Firmy Rodzinne – Współczesne Nurty Badań I Praktyki Zarządzania Część III
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I ZARZĄDZANIE Tom XV, Zeszyt 7, Część III, http://piz.san.edu.pl Firmy Rodzinne – współczesne nurty badań i praktyki zarządzania Część III Redakcja: Łukasz Sułkowski, Andrzej Marjański Łódź 2014 Całkowity koszt wydania Tomu XV, Zeszytu 7, Części III sfinansowany ze środków Społecznej Akademii Nauk Zeszyt recenzowany Redakcja: Łukasz Sułkowski, Andrzej Marjański Korekta językowa: Dominika Świech, Agnieszka Zytka, Karolina Martin, Julian Czurko Skład i łamanie: Marcin Szadkowski Projekt okładki: Marcin Szadkowski © Copyright by Społeczna Akademia Nauk ISSN: 1733-2486 Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk ul. Kilińskiego 109, 90-011 Łódź 42 676 25 29, w. 339, e-mail: [email protected] Wersja drukowana wydania jest wersją podstawową Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, ul. Duża 1, 05-270 Marki, www.c-p.com.pl; [email protected] Spis treści Wstęp 5 I. Społeczne i kulturowe dylematy funkcjonowania firm rodzinnych 9 Ewa Więcek-Janka The key to the longevity of a family business – Hõshi Ryokan case 11 Nicoletta Baskiewicz, Izabela Niziałek Kultura organizacyjna przedsiębiorstw rodzinnych jako czynnik ułatwiający wdrożenie organizacji zorientowanej wokół procesów 27 Anna Bąkiewicz Kulturowe uwarunkowania biznesu rodzinnego w Chinach 37 Ewa Mazur-Wierzbicka Rodzina jako szczególny interesariusz przedsiębiorstwa rodzinnego 49 Joanna Wiśniewska-Mikosik Konsekwencje obecności kultury organizacyjnej w przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce 61 Beata Bieńkowska Ethical dilemmas-family and non-family business approach 73 Wojciech Popczyk Kapitał społeczny w firmach rodzinnych. Nepotyzm a kapitał rodziny 83 Aida Alvarado Borrego, Rocío del Carmen Flores Payares Communication and organizational culture for the development of fisheries cooperative society in Sinaloa. The „Lucenilla Peninsula” case 95 Alicja Hadryś-Nowak Kobiety w przedsiębiorstwach rodzinnych - przegląd literatury 111 Aleksy Banasiak Społeczna odpowiedzialność biznesu w zarządzaniu małym przedsiębiorstwem rodzinnym 125 Bartłomiej Stopczyński Facebok w komunikacji marketingowej – użyteczność dla firm rodzinnych 135 II. Zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwach rodzinnych 147 Urszula Gołaszewska-Kaczan, Anna Grześ Możliwość wykorzystania nowoczesnych form szkolenia w firmach rodzinnych 149 María Isabel Rivera Tisnado, Erika Isabel Zazueta Rivera El síndrome de burnout y la eficiencia del personal de gerencia y líderes de la empresa familiar. El caso de la cadena comercial Sam´s Club Culiacán, México 161 Grzegorz Ignatowski Dylematy dotyczące zatrudnienia w perspektywie firmy rodzinnej 181 Andrzej Brzeziński Interesy pracownicze w firmach rodzinnych 193 Jarosław Sokołowski Strategia wynagradzania w firmie rodzinnej 207 Magdalena Przybyła Postrzeganie przedsiębiorstwa rodzinnego przez jego pracowników 217 Małgorzata Krajewska-Nieckarz, Małgorzata Klimka Style kierowania firmą rodzinną a postawy rodzicielskie 231 III. Przedsiębiorczość w zarządzaniu biznesem rodzinnym 243 Ryszard Królik Postawy przedsiębiorcze a strategie przedsiębiorstw rodzinnych 245 Joanna Stefańska Kobiety w firmach rodzinnych 257 Hilda Teresa Ramírez Alcántara, Silvia Pomar Fernández Factores de permanencia y crecimiento de la empresa. Estudio de caso 267 Anna Rybak Czynniki sukcesu przedsiębiorstw rodzinnych 283 Isabel Corvera Valenzuela Comparativo del nivel empresarial de las empresas familiares y no familiares: el caso de las empresas participantes en una convocatoria de apoyos económicos, en Jalisco, México 293 Monika Walicka Wyznaczniki orientacji przedsiębiorczej w farmaceutycznej firmie rodzinnej – studium przypadku 307 Piotr Tomski Rodzinna osnowa intencji przedsiębiorczych 319 Katarzyna Olejniczak Obrazy przedsiębiorczości rodzinnej 335 IV. Rola biznesu rodzinnego w gospodarce 349 Nataliya Chukhray, Igor Kulyniak Rodzinny biznes oczami polskich i ukraińskich studentów 351 Elżbieta Roszko-Wójtowicz Potencjał rozwojowy polskich przedsiębiorstw rodzinnych – wyniki badań empirycznych 369 Yevhen Krykavskyy, Zoreslava Lyulchak Family business prospects on regional markets of individual sources of heat generation in Ukraine 391 Małgorzata Niklewicz-Pijaczyńska Aktywność wynalazcza na podstawie zgłoszeń patentowych innowacyjnych firm rodzinnych 405 Wstęp Przedsiębiorstwa rodzinne stanowią charakterystyczną grupę podmiotów go- spodarczych obejmujących zarówno małe i duże przedsiębiorstwa, jak i coraz częściej także grupy przedsiębiorstw. Badaczy przedsiębiorstw rodzinnych zawsze intryguje zakres specyfiki, uwarunkowań i sytuacji, w których przedsię- biorstwa rodzinne funkcjonują według własnych reguł, a w których wykazują cechy zbliżone do innych podmiotów o nierodzinnym charakterze. Wśród cech o szczególnym znaczeniu można wskazać wyraźną tożsamość i kulturę organi- zacyjną firm rodzinnych, związaną z jednoznacznym kojarzeniem podmiotu z rodziną właścicielską, a także specyfikę relacji w zarządzaniu zasobami ludz- kimi. Relacje w biznesach rodzinnych są przesycone emocjami i dylematami, obejmującymi wybory pomiędzy priorytetami rodziny i przedsiębiorstwa. Zwiększająca się szybkość zmian i internacjonalizacja prowadzenia dzia- łalności gospodarczej wyraźnie kształtują wśród badaczy i praktyków życia gospodarczego zrozumienie roli i znaczenia przedsiębiorstw rodzinnych we współczesnej gospodarce. To właśnie te podmioty charakteryzują się takimi cechami, jak: długookresowa strategia prowadzenia biznesu, znaczenie war- tości godnościowych w zarządzaniu firmą, silne związki z lokalną wspólnotą oraz lojalność wobec pracowników i interesariuszy. Doświadczenia światowe oraz coraz liczniejsze badania polskie potwierdzają tezę, że przedsiębiorczość rodzinna ma coraz szersze znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Wydaje się, że zaprezentowane w niniejszym tomie treści mogą zainspi- rować zarówno teoretyków, jak i praktyków, do nowych przemyśleń, dyskusji i badań w tym trudnym obszarze badawczym, a także okażą się użyteczne dla wszystkich zainteresowanych problematyką przedsiębiorstw rodzinnych. Zeszyt został poświęcony zagadnieniom związanym ze społecznymi i kulturowymi aspektami funkcjonowania przedsiębiorstw rodzinnych, zarządzania zasobami ludzkimi oraz specyfiką przedsiębiorczości rodzin- nej i roli firm rodzinnych we współczesnej gospodarce. Prezentowany zbiór artykułów podzielono na cztery obszary tematyczne. W pierwszym z nich, obejmującym społeczne i kulturowe dylematy funk- cjonowania przedsiębiorstw rodzinnych, zaprezentowano studium najstar- szej firmy rodzinnej na świecie Hõshi Ryokan, odnosząc się do kształto- wania relacji i wartości kształtujących tożsamość family business. Następnie omówiono wpływ kultury organizacyjnej na umożliwianie wdrażania zasad organizacji zorientowanej wokół procesów oraz uwarunkowania kulturowe występujące w chińskich przedsiębiorstwach rodzinnych. Zwrócono tak- że uwagę na relacje zachodzące pomiędzy interesariuszami wewnętrznymi i na wpływ kultury organizacyjnej na kształtowanie się ładu społecznego 6 Łukasz Sułkowski, Andrzej Marjański w firmie rodzinnej. W dalszej części zamieszczono artykuły relacjonujące wyniki badań porównawczych pomiędzy firmami rodzinnymi i nierodzin- nymi w obszarze dylematów etycznych w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz kwestie związane z kapitałem społecznym, ze szczególnym zwróceniem uwagi na praktyki nepotystyczne. Odniesiono się także do wyników badań przedsiębiorstw meksykańskich w zakresie znaczenia komunikacji w budo- waniu relacji pomiędzy interesariuszami przedsiębiorstw oraz szczególnej roli kobiet w biznesach rodzinnych. Zaprezentowano także analizę wprowa- dzania zasad społecznej odpowiedzialności biznesu i możliwości, jakie niosą portale społecznościowe w komunikacji marketingowej. Druga część prezentowanego tomu zwraca uwagę na zagadnienia związa- ne z zarządzaniem zasobami ludzkimi. Autorzy wskazują na możliwości wy- korzystania nowoczesnych form szkoleń pracowników oraz wyniki badań na temat zagrożeń, jakie niesie w przedsiębiorstwach w Meksyku syndrom wy- palenia zawodowego, a także zagrożeń wynikających z nepotyzmu w zarzą- dzaniu firmą rodzinną. Następnie wskazano na konieczność identyfikowania celów i oczekiwań pracowników oraz ewolucję zachodzącą w systemach wy- nagradzania, a także na różnice w postrzeganiu przedsiębiorstwa rodzinnego przez jego pracowników i także na zagadnienia związane z wpływem postaw rodzicielskich na style kierowania w małych przedsiębiorstwach rodzinnych. W trzeciej części opracowania zebrano artykuły związane z rożnymi aspektami przedsiębiorczości w zarządzaniu biznesem rodzinnym. Au- torzy artykułów analizują postawy przedsiębiorcze właścicieli przedsię- biorstw, aspekty udziału kobiet i ich wpływ na funkcjonowanie firm ro- dzinnych oraz wskazują rolę i znaczenie przywództwa w rozwoju biznesu. Kolejne artykuły prezentują analizę kluczowych czynników determinu- jących odniesienie sukcesu oraz rozwoju przedsiębiorczości na poziomie regionalnym. Tę część kończą artykuły odnoszące się do uwarunkowań tworzenia orientacji przedsiębiorczej, wpływu prowadzenia działalności go- spodarczej w rodzinie na postawy przedsiębiorcze studiujących dzieci oraz postrzeganie przedsiębiorczości rodzinnej przez studentów. W końcowej, czwartej części prezentowanej publikacji zamieszczono ar- tykuły podejmujące problematykę znaczenia i roli przedsiębiorstw rodzin- nych we współczesnej gospodarce. Autorzy ukazują przykłady tworzenia się i rozwoju biznesów rodzinnych na Ukrainie i postrzeganie tego zjawiska przez studentów oraz wyniki badań potencjału rozwojowego polskich przed-