Caroli Linnaei Archiatr. Reg. Medic...Philosophia Botanica : in Qua
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
^i r\ ^^m^ i<^ |np . Ta6. V, Guil ilculp TahVJ. Gutl Sjp Tab.V/JI r,uii Stuip Gttlt Sculp AHCHIATR. REG. MEDIC. et BOTAN. PROFESS. Vpsal. Acad, Impbrial.Mon:;pel. Bbrol.Tolos. \'rSAL. >JTOCKH. i>OC. BT i*.\KlS. COKESP. FHILOSOPHIA B O T A N 1! C A I N Q U A E X P L I C A N T U R FVNDAMENTA botanica C V M DEFINITIONIBUS PAIZTIUMy EXEMPLIS TERMWORUN, OBSERVATIONIEUS RARIORUM, A D I E C T I S F I G V R I S .E N E I S. " t T V I N D O B O N Ai, Ttpi!» JOANNIS THOM/E Nob. db TR.\TTNERN C.-BS. REG. AUL.fl TYPOQKAnr. ET PrBLIOP. W D C C L .X X. l' 'Ff LECTORJ BOTANICO. FvNDAMENTis BoTANicis Theoriam atque In- ftitutiones Rei Herbariae fub 'fjaucis Apohoris- mis olim comprehendi , quorum Kxphcationem per Exempla, ObfervationeG & Demonflrationes, diH-in- <ftis riteque deftnitis plantarum Partibus & Tcrmino- rum vocibus , Philofophiam Botanicam dixi , cum ia his confiftant Praccepta Artis. Philosophi/E ejusmodi Botanic.e varias par- tes dudum emifimus , utpote in caput I. Bibliothe' cani Botanlcam, 11. ClaJJcs Plantarujii^ 1I[. Spon- faiiaPlantarum, VIJ. VIII. IX. X. Criticam Bota- nicam XII. Vires Plantarum ; Reliquas Sediones Fundamentorum , fc. cap. IV. VI. XI. conjunctim cum prioribus in unum opus compineere & auCtas novis exemplis , obfervationibus , demonftrationibus , fiib Philofophiac; Botanicae titulo edere , diu animo vol- vi, in quem etiam finem bene multa collegi ; inte- rca territuni copia dicendorum fatietas, imo t3?dium, operofae fcriptionis me ccpit , adeo ut haec in tem- pora feponere vifum commodiora fuerat , quae cum annis , auAis indies curis publicis & privati?, mune- ris negotiis & peregrinatiouibus , HiftoricC Naturalis •caufwinftitutis , ita i^^Q fubtrahebant , ut de fuccelTa operis ipfe dubitare cceperim. N Interea urgente Bibliopola , pofl difh-acta priora ^ exemplaria, novam Fundamentorum Botanicorum edi- tionem , a me quoque enixe petiere difcipuli , «J ut Par- tes ^ plantarum , artisque Terminos a me ufitatos , rite ^ deftnitos adderem, methodo, qua eos in praeledlionibus ^ tradere folitus fum ; huic eorum petitioni acceffcre ami- - coruHj , d« Re herbana optime meritoruin , adhortatiOf ^ nes, nes, ut Terminos artis cxplioaiem, Partesque planta- rum definirem ; ut amborum defideriis adfurgerem , in- ' cepi colleclanea mea in compendium redigere & typis niandare : at dira Anthritis, vix incepto opere , ita una cum corporis viribus mentem &. anunum liegit, ut ' in ipfa herba lere fuftocaluin fuilfet. Nunc vero po:"^ recuperatas qualitercunque vires , Phifofophiae Boia- nicae Compendium heic fido, mole parvum , utpote primas lineas primaquc rudimenta Botanices in gratian) tantum Difcipulorum editum, complcylens , led quod alio tempore , fi fata velint & otia, longe audiu? prodibit. In calce opufculi adjeci nonnulia de Injlruclione dif- ciplinae , ne pagin^e alternae vacuse relinquerentur. Occupatus nunc in coliigendis Speciebvs Plan- Tarvm, prseflantilTimos per Europam Botai.icos enix.e flore infirudlas fi quas pof- rogo oroque , ut Plantas , , vel a non diclas mecum fideant in duplo rariores me ', quo liceat easdem ad Genera referre communicent , cum adaequatis Cillerentiis; nieum erit vicifiim in ope- re, ad quamcunque fpeciem, publice teftari gratumani- qui easdem communicarunt i mum in eos , Upfalioc M750. Scptcjiwr. i<S, *1 • CAR. LINNjEUS. INTRO- 1 N T R O D UC TIO. 1. Oinnia, ({ux ia Telliire occurriiiit , Elemcntorum ik Ndtuy^tium nomine vcniiint. Syji. u.n.6.0hj. in regfi. tii.t J)". 6.7. l.ie-mniu riiuplic.a fuiit , iVjitnr.Uia comporita artc divini. Fhyjica tradit Elenier.tonini proprietuLes. Scifntu Nwuralis vero Natuiaiium. B. NATURALFA (ij dividuntur in RegnaNaturz- tria: Ldpidium^ VfgetMe, Animale. Syjt.ujt.i.p. .'II. ^. i^.a.y. NecefTitas co^nitionis. fdi./i. Suic.c.prxfdt.^. Aaioprlmihominis. Aci.Jiokh. 1740. p. 411. Ufus. ^.LAPIOESfa) crefcunt. VriGETABfLfA (t) cre- lcunt C)^ vivunt (133;. ANLMALIA (aj creicunc , vivuiit, & feiitiunt. - Syjt.uj::. c.p.jri. ff. r^. idenv Syjl.nut. 6. p. ^ri/. ^. j. Liipid?s crefcere. Sponial.pbnt. ^. /--14. Vegcrabilia vivere. ^Junp. ifipof^. c. i. Manra ert corpus vivensnon fentien', f. certo iocoaut certa? fcdi allixum, unde nutriri, au^eri, de- nique fe propai^are potcH. Boerh.hili. :?. Fiauta eil: corpus orennicum , alteri cuidam corpori cohseren.^ per aliquan> partem fui, per quani Nu- trinienii & incrementi & Vita? niateriam capit & rrahit. Luiiwit^. vef^et. s- Corpora naturalia eadeni femper Forma & Loco-motivitate pr.iedita appcllantur Animalhi; eadem femper forma , fed locoinotivitate dcflitnta Fefietiibilia i & qune diverfain Ibrmam obrinent' /l7/nfrj//j dicunrur. Obf. 1'einjic iia & Cryli.:'ti figurj con veniunt oninino in eadem fpecie. Locomotivitasin/:^a/cj;io, /.««rn^ra,- uti in .^Amo''?. eft Vegetabi- 4. BOTANICK Scientla Naturalis , quse lilim ('^) cognitonem tradlt. Boerh.hiil.i6. Eotanica e(\ Scicnti.ia naturalis pars, cujus ope fehciHime & minimo negbtio plantae cognofcuntur & in memoria retinenrur. Ludivig. aphnr. i. Botanica eft fcientia vegetnbilium, f. co- gnitio eorum, quz per plantas & in pliintis fiunt. A I. BI- Lin, Phil. Botan. o i ^ ( } I. BIBLIOTIIEC A 5. BIBLIOTHECa Botanica continet Libros de Vege- tabilibus Jcriptos. DocetDete&3, Fata, ProPircfTns, Loca. ATctliodum. Sciat Botanicus, qiios cvolvat aiictore.^ dc planta qu.-eflionis. Europaea. C.Bauhimnn (ciini fyftematico) Rajus j, VaiUartt. Alpina. Rajusy Limui;uSfILilltrui,Gmdinus. Capenfia. Hermanm: ., Burnuvitius , Commelinus^ Lirwausy RajuSf Pluktnetius, Reiiveruf. Indica. Hcrmannus, Rheede , Ptukeneiius , Rjjus , Burman- nuSt Linn,eus. Americ. feptentr. Gronovius, Cateslxtus, Rajus, Alorifonns, Plu- kenetius, Lornutus ... - auftral. Plumierus^Slomeus., R.^jus, Plukanetiu^ , Her- nandex, Marcf;ravius, Pifo, Feuillaus. Bibliotheci Seguierur, Linn.sus, JJumaid-uT, Scheuchxerus. Hifloriae. Tournefortius, Houo,Royenus. 6. PHYTOLOGI vocantur Audores , opere aliquo (5) de vegetabilibus clari, five Botanici, five Bo- tanophili fmt. Fund.Bot.S-7.cum 4s- diflindtio. Botauici primarii fecundum Tempus: Thcophraftus XVII. SECULO. .XVIII. SECULO. Plinius Rohinus 1601 Sherard 1701 Diofcorldes Spigelius 1608 Rudbeckf. Boot 1609 Mciiana 170? Reneahne 161 1 Julhrus A. 1709 Swertius 1612 Boerhaave 1710 Bry - - - Petitus BelTcrus i5i3 Hcucherus 1711 Jungermannus 161 9 Kac-mpferus 1712 XV. SECULO. Bro]j'aus 1628 Helving Gaza Parkinfon 1629 Tita 1713 Barbarus Donatus 1631 Feuillee 1714 Laurembergius 1632 Knaut f. 1715 Ferrarius 1633 Bradlaus Cornutus i^^*) Ifnard Vefitnf^ius 16:6 VAILLANT 1717 Stapelius 16.44 Blair 1718 XVI. 1 B Hcrnandcz 1647 Pontedcra 1718 Marcgraviuj 164S Ruppius - - - Fifo - - - Dillffnius 1719 Turnerus 1651 Montius . - . Pancovius 1654 Ruxbaun» 1721 Loerclius - - - '1'illius 1723 Junpjus 1657 .lufTinrus 15. /725 XVI. SKCULO. Mro/iuUi - - • Martyn 1726 Brunfcilius 1530 Jon i^uet 1658 Michelius 1729 Tragus 1532 Jludbech 1659 Caf<^sb3eus 173 Cordus i^i^ Rajus j66o Geoffroy - - - 5" Ru elUu 5 1 36 / loffmann i\ 1. 1562 CeUius 173C Dorftenius 1540 Sch.tlTcr - - - JValtheru^ GESNKRtJS i^4( rMol^ 1663 'Aar.nicheliius - - - Fuchfius 1542 l^dllot 1665 Linnaeus - - - ihaffavola 1^4-) Chahrxus 1666 Hallerus - - - MitthJolus 154S Mc-rret 1567 Miller jj-i6 Laiiicerus 1550 Bocco 1668 Buniiannus i^;/ Dodonaeus 1552 Aldrovandns - - - Ludwjg - - . BeUoidus T553 MORISON i66c) Moehring - - • Gribndinui 1557 Munting 1672 IVcinman - - - AiK^uillari 15(51 Barrelicr f 1673 Blackii>el '739 CiLeolariut i^tC Tilldiuls - - - Anmian f. ... Fena 1570 Sterbeck 1575 Gronovius - - - Lobcl - - Zanonus . - - Roycn 1740 - Garcias 1574 Animannus - . - Gledltfch - - Monardes • - - Dodart 1676 Sec^uier - - - Clufius I57<5 Breynlus 16jS Barere 1741 Carrichter - - - Rhcede - - - Gerberus 1745 'Cojli^us 1578 Afeniitflius i<)82 Gcfnerus f 174^ Acojia - - - Coniniclinus i(5S3 Stellcrw! f 174^ C/KSALPINUS 1583 Trinnifettus I6S5 Gniejinus 1747 Durante 154^4 Magnol i(JS6 Guetrard - - - Dalcchampius 1587 Hermannus 1687 WachendofT - - Camerarius - - - Rivinus 1690 Lccheus 174S Tabernaemontanus 15SS Plukenetius 1691 Kalmiu? 1750 Thalius - - Petivcrus 1692 Hallelquift i^^<? Alpinus P. 159 1 Cupanus BauhinusJ. - - - Pluuiier 1691 SOCIETAS. Cortufus - - • T0UR.NBF0RT 1694 Gcrmanica 1670 Columna 1592 Bromel - - - Anglica 16S2 A i SAU- 4 BlBLlOTHBCJl. BAUHINUS.C. 1593 Ziv/7i.^^ru5 i69<5 Gallica 1^99 Pm:i I-T^S" 'Sloane - - - Up^dlionrs 17^0 Gerar.Uis 1^97 Conirnelin C. 1697 Riithcnica 1728 Imperatus 1^99 Bob.irtus 1699 Noribcre. 1731 Swenckfcld 1600 Volklianieriis 1700 Kolmenfis 1739 7. BOTANICI ( veri 6 ) cx fundamento eenuino Bo- tanicain (4) infelligunt, & vcgetabilia Ta) omnia nomine intclli^ibili noniinaie fciant ; funt hi vel Colktloras (y) Ycl Methodici (iS). Vund. }]ot. Tfr. t/7 /. i6s. "^^^. 1^7. /.rr. Svjl.nat.6.p. ^ J i.S- i S- ^*- 1 '-^ p.-iS.p- 2. Gen. plvit. pri£f. ^. i. 2. 3. C7.?//; plant.prxfut. .(T. i. 8. COLLECTORES (7) de numero fpecieruNi Vcc»e- tahilium primario folliciti fuerc: funt hi Pjfr^J (9), Commcntatores {\o)^ Ichuiographi (n), De- fcr iptor es Qii~), Monographi (i^) , Cuyif^i (14) 9 Adoiddes (15), Florijlx{i6)^ Peregriuutores (17;. 9. PATRES (8) Botanices prima Rudimenta clcpofue- runt Fata: Gr^ff ab J£»yptilsy hi a ChaJdais. Romani devifto Poinbeio ad Adium. Gothift^c. IV; Loiioobardii^ec.V. Roniam devaflant. yfra^oTec.VI./F.gvptuni.rec.^^II.Hifpanianiintrant. ^ Marocctt fec. XI. Rcx Calipha. ^GRJiCiante Chriftiim natiim floruere. Hirpocrates Parens I\rcdicin3e, fecul. ^:to ante Chr. Aijiotelei Princeps Peripatheticorum , fcc. 4:to. Theuphrajlus ParensBotanices, ^qc. y.iio. Xtnophon Athenienfis,