WAT Catalogus Materieel Openbaar Vervoer
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
WAT Catalogus materieel openbaar vervoer Centrum Vernieuwing Openbaar Vervoer Rapport 21 Centrum Vernieuwing Openbaar Vervoer WAT Catalogus materieel openbaar vervoer . Colofon Uitgave Centrum Vernieuwing Openbaar Vervoer Scheepmakershaven 75 3011 VE Rotterdam Postbus 1031 3000 BA Rotterdam CVOV Het Centrum Vernieuwing Openbaar Vervoer (CVOV) is een kennisinstituut dat de 35 opdrachtgevende overheden ondersteunt bij de realisatie van een beter renderend en meer klantgericht openbaar vervoer. Het CVOV doet dit onafhankelijk. Het CVOV is organisatorisch ondergebracht bij de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat. Over dit rapport Samenstelling Holland Railconsult en AGV Adviesgroep voor verkeer en vervoer Eindredactie CVOV Vormgeving en productie Studio Guido van der Velden bv, Zeewolde Druk Drukkerij Holland bv, Aphen aan de Rijn Contactpersonen Roel Koolen, tel. 010-2825168 Gerard van Kesteren, tel. 010-2825169 Bestellen Dit rapport is te bestellen bij Bea Muilwijk van het CVOV telefoon: 010-2825160 telefax: 010-2143313 e-mail: [email protected] Rotterdam, april 2003 WAT Catalogus materieel openbaar vervoer 2 Inhoudsopgave . Inleiding 5 Het vervoerconcept 7 Voor welke problemen kan openbaar vervoer een oplossing bieden? 7 Vervoersconcepten 8 Afbakening inventarisatie 10 Metro 11 Alstom Metropolis (Warschau) 12 AnsaldoBreda Metro (Kopenhagen) 15 Bombardier (voorheen Adtranz) Movia (Guangzhou) 18 Bombardier City-Metro (Rotterdam) 20 CAF (Amsterdam) 23 Siemens Modular Metro (Bangkok) 26 Light Rail 29 Siemens Stadtbahn B/Citysprinter 30 BEM 550 (SBB) 33 Bombardier 8NGTW (Kassel) 35 Bombardier K5000 (Keulen) 37 Bombardier Tram-Train (Saarbrücken) 41 Siemens GT8-100D/2S-M (Karlsruhe) 44 Siemens Avanto (Parijs) 47 Siemens SD600A (Portland) 49 Alstom Regio Citadis 51 Sneltram Utrecht-Nieuwegein (SUIG/ABB) 53 Tram 55 Alstom Citadis (Montpellier, Lyon en Rotterdam) 56 AnsaldoBreda Sivio (Goteborg) 60 Bombardier Cityrunner (Graz) 63 Bombardier Citytram (Keulen) 66 Bombardier tram A32 (Stockholm) 68 Bombardier Eurotram (Straatsburg) 71 LETS tramcar (Groot-Brittannië) 74 Siemens Combino (Amsterdam en Nordhausen) 76 Skoda Type 10T (Portland) 79 Bus 83 Geleide bus 88 Bombardier Tram-on-Tires 89 Lohr Translohr 91 Irisbus Civis 93 APTS Phileas 95 Trolleybus 97 Berkhof Communo Trolley 98 Van Hool A300T 99 WAT Catalogus materieel openbaar vervoer 3 (Inter)regionale bus 100 Mercedes Integro L 101 Scania Omniline 102 Scania Omnilink 103 Volvo 7000 104 Volvo 8700 105 Stads- en agglomeratieve bus 106 Berkhof 200NLF 107 Caetano City Gold (Nissan) 108 MAN NL 263/NG 263 en NÜ263 109 MAN NM 223.3 111 Mercedes Citaro U 112 Mercedes Cito 113 Scania Omnicity geleed 114 Setra S319NF 115 Van Hool AGG300 116 Van Hool A330 118 Van Hool A308 119 Wright Commander (DAFBUS SB 220) 120 Mini-bus 121 Kusters MID City II 122 Business 2002 123 Bijlage 1 Bronnen 124 Bijlage 2 Toelichting materieelkenmerken 125 Bijlage 3 Leveranciers 129 WAT Catalogus materieel openbaar vervoer 4 Inleiding . Met de decentralisatie van bevoegdheden en middelen voor openbaar ver- voer (Wet Personenvervoer 2000) is het voor de decentrale overheden in toenemende mate mogelijk invloed uit te oefenen op de verschijningsvorm van het openbaar vervoer (OV). Lijnennetten, dienstregelingen en zelfs materieeltypen kunnen door middel van een aanbestedingsprocedure wor- den ‘besteld’ bij vervoerbedrijven. De overheden beschikken echter niet over oneindige budgetten en daarom is het belangrijk dat doel en middelen goed op elkaar worden afgestemd. Welk probleem moet worden opgelost, welke middelen staan daarbij ter beschikking en welke oplossing is het meest effectief? Het Centrum Vernieuwing Openbaar Vervoer (CVOV) te Rotterdam advi- seert en ondersteunt decentrale overheden over de implementatie van de Wet Personenvervoer 2000 en over de toe te passen dienstverleningscon- cepten en OV-technieken. Het CVOV wordt aangestuurd door de Stuurgroep OV, met daarin vertegenwoordigers van het Rijk, de VOC- gemeenten, de Provincies en de Kaderwetgebieden. Sinds 1 januari jongst- leden is het CVOV uitgebreid met het aandachtsgebied light rail/hoog- waardig openbaar vervoer (HOV). In januari 2002 verscheen de CVOV-brochure ‘NET ertussenin; Lightrail en HOV, de mogelijkheden in Nederland’. Hierin is onder meer beknopt weer- gegeven welke problemen er spelen op het gebied van bereikbaarheid en leefbaarheid in de stadsgewesten en overige gebieden in Nederland, wat onder lightrail en HOV wordt verstaan en welke functies en successen deze technieken in andere Europese landen hebben bij het oplossen van boven- genoemde probleemvelden. Bovendien zijn hierin weergegeven de ’10 geboden van hoogwaardigheid’, een aantal kwaliteitsaspecten waaraan het openbaar vervoer moet voldoen wil het daadwerkelijk hoogwaardig zijn. Het CVOV vult deze brochure gedetailleerd in met een serie rapporten annex catalogi. Het rapport ‘WAAROM’ geeft een verdere invulling van de items uit NET ertussenin. De doelen die met het openbaar vervoer bereikt kunnen worden en de problematiek die er aan ten grondslag ligt, worden uiteengezet. Andere rapporten in deze serie zijn ‘HOE’ en ‘WAAR’. Dit zijn catalogi waarmee de bestuurder en beleidsmaker in één oogopslag kan zien welke mogelijkheden er zijn om het regionale en stadsgewestelijk openbaar vervoer op een hoger plan te brengen. De voorliggende catalogus ‘WAT’ behandelt rollend materieel dat in ver- schillende openbaar vervoerconcepten kan worden ingezet. Het geeft een overzicht van verschillende recent op de markt gebrachte materieeltypen, zodat men in korte tijd een indruk heeft van de mogelijkheden op het gebied van techniek en inzetbare voertuigen. Deze catalogus is in eerste instantie bedoeld voor openbaarvervoer- autoriteiten, maar de catalogus is ook voor anderen beschikbaar. Het kan de autoriteiten helpen gevoel te krijgen voor de ontwikkelingen op de mate- rieelmarkt. Hoewel de verantwoordelijkheid voor de aanschaf en het onder- houd van materieel bij de vervoerder ligt, is het van belang dat de aanstuur- WAT Catalogus materieel openbaar vervoer 5 ders van het openbaar vervoer weten wat er op dit gebied op de markt is en welke eigenschappen en mogelijkheden bepaalde materieeltypen hebben. Immers, de keuze van het materieel is een belangrijke variabele bij offertes van vervoerbedrijven tijdens aanbestedingen. De catalogus is met grote zorg samengesteld. Mochten er desondanks bij de lezer suggesties voor verbete- ring of completering opkomen, dan houdt het CVOV zich hier voor aan- bevolen. Het ligt in de bedoeling deze catalogus jaarlijks te actualiseren en te verbeteren. WAT Catalogus materieel openbaar vervoer 6 Het vervoerconcept . Voor welke problemen kan openbaar vervoer een oplossing bieden? In Nederland worden aan het openbaar vervoer vooral vervoerkundige rol- len toegekend. Het openbaar vervoer is een vervoermiddel voor ‘autolozen’, waar bovendien een fileoplossend vermogen aan wordt toegedicht. Met name hoogwaardig openbaar vervoer zou er in moeten slagen de automo- biliteit te beperken. Maar mensen zitten niet voor niets in de auto, kennelijk heeft het individuele vervoer de voorkeur boven het collectieve. Voor het individu is die keuze te begrijpen, voor de maatschappij als geheel heeft een ongebreideld autogebruik nadelen, zeker in de drukke stedelijke gebieden. De aard en omvang van de problematiek bepalen het vervoerconcept. Geen filebestrijder Op het gebied van filebestrijding moeten de verwachtingen niet te hoog gespannen zijn. Wel kunnen ze voor sommige andere problemen een waar- devolle oplossing zijn, zoals het vergroten van de bereikbaarheid van een stad of regio. Ook buiten het verkeers- en vervoerdomein kunnen legitieme redenen zijn om te denken aan light rail en HOV, bijvoorbeeld bij de (regio- nale) problematiek van stedenbouw en ruimtelijke ordening, economie, vestigingsplaatsklimaat of imago. De visie die men heeft ten aanzien van de inrichting en het functioneren van een stad of regio en de financiële rand- voorwaarden bepalen de structuur van het OV-netwerk, de toe te passen technieken en de kwaliteit van de dienstverlening. De kwaliteitsverbetering moet wel voldoende voor de stad ‘opleveren’ om de hiervoor noodzakelijke investeringen en exploitatiekosten te rechtvaardigen. Deze rechtvaardiging kan gevonden worden in de verwachting dat een aantrekkelijk openbaar- vervoersysteem helpt om een stad of regio ‘op de kaart’ te zetten of ‘smoel te geven’. Maar wel: vergroten van de bereikbaarheid Het aantal mensen dat een gebied binnen een zekere tijd kan bereiken bepaalt de bereikbaarheid van dat gebied. Congestie op de weg en traag en weinig frequent OV zijn nadelig voor die bereikbaarheid. Bovendien kan niet iedereen over een auto beschikken. De oplossing wordt veelal gezocht in filebestrijding door aanleg van extra wegen, maar binnen de kortste tijd blijkt deze oplossing niet te werken; er worden meer auto’s aangetrokken dan een stad kan verwerken. We zullen ermee moeten leren leven: files zijn, ook op de langere termijn, niet te bestrijden. Dat wil niet zeggen dat de bereikbaarheid niet vergroot kan worden. Door middel van goed openbaar vervoer in combinatie met auto- en fietsvoorzieningen kan de bereikbaar- heid van een stedelijk gebied vergroot worden. Structuur geven aan de ruimte Er bestaat een duidelijke wederkerige relatie tussen ruimtelijke ordening en openbaar vervoer. Bij uitbreiding van het stedelijk areaal en herschikking van functies binnen een stedelijk gebied kan het openbaarvervoernet struc- turerend zijn voor de ruimtelijke