zdegradowanych mo żliwo ści korzystania z ciepłego posiłku.

Wyodr ębnienie cz ęś ci pomieszczenia do porcjowania i wydawania posiłków poprzez budow ę ścianki działowej; Syntetyczny opis działa ń Zakup wózka do rozwo żenia posiłków; Zakup stołu do porcjowania, zlewozmywaka i szafy do planowanych do podj ęcia przechowywania naczy ń; Zakup stolików i krzeseł do spo żywania posiłków; Odnowienie pomieszczenia, uło żenie glazury na ścianie

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców Cel GPR obszarów rewitalizowanych Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego

Szkoła Podstawowa w Krynicy Lokalizacja projektu Krynica 33, 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 25 000,00 zł w tym 100 % Gmina Sucho żebry projektu

Planowany termin 2018 realizacji

Powierzchnia pomieszcze ń, którym przywrócono lub nadano nowe Prognozowane produkty i funkcje w wyniku realizacji projektu rewitalizacyjnego rezultaty wraz ze sposobem Ilo ść dzieci z terenów zdegradowanych korzystaj ących z do żywiania ich oceny w nowym obiekcie /roczny raport z realizacji projektu Poprawa warunków edukacji uczniów z terenów zdegradowanych.

101

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 5. Budowa infrastruktury sportowej i rekreacyjnej Nazwa projektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

W żadnej z miejscowo ści zdegradowanych nie ma obiektów sportowych . Najbli ższy, profesjonalny, obiekt sportowy znajduje si ę o odległo ści około 7km. Jest to boisko „Orlik”, oraz hala sportowa przy Zespole Szkół Publicznych w Sucho żebrach. Korzystanie z tych obiektów jest tak że utrudnione z powodu braku komunikacji publicznej. Młodzie ż i doro śli nie maj ą mo żliwo ści aktywnego Krótki opis problemu jaki sp ędzania wolnego czasu, co prowadzi do niskiej sprawno ści fizycznej rozwi ąż e realizacja i mo że powodowa ć wyst ępowanie wielu chorób, np. otyło ści, projektu cukrzycy, chorób kr ęgosłupa i układu kr ąż enia. Jedyna aktywno ść fizyczna z jak ą maj ą dzieci kontakt, to lekcje wychowania fizycznego podczas pobytu w szkole, co jest zdecydowanie niewystarczaj ące. Równie ż stan techniczny obiektów sportowych znajduj ących si ę przy Szkole Podstawowej w Krynicy, do której ucz ęszczaj ą dzieci z 5 miejscowo ści nie zach ęca do czynnego wypoczynku.

Materialnym efektem b ędą wybudowane obiekty sportowe: wielofunkcyjne boisko i kort tenisowy. W pierwszej kolejno ści zapewnimy dost ęp do obiektów sportowych mieszka ńcom z terenów zdegradowanych ze Stanów Du żych i Sosny Cel projektu Kicki. W wyniku realizacji projektu podniesie si ę sprawno ść fizyczna dzieci, młodzie ży i dorosłych. Poprawi si ę integracja środowiska lokalnego. Młodzie ż i doro śli poznaj ą ró żne mo żliwo ści aktywnego sp ędzania czasu.

Wybudowanie boiska wielofunkcyjnego (piłka r ęczna, siatkówka, koszykówka) oraz kortu tenisowego ze sztuczn ą nawierzchni ą wraz z urz ądzeniami. Wykonanie projektu technicznego, wykonanie Syntetyczny opis działa ń nawierzchni, instalacja urz ądze ń. Zakupy zgodnie z dokumentacj ą planowanych do podj ęcia Wykonanie ogrodzenia terenu, zapewnienie monitoringu. Budowa zaplecza sportowego (pomieszczenia do przechowywania sprz ętu sportowego).

Cel główny 2: Przyjazna przestrze ń i infrastruktura Cel GPR Cel operacyjny 2.4 Rozwój infrastruktury sportowej

Szkoła Podstawowa w Krynicy Lokalizacja projektu Krynica 33, 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 500 000,00 zł w tym 80% UE, 20% Gmina Sucho żebry projektu

Planowany termin 2018-2020 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

102

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 6. Organizacja Gminnej Mobilnej Biblioteki Nazwa projektu Publicznej

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Gminna Biblioteka Publiczna w Krze ślinie jest jedyn ą tego typu placówk ą na terenie Gminy Sucho żebry. Brak filii/oddziałów przy Krótki opis problemu jaki jednoczesnej lokalizacji placówki na południowo-wschodnim skraju rozwi ąż e realizacja gminy i słabym skomunikowaniem z pozostał ą cz ęś ci ą gminy w projektu znacznym stopniu ogranicza mieszka ńcom (w tym mieszka ńcom wszystkich obszarów zdegradowanych) dost ęp do zasobów bibliotecznych.

Poprawa dost ępu osób z terenów zdegradowanych do edukacji i Cel projektu zasobów kulturalnych gminy

Zakup pojazdu przystosowanego do przewozu ksi ąż ek Syntetyczny opis działa ń Zało żenie strony internetowej biblioteki planowanych do podj ęcia Zakup pozycji ksi ąż kowych b ędących na wyposa żeniu bibliobusa

Cel główny 1: Aktywizacja zawodowa i społeczna mieszka ńców Cel GPR obszarów rewitalizowanych Cel 1.1 Rozwój kapitału ludzkiego

Krze ślin 44 Lokalizacja projektu 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 130 000,00 zł w tym 80% UE, 20% Gmina Sucho żebry projektu

Planowany termin 2018 realizacji

Prognozowane produkty i Ilo ść osób korzystaj ących z nowej infrastruktury edukacyjnej, rezultaty wraz ze sposobem kulturalnej, społecznej /roczny raport z efektów realizacji projektu ich oceny

103

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Zadanie nr 7. Przebudowa i modernizacja budynku Liczba porz ądkowa / gospodarczego przy Szkole Podstawowej w Krze ślinie: etap I – Nazwa projektu przedszkole, etap II - biblioteka.

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Dzieci ucz ęszczaj ące do punktu przedszkolnego przy szkole podstawowej nie maj ą dost ępu do infrastruktury w pełni odpowiadaj ącej potrzebom tego typu placówki Krótki opis problemu jaki Biblioteka Publiczna w Krze ślinie mie ści si ę aktualnie w lokalu rozwi ąż e realizacja mieszkalnym, który nie jest w pełni przystosowany do pełnienia projektu funkcji budynku u żyteczno ści publicznej. Istniej ący budynek stanowi ący zaplecze gospodarcze szkoły podstawowej pozwala na rozbudow ę i przystosowanie do potrzeb przedszkola i biblioteki.

Stworzenie obiektu przedszkolnego spełniaj ącego standardy tego typu Cel projektu placówki Poprawa warunków świadczenia usług edukacyjnych i społecznych

Wykonanie dokumentacji projektowej Rozbudowa budynku z przeznaczeniem na bibliotek ę Syntetyczny opis działa ń Wyposa żenie biblioteki planowanych do podj ęcia Rozbudowa i adaptacja budynku do celów przedszkolnych Wyposa żenie budynku na potrzeby utworzonego przedszkola

Krze ślin 67 Lokalizacja projektu 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 1 000 000,00 zł projektu

Planowany termin 2018-2020 realizacji

Powierzchnia pomieszcze ń, którym przywrócono lub nadano nowe Prognozowane produkty i funkcje w wyniku realizacji projektu rewitalizacyjnego / protokół rezultaty wraz ze sposobem odbioru robót ich oceny Ilo ść osób korzystaj ących z nowej infrastruktury edukacyjnej, kulturalnej, społecznej /roczny raport z efektów realizacji projektu

104

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 8. Rozwój kompetencji kluczowych - organizacja zaj ęć Nazwa projektu pozalekcyjnych

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Bariery na które obecnie napotykaj ą uczniowie to: niska świadomo ść znaczenia edukacji w środowisku wiejskim i co si ę z tym wi ąż e brak dostatecznej troski o wykształcenie dzieci, oddalenie szkoły od wi ększego miasta i problemy komunikacyjne , niski status materialny rodzin a tak że dysfunkcje wychowawcze. W środowisku wiejskim ma miejsce tradycyjny stereotypowy podział ról. Nale ży to zmieni ć i zainteresowa ć przedmiotami technicznymi obie płcie, tak aby o wyborze zawodu decydowały predyspozycje, umiej ętno ści i zainteresowania, a nie stereotyp. Nale ży tak że u świadomi ć uczniom że Krótki opis problemu jaki umiej ętno ści informatyczno-komunikacyjne s ą i b ędą w przyszło ści rozwi ąż e realizacja wysoko cenione na rynku pracy, warto wi ęc doskonali ć si ę w tym projektu kierunku. Uczniowie maj ą problemy w posługiwaniu si ę j ęzykiem angielskim, my śleniem matematyczno-logicznym i naukowo-technicznym, wnioskowaniem, kreatywno ści ą. Rzadko maj ą okazj ę uczestniczy ć w pozalekcyjnych lub pozaszkolnych zaj ęciach rozwijaj ących te umiej ętno ści. Szkoła stara si ę organizowa ć, w miar ę mo żliwo ści, takie zaj ęcia lecz s ą one niewystarczaj ące do zdiagnozowanych potrzeb. Aby rozwi ąza ć te problemy nale ży zorganizowa ć zaj ęcia podnosz ące kompetencje kluczowe, w tym tak że umiej ętno ść uczenia si ę poza szkoł ą oraz kompetencje społeczne.

Realizacja projektu wpłynie na rozwój kompetencji kluczowych uczniów, którzy wezm ą w nim udział, a poprzez to zwi ększ ą si ę ich szanse na kontynuowanie zgodnej z predyspozycjami edukacji w szkole ponadpodstawowej. Rozwój kompetencji komunikacyjnych i społecznych zwi ększy szanse uczniów na rynku pracy, na który wejd ą za kilka lat. Znalezienie dobrze płatnej pracy, w której mo żna realizowa ć tak że swoje zainteresowania zapobiegnie wykluczeniu społecznemu młodych mieszka ńców zdegradowanych terenów Cel projektu wiejskich. Udział uczniów w projekcie przyczyni si ę tak że do kształtowania postaw prospołecznych i patriotycznych, a to pomo że w lepszej integracji społeczno ści szkolnej i środowiska lokalnego z terenów obj ętych rewitalizacj ą. Efektem w dłu ższej perspektywie jest rozwój społeczno ści lokalnej, uruchomienie drzemi ących w niej mo żliwo ści i wykorzystanie potencjału mieszka ńców wsi Stany Du że, Sosna-Kicki

1. Organizacja zaj ęć pozalekcyjnych wyrównuj ących szanse Syntetyczny opis działa ń edukacyjne uczniów z terenów wiejskich: planowanych do podj ęcia - rozwijanie zdolno ści i zainteresowa ń: koła matematyczne, informatyczne, przyrodnicze, techniczne (klub modelarza i

105

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

majsterkowicza) - kola j ęzykowe - zaj ęcia rozwijaj ące kompetencje komunikacji społecznej (trening umiej ętno ści prezentacji własnej osoby, porozumiewania si ę werbalnego i pozawerbalnego, wyra żania uczu ć i radzenia sobie z nimi) - zaj ęcia rozwijaj ące zdolno ści artystyczne (warsztaty plastyczne, muzyczne, wokalno-taneczne) - zaj ęcia dydaktyczno-wyrównawcze (matematyka, j ęzyk polski, angielski) - zaj ęcia terapeutyczne: logopedyczne, integracji sensorycznej, terapii pedagogicznej 2. Kształtowanie umiej ętno ści planowania i organizacji wolnego czasu ucznia - wyjazdy do kina i teatru - organizacja wycieczek krajoznawczych - wyjazdy na pływalni ę , nauka pływania - zaj ęcia sportowe tzw.: „sportowe soboty” 3. Doposa żenie placówki w niezb ędne pomoce do realizacji zaplanowanych zaj ęć : - zakup pomocy do prowadzenia zaj ęć przyrodniczych, matematycznych, technicznych i j ęzykowych; - programy komputerowe; - radiomagnetofony, sprz ęt nagła śniaj ący; - materiały plastyczne, instrumenty muzyczne, stroje dla grup tanecznych - pomoce dydaktyczne do prowadzenia terapii logopedycznej i pedagogicznej

Szkoła Podstawowa w Krze ślinie Lokalizacja projektu Krze ślin 67 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 580 000,00 zł projektu

Planowany termin 2018-2021 realizacji

Ilo ść dzieci z terenów zdegradowanych obj ętych projektem Rozwój Prognozowane produkty i kompetencji kluczowych /roczny raport z realizacji projektu rezultaty wraz ze sposobem Wzrost kompetencji komunikacyjnych i społecznych uczniów ich oceny zwi ększaj ący ich szanse na dalszych etapach edukacji a w przyszło ści tak że na rynku pracy.

106

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 9. Urz ądzenie boiska sportowego w Kownaciskach Nazwa projektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Krótki opis problemu jaki Obecnie teren działki poło żonej w s ąsiedztwie świetlicy wiejskiej jest zagospodarowany tylko cz ęś ciowo przez plac zabaw dla rozwi ąż e realizacja najmłodszych brak jest infrastruktury z której mo że korzysta ć projektu młodzie ż i osoby starsze

stworzenie warunków do aktywnego sp ędzania wolnego czasu i Cel projektu integracji społecznej mieszka ńców

Syntetyczny opis działa ń Uporz ądkowanie i zagospodarowanie terenu planowanych do podj ęcia

Lokalizacja projektu Kownaciska działka nr 203

Szacunkowa warto ść 100 000,00 projektu

Planowany termin 2020 - 2021 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

107

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 10. Zagospodarowanie terenu przy świetlicy Nazwa projektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Krótki opis problemu jaki W miejscowo ści Kownaciska brak jest aktualnie terenu publicznego, rozwi ąż e realizacja który mo że posłu żyć jako miejsca spotka ń mieszka ńców i organizacji projektu imprez o charakterze społecznym, rekreacyjnym czy integracyjnym.

Ożywienie społeczne i integracja mieszka ńców Poprawa ładu przestrzennego Cel projektu Stworzenie miejsca do rekreacji i poprawa warunków życia w miejscowo ści

Budowa wiaty ze sprz ętem do ćwicze ń, gier i zabaw Zakup grilla, ławek, stołów i utworzenie publicznej przestrzeni do Syntetyczny opis działa ń organizacji imprez plenerowych planowanych do podj ęcia Wyposa żenie zaplecza kuchennego w świetlicy Zakup wyposa żenia (sprz ęt RTV, AGD) do świetlicy

Kownaciska – świetlica wiejska, Lokalizacja projektu działka nr 203

Szacunkowa warto ść 250 000,00 zł projektu

Planowany termin 2020 realizacji

Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano Prognozowane produkty i nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót rezultaty wraz ze sposobem Powierzchnia pomieszcze ń, którym przywrócono lub nadano nowe ich oceny funkcje w wyniku realizacji projektu rewitalizacyjnego / protokół odbioru robót

108

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 11. Sport i zabawa sposobem na integrację Nazwa projektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Obecnie społeczno ść lokalna nie ma oferty ciekawego i aktywnego Krótki opis problemu jaki sp ędzania wolnego czasu. Brak jest miejsca na spotkania i rozrywki rozwi ąż e realizacja dla mieszka ńców. projektu

Pobudzenie aktywno ści społecznej, integracja społecze ństwa. Cel projektu Zostanie stworzona mo żliwo ść aktywnego i ciekawego sp ędzania wolnego czasu zarówno dla dzieci i młodzie ży jak i dla dorosłych.

Organizacja spotka ń, prezentacji, pokazów z wykorzystaniem Syntetyczny opis działa ń infrastruktury i wyposa żenia świetlicy wiejskiej. Organizacja planowanych do podj ęcia warsztatów kulinarnych, zaj ęć sportowych – zatrudnienie osoby prowadz ącej

Kownaciska – świetlica wiejska, Lokalizacja projektu działka nr 203

Szacunkowa warto ść 120 000,00 zł projektu

Planowany termin 2020-2023 realizacji

Prognozowane produkty i Ilo ść osób korzystaj ących z nowej infrastruktury edukacyjnej, rezultaty wraz ze sposobem kulturalnej, społecznej /roczny raport z efektów realizacji projektu ich oceny

Zadanie nr 12. Przebudowa i remont budynku po byłej szkole Liczba porz ądkowa / podstawowej na cele świetlicy wiejskiej wraz z wyposa żeniem i Nazwa projektu zagospodarowaniem przestrzeni wokół obiektu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

We wsi brakuje obiektu, w którym mo żna zorganizowa ć imprez ę o charakterze kulturalnym czy społecznym, który pomieściłby wi ększ ą Krótki opis problemu jaki liczb ę osób i posiadał odpowiednie zaplecze sanitarne i gospodarcze. rozwi ąż e realizacja Budynek po dawnej szkole i jego otoczenie z uwagi na projektu niedoinwestowanie nie s ą wykorzystywane w stopniu na jaki pozwala ich potencjał.

109

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Nadanie nowej funkcji społecznej budynkowi po dawnej szkole Poprawa dost ępno ści mieszka ńców do miejsc świadcz ących usługi Cel projektu kulturalne i społeczne Integracja mieszka ńców, budowa wi ęzi społecznych i to żsamo ści lokalnej

Przebudowa budynku pozwalaj ąca na utworzenie przestronnego pomieszczenia Monta ż sytemu ogrzewania i zasilania budynku w oparciu o odnawialne źródła energii wraz z systemem zarz ądzania energi ą Syntetyczny opis działa ń Utworzenie zaplecza kuchennego i sanitarnego planowanych do podj ęcia Zakup wyposa żenia Zagospodarowanie terenu przyległego ( plac zabaw dla dzieci, ogrodzenie, parking) Rewitalizacja boisk sportowych (poprawa nawierzchni, remont i uzupełnienie infrastruktury)

Borki Siedleckie Lokalizacja projektu Działka nr 385/2

Szacunkowa warto ść 1 000 000,00 zł projektu

Planowany termin 2017-2018 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia pomieszcze ń, którym przywrócono lub nadano nowe rezultaty wraz ze sposobem funkcje w wyniku realizacji projektu rewitalizacyjnego / protokół ich oceny odbioru robót

110

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 13. Utworzenie pola do paintball ‘a celem rekultywacji Nazwa projektu i zagospodarowania obszaru nieczynnej żwirowni

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Krótki opis problemu jaki Nieczynne wyrobisko stanowi aktualnie teren nielegalnego wysypiska rozwi ąż e realizacja śmieci projektu

Przywrócenie ładu przestrzennego Pobudzenie aktywno ści gospodarczej mieszka ńców Cel projektu Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez ukrócenie procederu nielegalnego wyrzucania śmieci

Uporz ądkowanie terenu nieczynnej żwirowni Syntetyczny opis działa ń Ogrodzenie terenu planowanych do podj ęcia Zakup sprz ętu

Borki Siedleckie Lokalizacja projektu Działka nr 386

Szacunkowa warto ść 40 000,00 zł projektu

Planowany termin 2019 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

111

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 14. Utworzenie miejsca integracji plenerowej poprzez Nazwa projektu zakup działki i zagospodarowanie terenu

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Krótki opis problemu jaki W miejscowo ści brak jest przestrzeni publicznej, któr ą mo żna rozwi ąż e realizacja wykorzysta ć do organizacji imprez integruj ących lokaln ą społeczno ść projektu

zwi ększenie aktywno ści społecznej mieszka ńców Cel projektu Budowa wi ęzi i lokalnej to żsamo ści mieszka ńców

Syntetyczny opis działa ń zakup działki zagospodarowanie działki na cele rekreacyjne (nasadzenia, oczko planowanych do podj ęcia wodne, elementy małej architektury)

Lokalizacja projektu Borki Siedleckie

Szacunkowa warto ść 50 000,00 projektu

Planowany termin 2020 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

112

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 15. Utworzenie kortu tenisowego na nieu żytkowanej Nazwa projektu działce

Podmiot odpowiedzialny za Gmina Sucho żebry realizacj ę zadania/ Aleksandry Ogi ńskiej 11 Wnioskodawca 08-125 Sucho żebry

Krótki opis problemu jaki W miejscowo ści znajduje si ę działka (własno ść gminy) w chwili rozwi ąż e realizacja obecnej stanowi ąca nieu żytek, na nabycie której nie ma ch ętnych projektu

Nadanie nieu żytkom funkcji sportowej Cel projektu Stworzenie atrakcyjnego miejsca do uprawiania aktywno ści fizycznej

W ramach projektu zaplanowano: Syntetyczny opis działa ń • Ogrodzenie terenu planowanych do podj ęcia • Budow ę kortu tenisowego • Budow ę budynku socjalnego

Borki Siedleckie Lokalizacja projektu działka nr 461/4

Szacunkowa warto ść 60 000,00 zł projektu

Planowany termin 2020 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

113

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Liczba porz ądkowa / Zadanie nr 16. Zagospodarowanie terenu w bezpo średnim Nazwa projektu sąsiedztwie Szkoły Podstawowej w Krze ślinie

Gmina Sucho żebry Podmiot odpowiedzialny za Aleksandry Ogi ńskiej 11 realizacj ę zadania/ 08-125 Sucho żebry Wnioskodawca jako partner w realizacji projektu b ędzie uczestniczy ć Starostwo Powiatowe w Siedlcach

Teren otaczaj ący Szkoł ę podstawow ą w Krze ślinie do której ucz ęszczaj ą dzieci z terenów rewitalizowanych (Kownaciska, Krótki opis problemu jaki Krze ślinek) cechuje brak ładu przestrzennego i niefunkcjonalno ść . rozwi ąż e realizacja Obecny sposób zagospodarowania stwarza te ż zagro żenia dla projektu ucz ących si ę w szkole dzieci (brak ogrodzenia szkoły, brak zatoczki autobusowej dla autobusu dowo żą cego dzieci,

Cel projektu Poprawa bezpiecze ństwa dzieci

zagospodarowanie terenu w Krze ślinie, organizacja ście żki Syntetyczny opis działa ń edukacyjnej, wykonanie zatoczki autobusowej, parkingu oraz planowanych do podj ęcia ogrodzenia wokół placu szkolnego

Krze ślin 67 Lokalizacja projektu 08-125 Sucho żebry

Szacunkowa warto ść 100 000,00zł projektu

Planowany termin 2018-2019 realizacji

Prognozowane produkty i Powierzchnia terenów którym przywrócono pierwotne lub nadano rezultaty wraz ze sposobem nowe funkcje w wyniku rewitalizacji / protokoły odbioru robót ich oceny

114

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

4.2 Uzupełniaj ące przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne

Oprócz zada ń umieszczonych na li ście podstawowych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych mieszka ńcy gminy i ich przedstawiciele w trakcie prowadzonych konsultacji społecznych zgłosili potrzeb ę realizacji wielu projektów, które wspiera ć b ędą proces wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Zostały one zebrane w formie tzw. listy „B” a wi ęc listy uzupełniaj ących przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych.

Dla zada ń z tej grupy umieszczenie ich w programie rewitalizacji stanowi ć mo że podstaw ę do udzielenia im preferencji w ramach innych ni ż działanie 6.2 działa ń z zakresu RPO WM 2014-2020, lub w ramach innych źródeł finansowania. Działania zgłoszone w ramach listy zada ń uzupełniaj ących obejmuj ą 14 przedsi ęwzi ęć , które dotycz ą przede wszystkim infrastruktury drogowej.

Lista B- Lista uzupełniaj ących przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych

Nr i tytuł 1. Wykonanie projektu i realizacja budowy kanalizacji deszczowej / odwodnienie drogi / zadania we wsi Krze ślinek

Lokalizacja Wie ś Krze ślinek na całej długo ści

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

2. Wykonanie projektu i realizacja budowy chodnika i ście żki rowerowej oraz zatoczki Nr i tytuł parkingowej i podjazdu dla osób niepełnosprawnych przy o środku zdrowia we wsi zadania Krze ślinek

Lokalizacja Wie ś Krze ślinek na całej długo ści

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 3. Budowa drogi Sosna Kicki - Kowiesy zadania

Lokalizacja Sosna Kicki, Kowiesy

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 4. Budowa chodnika i ście żki rowerowej zadania

115

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Lokalizacja Kownaciska

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 5. Asfaltowanie dróg prowadz ących do świetlicy wiejskiej zadania

Lokalizacja Borki Siedleckie działki 898 i 900

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 6. Budowa chodnika dla pieszych na nowopowstałych osiedlach mieszkaniowych zadania

Lokalizacja Borki Siedleckie działki 896, 817, 902

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 7. Budowa ście żki pieszo-rowerowej wzdłu ż doliny Liwca z wykorzystaniem zadania istniej ących dróg

Lokalizacja Borki Siedleckie działki 901/1

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 8. Instalacja o świetlenia drogowego na nowo powstałym osiedlu domów zadania jednorodzinnych

Lokalizacja Borki Siedleckie działka 896

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 9. Utwardzenie dróg gruntowych na terenie miejscowości Borki Siedleckie zadania

Lokalizacja Borki Siedleckie

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

116

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Nr i tytuł 10. Przebudowa drogi gruntowej w miejscowo ści Stany Du że zadania

Lokalizacja Stany Du że Działka nr 253

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 11. Przebudowa drogi gruntowej poprzez utwardzenie w miejscowo ści Stany Du że zadania

Lokalizacja Stany Du że Działka nr 70/2

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 12. Utwardzenie drogi nr 722 w Kownaciskach zadania

Lokalizacja Kownaciska

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 13. Wykonanie o świetlenia ulicznego typu LED na odcinku ok.300m zadania

Lokalizacja Stany Du że, Droga 131/1

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Nr i tytuł 14. Zmiana opraw latarni ulicznych na energooszcz ędne typu LAD zadania

Lokalizacja Stany Du że

Zgłaszaj ący Gmina Sucho żebry , Aleksandry Ogi ńskiej 11, 08-125 Sucho żebry

Cel główny 3: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Cel GPR Cel operacyjny 3.1 Rozwój infrastruktury technicznej

Uj ęte w powy ższym zestawieniu dopuszczalnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych projekty, realizowa ć b ędą wytyczone przez cele rewitalizacyjne. W szczególno ści przyczyni ą si ę do rozwoju infrastruktury technicznej, a w konsekwencji wpłyn ą na popraw ę jako ści życia (cel główny 3 GPR). Z oczywistych wzgl ędów realizacja

117

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry zada ń uj ętych na li ście projektów uzupełniaj ących w najwi ększym stopniu wpłynie na rozwi ązanie zidentyfikowanych na obszarze rewitalizacji problemów przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych. Na etapie diagnozy respondenci bada ń ankietowych wła śnie te problemy wskazywali jako najbardziej uci ąż liwe w tych sferach. Z kolei przeprowadzona analiza wska źnikowa potwierdza, i ż odczucia interesariuszy z obszaru rewitalizowanego nie s ą bezpodstawne. Podkre śli ć przy tym nale ży, że dost ęp do podstawowej infrastruktury i jej stan w istotny sposób mog ą wpływa ć równie ż na rozwi ązywanie problemów gospodarczych czy społecznych. Lepszy stan dróg, chodników i ście żki rowerowe to tak że łatwiejszy dost ęp do rynku pracy i usług świadczonych w oddaleniu od miejsca zamieszkania, ale te ż poprawa bezpiecze ństwa i standardu życia. Elementy te wpływaj ą na ocen ę atrakcyjno ści miejsca zamieszkania, a tym samym budowanie z nim wi ęzi. To z kolei przekłada si ę bezpo średnio na zjawisko migracji i wyludniania, szczególnie widoczne i odczuwalne na obszarach zdegradowanych. Projekty rewitalizacyjne z tzw. listy „B” s ą te ż w wielu wypadkach komplementarne z projektami podstawowymi. Ułatwiaj ą bowiem mieszka ńcom obszarów rewitalizowanych dost ęp do infrastruktury i działa ń rewitalizacyjnych z listy projektów podstawowych. Rol ą projektów uzupełniaj ących jest wi ęc nie tyle samoistne inicjowanie procesów rewitalizacyjnych, co wzmacnianie rezultatów osi ąganych dzi ęki projektom podstawowym.

118

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

5 Rozwiązania zapobiegające szkodom w środowisku

Cz ęść z zaplanowanych działa ń rewitalizacyjnych dotycz ących zada ń inwestycyjnych, które b ędą realizowane w miejscowo ściach poło żone s ą w obszarach Natura 2000 – Dolina Liwca PLB140002 i Ostoja Nadliwiecka PLH140032. Przygotowanie takich zada ń wymaga okre ślenia poziomu ingerencji w środowisku na etapie ich realizacji oraz pó źniejszej eksploatacji powstałej infrastruktury. Zaleca si ę, by planowane działania o charakterze renowacyjnym i termomodernizacyjnym budynków uwzgl ędniały inwentaryzacje ornitologiczne i chiropterologiczne gdy ż strychy, stropodachy, otwory wentylacyjne a tak że niewielkie, kilkudziesi ęciocentymetrowe otwory i szczeliny w budynkach mog ą świadczy ć o obecno ści kryjówek wykorzystywanych przez ptaki i nietoperze, jako miejsca l ęgowe i schronienia. Przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z planowanym zagospodarowaniem terenu (miejsca rekreacji i integracji plenerowej, budowa infrastruktury sportowej itd.), budowa, przebudowa i modernizacja dróg, chodników mo że wymaga ć wcze śniejszej inwentaryzacji terenu pod k ątem wyst ępowania gatunków chronionych ro ślin, grzybów i zwierz ąt. Mo że równie ż wyst ąpi ć sytuacj ą, że przeprowadzenie planowanego przedsi ęwzi ęcia wymaga ć b ędzie uzyskania stosownych pozwole ń.

119

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

6 Komplementarność

Komplementarno ści ą okre ślamy synergi ę i wzajemne uzupełnianie si ę świadomie podejmowanych działa ń poprzez skierowanie strumienia wsparcia na ich realizacj ę dla bardziej efektywnego rozwi ązania problemów oraz osi ągni ęcia zało żonych celów. Proces rewitalizacji powinien by ć prowadzony z uwzględnieniem aspektu społecznego, gospodarczego, przestrzenno-funkcjonalnego, technicznego oraz środowiskowego. Dotyczy to przedsi ęwzi ęć zarówno o charakterze inwestycyjnym, jak i społecznym.

6.1 Komplementarno ść problemowa

Komplementarno ść problemowa oznacza konieczno ść realizacji projektów i przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, które tematycznie wzajemnie si ę dopełniaj ą. Dzi ęki czemu Program Rewitalizacji oddziałuje na obszar rewitalizacji we wszystkich niezb ędnych aspektach (społecznym, gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym i technicznym) przyczyniaj ąc si ę do rozwi ązania problemów zgłaszanych przez mieszka ńców w procesie partycypacji społecznej oraz zidentyfikowanych w diagnozie wska źnikowej. Zapewnienie komplementarno ści problemowej ma zapobiec defragmentacji działa ń (np. tzw. „rewitalizacji technicznej”, „rewitalizacji społecznej” – okre śle ń bł ędnego z powodu kompleksowo ści procesu rewitalizacji) koncentruj ąc uwag ę na cało ściowym spojrzeniu na przyczyny kryzysu danego obszaru. Komplementarno ść problemowa projektów i przedsi ęwzi ęć uj ętych w niniejszym dokumencie wynika z faktu, że wszystkie one realizuj ą cele Gminnego Programu Rewitalizacji, przy czym poszczególne cele zostan ą osi ągni ęte w drodze realizacji kilku działa ń ukierunkowanych na t ą sam ą grup ę interesariuszy. Ograniczeniu problemów zwi ązanych z nisk ą atrakcyjno ści ą na rynku pracy osób z terenów rewitalizowanych wynikaj ącą z ich niskich kompetencji i utrudnionego dost ępu do rynku pracy zwi ązanego z pobliskim o środkiem miejskim służyć b ędą projekty nr 1 i 8 („Rozwój kompetencji kluczowych …”) ale te ż projekty infrastrukturalne takie jak projekt nr 4 („Adaptacja świetlicy szkolnej …”). Innym rodzajem komplementarno ści problemowej s ą projekty zwi ązane z popraw ą dost ępu do oferty rekreacyjno-sportowej które na li ście projektów podstawowych reprezentowane s ą np. przez zadanie nr 5 („Budowa infrastruktury sportowej i rekreacyjnej”) zadanie nr 9 (Utwardzenie boiska sportowego”) czy zadanie nr 15 („Utworzenie kortu tenisowego …”).

6.2 Komplementarno ść przestrzenna

Przestrzenna komplementarno ść wynika z faktu, i ż przedsi ęwzi ęcia planowane w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry są zlokalizowane na ści śle okre ślonym obszarze, który w procesie tworzenia dokumentu został wyznaczony jako obszar rewitalizacji. Komplementarno ść przestrzenna oznacza konieczno ść wzi ęcia pod uwag ę podczas tworzenia i realizacji programu rewitalizacji wzajemnych powi ąza ń pomi ędzy projektami/przedsi ęwzi ęciami rewitalizacyjnymi

120

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry realizowanymi na obszarze rewitalizacji, jak i znajduj ącymi si ę poza nim, ale oddziałuj ących na obszar rewitalizacji. Zapewnienie komplementarno ści przestrzennej projektów/przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych ma słu żyć temu, by program rewitalizacji efektywnie oddziaływał na cały dotkni ęty kryzysem obszar (a nie punktowo, w pojedynczych miejscach), poszczególne projekty rewitalizacyjne wzajemnie si ę dopełniały przestrzennie oraz by zachodził mi ędzy nimi efekt synergii. Celem zapewnienia komplementarno ści przestrzennej interwencji jest tak że to, by prowadzone działania nie skutkowały przenoszeniem problemów na inne obszary lub nie prowadziły do niepo żą danych efektów społecznych takich jak segregacja społeczna i wykluczenie. Przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne s ą co do zasady adresowane do mieszka ńców podobszarów rewitalizacji, ale nie wykluczaj ą mo żliwo ści udziału osób mieszkaj ących poza nimi. Swoim oddziaływaniem terytorialnym maj ą docelowo rozwiązywa ć problemy nie tylko z obszaru rewitalizacji i zdegradowanego, ale tak że całej gminie. Znaczna cz ęść projektów dotycz ących interwencji w przestrzenie publiczne, tworz ąc lokalne miejsca spotka ń kierowana jest do wszystkich mieszka ńców gminy. Przykładami projektów komplementarnych przestrzennie s ą np. projekty nr 1 – 5 realizowane w obiektach i na terenie Szkoły w Krynicy ale tak że projekt nr 10 (Zagospodarowanie terenu przy świetlicy w Kownaciskach) i realizowany w oparciu o powstał ą infrastruktur ę projekt nr 11 („Sport i zabawa sposobem na integracj ę”)

6.3 Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna

Wdra żanie Gminnego Programu Rewitalizacji odbywa ć si ę b ędzie poprzez realizacj ę zgłoszonych projektów, zgodnie z harmonogramem i planem finansowym. Powodzenie tego procesu zale żeć b ędzie od bardzo wielu czynników, w tym zaanga żowania i sprawno ści administracji samorz ądowej, czy aktywno ści społeczno ści rewitalizowanego obszaru. Komplementarno ść proceduralno-instytucjonalna wymaga zaprojektowania takiego systemu zarz ądzania Programem, który zapewni efektywn ą współprac ę wszystkich interesariuszy procesu rewitalizacji. Zgodnie z definicj ą rewitalizacji odpowiedzialnym za cały proces jest samorz ąd Sucho żebrów. Powołanie Komitetu Rewitalizacyjnego zapewnia wsparcie organu opiniuj ąco-doradczego. Realizacja zało żeń Programu będzie skuteczna dzi ęki szerokiej partycypacji społecznej. Współpraca z wieloma partnerami nakłada na Gmin ę Sucho żebry, jako operatora rewitalizacji istotne obowi ązki. Podstawowym jest informowanie partnerów o wszystkich istotnych dla nich aspektach procesu rewitalizacji. Nast ępnym krokiem jest konsultacja planowanych działa ń i wspólne wdra żanie, tj. opracowanie koncepcji, akceptowanie rozwi ąza ń i realizowanie projektów rewitalizacji. Uczestnictwo w procesie rewitalizacji ze strony partnerów jest w pełni dobrowolne. Uczestnictwo to gwarantuje realizacj ę projektów w sposób zaanga żowany i zgodny z oczekiwaniami interesariuszy.

121

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

6.4 Komplementarno ść finansowa

Komplementarno ść źródeł finansowania, w kontek ście polityki spójno ści 2014-2020, oznacza, że projekty/przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne, wynikaj ące z programu rewitalizacji opieraj ą si ę na konieczno ści umiej ętnego uzupełniania i ł ączenia wsparcia ze środków EFRR, EFS i FS. Silna koordynacja i synergia projektów rewitalizacyjnych finansowanych szczególnie w ramach EFS i EFRR jest konieczna dla uzyskania korzystnych efektów dla obszarów rewitalizacji. Realizacja Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry jest uzale żniona od mo żliwo ści zaanga żowania odpowiedniej ilo ści środków finansowych. Ograniczona ilo ść zasobów finansowych uczestników rewitalizacji wymusza wsparcie procesu środkami zewn ętrznymi. Dla skutecznej realizacji przedsi ęwzi ęć konieczne jest pozyskanie wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ści (z wykluczeniem ryzyka podwójnego dofinansowania). Charakter poszczególnych projektów i zbie żno ść ich zało żeń z kierunkami przyj ętymi w RPO Województwa Mazowieckiego na lata 2014 – 2020 pozwalaj ą zało żyć realn ą mo żliwo ść pozyskania takiego wsparcia. Podkre śli ć jednak nale ży, że RPO nie stanowi jedynej mo żliwo ści wsparcia planowanych inwestycji środkami zewnętrznymi w tym środkami z funduszy Unii Europejskiej. Przykładami komplementarno ści finansowej projektów zało żonych w Gminnym Programie Rewitalizacji s ą projekty nr 1 („Rozwój kompetencji kluczowych …”) przewidziany do współfinansowania z EFS i realizowany w tym samym obiekcie szkoły w Krynicy projekty nr 4 i 5 („Adaptacja świetlicy szkolnej …” i „Budowa infrastruktury sportowej i rekreacyjnej”), których współfinansowanie mo że pochodzi ć z EFRR. Podobnie projekt nr 10 („Zagospodarowanie terenu przy świetlicy w Kownaciskach”) którego realizacja mo że by ć współfinansowana ze środków EFRR i projekt nr 11 („Sport i zabawa sposobem na integracj ę”), którego realizacja mo że by ć współfinansowana środkami EFS. Schemat wzajemnych korelacji pomi ędzy podstawowymi projektami Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wraz ze wskazaniem źródeł ich potencjalnego dofinansowania

Komplementarno ść finansow ą, przestrzenn ą i problemow ą mi ędzy poszczególnymi podstawowymi projektami rewitalizacyjnymi mo żna zobrazowa ć za pomoc ą nast ępuj ącego schematu obrazuj ące wi ązki projektów rewitalizacyjnych.

122

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Projekty planowane do Projekty planowane do realizacji ze wsparciem z EFRR realizacji ze wsparciem z EFS

4 Podo bszar 1 Sosna-Kicki Stany Duże 2 5 3

6 Podo bszar Borki Siedleckie 16 8 Kownaciska Krześlinek 7

9

Podobszar 11 Kownaciska 10

12

13

Podobszar Borki Siedleckie 14

15

123

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

7 Ramy Finansowe Gminnego Programu Rewitalizacji

Wdro żenie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wymaga zaanga żowania znacz ących środków finansowych, które przekraczaj ą aktualne i zakładane na najbli ższe lata mo żliwo ści bud żetu gminy. Dla zrealizowania wszystkich zamierze ń niezb ędne wi ęc będzie uzyskanie wsparcia środkami zewn ętrznymi. Ich ilo ść jest jednak równie ż ograniczona. Powoduje to konieczno ść rywalizacji z innymi jednostkami o dost ępne fundusze (tryby konkursowe naboru wniosków o dofinansowanie przedsi ęwzi ęć ). Istotne jest zatem rozpoznanie mo żliwie najwi ększej liczby potencjalnych źródeł finansowania zewn ętrznego oraz zasad na jakich mo żna si ę o nie ubiega ć. Dzi ęki temu mo żliwe b ędzie zaplanowanie i efektywne przeprowadzenie działa ń zwi ązanych z pozyskaniem finansowania zewn ętrznego. Przedsi ęwzi ęcia planowane do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry zostały podzielone na dwie grupy: • Podstawowe zadania rewitalizacyjne – uj ęte na tzw. li ście A • Pozostałe, uzupełniaj ące przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne - uj ęte na tzw. li ście B Na obecnym etapie warto ść niektórych zada ń i przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, zwłaszcza tych planowanych do realizacji w nieco dalszej perspektywie czasowej, jest w znacznej mierze szacunkowa. W przypadku zada ń inwestycyjnych zostanie ona doprecyzowana podczas tworzenia dokumentacji projektowej i kosztorysowej, a w przypadku działa ń nieinwestycyjnych tzw. projektów mi ękkich w fazie ustalania ich bud żetu. Szacunkowa warto ść uj ętych w GPR Gminy Sucho żebry zada ń rewitalizacyjnych oraz planowana struktura wg źródeł pochodzenia wkładu finansowego została przedstawiona w poni żej zamieszczonych tabelach.

Tab. 46 Planowana struktura finansowania podstawowych działa ń rewitalizacyjnych

Źródło środków finansowych – szacunkowa warto ść zada ń Kwota (zł)

Środki Gminy Sucho żebry 1 229 000,00

Publiczne środki zewn ętrzne 4 916 000,00

Inne środki 0,00

Razem zadania z listy A 6 145 000,00

Źródło: obliczenia własne

Tab. 47 Planowane rozło żenie w czasie wydatków zwi ązanych z finansowaniem podstawowych działa ń rewitalizacyjnych

Rok 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Razem Wydatki 600 1 155 1 160 1 540 470 350 270 360 240 6 145 [tys. PLN]

Źródło: obliczenia własne 124

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Tab. 48 Planowana struktura finansowania pozostałych działań rewitalizacyjnych

Źródło środków finansowych – szacunkowa warto ść zada ń Kwota (zł)

Środki Gminy Sucho żebry 648 000,00

Publiczne środki zewn ętrzne 2 456 000,00

Inne środki 200 000,00

Razem zadania z listy B 3 304 000,00

Źródło: obliczenia własne

W zakresie zewn ętrznych źródeł finansowania uczestnicy procesu rewitalizacji mog ą skorzysta ć ze środków krajowych oraz zagranicznych maj ących form ę np.: dotacji, po życzek, kredytów, wsparcia kapitałowego. Szczególne znacznie w tym zakresie odgrywa ć b ędą środki finansowe przewidziane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020.

Analizuj ąc mo żliwo ści współfinansowania działa ń rewitalizacyjnych ze środków RPO WM 2014-2020 nale ży wzi ąć pod uwag ę, że w programie operacyjnym wyodr ębniono priorytet bezpo średnio przeznaczony na współfinansowanie przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych - warunkiem niezb ędnym do uzyskania dofinansowania jest uj ęcie zadania w programie rewitalizacji danej gminy oraz priorytety, w których zadania uj ęte w programach rewitalizacji s ą preferowane (otrzymuj ą dodatkowe punkty).

Priorytet bezpo średnio przeznaczony na współfinansowanie przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych dotyczy Priorytetu inwestycyjnego 6.2: Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych, w ramach którego wsparcie zostanie ukierunkowane na popraw ę jako ści życia mieszka ńców poprzez ożywienie obszarów zmarginalizowanych poprzez przywrócenie lub nadanie im nowych funkcji społeczno-gospodarczych.

W ramach tego działania o dofinansowanie w formie dotacji na maksymalnym poziomie 80% mog ą ubiega ć si ę projekty nr 4, 5, 7, 10, 12, 13, 14, 15, 16 z listy podstawowych projektów rewitalizacyjnych.

Zakłada si ę, że realizacja pozostałych projektów z tej listy (zadania 1, 2, 3, 8, 9, 11) b ędzie mo żliwa równie ż przy współudziale środków pomocowych (dotacji na poziomie 80%) pochodzących z innych priorytetów i działa ń RPO WM ale tak że innych Programów Operacyjnych takich jak Program Rozwoju Obszarów Wiejskich czy Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój.

Fakt, i ż projekty te wynikaj ą z Gminnego Programu Rewitalizacji mo że stanowi ć dodatkowy atut w procesie ubiegania si ę o dofinansowanie. W przypadku Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego preferencje z tego tytułu przewidziane s ą prze aplikowaniu w ramach działania 6.2 (warunek konieczny) oraz kilku innych działa ń.

125

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Ożywienie obszarów zmarginalizowanych poprzez przywrócenie lub nadanie im Cel nowych funkcji społeczno-gospodarczych..

° rozwój infrastruktury technicznej na obszarach rewitalizowanych w celu ich aktywizacji społecznej i gospodarczej.

Interwencja ma na celu zmian ę sposobu u żytkowania wspólnych przestrzeni miejskich i wiejskich (rynków, placów, skwerów, tak że z terenami zielonymi), wokół których mo żna koncentrowa ć działalno ść gospodarcz ą szczególnie o charakterze usługowo- handlowym, sprzeda ży produktów regionalnych w tradycyjny sposób bezpo średnio od producentów, pozwalaj ących na popraw ę warunków pracy i utworzenie nowych miejsc pracy, w tym dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, oraz miejsc dla przedsi ębiorstw społecznych.

Ponadto zintegrowane przedsi ęwzi ęcia polegaj ące na renowacji, rewaloryzacji, modernizacji, adaptacji i wyposa żeniu istniej ącej zabudowy na cele gospodarcze, społeczne, edukacyjne, kulturowe, rekreacyjne oraz mieszkalne (ze szczególnym naciskiem na popraw ę efektywno ści energetycznej).

° odnowa tkanki mieszkaniowej

Wsparciem zostanie obj ęta tkanka mieszkaniowa w zakresie cz ęś ci wspólnych budynków mieszkalnych wielorodzinnych, jako element szerszego działania rewitalizacyjnego. Typy projektów Wsparciu w ramach działania, co do zasady, nie podlegaj ą:

° inwestycje polegaj ące na budowie nowych budynków;

° inwestycje wykraczaj ące poza cz ęś ci wspólne budynków wielorodzinnych.

Preferowane b ędą:

° projekty zapewniaj ące kompleksowe/zintegrowane podej ście, szczególnie realizowane w postaci wi ązek projektów obejmuj ących EFS;

° projekty realizowane w partnerstwie, w szczególno ści b ędące efektem trwałej współpracy oraz akceptacji społecznej, w tym za po średnictwem LGD;

° projekty wynikaj ące ze Strategii OMW;

° projekty obiektów kubaturowych lub przestrzeni publicznych wyłaniane w drodze konkursu architektonicznego, architektoniczno-urbanistycznego lub urbanistycznego.

Mo żliwe do realizacji b ędą wył ącznie projekty zgodne z programem rewitalizacji obowi ązuj ącym na obszarze, na którym realizowany jest projekt. Program rewitalizacji musi znajdowa ć si ę w Wykazie programów rewitalizacji województwa mazowieckiego.

126

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Działania w ramach RPO WM 2014-2020 (poza działaniem 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych), w których zadania uj ęte w programie rewitalizacji gminy s ą preferowane przy ocenie wniosku aplikacyjnego.

Nr i nazwa Przykładowe typy projektów Metoda preferencji działania

Konkursy dotycz ące ° Uporz ądkowanie i przygotowanie terenów projektów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji rewitalizacyjnych 3.1 Poprawa rozwoju gospodarczych. realizowanych na MŚP na Mazowszu ° Uporz ądkowanie i przygotowanie terenów obszarach (terytoriach) inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji obj ętych programami gospodarczych rewitalizacji.

Preferencje w dost ępie do środków poprzez ° Termomodernizacja budynków u żyteczno ści premiowanie projektów 4.2 Efektywno ść publicznej. rewitalizacyjnych energetyczna ° Termomodernizacja wielorodzinnych budynków realizowanych na mieszkalnych obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji

Preferencje w dost ępie do środków poprzez 4.3 Redukcja emisji premiowanie projektów zanieczyszcze ń ° Ograniczenie ,,niskiej emisji” rewitalizacyjnych powietrza ° Sieci ciepłownicze i chłodnicze realizowanych na obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji.

° Konserwacja, renowacja, rewaloryzacja, Preferencje w dost ępie modernizacja, adaptacja historycznych obiektów i do środków poprzez zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, premiowanie projektów umo żliwiaj ąca zachowanie dotychczasowych funkcji rewitalizacyjnych obiektów zabytkowych, a tak że słu żą ca nadaniu im realizowanych na nowych funkcji u żytkowych (z przeznaczeniem w obszarach (terytoriach) szczególno ści na cele kulturalne i edukacyjne), w obj ętych programami tym równie ż w poł ączeniu z działalno ści ą rewitalizacji. 5.3 Dziedzictwo komercyjn ą, kultury ° Ochrona i zachowanie zabytkowych ogrodów i parków; ° Zabezpieczenie zabytków przed zniszczeniem lub kradzie żą , ° Usuwanie barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych. ° Inwestycje w infrastruktur ę trwał ą, wyposa żenie słu żą ce działalno ści kulturalnej, zachowaniu dziedzictwa i zwi ększeniu dost ępno ści do jego zasobów; 127

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Preferencje w dost ępie do środków poprzez ° Inwestycje w ramach Podstawowej Opieki premiowanie projektów 6.1 Infrastruktura Zdrowotnej ukierunkowane na wszystkie problemy rewitalizacyjnych ochrony zdrowia zdrowotne dorosłych i dzieci rozwi ązywane w realizowanych na ramach świadcze ń gwarantowanych z zakresu POZ obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji

° Diagnozowanie indywidualnej sytuacji uczestników Preferencje w dost ępie projektów i pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy do środków poprzez (w tym po średnictwo pracy i/lub poradnictwo premiowanie projektów zawodowe); rewitalizacyjnych ° Podnoszenie lub zmian ę kwalifikacji zawodowych realizowanych na oraz ich lepsze dopasowanie do potrzeb rynku obszarach (terytoriach) pracy; obj ętych programami 8.2 Aktywizacja ° Będą one polegały na przeszkoleniu osób rewitalizacji zawodowa osób pozostaj ących bez zatrudnienia i uzyskaniu przez poszukuj ących pracy nich nowych kwalifikacji zapewniaj ących biernych zawodowo zwi ększenie szans na reaktywacj ę zawodow ą. Działania b ędą kierowane do osób nale żą cych do grup defaworyzowanych. ° Pomoc w zdobyciu do świadczenia zawodowego; ° Wspieranie mobilno ści, w tym na poziomie mi ędzynarodowym w ramach sieci EURES poprzez realizacj ę ukierunkowanych schematów mobilno ści transnarodowej.

° Tworzenie i funkcjonowanie podmiotów opieki nad Preferencje w dost ępie 8.3 Ułatwianie dzieckiem do lat 3, w tym żłobków (m.in. do środków poprzez powrotu do przyzakładowych) i klubów dzieci ęcych; premiowanie projektów aktywno ści ° Tworzenie nowych miejsc opieki w podmiotach rewitalizacyjnych zawodowej osób opieki nad dzieckiem do lat 3 ju ż istniej ących; realizowanych na sprawuj ących opiek ę ° Tworzenie i rozwijanie miejsc opieki nad dzie ćmi w obszarach (terytoriach) nad dzie ćmi do lat 3 innych formach opieki wymienionych w ustawie o obj ętych programami opiece nad dzie ćmi do lat 3 rewitalizacji

Preferencje w dost ępie do środków poprzez premiowanie w trakcie 9.1 Aktywizacja ° Integracja osób wykluczonych i zagro żonych wyboru do społeczno- wykluczeniem społecznym ukierunkowana na dofinansowania zawodowa osób aktywizacj ę społeczno-zawodow ą projektów wykluczonych i ° Wsparcie rodzin wielodzietnych, ubogich rodzin z rewitalizacyjnych, w przeciwdziałanie dzie ćmi, rodzin z osobami starszymi, rodzin których wsparcie osób lub wykluczeniu z osobami z niepełnosprawno ściami oraz rodzin z rodzin zagro żonych społecznemu innymi osobami niesamodzielnymi i rodziców ubóstwem lub samotnie wychowuj ących dzieci wykluczeniem społecznym odbywa si ę na obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji

128

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Preferencje w dost ępie do środków poprzez premiowanie w trakcie wyboru do dofinansowania ° Rozwój dziennych form wsparcia, usług projektów 9.2 Usługi społeczne społecznych oraz programy deinstytucjonalizacji rewitalizacyjnych, w i usługi opieki usług społecznych świadczonych przez instytucje których wsparcie osób lub zdrowotnej pomocy i aktywnej integracji realizowane na rzecz rodzin zagro żonych osób niesamodzielnych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym odbywa si ę na obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji

Preferencje w dost ępie do środków poprzez premiowanie w trakcie ° Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii wyboru do dofinansowa- społecznej dla osób wykluczonych i zagro żonych nia projektów 9.3 Rozwój ekonomii wykluczeniem społecznym rewitalizacyjnych, w społecznej ° Świadczenie usług wspieraj ących rozwój ekonomii których wsparcie osób lub społecznej rodzin zagro żonych ° Koordynowanie rozwoju sektora ekonomii ubóstwem lub społecznej wykluczeniem społecznym odbywa si ę na obszarach (terytoriach) obj ętych programami rewitalizacji.

° Zwi ększenie dost ępno ści do edukacji przedszkolnej poprzez: − tworzenie nowych miejsc wychowania Preferencje w dost ępie do przedszkolnego w istniej ących o środkach środków poprzez wychowania przedszkolnego (OWP), w tym premiowanie projektów 10.1 Edukacja dostosowanych do potrzeb dzieci rewitalizacyjnych ogólna i z niepełno sprawno ściami realizowanych na przedszkolna − dostosowanie istniej ących miejsc wychowania obszarach (terytoriach) przedszkolnego do potrzeb dzieci obj ętych programami z niepełnosprawno ściami rewitalizacji − rozszerzenie oferty OWP o dodatkowe zaj ęcia wyrównuj ące szanse edukacyjne dzieci w zakresie stwierdzonych deficytów Preferencje w dost ępie do środków poprzez premiowanie projektów ° Szkolenia lub inne formy podnoszenia kompetencji 10.2 Kompetencje rewitalizacyjnych cyfrowych i j ęzykowych zako ńczone procesem kluczowe osób realizowanych na formalnego potwierdzania i certyfikacji nabytych dorosłych obszarach (terytoriach) kwalifikacji obj ętych programami rewitalizacji

129

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Preferencje w dost ępie do ° Rozwój współpracy z otoczeniem społeczno- środków poprzez gospodarczym, w tym podnoszenie umiej ętno ści premiowanie projektów oraz uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych przez rewitalizacyjnych 10.3 Doskonalenie uczniów/słuchaczy szkół lub placówek systemu realizowanych na zawodowe oświaty prowadz ących kształcenie zawodowe obszarach (terytoriach) ° Rozwój doradztwa edukacyjno-zawodowego (w obj ętych programami gimnazjach oraz szkołach zawodowych) oraz rewitalizacji współpracy z rynkiem pracy

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry na obecnym etapie nie zakłada realizacji zada ń w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wynika to z potencjału inwestycyjnego gminy i charakteru zada ń jakie zostały zgłoszone do programu. Jednak w przyszło ści, o ile pozwol ą na to uwarunkowania, zaanga żowanie równie ż środków sektora prywatnego w realizacj ę procesu rewitalizacji byłoby zjawiskiem po żą danym.

130

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

8 Opis struktury zarządzania realizacją Gminnego Programu Rewitalizacji

Warunkiem osi ągni ęcia celów zało żonych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Suchożebry jest przygotowanie systemu wdra żania adekwatnego do planowanych zada ń i istniej ących uwarunkowa ń. W tym celu konieczne jest funkcjonowanie zespołu odpowiedzialnego za koordynowanie i zarz ądzanie działaniami zwi ązanymi z szeroko rozumian ą rewitalizacj ą. Zespół ten działał b ędzie w ramach struktur Urz ędu Gminy w Sucho żebrach, a do jego obowi ązków będzie nale żało: • zorganizowanie systemu sterowania i zarz ądzania procesem rewitalizacji, • przygotowanie aplikacji w procesie pozyskiwania środków zewn ętrznych oraz zapewnienie środków w bud żecie gminy na t ę cz ęść projektów rewitalizacyjnych, które realizowane b ędą bezpo średnio przez gmin ę, • współpraca z innymi strukturami Urz ędu Gminy odpowiedzialnymi za wdra żanie strategicznych programów rozwojowych, a w razie potrzeby stworzenie struktur organizacyjnych umo żliwiaj ących współprac ę z zewn ętrznymi partnerami Programu Rewitalizacji, • podejmowanie inicjatyw maj ących na celu wł ączanie lokalnej społeczno ści w realizacj ę Programu Rewitalizacji i zwi ększanie partycypacji społecznej w poszczególnych jego elementach, • prowadzenie prac zwi ązanych z monitorowaniem post ępów we wdra żaniu Programu Rewitalizacji. • bie żą ca komunikacja z lokaln ą społeczno ści ą i poszczególnymi grupami interesariuszy oraz prowadzenie akcji promocyjnej nawi ązuj ącej do działa ń zmierzaj ących do wyprowadzenia obszaru kryzysowego ze stanu, w jakim si ę on aktualnie znajduje. Kolejnym etapom Programu Rewitalizacji, podobnie jak to miało miejsce do tej pory, powinna towarzyszy ć transparentno ść dla stworzenia przestrzeni wymiany informacji oraz opinii o poszczególnych działaniach i prowadzonych akcjach (w formie spotka ń, publikacji i komunikacji za pomoc ą platformy internetowej). Zorganizowanie systemu sterowania i zarz ądzania procesem rewitalizacji spoczywa na Samorz ądzie Gminy Sucho żebry. Zarz ądzanie realizacj ą Gminnego Programu Rewitalizacji spoczywa na Wójcie Gminy Sucho żebry, który zadanie to b ędzie realizował poprzez istniej ące struktury Urz ędu Gminy, w szczególno ści Referat Inwestycji i Gospodarki Komunalnej. Powołany zostanie tak że Komitet Rewitalizacji, który b ędzie pełni ć rol ę opiniodawcz ą i doradcz ą Wójta w sprawie realizacji programu rewitalizacji. Na podstawie uchwały Rady Gminy okre ślone zostan ą zasady wyznaczania składu oraz zasady działania Komitetu Rewitalizacji. Zadania odnosz ące si ę do zarz ądzania Gminnym Programem Rewitalizacji odbywa ć si ę b ędą w ramach obowi ązków poszczególnych struktur Urz ędu Gminy w Sucho żebrach przez co nie wskazuje si ę dodatkowych kosztów z tego tytułu. Ze wzgl ędu na charakter społeczny Komitetu Rewitalizacji jego funkcjonowanie nie jest zwi ązane z ponoszeniem kosztów.

131

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Wszystkie przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne b ędą realizowane zgodnie z uchwalon ą przez Rad ę Gminy Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą oraz bud żetami rocznymi, zapewniaj ąc efektywn ą realizacj ę zaplanowanych działa ń. W zakresie zarz ądzania funduszami potrzebnymi do realizacji projektów rewitalizacyjnych zostaje wł ączony Skarbnik Gminy Sucho żebry oraz Referat Finansowo-Podatkowy W celu efektywnego oraz zintegrowanego współdziałania ró żnych jednostek, do projektów współfinansowanych ze środków zewn ętrznych, Wójt Gminy Sucho żebry mo że powoła ć Zespół Zadaniowy, w którego skład wejd ą przedstawiciele referatów lub instytucji odpowiedzialnych za zarz ądzanie konkretnymi projektami. Powołanie Zespołu Zadaniowego przyczyni si ę do wzajemnego uzupełniania si ę oraz spójno ści realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych w zakresie powi ązanych projektów inwestycyjnych (twardych) oraz społecznych (mi ękkich). W ramach koordynowania realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych w poszczególnych podobszarach zostan ą wyznaczeni Koordynatorzy rewitalizacji. B ędą to sołtysi ka żdego podobszaru rewitalizacji, których zadaniem jest systematyczne koordynowanie oraz monitorowanie post ępów we wdra żaniu przedsi ęwzi ęć . W przypadku konieczno ści zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji stosuje si ę art. 23 Ustawy z dnia 9 pa ździernika 2015 r. o rewitalizacji. Niezwykle istotnym elementem wdra żania Gminnego Programu Rewitalizacji jest komunikacja z lokaln ą społeczno ści ą i poszczególnymi grupami interesariuszy oraz promocja działa ń podejmowanych w celu wyprowadzenia obszaru kryzysowego ze stanu, w jakim si ę aktualnie znajduje. W tym celu nale ży wykorzysta ć mi ędzy innymi nast ępuj ące kanały komunikacji i przekazywania informacji: •strona internetowa Urz ędu Gminy www.suchozebry.pl •plakaty i ogłoszenia rozwieszane w Urz ędzie Gminy oraz w innych miejscach publicznych na terenach rewitalizowanych lub poza jego granicami; • kontakty z lokalnymi mediami – pras ą, radiem i telewizj ą; •biuletyny i foldery informuj ące o wykonywaniu konkretnych zada ń; •spotkania z partnerami społeczno-gospodarczymi uczestnicz ącymi w projektach wynikaj ących z programu rewitalizacji . Stały przepływ informacji mi ędzy zespołem odpowiedzialnym za wdra żanie Gminnego Programu Rewitalizacji a lokaln ą społeczno ści ą nie ść b ędzie za sob ą cały szereg korzy ści. Mieszka ńcy nie tylko b ędą mieli wi ększ ą świadomo ść działa ń podejmowanych przez władze lokalne, ale te ż będą mogli lepiej zrozumie ć czemu te działania słu żą , jakie przynosz ą korzy ści, ile kosztuj ą i sk ąd pochodz ą środki na ich realizacj ę. Pełniejsza wiedza w tym zakresie przyczyni si ę do lepszego zrozumienia tocz ących si ę w Gminie Sucho żebry przemian społeczno-przestrzennych i gospodarczych. W efekcie wi ększe zrozumienie dla zachodz ących procesów przeło ży si ę na pełniejsze uto żsamianie si ę mieszka ńców z kierunkami i działaniami wynikaj ącymi z Gminnego Programu Rewitalizacji. Partycypacja społeczna na etapie wdra żania GPR musi stanowi ć jeden z istotnych priorytetów, który warunkuje pełen sukces procesu

132

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry rewitalizacji. Dotyczy to zwłaszcza przemian społecznych, decyduj ących o powodzeniu i trwało ści całego przedsi ęwzi ęcia.

133

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

9 System monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji

Dla odpowiedniego zarz ądzania programem rewitalizacji oraz weryfikacji skuteczno ści działa ń nale ży opracowa ć system monitorowania i ewaluacji. Opracowany system monitorowania ocenia post ępy prowadzonych działa ń oraz skuteczno ść osi ągania zało żonych celów programu rewitalizacji. W zwi ązku z tym przyj ęty monitoring koncentrowa ć si ę b ędzie na corocznej analizie wskaźników realizacji poszczególnych celów. Przykładowe wska źniki monitoringu prezentuje poni ższa tabela.

Tab. 49 Wska źniki monitoringu

Cel główny: Aktywna i zintegrowana społeczno ść lokalna Nazwa wska źnika Opis wska źnika Źródła pozyskiwania danych Wska źnik będzie obrazował wzrost liczby uczestników projektów liczba osób bior ących udział w społecznych realizowanych na społecznych projektach obszarze rewitalizacji. Ośrodek Pomocy Społecznej rewitalizacyjnych Warto ść bazowa wska źnik – 0 osób (rok 2016) – wska źnik dotyczy wył ącznie osób uczestnicz ących w nowych projektach Wska źnik b ędzie obrazował wzrost liczby uczestników projektów liczba osób bior ących udział w społecznych realizowanych na społecznych projektach obszarze rewitalizacji. UG Sucho żebry rewitalizacyjnych Warto ść bazowa wska źnik – 0 osób (rok 2016) – wska źnik dotyczy wył ącznie osób uczestnicz ących w nowych projektach Wska źnik b ędzie obrazował liczb ę dzieci i młodzie ży, których kompetencje, a tym samym perspektywy odnalezienia si ę na liczba uczniów korzystaj ących z trudnym rynku pracy, wzrosn ą w edukacyjnych projektów wyniku udziału w projekcie UG Sucho żebry rewitalizacyjnych rewitalizacyjnym.

Warto ść bazowa wska źnik – 0 osób (rok 2016) – wska źnik dotyczy wył ącznie osób uczestniczących w nowych projektach Cel główny: Przyjazna przestrze ń i infrastruktura Nazwa wska źnika Opis wska źnika Źródła pozyskiwania danych Wska źnik b ędzie obrazował liczb ę obiektów, którym nadano nowe liczba zmodernizowanych obiektów funkcje w wyniku projektu UG Sucho żebry

Warto ść bazowa wska źnik – 0 szt. (rok 2016) Wska źnik b ędzie obrazował powierzchnie przestrzeni publicznej, powierzchnia zagospodarowanych którym nadano nowe funkcje i UG Sucho żebry przestrzeni publicznych udost ępniono interesariuszom z terenów rewitalizowanych Warto ść bazowa wska źnik – 0 szt. 134

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

(rok 2016) Wska źnik b ędzie obrazował przyrost liczby obiektów sportowych Liczba nowych lub udost ępnionych interesariuszom z zmodernizowanych obiektów UG Sucho żebry obszaru rewitalizacji sportowych Warto ść bazowa wska źnik – 0 szt. (rok 2016) Wska źnik b ędzie obrazował przyrost liczby obiektów rekreacyjnych Liczba nowych lub udost ępnionych interesariuszom z zmodernizowanych obiektów UG Sucho żebry obszaru rewitalizacji rekreacyjnych Warto ść bazowa wska źnik – 0 szt. (rok 2016) Wska źnik b ędzie obrazował przyrost liczby obiektów, w których organizowane b ędą imprezy o Liczba nowych lub charakterze kulturalnym skierowane zmodernizowanych obiektów UG Sucho żebry do interesariuszy z obszaru kulturalnych rewitalizacji Warto ść bazowa wska źnik – 0 szt. (rok 2016) Cel główny: Lepsza jako ść życia mieszka ńców Nazwa wska źnika Opis wska źnika Źródła pozyskiwania danych Wska źnik b ędzie obrazował przyrost długo ści sieci kanalizacyjnej w Długo ść nowej sieci kanalizacyjnej obszarze rewitalizacji UG Sucho żebry Warto ść bazowa wska źnik – 0 m. (rok 2016) Wska źnik b ędzie obrazował przyrost długo ści przebudowanych dróg i Długo ść zmodernizowanych ci ągów ci ągów komunikacyjnych w obszarze UG Sucho żebry komunikacyjnych rewitalizacji. Warto ść bazowa wska źnik – 0 m. (rok 2016)

Monitorowanie polega ć b ędzie na systematycznym pozyskiwaniu i analizowaniu danych dotycz ących realizacji poszczególnych projektów realizowanych w ramach lub w powi ązaniu z Programem Rewitalizacji. Monitoringowi podlega ć te ż b ędzie sposób komunikacji jednostki odpowiedzialnej za wdra żanie (Urz ąd Gminy w Sucho żebrach) z lokaln ą społeczno ści ą, a w szczególno ści interesariuszami zamieszkałymi i prowadz ącymi działalno ść gospodarcz ą i społeczn ą na terenach obj ętych Programem. Zastosowane b ędą dwie formy monitoringu: ° Monitoring rzeczowy – polega ć b ędzie na bie żą cej inspekcji przeprowadzanych w danym czasie inwestycji, pozyskiwaniu informacji nt. post ępów w ich realizacji, zapewnieniu zgodno ści z zało żeniami Programu Rewitalizacji. ° Monitoring finansowy – umo żliwi kontrol ę finansowych aspektów inwestycji oraz zapewni trwało ść osi ągni ętych rezultatów. Dodatkowym aspektem monitoringu finansowego b ędzie pomoc partnerom uczestnicz ącym w rewitalizacji w uzyskaniu informacji nt. mo żliwych źródeł finansowania zewn ętrznego inwestycji. Instrumentem wspieraj ącym monitoring jest ewaluacja, czyli ocena i pomiar efektywno ści realizowanych zada ń inwestycyjnych i społecznych, osi ąganych wska źników produktu, rezultatu i oddziaływania, a przede 135

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry wszystkim rzeczywistego wymiaru wpływu programu rewitalizacji na jako ść i komfort życia mieszka ńców terenu obj ętego programem. Aby ewaluacja mogła w pełni spełnia ć te kryteria musi by ć oparta o okre ślone wska źniki, których osi ągni ęcie b ędzie oznaczało spełnienie oczekiwa ń interesariuszy w stosunku do Gminnego Programu Rewitalizacji. Wska źniki te musz ą odnosi ć si ę do problemów, które zostały zidentyfikowane i zaplanowane do rozwi ązania poprzez wyznaczenie celów operacyjnych (szczegółowych). Podstawowym dokumentem w procesie monitoringu i ewaluacji jest raport monitoringowy. Odpowiedzialnym za raportowanie czyni si ę wszystkie podmioty zaanga żowane w realizacj ę GPR. Podmiot sporz ądzaj ący raport pozyskuje informacj ę dotycz ące stopnia wykonywania programu od jednostek zaanga żowanych/odpowiedzialnych za realizacje projektów (instytucji publicznych, Referatów UG, operatorów projektów). Pozyskiwane dane b ędą dotyczyły m. in.: realizacji harmonogramu, wska źników, zidentyfikowanych nieprawidłowo ści na etapie realizacji, działa ń niezb ędnych do realizacji, nakładów poniesionych na realizacj ę. Raport stanowi ć b ędzie podstaw ę do podejmowania ewentualnych działa ń koryguj ących. Dokument b ędzie zawierał najwa żniejsze wnioski wspartych o ewaluacj ę realizacji wska źników programu. B ędzie to podsumowanie pozwalaj ące na wykazanie uzyskanych efektów oraz eliminacj ę nieprawidłowo ści poprawiaj ąc tym samym skuteczno ść realizacji zało żeń programu rewitalizacji. Raport monitoringowy sporz ądzany b ędzie w okresach rocznych, w terminie do ko ńca roku nast ępuj ącego po okresie b ędącym przedmiotem monitorowania. Zasadniczym okresem monitorowania jest rok kalendarzowy. Podmiot odpowiedzialny za sporz ądzanie raportu monitoringowego, przekazuje go Komitetowi Rewitalizacji. Na podstawie informacji zawartych w raportach Komitet Rewitalizacji podejmuje działanie maj ące na celu usuni ęcie ewentualnych nieprawidłowo ści. Zatwierdzenie raportu z realizacji zało żeń GPR nast ępuje na sesji Rady Gminy. W przypadku wyst ąpienia potrzeby wprowadzenia modyfikacji w reakcji na zaistniałe zmiany w programie, Wójt mo że zwoła ć spotkanie ewaluacyjne z zaanga żowanymi jednostkami UG, operatorami projektów, Komitetem Rewitalizacyjnym oraz wszystkimi zainteresowanymi interesariuszami. W ramach spotkania zostanie omówiona kwestia ewentualnych zgłaszanych korekt. W celu zapewnienia udziału wszystkich interesariuszy na etapie wdra żania i oceny efektów programu, raporty b ędą sukcesywnie zamieszczane do publicznego wgl ądu na stronie internetowej Urz ędu Gminy. Zarz ądzanie, monitoring i ewaluacja przy uwzgl ędnieniu wzajemnych zale żno ści oddziaływania powinny przyczyni ć si ę do osi ągni ęcia wszystkich celów zało żonych w programie rewitalizacji. W efekcie doprowadzi ć to powinno do post ępu cywilizacyjnego i urzeczywistnienia zaprezentowanej wizji.

136

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

10 Proces Partycypacji Społecznej w Gminnym Programie Rewitalizacji

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry został opracowany w oparciu o ekspercko- partycypacyjny model tworzenia dokumentów strategicznych. Oznacza to, że przy jego tworzeniu kluczow ą rol ę odgrywali eksperci zewn ętrzni współdziałaj ący z lokaln ą społeczno ści ą. Podkre śli ć jednak nale ży, że w przeciwie ństwie do roli ekspertów zewn ętrznych pracuj ących przy tworzeniu Programu Rewitalizacji, rola interesariuszy reprezentuj ących sektor samorz ądowy, organizacje pozarz ądowe oraz mieszka ńców nie ko ńczy si ę wraz z przyj ęciem przez Rad ę Gminy ostatecznej wersji dokumentu. Zakłada si ę bowiem ich szeroki udział równie ż na etapie wdra żania Programu Rewitalizacji.

Wł ączanie lokalnej społeczno ści na etapie budowy Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry Ju ż na wst ępnym etapie budowania Programu Rewitalizacji, zespół odpowiedzialny za przygotowanie dokumentu zorganizował w Urz ędzie Gminy w Sucho żebrach spotkanie informacyjne, którego celem było przedstawienie zało żonej metodologii prac, ze szczególnym uwzgl ędnieniem mo żliwych form wł ączenia do nich wszystkich grup interesariuszy. Ramowy zakres działa ń w tym zakresie wynikał z wymogów okre ślonych przez Gmin ę w zapytaniu ofertowym przygotowanym w celu wyłonienia wykonawcy dokumentu. Jako podstaw ę komunikowania si ę z interesariuszami przyj ęto dwa kanały oparte o bezpo średnie kontakty oraz Internet. W obu przypadkach przekaz merytoryczny był spójny, skoordynowany w czasie i nastawiony na osi ągniecie efektu synergii. Komunikaty kierowane były do mo żliwie szerokiego grona osób i podmiotów zainteresowanych. Bardzo istotn ą grup ę interesariuszy stanowi ą Radni Gminy, Sołtysi oraz pracownicy Urz ędu Gminy. Osoby te z racji pełnionych funkcji s ą lokalnymi liderami, a jednocze śnie maj ą realny wpływ na kluczowe decyzje podejmowane zarówno na etapie przygotowania i zatwierdzania dokumentu, jak i pó źniej, w okresie jego wdra żania. Tak wi ęc to od nich w znacznej mierze zale ży kształt i skuteczno ść przyj ętego programu. Dlatego wa żne było wł ączenie ich w poszczególne etapy budowania dokumentu i dostarczenie im wiedzy z zakresu zagadnie ń istotnych dla całego procesu rewitalizacji.

Pierwsze spotkanie konsultacyjne zorganizowano w dniu 05 lipca 2016 roku w Sali konferencyjnej Urz ędu Gminy w Sucho żebrach. W formie prezentacji multimedialnej i bazującej na niej dyskusji zaprezentowano najwa żniejsze zało żenia metodologiczne powstawania dokumentu, omówiono podstawy prawne i najwa żniejsze wytyczne na jakich powinien si ę on opiera ć. Ponadto zaprezentowano korzy ści jakie mog ą płyn ąć z jego realizacji dla poszczególnych grup interesariuszy. Spotkanie stanowiło dobr ą okazj ę do zach ęcenia wszystkich zainteresowanych do wł ączenie si ę w rozpoczynaj ący si ę w tym czasie proces diagnozowania gminy. W okresie od 12.07.2016 do 26.07.2016 w Urz ędzie Gminy Sucho żebry mo żna było

137

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry otrzyma ć wydrukowan ą ankiet ę diagnostyczn ą, w ramach której mieszka ńcy mieli mo żliwo ść wł ączenia si ę w identyfikowanie najwa żniejszych potrzeb rewitalizacyjnych poszczególnych sołectw.

W czterech rozbudowanych pytaniach wyboru respondenci diagnozowali negatywne zjawiska społeczne, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, zwi ązane z ogólnodost ępn ą infrastruktur ą oraz miejscami i sposobami sp ędzania wolnego czasu. Z kolei w pytaniu otwartym mieli oni mo żliwo ść wskazania jakie ich zdaniem obszary z terenu gminy Sucho żebry wymagaj ą obj ęcia działaniami w ramach programu rewitalizacji. Formularz ankiety dost ępny był tak że w wersji elektronicznej. Mo żna go było pobra ć z oficjalnej strony internetowej gminy www.suchozebry.pl.. Stosowne linki umo żliwiaj ące pobranie dost ępne były w wiadomo ściach i w zakładce „Program Rewitalizacji”. W odpowiedzi na to zaproszenie 76 mieszka ńców odesłało wypełnione ankiety dostarczaj ąc tym samym cennego materiału źródłowego wykorzystanego na etapie wyznaczania obszarów zdegradowanych w gminie Sucho żebry. Pozyskane t ą drog ą informacje, wspólnie ze zgromadzonymi danymi statystycznymi pozwoliły na sporz ądzenie wst ępnej diagnozy, której wyniki zaprezentowano na spotkaniu zorganizowanym w Urz ędzie gminy.

W dniu 19.08.2016 r Wójt Gminy Sucho żebry na stronie internetowej Gminy oficjalnie zaprosił wszystkich zainteresowanych do udziału w konsultacjach społecznych dotycz ących wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Sucho żebry. Poinformował jednocze śnie o terminie konsultacji społecznych projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Sucho żebry. Zach ęcaj ąc do wzi ęcia w nich udziału i zgłaszania uwag do przeprowadzonej diagnozy oraz wyznaczonych obszarów zdegradowanych i obszarów do rewitalizacji. Wskazał przy tym grupy uprawnione do udziału w konsultacjach i formy prowadzenia konsultacji, którymi były: zbieranie uwag i opinii formie papierowej oraz elektronicznej w wykorzystaniem formularza konsultacyjnego, zbieranie uwag ustnych i spotkanie konsultacyjnego, którego termin wyznaczono na 09.09.2016 r. . Materiały tj. projekt uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Sucho żebry, diagnoza słu żą ca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji oraz formularz konsultacyjny udost ępniono: • w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy w zakładce aktualno ści • na stronie internetowej Urz ędu Gminy w zakładce program rewitalizacji - ogłoszenia • w Urz ędzie Gminy Sucho żebry ul. Aleksandry Ogi ńskiej 11 pok. nr 12 w godzinach pracy Urz ędu. Wyniki diagnozy przedstawiono te ż Radnym Gminy i Sołtysom na Sesji Rady Gminy w dniu 28.11.2016 roku.

Z kolei w dniu 21 grudnia w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Sucho żebrach przeprowadzono działania warsztatowe z przedstawicielami obszarów zdegradowanych wyznaczonych do rewitalizacji. Miały one na celu mi ędzy innymi partycypacyjne przeprowadzenie analizy SWOT i wypracowanie wizji obszaru rewitalizacji po zako ńczeniu wdra żania programu. Na spotkaniu rozpocz ęto te ż nabór projektów, które zdaniem interesariuszy powinny znale źć si ę w Gminnym Programie Rewitalizacji. W celu ujednolicenia 138

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry sposobu przygotowania zgłosze ń z propozycjami oraz uj ęcia w nich wszystkich istotnych z punktu widzenia programu informacji przygotowano „karty projektów”, które stanowiły rodzaj formularza zgłoszeniowego. Bezpo średnio po spotkaniu, w okresie od 22 grudnia 2016 do 09 stycznia 2017, karty projektów mo żna było pobra ć w wersji elektronicznej ze strony internetowej Urzędu Gminy oraz w wersji papierowej w pokoju nr 12 Urz ędu Gminy. W sumie zgłoszono 29 projektów z których 28 umieszczono w programie. Tylko jedna propozycja zadania zlokalizowanego poza obszarem rewitalizacji i nie wpływaj ącego na osi ągni ęcie zało żonych celów rewitalizacyjnych nie znalazła si ę ostatecznie w dokumencie.

Wł ączanie interesariuszy w proces tworzenia Gminnego Programu Rewitalizacji ko ńczy poddanie pod ocen ę przygotowanej pełnej wersji dokumentu. W tej sprawie w dniu 23.01.2017 r. Wójt Gminy Sucho żebry poinformował o rozpocz ęciu konsultacji społecznych dotycz ących projektu Gminnego Programu Rewitalizacji. Konsultacje zaplanowano w okresie od 30.01 do 22.02.2017 roku w formie: • zbieranie uwag i opinii w formie papierowej oraz elektronicznej z wykorzystaniem formularza konsultacyjnego • zbierania uwag ustnych • spotkania konsultacyjnego, które zaplanowano na 09.02.2017 r. w świetlicy wiejskiej w Kownaciskach Materiały w postaci projektu Gminnego Programu Rewitalizacji oraz formularza konsultacyjnego udost ępniono od dnia 30.01.2017 r. : • w Biuletynie Informacji Publicznej w zakładce Aktualno ści • na stronie internetowej Urz ędu Gminy w zakładce program rewitalizacji - ogłoszenia • w Urz ędzie Gminy Sucho żebry ul. Aleksandry Ogi ńskiej 11 pok. nr 12 w godzinach pracy Urz ędu.

Wł ączanie lokalnej społeczno ści na etapie wdra żania Gminnego Programu Rewitalizacji Mimo i ż wszystkie zaplanowane do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry działa ń, to projekty, które będą realizowane przez lokalny samorz ąd gminny, to jednak w dalszym ci ągu pozostaje istotna rola jak ą, równie ż na tym etapie, mo że i powinna odgrywa ć lokalna społeczno ść . Dotyczy to np. niezb ędnego procesu monitorowania post ępów w osi ąganiu poziomu zało żonych w dokumencie wska źników. Zbieranie danych w tym zakresie b ędzie spoczywało na pracownikach Urz ędu Gminy, ale w proces ten aktywnie powinni by ć wł ączani równie ż mieszka ńcy. Preferowanym narz ędziem b ędą w tym wypadku wywiady środowiskowe i badania ankietowe.

Wyniki monitoringu i badania poziomu zadowolenia interesariuszy z wdra żania procesu rewitalizacji b ędą stanowiły podstaw ę do podj ęcia decyzji o kontynuacji prac zgodnie z przyj ętym w dokumencie zakresem, lub wprowadzeniu ewentualnych modyfikacji w Programie Rewitalizacji. Potrzeba wprowadzenia takich modyfikacji mo że wynika ć np. ze zmieniaj ących si ę uwarunkowa ń zewn ętrznych. Wprowadzane zmiany

139

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry i korekty powinny by ć zgodne z powszechnymi oczekiwaniami społecznymi i rzeczywistymi potrzebami rewitalizowanych obszarów.

Komunikacja społeczna Jedn ą z istotnych cech sposobu w jaki przygotowano Gminnego Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry było powszechna wymiana informacji i uwag podmiotów bezpo średnio zaanga żowanych w tworzenie dokumentu z lokaln ą społeczno ści ą. Jest to w pełni zgodne z przyj ętym zało żeniem opracowania Programu Rewitalizacji poprzez partycypacj ę społeczn ą. Sprawdzone na etapie powstawania dokumentu formy komunikacji bezpo średniej i poprzez Internet zostan ą utrzymane równie ż na etapie wdra żania. Na jej łamach na bie żą co zamieszczane b ędą informacje o prowadzonych aktualnie działaniach rewitalizacyjnych. Zakłada si ę, że Wójt Gminy b ędzie sukcesywnie informował Rad ę Gminy oraz jej mieszka ńców o post ępach we wdra żaniu Programu. Najwa żniejsze etapy prac b ędą tak że podsumowywane w formie spotka ń, odpowiedzialnych za wdra żanie programu władz Gminy z poszczególnymi grupami interesariuszy.

140

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

11 Określenie niezbędnych zmian w uchwałach

Okre ślenie niezb ędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminnym i o zmianie Kodeksu cywilnego

W zwi ązku z realizacj ą Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry nie przewiduje si ę zmian w: • Uchwale nr IX/49/2011 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 6 grudnia 2011 r. w sprawie Programu Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Sucho żebry na lata 2013-2017; • Uchwale nr XIII/83/2012 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 29 czerwca 2012 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodz ących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Sucho żebry.

Okre ślenie niezb ędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 3 listopada 2015 r. o rewitalizacji

Komitet Rewitalizacji zgodnie z art. 7 ust. 1 stanowi forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami gminy w sprawach dotycz ących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełni funkcj ę opiniodawczo-doradczą Wójta. Komitet Rewitalizacji zgodnie z art. 7 ust.3 zostanie powołany do 3 miesi ęcy od daty uchwalenia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry.

Specjalna Strefa Rewitalizacji

W Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Sucho żebry nie przewiduje si ę ustanowienia Specjalnej Strefy Rewitalizacji, o której mowa w art. 25 Ustawy o rewitalizacji z dnia pa ździernika 2015 r.

Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego

Niezb ędne zmiany w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry nie przewiduje wprowadzenia zmian w obecnym dokumencie Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sucho żebry zatwierdzonym Uchwał ą Nr XIII/84/2012 Rady Gminy Sucho żebry z dnia 29 czerwca 2012 roku.

Niezb ędne zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W zwi ązku z realizacj ą Gminnego Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry rekomenduje si ę do wykonania nast ępuj ące prace planistyczne • Sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla miejscowo ści Borki Siedleckie ze wzgl ędu na niekorzystne procesy zagospodarowania przestrzennego tej miejscowo ści (lokalizacja nowych terenów pod zabudow ę jednorodzinn ą poza zwartym obszarem zabudowy miejscowo ści oraz poza terenami wyznaczonymi w Studium).

141

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

Miejscowy plan rewitalizacji W zwi ązku z realizacj ą Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Sucho żebry nie przewiduje si ę uchwalenia miejscowego planu rewitalizacji, którym mowa w art. 37f ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

142

Gminny Program Rewitalizacji Gminy Sucho żebry

12 Lista załączników do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Suchożebry

• Zał ącznik nr 1 – mapa podobszaru rewitalizacji Borki Siedleckie

• Zał ącznik nr 2 – mapa podobszaru rewitalizacji Kownaciska cz ęść A

• Zał ącznik nr 3 – mapa podobszaru rewitalizacji Kownaciska cz ęść B

• Zał ącznik nr 4 – mapa podobszaru rewitalizacji Kownaciska cz ęść C

• Zał ącznik nr 5 – mapa podobszaru rewitalizacji Krze ślinek

• Zał ącznik nr 6 – mapa podobszaru rewitalizacji Sosna-Kicki

• Zał ącznik nr 7 – mapa podobszaru rewitalizacji Stany Duże

143