Program Rewitalizacji Miasta Kędzierzyn-Koźle DIAGNOZA
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Program Rewitalizacji Miasta Kędzierzyn-Koźle DIAGNOZA INSTYTUT BADAWCZY IPC SPÓŁKA Z O.O. UL. OSTROWSKIEGO 9, 53-238 WROCŁAW SPIS TREŚCI Wstęp ...................................................................................................................................................... 2 1. Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy ........................... 4 1.1. Strategia Rozwoju Miasta Kędzierzyn-Koźle na lata 2014-2020 .................................................. 4 1.2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Kędzierzyn- Koźle .................................................................................................................................................... 9 1.3 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Kędzierzyn-Koźle na lata 2007-2015............................... 15 1.4 Strategie i plany nadrzędne ......................................................................................................... 19 2. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ......... 22 2.1 Diagnoza zjawisk społecznych ..................................................................................................... 22 2.2 Diagnoza zjawisk w sferze gospodarczej ..................................................................................... 71 2.3. Diagnoza zjawisk w sferze środowiskowej ................................................................................. 84 2.4 Diagnoza zjawisk w sferze przestrzenno-funkcjonalnej .............................................................. 99 2.5 Diagnoza zjawisk w sferze technicznej ...................................................................................... 144 3. Obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji ................................................................................ 162 3.1. Stan kryzysowy i obszary zdegradowane ................................................................................. 162 3.2. Obszary rewitalizacji ................................................................................................................. 178 Spis map, wykresów i tabel ................................................................................................................. 195 Załącznik 1 Raport z badania ilościowego z mieszkańcami miasta Kędzierzyn-Koźle ......................... 199 Załącznik 2 Wykaz organizacji pozarządowych ................................................................................... 200 1 Wstęp Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji. Definicja rewitalizacji podkreśla kilka istotnych zagadnień i wyzwań związanych z procesem wychodzenia ze stanu kryzysowego obszaru kryzysowego. Po pierwsze proces rewitalizacji powinien być realizowany w sposób kompleksowy, tj. w taki sposób, który nie tylko rozwiązuje lub eliminuje wybrane zagrożenia i problemy, ale także w sposób pozwalający na wykorzystanie mocnych stron nie tylko obszaru rewitalizowanego, ale całej gminy, jak również potencjału otoczenia zewnętrznego, traktowanych jako szanse rozwoju. Takie kompleksowe podejście do rewitalizacji oznacza, że działania podejmowane na rzecz wychodzenia ze stanu kryzysowego powinny wpisywać się w szerszy nurt realizacji polityki rozwoju całej gminy i jego otoczenia, w szczególności otoczenia powiązanego funkcjonalnie z gminą. Po drugie proces rewitalizacji powinien być prowadzony w sferach społecznej, przestrzennej i gospodarczej, tj. być ukierunkowany na wieloaspektowe podejście oraz rezultaty. Kluczowe dla właściwego zdiagnozowania skali poszczególnych problemów, a tym samym wybór zawężonych terytorialnie obszarów do rewitalizacji powinien być poprzedzony rzetelną diagnozą. Diagnoza powinna wskazać stany kryzysowe na obszarze miasta, zarówno w sferze terytorialnej, ale przede wszystkim w sferze kategorii problemów. Ostateczny wybór obszarów do rewitalizacji powinien być wyborem najefektywniejszej ścieżki działań, w kontekście oczekiwanych rezultatów, tj. wynikać z rangi lub znaczenia wybranych zagadnień/obszarów rewitalizacji dla polityki rozwoju całej gminy. Po trzecie, istotną rolę w procesie tworzenia i realizacji programu rewitalizacji odgrywa partycypacja społeczna, która obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób zapewniający aktywny udział interesariuszy. W toku przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji dąży się, aby działania, skutkowały wypowiedzeniem się przez wszystkich interesariuszy. Interesariuszami rewitalizacji są w szczególności: 1. mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego; 2. mieszkańcy gminy inni niż wymienieni powyżej, 3. podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą; 4. podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne; 5. jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; 6. organy władzy publicznej; 2 7. podmioty, inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa. Oznacza to, że sam proces powinien być tak zaplanowany, aby umożliwić czynny udział wybranych grup społecznych i tzw. aktorów rozwoju lokalnego. Udział interesariuszy powinien zostać zaplanowany zarówno na etapie tworzenia programu rewitalizacji, jak również na etapie jego realizacji, w tym ewaluacji. Na etapie tworzenia programu rewitalizacji wskazany jest udział interesariuszy zarówno na etapie diagnozy, jak również planowania poszczególnych celów i działań rewitalizacyjnych. Diagnoza polegała na szerokim przeanalizowaniu sytuacji społeczno-gospodarczej w oparciu o możliwe i dostępne dane źródłowe (GUS, Gmina, MOPS, PUP, Policja, MWiK, badania ankietowe, wywiady z liderami lokalnymi). Istotnym elementem diagnozy było obiektywne stwierdzenie czy za pomocą dostępnych danych można uznać, czy dane zjawisko ma charakter zjawiska problemowego (stanu kryzysowego). Temu właśnie służyła analiza porównawcza, tj. odniesienie skali zjawisk do występujących na innych poziomach statystycznych (zobiektywizowanie czy coś jest realnie problemem). Diagnoza danych zastanych, uzupełniona została o badania z mieszkańcami. Badanie ilościowe przeprowadzono na próbie 529 dorosłych mieszkańców miasta Kędzierzyn-Koźle. Zasadniczym celem badania było poznanie potrzeb i oczekiwań mieszkańców miasta Kędzierzyn-Koźle, odnośnie obszarów, które w ich opiniach wymagają podjęcia działań rewitalizacyjnych. Zrealizowane zostało również badanie jakościowe z liderami opinii, dotyczące rewitalizacji miasta Kędzierzyna-Koźla. Badanie zostało wykonane metodą ankiety pocztowej, wysyłanej oficjalną pocztą przez Panią Prezydent Miasta Kędzierzyna-Koźla Sabinę Nowosielską. Badanie zostało skierowane do liderów opinii społecznej. W celu jednoznacznego wskazania na jakim obszarze miasta Kędzierzyn-Koźle występuje największa koncentracja negatywnych zjawisk, poszczególnym zjawiskom problemowym przypisano odpowiadające im wskaźniki. Punktem odniesienia terytorialnego był podział gminy na osiedla. Należy jednak podkreślić, iż poszczególne dane zbierane były w odniesieniu do podziału miasta na ulice, co zostało wykorzystane przy analizie koncentracji problemów w obrębie poszczególnych osiedli i wyznaczeniu obszarów rewitalizacji. Uznanie danego zjawiska za problemowe, w przypadku danych statystycznych opisujących zjawiska w sferze społecznej, następowało w przypadku stwierdzenia wartości wskaźnika (natężenia i skali) powyżej średniej dla gminy. Zdefiniowanie istnienia problemu w sferach gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej w przypadku części danych (np. dot. sfery gospodarczej) następowało także w odniesieniu do średniej gminnej lub obiektywnego stwierdzenia występowania lub braku występowania danego zjawiska (np. uciążliwe sąsiedztwo obszarów przemysłowych, hałas komunikacyjny). 3 1. Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy 1.1. Strategia Rozwoju Miasta Kędzierzyn-Koźle na lata 2014-2020 Dokumentem strategicznym określającym kierunki rozwoju podmiotowej jednostki terytorialnej jest Strategia Rozwoju Miasta Kędzierzyn-Koźle na lata 2014-2020 . Zgodnie z przedstawioną w niej wizją, tj. projekcją przyszłości, do jakiej poprzez swoje działania dąży samorząd i społeczność lokalna, Miasto Kędzierzyn-Koźle to ośrodek nowoczesnych technologii i przemysłu, ważny węzeł komunikacyjny na europejskim szlaku kolejowym, drogowym i odrzańskim , ale jednocześnie atrakcyjne miejsce życia zintegrowanych, kreatywnych i przedsiębiorczych ludzi. Tak sformułowana wizja zawiera w sobie odniesienie do głównej funkcji miasta Kędzierzyn-Koźle, czyli funkcji gospodarczej, ale także bezpośrednie odniesienie do najważniejszego kapitału jednostki terytorialnej, tj. kapitału ludzkiego. Misją Kędzierzyna-Koźla jest rozwój w oparciu o potencjał kreatywnych mieszkańców oraz nowoczesne technologie . Osiągnięcie założonego celu nadrzędnego nastąpi w efekcie realizacji celów strategicznych, którym podporządkowano cele operacyjne