Gardar Og Ætter I Volda
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PER AARVIKNES GARDAR OG ÆTTER I VOLDA 1603-1950., 1. bandet. Samla og utgjeve av Per Aarviknes. Prenta i Hjelles Bokbinderi og Trykkeri, Volda 1955. FORORD. Korleis livet hev vore på gardane i Volda, og soga om ættene som hev budt her, hev alltid vore i mi interes- se og eg hev fram gjenom åra samla eit stort kjeldetil- fang til klårleggjing av dette. Skulde dette få noko verde, måtte det setjast i samanheng og utgjevast. Denne opp- gåva var på mange måtar lokkande; men det er eit alt for stort økonomisk offer for ein einskild mann. At gardane i denne boka ikkje kjem i nokon rekke- -fylgje, kjem av at eg måtte gjera arbeidet med å setja stoffet saman, som hobby i små ledige stunder, oftast kveldsarbeid og nattarbeid, og eg tek med gardane eg fyrst fekk samla. Resten av dei 119 gardar i Volda, hev eg liggande i manuskript før 1850; men eit samlararbeid for tida etterpå, stend mykje og delvis att enno. Dette arbeidet er gjort, berre av interessa for å sjå ein glytt inni liv og lagnad til dei som bygde og budde Volda, og det gav meg og mod til denne oppgåva. Kunne so dette vekkja ættkjensle mellom folk og -vekkja hugen til arbeid med å klårleggja ættene og fedra- ne sit liv i tilveret, vilde mykje vere vunne. Eg takkar so dei som hev studt meg økonomisk og alle som hev kjøpt dei hefte som er utgjevne — og alle mine heimelsmenner. Utgjevaren. REGISTER. Side. 1. Bjørnenakk 36-192 2. Bueide 20-192 3. Eide 13 4. Ervik 119 5. Folkestad 172 6. Folkestadås 40 7. Furenes 125 8. Fyrde 62-192 9. Greivsnes 78-192 10. Hjarthaug 134-192 11. Hjarthaugåsen 129 12. Hjarthaugreite 105-192 13. Humborset 96-192 14. Hunnes 9-192 15. Høydalsnes 143-192 16. Kalvatn søre 152-192 17. Kalvatsvik 169 18. Kornberg 43-192 19. Løndal 185 20. Nautvik ytre 50-192 21. Nautvik indre 58 22. Osdal 25-192 23. Rusten 74-192 24. Selvik 92 25. Ullaland 83 26. Vadstein 111 27. Øydegard 149 28. Rettingar 192 39. Hunneset. Namnet er skreve på ymse måtar i 1600 talet, Hun-. denes. Huntznes — Hunndenes. Garden ligg høgt o.pp. frå sjøen på eit bratt nes som stikk frarn. Bygdefolket seier i dagleg tale Honneset i bunda form. dativ Honn'-. nesa. Truleg er det gamalnorsk horn -- Hyrneneset. Garden var i fyrste tida ein kan sjå 1 1/2 v. = 6 mel.. Rosenkrantzgods som Rådmann Smith åtte i 1699' og i 1732 var mad Fine eigar. So langt ein kan sjå .hev det vore 1. bruk, og i 1667 var avlinga 10 tn. korn, fòringa 1 hest og 16 bukrøter. Av saker kan nemnast at i 1615 gav John Huntznes Arne Aarset „nöffuehug" og 1635 overfall same John; Knut Folkestad med skjellsord, då han var drukken. Sonen hans Arne skriv . i 1655 eit markebrev, og sette under nokre vokssegl som han tok av eit dokoment. På tinget s. å. laut han bøta for dette med 5 dalar, „da -det var børne- verk". På tinget 30/6 1681 var Arne „Hundenes", og Jakob Ullaland klaga fordi dei hadde „beskadiget" nokre svin som var funne på sæterstøylen deira og hadde rota um marka. Dei orsakar seg for jetten med at „De hav- de bare skåret svinene noget !idet udi deres næser, på -dette de ei skulde gjøre videre skade". Det ser ut for åt retten gjekk med på det. Matrikkelkommisjonen. 1864 seier at Hundenes hev 7 mål dyrka eng og åker. 56 mål natureng, markeslette, 19 mål med bergmark, på sætra og i fjellet. Dei burde hamnegong i Alldalen. Skog til eige bruk og vass-fall og- moldtak. Avlinga var 4 tn. blandakorn. 14 . tn. havre 16 tn. poteter. 50 skipund høy. Fòringa var .1 best 10 kyr 32 småfè. Den .28/10 1828 var det utskifting mellom I:lunnes, Selvik Og. Ullaland på slåttegjærde og sætrestøyl og 10/10 1862 mindeleg utskifting av sætrestøylen i Ullalanddalen. Utskifting av_ sommar og sætrehamning 23/9 1861, og Voldsgifts utskifting. av skogen mellom desse bruka 16/10 1872. Sameleis eit gjærdeskyn 16/10 1876 og 7/1 1913 med Vatne i Ørsta. Ved skyldskifte 10/7 1897 er. ein parsell lagd til Skjeret. 9 På garden stend ei bud „Bukkebuda", som er freda. 1705. Ole Hansson S. Vartdal (?), g. m. Lisbet Arnesdt. Det skal vera fyrste huset som var bygt på garden. Hunnes. Ola d. 1740. Lisbet d. 80 år gl. 1743. Namnet hev ho fått avdi dei bruka og ha bukkar inni Born: gjengrene (gangane). Der er festa til veggen ei himmel- 1. Peder, f. 1706, budde på Årvik, Skredestranda. 2. Jon, f. 1700, g. m. Mette Ellingsdt., Am. 2) Brit Stenersdt. seng i iste høgd og på loftet er 2 sengar. Elles er bygge- Reite. vyrket av solid timber med høge dørstokkar og er ei 3. Eirik, f. 1703, br. garden. gamal sengjabud. På bømarkja er ein haug kalla „Marte- 4. Ingebrikt, f. 1711. haugen" og ein plass dei kallar Synnevehola. Aakrane 5. Anne, f. 1713, g. 4 s. trin. 1757 m. Sjur Olsson Aambø. 6. Siselie, f. 1715. er kalla „Kôlda". Bjørneåkeren, (Bjørnen reiv opp korn 7. Lisbet, f. 1717, g. 21 s. trin. 1754 m. Hans Jensson Frøland, der), Seljeåkeren - Svaleåkeren, Lambeåkeren. br. Vadstein. Straks ovanfor naustet er tufter etter husmenner. Det er kalla Sylvi tufta. Det skulde vera Solveig Jakobs- 1740. Eirik Olsson Hunnes, tok over bruket etter for- dtr. enkja eiter Torbjørn Olsen Høydalsnes som budde der? eldre og var g. 24 s. trin. 1741 ni. Anne Jonsdt. Eide, Erik, d. 51 år gl. 1754. Søner: Bumerke: 1. Ola, f. 1744, g. 1Vlaria budskapsdag 1763, m. Brite Hjorthaug. 2. Jon, f. 1749, g. m. Brit Andersdt. Br. Furenes. 1624 IN 1699 1738 1755. Jon Torbjørnsson Vassbotn vart g. Maria bod- . JodArnesen. ÅS. Arne Jonsen. Ola Hansen. skapsdag 1755 m. enkja Anna Jonsdt. Hunnes, d. 79 år gl. 1798. Jon d. 70 år gl. 1789. Jon var lagrettemann. Ak 1752 1772 Born: Eirik Olson. Jon Torbjørnson. 1. Torbjørn, f. 1756, br. garden. 2. Ingeborg, f. 1759, g. m. Steinar Olsson Humborset. Ættene. 1788. Torbjørn Jonsson Hunnes var g. s. mellem jul og 1‘..)r - nyår 1788 tri. Matte Olsdt. Humborset. Torbjørn kjøpte garden av Knut Jonsen Koparstad 2. jan. 1790 og d. 50 1603. Jon Arnesson „Hundenes", etter. kopskattlista 1645 år gl. 1806. la han skatt for kona. - 1 dotter og- 2 tenestegjenter. Born: Søner: 1. • ti: fki f's Joha.nne, i'. 2/9 1790, g. 6/6 1819 m. Peder Ellingsson • i. Arne, f. 1632, bt.- garden. ct- • 2. Ola, f. 23/10 1793, br. garden. 2. Svein, f. 1630. 3. Mette, f. 11/10 1798, g. 6/7 1834 m. Anders Torbjørnsson Velle, budde på Hatløy. 1660. Arne Jonsson Hunnes. Namnet til kona kjenner ein ikkj£:`, På tinget 17/4 1656 fekk han 5 daler i bot for- eit brev som han saman med broren- hadde skrive. 1807. Ingebrigt Rasmusson Fylsvikbraut, valts opp .på Han var då umyndig (under 25 år) og gjekk i skule. Heiset med stykkfaren Daniel Andersson. Han vart g. Han var seinare (1689) lagrettemann. 6 trin. 1807 rn. enkja Marte Olsdt. Hunnes. Ingebrigt d. Born: 12. januar 1842, 64 år gl. og Marte d. 12/11 1844, 74 - 1. Steinar, f. 1656. 2. Jon, f. 1657, stod 1701 under det nye regiment i_Kristiania. år gl. 3. Lars, f. 1673. 4. Anders, f. 1678. 1813. Ola Torbjørnsson H unnes 5. Lisbet, f. 1663, budde på, garden. fekk innløysingskvite- /".„;‘_, 6. 13rit, g,2m, Peder Olsen Løndal, e,• ring frå mor si og syskjena 7/4 1814 og var g. 10/10 Hi-kk Ck.S. ,;r, 9,1 10 11, 1819 m. Målene Nilsdt. Kalvatn. Ola d. 15/10 1874. av foreldre 31/12 1934, g. 24/6 1940 m. Borghild Andersdt. Malene d. 23/2 1875, 79 å'r gl. Sunnes frå Rovdestranda. Born: Born: 1. Eline Marta, f. 15/9 1822, g. 7/6 1857 in. Ingebrigt Elias 1, Marta, f. 28/3 1941. Rasmusson Øydegard.. 2. Anny, f. 26/4 1943. 2. Torbjørn, f. 1823, br. garden. 3. Olav Arne, f. 8/12 1947. 3. Nils, f. 1829, g. 29/6 1862 m. Anne Petrine Knutsdt. "Ullaland, 4. Asbjørn, f. 19/6 1949. budde der. 1856. Torbjørn Olsson Hunnes fekk skøyte av foreldre 27/10 1856 for 300 spd. Han var g. 3/7 1859 m. Oline 53. Eide. Jørgine Simonsdt. S. Kalvatn. Dei var barnelause men Torbjørn hadde ei dotter Olina Marta som voks opp på Garden ligg på eidet mellom Langvatn og Kalvatn Ullaland. Ho var g. m. Knut Magnusson Høybakk og og det gjev nok høve til namnet. budde der. Torbjørn d. 24/11 1879, 55 år:gl. og Oline På ein terasse på Gamlehjellen ovanfor vegen er ein d. 1/5 1880, 62 år gl. utkasta gravhaug 3-4 m. i tvermål. I ein gravhaug 6 m. breid med store steinar til fotkjæde var funne eit sverd 1878. (IngebrIgt) Elias Rasmusson Øydegard (Øvsteber- i eit brandflak med odden mot nord. Sverdet låg under _ g-et) g.. 7/6 1857 m. Eline Marta Olsdt. Hunnes. Dei ein sers stor stein som dekte over eit hol. Haugen var budde som gardbrukarar i Øvsteberget men selde garden ettergraven 1933. Funnet var frå yngre jarnalder og er .flytte derfrå og kjøpte Hunneset av enkja etter Torbjørn omskreve i Bergens museumsårbok 1933. og Nils Olsson Ullaland 26/6 1878 for kr. 2800,—. Det hev gått mange segner om unge Jakob Eide og (Ingebrigt) Elias d. 74 år gl. 29/5 1904, og Eline Marta det er skreve noko um det, sumt av dette er nokk inkje d.