STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY TARCZYN
TOM I UWARUNKOWANIA
(Tekst jednolity)
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr ……………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………………... Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
SKŁAD ZESPOŁU AUTORSKIEGO: mgr inż. PIOTR ULRICH członek Okręgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie - WA-263 mgr inż. arch. ŁUKASZ NITECKI członek Okręgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie - WA-401 mgr inż. arch. PAWEŁ SKURPEL mgr MAGDALENA SALWA mgr SYLWIA ADAMKIEWICZ mgr MARCIN STRĄKOWSKI
SKŁAD ZESPOŁU AUTORSKIEGO I etapu zmiany studium: mgr inż. arch. krajobrazu ANNA PUGACEWICZ – główny projektant członek Okręgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie nr 384 mgr inż. arch. krajobrazu URSZULA BEREZA-TIJERO
SKŁAD ZESPOŁU AUTORSKIEGO II etapu zmiany studium: mgr inż. arch. krajobrazu ANNA PUGACEWICZ – główny projektant członek Okręgowej Izby Urbanistów z/s w Warszawie nr 384
Strona | 2 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Spis treści
I Wprowadzenie ...... 5 1. Podstawa i zakres opracowania ...... 5 2. Rola studium w systemie planowania przestrzennego ...... 7 3. Materiały wejściowe ...... 8 II Uwarunkowania Zagospodarowania Przestrzennego ...... 10 1. Położenie i powiązania zewnętrzne ...... 10 2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna ...... 11 2.1. Struktura zagospodarowania (dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu) ...... 11 2.2. Stan prawny gruntów ...... 14 2.3. Stan ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony ...... 15 2.4. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ...... 16 3. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego ...... 22 3.1. Położenie fizycznogeograficzne i rzeźba terenu ...... 22 3.2. Budowa geologiczna ...... 26 3.3. Udokumentowane złoża kopalin, zasoby wód podziemnych oraz udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla ...... 28 3.4. Tereny górnicze ...... 31 3.5. Warunki hydrogeologiczne ...... 33 3.6. Sieć hydrograficzna ...... 35 3.7. Gleby ...... 36 3.8. Warunki klimatu lokalnego...... 38 3.9. Środowisko przyrodnicze ...... 39 3.10. Obszary i obiekty objęte ochroną ...... 40 3.10.a. Chojnowski Park Krajobrazowy wraz z otuliną ...... 41 3.10.b. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu ...... 43 3.10.c. Pomniki przyrody ...... 45 3.11. Antropogeniczne zagrożenia środowiska ...... 46 3.11.a. Zagrożenia atmosfery ...... 46 3.11.b. Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych ...... 51 3.11.c. Przekształcenie rzeźby terenu oraz pokrywy glebowej ...... 55 3.11.d. Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych Osuwanie się mas ziemnych ...... 56 3.11.e. Zagrożenia środowiska powodowane przez hałas ...... 56 3.11.f. Zagrożenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym ...... 58 3.12. Uwarunkowania wynikające z wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej Naturalne zagrożenia środowiska ...... 58 3.13. Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego ...... 58 3.14. Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym lub określone przez audyt krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych ...... 59 4. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ...... 59 4.1. Rys historyczny ...... 59 4.2. Środowisko kulturowe ...... 61 4.3. Gminna Ewidencja Zabytków ...... 61 4.4. Obszary i obiekty objęte ochroną ...... 68 5. Uwarunkowania społeczno-demograficzne ...... 70 5.1. Rozwój, ruch naturalny i migracje ludności ...... 70 5.2. Struktura demograficzna ludności ...... 73 5.3. Bezrobocie ...... 76 5.4. Warunki życia i poziom zamożności społeczeństwa ...... 76 5.5. Ochrona zdrowia i opieka społeczna ...... 77 5.6. Oświata ...... 78 5.7. Kultura, sport, turystyka i rekreacja ...... 78 5.8. Bezpieczeństwo publiczne ...... 80 6. Uwarunkowania gospodarcze ...... 80 Strona | 3 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
6.1. Rynek pracy ...... 80 6.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna ...... 82 6.3. Leśna przestrzeń produkcyjna ...... 83 7. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej ...... 84 7.1. Układ komunikacyjny ...... 84 7.1.a. Komunikacja kołowa ...... 84 7.1.b. Komunikacja kolejowa ...... 86 7.1.c. Komunikacja zbiorowa ...... 86 7.1.d. Komunikacja rowerowa ...... 86 7.2. Infrastruktura techniczna ...... 86 7.2.a. Zaopatrzenie w wodę ...... 86 7.2.b. Kanalizacja sanitarna ...... 87 7.2.c. Kanalizacja deszczowa ...... 88 7.2.d. Zaopatrzenie w energię elektryczną ...... 88 7.2.e. Zaopatrzenie w gaz ...... 89 7.2.f. Zaopatrzenie w ciepło ...... 89 7.2.g. Gospodarka odpadami ...... 90 7.2.h. Telekomunikacja ...... 90 8. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy ...... 93 8.1. Analiza dokumentów programowych mających wpływ na politykę rozwoju gminy ...... 94 8.1.a. Dokumenty szczebla wojewódzkiego ...... 94 8.2. Prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego ...... 98 8.3. Analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne ...... 99 8.4. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy ...... 102 8.5. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę ...... 103 9. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych ...... 110 III Podsumowanie ...... 111
Rysunki ...... 113 Rys. Nr 1 – Istniejące zagospodarowanie Rys. Nr 2 – Uwarunkowania polityki planistycznej Rys. Nr 3 – Uwarunkowania przyrodnicze i kulturowe Rys. Nr 4 – Uwarunkowania infrastrukturalne i komunikacyjne Rys. Nr 5 – Wnioski do Studium
Strona | 4 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
I Wprowadzenie
1. Podstawa i zakres opracowania
Podstawą formalną do opracowania studium jest Uchwała Nr XLIX/313/06 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tarczyn. Celem jest aktualizacja ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tarczyn przyjętego Uchwałą Nr XVI/139/2000 Rady Gminy Tarczyn z dnia 15 marca 2000 r. wynikająca z przeprowadzonej w 2005 r. oceny aktualności jego zapisów. Zapisy i sposób ich przedstawienia na rysunku obowiązującego Studium nie odpowiadają wymogom, jakie ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003r., Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) stawia przed Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Przeprowadzona analiza aktualności studium wskazała ponadto, iż „posiadane Studium w obecnej formie, o częściowo zdezaktualizowanej zawartości merytorycznej może stać się dokumentem hamującym rozwój pewnych obszarów Gminy”. Zakres i tryb opracowania określają przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 293, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). Sporządzającym studium jest Burmistrz, natomiast zatwierdzanie następuje w formie uchwały Rady Miejskiej. Obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn uchwalone Uchwałą Nr XXXIV/200/12 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 28 listopada 2012 r. zostało zmienione Zarządzeniem Zastępczym Wojewody Mazowieckiego z dnia 20 marca 2017 r. w sprawie wprowadzenia obszarów udokumentowanych złóż kopalin do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn. Zmiany wprowadzone w części tekstowej, w związku w/w Zarządzeniem wyróżnione zostały kolorem niebieskim.
W celu aktualizacji kierunków polityki przestrzennej, w tym lokalnych zasad zagospodarowania, Rada Miejska w Tarczynie podjęła poniższe Uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn:
Strona | 5 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
1) Uchwałę Nr XIX/140/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 22 stycznia 2016 r., 2) Uchwałę Nr XXI/151/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 11 marca 2016 r., 3) Uchwałę Nr XXVII/210/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 2 września 2016 r. Zmiana Studium dla w/w uchwał została określona jako I etap zmiany Studium. I etap zmiany Studium dotyczy działek o numerach ewidencyjnych: 1) dz. nr ew. 125/3, 125/4, 126/3, 126/4 obręb Kawęczyn, 2) dz. nr ew. 234/1, 234/2, 234/3, 234/4, 234/5, 235 obręb Komorniki, 3) dz. nr ew. 193 obręb Marylka, 4) dz. nr ew. 21/4, 21/6, 21/7, 21/8, 21/9 obręb Nowe Racibory, 5) dz. nr ew. 50/1 obręb Ruda, 6) dz. nr ew. 5/2, 5/3, 5/4, 5/5, 5/6, 5/7, 5/8, 5/9, 5/10, 5/11, 5/12, 6/2, 6/3, 6/4, 6/5, 6/6, 6/7, 6/8, 6/9, 6/10, 6/11, 6/12, 6/13, 6/14 obręb Werdun, 7) dz. nr ew. 62 obręb Wólka Jeżewska.
W 2020 r. Rada Miejska w Tarczynie podjęła kolejną Uchwałę Nr XXIX/206/20 z dnia 16 lipca 2020 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn1. II etap zmiany Studium dotyczy działek o numerach ewidencyjnych: 1) działki nr ew. 190/5 położonej na terenie obrębu Jeżewice, o powierzchni 2,2637 ha, 2) działki nr ew. 95/7 położonej na terenie obrębu Przypki, o powierzchni 1,12 ha, 3) działki nr ew. 157 położonej na terenie obrębu Tarczyn, o powierzchni 0,1979 ha.
Studium składa się z części tekstowej, zawierającej dwa tomy: tom I Uwarunkowania i tom II Kierunki zagospodarowania przestrzennego oraz z części graficznej w postaci dwóch plansz w skali 1:10 000. Zmiany wprowadzone w części tekstowej jak i na załącznikach graficznych (etap I zmiany Studium), w związku z pracami zainicjowanymi Uchwałami: ▪ Uchwałą Nr XIX/140/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 22 stycznia 2016 r., ▪ Uchwałą Nr XXI/151/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 11 marca 2016 r., ▪ Uchwałą Nr XXVII/210/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 2 września 2016 r. wyróżnione zostały kolorem czerwonym. Zmiany wprowadzone w części tekstowej jak i na załącznikach graficznych (II zmiany Studium), w związku z pracami zainicjowanymi Uchwałą Nr XXIX/206/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 16 lipca 2020 r. zmienioną Uchwałą Nr XXXIII/240/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 26 listopada 2020 r. wyróżnione zostały kolorem zielonym.
1 Uchwała została zmieniona Uchwałą Nr XXXIII/240/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 26 listopada 2020 r. Strona | 6 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
2. Rola studium w systemie planowania przestrzennego
Studium jest narzędziem kształtowania polityki przestrzennej Samorządu. Jest ono wyrazem jego poglądów i postanowień związanych z rozwojem gminy. Głównym zadaniem studium jest określenie polityki przestrzennej gminy wpisanej w politykę przestrzenną państwa oraz ogólnych kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium ma także za zadanie sformułowanie lokalnych uwarunkowań, celów i programów rozwoju, dzięki czemu staje się ono dokumentem wytyczającym ogólną politykę przestrzenną gminy. Jednocześnie posiada ono charakter wytycznych do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Określona w studium polityka przestrzenna jest zgodna z zasadami ustanowionymi przepisami prawa i uwzględnia w zagospodarowaniu gminy: ▪ dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu, ▪ stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony,
▪ stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkość i jakość zasobów wodnych oraz wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego, ▪ rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym lub określone przez audyt krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych, ▪ warunki i jakość życia, ochronę zdrowia oraz bezpieczeństwo ludności i mienia, ▪ potrzeby i możliwości rozwoju gminy, ▪ stan prawny gruntów, ▪ występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych, ▪ występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych, ▪ występowanie udokumentowanych złóż kopalin, zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla, ▪ występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych, ▪ stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, ▪ zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych, ▪ wymagania dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury, ▪ walory ekonomiczne przestrzeni i prawo własności, ▪ potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa. Uchwalone przez Radę Miejską studium nie jest aktem prawa miejscowego, ale zawarte w nim zasady polityki przestrzennej winny być wiążące dla Burmistrza i wszystkich jednostek organizacyjnych działających na terenie gminy. Jest to więc ważny akt władczy, w którym Rada Miejska bezpośrednio wpływa na działania całego swojego aparatu wykonawczego.
Strona | 7 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
3. Materiały wejściowe
Przy sporządzaniu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn wykorzystano następujące dokumenty i opracowania: ▪ Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju – Polska 2000 Plus, ▪ Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. ▪ Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego Uchwała Nr 65/2004 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 czerwca 2004 r. ▪ Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego Uchwała Nr 180/14 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 r.
▪ Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego Uchwała Nr 22/18 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 grudnia 2018 r. ▪ Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2020 r., Uchwała Nr 78/06 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 29 maja 2006 r. ▪ Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku Uchwała Nr 158/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 28 października 2013 r. ▪ Program ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały
przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu, Uchwała Nr 115/20 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r. ▪ Program małej retencji dla Województwa Mazowieckiego Uchwała Nr 75/08 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 21 kwietnia 2008 r. ▪ Program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż drogi krajowej nr 7 i drogi ekspresowej nr S7 na terenie województwa mazowieckiego Uchwała Nr 141/09 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 września 2009 r. ▪ Master plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku, ▪ Mapy akustyczne dla dróg krajowych o ruchu powyżej 3 000 000 pojazdów rocznie – III edycja, GDDKiA, 2018 r. ▪ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn, Uchwała XVI/139/2000 Rady Gminy Tarczyn z dnia 15 marca 2000 r. ▪ Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn wraz z Prognozami oddziaływania na środowisko, ▪ Ocena aktualności Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Tarczyn oraz Planów Miejscowych Gminy Tarczyn, ▪ Opracowanie ekofizjograficzne gminy Tarczyn, ▪ Gminny Program Ochrony Środowiska na lata 2004-2007 z uwzględnieniem lat 2008- 2015, którego część stanowi Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Tarczyn na lata 2004- 2007 z uwzględnieniem lat 2008-2015,
Strona | 8 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Uchwała XXXIII/205/04 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 28 września 2004 r. ▪ Program ochrony środowiska dla gminy Tarczyn na lata 2017-2020 z perspektywą na lata 2021-2024 r., 2017 r. ▪ Gminna Ewidencja Zabytków, ▪ Rejestr zabytków (stan na 26.10.2020 r.), ▪ Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2019-2020, ▪ Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004-2013, Uchwała XXXVII/231/04 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 29 grudnia 2004 r. ▪ Strategia rozwoju lokalnego gminy Tarczyn na lata 2017-2025, Uchwała Nr XLVIII/395/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 14 grudnia 2017 r. ▪ Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Tarczyn na lata 2009-2015 Uchwała XXXVIII/204/09 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 28 maja 2009 r. ▪ Program Rewitalizacji Gminy Tarczyn na lata 2016-2023 Uchwała Nr XLIV/342/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 sierpnia 2017 r. ▪ Bilans zasobów złóż kopalin i wód podziemnych w Polsce, wg stanu na 31 XII 2010 r., 31 XII 2015 r. i 31 XII 2019 r. ▪ Raportu z inwentaryzacji indywidualnych źródeł ciepła w Gminie Tarczyn, 2020 r.
Strona | 9 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
II Uwarunkowania Zagospodarowania Przestrzennego
1. Położenie i powiązania zewnętrzne
Gmina Tarczyn położona jest w południowej części województwa mazowieckiego, w powiecie piaseczyńskim. Powierzchnia gminy wynosi 114 km2, co stanowi 18,4% powierzchni powiatu. Do 1 stycznia 2003 r. gmina znajdowała się w granicach powiatu grójeckiego, ale wraz z uzyskaniem praw miejskich w dniu 1 stycznia 2003 r. weszła w skład powiatu piaseczyńskiego. Graniczy z gminami: Żabia Wola (powiat grodziski), Nadarzyn (powiat pruszkowski), Lesznowola, Piaseczno, Prażmów (powiat piaseczyński) oraz Grójec i Pniewy (powiat grójecki).
Położenie gminy Tarczyn
Źródło. Program ochrony środowiska dla gminy Tarczyn
W gminie znajduje się 35 sołectw: 1. sołectwo Borowiec, 2. sołectwo Bystrzanów, 3. sołectwo Gąski, 4. sołectwo Gładków, 5. sołectwo Grzędy, 6. sołectwo Janówek, 7. sołectwo Jeziorzany, 8. sołectwo Jeżewice,
Strona | 10 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
9. sołectwo Józefowice, 10. sołectwo Kawęczyn, 11. sołectwo Kolonia Prace Duże, 12. sołectwo Kolonia Woli Przypkowskiej, 13. sołectwo Komorniki, 14. sołectwo Kopana, 15. sołectwo Korzeniówka-Marylka, 16. sołectwo Kotorydz, 17. sołectwo Księżak, 18. sołectwo Many, 19. sołectwo Marianka, 20. sołectwo Nosy, 21. sołectwo Pawłowice, 22. sołectwo Prace Duże, 23. sołectwo Prace Małe, 24. sołectwo Przypki, 25. sołectwo Racibory, 26. sołectwo Rembertów, 27. sołectwo Ruda, 28. sołectwo Stefanówka, 29. sołectwo Suchodół, 30. sołectwo Suchostruga, 31. sołectwo Świetochów, 32. sołectwo Werdun, 33. sołectwo Wola Przypkowska, 34. sołectwo Wólka Jeżewska, 35. sołectwo Wylezin.
2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna
2.1. Struktura zagospodarowania (dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu)
Gmina ma charakter rolniczy, z dominującą specjalizacją sadowniczą oraz uprawą warzyw, które w znacznej mierze przetwarzane są w znajdujących się na jej terenie zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego. Korzystne połączenie komunikacyjne i bliskie sąsiedztwo Warszawy sprawia, że obszar gminy jest atrakcyjny dla rozwoju funkcji mieszkaniowej oraz jest dogodnym miejscem lokalizacji zakładów produkcyjnych, składów
Strona | 11 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn handlowych oraz punktów usługowych dla rozwijającego się biznesu. Istniejącą strukturę zagospodarowania gminy Tarczyn przedstawia poniższa tabela:
Grupa Rodzaj użytku Powierzchnia (ha) użytków gruntowego gruntowych 2011 2015 2020 grunty orne 5 578,7 5 564 5 385,96 sady 1 594,3 1 581 1 555,65 łąki 369,6 363 355,72 pastwiska 763,8 743 731,61 użytki rolne użytki rolne zabudowane 294,3 299 313,35 grunty pod stawami, rowy, 105,8 122 123,45 grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach bd bd 118,66 rolnych grunty leśne lasy, grunty leśne oraz zabudowane, grunty 1 973,5 1 968 1 915,86 zadrzewienia i zadrzewione i zakrzewienia zakrzewione grunty pod wodami grunty pod powierzchniowymi 26,5 21 22,40 wodami płynącymi i stojącymi tereny zabudowane 254,8 281 344,51 tereny zurbanizowane 0,8 4 5,89 niezabudowane tereny rekreacyjno- 1,9 3 4,33 grunty wypoczynkowe zabudowane i drogi 294,7 296 314,36 zurbanizowane tereny kolejowe 70,7 71 70,02 grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych bd bd 68,52 lub linii kolejowych nieużytki nieużytki 79,9 87 90,24 tereny różne tereny różne 6,7 2 1,19 SUMA 11 416 11 4052 11 421,72 Źródło. Dane ewidencyjne uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 01.11.2011 r. , 01.01.2016 r. i 06.11.2020 r. Według form użytkowania dominującymi są użytki rolne (ok. 74%) oraz grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione (ok. 17%). Lesistość gminy (14% w 2019 r., 15,4% w 2014 r. wg danych GUS) jest niższa niż średnia w województwie mazowieckim (23,5% w 2019 r., 23,1% w 2014 r. wg danych GUS) i powiecie piaseczyńskim (18,3% w 2019 r., 18,3% w 2014 r. wg danych GUS). Powierzchnia gruntów leśnych będących własnością Skarbu Państwa jest porównywalna z powierzchnią gruntów leśnych stanowiących własność prywatną. Cechą charakterystyczną dla gminy Tarczyn jest duży udział powierzchni sadów w ogólnej
2 Powierzchnia ewidencyjna gminy, powierzchni geodezyjna wynosi 11 427 ha. Rozbieżności w kolumnach w roku 2010 i 2015 r. wynikają z danych geodezyjnych, które uległy aktualizacji. Strona | 12 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn powierzchni użytków rolnych (18,3% wg danych Urzędu Miejskiego w Tarczynie w 2010 r.; 14% wg danych ewidencyjnych na dzień 01.01.2016 r. i 06.11.2020 r.), przy 15,7% udziale w skali powiatu (wg danych GUS). Inne grunty (zurbanizowane i zabudowane, wody, nieużytki) stanowią ok. 7,0% ogółu powierzchni gminy. Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest przede wszystkim w Tarczynie. W środkowej jego części występuje w formie zwartej zabudowy okalającej centrum miejscowości, przekształcając się wraz ze wzrostem odległości od centrum w formę bardziej rozproszoną. Obszary zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie lub niedalekiej odległości od miasta charakteryzują się układem właściwym dla osiedli, będącym swoistym przedłużeniem tkanki miejskiej. Poza Tarczynem największe osiedla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajdują się w miejscowościach Prace Duże, Prace Małe, Korzeniówka, Przypki. W pozostałych miejscowościach gminy budynki mieszkalne występują przede wszystkim w zabudowie zagrodowej w gospodarstwach rolnych, odpowiadając bardziej strukturze wiejskiej, gdzie główny trzon zabudowy lokalizowany jest pasmowo wzdłuż tras komunikacyjnych. Pozostała część siedlisk rozproszona jest wśród pól i łąk w postaci pojedynczych zagród. Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna jest reprezentowana przez osiedla w Tarczynie zlokalizowane w środkowej i południowej części miasta oraz pojedyncze budynki wielorodzinne w zachodniej części miasta (osiedla Ustronie, Tarczyńska i Tarczynianka – 25 budynków). Poza Tarczynem zabudowa wielorodzinna występuje w postaci pojedynczych budynków wielorodzinnych znajdujących się we wsiach: Janówek, Wola Przypkowska, Pawłowice, Księżowola i Kawęczyn. Tereny zabudowy usługowej koncentrują się głównie w Tarczynie, będącym centrum administracyjno-usługowym gminy. Miasto o znacznym dorobku historycznym skupia większość urzędów i instytucji publicznych gminy. Centralna część miasta stanowi główne miejsce lokalizacji usług, przede wszystkim handlu. Osiedla zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej wyposażone są w uzupełniającą funkcję usługową, zarówno komercyjną, jak i usług publicznych, w tym oświaty. Funkcja usługowa w innych miejscowościach występuje najczęściej w towarzystwie zabudowy mieszkaniowej. Największy jej udział jest widoczny wzdłuż dróg: krajowej w miejscowościach Kopana i Grzędy oraz wojewódzkiej w miejscowościach Józefowice, Ruda, Prace Małe i Prace Duże. W gminie nie ma obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2. W strukturze przestrzennej gminy wyróżniającym się elementem są tereny produkcyjne i magazynowe. Największe zakłady produkcyjne znajdują się w południowej części Tarczyna, w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej, w Rembertowie, Kotorydzu oraz Grzędach w sąsiedztwie drogi krajowej. Strona | 13 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Pomimo zmian w sposobie użytkowania, dominującą funkcją w gminie jest rolnictwo. Tereny rolne przeważają w zachodniej, środkowej i południowej części gminy. Największy udział w powierzchni gruntów rolnych mają sady. Funkcja sadownicza występuje przede wszystkim w zachodniej i południowej części gminy. Odmienny charakter, określony przez wysoki udział lasów, stanowiący przeciwwagę dla intensywnie zurbanizowanego centrum i wschodu gminy, posiada północno-zachodnia, środkowo-zachodnia i wschodnia część gminy. Zwarte kompleksy leśne pełnią funkcje rekreacyjną dla gminy i miasta. Poniżej zestawiono informacje dotyczące dotychczasowego zagospodarowania i uzbrojenia dla działek objętych II etapem zmiany Studium:
Nr działek ew. Dotychczasowe zagospodarowanie Uzbrojenie Zaplecze techniczno-socjalne i składowe dla terenu górniczego ▪ Bezpośredni dostęp do gminnej 190/5 Suchodół V. ul. Kasztanowej, obr. Jeżewice Na działce nie ma udokumentowanego ▪ Dostęp do sieci energetycznej. złoża kopalin, terenu górniczego ani obszaru górniczego. ▪ Bezpośredni dostęp do drogi 97/5 powiatowej nr 3103W ul. Nadarzyńskiej, Zabudowa produkcyjno-usługowa. obr. Przypki ▪ Dostęp do sieci wodociągowej, gazowej i energetycznej. Budynek mieszkalny wielorodzinny do ▪ Bezpośredni dostęp do drogi wyburzenia. Działka położona na 157 powiatowej nr 2858W ul. Warszawskiej, terenie zwartej zabudowy miasta obr. Tarczyn ▪ Dostęp do sieci wodociągowej, Tarczyna, w bezpośrednim sąsiedztwie kanalizacyjnej, gazowej i energetycznej. usług zdrowia. Źródło: opracowanie własne
2.2. Stan prawny gruntów
Z ogólnej powierzchni gminy wynoszącej 114 km2 własnością osób fizycznych jest blisko 79,5 % obszaru (w 2010 r. ponad 79,5%). Skarb Państwa jest właścicielem 13,1% (w 2010 r. 14,6%), zaś pozostałe 7,4 % (w 2010 r. 5,9%) to grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego, wspólnot gruntowych, spółdzielni oraz parafii. Struktura własności gruntów w 2015 r.: Pow. Udział Lp. Właściciel [ha] [%] 2015 1. Grunty Skarbu Państwa poza użytkowaniem wieczystym 1164 10,21% 2. Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym 207 1,81% Grunty spółek Skarbu Państwa, przedsiębiorstw państwowych i 3. 127 1,11% innych państwowych osób prawnych Grunty gmin i związków międzygminnych z wyłączeniem 4. 240 2,10% gruntów przekazanych w użytkowanie 5. Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym 148 1,30% Grunty gminne i in. os. prawnych, których organami 6. 0 0 założycielskimi są org. gmin 7. Grunty osób fizycznych 9048 79,33%
Strona | 14 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
8. Grunty spółdzielni 13 0,11% 9. Grunty kościołów i związków wyznaniowych 24 0,21% 10. Grunty wspólnot gruntowych 2 0,02% Grunty powiatów i zw. pow. z wyłączeniem gruntów przekazane 11. 35 0,31% w użytkowanie 12. Grunty powiatów przekazane w użytkowanie wieczyste 0 0 Grunty województw z wyłączeniem gruntów przekazane w 13. 50 0,44% użytkowanie 14. Grunty województw przekazane w użytkowanie wieczyste 4 0,04% Grunty spółek prawa handlowego i innych os. nie 15. 343 3,01% wymienionych w pkt. 1-12 Źródło. Dane ewidencyjne uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 01.01.2016 r.
Działka nr ew. 157 obręb Tarczyn, objęta II etapem zmiany Studium, stanowi własność komunalną. Na koniec 2019 r. 39 ha gruntów stanowiło własność powiatu piaseczyńskiego, a 52 ha województwa mazowieckiego. Przyrost gruntów komunalnych w latach 2015-2019 przedstawia poniższa tabela:
Własność komunalna 2015 2016 2017 2018 2019
Grunty komunalne ogółem [ha] 252 388 452 456 456 Grunty komunalne z wyłączeniem gruntów przekazanych 243 240 337 341 341 w użytkowanie wieczyste [ha] Grunty komunalne przekazane w użytkowanie wieczyste [ha] 9 148 115 115 115 Źródło. Dane GUS, stan na 01.01.2019 r.
2.3. Stan ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony
Ład przestrzenny zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to: „takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne”. Do czynników wpływających na jego prawidłowe kształtowanie należy: właściwe rozmieszczenie funkcji dające jak najwięcej korzyści, bezkonfliktowe sąsiedztwo oraz odpowiednio ukształtowana struktura pionowa (w tym: zachowanie proporcji wysokości, występowanie dominanty) i pozioma (przez którą rozumiemy harmonijną strukturę użytkowania gruntu, odpowiedni kształt i wielkość działek, właściwe usytuowanie względem podmiotów gospodarczych). Obszar gminy Tarczyn charakteryzuje się dużą dynamiką zmian w zagospodarowaniu, o czym świadczy ilość wydawanych pozwoleń na budowę w oparciu o obowiązujący plan miejscowy. Z roku na rok postępuje zmiana charakteru gminy z rolniczej na miejską ze znacznymi obszarami przeznaczonymi na zabudowę mieszkaniową oraz działalność gospodarczą. Najszybciej rozwija się segment budownictwa mieszkaniowego
Strona | 15 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn jednorodzinnego w środkowej i wschodniej części gminy. Główny wpływ na to ma przebieg najważniejszego ciągu komunikacyjnego – drogi krajowej Nr 7 oraz, w przypadku wschodniej części gminy, sąsiedztwo zainwestowanych terenów gminy Piaseczno. Pokrycie blisko 99% powierzchni gminy planem miejscowym, dzięki jasno określonym terenom inwestycyjnym oraz wskazaniem kierunku rozwoju zabudowy, pozwoliło na uniknięcie procesu niekontrolowanej urbanizacji terenów wiejskich, do którego dochodzi przy braku planu miejscowego. Słabą stroną w zagospodarowaniu przestrzennym jest brak czytelnych struktur przestrzennych wsi, duże zróżnicowanie form zabudowy oraz duże nagromadzenie nośników reklamowych różnego rodzaju i gabarytów. W przyszłych planach miejscowych wskazane byłoby wyznaczanie na nowych osiedlach lokalnych centrów z funkcjami usługowymi pełniących funkcję przestrzeni publicznych.
2.4. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
Narzędziem umożliwiającym kreacje przestrzeni i tworzenie zharmonizowanego otoczenia w skali gminy jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Powierzchnia gminy, dla której sposób zagospodarowania określony został w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wynosi 112,5 km2, co stanowi blisko 99% powierzchni gminy. Poniżej przedstawiono wykaz obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenie Gminy Tarczyn, natomiast zasięg terytorialny obszaru objętego planem miejscowym określono na załączniku Nr 2.
Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Tarczyn
Lp. Uchwała Nr XXIII/197/2000 Rady Gminy w Tarczynie z dnia 25 października 2000 r.
1. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego wsi Tarczyn - plan uchylony dla części obszarów, dla których uchwalono plany miejscowe po 25.10.2000 r. Nr XX/147/03 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 grudnia 2003 r.
2. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn, pow. Piaseczno, woj. Mazowieckie - plan uchylony dla części obszarów, dla których uchwalono plany miejscowe po 30.12.2003 r. Nr IX/47/07 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 5 czerwca 2007 r. 3. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru obejmującego działki nr ew. 307/11, 307/15, 307/17, 308/3 obręb Tarczyn Nr XIII/79/07 Rady Miejskiej w Tarczynie 4. z dnia 18 września 2007 r. w sprawie uchwalenia zmiany Miejscowego Planu Zagospodarowania przestrzennego
Strona | 16 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
gminy Tarczyn, powiat Piaseczno, woj. mazowieckie uchwalonego Uchwałą Nr XX/147/03 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 grudnia 2003r. oraz Uchwałą Nr XXVI/175/04 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 15 marca 2004r. Nr XXIII/134/08 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 18 czerwca 2008 r. 5. w sprawie uchwalenia zmiany Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego wsi Tarczyn dla części obrębu Tarczyn i Drozdy Nr XXXIV/186/09 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 5 marca 2009 r. 6. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Centrum Tarczyna Nr LIX/318/10 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 4 listopada 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek 7. o nr ew. 173/2, 174/2, 175/1, 173/1, 174/1, 174/3, 175/2 oraz części działek o nr ew. 121, 183, 176 położonych we wsi Świętochów – plan uchylony w całości uchwałą Nr VII/64/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 29 marca 2019 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Świętochów gmina Tarczyn Nr XLVI/297/13 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 września 2013 r. 8 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części ulicy Ogrodowej, obręb Tarczyn Nr XLVI/298/13 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 września 2013 r. 9 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 862 oraz części działek nr ew. 189/1, 682 obręb Tarczyn Nr LIII/346/14 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 12 lutego 2014 r. 10 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 49/1 oraz części działki nr ew. 62 obręb Tarczyn Nr LIII/347/14 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 12 lutego 2014 r. 11 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 796 oraz części działki nr ew. 797, obręb Tarczyn Nr LIV/356/14 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 28 marca 2014 r. 12 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 85 oraz części działki nr ew. 138, obręb Rembertów Nr VIII/47/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 marca 2015 r. 13 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 161, 162/2, 162/3, 162/4, 111/7 oraz części działek nr ew. 119, 174 obręb Suchodół i części działek nr ew. 176/1, 147 obręb Jeżewice Nr VIII/48/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 marca 2015 r. 14 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 58/1 oraz części działek nr ew. 62, 64/8, 400, obręb Tarczyn, gmina Tarczyn Nr X/64/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 22 maja 2015 r. 15 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 36/3, 36/4 oraz części działki nr ew. 42/2 obręb Wylezin, gmina Tarczyn Nr X/65/15 Rady Miejskiej w Tarczynie 16 z dnia 22 maja 2015 r.
Strona | 17 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 23, 24, 25/1, 25/2, 214, 215 oraz dla części działek nr ew. 22, 26, obręb Wola Przypkowska, gmina Tarczyn Nr X/66/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 22 maja 2015 r. 17 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 70/3 oraz dla części działek nr ew. 70/1, 69 obręb Wólka Jeżewska, gmina Tarczyn Nr XI/80/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek 18 nr ew. 40/1 i 40/2 oraz dla części działki nr ew. 400 obręb Tarczyn, gmina Tarczyn – plan uchylony w całości uchwałą Nr XXXI/222/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 września 2020 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Tarczyn, teren przy ulicy Władysława Gawarskiego Nr XI/82/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 25 czerwca 2015 r. 19 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Many i części obrębu Borowiec Nr XIII/95/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 25 września 2015 r. 20 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 181, 182 obręb Tarczyn, gmina Tarczyn Nr XIII/96/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 25 września 2015 r. 21 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 133/33,133/34,133/35, 133/36 oraz części działek nr ew. 133/2, 133/14, 198 obręb Prace Duże, gmina Tarczyn Nr XIII/98/15 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 25 września 2015 r. 22 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 74 oraz dla części działek nr ew. 70/1, 73, 116, 75 obręb Rembertów, gm. Tarczyn Nr XXII/161/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 21 kwietnia 2016 r. 23 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 303 oraz części działek nr ew. 221 i 304/21 obręb Kotorydz Nr XXIV/187/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 23 czerwca 2016 r. 24 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 237/1, 176/1, 173 obręb Tarczyn, gmina Tarczyn Nr XXVII/213/16 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 2 września 2016 r. 25 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Józefowice część 1 Nr XLI/330/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 28 czerwca 2017 r. 26 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi Przypki dla obszaru ograniczonego ulicami: Mazurową, Nadarzyńską, Tarczyńską, Prostą oraz Polną Nr XLV/345/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 27 września 2017 r. 27 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 57 obręb Suchostruga, gmina Tarczyn Nr XLV/346/17 Rady Miejskiej w Tarczynie 28 z dnia 27 września 2017 r.
Strona | 18 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części miasta Tarczyn dla obszaru ograniczonego ulicami: Błońską, Mszczonowską, Dolną, 1 Maja oraz granicą obrębu Tarczyna Nr XLVI/374/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 26 października 2017r. 29 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części wsi Jeziorzany dla obszaru ograniczonego ulicą Spacerową, granicą obrębu Jeziorzany oraz ulicą Spokojną, obręb Rembertów Nr LIII/426/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 22 marca 2018 r. 30 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 62 obręb Wólka Jeżewska, gmina Tarczyn oraz dla części Tarczyna „osiedle Tarczynianka” działki nr ew. 782, 784, 786 Nr LVI/452/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 21 czerwca 2018 r. 31 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Przypki, gmina Tarczyn, etap I Nr LVI/453/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 21 czerwca 2018 r. 32 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 125/3, 125/4, 126/3, 126/4 obręb Kawęczyn Nr LVI/454/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 21 czerwca 2018 r. 33 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części Komornik działki nr ew. 234/1, 234/2, 234/3, 234/4, 234/5, 235, 237/1, 237/2 obręb Komorniki Nr LX/468/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 26 września 2018 r. 34 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części miasta Tarczyn dla obszaru ograniczonego ulicami: Grójecką, Aleją Krakowską oraz dla działek nr ew. 102, 103, 104, 105 obręb Komorniki Nr III/26/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 6 grudnia 2018 r. 35 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Drozdy Nr III/27/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 6 grudnia 2018 r. 36 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 157, obręb Tarczyn Nr III/28/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 6 grudnia 2018 r. 37 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Tarczyn, rejon ulicy Północnej i Alei Krakowskiej Nr V/38/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 31 stycznia 2019 r. 38 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr ew. 81, 71/1 obręb Stefanówka oraz dla działki nr ew. 315 obręb Rembertów Nr V/39/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 31 stycznia 2019 r. 39 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 1/17, obręb Marianka Nr V/40/19 Rady Miejskiej w Tarczynie 40 z dnia 31 stycznia 2019 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki Strona | 19 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
nr ew. 193, obręb Marylka Nr V/41/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 31 stycznia 2019 r. 41 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części miasta Tarczyn, dla obszaru ograniczonego ulicami: Błońską, Warszawską, al. Krakowską oraz granicą obrębu Tarczyna Nr VII/64/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 29 marca 2019 r. 42 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Świętochów gmina Tarczyn Nr IX/76/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 18 czerwca 2019 r. 43 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 227 obręb Jeziorzany Nr IX/77/19 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 18 czerwca 2019 r. 44 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Nowe Racibory przy ulicy Granicznej Nr XX/161/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 10 stycznia 2020 r. 45 w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Przypki, gmina Tarczyn – etap II Nr XXIII/181/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 26 marca 2020 r. 46 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działki nr ew. 19/1 obręb Many Nr XXX/210/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 11 sierpnia 2020 r. 47 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Tarczyn, rejon ul. Bronisława Reszki i ul. Pocztowej Nr XXXI/221/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 września 2020 r. 48 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Józefowice część 2 Nr XXXI/222/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 września 2020 r. 49 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Tarczyn, teren przy ulicy Władysława Gawarskiego Nr XXXII/227/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 29 października 2020 r. 50 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Werdun, rejon ulicy Górna Droga Nr XXXII/228/20 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 29 października 2020 r. 51 w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części obrębu Kotorydz Źródło: Dane uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 31.10.2020 r.
Największy udział w przeznaczeniu terenów, poza terenami rolnymi (53,%) i lasami (16,4%), mają tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – około 16,1 %. Znaczący jest udział terenów zabudowy produkcyjno-usługowej i mieszkaniowo-usługowej – odpowiednio około 3,7% i 4%. Tereny przeznaczone na zabudowę zagrodową stanowią około 2,6% co
Strona | 20 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn wskazuje, że funkcja ta ma ciągle duże znaczenie w strukturze funkcjonalnej gminy. Analiza rozmieszczenia poszczególnych funkcji w planach miejscowych pokazuje, że za główne ośrodki mieszkaniowe wskazane zostały Tarczyn, Prace Duże, Korzeniówka, Wola Przypkowska, Janówek, Przypki i Grzędy, czyli centralna, północna i wschodnia część gminy. Sposób rozmieszczenia terenów zabudowy mieszkaniowej wyznaczonych w planie może jednak wymagać korekty. Sytuacja ta dotyczy miejscowości Prace Duże, Wola Przypkowska, Przypki i Janówek, gdzie pozostawienie użytkowania rolniczego pomiędzy terenami przeznaczonymi na zabudowę może stwarzać problemy przy zapewnieniu właściwej obsługi komunikacyjnej czy zaopatrzeniu w niezbędną infrastrukturę. Wskazane byłoby uzupełnienie oraz stworzenie bardziej zwartych terenów zabudowy, umożliwiających zaprojektowanie bezpiecznego i wygodnego układu komunikacyjnego, wytworzenie lokalnych centrów wzbogaconych o funkcje usługowe, podnosząc dodatkowo atrakcyjność wskazanych terenów. W zachodniej części gminy zabudowa mieszkaniowa wyznaczona została jako element składowy zabudowy zagrodowej i stanowi kontynuację oraz uzupełnienie dotychczasowego zagospodarowania. Jako tereny przewidziane na inwestycje wskazany został pas wzdłuż drogi krajowej Nr 7. Poszczególne miejscowości mają wyznaczone tereny lokalizacji usług, jednak biorąc pod uwagę powierzchnie terenów przeznaczonych w planie na zabudowę mieszkaniową, tereny usługowe mogą okazać się niewystarczające do właściwej obsługi mieszkańców gminy. Poniżej zestawiono informacje dotyczące przeznaczenia w obowiązujących planach miejscowych oraz wnioskowanej zmiany przeznaczenia dla działek objętych II etapem zmiany Studium:
Nr Przeznaczenie Wnioskowana zmiana działek Obowiązujący plan miejscowy wg obowiązującego przeznaczenia ew. planu miejscowego Uchwała Nr XX/147/03 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 grudnia 2003 r. 190/5 w sprawie uchwalenia miejscowego EK – teren PU – teren zabudowy obr. planu zagospodarowania eksploatacji kopalin produkcyjno-usługowej Jeżewice przestrzennego gminy Tarczyn, pow. Piaseczno, woj. Mazowieckie Uchwała Nr LVI/452/18 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 97/5 MN – teren zabudowy 21 czerwca 2018 r. w sprawie PU – teren zabudowy obr. mieszkaniowej uchwalenia miejscowego planu produkcyjno-usługowej Przypki jednorodzinnej zagospodarowania przestrzennego wsi Przypki, gmina Tarczyn, etap I Uchwała Nr III/27/18 Rady Miejskiej U – teren zabudowy usługowej, MWU – teren w Tarczynie z dnia 6 grudnia 2018 r. zwiększenie maksymalnej 157 zabudowy w sprawie uchwalenia miejscowego wysokości zabudowy. obr. mieszkaniowej planu zagospodarowania Lokalizacja celu publicznego Tarczyn wielorodzinnej przestrzennego dla działki nr ew. 157, o znaczeniu lokalnym – usług i usługowej obręb Tarczyn zdrowia. Źródło: opracowanie własne
Strona | 21 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
3. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego
3.1. Położenie fizycznogeograficzne i rzeźba terenu
Według regionalizacji Jerzego Kondrackiego gmina Tarczyn położona jest na pograniczu dwóch makroregionów: Wzniesień Południowomazowieckich (318.8) oraz Niziny Środkowomazowieckiej (318.7) w obrębie trzech mezoregionów: ▪ Wysoczyzna Rawska (318.83) ▪ Równina Warszawska (318.76) ▪ Równina Łowicko-Błońska (318.72). Wyżej wymienione mezaregiony i makroregiony należą do podprowincji Niziny Środkowopolskie (318), stanowiącej część prowincji Niż Środkowoeuropejski (31). Granicę pomiędzy Wysoczyzną Rawską i Równinami stanowi zdenudowana skarpa wysoczyzny, ciągnąca się po wschodniej stronie drogi krajowej nr 7 (w okolicach miejscowości Kopana i Tarczyn), która następnie skręca w kierunku północno-zachodnim w sąsiedztwie wsi Duki. Równina Łowicko-Błońska przechodzi na wschodzie łagodnie w Równinę Warszawską, a słabo zaznaczająca się w terenie granica przebiega na wysokości Woli Przypkowskiej i Grząd w kierunku północnym i dalej poza obszarem gminy, wzdłuż rzeki Utraty. Regionalizacja fizycznogeograficzna według podziału Jerzego Kondrackiego
Źródło. Program ochrony środowiska dla gminy Tarczyn
Obszar gminy Tarczyn, której powierzchnia pochylona jest w kierunku północno- wschodnim, znajduje się w całości w strefie recesji zlodowacenia środkowopolskiego. Zasadnicze elementy rzeźby, tworzącej dzisiejszą powierzchnię terenu, zostały Strona | 22 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn ukształtowane w czasie stadiału Warty, kiedy po raz ostatni rejon ten w całości przykrył lodowiec, a także podczas recesji zlodowacenia północnopolskiego, kiedy istotną rolę odgrywały procesy erozyjno-denudacyjne. Na terenie gminy można wydzielić następujące formy rzeźby terenu będące wynikiem działania różnych procesów, w tym: 1. formy pochodzenia lodowcowego, do których zaliczyć należy: ▪ wysoczyznę polodowcową (o zróżnicowanym ukształtowaniu) – jest ona położona na wysokościach około 150-180 m n.p.m. Zajmuje ona znaczne powierzchnie terenu zwłaszcza w południowej i zachodniej części gminy. ▪ wysoczyznę polodowcową (wytopiskową) – położona jest ona przede wszystkim we wschodniej części gminy, na wysokości około 110 – 125 m n.p.m. Równinna powierzchnia wysoczyzny łagodnie bez długich stoków przechodzi w różnego rodzaju obniżenia, przeważnie wytopiskowe, ▪ pagórki akumulacji szczelinowej i moren martwego lodu – ciągną się one pasmem z południowego-wschodu (gdzie znajdują się w okolicach miejscowości Kopana) po północny-zachód (gdzie występują w rejonie miejscowości Drozdy, Suchodół). Pojedyncze pagóry kumulacji szczelinowej można również spotkać w sąsiedztwie Woli Przypkowskiej i Kotorydza; 2. formy pochodzenia wodnolodowcowego i wytopiskowego: ▪ równiny akumulacji wodnolodowcowej budujące wysoczyznę – wyodrębnienie ich jest oparte bardziej na podstawach genetycznych niż na ich formie. Powierzchnia tych równin występuje we wschodniej części gminy, gdzie towarzyszy dolinie rzeki Jeziorki oraz pomiędzy Świętochowem a Suchodołem, tam częściowo związana jest ona z doliną rzeki Tarczynki. Równina jest położona nieznacznie niżej od wysoczyzny wytopiskowej na wysokości około 110 – 120 m n.p.m., ▪ równiny akumulacji wodnolodowcowej sandrowe i wytopiskowe – podobnie jak poprzednie występują na wysoczyźnie. Nie uzupełniają jednak jej równinnej powierzchni, a budują nieznaczne wzniesienia lub wypełniają ciągi obniżeń, tworząc pokrywy sandrowe na glinie zwałowej. Występują one w północnej części gminy pomiędzy Kotorydzem, Wolą Przypkowską a Przypkami oraz w okolicach miejscowości Gąski-Stefanówka, ▪ niecki wytopiskowe – są one charakterystycznym elementem rzeźby wschodniej części gminy i ciągną się pomiędzy Kotorydzem, Pracami Małymi, Gąskami i Wylezinem. Niecki te występują w obrębie mało urozmaiconej wysoczyzny. Wyróżniają się one nieznacznymi zaklęsłościami i płaskim dnem, które leży na wysokości około 125-128 m n.p.m.,
Strona | 23 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ kemy – na terenie gminy zaliczono do nich jedynie niewielkie wzgórza o wysokości względnej od kilku do 10 m, leżące na północ od miejscowości Przypki, ▪ drobne zagłębienia po martwym lodzie – występują głównie w regionie wytopiskowym i leżą przede wszystkim w obrębie niecek. Są to najczęściej niewielkie zagłębienia bezodpływowe lub o słabo wyrażonym odpływie. Okresowo są one podmokłe lub stale zabagnione. W większych rozmiarach zespół tych form występuje w okolicy Pawłowic, ▪ drobne zagłębienia różnej genezy – są podobne do w/w form jednak nie są związane z występowaniem brył martwego lodu. Występują one głównie w zachodniej części gminy. Są płytkie, małych rozmiarów i zagłębione o parę metrów w stosunku do wysoczyzny; 3. formy pochodzenia eolicznego: ▪ wydmy i równiny piasków przewianych – formy te na terenie gminy nie są zbyt liczne. Można spotkać je w okolicy miejscowości: Nosy-Folwark, na północny-wschód od Grząd oraz na południowy-wschód od Prac Dużych. Występują one głównie na obszarach występowania piasków wodnolodowcowych, z których też pochodzi materiał wydmowy. Formy te nie są rozwinięte w klasycznych kształtach, a ich wysokości względne wynoszą do kilku metrów. ▪ zagłębienia deflacyjne – występują sporadycznie głównie na obszarach wydm i piasków przewianych. Są one niewielkich rozmiarów (do kilkudziesięciu metrów szerokości). Większość z nich przynajmniej okresowo jest podmokłych. 4. formy pochodzenia rzecznego ▪ tarasy zalewowe i dna dolin bocznych – występują na terenie całej gminy, we wszystkich dolinach rzecznych i drobnych bocznych obniżeniach wzdłuż cieków włączonych w sieć rzeczną. Charakterystyczna jest zmienność tarasu zalewowego i den dolinnych, która w przypadku większych cieków może wynosić około 1-1,5 km (jak ma to miejsce w niektórych odcinkach doliny rzeki Jeziorki), po kilka metrów w dolinach mniejszych cieków. ▪ tarasy erozyjno-akumulacyjne – na terenie gminy występują jedynie w miejscu ujścia Tarczynki do Jeziorki. Ich wysokość względna jest różna, przy czym z reguły występują one około 2-5 m nad dnem doliny. Szerokość tarasu wynosi średnio 100- 250 m. Są to tarasy rzeczne z dużym udziałem materiału deluwialnego z sąsiadujących zboczy. ▪ krawędzie erozyjne – towarzyszą dolinie rzeki Jeziorki. Krawędzie podcinają tam przeważnie równiny wodnolodowcowe i spadają do poziomu tarasu zalewowego, a wysokości ich dochodzą do 10-12 m.
Strona | 24 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
5. formy pochodzenia denudacyjnego: ▪ grzbiety wypiętrzeń strukturalnych i równiny denudacyjne wokół wypiętrzeń – są to wypiętrzenia osadów trzeciorzędowych i starszego czwartorzędowego. W rzeźbie terenu odpowiednikiem ich są zdenudowane grzbiety. Na terenie gminy znajdują się one pomiędzy miejscowościami: Bystrzanów, Suchostruga, Parcele-Jeżewice i w znacznej części są one porośnięte lasem, ▪ stoki denudacyjne o założeniach strukturalnych – przez teren gminy przebiegają stoki denudacyjne, które stanowią granicę pomiędzy Wzniesieniami Południowomazowieckimi a Nizinami Środkowo-mazowieckimi. Ciągną się one po wschodniej stronie drogi krajowej nr 7 (w okolicach miejscowości Kopana i Tarczyn), a następnie skręcają w kierunku północno-zachodnim w sąsiedztwie wsi Duki. Ich wysokości względne wynoszą około 10-20 m, a lokalnie więcej jeśli pod stokiem zlokalizowane są obniżenia innej genezy. Przebieg ich nawiązuje do rozciągłości przedczwartorzędowych elementów tektoniczno-strukturalnych. Ukształtowanie powierzchni gminy Tarczyn
Źródło. www.wrotamazowsza.pl
W/w formy mają wpływ na urozmaicenie rzeźby terenu. Najwyżej wyniesiona powierzchnia znajduje się w południowo - zachodniej części gminy Tarczyn, w okolicach Wólki Jeżewskiej, gdzie rzędne terenu kształtują się na poziomie 203 m n.p.m. Najniżej Strona | 25 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn usytuowany jest wschodni obszar znajdujący się w dolinie rzeki Jeziorki i jest on usytuowany na wysokości 111,8 m n.p.m. Różnica wysokości bezwzględnych w obrębie gminy wynosi 91,2 m. Lokalnie wysokości względne wahają się od kilku do kilkunastu metrów.
3.2. Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym obszar gminy znajduje się w środkowej części synklinorium brzeżnego – w południowo – zachodniej części niecki warszawskiej, wypełnionej osadami trzeciorzędowymi podścielonymi utworami kredy. Osady mezozoiczne Utwory mezozoiczne reprezentowane są przez różnego rodzaju wapienie, margle i gezy. Na przełomie mezozoiku i trzeciorzędu miała miejsce erozja powierzchni mezozoicznej, po której nastąpił okres akumulacji osadów. Osady trzeciorzędowe Osady trzeciorzędowe znajdujące się na terenie gminy złożone są w niecce warszawskiej, która została ukształtowana na przełomie mezozoiku i kenozoiku oraz we wczesnym trzeciorzędzie. Historia tego okresu jest wynikiem kolejnych obniżeń dna niecki, zalewów morskich oraz tworzenia się zbiorników śródlądowych. Osady trzeciorzędowe w zasadzie tworzą ciągłą pokrywę skał mezozoicznych. Miąższość ich jest zróżnicowana i ściśle związana z ukształtowaniem podłoża mezozoicznego. Utwory trzeciorzędu odsłaniają się na powierzchnię we wschodniej części obrębu Bystrzanów i razem ze znajdującymi się w ich bezpośrednim sąsiedztwie miejscami płytkiego występowania trzeciorzędu tworzą strefę, należącą do jednej ze stref wypiętrzeń strukturalnych o pierwotnych założeniach tektonicznych. Osady trzeciorzędowe reprezentowane są przez: oligoceńskie piaski ze żwirami, różno-, średnio-, drobnoziarniste piaski z przewarstwieniami pylastymi, często z glaukonitem, oraz mułki i iły w spągu zapiaszczone, mioceńskie piaski różno-, średnio-, drobnoziarniste i pylaste, często z pyłem węglowym, mułki, mułki piaszczyste i iły z wkładkami węgla brunatnego, plioceńskie iły pstre, mułki, mułki piaszczyste z wkładkami piasków, piaski. Osady czwartorzędowe Osady mezozoiczne i trzeciorzędowe na terenie gminy poza w/w wychodniami przykrywa zwarta powłoka utworów czwartorzędowych, które powstały na skutek cyklicznych zmian regionalnych i lokalnych warunków klimatycznych oraz zróżnicowanej akumulacji glacjalnej i procesów denudacyjno-erozyjnych, związanych z wielokrotnym nasuwaniem się i cofaniem mas lądolodu skandynawskiego. Różnorodność utworów czwartorzędowych to również wynik rozwoju głębokiej sieci dolinnej, założonej w znacznej części w rynnach subglacjalnych. Spośród warunków regionalnych najważniejszy wpływ na przebieg procesów
Strona | 26 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn geologicznych i rzeźbotwórczych w czwartorzędzie miały cechy podłoża, takie jak: morfologia powierzchni podczwartorzędowej, tektonika oraz wykształcenie i własności litologiczne skał. Utwory czwartorzędowe, reprezentowane przez osady plejstoceńskie i holoceńskie, cechuje zróżnicowanie litologiczne, zarówno w rozprzestrzenieniu poziomym jak i pionowym. W podłożu geologicznym czwartorzędu przeważają plejstoceńskie wielokrotnie powtarzające się, naprzemianległe, osady facji: ▪ lodowcowej: gliny zwałowe, piaski, żwiry i głazy lodowcowe; ▪ wodnolodowcowej: piaski, żwiry, głazy, iły, mułki; ▪ zastoiskowej: iły, mułki, piaski mułkowate; pochodzące z okresów trzech zlodowaceń: południowopolskiego, środkowopolskiego i północnopolskiego (bałtyckiego). Na przeważającej powierzchni gminy Tarczyn, występują najmłodsze osady i formy rzeźby zlodowacenia środkowopolskiego. W obrębie terenów wysoczyznowych odsłaniają się gliny zwałowe, a także eluwia glin i piaski rezydualne. Utwory wodnolodowcowe - piaski z domieszką żwirów, występują wzdłuż doliny Tarczynki. Większe obszary ich występowania znajdują się również w okolicach Świętochowa, na wschód od Rembertowa i Prac Dużych oraz na północny zachód od Tarczyna. Od Księżaka przez Przypki do Woli Przypkowskiej utwory te budują równiny sandrowe. Na zachód od Tarczyna i Przypek oraz wzdłuż północnego brzegu doliny Tarczynki występują żwiry, piaski i mułki, stanowiące materiał budulcowy moren martwego lodu. Miejscami - w dolinkach bocznych oraz zagłębieniach bezodpływowych, powierzchnię terenu tworzą piaski humusowe. Pomiędzy Świętochowem a Jeżewicami oraz na południe od tych miejscowości, na powierzchni terenu odsłaniają się wypiętrzone iły plioceńskie. W okolicach Tarczyna, Rembertowa, Kawęczyna, Księżowoli, Jeżewic i Rudy oraz na zachód od Jeżewic występują iły i mułki zastoiskowe. Natomiast w rejonie Pawłowic, Gładkowa, Prac Małych i Gąsek występują piaski i mułki wytopiskowe. Koło Suchodołu i Jeżewic oraz na północ od miejscowości Przypki występują piaski i żwiry kemów. W dolinach współczesnych rzek, głównie Jeziorki, a także Tarczynki występują holoceńskie osady rzeczne, reprezentowane przez piaski, żwiry i częściowo humusowe oraz namuły i mady. Niewielki udział w budowie geologicznej powierzchniowych partii czwartorzędu mają piaski eoliczne, z lokalnymi wydmami znajdującymi się w okolicy miejscowości: Nosy- Folwark, na północny-wschód od Grząd oraz na południowy-wschód od Prac Dużych.
Strona | 27 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
3.3. Udokumentowane złoża kopalin, zasoby wód podziemnych oraz udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla
Wyżej opisana budowa geologiczna przesądziła o zasobach surowcowych gminy. Na terenie gminy eksploatowane są wyłącznie złoża kruszyw naturalnych - piaski ze żwirem. Kruszywo to może być stosowane w budownictwie i drogownictwie i posiada znaczenie lokalne. Złoża kruszyw występują w zachodniej części gminy w rejonie Jeżewic i Suchodołu.
Na terenie gminy znajdują się następujące udokumentowane złoża kopalin: ▪ złoże Barbara B – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 224 tys. ton, ▪ złoże Barbara I – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 157 tys. ton, ▪ złoże Borowiec 4 - złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 291 tys. ton, ▪ złoże Borowiec-3 – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 65 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 9 071 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice 159 – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 344 tys. ton, zasoby przemysłowe wynosiły 342 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice II – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 5 668 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice II (zarej.) – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 258 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice III – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2015 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 200 tys. ton, zasoby przemysłowe wynosiły 200 tys. ton – złoże skreślone z rejestru 31-12-2015 r., ▪ złoże Jeżewice IV – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 258 tys. ton, ▪ złoże Jeżewice XI – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2010 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 19 tys. ton – złoże skreślone z rejestru 31-12-2014 r., ▪ złoże Jeżewice XII (cz. dz. 178) – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 107 tys. ton,
Strona | 28 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ złoże Jeżewice dz. 180 – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2015 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 5 tys. ton, – złoże skreślona z rejestru 31-12-2017 r., ▪ złoże Jeżewice dz.186 – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 169 tys. ton, ▪ złoże Many – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2010 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 96 tys. ton – złoże skreślone z rejestru 31-12-2012 r., ▪ złoże Many I – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2010 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 77 tys. ton – złoże skreślone z rejestru 31-12-2012 r., ▪ złoże Nosy – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 215 tys. ton, ▪ złoże Suchodół – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 232 tys. ton, ▪ złoże Suchodół 7a – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 64 tys. ton, ▪ złoże Suchodół 7b – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2010 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 257 tys. ton, zasoby przemysłowe wynosiły 257 tys. Ton – złoże skreślone z rejestru 31-12-2012 r., ▪ złoże Suchodół II – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 91 tys. ton, ▪ złoże Suchodół III – złoże kruszywa naturalnego piasku i żwiru, według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 112 tys. ton. Wielkość zasobów udokumentowanych złóż określono na podstawie Bilansu zasobów kopalin w Polsce wg stanu na koniec 2010 r., 2015 r. i 2019 r. oraz Systemu Gospodarki i Ochrony Bogactw Mineralnych Polski MIDAS (stan na 31-10-2020 r.).
W granicach administracyjnych gminy Tarczyn znajdują się ponadto następujące obszary udokumentowanych złóż kopalin: 1. złoże kruszywa naturalnego „Jeżewice dz. nr 190/6"; 2. złoże kruszywa naturalnego „Jeżewice ll-1/1 (dz. 178)”; 3. złoże kruszywa naturalnego „Suchodół V”, dla których właściwy organ administracji geologicznej zatwierdził dokumentację geologiczną lub dodatek do dokumentacji geologicznej.
1. ZŁOŻE KRUSZYWA NATURALNEGO – JEŻEWICE DZ. NR 190/6: ▪ kopalina: kruszywa naturalne - piaski budowlane,
Strona | 29 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ miejscowość: Jeżewice, ▪ decyzja nr / znak sprawy: ŚRL.6522.1.2014.AD; 204/2014 z dnia 11.07.2014 r. ▪ według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 273 tys. ton. 2. ZŁOŻE KRUSZYWA NATURALNEGO – JEŻEWICE ll-l/l (DZ. 178) ▪ kopalina: kruszywa naturalne - piaski budowlane, ▪ miejscowość: Jeżewice, ▪ decyzja nr / znak sprawy: ŚRL.6522.3.2013.AD z dnia 10.07.2013 r. ▪ według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 147 tys. ton. 3. ZŁOŻE KRUSZYWA NATURALNEGO – SUCHODÓŁ V ▪ kopalina: kruszywa naturalne - piaski budowlane, ▪ miejscowość: Suchodół, ▪ decyzja nr / znak sprawy: PŚ-II.7427.92.2014.ES; 14/15/PŚ.G z dnia 29.01.2015 r., ▪ według stanu na koniec 2019 r. jego zasoby geologiczne bilansowe wynosiły 3 000 tys. ton, zasoby przemysłowe wynosiły 2 567 tys. ton. Zgodnie z „Mapą obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony”, A. S. Kleczkowskiego, gmina Tarczyn położona jest w zasięgu udokumentowanego trzeciorzędowego GZWP 215 – Zbiornik Subniecka Warszawska, o całkowitej powierzchni ok. 51 000 km2 oraz GZWP 215a – Zbiornik Subniecka Warszawska – część centralna (mieści się w całości zarówno w obrębie GZWP nr 215, jak i regionu mazowieckiego I, ale przekracza granice, szczególnie na północy, subregionu centralnego), który nie posiada opracowanej dokumentacji hydrogeologicznej. Ze względu na warunki geologiczno-hydrologiczne w obrębie zbiornika GZWP 215 wyznaczono obszary objęte ochroną – 2 760 km2, w tym 1 060 km2 to obszary najwyższej ochrony (ONO), a 1 700 km2 to obszary wysokiej ochrony (OWO). Podstawowe informacje o GZWP na terenie gminy Tarczyn: Szacunkowe Średnia gł. Nr Nazwa Wiek utworów zasoby dysp. ujęć [m] [tys. m³/d] 215 Subniecka Warszawska trzeciorzęd 250 160 Subniecka Warszawska 215A trzeciorzęd 145 180 – część centralna Źródło: dane Państwowego Instytutu Geologicznego Na mapie gwarantowanych zasobów wód podziemnych dorzecza Wisły4 gmina Tarczyn przynależy do Z-09 obszaru bilansowego. Rezerwa gwarantowanych zasobów wód
4 Bilans wodnogospodarczy wód podziemnych z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w dorzeczu Wisły. Piotr Herbich, Elżbieta Przytuła. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Informator Państwowej Służby Hydrologicznej, Warszawa 2012 Strona | 30 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn podziemnych dostępnych do zagospodarowania przy aktualnym poborze wód podziemnych dla obszaru wynosi od 100 do 200 tys. m3/d. Stopień wykorzystania zasobów gwarantowanych wód podziemnych dla tego obszaru bilansowego zarówno aktualny jak i prognozowany wynosi od 15 do 30% (niski stopień wykorzystania). Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych w obrębie województwa mazowieckiego wynoszą 200 000-250 000 m3/h/km2, natomiast moduł zasobów eksploatacyjnych dla tego obszaru wynosi 6-8 m3/h/km2.
Na terenie gminy Tarczyn nie występują udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla.
3.4. Tereny górnicze
W granicach gminy Tarczyn występują tereny górnicze związane z eksploatacją złóż: ▪ Jeżewice 159 - koncesja WOŚ-VI/7412/29/98/00 z dnia 1 września 2000 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice 159” wydana przez Wojewodę Mazowieckiego, zmieniona decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego nr 260/07/PŚ.G z dnia 5 października 2007 r. Termin ważności: 31 grudnia 2017 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 152/18/PE.I z dnia 25 czerwca 2018 r. ▪ Jeżewice dz.180 - koncesja nr 215/09/PŚ.G, znak: PŚ.II./PS/7513-25/09 z dnia 3 września 2009 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice dz. 180” wydana przez Marszałka Województwa Mazowieckiego. Termin ważności: 30 września 2019 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 295/19/PE.I z dnia 17 grudnia 2019 r. ▪ Jeżewice dz. 186-1 - koncesja ŚRL.7510/9/08 z dnia 12 lutego 2009 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego Jeżewice dz. 186 wydana przez Starostę Piaseczyńskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2018 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Starosty Piaseczyńskiego Nr 188/2016 z dnia 9 czerwca 2016 r. ▪ Jeżewice dz. nr 190/6 pole I i pole II - koncesja Nr 128/2015 z dnia 12 maja 2015 r. na wydobycie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice dz. nr 190/6” wydana przez Starostę Piaseczyńskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2034 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Starosty Piaseczyńskiego Nr 75/2020 z dnia 27 kwietnia 2020 r.
Strona | 31 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ Jeżewice II – 1/1 (dz. 178) - koncesja Nr 390/2013 z dnia 24 października 2013 r. na wydobycie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice II – 1/1 (dz. 178)” wydana przez Starostę Piaseczyńskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2033 r. ▪ Jeżewice IV - koncesja WŚR-VI-7412/9/2003 z dnia 24 lipca 2003 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice IV” wydana przez Wojewodę Mazowieckiego, zmieniona decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego – decyzja nr 261/06/OŚ.G z dnia 25 października 2006 r. [OŚ.G.I.7513-30/06] oraz nr 141/08/PŚ.G [PŚ.II./ES/7513-40/08] z dnia 19 czerwca 2008 r. – zmiana terminu ważności koncesji. Termin ważności: 30 czerwca 2011 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 303/12/PŚ.G z dnia 30 października 2012 r. ▪ Jeżewice XI - koncesja 4K/98, znak: OSRL-VI-7512A/37/97 z dnia 24 marca 1998 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Jeżewice XI” wydana przez Wojewodę Warszawskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2003 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 37/14/PŚ.G z dnia 25 lutego 2014 r. ▪ Many - koncesja nr 100/2004, znak: ŚRL.7510/4/04 z dnia 28 maja 2004 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Many” wydana przez Starostę Piaseczyńskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2013 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Starosty Piaseczyńskiego Nr 235/2012 z dnia 7 września 2012 r. ▪ Many I - koncesja nr 15/2007, znak: ŚRL.7510/11/06 z dnia 31 stycznia 2007 r. na wydobywanie kruszywa naturalnego określająca granice obszaru i terenu górniczego „Many I” wydana przez Starostę Piaseczyńskiego. Termin ważności: 31 grudnia 2011 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Starosty Piaseczyńskiego Nr 234/2012 z dnia 7 września 2012 r. ▪ Suchodół II - decyzja nr RS-751-5/02 z dnia 29 listopada 2002 r. określająca granice terenu górniczego „Suchodół II” wydana przez Starostę Grójeckiego. Termin ważności: 31 maja 2006 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Starosty Piaseczyńskiego Nr 291/2017 z dnia 7 lipca 2017 r.
Strona | 32 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ Suchodół III - decyzja nr 293/2007, znak: ŚRL.7510/7/07 z dnia 13 listopada 2007 r. określająca granice terenu górniczego „Suchodół III” wydana przez Starostę Powiatowego. Termin ważności: 31 grudnia 2021 r. ▪ Suchodół 7B-1 - decyzja WŚR-VI-7412/21/2003 z dnia 16 marca 2004 r. określająca granice terenu górniczego „Suchodół 7B-1” wydana przez Wojewodę Mazowieckiego. Termin ważności: 31 grudnia 2011 r. Teren górniczy zniesiony decyzją Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 359/12/PŚ.G z dnia 21 grudnia 2012 r. ▪ Suchodół V - decyzja Marszałka Województwa Mazowieckiego nr 180/18/PE.I z dnia 24 lipca 2017 r. określająca granice terenu górniczego „Suchodół V”. Przewidywany termin ważności: 31 grudnia 2038 r. ▪ Jeżewice 159-1 - decyzja Marszałka Województwa Mazowieckiego nr 203/18/PE.I z dnia 30 sierpnia 2018 r. określająca granice terenu górniczego „Jeżewice 159-1”. Przewidywany termin ważności: 31 grudnia 2032 r. ▪ Jeżewice XII - decyzja Starosty Piaseczyńskiego Nr 154/2020 z dnia 28 września 2020 r. określająca granice terenu górniczego „Jeżewice XII”. Przewidywany termin ważności: 31 grudnia 2032 r.
3.5. Warunki hydrogeologiczne
Rozpatrując warunki hydrogeologiczne na terenie gminy wyróżnić można dwa użytkowe piętra wodonośne: ▪ piętro wodonośne trzeciorzędu, ▪ piętro wodonośne czwartorzędu.
Piętro wodonośne trzeciorzędu Występuje na przedmiotowym obszarze pod utworami czwartorzędowymi, jako podrzędne piętro wodonośne. Jedynie na niewielkim fragmencie gminy zlokalizowanym we wschodniej części obrębu Bystrzanów, gdzie występują miejsca płytkiego występowania trzeciorzędu, z powodu braku utworów wodonośnych w czwartorzędzie uzyskuje on rangę głównego poziomu wodonośnego. Trzeciorzędowe piętro wodonośne reprezentowane jest przez piaszczyste osady oligocenu, miocenu, a lokalnie pliocenu. Poziom wodonośny w utworach pliocenu charakteryzuje się mało korzystnymi parametrami hydrogeologicznymi. Mała wydajność potencjalna, niewielka przewodność, zmienna miąższość utworów wodonośnych, nie czyni
Strona | 33 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn z niego poziomu użytkowego. Poziom mioceński stanowią piaski drobnoziarniste i pylaste z przewarstwieniami mułków węgla brunatnego o miąższości 20-30 m. Wody zawarte w tych osadach charakteryzują się podwyższonym stopem mineralizacji oraz żółto brunatnym zabarwieniem. Studnie ujmujące ten poziom osiągają wydajność rzędu 30-60 m3/h. Z uwagi na zabarwienie trudne do likwidacji, wody są rzadko użytkowane. Najkorzystniejszy w trzeciorzędzie jest poziom w osady piaszczysto-żwirowych oraz piaskach glaukonitowych oligocenu. Jest on dobrze izolowany od wyżej zalegającego poziomu mioceńskiego przez serie iłów i mułków. Wody tego poziomu wykazują stopień mineralizacji 0,3-0,1 g/l oraz dobrą jakością. Wydajność studni jest bardzo zróżnicowana od 30 do 100 m3/h. Poziom oligoceński występuje na głębokości 200-250 m i strop ich nie wykazuje większych deniwelacji. W okolicy Tarczyna sporadycznie stwierdzony poziom wodonośny w utworach trzeciorzędowych występuje na głębokości 170-200 m w utworach wodonośnych mioceńsko- oligoceńskich. Wydajności potencjalne są tu w granicach 10 – 30, niekiedy 50-70 m3/h, miąższość utworów wodonośnych powyżej 40 m, niekiedy mniej. Na północnym wschodzie od Tarczyna poziom wodonośny w utworach oligoceńskich występuje na głębokości poniżej 200 m i ma wydajność 45 m3/h, przy depresji 14 m (otwór studzienny w Kotorydzu).
Piętro wodonośne czwartorzędu Z uwagi na zróżnicowane warunki geologiczne i litologiczne występowanie poziomów wodonośnych w utworach czwartorzędowych jest bardzo nieregularne. Skomplikowany układ strukturalny utworów lodowcowych (glin zwałowych) i wodnolodowcowych, powoduje iż często w sąsiedztwie, blisko położonych wierceniach stwierdzić można istnienie mniej lub bardziej miąższach warstw wodonośnych lub ich brak. Piętro wodonośne czwartorzędu odgrywa zasadniczą rolę przy zaopatrzeniu w wodę pitną. Warstwę wodonośną tworzą osady piaszczysto-żwirowe występujące pomiędzy glinami zlodowacenia środkowopolskiego i południowopolskiego oraz w utworach piaszczystych zlodowacenia południowopolskiego. Najczęściej ujmowaną warstwą wodonośną jest warstwa leżąca na utworach ilastych pliocenu. Prawie na całym obszarze gminy utwory wodonośne występują pod przykryciem od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów glin zwałowych, iłów, mułków zastoiskowych słabo lub dobrze izolujących poziom wodonośny od powierzchni. Wody te występują pod ciśnieniem (wyjątek stanowią warstwy wodonośne nie izolowane od powierzchni terenu znajdujące się w dolinach rzek, gdzie zwierciadło wody ma charakter swobodny). Główny poziom wodonośny występuje dość głęboko bo od około 30 do 100 m. Miąższość utworów wodonośnych jest zróżnicowana: w części południowo-wschodniej, środkowej i północnej wynosi poniżej 10 m, w części zachodniej (w okolicach miejscowości Suchostruga) mieści się w przedziale 20-40 m, w regionie północno-wschodnim (Kotorydz-Marylka) kształtuje się na poziomie 15-50 m.
Strona | 34 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Wydajność potencjalna w północno – zachodniej części gminy wynosi 50-70 m3/h, na terenie miasta Tarczyn wzrasta nawet do wysokości 70-120 m3/h, na pozostałym obszarze kształtuje się na poziomie 10-30 m3/h. Pierwszy poziom wodonośny (wody przypowierzchniowe) jest w znacznej części odsłonięty i nie izolowany od powierzchni utworami nieprzepuszczalnymi zwierciadła wody, w zależności od ukształtowania i wyniesienia powierzchni terenu występuje na różnych głębokościach. W dolinie Tarczynki, dolinach bocznych cieków i zagłębieniach terenu wody występuje na ogół na głębokości płycej niż 1,5 m, na pozostałych obszarach od 2,0 do 7,0 m poniżej powierzchni terenu. Ujęcia wód powierzchniowych studniami kopanymi są niekorzystne z uwagi na możliwość zanieczyszczeń. Wody te wykazują różne stężenie azotanami, (spowodowane nawozami mineralnymi) oraz skażenie bakteriologiczne.
Zgodnie z „Mapą obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony”, A.S. Kleczkowskiego, gmina Tarczyn położona jest w zasięgu trzeciorzędowego zbiornika porowego GZWP 215 – Subniecka Warszawska oraz GZWP 215a – Zbiornik Subniecka warszawska – część centralna.
3.6. Sieć hydrograficzna
Przeważająca część gminy leży w zlewni rzeki Jeziorki - prawobrzeżnego dopływu Wisły. Niewielki fragment terenu położony w północnej i północno-zachodniej części gminy odwadniany jest przez bezimienny ciek stanowiący dopływ Utraty oraz rzekę Pisia Tuczna (zlewnia Bzury). Układ wodny zlewni Jeziorki tworzą: ▪ rzeka Tarczynka przecina obszar gminy z zachodu na wschód. Jej obszar źródłowy leży na wysokości 174,5 m (w rejonie wsi Werdun). Ujście do Jeziorki znajduje się w rejonie miejscowości Prace Duże, na granicy gminy i osiąga tam rzędną 113 m n.p.m. Całkowita długość praktycznie nie uregulowanej rzeki to 16,8 km, ▪ rzeka Głoskówka posiada obszar źródłowy na wysokości 150 m n.p.m., w rejonie wsi Przypki, do Strugi wpada już poza granicami gminy Tarczyn w okolicach wsi Głosków, gdzie rzędna terenu wynosi około 105 m n.p.m. Jest to rzeka IV rzędu, która odwadnia północną część gminy, ▪ rzeka Kraska – swój początek bierze ona w rejonie wsi Kopana, na wysokości 150 m n.p.m., skąd płynie w kierunku wschodnim do Jeziorki. Ujście Kraski znajduje się na wysokości ok. 120 m n.p.m. w okolicy wsi Nowe Racibory. Jest to rzeka III rzędu, odwadniającą południowo-wschodnią część gminy Tarczyn. Sieć hydrograficzną gminy uzupełniają ponadto liczne mniejsze strumienie i cieki, a także szereg zbiorników wodnych (stawy Tarczyńskie, stawy w Rembertowie, Pawłowicach, Janówku, Mariance) i drobnych zagłębień bezodpływowych - oczek wodnych.
Strona | 35 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Zajmują one łącznie ok. 100 ha powierzchni gminy i są wykorzystywane głównie jako zbiorniki hodowlane. Na obszarach zatorfionych i terenach podmokłych, jak również w dolinach rzecznych, znajdują się liczne rowy melioracyjne.
3.7. Gleby
Zróżnicowanie typologiczne i gatunkowe gleb jest uwarunkowane wieloma czynnikami, do których zaliczyć należy: rodzaj skały macierzystej, klimat (mikroklimat), rzeźbę terenu (mikrorzeźbę), hydrosferę, organizmy roślinne i zwierzęce, działalność człowieka oraz długość okresu, w którym ten proces przebiegał (wiek gleby). O jej przynależności typologicznej może decydować cały zespół wymienionych składników glebotwórczych lub tylko jeden. Rodzaj gleby uzależniony jest od genezy skały macierzystej, na której powstała (np. utwory fluwioglacjalne, eoliczne itd.), a o gatunku gleby – grupa granulometryczna (uziarnienie jaką wykazuje charakteryzowana gleba np.: piasek luźny, piasek gliniasty itd.). Biorąc pod uwagę w/w uwarunkowania na terenie gminy dominują gleby autogeniczne z rzędu brunatnoziemnych - brunatne kwaśne i wyługowane, wytworzone z utworów gliniastych - glin zwałowych lekkich, pyłów zwykłych oraz piasków gliniastych lekkich, zawierających znaczne ilości frakcji ilastej, charakteryzujących się brakiem węglanu wapnia
CaCO3 w całym profilu lub tylko w jego części. Gleby te charakteryzują się korzystnymi stosunkami wodno-powietrznymi, wysoką odpornością na degradację, a tym samym wysokimi walorami produkcyjnymi. Znaczne obszary na terenie gminy zajmują również gleby z rzędu bielicoziemnych - bielicowe i rdzawe, o dobrej kulturze, ale nieco gorszych wartościach produkcyjnych, wytworzone z glin piaszczystych, piasków słabogliniastych i piasków luźnych. W dolinach rzecznych (Jeziorki, Tarczynki) oraz w zagłębieniach bezodpływowych występują gleby hydrogeniczne z rzędu bagiennych - torfowe, cechujące się czynnym procesem gromadzenia osadów organicznych oraz z rzędu pobagiennych - murszowo-torfowe, wykształcone z osadów mineralnych i organicznych, np. piasków słabogliniastych, w których nad akumulacją substancji organicznej przeważa proces jej ubywania wskutek mineralizacji. Z uwagi na trwałą lub okresową podmokłość, gleby te tworzą obecnie głównie użytki zielone. Z dolinami rzecznymi związane jest również występowanie gleb napływowych - aluwialnych mad, które rozwinęły się na utworach holoceńskich tarasów zalewowych w warunkach niesprzyjających procesowi torfotwórczemu. Użytki rolne zajmują 8706 ha powierzchni gminy Tarczyn. W strukturze użytkowania przeważają grunty orne oraz sady. Zarówno grunty orne jak i trwałe użytki zielone w większości należą do dobrych klas bonitacyjnych (grunty klas III i IV stanowią 49%, a grunty klas V i VI – 41% powierzchni użytków rolnych). W areale użytków rolnych dominują gleby żytnie. Gleby o najlepszych parametrach (III klasy) zajmują znaczne, zwarte powierzchnie
Strona | 36 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn w południowej i wschodniej części gminy (Kopana, Księżowola, Rembertów, Marianka, Drozdy, Jeziorzany, Wola Przypkowski, Przypki). W postaci mniejszych płatów występują również na północy i północnym wschodzie. Gleby o gorszych właściwościach (IV klasy) spotykane są praktycznie na terenie całej gminy, w szczególności w części północno- zachodniej. Największe powierzchnie gleb o stosunkowo najgorszych parametrach występują w centralnej i zachodniej części. Struktura użytków rolnych na terenie gminy Tarczyn
Źródło. Dane ewidencyjne uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 1.11.2011 r.
Źródło. Dane ewidencyjne uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 01.01.2016 r.
Strona | 37 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Źródło. Dane ewidencyjne uzyskane z Urzędu Miejskiego w Tarczynie, stan na 06.11.2020 r. Grunty orne w granicach gminy reprezentują większość kompleksów przydatności rolniczej, przy czym zdecydowanie dominują kompleksy 3, 4, 5 i 6, czyli: pszenny wadliwy, żytni bardzo dobry, żytni dobry i żytni słaby, rozpowszechnione na całym jej obszarze. Niewielkie fragmenty na wschodzie i południu gminy zajmują gleby kompleksu żytniego najsłabszego (7).
3.8. Warunki klimatu lokalnego
Gmina Tarczyn znajduje się w granicach wielkopolsko-mazowieckiego regionu klimatycznego. Klimat w tym rejonie należy do grupy umiarkowanie ciepłych i kształtowany jest przez ścierające się masy suchego powietrza kontynentalnego i wilgotnego powietrza atlantyckiego. Efektem tego jest zmienność stanów pogody w ciągu roku i w okresach wieloletnich. Poza warunkami ogólnocyrkulacyjnymi, klimat kształtowany jest przez lokalne czynniki, takie jak: ukształtowanie powierzchni, wysokość bezwzględną, pokrycie terenu, stopień zurbanizowania itp. Korzystne warunki klimatyczne tego regionu sprzyjają rozwojowi rolnictwa-głównie sadownictwa. Termiczne lato trwa tu 90-100 dni, rozpoczyna się w ostatniej dekadzie maja i kończy w pierwszych dniach września. Umiarkowanie długa zima zaczyna się w pierwszej dekadzie grudnia. Okres wegetacyjny, tj. okres z temperaturą > 5C, trwa ok. 180 dni. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,5C, przy średnich temperaturach najcieplejszego miesiąca (lipca) wynoszących 18,0C, a najchłodniejszego stycznia oscylujących pomiędzy -3,0 a -2,5 C. Przez 110 - 130 dni występują dni z przymrozkami, a około 40 razy w roku są dni z mrozem, tj. z temperaturą maksymalną <0C. Sumy opadów są uzależnione od rzeźby podłoża, wzniesienia nad poziomem morza Strona | 38 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn oraz odległości od dużych zbiorników wodnych. Średnia suma opadów z wielolecia w rejonie gminy Tarczyn jest niższa od średniej dla Polski - 600 mm i rzadko przekracza 550 mm. Najwyższe opady w tym rejonie notowane są w lecie w czerwcu i stanowią 26% sumy rocznej. Najniższe opady występują w grudniu i styczniu - ok. 9 %. Dni z burzami zdarzają się około 20 razy w roku. Warunki meteorologiczne w regionie gminy Tarczyn kształtowane są przez masy morskiego powietrza, napływające głównie z sektora zachodniego, tj. z kierunków: północno- zachodniego, zachodniego oraz południowo - zachodniego (ok. 64%). Znaczny udział mają również wiatry z południowego wschodu i wschodu (ok. 30 %), niosące masy powietrza kontynentalnego. Najrzadziej, bo przez ok. 15 dni w roku (4 %) napływa powietrze arktyczne z północy oraz powietrze zwrotnikowe z południa (ok. 2%).
3.9. Środowisko przyrodnicze
Według podziału geobotanicznego Szafera obszar gminy należy do Krainy Mazowieckiej, która to znajduje się poza zasięgiem naturalnego występowania jodły, świerka, buka, jaworu. Charakterystyczne są bory mieszane, grądy dębowo-grabowe i łęgi jesionowo-olchowe. Największe powierzchnie zajmują bory z drzewostanem sosnowo- dębowym (sosna w wieku 40-100 lat), z domieszką brzozy i lipy. Na znacznym obszarze występują także grądy z dębem szypułkowym, grabem i sosną. W drzewostanie spotykane są ponadto: osika, klon i lipa. Najcenniejszymi kompleksami na terenie gminy Tarczyn pozostają zespoły leśne o charakterze łęgów, występujące w dolinach Jeziorki i Tarczynki, z panującą tam olszą z domieszką jesionów, wiązów szypułkowych, polnych oraz wierzby. Lesistość gminy Tarczyn wynosi ok. 14% (w 2014 r. 15,4%), przy całkowitej powierzchni lasów i terenów zadrzewionych – 1 915 ha (w 2015 r. 1 968 ha w 2010 r - 1 973 ha)5, co stawia gminę w środkowej części wśród gmin w powiecie. Około połowy 886,79 ha (w 2015 r. - 946,5 ha, w 2010 r. - 982 ha) stanowią lasy Skarbu Państwa, pozostające w zdecydowanej przewadze w zarządzie Lasów Państwowych (95%). Z dolinami rzecznymi - Tarczynki i Głoskówki związane jest występowanie łąk, pastwisk i szuwarów z rzeżuchą łąkową, firletką krwawnicą, czy jaskrem ostrym. Śródleśne oczka wodne charakteryzuje występowanie specyficznej roślinności - turzyc i kosaćców. Trwałe użytki zielone stanowią 13 % powierzchni gminy. Faunę gminy reprezentują gatunki, z których większość spotykana jest również w pozostałych częściach województwa i kraju. Poszczególne gatunki zwierząt związane są z określonym ekosystemem i krajobrazem, w tym: leśnym, dolinami rzecznymi, zbiornikami wodnymi (sztucznymi i naturalnymi) oraz krajobrazem wiejsko-rolniczym.
5 Wg ewidencji gruntów Strona | 39 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
W faunie borów, znaczny udział mają gatunki owadów związanych pokarmowo z sosną (przy czym wiele z nich to znane szkodniki lasów). Występują tu również typowe dla polski środkowej gatunki płazów (np. żaba trawna, ropucha szara) i gadów (w tym jaszczurka zwinka, która zasiedla suche i nasłonecznione okrajki borów). Dosyć bogata jest fauna ptaków leśnych przy czym dominującymi gatunkami są drobne ptaki z rzędu wróblowatych. Fauna ssaków jest bardzo zróżnicowana, występują tu bowiem zarówno duże parzystokopytne jak i drobne ssaki. Dość pospolicie spotyka się tu sarnę i dzika, jakkolwiek jego stan liczebny jest trudny do ustalenia. Z rzędu ssaków owadożernych występują: jeż wschodni, kret, ryjówka. Do pospolitych gryzoni zaliczyć należy: nornicę rudą, mysz leśną, myszą zaroślową i wiewiórkę rudą. Bogactwo fauny krajobrazu rolniczego zależy przede wszystkim od stopnia jego mozaikowatości oraz intensywności prowadzonej tam gospodarki. Spotkać tu można okazałe muchówki, np. bąka bydlęcego. Wśród motyli występuje paź królowej. Na obszarach rolniczych spotykamy ptaki pochodzące z różnych środowisk - leśnych i nieleśnych. Jak we wszystkich typach krajobrazów dominują tu gatunki leśne, które przystosowały się do śródpolnych i osiedlowych zadrzewień, sadów, żywopłotów, drzew rosnących wśród szlaków komunikacyjnych. Najliczniejszymi ssakami upraw rolnych są gryzonie, głównie norniki. Z gatunków łownych występują tu królik, zając i polna populacja sarny, które występują również na użytkach zielonych. Charakterystycznym gatunkiem dla ciepłych łąk ziołoroślowych jest chroniony pająk tygrzyk paskowany, a z innych pająków krzyżak łąkowy. W sąsiedztwie siedzib ludzkich występują gatunki charakterystyczne dla obszarów zurbanizowanych.
3.10. Obszary i obiekty objęte ochroną
Na terenie gminy Tarczyn zlokalizowane są zarówno wielkoobszarowe jak i indywidualne formy ochrony przyrody, do których zaliczyć należy: Chojnowski Park Krajobrazowy, Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu oraz pomniki przyrody.
Strona | 40 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Formy ochrony przyrody na terenie gminy Tarczyn (stan na listopad 2020 r.)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez GDOŚ 3.10.a. Chojnowski Park Krajobrazowy wraz z otuliną6
Obejmuje wschodnią części gminy. Wyznaczony na podstawie rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 1 czerwca 1993 r. w sprawie utworzenia Chojnowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. War. Nr 9, poz. 100 oraz Dz. U. Woj. Maz. z 2000 r. Nr 128, poz. 1226). Ustalenia dotyczące celów ochrony oraz wprowadzonych zakazów zawarte zostały w rozporządzeniu Nr 7 Wojewody Mazowieckiego z dnia 4 kwietnia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 75, poz. 1976). Utworzony na terenie 5 gmin: Piaseczno, Konstancin-Jeziorna, Góra Kalwaria, Prażmów i Tarczyn w celu ochrony cennego kompleksu Lasów Chojnowskich, doliny rzeki Jeziorki i doliny Wisły z malowniczą skarpą, parkiem oraz rezerwatami. Wraz z Mazowieckim Parkiem Krajobrazowym i Kampinoskim Parkiem Narodowym pełni ważną funkcję klimatotwórczą dla Warszawy. Położony na lewym brzegu Wisły ChPK zajmuje tereny płaskie, rzadko urozmaicone niewielkimi wzniesieniami pochodzenia wydmowego. Cennymi elementami krajobrazu tego terenu jest dolina rzeki Jeziorki wraz z dopływami: rzeką Zieloną i Tarczynką. Niestety znikają bagienne jeziorka, które wzbogacały krajobraz. Większość powierzchni Parku zajmują lasy w przeważającej części są to bory mieszane, z przewagą
6 Źródło: www.parkiotwock.pl Strona | 41 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn sosny i udziałem dębu, brzozy i lipy. Na żyźniejszych glebach występują grądy, z przewagą dębu szypułkowego, z domieszką grabu i sosny, czasem lipy i osiki. W zespołach tych często spotyka się leśne drzewa owocowe takie jak: jabłoń płonka, grusza polna i czeremcha. W dolinach rzek można spotkać fragmenty lasów łęgowych. W składzie gatunkowym lasów spotkać też można pojedyncze buki prawdopodobnie wprowadzone sztucznie. W dolinach rzek rosną olchy, jesiony, wiązy szypułkowe i polne. Wśród drzew iglastych dominuje sosna uzupełniana przez świerk pospolity i modrzew europejski. Ciekawostką botaniczną Parku jest stanowisko wiciokrzewu pomorskiego (objęte ochroną rezerwatową, rez. ,,Biele Chojnowskie”). Cennym elementem krajobrazu jest dolina rzeki Jeziorki, znajdujące się tam łąki i pastwiska ciągle użytkowane rolniczo stanowią dogodne miejsce dla zwierząt związanych z podmokłymi terenami. Nad Jeziorką można spotkać polujące zimorodki oraz wydrę, a w jej wodach żyje około 20 gatunków ryb, wśród nich pstrąg potokowy i miętus. Zgodnie z par. 3 ust. 1 Rozporządzenia Nr 7 Wojewody Mazowieckiego z dnia 4 kwietnia 2005 r. w Parku obowiązują poniższe zakazy: 1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.); 2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; 4) pozyskiwania dla celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; Strona | 42 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 9) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych; 10) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową; 11) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych; 12) organizowania rajdów motorowych i samochodowych; 13) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. 2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, pkt. 7, nie dotyczy obowiązujących w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.” Dla Chojnowskiego Parku Krajobrazowego nie obowiązuje plan ochrony.
3.10.b. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu
Obejmuje wschodnią, centralną i południowo-zachodnią część gminy oraz część obrębów geodezyjnych Suchodół, Nosy i Przypki. Wyznaczony rozporządzeniem Wojewody Warszawskiego z dnia 29 sierpnia 1997 r. w sprawie utworzenia obszaru chronionego krajobrazu na terenie województwa warszawskiego (Dz. Urz. Woj. Warsz. Nr 43 poz. 149 oraz. Dz. Urz. Woj. Maz. z 1999 r. Nr 10, poz. 92, z 2000 r. Nr 93, poz. 911, z 2001 r. Nr 161, poz. 2363, z 2002 r. Nr 188, poz. 4306, z 2003 r. Nr 38, poz. 1053 i Nr 47, poz. 1281). Rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2007 r. Nr 42, poz. 870) oraz rozporządzenie Nr 56 Wojewody Mazowieckiego zmieniające rozporządzenie w sprawie Warszawskiego Obszar Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2008 r. Nr 185, poz. 6629) i Uchwała Nr 34/13 Sejmiku Województwa mazowieckiego z dnia 18 lutego 2013 r. zmieniająca niektóre rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego dotyczące obszarów chronionego krajobrazu (Dz. U. Woj. Maz. z 2013 r. poz. 2486) wprowadzają ustalenia dotyczące celów oraz zasad ochrony w granicach obszaru. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu to układ powiązanych ze sobą przestrzennie terenów w województwie mazowieckim, wyróżniających się pod względem krajobrazowym, o zróżnicowanych ekosystemach, cennych ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem lub stanowiących istniejące albo odtwarzane korytarze i ciągi ekologiczne. Wiąże on te tereny z krajowym systemem obszarów chronionych. Obejmuje tereny dolin rzecznych: Wisły i Narwi wraz z dopływami oraz towarzyszącymi im kompleksami lasów. Tworzy otulinę dla terenów objętych wyższą formą ochrony - parków krajobrazowych, parku narodowego, rezerwatów (zatwierdzonych i projektowanych) oraz powiązanie między nimi, obejmuje też obszary pomników przyrody, zabytkowych parków
Strona | 43 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn podworskich, a także zorganizowanych terenów wypoczynkowych, zabudowy letniskowej i podmiejskich ogródków działkowych. Pełni rolę systemu korytarzy ekologicznych, pozwalających na swobodne przemieszczanie się wielu gatunków zwierząt. Zajmuje on znaczną powierzchnię gminy Tarczyn, obejmując głównie użytki rolne, oraz tereny leśne i wody. Gmina Tarczyn znajduje się w strefie „zwykłej” Warszawskiego Obszar Chronionego Krajobrazu, na terenie której zakazuje się: 1) „zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką; 2) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; 4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;7 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 7) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; 8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 20 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej; w przypadku m. st. Warszawy w odniesieniu do lokalizowania obiektów budowlanych zakaz ten obowiązuje w odległości mniejszej niż 10 m oraz ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń
7 z odstępstwami zawartymi w par. 6 ust. 4 Strona | 44 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej.”8 W/w zakazy nie dotyczą ustaleń wynikających z obowiązujących w dniu wejścia w życie rozporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy.
3.10.c. Pomniki przyrody
Na terenie gminy Tarczyn za pomniki przyrody uznano 10 drzew (w 2010 r. – 13 drzew): Obiekt Nazwa Nazwa Obwód Wys. Miejscowość Bliższa lokalizacja poddany gatunkowa gatunkowa (cm) (m) ochronie polska łacińska
w obrębie nowego rozjazdu Drozdy drzewo buk pospolity Fagus silvatica 232 17 dróg ziemnych
w zaniedbanym Jeżewice drzewo buk pospolity Fagus silvatica 371 31 drzewostanie parkowym dąb szypułkowy Quercus robur 355 25 grupa świerk Many w zrewaloryzowanym parku Picea abies 176 16 drzew pospolity Picea abies 204 19 świerk pospolity w pasie drogowym na dąb Rembertów drzewo Quercus robur 393 23 granicy pola-las szypułkowy
dąb Rembertów w drzewostanie leśnym drzewo Quercus robur 286 24 szypułkowy
dąb Pawłowice --- drzewo Quercus robur 525 19 szypułkowy
górujące drzewo w gęstym Prace Duże drzewo topola biała Populus alba 449 30 drzewostanie parkowym kasztanowiec Aesculus Tarczyn --- drzewo 275 17 pospolity hippocastanum Źródło: Centralny rejestr form ochrony przyrody, GDOŚ (stan na 30.11.2020 r.) W 2013 r. Rada Miejska w Tarczynie zniosła ochronę wiązu szypułkowego położonego w miejscowości Rembertów na terenie cmentarza przykościelnego z powodu utraty jego wartości przyrodniczych9. Podstawą prawną ochrony w/w pomników przyrody10 jest Rozporządzenia
8 par 6 ust 1 Rozporządzenia Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu 9 Uchwała Nr XLVIII/306/13 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 18 listopada 2013 r. 10 Za wyjątkiem pomnika przyrody zlokalizowanego w Rembertowie, dla którego nie ustalono aktu powołującego. Strona | 45 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Nr 15 Wojewody Mazowieckiego z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody położonych na terenie powiatu piaseczyńskiego (Dz. Urz. Woj. Maz. z 2009 r. Nr 124, poz. 3630).
3.11. Antropogeniczne zagrożenia środowiska
Na terenie gminy Tarczyn główne źródła zagrożenia środowiska są spowodowane jego zanieczyszczeniem (czyli wprowadzeniem do powietrza, wody, ziemi, substancji stałych, ciekłych lub gazowych albo energii w takich ilościach lub w takim składzie, który może ujemnie wpłynąć na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę żywą, glebę, wodę lub spowodować inne zmiany w środowisku, w tym również kulturowym). Powstają one w wyniku postępującego procesu urbanizacji, który przekłada się na rozwój transportu, gospodarki komunalnej itp. Występujące na terenie gminy zagrożenia to przede wszystkim: 1. zagrożenia atmosfery, 2. zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych, 3. przekształcenia rzeźby terenu oraz pokrywy glebowej, 4. zagrożenia środowiska powodowane przez hałas, 5. zagrożenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym, 6. naturalne zagrożenia środowiska.
3.11.a. Zagrożenia atmosfery
Antropogeniczne rodzaje źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza w gminie Tarczyn można podzielić na: ▪ emisję punktową (zorganizowaną emisję z kominów zakładowych powstałą w wyniku energetycznego spalania paliw i przemysłowych procesów technologicznych), ▪ emisję liniową (komunikacyjną, pochodzącą głównie z transportu samochodowego, kolejowego, w której poszczególne odcinki drogi rozpatrywane są jako emitory), ▪ emisje powierzchniową (w skład której wchodzą zanieczyszczenia komunalne z: palenisk domowych, gromadzenia i utylizacji ścieków i odpadów). Na terenie gminy Tarczyn nie jest prowadzona stała kontrola zanieczyszczeń powietrza. Nie mniej jednak zakłada się, że wpływ na jego stan mają przede wszystkim procesy energetycznego spalania paliw związane z emisją powierzchniową oraz emisją punktową. Są one szczególnie uciążliwe w okresie grzewczym wśród zwartej zabudowy, która utrudnia proces rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Procesy te pochodzą zarówno z niskich emitorów odprowadzających gazowe produkty spalania z palenisk domowych jak i lokalnych i zbiorczych kotłowni, w których często podstawowym nośnikiem grzewczym jest węgiel, niestety często złej jakości o dużej zawartości siarki. Dominującą rolę w systemie
Strona | 46 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn ciepłowniczym gminy, a zarazem największymi emitorami zanieczyszczeń, są zakładowe, komunalne i spółdzielcze kotłownie. Na obszarze gminy funkcjonuje ich około 20 i podłączone są do nich głównie zakłady produkcyjne i obiekty gminne.
Zestawienie kotłowni pracujących na terenie gminy Tarczyn
Lokalizacja UŻYTKOWNIK/zarządzający Moc [MW] Paliwo
Przypki - budynek Urząd Miejski gaz wielorodzinny 2 kotłownie Suchostruga – Szk. P Urząd Miejski koks Kopana – Szk. P Urząd Miejski gaz Prace Małe– Szk. P Urząd Miejski węgiel Tarczyn– Szk. P Urząd Miejski koks Tarczyn– Szk. P Urząd Miejski gaz Tarczyn - Urząd Gminy Urząd Miejski koks Tarczyn - Ośrodek Zdrowia Urząd Miejski 2x0,25 gaz i budynek wielorodzinny Tarczyn Binder International Sp. z o.o. 3*10 węgiel Tarczyn SM „Jedność” 2x0,72 Tarczyn PPUCh 0,98 koks Tarczyn PPUCh 0,06 olej opałowy Tarczyn Ceramika Tarona 0,2 gaz Tarczyn Ceramika Tarona 3,0 gaz Kopana Niagara 0,04 koks Kotorydz Zielona Budka 0,068 gaz Suchodół MANA gaz Źródło. Program ochrony środowiska gminy Tarczyn Obiekty te powodują okresowy wzrost stężeń pyłu zawieszonego, a także dwutlenku siarki, które mogą się kumulować zwłaszcza w okresie grzewczym. Istotnym źródłem zanieczyszczenia są również arterie o dużym natężeniu ruchu, a zwłaszcza trasy tranzytowe (w tym przede wszystkim: droga krajowa, droga wojewódzka oraz powiatowe). Źródła emisji komunikacyjnej znajdują się nisko nad ziemią, co sprawia, że zanieczyszczenia emitowane z silników pojazdów kumulują się głównie w najbliższym otoczeniu dróg, a ich wpływ na jakość powietrza maleje wraz z odległością. Sektor ten, ma coraz większy wpływ na jakość i stan powietrza. Szkodliwe substancje pochodzące ze spalania paliw stanowią źródło zanieczyszczenia zarówno powietrza, jak i gleb, a w konsekwencji również wód powierzchniowych i podziemnych na skutek wymywania zanieczyszczeń z powierzchni gruntu. Problem ten dotyczy przede wszystkim miasta Tarczyn, a także zabudowań usytuowanych w pobliżu drogi krajowej nr 7, która charakteryzuje się dużym natężeniem ruchu. W roku 2020 została przeprowadzona inwentaryzacja indywidualnych źródeł ciepła na terenie gminy Tarczyn. Zgodnie z raportem z inwentaryzacji dominującym źródłem ciepła wykorzystywanym na potrzeby ogrzewania budynków są kotły gazowe (870 budynków). Duży udział w ogólnym rozkładzie zainstalowanych urządzeń grzewczych zajmują również kotły na paliwo stałe –
Strona | 47 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn węgiel, drewno kawałkowe czy pellet (748 budynków) oraz kominki (214 budynków), które częściej są dodatkowym, niż głównym źródłem ciepła w budynku. Bardzo mały udział w ogólnym zestawieniu przypada na piece kaflowe (13 budynków). Równie niewielki udział mają odnawialne źródła energii w postaci kolektorów słonecznych (8 budynków) czy paneli fotowoltaicznych (32 budynki), które uzupełniają pracę głównych źródeł ciepła. Najczęściej wykorzystywanym źródłem ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej w gminie Tarczyn jest kocioł na gaz, zainstalowany w 1628 budynkach. Ponadto duże znaczenie w przygotowaniu ciepłej wody mają kotły na paliwo stałe – węgiel, drewno kawałkowe czy pellet (535 budynków). Zgodnie z wynikami inwentaryzacji, w 104 budynkach przygotowanie ciepłej wody następuje przy użyciu odnawialnych źródeł energii, tj. pomp ciepła, paneli fotowoltaicznych lub kolektorów słonecznych.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, dokonuje corocznej oceny jakości powietrza dla województwa mazowieckiego, celem uzyskania informacji o stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Pod kątem ochrony zdrowia ludzi bada się stężenie w powietrzu następujących substancji: dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2), benzenu (C6H6), ołowiu w pyle Pb(PM10), kadmu w pyle Cd(PM10) , arsenu w pyle As(PM10), niklu w pyle Ni(PM10), benzo(a)piranu w pyle B/a/P(PM10), tlenku węgla (CO), ozonu (O3), pyłu zawieszonego PM2.5 oraz pyłu
PM10. Pod kątem ochrony roślin uwzględnia się: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), ozonu(O3) określonego współczynnikiem AOT40. Ocena i wynikające z niej działania, odnoszone są do obszarów nazywanych strefami, które stanowi: ▪ aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy, ▪ miasto o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy, ▪ pozostały obszar województwa. Podstawą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza są wartości poziomów: dopuszczalnego, dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji (PM2.5), docelowego i celu długoterminowego określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031) oraz w dyrektywie 2008/50/WE – CAFE. W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie można wydzielić następujące klasy stref: ▪ klasa A – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych,
Strona | 48 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ klasa B – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, ▪ klasa C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe. oraz dla ozonu: ▪ klasa D1 – stężenia ozonu nie przekraczają poziomu celu długoterminowego, ▪ klasa D2 – stężenia ozonu przekraczają poziom celu długoterminowego. Interpretując wyniki klasyfikacji należy pamiętać, że wynik taki nie powinien być utożsamiany ze stanem jakości powietrza na obszarze całej strefy. Klasa C może oznaczać bowiem np. lokalny problem związany z daną substancją. Teren gminy Tarczyn, znajduje się w strefie mazowieckiej. Klasyfikacja strefy mazowieckiej z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji Rok pył pył NO2 SO2 CO benzen PM PM BaP As Cd Ni Pb O3** 10 2,5* 2010 A A A A C B C A A A A C 2015 A A A A C C/C1 C A A A A A/D2 2019 A A A A C A/C1 C A A A A A/D2 Źródło. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2010, 2015 i 2019 * wg poziomu dopuszczalnego faza I/II ** wg poziomu docelowego/celu długoterminowego
W badanej strefie notuje się przekroczenia poziomu docelowego dla: benzo(a)piranu, pyłu PM 2,5 oraz pyłu PM10. Dodatkowo w latach 2015-2019 odnotowano stężenia ozonu przekraczające poziom celu długoterminowego.
Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji zanieczyszczeń w strefie Rok NOx SO2 O3* 2010 A A A 2015 A A A/D2 2019 A A A/D2 Źródło. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2010, 2015 i 2019 * wg poziomu docelowego/celu długoterminowego Rezultatem końcowym oceny stref pod kątem ochrony roślin, podobnie jak pod kątem ochrony zdrowia, jest określenie klas wynikowych dla poszczególnych zanieczyszczeń w danej strefie. W efekcie oceny przeprowadzonej w 2010, 2015 i 2019 r. wszystkim
Strona | 49 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn badanym substancjom, przypisano klasę A (za wyjątkiem celów długoterminowych dla ozonu).
Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla ozonu Symbol klasy dla ozonu wg Symbol klasy dla ozonu wg Nazwa strefy poziomu celu poziomu docelowego długoterminowego strefa mazowiecka A D2 Źródło. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2010
Dla ozonu wartości współczynnika AOT40 określonego na podstawie pięcioletnich pomiarów (2006-2015) z okresu wegetacyjnego (maj-lipiec) w strefie mazowieckiej zostały dotrzymane. Współczynnik AOT40 obliczony jako średnia z okresu pięciu lat na 2-4 stanowiskach pomiarowych mieścił się poniżej poziomu docelowego. W wyniku analiz przeprowadzonych w ramach rocznej oceny jakości powietrza za 2010, 2015 i 2019 r. strefa mazowiecka otrzymała klasę A. Poziom celu długoterminowego dla kryterium ochrony roślin, który ma być osiągnięty do 2020 r. na wszystkich stanowiskach pomiarowych nie został dotrzymany, stąd cały obszar województwa z wyłączeniem miast nie spełnia ww. kryterium. Wyżej zaprezentowane informacje oparto na podstawie Rocznej oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2010, 2015 i 2019.
8 września 2020 r. Sejmik Województwa Mazowieckiego przyjął Uchwałę Nr 115/20 w sprawie programu ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu. Obszary przekroczeń poziomu docelowego średniorocznego benzo(a)pirenu Mz18sMaB(a)PaI5 i Mz18sMaB(a)PaK6 w gminie miejsko-wiejskiej Tarczyn w 2018 roku
Źródło: Uchwała 115/20 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r.
Strona | 50 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Zgodnie z w/w uchwałą na terenie gminy Tarczyn wskazano trzy obszary, w których wystąpiły przekroczenia substancji w powietrzu. Jeden z obszarów obejmuje miasto Tarczyn, drugi pas przy północno-wschodniej granicy gminy (sołectwa: Korzeniówka, Prace Duże, Nowe Racibory), trzeci obszar przy wschodniej części miasta Tarczyn. Główną przyczyną zidentyfikowanych przekroczeń jest indywidualne ogrzewanie budynków. W związku z występowaniem przekroczeń na terenie gminy Tarczyn oszacowano, że zostaną wymienione 338 kotły w ramach działania WMaOePow w latach 2021-2026.
3.11.b. Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, w 2010 roku wykonywał badania w 50 punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk) objętych monitoringiem operacyjnym, znajdujących się na obszarze województwa mazowieckiego. W następnych latach liczba ppk wzrosła, aż w 2015 r. przeprowadzono badania: w 5 ppk objętych monitoringiem diagnostycznym i operacyjnym z częstotliwością 12/rok, w 51 ppk objętych monitoringiem operacyjnym z częstotliwością 8-12/rok. W 41 ppk prowadzono monitoring wód zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych, z częstotliwością 12/rok oraz w 9 ppk, z taką samą częstotliwością prowadzono monitoring wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Ponadto w 3 ppk był prowadzono monitoring badawczy tzw. intensywnego monitorowania. W 3 ppk (w tym w 1 ppk na Zbiorniku Zegrzyńskim) prowadzono badania wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Ocena jakości wód powierzchniowych oparta została o wyniki uzyskane z punktu zlokalizowanego w miejscowości Prace Duże na rzece Tarczynce (ujście do Jeziorki) oraz punktów usytuowanych poza granicą gminy, w miejscowościach: Skolinów (przy ul. Dworskiej), Głosków (na moście na drodze Piaseczno-Runów) dla rzeki Jeziorki i Głoskówki. Została ona wykonana zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008), a ocenie poddano, w przypadku cieków naturalnych, stan ekologiczny JCW11, potencjał ekologiczny (w przypadku sztucznych jednolitych części wód i wód silnie zmienionych), stan chemiczny oraz stan jednolitych części wody. Ostatnie pomiary w w/w punktach wykonano w 2013 r. Stan ekologiczny JCW klasyfikuje się w oparciu o elementy hydromorfologiczne, biologiczne i fizykochemiczne (wspierające element biologiczny oraz specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne) do jednej z pięciu klas jakości:
11 jednolite części wody rozumiane są jako oddzielne, znaczące elementy wód powierzchniowych, takich jak rzeka lub jej część, jezioro, inne zbiorniki wodne, itp., które dzielą się na naturalne, silnie zmienione i sztuczne Strona | 51 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ klasa I – oznacza stan ekologiczny bardzo dobry, ▪ klasa II – oznacza stan ekologiczny dobry, ▪ klasa III – oznacza stan ekologiczny umiarkowany, ▪ klasa IV – oznacza stan ekologiczny słaby, ▪ klasa V – oznacza stan ekologiczny zły. Stan chemiczny JCW oceniany ze względu na występujące w wodach substancje szczególnie szkodliwe, w tym tzw. substancję priorytetowe, klasyfikuje się jako: ▪ dobry – stan dobry, ▪ psd – poniżej stanu dobrego. Stan jednolitej części wód – określa się biorąc pod uwagę klasyfikację jej stanu ekologicznego oraz chemicznego i określa się jako: ▪ dobry – w przypadku gdy dana JCW osiąga przynajmniej dobry stan ekologiczny i dobry stan chemiczny, ▪ zły – w każdym innym przypadku niż wymieniony powyżej.
Dane o Jednolitej Części Wody Ocena Jednolitej Części Wody stan punkty pomiarowo- ocena stanu ocena stanu nazwa JCW jednolitych kontrolne ekologicznego chemicznego części wody 2010 2013 2010 2013 2010 2013 Jeziorka od Jeziorka - Skolimów Kraski do Rowu III II dobry - zły* - ul. Dworska Jeziorki Tarczynka – Prace Tarczynka Duże (ujście do III III - - - zły Jeziorki) Głoskówka - Głosków Głoskówka (most na drodze III III - - - zły Piaseczno-Runów) *określony stan oparty jest o badania w zakresie jedynie wybranych wskaźników chemicznych Źródło. Zestawienie tabelaryczne danych do klasyfikacji stanu ekologicznego i chemicznego rzek w JCW monitoringu operacyjnego za 2010 oraz wyników monitoringu WIOŚ w Warszawie, tabela zbiorcza monitoringu rzek w latach 2010-2015
Jak można zauważyć powyżej stan ekologiczny wód ulega poprawie. W 2010 r. wszystkie badane jednolite części wody osiągnęły umiarkowany (III) stan ekologiczny. W roku 2013 r. odnotowano poprawę stanu wód w rzece Jeziorce z umiarkowanego do dobrego. Poza wyżej opisaną oceną stanu ekologicznego JCW Tarczynki została poddana również ocenie stopnia eutrofizacji (czyli zjawisku wzbogacenia wody biogenami, w szczególności związkami azotu i fosforu, powodującymi przyśpieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następuje niepożądane zakłócenie biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód). Wyniki kontrolowanych wskaźników (biologicznych, tlenowych i biogennych) wykazały iż
Strona | 52 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn przedmiotowa rzeka jest zagrożona eutrofizacją.
Od 1 stycznia 2019 r. zadania z zakresu monitoringu środowiska zostały przekazane do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Poniżej zamieszczono najnowsze dane dotyczące jakości wód rzek płynących na terenie gminy Tarczyn:
Nazwa Klasa Klasyfikacja Nazwa Klasa Klasyfikacja Ocena Kod ocenianej reprezentatywnego elementów stanu / Rok ocenianej elementów stanu stanu jcw punktu pomiarowo- fizyko- potencjału badania jcw biologicznych chemicznego jcwp kontrolnego chemicznych ekologicznego Jeziorka od Kraski do Jeziorka - Skolimów- >2 3/ poniżej PLRW20001925873 3 zły 2019 Rowu ul. Dworska 2 umiarkowany dobrego Jeziorki Tarczynka - Prace, >2 4/ poniżej Tarczynka PLRW20001725849 4 zły 2019 uj. do Jeziorki 2 słaby dobrego Głosków (most na >2 3/ Głoskówka PLRW200017258529 drodze Piaseczno- 3 - zły 2019 2 umiarkowany Runów) Kraska Kraska (Dopływ spod (dopływ >2 3/ poniżej PLRW200017258349 Stefanówki) - Nowe 3 zły 2018 spod 2 umiarkowany dobrego Racibory Stefanówki) Utrata od źródeł do Utrata - Pruszków, 3/ RW200017272834 2 - - zły 2017 Żbikówki ze park umiarkowany Żbikówką Pisia Pisia Tuczna - >2 3/ PLRW2000172727689 2 - zły 2017 Tuczna Pulapina, most - umiarkowany Źródło: wg Oceny stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w latach 2014-2019, GIOŚ Wśród głównych przyczyn zanieczyszczenia wód należy uznać spływy powierzchniowe z terenów rolniczych, zawierające związki biogenne (azot i fosfor) oraz środki ochrony roślin. W zlewni Tarczynki występuje presja komunalna, przy jednocześnie niewystarczająco rozwiniętym systemie kanalizacyjnym.
Ocenę jakości wód płynących będących środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych w województwie mazowieckim przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. z 2002 roku Nr 176, poz. 1455). Ocena odbyła się w 22 punktach pomiarowych zlokalizowanych na 21 rzekach (w tym na rzece Tarczynce, przy jej ujściu do Jeziorki). Wykazała ona we wszystkich badanych stanowiskach nieprzydatność wód do bytowania ryb zarówno łososiowatych jak i karpiowatych. Parametrami decydującymi o takiej ocenie były przede wszystkim azotyny, fosfor ogólny, chlor całkowity pozostały, a w niektórych przypadkach także BZT5, azot amonowy i zbyt niska koncentracja tlenu. Mimo niekorzystnej oceny rzeka Tarczynka jest środowiskiem bytowania ryb.
Na terenie gminy brak jest punktu ujętego w ramach sieci monitoringu wód podziemnych województwa mazowieckiego, w skład którego, w 2010 r. realizowane były badania: ▪ monitoringu diagnostycznego prowadzone w ramach sieci krajowej przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), Strona | 53 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ monitoringu operacyjnego w zagrożonych częściach wód podziemnych na terenie gminy Korytnica i zlewni rzek Sona oraz dopływu z Przedwojewa, prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, ▪ monitoringu badawczego w rejonie nieczynnego wylewiska osadów garbarskich na terenie Radomia prowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Punkty pomiarowo – kontrolne wód podziemnych monitoringu diagnostycznego PIG, w 2010 r. i 2015 r. na terenie województwa mazowieckiego 2010 2015
Źródło. Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2010 r. oraz Monitoring jakości wód podziemnych w województwie mazowieckim w 2015 roku Oceny stanu chemicznego w jednolitych częściach wód podziemnych (JCWPd) i w poszczególnych punktach badawczych dokonano w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896), według której wody podziemne możemy zakwalifikować do 5 klas jakości: ▪ klasa I – wody bardzo dobrej jakości, ▪ klasa II – wody dobrej jakości, ▪ klasa III – wody zadowalającej jakości, ▪ klasa IV – wody niezadawalającej jakości, ▪ klasa V – wody złej jakości. Klasy I, II, III odznaczają się dobrym stanem chemicznym wód podziemnych, IV i V słabym stanem chemicznym. Wszystkie badane jednolite części wód podziemnych zaliczono do wód o dobrym stanie chemicznym. Na terenie gminy Tarczyn nie ma punktów pomiarowych monitoringu wód podziemnych. Najbliżej położone są cztery punkty pomiarowe poziomu czwartorzędowego Krajowego
Strona | 54 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Monitoringu Jakości Zwykłych Wód Podziemnych oraz jeden punkt pomiarowy poziomu trzeciorzędowego w Konstancinie (paleogen i oligocen). Wyniki ostatnich pomiarów prowadzonych w tych punktach zawiera tabela poniżej. Jakość wód podziemnych w latach 2007-2019 w punktach pomiarowych: Powsin – park, Konstancin, Piaseczno i Pruszków Rok Konstancin Konstancin Powsin - park (trzeciorzędowy) Piaseczno Pruszków badania (czwartorzędowy)
2007 III IV (NH4Fe) - III (Fe) - 2010 III III II II - 2012 III III II III - 2015 - - - - III 2019 - III II II III Źródło: Monitoring jakości wód podziemnych w województwie mazowieckim w 2007-2019 r. Stężenia średnie elementów fizykochemicznych dla punktów pomiarowych leżących w jednej JCWPd 81 (w ramach której znajduje się gmina Tarczyn) mieściły się w granicach II-VI klasy, przy czym 65% z nich charakteryzowało się zadawalającą jakością wody (III klasa). Z tego powodu można przyjąć iż wody podziemne na terenie gminy Tarczyn również należą do tej klasy.
Wyżej wymieniony stan jakości wód powierzchniowych i podziemnych jest spowodowany: ▪ ściekami pochodzącymi z komunalnych i przyzakładowych oczyszczalni ścieków, ▪ brakiem odpowiednio rozwiniętego systemu kanalizacji przy jednoczesnym wysokim wskaźniku zwodociągowania miejscowości, ▪ spływami powierzchniowymi z pól uprawnych (na których stosowane są nawozy mineralne i chemiczne środki ochrony roślin), ▪ spływami powierzchniowymi pochodzącymi z sieci drenarskiej, które trafiają do wód wraz z opadami, ▪ obecnością dzikich wysypisk śmieci, ▪ spływami powierzchniowymi z tras komunikacyjnych.
3.11.c. Przekształcenie rzeźby terenu oraz pokrywy glebowej
Na terenie gminy Tarczyn do obszarów o przekształconej rzeźbie zaliczyć należy tereny związane z eksploatacją powierzchniową w ramach udokumentowanych złóż kopalin. Pozyskiwanie kruszyw powoduje lokalne zmiany powierzchni ziemi i wpływa na pogorszenie warunków glebowo-wodnych w okolicach eksploatowany złóż kruszyw. Zagrożenie dla pokrywy glebowej na terenie gminy stanowią spływy powierzchniowe zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego, które są silnie obciążone związkami biogennymi (azotem, fosforem) oraz dzikie wysypiska śmieci, które są widoczne zwłaszcza w sąsiedztwie osiedli jednorodzinnych, w lasach. Odpady tam gromadzone pochodzą często
Strona | 55 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn z gospodarstw domowych i zawierają w swym składzie odpady niebezpieczne. Także rozbudowana sieć wodociągowa i słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna stanowi potencjalne niebezpieczeństwo dla stanu sanitarnego gleb, zwłaszcza w przypadku występowania nieszczelnych szamb lub odprowadzania ścieków komunalnych bezpośrednio do ziemi.
3.11.d. Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych
Na terenie gminy Tarczyn nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemnych, ani naturalnych zagrożeń geologicznych.
3.11.e. Zagrożenia środowiska powodowane przez hałas
Jednym z bardziej determinujących czynników jakości środowiska jest hałas rozumiany jako dźwięki niepożądane, uciążliwe, szkodliwe. Może wywierać on niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, świat zwierzęcy i roślinny, a jego szkodliwość zależy od natężenia, częstotliwości, charakteru zmian w czasie, długotrwałości działania. Hałas występuje powszechnie zwłaszcza wzdłuż tras komunikacyjnych, obiektów przemysłowych i usługowych o charakterze wytwórczym. Do głównych źródłem hałasu na terenie gminy zaliczyć należy hałas komunikacyjny, w skład którego wchodzi: 1. hałas drogowy, uzależniony od wielu czynników, w tym m.in.: • od układu drogowego, • natężenia i struktury ruchu, • średniej prędkości strumienia pojazdów, • stanu technicznego nawierzchni, • stanu technicznego pojazdów. Drogami generującymi największy ruch, a co za tym idzie również znaczny hałas jest droga krajowa i wojewódzka oraz w mniejszym stopniu, drogi powiatowe. Najistotniejszym źródłem hałasu w sąsiedztwie odcinków drogi krajowej nr 7 jest ruch samochodowy. Pozostałe źródła hałasu wynikające z funkcjonowania człowieka oraz prowadzonej działalności usługowej oddziałują na środowisko w znikomym stopniu, w porównaniu do hałasu drogowego. Stanowią one, w zdecydowanej większości przypadków, tło akustyczne dla hałasu samochodowego, który w głównej mierze decyduje o akustycznym klimacie na analizowanych terenach. Wykonane w 2007 roku przez Politechnikę Krakowską na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Mapy akustyczne dla dróg krajowych o natężeniu ruchu powyżej 16 400 pojazdów na dobę, w tym dla drogi krajowej nr 7, wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Zasięg terenów, w których wystąpiły przekroczenia zależny jest od zagospodarowania wzdłuż drogi i wahał się od kilkudziesięciu
Strona | 56 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn metrów dla terenów zwartej zabudowy do blisko 400 m dla terenów otwartych. Ponieważ wykonane mapy akustyczne wykazały przekroczenia obowiązujących przepisami prawa norm akustycznych wystąpił obowiązek sporządzenia programu ochrony środowiska przed hałasem („Program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż odcinków drogi krajowej nr 7 i ekspresowej nr S 7 na terenie województwa mazowieckiego”), który został przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 września 2009 r. Ma on na celu poprawę i zapewnienie jak najlepszego stanu akustycznego środowiska na terenach zagrożonych ponadnormatywnym hałasem. W 2018 r. dla drogi krajowej nr 7 przeprowadzono pomiary hałasu w ramach zadania zleconego przez GDDKiA „Mapy akustyczne dla dróg krajowych o ruchu powyżej 3 000 000 pojazdów rocznie – województwo mazowieckie”. Badaniem zostały objęte dwa odcinki drogi krajowej nr 7 (Magdalenka-Tarczyn i Tarczyn-węzeł Grójec). Na oddziaływanie drogi krajowej narażeni są mieszkańcy terenów bezpośrednio do niej przyległych w miejscowościach: Józefowice, Tarczyn, Rembertów. Analizując mapy akustyczne dla gminy Tarczyn widać, że znaczna część budynków objętych badaniem położona jest w strefach, gdzie przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu. W szczególności dotyczy to miasta Tarczyna, którego duża część zabudowy mieszkaniowej położona jest w strefach, gdzie przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu. 2. Hałas kolejowy – pod pojęciem którego rozumie się hałas powstający w wyniku eksploatacji linii kolejowych. Zagrożenie hałasem wynikające z eksploatacji szlaku kolejowego jest znacząco odczuwalne szczególnie w najbliższym otoczeniu torowisk. O poziomie hałasu na obszarach znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych decydują takie czynniki jak: • natężenie ruchu, • ilość pociągów towarowych (w ogólnej liczbie składów pociągów), • prędkość i płynność ruchu pociągów, • położenie torów, • stan techniczny taboru kolejowego oraz torowiska, • ukształtowanie terenu, przez który przebiega linia kolejowa, • odległość pierwszej linii zabudowy od skrajnego toru. Przez środkową część gminy przebiega linia kolejowa CE20 relacji Skierniewice - Łuków, przy czym obecnie jest ona wykorzystywana do ruchu towarowego, jako południowa obwodnica Warszawskiego Węzła Kolejowego. Ten rodzaj hałasu może być szczególnie uciążliwy jedynie dla osób mieszkających na terenie miejscowości sąsiadujących z linią. Przez obszar gminy z północy na południe przebiega również trasa kolejki wąskotorowej
Strona | 57 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn relacji Piaseczno-Grójec, która jednak jest obecnie nie użytkowana. Ponieważ na terenie gminy funkcjonuje kilka dużych zakładów produkcyjnych (w tym przede wszystkim przedsiębiorstwa związane z przetwórstwem rolno-spożywczym), także hałas przemysłowy powstający w ramach poszczególnych procesów technologicznych, stanowi potencjalne źródło zagrożenia dla mieszkańców. Jego specyfiką jest jednak długotrwałość oraz lokalny charakter występowania.
3.11.f. Zagrożenia powodowane oddziaływaniem elektromagnetycznym
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego są systemy wytwórcze i przesyłowe energii elektrycznej, stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, urządzenia diagnostyczne, terapeutyczne, urządzenia przemysłowe i urządzenia użytku domowego, słowem - promieniowanie to występuje powszechnie w środowisku. Ujemny wpływ na stan środowiska i zdrowie ludzi mają urządzenia, które emitują fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości od 0,1 do 300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz, umieszczone w środowisku naturalnym. W gminie Tarczyn do sztucznych źródeł emisji pól elektromagnetycznych stanowiących potencjalne zagrożenie dla środowiska należą: ▪ linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 220 kV i 110 kV, ▪ stacja bazowa telefonii komórkowej, ▪ urządzenia emitujące pola elektromagnetyczne wykorzystywane w przemyśle, ośrodkach medycznych, policji, straży pożarnej.
3.12. Uwarunkowania wynikające z wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej
Na terenie gminy Tarczyn nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi. Okresowo, szczególnie w przypadku nawalnych opadów lub przyspieszonych roztopów, dochodzi jednak do lokalnych podtopień w dolinach istniejących cieków.
3.13. Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego
Część terenów gminy została objęta ochroną zgodnie z wymogami ustawy o ochronie przyrody. Ma to głównie przyczynić się do zachowania wartości przyrodniczych i krajobrazowych. Ochrona terenów zieleni jest obowiązkiem gmin, które podejmują działania w kierunku rozwoju tych terenów. Rygorom ochronnym poddane są parki, skwery, zadrzewienia itp. Tworzenie nowych założeń parkowych oraz kształtowane wiejskiej zieleni urządzonej wpłynie na poprawę ich struktury przyrodniczej. Szczególnie ważna będzie renowacja parków zabytkowych.
Strona | 58 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej obejmują również sektor rolnictwa. Wspieranie form rolnictwa stosującego metody produkcji nienaruszające równowagi przyrodniczej, przede wszystkim rolnictwa ekologicznego jest jednym z celów stawianych przez II Politykę Ekologiczną Państwa w zakresie różnorodności biologicznej i ochrony przyrody.
3.14. Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym lub określone przez audyt krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych
Do dnia 30 listopada 2020 r. nie opracowano audytu krajobrazowego dla województwa mazowieckiego.
4. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
4.1. Rys historyczny12
Historia Tarczyna sięga wieku XIII, kiedy to nad niewielką rzeczką zwaną dziś Tarczynką zlokalizowano znane w okolicy targowisko. Od tejże funkcji wywodzi się właśnie nazwa osady: Targ, Tarczek, Tarczyn. Niektórzy historycy (m.in. Zdzisław Szeląg) uważają, że nazwa osady Tarczyn, wywodzi się prawdopodobnie od osobowej nazwy rodowej - Tarcz (Tarcza, Tarcze). W staropolskich dokumentach miejscowość wymieniana jest jako Tarczin (1284). Tarczyno (1303), Tarczyn (1353,1580), Tharczino (1355, 1241), Tarcynum (1634). Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z 1259 roku. Jak się okazało, dogodne położenie tego miejsca usytuowanego na skrzyżowaniu szlaków handlowych wiodących z Radomia do Warszawy i Zakroczymia oraz z Lublina przez Łowicz do Poznania, spowodowało, że w roku 1353 książę mazowiecki Kazimierz I nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie, a to dzięki staraniom proboszcza tarczyńskiego Jana, który to był równocześnie książęcym kapelanem. Tarczyn wraz z przyległościami stanowił oprócz Warszawy, dawną włość księcia Kazimierza (syna Trojdena ). Już wówczas był on ośrodkiem parafialnym i to dość rozwiniętym. Wraz z lokacją wydaną na ręce wspomnianego plebana, Książe ufundował tu kościół pod wezwaniem Św. Mikołaja. Wiedzieć również należy, że w tym miejscu istniał niewielki kościółek parafialny już w XII wieku. W wieku XV miasto miało już dwa kościoły, w tym jeden, pod wezwaniem Św. Doroty (1490), zlokalizowany był nieco poza jego granicami. Do dziś zachował się gotycki kościół pod wezwaniem Św. Mikołaja, zbudowany w początkach XVI wieku. Do fundacji przyczynili się zwłaszcza Jan Mrokowski – archidiakon warszawski i Marcin – kasztelan warszawski,
12 Źródło: serwis internetowy gminy Tarczyn, www.tarczyn.pl Strona | 59 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn oraz nieco później w związku z dobudowywanymi kaplicami: Abraham Chełchowski – proboszcz tarczyński będący jednocześnie sekretarzem książąt mazowieckich, Stanisława i Janusza. Godnym odnotowania jest fakt wizyty księcia Konrada II w Tarczynie w roku 1284. Tu bowiem wystawił Książe dokument dotyczący zamiany wsi Lechacice i Opożdżew na Warkę. Wielkim dobroczyńcą miasta był Gabriel Prowansjusz, zwany Władysławskim, który był wychowawcą synów Króla Władysława IV, oraz sekretarzem królewskim, prepozytorem warszawskim i scholastykiem płockim. On to, dokładając wielkich starań i ponosząc znaczne koszty, uposażył i przebudował kościół w latach 1623 – 1630 oraz dofinansował upadający już wówczas szpital dla ubogich, który to ufundował jeszcze w roku 1549 Wojciech Jeżowski (właściciel pobliskich Jeżewic), kasztelan warszawski. Szpital ten w okresie jego prosperity był wzorem dla budowanych później na Mazowszu. Wspomnieć należy, że w wieku XVI, Tarczyn był miastem powiatowym. Zniszczenia, jakiego doznały miasta polskie w czasie „potopu szwedzkiego" nie ominęły również Tarczyna. Z lustracji przeprowadzonej w 1676 r. dowiadujemy się, że w mieście zamieszkiwało tylko 200 osób. Poważnym zniszczeniom uległ także Tarczyn podczas pożaru w 1704 r. Po upadku Rzeczypospolitej Tarczyn znalazł się kilkanaście lat pod zaborem pruskim i wtedy właśnie przejęty został przez Skarb Państwa. Od tego czasu w miasteczku rządowym nastąpił znaczny wzrost liczby mieszkańców. Miasto niszczone wojnami i pożarami nie mogło normalnie się rozwinąć gospodarczo i ostatecznie, w 1869r., zostało zamienione na mocy ukazu carskiego na osadę wiejską. Pomimo tego rozwijało się jako prężny ośrodek rolniczo-rzemieślniczy. Dwie wojny światowe w pierwszym półwieczu XX stulecia nie ominęły również Tarczyna, przynosząc nowe straty w substancji tej osady. Po wojnie odbudowano częściowo stare domy i wystawiono nowe. W 1953 r. Tarczyn uzyskał połączenie koleją szerokotorową ze Skierniewicami i Pilawą, co miało szczególne znaczenie dla jego dalszego rozwoju. Między innymi dzięki temu wybudowano w 1966 r. Mazowieckie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego. Po reformie podziału administracyjnego kraju Tarczyn stał się siedzibą organów władzy i administracji. Położenie osady, jak przed wiekami jest korzystne, bo znajduje się na przecięciu wielu tras komunikacyjnych. Działa tu kilka liczących się zakładów mających istotne znaczenie dla gospodarki, jak też dalszego rozwoju Tarczyna. Z dniem 1 stycznia 2003 roku Tarczyn otrzymał status miasta.
Strona | 60 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
4.2. Środowisko kulturowe
Zachowane zasoby dziedzictwa kulturowego, obejmujące cenne zabytki wpisane do rejestru zabytków i gminnej ewidencji zabytków, historycznie ukształtowane układy urbanistyczne, miejsca koncentracji podziemnych warstw kultury (zabytków archeologicznych), a także tradycja regionu stanowią wartości podlegające ochronie prawnej i pozwalające na wyodrębnienie obszarów o znaczących walorach środowiska kulturowego. Środowisko kulturowe, na które składają się przekształcone przez człowieka twory przyrody oraz wytworzone wartości materialne i duchowe jest istotnym składnikiem jakości życia mieszkańców. Troska o środowisko kulturowe to nie tylko ochrona materialnych śladów naszej przeszłości, ale także ochrona tożsamości ludzi w jej najbardziej newralgicznym aspekcie, bowiem straty w środowisku kulturowym, a szczególnie utracone dziedzictwo kulturowe, są nie do odtworzenia. Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej jest celem polityki przestrzennej, a kształtowanie środowiska kulturowego powinno generować rozwój innych dziedzin życia regionu (np. turystykę i rekreację, osadnictwo, leśnictwo, rolnictwo). Obiekty kultury materialnej winny być wykorzystane i użytkowane z zapewnieniem opieki konserwatorskiej, rewaloryzacji i nadania im odpowiednich funkcji użytkowych. Na obszarze gminy Tarczyn ochroną konserwatorską, w myśl przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, objęte zostały obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz obszary i obiekty, dla których ustalenia ochrony określone zostały w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
4.3. Gminna Ewidencja Zabytków
Zabytki nieruchome oraz zabytki archeologiczne (stanowiska archeologiczne) występujące na obszarze gminy Tarczyn wykazane zostały w Gminnej Ewidencji Zabytków. Na zabytki nieruchome składają się obiekty stanowiące wartość historyczną i kulturową, w tym zespoły dworsko-parkowe, parki, cmentarze, wiatraki oraz kapliczki.
Ewidencja zabytków gminy Tarczyn:
Dane adresowe/ Nr ew. Czas Nr i data wpisu do Lp. Obiekt lokalizacja działki powstania rejestru zabytków 1. dawna fabryka wag – Tarczyn 514/2 początek XX w. budynek frontowy ul. Błońska 87-91 2. kamienica Tarczyn 296/1 początek XX w. ul. Grójecka 3 3. dom Tarczyn 297/1 początek XX w. ul. Grójecka 5 4. dom Tarczyn 300 koniec XIX w. ul. Komornicka 3 5. zespół kościoła św. Tarczyn 246 XV,XVII Nr 1110/71 Mikołaja – ul. ks. Cz. Oszkiela 2 1840 r. 2.09.1957 r. kościół parafialny pw. św. (remont) Strona | 61 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Mikołaja wraz z architektonicznym i plastycznym wyposażeniem wnętrza 6. zespół kościoła św. Tarczyn 246 połowa XIX w. Mikołaja – brama przy ul. ks. Cz. Oszkiela 2 kościele 7. zespół kościoła św. Tarczyn 246 1840-1842 r. Nr 1110/71 Mikołaja – dzwonnica ul. ks. Cz. Oszkiela 2 2.09.1957 r. 8. zespół kościoła św. Tarczyn 246 połowa XIX w. Mikołaja – ogrodzenie z ul. ks. Cz. Oszkiela 2 furtą przy kościele 9. plebania Tarczyn 243 początek XX w. ul. ks. Cz. Oszkiela 1b 10. karczma Tarczyn 212/7 1 połowa Nr 767 ul. Warszawska 1 XIX w. 26.09.1967 r. 11. dom Tarczyn 341 koniec XIX w. ul. Rynek 9 12. dom Tarczyn 337 koniec XIX w. ul. Rynek 14 13. dom Tarczyn 375 początek XX w. ul. Rynek 37 14. zespół cmentarza – Tarczyn 538 1 połowa cmentarz parafialny ul. 1-go Maja XIX w. 15. zespół cmentarza – Tarczyn 538 lata 20-te kaplica cmentarna ul. 1-go Maja XX w. 16. zespół cmentarny – brama Tarczyn 538 koniec XIX w. cmentarna ul. 1-go Maja 17. dworzec PKP Tarczyn 844 lata 50-te ul. Kolejowa 11 XX w. 17a. cmentarz żydowska Tarczyn ul. Długa 452/1, 1 poł. XIX w. 452/2 18. dwór Drozdy 5/1 połowa XIX w. ul. Spacerowa 8 19. park Drozdy 5/1 koniec XIX w. ul. Spacerowa 20. dwór Jeżewice 27/6 koniec XIX w. ul. Parkowa 2 21. park Jeżewice 27/5, koniec XIX w. ul. Parkowa 27/6 22. obora Jeżewice 27/7 XIX/XX w. ul. Kasztelana Jeżewskiego 1 23. spichlerz Jeżewice 27/7 XIX/XX w. ul. Kasztelana Jeżewskiego 1 24. wiatrak typu holender Kawęczyn 56 1937 r. ul. Gościnna 20 25. wiatrak typu koźlak Kawęczyn 56 1908 r. ul. Gościnna 20 26. dwór Komorniki 140/5 1 ćw. XIX w. Nr 1426 ul. Spacerowa 26 20.08.1990 r. 27. park Komorniki 140/5 początek XX w. Nr 1426 ul. Spacerowa 20.08.1990 r. 28. park (ze śladami Księżowola 2/7 początek XX w. Nr 1486 fragmentów założenia, ul. Parkowa 17.07.1991 r. stawem, aleją dojazdową i szpalerem drzew) 29. szkoła wraz z parkiem Kopana 6 1927-28 r. ul. A. i W. Górskich 3 30. dwór Kopana 145/5 1 połowa Nr 1490 ul. A. i W. Górskich 29 XIX w. 17.07.1991 r. 1901 r. 16.03.1999 r. 31. park Kopana 145/5 1 połowa Nr 1490 ul. A. i W. Górskich XIX w. 17.07.1991 r. 16.03.1999 r. Strona | 62 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
32. dworzec kolejowy Stefanówka 14/1 lata 20-te 1586 Grójeckiej Kolei XX w. 17.06.1994 r. Dojazdowej – dworzec 33. zespół dworski – dwór Many 182 początek Nr 1450 ul. Many 1 XIX w. / 1928 r. 5.12.1990 r. / 2006 r. obiekt skreślony decyzją MKiDN z 22.09.2014 r. 34. zespół dworski – oficyna Many 182 1928 r. Nr 1450 ul. Tarczyńska 26A 5.12.1990 r. 35. zespół dworski – budynek Many 182 lata 20-te Nr 1450 gospodarczy, stajnia ul. Tarczyńska XX w. 5.12.1990 r. 36. zespół dworski – budynek Many 182 lata 20-te Nr 1450 gospodarczy II, spichlerz ul. Tarczyńska XX w. 5.12.1990 r. 37. zespół dworski – park Many 182 XIX/XX w. Nr 1450 krajobrazowy ul. Tarczyńska 5.12.1990 r. 38. dwór SHRO Pawłowice 8/13 1 ćw. XX w. ul. Topolowa 134 39. park SHRO Pawłowice 64/2, 1 ćw. XX w. ul. Topolowa 65/11, 8/5, 8/9 40. dwór Prace Duże 621 2 połowa Nr 956 ul. Pałacowa 2 XIX w. 14.11.1972 r. 41. park Prace Duże 621 2 połowa Nr 956 ul. Pałacowa XIX w. 14.11.1972 r. 42. zespół kościoła św. Jana Rembertów 132 1730-42 r. Nr 1098/485 Chrzciciela – kościół ul. Kościelna 6 1826-1880 r. 23.03.1962 r. 43. zespół kościoła św. Jana Rembertów 132 1840-1842 r. Nr 1098/485 Chrzciciela – dzwonnica ul. Kościelna 6 23.03.1962 r. przykościelna 43a zespół kościoła św. Jana Rembertów 132 1730-42 r. Nr 1098/485 Chrzciciela – cmentarz ul. Kościelna 6 1826-1880 r. 23.03.1962 r. przykościelny 44. organistówka Rembertów 131 ok. 1750 r. obiekt rozebrany ul. Kościelna 8 45. cmentarz Rembertów 155 1795 r. ul. Akacjowa 46. zespół dworca kolejowego Ruda (Tarczyn) 18/1 lata 20-te Nr 1586 Grójeckiej Kolei ul. Kolejowa 2 XX w. 17.06.1994 r. Dojazdowej – dworzec kolejowy 47. zespół dworca kolejowego Ruda (Tarczyn) 18/2 1943 Nr 1586 Grójeckiej Kolei ul. Kolejowa 2 17.06.1994 r. Dojazdowej – wodociągowa wieża ciśnień 48. zespół dworca kolejowego Ruda (Tarczyn) 18/2 lata 30-te Nr 1586 Grójeckiej Kolei ul. Kolejowa 2 XX w. 17.06.1994 r. Dojazdowej – magazyn służby drogowej 49. zespół dworca kolejowego Ruda (Tarczyn) 18/2 1914 r. Nr 1586 Grójeckiej Kolei ul. Kolejowa 2 lata 20-te 17.06.1994 r. Dojazdowej – perony XX w. przydworcowe 50. kapliczka ze św. Rochem Bystrzanów 144 1930 r. ul. Królewska 51. krzyż Bystrzanów 53 1925 r. ul. Spacerowa róg ul. Kościelnej 52. kapliczka Drozdy 5/8 1898 r. ul. Spacerowa 53. kapliczka Jeziorzany 94/2 początek XX w. ul. Spacerowa 54. kapliczka Jeżewice 102 1949 r. ul. Słoneczna 55. kapliczka Kawęczyn 46/1 1905 r. Strona | 63 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
ul. Gościnna róg Południowej 56. kapliczka Marianka 22/1 początek XX w. ul. 1 Maja 57. kapliczka SHRO Pawłowice 65/11 początek XX w. ul. Topolowa 58. kapliczka Świetochów 38 1910 r. ul. M.Curie – Skłodowskiej 59. kapliczka Tarczyn 164 początek XX w. ul. Pocztowa 60. krzyże Bystrzanów 40 ul. Królewska 61. kapliczka Kotorydz, 43 ul. Warszawska 62. kapliczka Wylezin, ul. Centralna 59/1 róg Słonecznej 63. kapliczka Janówek, 16 1952 r. ul. Słoneczna 64. krzyż Kotorydz, 218 1922 r. ul. Tarczyńska 65. kapliczka Prace Duże, 131 początek XX w. ul. Główna 66. kapliczka Prace Duże, 86/1 początek XX w. ul. Wierzbowa 67. kapliczka Przypki, 207 1979 r. ul. Tarczyńska 68. kapliczka Przypki 193/1 1954 r. ul. Tarczyńska róg Nadarzyńskiej Uwagi: Wykaz został zaktualizowany na podstawie Rejestru zabytków (stan na 26.10.2020 r.), Gminnej Ewidencji Zabytków oraz Gminnego programu opieki nad zabytkami Zgodnie z Gminną Ewidencją Zabytków na obszarze gminy Tarczyn zarejestrowano
następujące stanowiska archeologiczne:
o)
ZP
er
ości
iska
A
giczna
wości
bliższa bliższa
rządkowy rządkowy
w
ow
/ /
lo
mer w
porządkowy widencji
Nazwa
punktu
e
Kultura
Nu
Charakt
iejsc
lokalizacja
stano stanowiska stanowiska
Numer
w
Chronologia
miejsco
m
Uwagi Uwagi
archeo
(jeśliokreślon
Numer Numerpo późny laten / okres Czarnówka 1. 1 Borowiec 62-63/11 I ślad osadnictwa - wpływów rzymskich Olszowa pradzieje / wczesne Czarnówka 2. 2 Borowiec 62-63/12 II ślad osadnictwa - średniowiecze Olszowa wczesna epoka kultura 3. 3 Borowiec 62-63/14 III ślad osadnictwa - brązu trzciniecka późny laten / okres 4. " Borowiec 62-63/14 III osada - - wpływów rzymskich wczesne 5. " Borowiec 62-63/14 III ślad osadnictwa średniowiecze / - - średniowiecze okres wpływów 6. 4 Borowiec 62-63/15 IV osada - - rzymskich 7. 5 Borowiec 62-63/16 V ślad osadnictwa neolit - - okres wpływów 8. " Borowiec 62-63/16 V ślad osadnictwa - - rzymskich 9. " Borowiec 62-63/16 V ślad osadnictwa średniowiecze - - kultura 10. 6 Borowiec 62-63/17 VI ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka kultura 11. 7 Borowiec 62-63/18 VII ślad osadnictwa neolit - pucharów Strona | 64 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
lejkowatych kultura amfor 12. " Borowiec 62-63/18 VII ślad osadnictwa neolit - kulistych wczesna epoka kultura 13. " Borowiec 62-63/18 VII osada - brązu trzciniecka 14. " Borowiec 62-63/18 VII ślad osadnictwa pradzieje - - 15. 8 Borowiec 62-63/19 VIII ślad osadnictwa pradzieje - - kultura 16. 9 Borowiec 62-63/20 IX ślad osadnictwa neolit pucharów - lejkowatych wczesna epoka kultura 17. " Borowiec 62-63/20 IX osada - brązu trzciniecka 18. " Borowiec 62-63/20 IX ślad osadnictwa epoka brązu - - 19. 10 Bystrzanów 62-63/22 I ślad osadnictwa pradzieje - - wczesne 20. " Bystrzanów 62-63/22 I ślad osadnictwa - - średniowiecze kultura 21. 11 Drozdy 62-64/7 I ślad osadnictwa neolit pucharów - lejkowatych kultura ceramiki 22. 12 Gąski 62-65/12 I ślad osadnictwa późny neolit - grzebykowo- dołkowej wczesna epoka kultura 23. " Gąski 62-65/12 I ślad osadnictwa - brązu trzciniecka 24. " Gąski 62-65/12 I ślad osadnictwa epoka brązu - - epoka kamienia / 25. 13 Grzędy 61-65/61 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu wczesna epoka 26. " Grzędy 61-65/61 I ślad osadnictwa - - brązu epoka brązu / 27. " Grzędy 61-65/61 I ślad osadnictwa - - halsztat 28. 14 Grzędy 61-65/62 II ślad osadnictwa mezolit - - epoka kamienia / 29. " Grzędy 61-65/62 II ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu wczesna epoka 30. " Grzędy 61-65/62 II ślad osadnictwa - - brązu epoka brązu / kultura 31. " Grzędy 61-65/62 II osada - halsztat łużycka późny laten / okres 32. " Grzędy 61-65/62 II osada - - wpływów rzymskich 33. " Grzędy 61-65/62 II osada pradzieje - - wczesna epoka 34. 15 Jeziorzany 62-64/10 I ślad osadnictwa - - brązu wczesne 35. " Jeziorzany 62-64/10 I ślad osadnictwa - - średniowiecze okres wpływów 36. 16 Jeżewice 62-64/1 I osada - - rzymskich wczesne 37. " Jeżewice 62-64/1 I ślad osadnictwa - - średniowiecze kultura amfor 38. 17 Jeżewice 62-64/2 II ślad osadnictwa neolit Stara Wieś kulistych wczesna epoka kultura 39. " Jeżewice 62-64/2 II ślad osadnictwa Stara Wieś brązu trzciniecka kultura dane archiwalne, 40. 18 Julianów 62-63/23 I ślad osadnictwa halsztat łużycka bez lokalizacji epoka kamienia / 41. 19 Kawęczyn 63-65/29 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu wczesna epoka kultura 42. 20 Komorniki 62-65/1 I ślad osadnictwa - brązu trzciniecka pradzieje / wczesne 43. " Komorniki 62-65/1 I ślad osadnictwa - - średniowiecze 44. 21 Komorniki 62-65/2 II ślad osadnictwa wczesna epoka - - Strona | 65 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
brązu epoka kamienia / bn (I 45. 22 Kopana 63-65/35 ślad osadnictwa wczesna epoka - - ?) brązu bn wczesna epoka 46. 23 Kopana 63-65/36 ślad osadnictwa - - (II?) brązu wczesna epoka 47. 24 Korzeniówka 62-65/9 I ślad osadnictwa - - brązu 48. " Korzeniówka 62-65/9 I ślad osadnictwa pradzieje - - kultura 49. 25 Korzeniówka 62-65/10 II osada neolit pucharów - lejkowatych epoka kamienia / 50. 26 Kotorydz 61-65/51 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu wczesna epoka 51. " Kotorydz 61-65/51 I ślad osadnictwa - - brązu 52. 27 Kotorydz 61-65/52 II ślad osadnictwa epoka brązu - - wczesne 53. " Kotorydz 61-65/52 II ślad osadnictwa - - średniowiecze kultura 54. 28 Kotorydz 61-65/53 III cmentarzysko epoka brązu - łużycka 55. 29 Kotorydz 61-65/54 IV ślad osadnictwa epoka kamienia - - 56. 30 Kotorydz 61-65/55 V ślad osadnictwa epoka brązu - - epoka kamienia / 57. 31 Kotorydz 61-65/56 VI ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu wczesna epoka 58. " Kotorydz 61-65/56 VI ślad osadnictwa - - brązu wczesne 59. " Kotorydz 61-65/56 VI ślad osadnictwa średniowiecze / - - średniowiecze 60. 32 Kotorydz 61-65/57 VII ślad osadnictwa pradzieje - - wczesne 61. " Kotorydz 61-65/57 VII ślad osadnictwa - - średniowiecze wczesne 62. 33 Kotorydz 61-65/58 VIII ślad osadnictwa średniowiecze / - - średniowiecze epoka kamienia / 63. 34 Kotorydz 61-65/59 IX ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu 64. " Kotorydz 61-65/59 IX ślad osadnictwa epoka brązu - - kultura 65. 35 Kotorydz 61-65/60 X ślad osadnictwa neolit ceramiki - sznurowej wczesna epoka kultura 66. " Kotorydz 61-65/60 X ślad osadnictwa - brązu trzciniecka kultura 67. " Kotorydz 61-65/60 X ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka wczesna epoka kultura 68. 36 Kotorydz 62-65/3 I ślad osadnictwa - brązu trzciniecka kultura późny neolit / ceramiki 69. 37 Kotorydz 62-65/4 II ślad osadnictwa wczesna epoka - grzebykowo- brązu dołkowej kultura 70. " Kotorydz 62-65/4 II osada epoka brązu - łużycka kultura 71. 38 Kotorydz 62-65/5 III ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka 72. " Kotorydz 62-65/5 III ślad osadnictwa pradzieje - - późny neolit / kultura 73. 39 Kotorydz 62-65/6 IV ślad osadnictwa wczesna epoka ceramiki - brązu sznurowej wczesna epoka 74. " Kotorydz 62-65/6 IV ślad osadnictwa - - brązu 75. 40 Księżowola 63-64/1 I ślad osadnictwa epoka kamienia / - - Strona | 66 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
wczesna epoka brązu wczesna epoka 76. " Księżowola 63-64/1 I osada - - brązu ślad osadnictwa 77. 41 Many 62-63/13 I pradzieje - - (cmentarzysko?) Marianka / okres wpływów 78. 42 62-64/6 I ślad osadnictwa - - Drozdy rzymskich Marianka / 79. " 62-64/6 I ślad osadnictwa ? - - Drozdy Marianka / 80. " 62-64/6 I osada średniowiecze - - Drozdy wczesna epoka kultura 81. 43 Marylka 62-65/7 I ślad osadnictwa - brązu trzciniecka kultura 82. " Marylka 62-65/7 I ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka epoka kamienia / Nowe 83. 44 62-65/28 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - Racibory brązu kultura Nowe 84. " 62-65/28 I ślad osadnictwa neolit pucharów - Racibory lejkowatych Nowe wczesna epoka kultura 85. " 62-65/28 I ślad osadnictwa - Racibory brązu trzciniecka Nowe 86. " 62-65/28 I ślad osadnictwa halsztat / laten - - Racibory Nowe okres wpływów 87. 45 62-65/29 II osada - Grabówek Racibory rzymskich Nowe późny laten / okres 88. 46 62-65/30 III ślad osadnictwa - Grabówek Racibory wpływów rzymskich Nowe 89. 47 62-65/31 IV ślad osadnictwa pradzieje - - Racibory Nowe wczesna epoka 90. 48 62-65/32 V ślad osadnictwa - - Racibory brązu Nowe 91. " 62-65/32 V ślad osadnictwa epoka brązu - - Racibory Nowe wczesna epoka 92. 49 62-65/33 VI ślad osadnictwa - - Racibory brązu Nowe epoka brązu / kultura 93. " 62-65/33 VI osada - Racibory halsztat łużycka Nowe 94. 50 63-65/31 VII ślad osadnictwa pradzieje - - Racibory Nowe 95. " 63-65/31 VII osada średniowiecze - - Racibory Parcela 96. 51 61-64/30 I ślad osadnictwa pradzieje - - Przypki Parcela Wola 97. 52 61-64/29 I ślad osadnictwa pradzieje - - Przypkowska Parcela Wola 98. " 61-64/29 II ślad osadnictwa pradzieje - - Przypkowska epoka kamienia / 99. 53 Pawłowice 63-65/37 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu Pawłowice 100. 54 63-65/30 I ślad osadnictwa pradzieje - - (SHRO) Pawłowice wczesne 101. " 63-65/30 I osada - - (SHRO) średniowiecze późny neolit / 102. 55 Prace Duże 62-65/15 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu kultura 103. 56 Prace Duże 62-65/23 II osada epoka brązu Jadwisin łużycka późny laten / okres 104. " Prace Duże 62-65/23 II osada - Jadwisin wpływów rzymskich kultura 105. 57 Prace Duże 62-65/34 III ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka Strona | 67 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
kultura 106. 58 Prace Małe 62-65/8 I ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka późny neolit / kultura 107. 59 Prace Małe 62-65/13 II ślad osadnictwa wczesna epoka ceramiki Gładków brązu sznurowej 108. 60 Przypki 61-64/33 I ślad osadnictwa pradzieje - - 109. 61 Rembertów 62-64/8 I ślad osadnictwa mezolit - - 110. " Rembertów 62-64/8 I ślad osadnictwa epoka brązu - - 111. " Rembertów 62-64/8 I ślad osadnictwa laten - - wczesne 112. " Rembertów 62-64/8 I ślad osadnictwa - - średniowiecze okres wpływów 113. 62 Rembertów 62-64/9 II ślad osadnictwa - - rzymskich wczesne 114. " Rembertów 62-64/9 II ślad osadnictwa - - średniowiecze kultura 115. 63 Rembertów 62-65/11 I ślad osadnictwa halsztat - łużycka 116. 64 Ruda 62-65/14 I ślad osadnictwa późny neolit - Gładków wczesna epoka kultura 117. " Ruda 62-65/14 I ślad osadnictwa Gładków brązu trzciniecka 118. " Ruda 62-65/14 I ślad osadnictwa późny laten - Gładków wczesne 119. 65 Tarczyn 62-64/3 I osada - - średniowiecze późny okres 120. 66 Tarczyn 62-64/4 II osada - - wpływów rzymskich wczesne 121. " Tarczyn 62-64/4 II osada - - średniowiecze kultura 122. 67 Tarczyn 62-64/5 III ślad osadnictwa epoka brązu - łużycka kultura amfor dane archiwalne, 123. 68 Tarczyn 62-64/11 IV ślad osadnictwa neolit kulistych bez lokalizacji okres wpływów 124. 69 Werdun 62-63/21 I ślad osadnictwa - Suchostruga rzymskich wczesne 125. " Werdun 62-63/21 I ślad osadnictwa - Suchostruga średniowiecze 126. " Werdun 62-63/21 I ślad osadnictwa średniowiecze - Suchostruga Wola Parcela Wola 127. 70 61-65/64 II ślad osadnictwa pradzieje - Mrokowska Przypkowska Wola 128. 71 61-64/34 I ślad osadnictwa pradzieje - - Przypkowska epoka kamienia / 129. 72 Wylezin 63-65/32 I ślad osadnictwa wczesna epoka - - brązu kultura 130. " Wylezin 63-65/32 I ślad osadnictwa neolit pucharów - lejkowatych późny neolit / kultury strefy 131. " Wylezin 63-65/32 I ślad osadnictwa wczesna epoka - leśnej brązu późny laten / okres 132. " Wylezin 63-65/32 I ślad osadnictwa - - wpływów rzymskich wczesne 133. " Wylezin 63-65/32 I ślad osadnictwa - - średniowiecze
4.4. Obszary i obiekty objęte ochroną
Prawną formą ochrony objęte zostały obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz strefy ochrony konserwatorskiej, dla których ustalenia ochrony określone zostały w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Tarczyn:
Strona | 68 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Nr i data wpisu do Lp. Obiekt Lokalizacja Czas powstania rejestru zabytków 1. zespół kościoła pw. św. Tarczyn XV, XVII w. 1840 r. Nr 1110/71 Mikołaja – kościół ul. ks. Cz. Oszkiela 2 (remont) 2.09.1957 r. 2. zespół kościoła św. Tarczyn 1840-42 r. Nr 1110/71 Mikołaja – dzwonnica ul. ks. Cz. Oszkiela 2 2.09.1957 r. 3. dawny zajazd Tarczyn 1 połowa XIX w. Nr 767 ul. Warszawska 1 26.09.1967 r. 4. dwór Komorniki 1 ćw. XIX w. Nr 1426-A ul. Spacerowa 26 20.08.1990 r. 5. park Komorniki początek XIX w. Nr 1426-A ul. Spacerowa 20.08.1990 r. 6. park podworski z aleją Księżowola początek XX w. Nr 1486 dojazdową ul. Parkowa 17.07.1991 r. 7. dwór Kopana 1 połowa XIX w. Nr 1490-A ul. A. i W. Górskich 29 1901 r. 17.07.1991 r. 16.03.1999 r. 8. park Kopana 1 połowa XIX w. Nr 1490-A ul. A. i W. Górskich 17.07.1991 r. 16.03.1999 r. 9. dworzec kolejowy Stefanówka lata 20-te XX w. 1586-A Grójeckiej Kolei 17.06.1994 r. Dojazdowej – dworzec 10. zespół dworski – dwór Many początek XIX w. / 1923 Nr 1450-A 5.12.1990 r. ul. Many 1 r. / 2006 r. obiekt skreślony decyzją MKiDN z dn. 22.09.2014 r. 11. zespół dworski – oficyna Many 1923 r. Nr 1450-A ul. Many 1 5.12.1990 r. 12. zespół dworski – Many lata 20-te XX w. Nr 1450-A budynek gospodarczy, ul. Many 1 5.12.1990 r. stajnia 13. zespół dworski – Many lata 20-te XX w. Nr 1450-A budynek gospodarczy II, ul. Many 1 5.12.1990 r. spichlerz 14. zespół dworski – park Many XIX/XX w. Nr 1450-A ul. Many 5.12.1990 r. 15. Zespół dworski: Prace Duże 2 połowa XIX w Nr 956-A - dwór, ul. Pałacowa 2 14.11.1972 r. - park 16. zespół kościoła św. Jana Rembertów 1730-42, 1826-80 Nr 1098/485/62 Chrzciciela – kościół ul. Kościelna 6 23.03.1962 r. 17. zespół kościoła św. Jana Rembertów XVIII/XIX w Nr 1098/485/62 Chrzciciela – dzwonnica ul. Kościelna 6 23.03.1962 r. przykościelna 17a. zespół kościoła św. Jana Rembertów 1730-42, 1826-80 Nr 1098/485/62 Chrzciciela – cmentarz ul. Kościelna 6 23.03.1962 r. przykościelny 18. zespół dworca Ruda lata 20-te XX w. Nr 1586-A kolejowego Grójeckiej ul. Kolejowa 2 17.06.1994 r. Kolei Dojazdowej – dworzec kolejowy 19. zespół dworca Ruda lata 20-te XX w. Nr 1586-A kolejowego Grójeckiej ul. Kolejowa 2 17.06.1994 r. Kolei Dojazdowej – wodociągowa wieża ciśnień 20. zespół dworca Ruda lata 30-te XX w. Nr 1586-A kolejowego Grójeckiej ul. Kolejowa 2 17.06.1994 r. Kolei Dojazdowej – magazyn służby drogowej 21. zespół dworca Ruda 1914 r. Nr 1586-A kolejowego Grójeckiej ul. Kolejowa 2 lata 20-te XX w. 17.06.1994 r. Kolei Dojazdowej –
Strona | 69 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
perony przydworcowe Uwagi: Wykaz został zaktualizowany na podstawie Rejestru zabytków (stan na 26.10.2020 r.)
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Centrum Tarczyna uchwalony uchwałą Nr XXXIV/186/09 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 5 marca 2009 r. wprowadził szczegółowe ustalenia dotyczące ochrony zabytkowego układu urbanistycznego Tarczyna oraz wskazanych w planie obiektów. Ochroną zostały objęte: ▪ historyczny układ rynku i ulic wylotowych, ▪ zachowane pierzeje ulic i linia zabudowy wyznaczona zabudową z okresu międzywojennego, ▪ skala i charakter zabudowy, ▪ ekspozycja widokowa na kościół p.w. Świętego Mikołaja, stanowiący dominantę architektoniczną, ▪ formy dachów – kształt i kat nachylenia, ▪ historyczna kompozycja przestrzenna, ▪ cmentarz przykościelny z nagrobkami z XIX w., ▪ ogrodzenie murowane z XIX w., ▪ budynek mieszkalny: Rynek nr 9, ▪ budynek mieszkalny: Rynek nr 14, ▪ miejsca pamięci narodowej: obelisk ku czci żołnierzy wojny 1920 roku w Rynku, kamień upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu przykościelnym, tablica upamiętniająca radiotelegrafistów Armii Krajowej, wmurowana w Banku Spółdzielczym. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla gminy Tarczyn uchwalonym uchwałą Nr XX/147/03 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 30 grudnia 2003 r. wyznaczone zostały konserwatorskie strefy archeologiczne. Plan szczegółowo określił sposób i zakres zagospodarowania terenów znajdujących się w zasięgu wyznaczonych stref.
5. Uwarunkowania społeczno-demograficzne
5.1. Rozwój, ruch naturalny i migracje ludności
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności w gminie Tarczyn wg miejsca zamieszkania wynosiła:
Stan ludności Rok Kobiety na Ogółem Mężczyźni Kobiety na 1 km² 100 mężczyzn 2010 10 826 5 263 5 563 95 106 2015 11 303 5 538 5 765 99 104 2019 11 567 5 664 5 903 101 104 Stan na dzień 31 XII 2010 r., 31.XII.2015 r. i 31 XII 2019 r.
Strona | 70 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Gęstość zaludnienia na 1 km2 na terenie gminy Tarczyn jest niższa od średniej dla powiatu, która w 2015 r. wyniosła 285 osób, a w 2019 r. wzrosła do 303 osób na 1 km2. Procesy urbanizacyjne, powodują stały wzrost zaludnienia gminy, który na przestrzeni lat kształtował się następująco:
Rozwój liczby ludności 10900 10826 10800 10702 10700 10668 10603 10600 10558 10485 10500
10400
10300 2005 2006 2007 2008 2009 2010
W latach 2003-2019 liczba mieszkańców miasta i gminy Tarczyn wzrosła o 11%. Rozwój liczby ludności zależy od trzech czynników: przyrostu naturalnego (czyli różnicy między liczbą urodzeń i zgonów), salda migracji (a więc różnicy między napływem na dany teren i odpływem z niego) oraz zmian w zasięgu terytorialnym. W badanym okresie, tj. od 2005 r. na obszarze gminy Tarczyn utrzymuje się stały dodatni przyrost naturalny (za wyjątkiem roku 2014, 2018 i 2019). Największy wystąpił
Strona | 71 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn w 2010 r. kiedy to kształtował się na poziomie + 62 osoby, co wynikało ze wzrostu liczby urodzeń oraz z niższej liczby zgonów.
Rok Urodzenia Zgony Przyrost naturalny 2005 112 106 +6 2006 135 98 +37 2007 127 102 +25 2008 131 108 +23 2009 110 96 +16 2010 147 85 +62 2011 103 97 +6 2012 122 105 +17 2013 114 91 +23 2014 103 111 -8 2015 137 117 +20 2016 143 120 +23 2017 136 124 +12 2018 126 143 -17 2019 126 134 -8 Źródło: GUS, www.stat.gov.pl
Drugim ważnym czynnikiem, po przyroście naturalnym, mającym wpływ na liczbę ludności mają migracje. Ludzie osiedlają się na terenach, których perspektywy rozwojowe postrzegają z optymizmem, natomiast spontaniczna emigracja z danego terenu jest zawsze sygnałem zagrożenia, zapaścią rozwojową.
Rok Odpływ Napływ Saldo migracji 2005 91 171 +80 2006 199 236 +37 2007 210 271 +61 2008 140 165 +25 2009 122 140 +18 2010 134 196 +62 2011 126 200 +74 2012 135 201 +66 2013 104 158 +54 2014 142 165 +23 2015 127 169 +42 2016 105 148 +43 2017 113 149 +36 2018 149 182 +33 2019 139 241 +102 Źródło: GUS, www.stat.gov.pl
W przeciągu kilku ostatnich lat obserwuje się dodatnie saldo migracji kształtujące się (według danych GUS) na poziomie kilkudziesięciu osób. Ta korzystna sytuacja jest spowodowana przede wszystkim korzystnym położeniem gminy w stosunku do aglomeracji warszawskiej oraz dogodnym połączeniem komunikacyjnym ze stolicą. Zwiększanie się liczby ludności w gminie średnio o kilkadziesiąt osób na rok, a także prognozowany wzrost liczby mieszkańców powiatu (wg danych GUS wzrost o blisko 40% do
Strona | 72 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
roku 2030 w stosunku do roku 2010) powoduje konieczność inwestycji w sektory poprawiające jakość życia mieszkańców. Obok wyznaczenia nowych terenów osadniczych wymagany jest proporcjonalny rozwój terenów inwestycyjnych umożliwiających powstanie nowych miejsc pracy dla mieszkańców oraz infrastruktury społecznej, w postaci usług publicznych i komercyjnych. Działania taki winny być prowadzone równolegle z uruchamianiem nowych terenów zabudowy, jako element prawidłowej polityki przestrzennej.
5.2. Struktura demograficzna ludności
Struktura demograficzna to obraz aktualnego stanu społeczeństwa, którą najlepiej charakteryzuje poniższa struktura płci i wieku mieszkańców gminy Tarczyn.
Strona | 73 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Na terenie gminy można zauważyć niewielką nadwyżkę kobiet nad mężczyznami. Współczynnik feminizacji dla populacji wynosił na koniec 2010 r. 106%, a w 2015 r. i 2019 r. 104%, co stanowi wartość niższą niż dla powiatu piaseczyńskiego oraz całego województwa mazowieckiego, dla których to wartość współczynnika wynosiła 109%. W strukturze wieku i płci zauważalna jest nadwyżka mężczyzn zwłaszcza pomiędzy 10 a 45 rokiem życia, podczas gdy przewaga kobiet występuje w prawie wszystkich pozostałych grupowych wiekowych, z największą nadwyżką widoczną od 50 do 90 roku życia, co jest uwarunkowane większą długością życia kobiet. Według podziału ekonomicznego ludność możemy podzielić na trzy grupy wiekowe, które są istotne z punktu widzenia rynku pracy i zasobów siły roboczej: ▪ przedprodukcyjny, osoby w wieku od 0 do 17 lat, ▪ produkcyjnym, kobiety od 18 do 59 lat i mężczyźni od 18 do 64 lat, ▪ poprodukcyjnym, kobiety od 60 lat i więcej, a mężczyźni od 65 lat i więcej. Podział ten jest kształtowany przez rodność, umieralność i ruchy migracyjne.
Strona | 74 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Struktura ludności wg podziału ekonomicznego w wieku w wieku w wieku ludność w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym nieprodukcyjnym ogółem na 100 osób w w tym w tym w tym razem razem razem wieku produkcyjnym kobiet kobiet kobiet (%) wg stanu na dzień 31.12.2010 r. 10 826 2 120 1 060 6 952 3 307 1 754 1 196 55,7 wg stanu na dzień 31.12.2015 r. 11 303 2 242 1 115 6 968 3 268 2 093 1 382 62,2 wg stanu na dzień 31.12.2019 r. 11 567 2 398 1 173 7 790 3 188 2 379 1 517 70,04 Źródło: GUS, www.stat.gov.pl
Udział pierwszej grupy (osoby w wieku przedprodukcyjnym) w 2019 r. wynosił 17,7% (w 2015 r. wynosił 19,8%, w 2010 r. – 19,6%) i był niższy niż dla powiatu, kształtującego się na poziomie 22,6% (w 2015 r. – 21,8%, w 2010 r. – 20,7%), ale wyższy niż dla województwa – 19,2% (w 2015 r. – 18,5%, w 2010 r. – 18,6%). Udział osób w wieku produkcyjnym – 58,7% (w 2015 r. – 61,6%, w 2010 r. - 64,2%) był bardzo zbliżony do poziomu powiatowego, gdzie oscylował na wysokości 59,2% (w 2015 r. – 61,5%, w 2010 r. – 64,7%), jednocześnie będąc wyższym od poziomu wojewódzkiego 59% (w 2015 r. – 61,4%, w 2010 r. – 63,6%). Osób w wieku poprodukcyjnym 20,6% (w 2015 r – 18,5%, w 2010 r. – 16,2%) zamieszkujących gminę było więcej niż w powiecie 18,3% (w 2015 r - 16,7%, w 2010 r. - 14,6%), zaś mniej niż w województwie 21,8% (w 2015 r – 20%, w 2010 r. – 17,8%). Wyżej wymienione wielkości zależą od wielu czynników nie tylko czysto demograficznych ale przede wszystkim związanych z rozmieszczeniem i wielkością rynków pracy. Ze strukturą wieku i płci ludności jest powiązany również wskaźnik obciążenia ekonomicznego ludności czyli stosunek liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym (tj. ludność w wieku przedprodukcyjnym 0-17 lat oraz ludność w wieku poprodukcyjnym 60/65+ lat) do 100 osób w wieku produkcyjnym (jest on wyrażony w procentach). Współczynnik ten może świadczyć o starzeniu się ludności i zwiększeniu obciążenia grupy w wieku produkcyjnym grupami w wieku nieprodukcyjnym. Dla gminy Tarczyn wskaźnik ten w 2010 r. wyniósł 55,7% i był wyższy niż w powiecie, gdzie wynosił on 54,6%, ale korzystniejszy niż dla województwa, gdzie kształtował się na poziomie 57,2%. W kolejnych latach wskaźniki te kształtowały się następująco: ▪ 2015 r. gmina Tarczyn – 62,2%, powiat – 62,6% i województwo – 62,9%, ▪ 2019 r. gmina Tarczyn – 70,4%, powiat – 69% i województwo – 69,6%. Im przedmiotowy wskaźnik jest wyższy, tym sytuacja demograficzna obszaru z punktu widzenia ekonomicznego jest gorsza, zwłaszcza wówczas, gdy decyduje o tym wysoki udział osób w wieku poprodukcyjnym (stare społeczeństwo). Systematyczny przyrost osób w wieku poprodukcyjnym powoduje silną presję na system emerytalny (zapewnienie emerytur dla
Strona | 75 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn coraz liczniejszej populacji osób, które zakończyły aktywność zawodową) oraz na system opieki zdrowotnej (zapewnienie specjalistycznej opieki ludziom w podeszłym wieku). W gminie Tarczyn większy wpływ na wartość wskaźnika obciążenia ekonomicznego ludności ma jednak liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym. Ludzie ci w perspektywie kilku- czy kilkunastu lat rozpoczną aktywność zawodową co może się przyczynić do zmniejszenia obciążenia ludności w wieku produkcyjnym.
5.3. Bezrobocie
Bezrobocie stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno-gospodarczych. Rozmiar bezrobocia zależy od systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki krajowego rynku pracy. Związane jest zwykle z poziomem nowych inwestycji i trwałym zatrudnianiem pracowników w nowopowstałych i nowoczesnych zakładach pracy sektora publicznego lub prywatnego. Liczba bezrobotnych w gminie zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Piasecznie na koniec czerwca 2019 r. wynosiła 220 osób (na koniec 2015 r. – 364 osoby, na koniec drugiego półrocza 2011 r. – 383 osoby). Wskaźnik feminizacji bezrobotnych wynosił w 46,2% (taki sam wskaźnik w roku 2011 i 2015) i jest on niższy od udziału bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych w powiecie piaseczyńskim.
Bezrobotni na terenie gminy Tarczyn Rok ogółem w tym kobiety osoby niepełnosprawne 2011 383 177 43 2015 364 168 - 2019 220 116 - Dane PUP w Piasecznie, wg stanu na dzień 30.12.2011 r. oraz BDL GUS, wg stanu na 31-12-2015 r. i 31-12-2019 r.
W celu zmniejszenia liczby osób bezrobotnych Powiatowy Urząd Pracy w Piasecznie podjął szereg działań mających na celu wsparcie finansowe przedsiębiorców i instytucji zatrudniających osoby bezrobotne, przygotowanie osób bezrobotnych do podjęcia zatrudnienia poprzez finansowanie szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe.
5.4. Warunki życia i poziom zamożności społeczeństwa
Zasoby mieszkaniowe i ich wyposażenie to jeden z podstawowych warunków poziomu i jakości życia mieszkańców. W roku 2019 w gminie Tarczyn zlokalizowanych było 5 199 mieszkań (w 2014 r. – 4 750, w 2010 r. – 4 274), o łącznej powierzchni użytkowej 436 860 m2 (w 2014 r. – 388 610 m2, w 2010 r. – 326 214 m2). W roku 2019 oddano do użytku 218 nowych mieszkań, co daje wskaźnik 18,85 mieszkań na 1 000 mieszkańców. Jest to wartość znacznie wyższa od wartości dla powiatu (7,96) i województwa (5,4). Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła w 2019 r. 84 m2 (w 2014 r. – 81,8 m2, w 2010 r. – 76,3 m2), a na 1 osobę przypadało 37,8 m2 (w 2014 r. – 34,5 m2, Strona | 76 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn w 2010 r. – 30,1 m2).
Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy Tarczyn
rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 liczba 4 124 4 274 4 629 4 666 4 713 4 750 4 789 4 824 4 883 4 985 5 199 mieszkań powierzchnia użytkowa 308 618 326 214 369 425 375 655 383 231 388 610 395 181 400 609 409 309 419 656 436 860 mieszkań [m2] przeciętna powierzchnia użytkowa 74,8 76,3 79,8 80,5 81,3 81,8 82,5 83,0 83,8 84,2 84,0 1 mieszkania [m2] Źródło. GUS, www.stat.gov.pl
Gmina Tarczyn jest atrakcyjnym miejscem do osiedlania się, co można wywnioskować z analizy danych dotyczących liczby mieszkań w gminie. Wskazuje ona na systematyczny i stały wzrost, odpowiadający wzrastającej w ostatnich latach liczbie ludności. Stan wyposażenia mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne na przełomie ostatnich lat systematycznie się poprawia.
Stan wyposażenia mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 wodociąg 3 608 3 758 4 332 4 373 4 420 4 457 4 496 4 531 4 590 4 692 bd ustęp 3 240 3 390 4 096 4 150 4 191 4 238 4 314 4 349 4 408 4 510 bd spłukiwany łazienka 3 207 3 357 4 044 4 085 4 132 4 169 4 208 4 243 4 302 4 404 bd centralne 2 955 3 105 3 654 3 694 3 741 3 778 3 817 3 852 3 911 4 013 bd ogrzewanie gaz 2 345 2 495 2 498 2 534 2 550 2 559 2 570 2 577 2 616 2 690 bd sieciowy Źródło. GUS, www.stat.gov.pl
Przedstawione w powyższej tabeli zestawienie wskazuje, iż z każdym rokiem poprawia się komfort zamieszkiwania. Nowe budownictwo jest w pełni wyposażone w standardowe instalacje techniczno-sanitarne, natomiast budynki stare są sukcesywnie modernizowane w celu uzyskania wyższego komfortu.
5.5. Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Na obszarze gminy Tarczyn usługi z zakresu ochrony zdrowia realizuje Tarczyńskie Centrum Medyczne – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Obiekt ten, zlokalizowany w Tarczynie, w 2010 r. przeszedł gruntowną modernizację i rozbudowę dzięki czemu możliwe stało się otwarcie nowych poradni specjalistycznych oraz diagnostycznych. Obecnie mieszkańcy gminy mogą korzystać z większości usług medycznych bez konieczności dojeżdżania do ośrodków znajdujących się poza granicami gminy. Główną instytucją świadczącą pomoc społeczną tutejszej ludności jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tarczynie. Jego zadaniem jest przede wszystkim zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osobom wymagającym pomocy w codziennym życiu, w tym: Strona | 77 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn bezrobotnym, niepełnosprawnym, ludziom starszym, dzieciom i młodzież, bezdomnym, rodzinom i osobom dotkniętym problemem alkoholowym, osobom opuszczającym zakłady karne, ofiarą klęsk żywiołowych oraz rodzinom zagrożonym demoralizacją i patologią. Zakres i formy pomocy są zróżnicowane – zależą one od sytuacji życiowej osób wymagających pomocy.
5.6. Oświata
Na terenie gminy działają następujące placówki oświatowe: Zespół Szkół w Tarczynie, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa i liceum ogólnokształcące oraz Szkoły Podstawowe w Pamiątce, Pracach Małych i Suchostrudze. W 2018 r. do szkół podstawowych uczęszczało 974 uczniów, a do liceum – 56 uczniów. Obiekty oświatowe uzupełnia przedszkole publiczne w Tarczynie, niepubliczne przedszkole w Przypkach i niepubliczny punkt przedszkolny w Korzeniówce. Dodatkowo na terenie gminy działają dwa kluby dziecięce (w Tarczynie przy ul. 1 Maja i w Przypkach). W ciągu ostatnich lat gmina poczyniła szereg inwestycji w zakresie rozbudowy, modernizacji i poszerzania oferty oświatowej. W każdej ze szkół realizowane były inwestycje poprawiające komfort pracy uczniów i personelu, a także pozwalające utrzymać szkolne obiekty w dobrej kondycji i estetyce. Spośród najważniejszych inwestycji zakończonych w latach 2007-2011 należą: rozbudowa i modernizacja przedszkola w Tarczynie, modernizacja szkoły w Pamiątce, remont i modernizacja szkół w Suchostrudze oraz Pracach Małych. W roku 2017 zakończono kolejną rozbudowę i modernizację szkoły podstawowej w Pracach Małych oraz oddano do użytkowania boisko przy szkole podstawowej w Suchostrudze. W 2019 r. zakończono rozbudowę szkoły podstawowej w Tarczynie (przy ul. J. Stępkowskiego). W chwili obecnej do dyspozycji dzieci i młodzieży oddane są placówki bogato wyposażone w pomoce dydaktyczne oraz posiadające bogate zaplecze rekreacyjno- sportowe.
5.7. Kultura, sport, turystyka i rekreacja
Głównym ośrodkiem pełniącym funkcję kreatora i propagatora kultury jest Gminny Ośrodek Kultury w Tarczynie. Do podstawowych zadań Gminnego Ośrodka Kultury w Tarczynie należą: ▪ rozpoznawanie i rozbudzanie zainteresowań oraz potrzeb kulturalnych ▪ wychowanie przez sztukę - edukacja kulturalna, ▪ gromadzenie, dokumentowanie , tworzenie, ochrona i udostępnienie dóbr kultury, ▪ tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowania sztuką, ▪ wspieranie profesjonalnej i amatorskiej działalności artystycznej,
Strona | 78 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ upowszechnianie wiedzy o teatrze, filmie, fotografii, tańcu, plastyce, ▪ organizowanie działalności środowiskowej w kołach i klubach zainteresowań. Wielokierunkowa działalność ośrodka prowadzona jest na podstawie własnego programu, adresowanego do całej społeczności lokalnej, bez względu na wiek. Oferta Gminnego Ośrodka Kultury obejmuje organizację wystaw, kiermaszów, festynów, imprez estradowych. W pozostałych miejscowościach gminnych podobną funkcję pełnią szkoły (Pamiątka, Prace Małe, Suchostruga). Ponadto na terenie Tarczyna działa 14 grup artystycznych oraz 18 kół, klubów i sekcji. Do obiektów kultury zaliczyć można również obiekty sakralne – kościoły i kaplice, zlokalizowane w poszczególnych miejscowościach. W gminie funkcjonują dwie placówki biblioteczne: Gminna Biblioteka Publiczna w Tarczynie oraz jej filia w Grzędach. Stan księgozbiorów w obu placówkach wynosił na koniec 2019 r. 28 805 książek (w 2010 r. - 23 431). Biblioteka nieustannie uzupełnia swoje zbiory nowymi pozycjami i w 2010 roku pozyskała do obu swoich siedzib 527 książek.
W 2019 r. w gminie Tarczyn mieściły się 3 kluby sportowe: ▪ Uczniowski Klub Sportowy TARCZYN, ▪ Uczniowski Klub Sportowy ORZEŁ Suchostruga, ▪ Ludowy Uczniowski Klub Sportowy GROM Prace Małe. W w/w klubach ćwiczyło 171 osób (w tym 146 mężczyzn).
W 2010 r. na terenie gminy działało sześć klubów sportowych. Poza najpopularniejszą piłką nożną – cztery kluby w Tarczynie, Suchostrudze, Pracach Małych i Kotorydzu, działała również sekcja kickboxingu – klub w Tarczynie oraz jeździecki klub sportowy w Świętochowie. Kluby te korzystały z własnego zaplecza infrastrukturalnego w postaci boisk, w tym ze stadionu miejskiego w Tarczynie, hali sportowej, stajni, placu do jazdy, hali jeździeckiej oraz padoków. W ostatnich latach trwa budowa terenów rekreacyjno-sportowych na granicy miasta Tarczyn i obrębu Drozdy. Każdego roku oddawane są nowe inwestycje, w tym: place zabaw, boiska, skatepark, górka saneczkowa, ciąg ścieżek spacerowych z mostkami na rzece Tarczynce oraz tężnia solankowa. Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla tego obszaru planowana jest przebudowa istniejących stawów w zbiornik rekreacyjny wraz z otaczającymi go plażami i parkiem miejskim. Na terenie poszczególnych sołectw zostały urządzone miejsca rekreacji na świeżym powietrzu, plenerowe siłownie oraz doposażone place zabaw. Gmina Tarczyn posiada perspektywy dla rozwoju ruchu turystycznego na swoim obszarze. Dogodne położenie na mapie województwa, potencjał przyrodniczy i kulturowy to nie jedyne z atrakcji oferowanych przez gminę. Wartość turystyczną podnosi przebiegająca
Strona | 79 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn przez obszar gminy trasa Piaseczyńskiej Kolei Wąskotorowej, wpisanej do rejestru zabytków i realizującej komercyjne przejazdy turystyczne. Zaplecze noclegowe w gminie Tarczyn stanowią: ▪ Dwór Many w Manach organizuje imprezy okolicznościowe a także szkolenia i konferencje, ▪ Gościniec Wiecha w Kawęczynie oferujący szerokie zaplecze dla obsługi turystyki w postaci restauracji, pensjonatu z miejscami noclegowymi, skansenem, zapleczem dla organizacji imprez okolicznościowych i plenerowych, a także czynnym wypoczynkiem na świeżym powietrzu, ▪ Rancho pod Bocianem w Przypkach, będące obiektem o funkcji hotelowo-konferencyjnej oferuje gościom restaurację i hotel wraz z przylegającym do nich terenem, oferujące organizację imprez zarówno dla firm jak i klientów indywidualnych, również plenerowych, ▪ zajazd i restauracja Maluch w Tarczynie i Zajazd Banderoza w Woli Przypkowskiej świadczące usługi hotelowe oraz zajmujące się organizacją imprez okolicznościowych i konferencji, ▪ gospodarstwo agroturystyczne w Raciborach zajmujące się hodowlą koni. Ofertę dla obsługi ruchu turystycznego uzupełnia baza gastronomiczna w postaci restauracji i barów znajdujących się w Tarczynie.
5.8. Bezpieczeństwo publiczne
Do lokalnych jednostek służących potrzebom tutejszej ludności zaliczyć można komisariat policji w Tarczynie, wskazany jako niezbędny na cele obronności i bezpieczeństwa państwa, straż miejską w Tarczynie, a także jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, mające swoje siedziby w Tarczynie, Kotorydzu, Pracach Małych i Suchodole.
6. Uwarunkowania gospodarcze
6.1. Rynek pracy
Jednostki gospodarcze (tzn. wyodrębnione prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostki, prowadzące działalność gospodarczą) zarejestrowane według sekcji PKD z 2007 r. na terenie gminy Tarczyn:
Sekcja 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
ogółem 1202 1248 1256 1262 1292 1291 1296 1334 1361 1403 1467 Sekcja A 34 34 30 30 30 16 16 17 15 16 15 rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybołówstwo Sekcja B 4 5 5 5 5 6 10 8 7 7 9 górnictwo i wydobywanie Sekcja C 78 77 79 83 87 79 74 79 90 80 94 przetwórstwo przemysłowe Sekcja D 0 0 0 0 1 1 3 2 2 2 2 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, Strona | 80 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami 7 7 5 4 4 3 3 5 4 4 4 oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F 130 132 141 134 135 131 139 143 151 158 172 budownictwo Sekcja G handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów 425 435 441 435 436 439 434 447 446 447 453 samochodowych, włączając motocykle Sekcja H 183 189 175 171 168 171 175 177 169 167 166 transport i gospodarka magazynowa Sekcja I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 30 36 36 41 41 45 44 44 42 40 46 gastronomicznymi Sekcja J 19 25 26 30 32 31 33 37 40 45 54 informacja i komunikacja Sekcja K 25 25 27 25 27 25 20 22 24 26 26 działalność finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L 30 33 33 33 35 36 36 38 38 40 43 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Sekcja M 74 77 76 84 93 104 106 115 128 130 115 działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N działalność w zakresie usług administrowania i 18 21 28 28 30 33 35 39 44 48 51 działalność wspierająca Sekcja O administracja publiczna i obrona narodowa, 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P 29 29 32 39 41 42 39 39 42 48 50 edukacja Sekcja Q 22 24 21 20 20 24 26 25 26 30 32 opieka zdrowotna i pomoc społeczna Sekcja R 19 17 17 16 16 16 18 19 19 18 18 działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Sekcje S i T pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa 68 75 77 77 84 82 78 77 80 92 95 domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Sekcja U 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 organizacje i zespoły eksterytorialne Źródło. GUS, www.stat.gov.pl W strukturze podmiotów gospodarczych według rodzaju prowadzonej działalności najliczniejszą grupę w 2019 r. stanowiły firmy zajmujące się handlem hurtowym i detalicznym, naprawami pojazdów samochodowych włączając motocykle, których udział kształtował się na poziomie około 30% z ogółu podmiotów (w 2015 r. – 33,5%, w 2010 r. – 35%). Również znaczący był udział firm zajmujących się transportem i gospodarką magazynową 11% (w 2015 r. – 13,5%, w 2010 r. – 15%) i budownictwem 11% (w 2015 r. i w 2010 r. - 10%). Cechą charakterystyczną działalności gospodarczej na terenie gminy jest jej znaczne rozdrobnienie. Wśród funkcjonujących podmiotów w latach 2010-2019 – 97% stanowiły podmioty małe zatrudniające od 0 do 9 osób, 3% jednostki zatrudniające od 10 do 49 osób. Większość z nich to firmy rodzinne prowadzące działalność na własny rachunek, w różnych gałęziach przemysłu i usług. Pozostałą grupę stanowiły zakłady duże o znaczeniu
Strona | 81 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
ponadlokalnym, w tym: w latach 2015-2019 – 3 firmy (w 2010 r. – 4) zatrudniające pomiędzy 50 a 249 osób (w 2010 r. funkcjonowało 1 przedsiębiorstwo, w którym pracowało więcej niż 250 os.). Do największych z nich zaliczyć należy: ▪ Binder International Warszawa Sp. z o.o., ▪ Przedsiębiorstwo Produkcji Urządzeń Chłodniczych Tarczyn Sp. z o.o., ▪ Zielona Budka Sp. z o.o. w Kotorydzu, ▪ TDM Electronics S.A., ▪ Doehler. Sp. z o.o.
6.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna
Zgodnie z ewidencją gruntów blisko 76% powierzchni gminy Tarczyn stanowią użytki rolne. Według danych z „Szacunku plonów i zbiorów głównych ziemiopłodów w gospodarstwach indywidualnych” za rok 2015 największy udział mają grunty obsiane i obsadzone, a także uprawy trwałe w postaci sadów i plantacji krzewów owocowych. Grunty ugorowane stanowią trzecią co do wartości pozycję w strukturze użytków rolnych. Wskazany podział ilustruje poniższy wykres:
Porównanie danych dotyczących powierzchni użytków rolnych w ewidencji gruntów oraz w szacunku plonów i zbiorów głównych ziemiopłodów w gospodarstwach indywidualnych wykazało duży udział odłogów. Jest to sygnałem na stopniowe zanikanie produkcji rolnej na terenie gminy. Według informacji uzyskanych z Urzędu Miejskiego w Tarczynie struktura zasiewów zbóż oraz uprawy innych roślin w 2015 r. kształtowała tu następująco:
Strona | 82 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Źródło. Szacunek plonów i zbiorów głównych ziemiopłodów w gospodarstwach indywidualnych, 2015 r. Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować zmniejszanie się areału upraw zbożowych i wzrost areału upraw pozostałych, głównie warzyw. Wskaźniki hodowli bydła i trzody chlewnej w gminie Tarczyn odbiegają znacznie od średniej dla województwa mazowieckiego i średniej krajowej. Znaczenie hodowli w gospodarce gminnej jest marginalne. Ponad 88% powierzchni użytków rolnych jest własnością rolników indywidualnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w 2015 r. wynosiła około 3,8 ha (taka sama jak w 2010 r.). Na terenie gminy znajduje się ponad dwa tysiące działek o powierzchni mniejszej niż 1 ha. Dominujące aktualnie kierunki oraz malejąca opłacalność produkcji rolnej mobilizuje rolników do szukania nowych form działalności, szczególnie w zakresie przetwórstwa, agroturystyki czy też rolnictwa ekologicznego. Na terenie gminy Tarczyn funkcjonują zakłady przemysłowe związane z przetwórstwem owocowo-warzywnym (Doehler – soki i przetwory owocowe) oraz produkcją spożywczą (Zielona Budka – produkcja lodów).
6.3. Leśna przestrzeń produkcyjna
Lasy i grunty leśne w 2019 r. zajmowały 1 622,11 ha (w 2015 r. - 1 677,5 ha w 2010 r. - 1973,5 ha), co stanowi około 14% (w 2015 r.- 14,5%, w 2010 r. - 17%) powierzchni ogólnej gminy. Lasy zlokalizowane są w trzech kompleksach: przy wschodniej granicy gminy (z gminą Prażmów) nad rzeką Jeziorką, przy południowej granicy gminy (z gminą Pniewy) nad rzeką Tarczynką oraz w sołectwie Księżak – północno-zachodnia część gminy. Około
Strona | 83 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn połowy powierzchni ogólnej lasów 712,49 ha (w 2015 r. - 729 ha w 2010 r. - 942 ha) stanowiły lasy prywatne. Największe powierzchnie lasów prywatnych znajdują się w obrębach: Suchodół (około 160 ha), Prace Duże (125 ha), Świętochów (około 60 ha), Bystrzanów (około 50 ha), Korzeniówka (około 40 ha). Lasami państwowymi administruje Nadleśnictwo Chojnów. Na terenie gminy występują 4 podstawowe rodzaje lasów: subkontynentalny grąd (drzewostany dębowo-grabowe z udziałem lipy i klonu), bór mieszany (drzewostany sosnowo-dębowe z udziałem brzozy i osiki), bór sosnowy i łęg jesionowo- olszowy. Lasy na całym obszarze gminy objęte są ochroną. Średni wiek drzewostanu ocenia się na około 40 lat
7. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej
7.1. Układ komunikacyjny
7.1.a. Komunikacja kołowa
Gmina Tarczyn posiada dobre powiązania zewnętrzne poprzez drogi: ▪ krajową nr 7 relacji Gdańsk – Chyżne (droga główna ruchu przyspieszonego – GP), ▪ wojewódzką nr 876 relacji Chudolipie – Łoś (droga zbiorcza – Z), ▪ powiatowe w klasie dróg zbiorczych (Z) i lokalnych (L): - nr 2836W relacji Gołków – Rumów – Henryków, - nr 2837W relacji Gołków – Głosków – Złotokłos – Prace Małe – Stefanówka – Rembertów – do drogi krajowej Nr 7, - nr 2847W relacji Szczaki – Tarczyn, Tarczyn: ul. J. Stępkowskiego – granica miasta – droga wojewódzka Nr 876, - nr 2848W relacji Kotorydz – Grzędy – Przypki – Janówek, - nr 2851W relacji Prace Małe – Nowe Racibory – Kopana, - nr 2852W relacji Stefanówka – Nowe Racibory – Zawodne – do drogi (Prażmów – stacja kolejowa Prażmów – Nowy Prażmów), - nr 2853W relacji Gąski – Prace Duże, - nr 2854W relacji Rembertów – Cieśle – granica powiatu (Michrów), - nr 2855W relacji Tarczyn – Jeziorzany – Suchodół – Zaręby – Ojrzanów, Tarczyn: ul. Grójecka – droga wojewódzka Nr 876 – ul. Dobrowolskiego – ul. Grójecka – granica miasta, - nr 2856W relacji Suchodół – Bystrzanów – granica powiatu (Michrów), - nr 2857W relacji Tarczyn – Księżak – Żelechów, Tarczyn: ul. Błońska – ul. Warszawska – granica miasta, - nr 2858W relacji Tarczyn (dawny przebieg drogi Warszawa – Kraków z objazdem awaryjnym), Tarczyn: ul. Warszawska – ul. Stępkowskiego – granica miasta, Strona | 84 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
- nr 3103W relacji Młochów – Krakowiany – Przypki. Droga krajowa Nr 7 zapewnia dobre powiązanie komunikacyjne z Warszawą oraz sąsiednimi gminami: gminą Lesznowola oraz Grójec. W trakcie budowy jest droga krajowa klasy ekspresowej S7 (Gdańsk-Rabka-Zdój), która poprawi powiązania komunikacyjne gminy Tarczyn z Warszawą. Droga wojewódzka jest istotnym korytarzem komunikacyjnym łączącym gminę Tarczyn z gminami Prażmów i Żabia Wola. Korzystne połączenie komunikacyjne z gminą Piaseczno zapewniają drogi powiatowe oraz pośrednio droga wojewódzka. Gmina Tarczyn jest najsłabiej skomunikowana z gminami Nadarzyn oraz Pniewy. Drogi wojewódzka i powiatowe stanowią także sieć powiązań komunikacyjnych o znaczeniu gminnym, umożliwiając obsługę i dojazd do poszczególnych miejscowości. Uzupełnieniem sieci dróg wyższej kategorii są drogi gminne w klasie dróg lokalnych (L) i dojazdowych (D), zapewniające transport osób i towarów wewnątrz gminy. Gęstość i długość dróg gminnych pozwala na dobre skomunikowanie zarówno terenów już zainwestowanych, jak i wskazanych do zainwestowania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zestawienie dróg na terenie gminy Tarczyn:
Kategoria drogi Długość odcinka na terenie gminy
Drogi gminne 146,06 km Drogi wojewódzkie 17,6 km Drogi powiatowe 62,6 km Drogi krajowe 10,6 km Drogi publiczne – razem 236,96 km
Większość dróg gminnych charakteryzuje się dobrym stanem technicznym. W ostatnich latach gmina zrealizowała szereg inwestycji polegających na modernizacji i remoncie dróg. Prace modernizacyjne wiązały się z wymianą pokrycia dróg bądź utwardzeniem, wzmocnieniem podbudowy, poszerzeniem pasa drogowego czy powstaniem chodnika. Ponadto na obszarze gminy występuje szereg dróg wewnętrznych przeważnie o nawierzchniach gruntowych i zmiennej szerokości pasa drogowego pełniących drugorzędną rolę w układzie komunikacyjnym gminy. Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz plan miejscowy wskazują rezerwy terenów pod projektowany wariantowy przebieg autostrady A2 oraz projektowaną drogę ekspresową S7. Oba te przebiegi są już jednak nieaktualne, z uwagi na wybór innych lokalizacji dla przedmiotowych inwestycji.
Strona | 85 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
7.1.b. Komunikacja kolejowa
Przez obszar gminy Tarczyn przebiegają dwie linie kolejowe: ▪ linia kolejowa CE20 o znaczeniu europejskim (objęta umową AGTC o ważnych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących oraz umową AGC o głównych międzynarodowych liniach kolejowych) i państwowym łącząca stacje Skierniewice i Łuków. Na trasie linii zlokalizowane są stacja kolejowa z bocznicą w Tarczynie oraz dwa przystanki osobowe w miejscowościach Jeżewie i Gąski. Obecnie linia wykorzystywana jest tylko do obsługi ruchu towarowego, jako południowa obwodnica Warszawskiego Węzła Kolejowego. ▪ Grójecka Kolej Dojazdowa (lub Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa) relacji Piaseczno- Grójec z przystankami w miejscowościach Ruda (Stacja Tarczyn) i Kopana-Stefanówka. Linia ta obecnie pełni funkcję atrakcji turystycznej regionu realizując przewozy zorganizowanych grup turystycznych i nie stanowi istotnego elementu komunikacyjnego dla gminy.
7.1.c. Komunikacja zbiorowa
Połączenia zewnętrzne są obsługiwane przez sieć linii autobusowych PKS, która łączy przedmiotowy obszar ze stolicą oraz najważniejszymi ośrodkami regionu.
7.1.d. Komunikacja rowerowa
Ruch rowerowy jest niewielki i wiąże się bardziej z dojazdami do pracy oraz lokalnymi potrzebami niż z turystyką. Długość ścieżek rowerowych w 2019 r. wynosiła 5,1 km (w 2015 r. 1,5 km).
7.2. Infrastruktura techniczna
7.2.a. Zaopatrzenie w wodę
Gmina Tarczyn posiada zorganizowany system zaopatrzenia w wodę, oparty o zasoby wód podziemnych. Obszar gminy zasilany jest z 4 ujęć wody: ▪ stacja uzdatniania wody w Tarczynie pobierająca wodę z trzech studni, ▪ stacja uzdatniania wody w Pawłowicach pobierająca wodę z trzech studni, ▪ stacja uzdatniania wody w Suchodole pobierająca wodę z dwóch studni, ▪ stacja uzdatniania wody w Wólce Jeżewskiej pobierająca wodę z dwóch studni. Wydajność wszystkich czterech stacji uzdatniania wody wynosi 4643 m3/d. Gmina dysponuje również ujęciem zlokalizowanym przy ośrodku zdrowia, obecnie nie wykorzystywanym. Wskazane ujęcie posiada połączenie z gminną siecią wodociągową i stanowi awaryjną studnię, na wypadek awarii. Poza ujęciami gminnymi w południowej części Tarczyna zlokalizowane jest ujęcie
Strona | 86 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn zakładów produkcyjnych, obsługujące również sąsiadującą zabudowę. Sieć wodociągowa zasilająca obszar gminy jest dobrze rozwinięta. W 2019 r. łączna ilość przyłączy wynosiła 4 280 sztuk (w 2015 r. - 3 461 sztuk w 2011 r. - 3452 sztuk). Jedną z ostatnich inwestycji w tym zakresie była budowa ujęcia wody w Wólce Jeżewskiej oraz sieci wodociągowej obsługującej zachodnią części gminy wraz z przyłączami. Łączna długość sieci na koniec 2019 r. wynosiła 249 km (w 2015 r. - 231,1 km, w 2011 r. - 194,8 km).
7.2.b. Kanalizacja sanitarna
Na terenie gminy działają dwie oczyszczalnie ścieków: • biologiczna oczyszczalnia ścieków komunalnych w Pawłowicach o średniej przepustowości 25 m3/d obsługująca mieszkańców miejscowości Pawłowice, • mechaniczno-biologiczna przyzakładowa oczyszczalnia ścieków o średniej przepustowości 5 640 m3/d. Odbiera ona ścieki z miejscowości Tarczyn, Janówek, Jeziorzany, ścieki dowożone transportem asenizacyjnym oraz ścieki z zakładu przemysłu rolno-spożywczego. Sieć zbiorczej kanalizacji wykonana jest w mieście Tarczyn oraz miejscowościach Jeziorzany, Janówek, Przypki i Pawłowice. Na pozostałym obszarze gminy ścieki komunalne gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych i następnie wywożone transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków lub neutralizowane za pomocą przydomowych oczyszczalniach ścieków. Łączna długość sieci kanalizacyjnej na obszarze gminy w 2019 r. wyniosła 35,6 km (w 2015 r. – 35,3 km w 2010 r. – 22,0 km). Stopień skanalizowania gminy w 2019 r. wg danych GUS wynosił blisko 28,7% ogółu budynków mieszkalnych (w 2015 r. – 22%, w 2010 r. – 26%), a z instalacji tej korzystało 61,6% ogółu mieszkańców (w 2015 r. – 61,6%, w 2010 r. – 54,0%), w przeważającej większości mieszkańców Tarczyna. Do najnowszych inwestycji w tym zakresie zaliczyć należy budowę sieci kanalizacyjnej w Tarczynie i miejscowości Jeziorzany. Ścieki bytowo gospodarcze z pozostałych budynków indywidualnych odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe (w 2019 r. – 1 289 szt., w 2015 r. – 650 szt.) lub przydomowych oczyszczalni ścieków (w 2019 r. – 60 szt., w 2015 r. – 49 szt.). W celu przyspieszenia rozwoju sieci kanalizacyjnej została opracowana w 2016 r. „Koncepcja programowa gospodarki ściekami komunalnymi na terenie gminy Tarczyn”, która zakłada: • budowę oczyszczalni ścieków Tarczyn zlokalizowanej w Drozdach na działkach istniejącej oczyszczalni ścieków przemysłowych o średnim dobowym przepływie 1 700 m3/d; liczba ludności podłączonej i przewidzianej do podłączenia ma docelowo
Strona | 87 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
wynieść 14 160 (z 27 miejscowości: Tarczyn, Borowiec, Bystrzanów, Gładków, Grzędy, Janówek, Jeziorzany, Jeżewice, Komorniki, Korzeniówka, Kotorydz, Księżak, Many, Marianka, Marylka, Nosy, Prace Duże, Prace Małe, Przypki, Ruda, Suchodół, Suchostruga, Świętochów, Werdun, Wola Przypkowska i Wólka Jeżewska); • budowę oczyszczalni ścieków Pawłowice zlokalizowanej w miejscowości Pawłowice na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków o średnim dobowym przepływie 395 m3/d; liczba ludności podłączonej i przewidzianej do podłączenia ma docelowo wynieść 3 285 (z 10 miejscowości: Gąski, Kawęczyn, Kopana, Księżowola, Nowe Racibory, Pawłowice, Racibory, Rembertów, Stefanówka, Wylezin). W/w Koncepcja zakłada również możliwość budowy jednej centralnej oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Pracach Dużych, która miałaby obsługiwać teren całej gminy o średnim dobowym przepływie 2 093,48 m3/d. Liczba ludności podłączonej i przewidzianej do podłączenia ma docelowo wynieść 17 444.
7.2.c. Kanalizacja deszczowa
Sieć kanalizacji deszczowej o długości 2,2 km (w 2010 r.- 1,5 km) funkcjonuje jedynie w Tarczynie. Pozostałe miejscowości nie mają kanalizacji deszczowej.
7.2.d. Zaopatrzenie w energię elektryczną
Rozdział oraz dystrybucja energii ze stacji elektroenergetycznych odbywa się za pośrednictwem sieci rozdzielczej (dystrybucyjnej) średniego napięcia 15 kV, ze stacjami transformatorowo-rozdzielczymi 15/0,4 kV, transformującymi energię do lokalnych linii oraz instalacji elektrycznych niskiego napięcia 0,4 kV w poszczególnych miejscowościach i obiektach. Działalność rozdzielczą na terenie gminy Tarczyn prowadzi PGE Dystrybucja S.A. Gmina Tarczyn zasilana jest energią elektryczną ze stacji energetycznej 110/15 kV „Tarczyn” za pośrednictwem napowietrznej sieci SN-15 kV, stacji transformatorowych 15/0,4 kV oraz sieci rozdzielczej nn - 380/220V. Stacja 110/15 kV zlokalizowana jest przy drodze krajowej Nr 7 Warszawa-Radom w odległości około 300 m od stacji kolejowej Tarczyn, a zasilana jest przelotowo z linii magistralnej 110 kV relacji Pruszków-Piaseczno. Przez obszar gminy przebiega dwutorowa linia elektroenergetyczna o napięciu 220 kV relacji Kozienice-Mory, Kozienice-Piaseczno oraz napowietrzna linia WN 110 kV relacji Grójec-Piaseczno. Stan techniczny sieci SN-15 kV jest zadowalający, nie mniej jednak sieć ta dostosowana jest do obecnych potrzeb i nie może być wykorzystana dla odbiorców przewidywanych w planach zagospodarowania przestrzennego. Realizacja programu zagospodarowania przestrzennego spowoduje konieczność modernizacji i rozbudowy sieci SN-15kV i niskiego
Strona | 88 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn napięcia 380/220 V. Na działce nr ew. 120 obr. Rembertów zlokalizowana jest elektrownia wiatrowa, która nie jest wykorzystywana do wytwarzania energii elektrycznej. Moc tej elektrowni to 0,25 MW, z której można produkować ok. 200 MWh prądu. Poza tym na terenie gminy brak jest innych mocy wytwórczych w zakresie energii elektrycznej. Najbliżej położonymi elektrowniami są instalacje konwencjonalne w Pruszkowie, Piasecznie i Warszawie.
7.2.e. Zaopatrzenie w gaz
Przez środkową część gminy z południa na północ przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia DN300 relacji Lubienia-Sękocin ze stacją redukcyjno-pomiarową w miejscowości Kopana. Do mieszkańców gminy gaz jest dostarczany poprzez sieć gazociągu średniego ciśnienia o łącznej długości 95 km (w 2015 r. – 77,8 km, w 2010 r. – 73 km). Obecnie do zgazyfikowanych miejscowości należą: Tarczyn, Grzędy, Janówek, Jeziorzany, Józefowice, Komorniki, Kopana, Korzeniówka, Kotorydz, Księżowola, Marylka, Pawłowice, Prace Duże, Przypki, Rembertów, Stefanówka, Wola Przypkowska i Wylezin. W 2019 r. na terenie gminy czynnych było 1 459 przyłączy sieci gazowej do budynków (w 2015 r. – 1 040), większość na terenie wiejskim gminy – 935. Jednak większość spośród 2 633 odbiorców gazu znajdowała się na terenie miejskim – 1 590. Liczba ludności korzystającej z sieci gazowej wynosiła 6 164 osób, w tym 3 761 na terenie miejskim. Większość gazu zużywana jest w celu ogrzewania mieszkań. Stan eksploatowanej na terenie gminy infrastruktury gazowej jest dobry i prorozwojowy, ze względu na dobre warunki lokalizacyjne regionu, co sprzyja dalszej jego gazyfikacji. Pozostali mieszkańcy gminy zaopatrują się w gaz propan-butan w butlach u lokalnych dystrybutorów.
7.2.f. Zaopatrzenie w ciepło
Energia cieplna do mieszkańców gminy jest dostarczana przede wszystkim z indywidualnych lokalnych źródeł. Głównym paliwem wykorzystywanym do ogrzewania jest węgiel, ale wykorzystuje się również gaz ziemny, olej opałowy oraz gaz płynny. Na obszarze gminy brak jest scentralizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło, obejmującego swym zasięgiem całe miejscowości. Największym generatorem energii cieplnej są dwie kotłownie znajdujące się w Tarczynie: ▪ kotłownia lokalna osiedla Ustronie obsługująca budynki wielorodzinne w zachodniej części miasta ▪ kotłownia lokalna na terenie zakładu Binder, z której energia kierowana jest do budynków produkcyjnych oraz zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych wielorodzinnych.
Strona | 89 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
W pozostałych miejscowościach przy zakładach przemysłowych oraz w budynkach użyteczności publicznej funkcjonują większe kotłownie, ale ich zasięg ma charakter lokalny. Nieliczne budynki zaopatrują się w energię ze źródeł odnawialnych takich jak kolektory słoneczne czy pompy ciepła.
7.2.g. Gospodarka odpadami
Na obszarze gminy nie ma składowiska odpadów. Odpady z obszaru gminy deponowane są na składowiskach odpadów zlokalizowanych poza obszarem gminy. Gospodarka odpadami na obszarze gminy działa w oparciu o zorganizowany system zbiórki odpadów komunalnych. Wykorzystywane są do tego celu kontenery i pojemniki rozmieszczone w dogodnych miejscach odbioru oraz w pobliżu posesji. Od 2002 r. w gminie funkcjonuje system selektywnego zbierania odpadów. Punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych został zlokalizowany w Tarczynie przy ul. Kazimierza Dobrowolskiego. Na obszarze gminy Tarczyn obecnie nie ma instalacji do odzysku odpadów z sektora komunalnego. 100% tych odpadów jest unieszkodliwiane poprzez ich złożenie na składowiskach zlokalizowanych poza obszarem gminy. Na terenie gminy, w miejscowości Jeżewice, istnieje nie eksploatowane obecnie składowisko odpadów komunalnych. Koniec eksploatacji opisywanego obiektu nastąpił w lipcu 2000 r. Ostateczną ilość odpadów zdeponowanych na składowisku można oszacować na ok. 301 500 Mg. W 2009 r. zakończone zostały prace rekultywacyjne na przedmiotowym składowisku. Na terenie Gminy Tarczyn nie ma instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych. Sposoby zagospodarowania odpadów przemysłowych na terenie Gminy Tarczyn to : ▪ unieszkodliwianie na terenie wytwórcy poprzez składowanie np. na własnych lagunach osadowych odpadów z zakładowej oczyszczalni ścieków, ▪ odzysk na terenie wytwórcy poprzez zawrócenie do produkcji np. wybrakowanych wyrobów ceramicznych, ▪ odzysk na terenie wytwórcy poprzez wykorzystanie jako paliwa np. trocin, wiór, ścinek itp., ▪ przekazywanie do odzysku i utylizacji specjalistycznym firmom np. emulsji olejowych. Odpady niebezpieczne przekazywane są uprawnionym odbiorcom.
7.2.h. Telekomunikacja
Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć telefoniczną. Wraz z rozwojem technologicznym sieć telefonii stacjonarnej traci na znaczeniu na rzecz łączności bezprzewodowej oraz
Strona | 90 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn internetu. Zakłada się, że w najbliższych latach proces ten będzie ulegał pogłębieniu. Stacje bazowe telefonii komórkowej zlokalizowane są w Tarczynie oraz w miejscowościach Grzędy, Jeżewie, Komorniki i Józefowice.
Wydane decyzje w sprawie lokalizacji stacji bazowych GSM, LTE, UMTS i CDMA na terenie gminy Tarczyn: Rodzaj Data Często- Nazwa operatora Nr decyzji Miejscowość Lokalizacja Id stacji decyzji ważności tliwość MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 GSM 1800 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 GSM 900 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 LTE 1800 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 LTE 2100 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 LTE 2600 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 LTE 800 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/766 Al. Krakowska UMTS P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 3/1/18 38, dz. nr 60/11 2100 MNET/4/766 Al. Krakowska P4 Sp. z o.o. P 2028.09.30 Grzędy PIA4450 UMTS 900 3/1/18 38, dz. nr 60/11 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 GSM 1800 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 GSM 900 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 LTE 1800 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 LTE 2100 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 LTE 2600 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 LTE 800 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/500 Grójecka 23, UMTS P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 4/2/19 dz. nr 853/4 2100 MNET/4/500 Grójecka 23, P4 Sp. z o.o. zmP 2025.09.30 Tarczyn PIA3312 UMTS 900 4/2/19 dz. nr 853/4 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 GSM 1800 4/5/19 o 21 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 GSM 900 4/5/19 o 21 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 LTE 1800 4/5/19 o 21 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 LTE 2100 4/5/19 o 21 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 LTE 2600 4/5/19 o 21 MNET/4/013 Dobrowolskieg UMTS P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 4/5/19 o 21 2100 MNET/4/013 Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. zmP 2023.06.30 Tarczyn PIA3311 UMTS 900 4/5/19 o 21 UMTS900/4/ Dobrowolskieg P4 Sp. z o.o. P 2021.03.31 Tarczyn PIA3311 UMTS 900 0596/1/11 o 21 AERO 2 Sp. z LTE1800/10/ zmP 2022.07.31 Tarczyn dz. nr 111/2 BT11196 LTE 1800 o.o. 0836/2/15 AERO 2 Sp. z UMTS900/5/ zmP 2022.04.30 Tarczyn dz. nr 111/2 BT11196 UMTS 900 o.o. 1122/2/15 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 GSM 1800 S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 GSM 900
Strona | 91 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 LTE 1800 S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 LTE 2100 S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 LTE 2600 S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 LTE 800 S.A. 402/10/19 Orange Polska MNET/15/80 UMTS zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 S.A. 402/10/19 2100 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Komorniki 157/1 3133 UMTS 900 S.A. 402/10/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 GSM 1800 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 GSM 900 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 LTE 1800 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 LTE 2100 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 LTE 2600 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 LTE 800 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, UMTS zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 S.A. 608/8/18 32 2100 T-Mobile Polska MNET/11/81 Ogrodowa 14, zmP 2023.08.31 Tarczyn 21255 UMTS 900 S.A. 608/8/18 32 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 GSM 1800 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 GSM 900 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 LTE 1800 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 LTE 2100 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 LTE 2600 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 LTE 800 S.A. 207/9/19 T-Mobile Polska MNET/11/81 UMTS zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 S.A. 207/9/19 2100 T-Mobile Polska UMTS2100/ UMTS P 2021.09.30 Jeziorzany 111/3 21209 S.A. 2/3877/1/11 2100 T-Mobile Polska MNET/11/81 zmP 2023.08.31 Jeziorzany 111/2 21209 UMTS 900 S.A. 207/9/19 AERO 2 Sp. z LTE1800/10/ Leśna, dz. nr zmP 2022.10.31 Komorniki 14162 LTE 1800 o.o. 4760/2/15 157/2 AERO 2 Sp. z UMTS900/5/ Leśna, dz. nr P 2025.08.31 Komorniki 14162 UMTS 900 o.o. 5468/1/15 157/2 POLKOMTEL Sp. GSM900/1/5 P 2022.06.30 Tarczyn 11196 GSM 900 z o.o. 296/2/12 POLKOMTEL Sp. MNET/1/200 Krakowska 38, P 2024.11.30 Grzędy 10632 GSM 1800 z o.o. 72/1/14 dz. nr 60/4 POLKOMTEL Sp. MNET/1/200 Krakowska 38, P 2024.11.30 Grzędy 10632 GSM 900 z o.o. 72/1/14 dz. nr 60/4 POLKOMTEL Sp. MNET/1/200 Krakowska 38, UMTS P 2024.11.30 Grzędy 10632 z o.o. 72/1/14 dz. nr 60/4 2100 AERO 2 Sp. z LTE1800/10/ Krakowska 38, zmP 2022.07.31 Grzędy 10632 LTE 1800 o.o. 1759/2/13 dz. nr 60/4 AERO 2 Sp. z UMTS900/5/ Krakowska 38, P 2023.06.30 Grzędy 10632 UMTS 900 o.o. 3041/1/13 dz. nr 60/4 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 GSM 1800 S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 GSM 900 Strona | 92 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 LTE 1800 S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 LTE 2100 S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 LTE 2600 S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 LTE 800 S.A. 206/8/19 Orange Polska MNET/15/80 UMTS zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 S.A. 206/8/19 2100 Orange Polska MNET/15/80 zmP 2023.08.31 Jeżewice 137/2 0531 UMTS 900 S.A. 206/8/19 Źródło: Zestawienie własne na podstawie rejestrów UKE (stan na 26.10.2020 r.)
8. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy
Potrzeby gminy obrazują między innymi wnioski mieszkańców do niniejszego studium, z których wynika, iż lokalna społeczność w głównej mierze zainteresowana jest przeznaczeniem nowych terenów na zabudowę mieszkaniową oraz mieszkaniowo-usługową. Na etapie sporządzania projektu studium oraz w okresie poprzedzającym prace nad tym projektem, do Urzędu Miejskiego w Tarczynie złożonych zostało blisko 1000 wniosków dotyczących wprowadzenia zmiany przeznaczenia terenów wyznaczonych w obowiązującym planie miejscowym oraz studium. Złożone wnioski w przeważającej części dotyczyły przeznaczenia działek na tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz mieszkaniowo-usługowej. Poza tym do potrzeb gminy należy zaliczyć: ▪ uporządkowanie istniejącej struktury przestrzennej, w tym wytyczenie nowych terenów inwestycyjnych w dostosowaniu do istniejących uwarunkowań, sytuacji społeczno- ekonomicznej i potrzeb mieszkańców, poprzez opracowanie dla poszczególnych miejscowości planów zagospodarowania przestrzennego, ▪ zwiększenie atrakcyjności obszaru gminy dla inwestorów lokalnych i zagranicznych, ▪ rozwój systemu kanalizacji sanitarnej, zaś w miejscach, gdzie budowa zbiorczych systemów będzie technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, realizacja szczelnych zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe bądź przydomowych oczyszczalni ścieków ▪ stworzenie warunków do rozwoju budownictwa mieszkaniowego poprzez uzbrajanie terenów, ▪ przebudowę i modernizację dróg (w tym przede wszystkim dróg gminnych i powiatowych), ▪ podniesienie atrakcyjności gminy w zakresie turystyki i wypoczynku, ▪ poprawę stanu środowiska naturalnego poprzez objęcie nowych terenów zabudowy mieszkaniowej zorganizowanym systemem kanalizacji sanitarnej.
Strona | 93 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Za możliwości rozwoju gminy należy uznać: ▪ dogodne położenie komunikacyjne w sąsiedztwie stolicy (30 km) oraz większych ośrodków miejskich województwa, w tym: Piaseczna (15 km) oraz Grójca (13 km), ▪ dobrze rozwinięty układ komunikacyjny, w skład którego wchodzą: droga krajowa, wojewódzka, drogi powiatowe oraz gminne, ▪ przebieg projektowanej drogi ekspresowej nr S-7 relacji Gdańsk - Rabka, z dwoma węzłami znajdującymi się na obszarze gminy, ▪ odpowiednie kształtowanie atrakcyjności gminy dla potencjalnych inwestorów poprzez tworzenie dogodnych warunków dla rozwoju nowych branż usług i przemysłu, ▪ korzystne walory środowiska nie powodujące ograniczeń w działalności gospodarczej, ▪ dynamiczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych, ▪ dobre zaopatrzenie gminy w niezbędna infrastrukturę techniczną, w tym: wodę, energię elektryczną, gaz, ▪ uregulowaną gospodarkę odpadami, ▪ wysoki poziom aktywności zawodowej ludności ▪ znaczne zasoby siły roboczej, ▪ dobre warunki dla rozwoju sieci osadniczej.
8.1. Analiza dokumentów programowych mających wpływ na politykę rozwoju gminy
Podstawowymi dokumentami polityki rozwoju, które należy uwzględnić przy sporządzaniu Studium są: strategia rozwoju województwa i plan zagospodarowania przestrzennego województwa, a także strategia rozwoju ponadlokalnego oraz strategia rozwoju gminy.
8.1.a. Ustalenia strategii rozwoju województwa i planu zagospodarowania przestrzennego województwa
Strategia rozwoju województwa (SRWM 2030) „Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do roku 2030”13 za priorytetowy cel strategiczny przyjęła: „Rozwój produkcji ukierunkowanej na eksport w przemyśle zaawansowanych i średniozaawansowanych technologii oraz w przemyśle i przetwórstwie rolno-spożywczym”. Jego osiągnięcie wymaga realizacji działań w następujących kierunkach: ▪ tworzenie warunków do generowania i absorpcji innowacji; ▪ rozwój produkcji: tworzenie warunków przyjaznych dla inwestorów i przedsiębiorców; ▪ wspieranie tworzenia i rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych;
13 Uchwała nr 158/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 28 października 2013 r. Strona | 94 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
▪ umiędzynarodowienie gospodarcze; ▪ tworzenie warunków do zwiększenia inwestycji pozarolniczych – głównie w przemyśle rolno-spożywczym. Poniżej przedstawiono wybrane działania rozwojowe, wskazane dla obszarów wiejskich, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do zagospodarowania przestrzennego gminy Tarczyn: ▪ tworzenie warunków do zwiększenia inwestycji pozarolniczych – głównie w przemyśle rolno-spożywczym; ▪ wsparcie rozwoju stref produkcyjnych i terenów inwestycyjnych zgodnie z zapisami PZPWM lub SUiKZP/MPZP; ▪ dostosowanie parametrów, standardów technicznych i przebiegu dróg do ich funkcji; ▪ przeciwdziałanie fragmentaryzacji przestrzeni przyrodniczej i zwiększenie lesistości regionu; ▪ ochrona lasów i obszarów cennych przyrodniczo; ▪ racjonalne planowanie funkcji terenów z uwzględnieniem potrzeb ochrony środowiska; ▪ produkcja energii ze źródeł odnawialnych – zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich.
W SRWM 2030 zidentyfikowano obszary strategicznej interwencji (OSI), w których występują problemy będące barierą rozwoju regionu. W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego przedstawiono delimitację funkcjonalnych obszarów problemowych, które zawierają się w obszarach strategicznej interwencji. Obszary strategicznej interwencji zostały zidentyfikowane zgodnie z celami zapisanymi w Krajowej strategii rozwoju regionalnego, tj. z celem 2. Budowa spójności terytorialnej i przeciwdziałania marginalizacji obszarów problemowych oraz z celem 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów. Strategia w ten sposób opisuje Obszary strategicznej interwencji: „(…)zidentyfikowano OSI na podstawie wskaźników przyjętych w Krajowej strategii rozwoju regionalnego, uzupełniając je wskaźnikami przyjętymi indywidualnie dla Mazowsza. Zidentyfikowano w ten sposób obszary, które cechują się najniższym poziomem dostępu mieszkańców do dóbr i usług, wymagające interwencji z poziomu regionalnego lub krajowego. Dodatkowymi kryteriami przy wyznaczaniu tych obszarów była dostępność transportowa oraz odsetek osób bezrobotnych pozostających w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Wyznaczając obszary strategicznej interwencji uwzględniono obszary wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy wsparciu instrumentów polityki regionalnej, które wskazano w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Są to obszary, na których występuje nadmierna kumulacja negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych, konflikty przestrzenne oraz Strona | 95 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn dysfunkcje rozwojowe. Interwencje podejmowane na tych obszarach będą skierowane na przeciwdziałanie trwałej marginalizacji, utracie znaczenia gospodarczego oraz koncentracji patologicznych problemów społecznych, a także rozwijanie zdolności absorpcji impulsów docierających z obszarów lepiej rozwiniętych, głównie z OMW.”
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego (PZPWM) W „Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego”16 przyjęto zintegrowane podejście do prowadzenia polityki rozwoju, wyznaczając obszary funkcjonalne, które zawierają się w obszarach strategicznej interwencji wskazanych w SRWM 2030. W planie określono następujące obszary funkcjonalne: ▪ miejski obszar funkcjonalny Warszawy (MOFW) – obejmuje zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalnie strefę zurbanizowaną, do której został włączony cały powiat piaseczyński; ▪ obszary o najniższym dostępie do dóbr i usług; ▪ wiejskie obszary funkcjonalne wymagające wsparcia procesów rozwojowych; ▪ wiejskie obszary funkcjonalne uczestniczące w procesach rozwojowych. Gmina Tarczyn została zaliczona do sochaczewsko-grójeckiego strategicznego obszaru żywicielskiego. Strategiczne obszary żywicielskie stanowią zaplecze produkcyjne w rolnictwie o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. W zakresie zrównoważonego kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej w PZPWM wymieniono m.in. ochronę przed presją urbanizacyjną najcenniejszych i najbardziej produktywnych elementów rolniczej przestrzeni produkcyjnej. W zakresie infrastruktury technicznej na terenie gminy Tarczyn planowane są poniższe inwestycje celu publicznego: ▪ budowa drogi krajowej S7; ▪ przebudowa i rozbudowa pierwszorzędowej linii kolejowej nr 12 Skierniewice-Pilawa- Łuków (wraz z remontem przystanków); ▪ inwestycje w zakresie sieci kanalizacyjnych, w tym budowa i modernizacja; ▪ inwestycje w zakresie oczyszczalni ścieków, w tym budowa, rozbudowa lub modernizacja. W PZPWM zostały wymienione inwestycje celu publicznego, dla których nie przesądzono o lokalizacji: ▪ budowa linii energetycznej 400 kV relacji Kozienice-Ołtarzew – lokalizacja zostanie ustalona w specustawie przesyłowej (w planie wskazano punkty, które powinny być połączone planowaną linią); ▪ budowa gazociągu gazu łupkowego Gustorzyn-Wronów (w planie wskazano punkty,
16 Uchwała nr 22/18 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 grudnia 2018 r. Strona | 96 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
które powinny być połączone planowanym gazociągiem). Ponadto PZPWM zawiera postulaty i rekomendacje dotyczące kierunków zagospodarowania przestrzennego: ▪ uruchomienia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych nr 12 Skierniewice - Czachówek - Pilawa; ▪ postulowana kolej Płock-Warka (w planie wskazano przebieg orientacyjny); ▪ objęcie prawną ochroną układu ruralistycznego wsi Kotorydz; ▪ wykorzystanie na cele turystyczne Piaseczyńsko-Grójeckiej Kolei Wąskotorowej; ▪ wykorzystanie linii wąskotorowej Piaseczno-Grójec jako tramwaju regionalnego z wprowadzeniem linii do śródmieścia Grójca oraz dostosowaniem siatki przystanków.
8.1.b. Ustalenia strategii rozwoju gminy
Gmina Tarczyn przyjęła w 2017 r. „Strategię Rozwoju Lokalnego Gminy Tarczyn na lata 2017-2025”17. Strategia wskazała misję gminy Tarczyn, którą jest „stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju, zapewniającego wzrost zatrudnienia, rozwój przedsiębiorczości, oraz w konsekwencji poprawę warunków życia mieszkańców przy zachowaniu wartości kulturowych oraz odpowiednim korzystaniu z walorów środowiska naturalnego”. W strategii wytyczono cele: ▪ Cel ogólny I. Gmina Tarczyn – gminą przyjazną dla mieszkańców: - cel szczegółowy I.1 Rozbudowa systemów infrastruktury technicznej, - cel szczegółowy I.2. Poprawa stanu sieci drogowej, - cel szczegółowy I.3. Poprawa stanu bezpieczeństwa, - cel szczegółowy I.4. Poprawa stanu infrastruktury społecznej. ▪ Cel ogólny II. Gmina Tarczyn – gminą przyjazną dla przedsiębiorców: - cel szczegółowy II.1 Wspieranie Sektora MŚP, - cel szczegółowy II.2 Przygotowanie terenów pod inwestycje. ▪ Cel ogólny III. Gmina Tarczyn – wzorem nowoczesnego rolnictwa i sadownictwa: - cel szczegółowy III.1 Rozwój przetwórstwa i usług, - cel szczegółowy III.2 Wspieranie lokalnego rolnictwa i sadownictwa, - cel szczegółowy III.3 Zwiększenie atrakcyjności turystycznej gminy. ▪ Cel ogólny IV. Gmina Tarczyn – gminą przyjazną środowisku: - Cel szczegółowy IV.1 Poprawa stanu środowiska.
17 Uchwała Nr XLVIII/395/17 Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie uchwalenia Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Tarczyn na lata 2017-2025. Strona | 97 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
8.2. Prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego
Opis potencjału demograficznego gminy Tarczyn został zamieszczony w podrozdziale 5.1. Liczba mieszkańców wg miejsca faktycznego zamieszkania na koniec 2019 r. wynosiła18 11 567 osoby. Prognoza ludności na lata 2014-2050 została opracowane przez GUS (2014 r.) do poziomu powiatowego. Brak jest danych na temat poszczególnych gmin. Z tego względu przyjęto, że przyrost ludności będzie zbliżony do gmin wiejskich powiatu piaseczyńskiego, dla których prognozuje się dodatni ruch naturalny oraz dodatnią migrację wewnętrzną na pobyt stały. Prognozowany ruch naturalny i migracyjny ludności w latach 2016-2050 dla obszaru wiejskiego powiatu piaseczyńskiego przedstawiają się następująco: Migracje Migracje zagraniczne Ludność Ruch naturalny wewnętrzne na Rok na pobyt stały na 31 XII pobyt stały Urodzenia Zgony Napływ Odpływ Imigracja Emigracja powiat 2016 98 528 934 812 2 421 969 33 10 piaseczyński 2020 104 862 957 839 2 382 939 37 10 - wieś 2025 112 615 983 888 2 283 890 43 10 2030 119 941 1 041 971 2 184 861 48 10 2035 126 869 1 136 1 094 2 131 857 53 10 2040 133 611 1 226 1 203 2 133 858 53 10 2045 140 199 1 260 1 280 2 133 859 53 10 2050 146 461 1 245 1 339 2 134 859 53 10 Źródło: Prognoza ludności na lata 2014-2050, GUS 2014 r.
Jak widać z powyższej tabeli w roku 2045 prognozowany jest przyrost ludności obszaru wiejskiego powiatu piaseczyńskiego o 41 617 osób w stosunku do roku 2016. Prognozy przyrostu ludności dla gminy Tarczyn zostały opracowane na potrzeby „Koncepcji programowej gospodarki ściekami komunalnymi na terenie gminy Tarczyn” (2016 r.). W w/w opracowaniu założono przyrost ludności do roku 2036 r. o 6 141 osób. Położenie gminy w Obszarze Metropolitalnym Warszawy, a także wysokie walory przyrodnicze i dogodny powiązania komunikacyjne (oraz perspektywa polepszenia warunków dojazdu poprzez planowaną drogę ekspresową S7) powodują, że jest ona zapleczem mieszkaniowym i wypoczynkowym Warszawy. Osoby wybierające Tarczyn jako miejsce zamieszkania preferują jej wschodnią część ze względu na najkorzystniejszy dojazd.
18 Dane BDL GUS na koniec 2019 r. Strona | 98 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Tendencję systematycznego wzrostu liczby ludności potwierdzają dane GUS, wg których w latach 2008-2017 liczba budynków mieszkalnych indywidualnych wzrastała w granicach 50-70 szt. każdego roku. W kolejnych latach trend ten umocnił się. W 2018 r. zakończono budowę 111 mieszkań, a w roku kolejnym aż 218 mieszkań. W latach 2010- 2011, 2017-2019 oddano do użytkowania 366 mieszkań przeznaczonych do sprzedania lub wynajmu. Rekordowy pod tym względem był rok 2019, w którym oddano do użytkowania 218 mieszkań, z czego 166 była przeznaczona do sprzedaży lub wynajmu. Wiązało się to m.in. z oddaniem do użytkowania osiedla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej przy ul. Pocztowej i jednorodzinnej przy ul. Szarych Szeregów. Obecnie trwają prace budowlane i projektowe nad kolejnymi osiedlami zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej.
Biorąc pod uwagę powyższe prognozy przyjęto przyrost ludności gminy Tarczyn w ciągu 30 lat o 7 500 osób.
8.3. Analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne
Liczbę „drugich domów” w skali kraju szacuje się na ok. 650 tys. a ich liczba szybko rośnie (Adamiak 2013)19. Wynika to ze wzrostu zamożności społeczeństwa i tym samym większej dostępności domów letniskowych dla szerszej populacji. Czynnik ten jest jednym z najczęściej wskazywanych jako przyczyny upowszechniania się tego zjawiska (Kowalczyk 1993, Grzelak 1997). Na terenie gminy Tarczyn również występują kompleksy domków letniskowych
19 Brak danych z następnych lat Strona | 99 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn wskazane w obowiązującym Studium jako tereny zabudowy mieszkaniowo-letniskowej. Obszary te wyznaczono na bazie uznanych dotychczasowo wsi letniskowych oraz w rejonie terenów leśnych, na styku z terenami doliny Jeziorki i Tarczynki. Rozwojowi tej formy zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy sprzyjają jej walory przyrodniczo-krajobrazowe (będące również podstawą do objęcia tego terenu ochroną w postaci Chojnowskiego Parku Krajobrazowego oraz Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu) oraz bliskość dużego ośrodka miejskiego – Warszawy. Obecność tych czynników jest kluczowa dla rozwoju zabudowy letniskowej, co potwierdzają badania (Marcoullier 1996, Cho i inni 2003, Czarnecki i Heffner 2008). Rozmieszczenie „drugich domów”, podobnie jak każdej innej przestrzennej formy zagospodarowania turystycznego, w decydujący sposób zdeterminowane jest przez trzy kluczowe czynniki lokalizacyjne: występowanie wysokich walorów przyrodniczych, krajobrazowych, a rzadziej kulturowych, bliskość stałego (pierwszego) miejsca zamieszkania oraz poziom dostępności przestrzennej (komunikacyjnej) lub inaczej dobrze rozbudowany system komunikacyjny. Lokalizacja zależy przede wszystkim od celu (wypoczynek, rekreacja, emerytura) i charakteru użytkowania (całoroczne, sezonowe lub sporadyczne). Domy letniskowe lokalizowane na terenie gminy mają charakter sezonowy nastawiony na rekreację i wypoczynek jak i całoroczny. Przy czym wraz ze zmianami demograficznymi zachodzącymi w kraju i przechodzeniem na emeryturę kolejnych roczników wyżu powojennego, bardzo możliwe jest przekształcenie przynajmniej części z domów sezonowych w obiekty całoroczne i przeniesienie się mieszkańców miasta na stałe na wieś. Ten rodzaj wykorzystania „drugich domów” w wieku poprodukcyjnym podkreśla literatura tematu (Czarnecki i Heffner 2008). Dodatkowo na decyzję o przeniesieniu się na wieś (sezonowo lub całorocznie) może mieć wpływ stan i jakość powietrza w Warszawie. Według badań prowadzonych przez Europejską Agencję Środowiska (European Environment Agency, EEA) dotyczących koncentracji zanieczyszczeń powietrza w 2013 r. w 199 miastach na kontynencie, powietrze w stolicy jest złe (patrz tabela poniżej). Prognozy jakości powietrza EEA również nie są optymistyczne. Według tej diagnozy w 2030 r. poziom zanieczyszczenia powietrza w polskich miastach będzie należał do najwyższych w całej Unii Europejskiej – 11 z 20 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie położonych będzie w Polsce. Poza aglomeracją śląską i Krakowem dotyczy to również Warszawy.
Ocena jakości powietrza w Warszawie w 2013 r: Całkowita ilość Lokata stacji pomiarowej z terenu stacji pomiarowych Rodzaj zanieczyszczenia Warszawy z największym stężeniem w 199 badanych danego rodzaju zanieczyszczenia miastach Zawartość pyłu PM10 990 55
Strona | 100 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Zawartość tlenku azotu (NO) 1141 59 Zawartość ozonu 703 291 Zawartość pyłu PM2,5 522 15 Zawartość benzo(a)pirenu w pyle 257 41 PM10 Źródło: EEA - Air pollutant concentrations 2013 - Dataset by cities (compared to WHO guidelines) (http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/air-pollutant-concentrations-at-station) Prognoza zawartości pyłów w powietrzu w 2030 r.: Podobną prognozę na rok 2030 dla zawartości pyłów zawieszonych w powietrzu przeprowadził Międzynarodowy Instytut Stosowanych Analiz Systemów (IIASA) w Luksemburgu. Wg symulacji przedstawionej na łamach czasopisma naukowego „Atmospheric Chemistry and Physics” większość miast, gdzie stężenie pyłami wyniesie powyżej 35 mikrogramów na metr sześcienny, znajdować się będzie w Polsce. Podobnie jak w przypadku prognozy EEA przekroczeń należy również spodziewać się w Warszawie.
Paradoksalnie wzrost liczby „drugich domów” pośrednio łagodzi procesy rozlewania się miast. Sugerują to zagraniczne i polskie badania stwierdzające, że drugie domy częściej posiadają mieszkańcy domów wielorodzinnych niż jednorodzinnych (Módenes et al. 2007, Adamiak, Sokołowski 2012). Posiadanie „drugiego domu” w oddaleniu od miejsca zamieszkania staje się alternatywą dla budowy domu jednorodzinnego na przedmieściach.
Rozwój na terenie gminy „drugich domów” stanowi dodatkowo możliwość rozwoju gospodarczego, głównie w zakresie handlu i usług. Wpływ na sytuację społeczno- gospodarczą jest dwojaki. Oddziaływanie początkowe jest chwilowe i ograniczone do pojedynczych osób, a związane jest ze sprzedażą działki i budową siedliska. Wpływ długofalowy dotyczy rozwoju działalności handlowo-usługowej w gminie, stymulowanej potrzebami właścicieli „drugich domów” (drobne obiekty handlowe z produktami codziennego użytku w tym głównie żywność, rozwój sektora usługowego – z zakresu drobnych napraw i prac porządkowych, elektryki, hydrauliki, stolarki, montowanie anten oraz oferty turystycznej).
Strona | 101 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Gmina Tarczyn zapewnia obsługę miejscowej ludności w zakresie oświaty, opieki społecznej, ochrony zdrowia, kultury, sportu i rekreacji. Opis infrastruktury społecznej zawierają rozdziały od 5.5 do 5.8.
Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu oraz ograniczenia dla rozwoju zabudowy zawarte zostały w rozdziale 3.
8.4. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy
Suma wydatków z budżetu gminy Tarczyn wyniosła w 2019 r. 60,9 mln złotych, co daje 5,3 tys. złotych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Oznacza to jednak spadek wydatków o ok. 2% w porównaniu do roku 2018. Największa część budżetu gminy Tarczyn – 33% została przeznaczona na dział 801 - Oświata i wychowanie. Duża część wydatków z budżetu przeznaczona została na dział 855 - Rodzina (24,3%), dział 750 - Administracja publiczna (12,3%) oraz na dział 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska (9,4%). Wydatki inwestycyjne w 2019 r. stanowiły 4,9 mln złotych, czyli 8,1% wydatków ogółem, (w roku 2018 wynosiły 14,1 mln złotych, czyli 22,8% wydatków ogółem). Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem w roku 2019 był niższy od średniej dla województwa i powiatu, ale w latach 2016-2018 był wyższy od średniej dla powiatu i województwa. W latach 2009-2019 wydatki majątkowe inwestycyjne gminy Tarczyn wyglądały następująco:
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Udział wydatków majątkowych inwestycyjnych 34 30 22,7 20,8 28,1 18,3 18,9 19,0 20,9 22,8 8,1 w ogóle wydatków [%] Źródło: dane BDL GUS Udział wydatków na drogi publiczne w wydatkach ogółem w latach 2015-2019 kształtował się następująco:
Nazwa 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 MAZOWIECKIE (gminy bez miast na 10,7% 11,6% 8,8% 6,6% 7,1% 7,9% 7,1% 6,6% 7,6% 9,8% 7,2% prawach powiatu) Powiat piaseczyński 9,3% 7,8% 7,7% 6,8% 6,2% 7,5% 7,8% 6,8% 6,8% 9,0% 8,2% 10,5 14,4% 6,2% 6,6% 8,2% 6,9% 8,5% 8,9% 9,7% 3,4% 3,5% Tarczyn % Źródło: dane BDL GUS Suma dochodów do budżetu gminy Tarczyn wyniosła w 2019 r. 65 mln złotych, co daje 5,6 tys. złotych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Oznacza to wzrost dochodów o 9,5% w porównaniu do roku 2018. Największa część dochodów wygenerował dział 756 - Dochody
Strona | 102 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek (39,9%). Duża część wpływów pochodziła z działu 758 - Różne rozliczenia (20,2%) oraz z działu 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska (6,6%). W budżecie gminy Tarczyn wpływy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wynosiły 1 119,70 złotych na mieszkańca (19,8%), natomiast dochód z tytułu podatków dochodowych od osób prawnych wynosił 21,66 złotych na mieszkańca (0,4%).
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Wydatki budżetu gminy Tarczyn Ogółem [zł] 35,2 37,1 35,0 41,0 45,5 44,4 45,9 51,5 57,5 61,9 60,9 mln mln mln mln mln mln mln mln mln mln mln Na jednego 3,3 3,4 3,2 3,7 4,1 3,9 4,1 4,5 5,0 5,4 5,3 mieszkańc tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. a [zł] Dochody budżetu gminy Tarczyn Ogółem [zł] 32,1 35,9 35,0 40,4 43,8 45,4 50,2 49,5 54,9 58,7 65 mln mln mln mln mln mln mln min mln mln mln Na jednego 3,0 3,3 3,2 3,6 3,9 4,0 4,4 4,3 4,8 5,1 5,6 mieszkańc tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. tys. a [zł] Źródło: dane BDL GUS
8.5. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę
Zapotrzebowanie na nową zabudowę oszacowano z uwzględnieniem 30-to letniego okresu perspektywicznego. Uwzględniono również niepewność procesów rozwojowych wyrażoną zwiększeniem zapotrzebowania na nową zabudowę w stosunku do przewidzianych analiz o 30%. Przy sporządzaniu bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę posłużono się danymi udostępnionymi przez GUS, ewidencją gruntów i budynków oraz danymi udostępnionymi przez Urząd Miejski w Tarczynie. Przyjęto przeciętną powierzchnię użytkową mieszkania na 1 osobę 43 m2 21 (szacując ten wskaźnik uwzględniono trend znaczącego przyrostu powierzchni użytkowej mieszkania na osobę wynikający z danych GUS z ostatnich 10 lat w, a także średnią powierzchnię użytkową mieszkania na osobę w krajach Europy Zachodniej). Na wzrost zapotrzebowania na nową zabudowę będzie miał wpływ spadek liczby gospodarstw domowych dwu- i wielorodzinnych. Kolejnym czynnikiem wpływającym na wzrost zapotrzebowania na nową zabudowę mieszkaniową może stać się zainwestowanie stref aktywizacji gospodarczej. Nowe miejsca pracy stanowią jednocześnie magnes przyciągający nowych mieszkańców. W celu oszacowania prawdopodobnego zapotrzebowania na zabudowę mieszkaniową przyjęto na podstawie prognozy demograficznej GUS oraz prognoz sporządzonych na
21 wskaźnik ten dla gminy Tarczyn w 2014 r. wyniósł 34,5 m2 Strona | 103 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn potrzeby „Koncepcji programowej gospodarki ściekami komunalnymi na terenie gminy Tarczyn” (2016 r.) przyrost ludności o 7 500 osób.
Biorąc za podstawę powyższe maksymalne zapotrzebowanie na nową zabudowę22 o funkcji mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej wyniesie: 419,25 tys. m2 powierzchni użytkowej budynków. Na wzrost zapotrzebowania na zabudowę mieszkaniową ma również wpływ duże zainteresowanie lokalizacją na terenie gminy Tarczyn tzw. „drugich domów” przez mieszkańców dużych miast, w szczególności Warszawy. Zapotrzebowanie na ten typ budownictwa oszacowano na 600 dodatkowych budynków o funkcji mieszkalnej i rekreacyjnej o łącznej powierzchni użytkowej 72 tys. m2.
Wskaźniki urbanistyczne ani prognozy demograficzne nie pozwalają określić maksymalnego zapotrzebowania na zabudowę produkcyjno-usługową. Ilość powierzchni komercyjnych uzależniona jest od uwarunkowań lokalnych, w tym od potrzeb i możliwości przedsiębiorców, przyjętej polityki rozwoju gminy, a także od dostępności infrastruktury technicznej. Do obliczenia zapotrzebowania na nową zabudowę produkcyjno-usługową wykorzystano dane GUS z zakresu oddanych do użytku budynków: hoteli, budynków biurowych, handlowo-usługowych, kultury fizycznej oraz budynków przemysłowych, zbiorników, silosów i budynków magazynowych. Łączna powierzchnia użytkowa w/w budynków oddanych do użytkowania w latach 2010-2019 wyniosła 30 789 m2, czyli średnio około 3 421 m2 rocznie. W pierwszym kroku przyjęto, że wzrost zapotrzebowania na powierzchnię użytkową zabudowy produkcyjno-usługowej do roku 2050 będzie proporcjonalny do oddanej do użytkowania powierzchni użytkowej nowych i rozbudowanych budynków produkcyjno-usługowych w minionych latach. Szacunkowe, zgodne z aktualnym tempem rozwoju, zapotrzebowanie na nową powierzchnię użytkową zabudowy o funkcji produkcyjno-usługowej, powiększone o 30%, wyniesie 133 419 m2. Tak oszacowane zapotrzebowanie zapewni potrzeby istniejących w gminie przedsiębiorstw przy obecnym tempie rozwoju. W szacunkach należy jednak uwzględnić oddanie do użytkowania drogi ekspresowej S7, wraz z dwoma węzłami na terenie gminy Tarczyn. Inwestycja ta będzie bodźcem i magnesem dla lokalizacji nowych budynków o funkcji produkcyjno-usługowej, w szczególności z zakresu logistyki, transportu i spedycji. Dodatkowo należy zauważyć, że przyjęta w „Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Tarczyn na lata 2017 – 2025” polityka rozwojowa wskazuje na konieczność pozyskania
22 powiększone o 30% Strona | 104 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn terenów pod inwestycje. W związku z powyższym należy stwierdzić, że realne zapotrzebowanie na zabudowę produkcyjno-usługową w gminie Tarczyn w perspektywie następnych 30 lat będzie zdecydowanie większe niż oszacowane na podstawie analizy dotychczasowego tempa rozwoju. Mając na uwadze prognozowane inwestycje oraz rozwój branży z zakresu logistyki, transportu i spedycji wprowadzono korektę wartości zapotrzebowania na zabudowę produkcyjno-usługową (podwojono zapotrzebowanie) do wartości 266 838 m2 powierzchni użytkowej.
Chłonność obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej w granicach jednostek osadniczych Do wyznaczania obszarów o zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostek osadniczych zastosowano definicję „zwartej zabudowy” określoną w art. 4 pkt 29 ustawy z dnia 2 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. W oparciu o w/w przepisy oraz ustawę z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych przeprowadzono analizę przestrzenną gminy Tarczyn pod kontem wydzielenia jednostek osadniczych. Następnym krokiem było oszacowanie możliwości lokalizowania na tych terenach nowej zabudowy. W ramach jednostek osadniczych możliwa jest lokalizacja zabudowy mieszkaniowej z obiektami infrastruktury technicznej oraz związanych z nimi usługami lub turystyką23. Szacując chłonność położonych na terenie gminy obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej przyjęto następujące założenia: ▪ średnią powierzchnię działki budowlanej: − na terenie miasta: 600 m2 dla zabudowy usługowej, 800 m2 dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo-usługowej, − na terenie wiejskim: 1500 m2 dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo-usługowej, 3000 m2 dla zabudowy zagrodowej, ▪ udział typów zabudowy w ramach jednostek osadniczych: − na terenie miasta: 30% zabudowy usługowej, 70% dla zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej, − na terenie wiejskim: 60% dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
23 Zgodnie z art. 2 pkt 1, 3 i 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych: „1) jednostka osadnicza - wyodrębniony przestrzennie obszar zabudowy mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej zamieszkany przez ludzi;(…) 3) miasto - jednostkę osadniczą o przewadze zwartej zabudowy i funkcjach nierolniczych posiadającą prawa miejskie bądź status miasta nadany w trybie określonym odrębnymi przepisami; (…) 12) wieś - jednostkę osadniczą o zwartej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych nieposiadającą praw miejskich lub statusu miasta”. Strona | 105 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
i mieszkaniowo-usługowej, 40% zabudowy zagrodowej, ▪ uwzględniono 30% zapotrzebowanie na tereny komunikacji, infrastruktury technicznej i zieleń w granicach terenów, na których możliwa jest lokalizacja nowej zabudowy, ▪ przyjęto przeciętną powierzchnię użytkową mieszkania na 1 osobę 43 m2, liczbę osób zamieszkujących w jednym mieszkaniu 3 (szacując w/w wskaźniki uwzględniono trend znaczącego przyrostu powierzchni użytkowej mieszkania na osobę wynikający z danych GUS z ostatnich 10 lat w, a także średnią powierzchnię użytkową mieszkania na osobę oraz liczbę osób zamieszkujących jedno mieszkanie w krajach Europy Zachodniej).
Chłonność obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej w granicach jednostek osadniczych wynosi: na terenie obszaru wiejskiego gminy 53 tys. m2 powierzchni użytkowej budynków, na obszarze miejskim gminy 21 tys. m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych lub z funkcją mieszkalną.
Dwie działki objęte II etapem zmiany Studium zlokalizowane są w granicach jednostek osadniczych: ▪ w granicach jednostki osadniczej wsi Przypki działka nr ew. 95/7 obr. Przypki, ▪ w granicach jednostki osadniczej miasta Tarczyna działka nr ew. 157 obr. Tarczyn. Obydwie nieruchomości stanowią działki zabudowane, dla których zmiana przeznaczenia w Studium ma umożliwić rozwój funkcji usługowej i produkcyjno-usługowej.
Chłonność obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę W kolejnej części bilansu oszacowano chłonność, położonych na terenie gminy, obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę, rozumianą jako możliwość lokalizowania na tych obszarach nowej zabudowy. Do obliczenia chłonności obszarów przeznaczonych w planach miejscowych do zabudowy przyjęto takie same założenia jak dla oszacowania chłonności obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej. Chłonność obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę mieszkalną lub z funkcją mieszkalną wynosi: na terenie obszaru wiejskiego gminy 381 tys. m2 powierzchni użytkowej, na obszarze miejskim gminy 26,9 tys. m2 powierzchni użytkowej.
Szacując chłonność obszarów przeznaczonych w obowiązujących planach miejscowych na funkcje produkcyjno-usługowe przyjęto następujące założenia: ▪ średnią powierzchnię działki budowlanej: − na terenie miasta: 1000 m2 dla zabudowy usługowej, 3000 m2 dla zabudowy produkcyjnej, Strona | 106 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
− na terenie wiejskim: 1500 m2 dla zabudowy usługowej, 5000 m2 dla zabudowy produkcyjnej, ▪ udział typów zabudowy w ramach terenów przeznaczonych na funkcje produkcyjno- usługowej: − na terenie miasta: 70% zabudowy usługowej, 30% dla zabudowy produkcyjnej, − na terenie wiejskim: 30% dla zabudowy usługowej, 70% zabudowy produkcyjnej, ▪ uwzględniono 40% zapotrzebowanie na tereny komunikacji, infrastruktury technicznej i zieleń w granicach terenów, na których możliwa jest lokalizacja nowej zabudowy, ▪ przyjęto przeciętną powierzchnię użytkową nowej zabudowy na jednej działce budowlanej 350 m2. Chłonność obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę produkcyjno-usługową wynosi: na terenie obszaru wiejskiego gminy 108,2 tys. m2 powierzchni użytkowej, na obszarze miejskim gminy 91,7 tys. m2 powierzchni użytkowej.
Ważnym czynnikiem wpływającym na zmniejszenie chłonności terenów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę jest rzeczywisty wskaźnik ich konsumpcji. Część terenów nigdy nie zostanie zabudowana, związane jest to z wystąpieniem poniższych czynników: ▪ nieuregulowanego stanu własności, ▪ rolniczego użytkowanie gruntów (brak planów właścicieli co do ich zabudowy bądź sprzedaży nieruchomości na cele budowlane).
Ponadto na ocenę realnej możliwość wykorzystania ustaleń planów miejscowych na etapie ich sporządzania ma wpływ małe zainteresowanie społeczeństwa procedurą planistyczną, co często przekłada się na brak zbieżnych intencji organu sporządzającego projekt planu i właścicieli terenów. Stan ten w konsekwencji powoduje zamrożenie terenów potencjalnie inwestycyjnych, których czas wykorzystania nie jest możliwy do przewidzenia.
Porównanie maksymalnego w skali gminy zapotrzebowania na nową zabudowę oraz sumy chłonności obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej i obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę Przeprowadzone analizy wykazały, że maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę mieszkaniową lub z funkcją mieszkaniową przekracza sumy powierzchni użytkowej zabudowy na obszarach o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej w granicach jednostek osadniczych oraz obszarach przeznaczonych w planach pod zabudowę poza obszarami jednostek osadniczych. Oznacza to, że jest zapotrzebowanie na nowe tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową lub
Strona | 107 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn usługowo-mieszkaniową. Zmiany mogą również dotyczyć przeznaczeń w ramach jednostek osadniczych oraz terenów już przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych. Schemat przedstawiający graficznie rozmieszczenie terenów wyznaczonych w bilansie:
Źródło: opracowawni własne
W odniesieniu do zabudowy produkcyjno-usługowej zapotrzebowanie na nową zabudowę jest większe niż chłonność terenów o 66,9 tys. m2.
Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej oraz społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy oraz potrzeby inwestycyjne gminy wynikające z konieczności realizacji zadań własnych, związane z lokalizacją nowej zabudowy W przypadku wyznaczenia nowych terenów przeznaczonych pod zabudowę konieczna stanie się rozbudowa sieci infrastruktury technicznej, w mniejszym stopniu sieci dróg publicznych. Ustawa o samorządzie gminnym określa zadania własne gminy w zakresie infrastruktury technicznej, do których należą sprawy: „2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwienia odpadów komunalnych (...)”. Szczegółowy zakres obowiązków gminnych w tym zakresie precyzują odrębne ustawy, Strona | 108 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn m.in. ustawa o drogach publicznych, ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Większość z nowo wyznaczonych obszarów pod zabudowę będzie posiadało dostęp do dróg publicznych i sieci infrastruktury technicznej (w szczególności sieci wodociągowej i energetycznej). Dlatego błędnym byłoby założenie, że wszystkie nowo wyznaczone tereny inwestycyjne będą wymagały nakładów finansowych na wykonanie sieci komunikacyjnych oraz infrastruktury technicznej. Brak sieci kanalizacyjnej występuje generalnie na terenie wiejskim gminy. Jednakże w 2016 r. opracowano i przyjęto do dalszych prac projektowych „Koncepcję programową gospodarki ściekami komunalnymi na terenie gminy Tarczyn”, która zakłada rozbudowę systemu kanalizacyjnego do potrzeb obsługi nowych mieszkańców, w tym budowę dwóch oczyszczalni ścieków w Tarczynie i Pawłowicach lub budowę jednej centralnej oczyszczalni ścieków Tarczyn w Pracach Dużych. Projektowana sieć kanalizacyjna ma mieć możliwość obsłużenia 17 444 RLM. W w/w opracowaniu zawarto orientacyjny kosztorys inwestycji, wg którego budowa zbiorczego systemu kanalizacji w zlewni Pawłowice wyniesie ok. 24,536 mln zł, a w zlewni Tarczyn 60,286 mln zł. Kosztorys zawiera zarówno koszt budowy oczyszczalni ścieków jak i infrastruktury sieciowej. Dla terenów bez możliwości podłączenia do zbiorczego systemu kanalizacji obowiązujące przepisy dopuszczają rozwiązania indywidualne, tj. odprowadzanie ścieków do bezodpływowych zbiorników, bądź przydomowych oczyszczalni ścieków. Wyznaczanie nowych terenów pod zainwestowanie, a co za tym idzie zabudowa i zagospodarowanie tych terenów zgodnie z ustaloną polityką gminy, wiąże się nie tylko z wydatkami, ale również dochodami. Są to dochody wynikające m.in. z wpływu: ▪ z podatków (od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych), ▪ z opłat skarbowych, ▪ z tytułu wzrostu wartości nieruchomości (z tzw. renty planistycznej – po uchwaleniu planu miejscowego). Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem kierunkowym, w którym wskazuje się tereny nowej zabudowy w 30-to letnim horyzoncie czasowym. Stąd aby zoptymalizować gospodarowanie przestrzenią oraz zminimalizować skutki finansowe wskazane jest etapowanie przeznaczenia terenów pod nową zabudowę w planach miejscowych. Obszary objęte II etapem zmiany Studium nie będą wymagały wykonania sieci komunikacyjnej, infrastruktury technicznej ani społecznej. Przeznaczenie na cele usługowe działki nr ew. 157 obr. Tarczyn przyczyni się do rozwoju usług zdrowia, stanowiących zadanie własne gminy. Strona | 109 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
9. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych
Na obszarze gminy Tarczyn planowane są następujące inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa24: ▪ budowa drogi ekspresowej S7, ▪ przebudowa i rozbudowa pierwszorzędowej linii kolejowej nr 12 Skierniewice-Łuków (wraz z remontem przystanków).
24 Uchwała nr 22/18 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 grudnia 2018 r. Strona | 110 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
III Podsumowanie
Rozwój gminy Tarczyn warunkowany jest przez szereg czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Do najważniejszych uwarunkowań zewnętrznych zaliczyć należy: ▪ sąsiedztwo aglomeracji warszawskiej, stanowiące silny czynnik prorozwojowy, który właściwie wykorzystany może się przyczynić do wzrostu atrakcyjności gminy dla potencjalnych inwestorów oraz nowych mieszkańców, ▪ istniejącą oraz projektowaną sieć drogowa o znaczeniu krajowym i regionalnym – korytarze drogi krajowej Nr 7, projektowanej drogi ekspresowej S7 oraz drogi wojewódzkiej Nr 876, ▪ prognozowany wzrost liczby mieszkańców powiatu, tym samym gminy Tarczyn o blisko 40% do roku 2030 w stosunku do roku 2010 wg danych GUS; na podstawie prognozy demograficznej sporządzonej w perspektywie 30 lat przyjęto przyrost ludności gminy Tarczyn o 7,5 tys. osób do roku 2050.
Czynniki wewnętrzne wpływające na rozwój gminy to: ▪ stały wzrost liczby ludności (blisko 400 osób w latach 2005-2010, 740 osób w latach 2010-2019) dzięki dodatniemu przyrostowi naturalnemu oraz dodatniemu saldu migracji, ▪ szeroka oferta terenów mieszkaniowych wyznaczonych w planie miejscowym, ▪ dobrze rozwinięta infrastruktura społeczna w Tarczynie w postaci placówek oświatowych, ochrony zdrowia, kultury i sportu, ▪ duża liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, ▪ tworzenie warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw poprzez wyznaczenie w planie miejscowym terenów inwestycyjnych wzdłuż drogi krajowej Nr 7, ▪ dobrze rozwinięta sieć powiązań komunikacyjnych wewnątrz gminy w odniesieniu do obecnego stopnia zurbanizowania gminy, ▪ dobry stan techniczny dróg gminnych oraz poprawa stanu technicznego sieci dróg jako priorytet polityki gminy, ▪ dobry i prorozwojowy stan infrastruktury technicznej: wodociągowej, elektroenergetycznej i gazowej, ▪ duży udział obszarów chronionych w powierzchni ogólnej gminy jako czynnik ograniczający proces urbanizacji oraz sprzyjający zachowaniu wartości krajobrazowych i przyrodniczych, ▪ kompleksy leśne we wschodniej, zachodniej i południowo-zachodniej części gminy stanowiące ważny element ekosystemu gminy, podnoszący wartość przyrodniczo- krajobrazową oraz turystyczną gminy, ▪ sadownictwo, jako ważny czynnik wizerunkowy sprzyjający identyfikacji oraz element
Strona | 111 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
gospodarki gminy, ▪ znaczny udział odłogów w całkowitej powierzchni użytków rolnych, jako sygnał o zaniechaniu prowadzenia gospodarki rolnej otwierający możliwość zagospodarowania w kierunku innym niż rolniczy, ▪ korzystne warunki geomorfologiczne i przyrodnicze dla rozwoju mieszkalnictwa, turystyki i rekreacji.
Główne czynniki, jakie mogą mieć wpływ na ograniczenie bądź wyhamowanie rozwoju to: ▪ mała liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających więcej niż 50 osób, ▪ wyposażenie w urządzenia rekreacyjne i sportowe miejscowości poza Tarczynem ogranicza się jedynie do placówek oświatowych. W latach 2015-2019 powstał nowy teren rekreacyjno-sportowy w Drozdach, przy granicy z miastem Tarczyn. Na terenie poszczególnych sołectw zostały urządzone miejsca rekreacji na świeżym powietrzu, plenerowe siłownie oraz doposażono place zabaw, ▪ w przypadku terenów zabudowy wyznaczonych w obowiązujących planach miejscowych sieć drogowa może się okazać niewystarczająca i wymagać usprawnienia bądź wyznaczenia nowych dróg dla prawidłowej obsługi, ▪ niewystarczający stopień skanalizowania gminy w stosunku do długości sieci wodociągowej.
Wnioski: ▪ nadrzędnym celem dla gminy winno być wykorzystanie potencjału, jaki niesie ze sobą lokalizacja drogi ekspresowej S7 oraz sąsiedztwo aglomeracji warszawskiej, ▪ konieczna jest analiza racjonalności pozostawienia terenów rolnych, jako pojedynczych enklaw pośród terenów przeznaczonych w miejscowym planie na zabudowę, ▪ przeznaczenie nowych terenów pod zabudowę wiązać się musi z przebudową i rozbudową układu drogowego oraz sieci infrastruktury technicznej, ▪ sukcesywna rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej zmierzająca do wytworzenia spójnego systemu gospodarowania ściekami, ▪ konieczne jest utrzymanie ciągłości korytarzy ekologicznych oraz ochrona bioróżnorodności terenów czynnych przyrodniczo i odznaczających się wysokimi walorami krajobrazowymi.
Strona | 112 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………. r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarczyn
Rysunki
▪ rys. Nr 1 – „Istniejące zagospodarowanie”, ▪ rys. Nr 2 – „Uwarunkowania polityki planistycznej”, ▪ rys. Nr 3 – „Uwarunkowania przyrodnicze i kulturowe”, ▪ rys. Nr 4 – „Uwarunkowania komunikacyjne i infrastrukturalne”, ▪ rys. Nr 5 – „Wnioski do studium”,
Strona | 113 Załącznik Nr 1 do Uchwały ……………….. Rady Miejskiej w Tarczynie z dnia ………………… r.