Kovara Ukolinen Cıvaki U Çandi 1 Perrcarna Dozkariya Kuluri U
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
1 Kovara Ukolinen Cıvaki uÇandi 1Perrcarna Dozkariya Kuluri u Camari ye www.arsivakurdi.org RALIK 1992 4 BERHEM YAYlNLARI'NIN YENİ KİTABI DERSİM TÜRKÜLERİ (AGITLAR) TAYE LAWIKE DERSIMi (ŞİWARİ) ÇlKTİ! DERSİM TÜRKÜLERİ TAYE LAWIKE DERSIMi ~ BERHEM YA YINLARI *Bu cilt yalnız ağıtlardan oluşuyor. * Birçok ağıtın Türkçe çevirileri de yanında verilmiş. * Geniş bir çevrece okunup anlaşılınasını sağlamak amacıyla Zazaca(Kırll]._ancki, Dımılki) ve Türkçe olmak üzere açıklayıcı birer Onsöz ve Giriş bölümleri kitaba konulmuş. isteme Adresleri: ERHEMwww.arsivakurdi.org YAYlNLAR! tatürk Bulvarı, Sanlıhan 105/907 BERH~M~ ızılay - ANKARA Kotkag. 15, 6 tr. el: 4- 418 48 86 164 75 KlSTA/ SWEDEN Tel: 08- 75048 28 4 OKUYUCU MEKTUPLARI 5 OKUYUCULARA MEKTUP REDAKSIYON 6 KÜRDlSTAN'DA AMCA KIZIYLA EVLENME FREDRIK BARTil 13 MUSA ANTER'E AGIT MEMEDOZUN 18 MIRINA ZlYA BEG D.YILDIRIM 20 RES Ml lDEOLOJlNlN SUNDUGU GERÇEKLER KÜRTLER: ASIL VE KÖKENLERl, DlLl VE EDEBİYATI, NÜFUSU, DlN VE MEZHEPLERl, TOPLUMSAL HAY A Tl NESIMI FIRATLI 34 LINGA DUNDULE HAWAR TORNECENGI 38 HALKLAR GlBl KÜRT VE Y AHUDl HALKLAR! DA KARDEŞTİR Dr. A. MEDYALI 44 KÖROÖLU A YAKLANMASI A. HAYDAR AVCI 57 KÜRT ULUSAL BlRLlGl SORUNLARI S. FERMAN 62 KÜRDlSTANLI YAHUDlLERlN EDEBİY A TINDAN ÖRNEKLER www.arsivakurdi.orgDerleyip çeviren: Dr. A. MEDYALI • KAPAK: Ulusat giysileriyle bir Mukrı Kürdü. Resmırı kendisinden alındıgı, Kürtçe'nin Arap alfabesiyle yayımlanan PERENG dergulinin verdiği bilgiye göre: Resimde kinin lcim oldugu bilinmiyor. Minorskı 1913 yılında bunu Tebrız de satın almış. Ancak resmin tarihi daha da eskidir. Sözkonusu dergi bu resmi Prof.MacKenzie'den almıştır. JlNENlGARIYA ŞEX tiya Reçıka Nexşebendi ji wergırtıye. Propaganda, Eleştiri ve Yakışıırma/ar Üzerine", BERHEM, Eylül 1992/3) MIHEMEDCAN Pışti wergırtına xciifetiye Şex M. ez zof bine sa. Can, şiinde vegeriyayc gunde xwe Ax tepe u lı şuna kekc xwc Şex Evdı Na nustee sımara ez zof çi mu Beri ve ının dı bejmara 3. a Berhe rehman dı Medrese de dersdari kınye, sune. Haqa zone made fıkre sari pero me de nıviseki h ser pırtuka Leyl u ta ku çaven xwe jı dınya gırtınc. ju yo, pero wazene ke zone ma wertc Mecnun dabu weşandın. Herweha we ra wedariyo. Mıllete mara wendoxi neyek nı viskare pırtUke(Şex M ıhemed ZEYNELABIDIN ZINAR (ronaki, munevveri), zonayoxi çine. Can) dıgel ya bıraye wi ye mezın Şex Eke tek-tuk esre, yi ki hore sarire gu Evdırehmane Axıepi ji çap bfibfi. Le rine. dema ku ının ev nıvis dabu Berheme, agahdariya ının zecte bı jinenigariya BERHEME EMEGl Xevera mıllete ma hora çina, dina Şex M. Can nebfi u tarixa jıdayikbfin ra çina. Xcvcra ho na meselu ra nebe GEÇENLERl... u wefata wi nenıvisandıbfim. na. Hometa ma ne ho naskena ne fıkre sari. Millete ma hora qarino, sari ra Lı gor beyana nameyeke jı malba Bcrhem'e emegi geçen haskeno. Leye sari de ho dano we. Na la Axtepiyan ku dı 02 ıo ı992'an de Bütün, dostlar! Bu onurlu, fedakarca faaliyet ınce ho, zone ho, kultıre ho dano we. gihabu ının; Şex Mıhemed Can dı 13 selamlarım. Wendoxe ma ("Entellektuele " ma) ki e meha Şe'bana ı274'en (ı858-59 e lerinizden dolayı hepinizi heni kcne, yi ki hometa hora her çi Miladi) Koçe de h Axtepe ya ser bı Yeni yayın politikanızı, biraz ge oncene bene çeye sari. Quıe ho made qeza Çınare de hatıye dıne u dı 8 e cikilmiş de olsa, yerinde ve isabetli wene, hakune ho çeye sari de kene. Sıbata ı 325 en Romi de(2 ı e Adara bir karar olarak görüyorum. Halkımı Wazene ke sar, sar ine bıgoyno. Scrva .ı909-10'an) ji çuye h ser dılovaniya zın tarihsel, siyasal ve kültürel kimlik dısmencna zone ho wazene ke çımunc xwe. arayışında almış oldugunuz sorumlu sari kuyc. Nezon ça? Kürt halkının tarihinde haket M. Can kure Şex Hesene Nurani luklar Hama sar her waxt hore gurino. ye, nave diya wi Şerife Xanım a keça tigi yeri alacaktır. Ma ki cırc gurime. Ma neqarimc, on Mele H esen e u bıraye bındest e Şex Yayın etkinliginin ülkeye taşın ci ya yi qarinc. Yi wazcne ke ma hora Evdırehmane Axtepi ye. Jı xeyni Şex ması ve belirli bir tartışma ve araştır çıko? Evdırehmane Axıepi uŞex M.Can du ma sürecinde dogru bir yayın politi yinere bıgurime! Cırme ma bıraye wan en dın hebune: Yek Şex kası izlediginize inanıyor, tüm çalı Dene ma çık o? M.Sirac e u ye dın Şex M.Nur e. Şex saygıyla sclam şimların vcrdigi emegi Ez zof bine sa kc, sıma fıkrc ho M. C an ji se kuren xwe hebfine; hyorum! eve zalaliye ard ra zon. Mordem kc Mıhemed Hesib, Mıhemed Munir u /. ŞAliiN fıtcre huyo ra<>t neva, çikre beno! Mor Mıhemed Behçeı. dem serva fıkrc ho tariye zorvaji ra M.Can xwendına xwe ya destpeke metcrso. Zorvaz kc tari der o, morde bıriye seri. Pıştre dı lı cem bave xwe mo rast ça ho berzo zerre tari u Medrese ya bavc xe ya h Axtcpe de lı zılomote! Mordemo rast mcterso, tija cem Mele SelimuMele Mıhemed QUTE HO MADE WENE, asmcni kcşi sere dina de taride nevcr Emin xwendına Nehw, Tefsir, Hedis Cı dana! .. Mentiq xwendiye. Wi dcstumameya HAKUNE HO ÇEYE SARİ DE xwcndıne jı Dersdare menşiir c Kurdıs KENE! Berxudar bC, zof rozdar bC! tanc www.arsivakurdi.orgMete Mıhemede Kurmuşluye wergırtiyc. Pışti wcrgırtına wc, M. Can çuyc Şamc u jı Mewlana Xal ıd e HASAN ,DEWRAN Kurdi, yan jı hın xelifeyen wi, xclifc- Scrva nustee sıma ("Bazı Olwnsuz 28. 12. 1992 1 ALMANYA BERHEM, yayın yaşamının 5. yılına ayak bastı. Maddi hepler i-Toplumsal Hayatı konulu yazı serisinde. ve manevi sıkıntıları, başarı ve mut/uklarıy/a dopdolu bir Kürt halkına ulusal kimliğini, dil ve külıürünü yasakla dört yılı geride bıraktık. Bu dönem salt yayın etkinlikleri yan resmi devlet idolojinin şaşmaz uygulayıcıları olan alanında değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal. siyasal, yönetimlerin, gizli kapılar arkasında konuya ciddi bir ilgi kültürel her bakımdan tarihimizin yoğun bir kesitini duydukları, yaptırdık/arı araştırma ve inceleme/erde, kendi kapsar. Ozcesi başarı ve başarısızlık/ar, sevindirici ve aralarında geçen gizli oturumlarda hemen hemen hiç çar• üzüntü verici gelişmeler, umu/an/a karşılaşılanlar arasmda/d pıtma gereği duymadan sorunu e/ea/dık/arı, resmi belge kimi terslikler/e içiçe geçen bir süreç yaşandı. Son bir yılda lerin ışığındairde/eniyor .Bu çalışmanın yakın dönem tari olup bitenlerin de içaçıcı olduğunu söylemek güç. Bununla himizin aydın/atılmasına kuşkusuz önemli katkısı birlikte insanlar her yeni yıla büyük umut, beklenti ve olacaktır. coşkuyla girmeyi yeğ/er ya da diledikleri gibi geçmesini Hawar Tornecengi Kırmaneki (Zazaca) olarak kale isterler. Biz BERHEM çalışanları olarak. tüm okuyucu ve me aldığı yazısında. Dersim'deki Lınga Dondole gibi dostlarımızın, bütün insanlığın Yeni Yılını kutlar, 1993 bazı tarihi yer ve ~ser/eri usta bir dille tanıtıyor. yılının gönüllerince geçmesini yürekten dileriz. Yazarımız Dr.A.Medyalı'nın aynı konuya ilişkin SERHEM'in bu sayısında yeralan yazıların tanıtırnma iki çalışmasına yer veriyoruz bu sayıda: Kürdistanlı geçmeden önce, yurtta ve yurt dışında bulunan okuyucu ve Yahudilerin Edebiyatından Örnekler,Tüm Halk dostlarımızın sıkı destek ve dayanışma/arına gereksinme lar Gibi Kürt ve Yahudi Halkları da Kardeştir. duyulduğunu öncelikle belirtmek isteriz. Etkinlik alanı ve Başlığından da anlaşılacağı gibi yazının ilki Kürdistan• yayın politikası bakımından ciddi ve saygın bir görev lı Yahudiler'in halk kültürü ya da edebiyat ürünleriyle üstlendiği herkesçe kabul edilen dergimizin, kendisinden ilgilidir. Ikincisi ise,yine Yahudilerle ilgili olarak yazarı beklenen işlevi yerine getirmesi, yayın yaşamının kesintiye mızla M.Karasu arasında ve basın düzeyinde cereyan uğramadan ve düzenli bir biçimde sürmesi için maddi ve eden yazılı bir tartışmayı içermektedir. Bu her iki yazının manevi desteğin esirgenmeden sürmesi gerektiği ortadadır. da içinde yeraldığı Kürdistanlı Yahudiler konulu araş Okuyucu/arımızın abone olmaları, abone bulma/arı, tırmanın baskıda olduğunu da haber verelim bu arada. abone/erin abone bedellerini zamanında ödemeleri ve daha Değerli dostumuz A.Haydar A vcı, Köroğlu olayı geniş bir alanda okunup yayılmasını sağlamaları en içten nı yeni bir açıdan elealıp inceliyor. Köroğlu'nu Köroğ dileğimizdir.Yazar ve aydınlarımızdan ricamız,şimdiye kadar lu Destnnı kapsamında değerlendiren geleneksel yakla olduğu gibi bundan sonra da yazı, çizi, resim, belge vb. şımdan ayrılarak onu baskı, sömürü ve haksızlıklara baş ürünleriyle BERHEM'i daha da zenginleştirmeye özen gös• kaldıran bir ayaklanma önderi olarak sunuyor. Bununla terme/eridir. Büyük çaba ve giderler gerektiren böyle bir birlikte Köroğlu safında yeralan b{!y ve paşaların etnik çalışmanın. siz okuyucu ve dostlarımızın sıcak ilgi ve deste kökenierine bakı/dığı zaman tam harmanlamayla karşı/a ği olmadan gerçekleşemeyeceği ortada. şı/ır; Osmanlı zulmü karşısında ezilenlerin birlikte nasıl Bu sayımız dostumuz H.Nsibin tarafından Türkçe'ye direndik/eri görülür. Sözgelimi Kiziroğlu Mustafa çeviri/en, yazar Fredrik Barth'ın Kürdistan'da Amca Bey bir Kürt beyidir ve belgelerde Kürdistan Beyi ola Kızıyla Evlilik konulu sosyolojik bir araştırmasıyla baş rak geçer. lıyor. Bizce bu çalışmada konu ayrıntılı bir biçimde işlen Yazar S.Ferman bu yazısında aktüel bir konuya, memiş olmakla birlikte. sorunun ekonomik ve sosyal Kürt Ulusal Birliği Sorunları'ndan birkaçına değiniyor .. nedenleri sadece genel çizgileriyle ortaya konmuş, araştır Parça egoizminin mücadele sorunsalını nasıl ve hangi macıların gündeme alıp incelemeleri gereken konular yönde etkilediği, ümmetçi tutum ve politikaların dizgesine daha bir açıklık getirilmiştir. son dönemlerde canlanma göstermesiyle birlikte beliren Yazar Mehmed Uzun, Musa Anter'e A~ıt yazısın tehlike ve sakıncaları irdeliyor S.Ferman dostumuz. da, ünlü Kürt yazar ve politikacı Musa Anter'in kat/i Okuyucularımızın istek ve beğenilerine cevap verecek üzerine duygu ve düşüncelerini sanatsal bir yaklaşımla dile bir yayın politikası izlemeye azami derecede özen göster• getiriyor. Daha önce lJzgür Gündem gazetesinde yayım mekle birlikte hala birçok eksiğimizın bulunduğunu bil lanan bu yazı, yazarının isteği ve olayın boyutları da göz miyor değiliz. N eki yayın çalışmalarımızı daha da yetkin önünde tutularak bir kez de der/itoplu olarak BERI/EM'de www.arsivakurdi.orgleştirrnek için içten bir çaba göstermekteyiz.