VOORWOORD KIM CLIJSTERS 7

HOOFDROLSPELERS­ 13

LIEFSTE KLEINE NINA 16

EEN KLEIN MEISJE IN EEN GROTE WERELD 19

DE VLUCHT 31

STOPPEN OF TOCH DOORGAAN? 43

WHOOPIE! 57

WHEREABOUTS 71

DE MATCH 83

NUMMER TWAALF 115

MOONWALK 127

STOP, YANINA! 139

REBOOTEN 151

GROTE BROER 165

TEAMWORK 179

OP EIGEN BENEN 195

KAAI 207

WICKY 221

#38 237

LIEVE MAMA 246

PASPOORT 248

WEETJES 249

PALMARES 250 VOORWOORD KIM CLIJSTERS

De eerste keer dat ik Yanina zag, dat weet ik nog heel goed. Het was hier in Bree, ze moet een jaar of veertien geweest zijn. Ze stond te trainen met Ann Devries op de enige hardcourtbaan die we toen hadden, helemaal achteraan. Toen ik de hal binnenstapte, voelde ik al vanaf de deur een enorme intensiteit. Ik dacht: “Wauw, dat gaat daar vooruit.” “Da’s een meisje dat heel hard werkt, maar eigenlijk niet zo veel talent heeft”, hoorde ik. Toen al had ze die stempel. Geen talent? Komaan zeg. Veel mensen zien talent als balgevoel, natuurlijk inzicht. Maar dan heeft Maria Sharapova bij wijze van spreken ook geen talent. En is zij niet nummer één van de wereld geweest? Heeft zij geen vijf grandslamtitels gewonnen? Ik ben nog een tijdje op mijn bankje blijven zitten toen, om te kijken naar de training van Yanina. Zo veel inzet, zo veel wilskracht, dat zal ik nooit vergeten.

Ik heb al vaak gemerkt dat veel mensen een verkeerd beeld hebben van Yanina. Ze ziet er fysiek zo indrukwekkend en zo krachtig uit. “Dat zal wel een harde, een kwaaie zijn”, denken ze dan. Maar dat is helemaal niet zo, integendeel. Als je haar hier in de academie ziet spelen met de kinderen, dan merk je meteen hoe spontaan en

7 Voorwoord Kim Clijsters

warm ze is. Mijn dochter Jada bijvoorbeeld vindt haar geweldig. Yanina heeft altijd alles voor haar sport gedaan, ze heeft daardoor En kinderen maak je niks wijs, hè. Bij hen kan ze zichzelf zijn. zelfs een groot deel van haar jeugd gemist. Nu zie ik haar eindelijk Volwassenen hebben vaak al hun oordeel klaar, terwijl ze je niet openbloeien, beetje bij beetje, soms nog aarzelend. Zoals een eens kennen. En als je het gevoel hebt dat ze je toch anders bekijken kuikentje dat in een ei zit: het wil eruit, maakt barstjes in de dan wie je echt bent, dan denk je misschien: “Waarom zou ik nog schaal en probeert naar buiten te klauteren, maar het is nog te willen bewijzen dat ik helemaal anders ben?” zwak om de schaal kapot te krijgen en keert terug. Er is iets dat het kuikentje tegenhoudt om helemaal op eigen benen te staan. Vroeger had ik zelf ook een heel ander beeld van haar, dat geef Dat gevoel heb ik heel fel bij Yanina. ik toe. Haar papa schermde haar zo af dat we niet veel contact hadden toen we allebei nog speelden. Misschien denken veel Als ze in België is, traint ze zo vaak mogelijk in Bree. Het is haar mensen nu dat mijn vader mij ook altijd heeft afgeschermd. Hij tweede thuis, hier voelt ze zich goed. Voor ik haar beter kende, gaf was voor velen de slechterik, de boeman. Maar ik was zelf veel ze vaak de indruk: iedereen kan de pot op. Maar zo is ze helemaal opener. In de tenniswereld heb je dat ook wel nodig, afgeschermd niet, weet ik nu. Ze trekt zich net alles heel hard aan, te hard zelfs. en beschermd worden, maar het mag je niet belemmeren om Ze heeft soms te veel respect voor andere mensen, waardoor ze te groeien als mens. En dat zie ik de laatste jaren heel sterk bij zelf in de problemen komt. Ze ziet er sterk uit, maar ze heeft een Yanina: ze is aan het groeien, met vallen en opstaan, effe vooruit brede rug die heel veel moet opvangen. en dan toch weer wat achteruit. Hoe beter ik haar leerde kennen, hoe meer mijn verantwoorde­ De buitenwereld gaat er vaak van uit dat topsporters het makkelijk lijkheidsgevoel groeide: ik wilde haar helpen, er zijn voor haar, hebben. We reizen naar de mooiste plekken, staan in de picture, voor haar zorgen. In een wereld waarin de contacten vaak heel we hebben een heel team dat voor alles zorgt en verdienen een pak oppervlakkig zijn, gebeurt het zelden dat je zo’n klik hebt met geld, niet? Mensen zien ons trainen of wedstrijden spelen en ze iemand. Daar hecht ik veel waarde aan. Tennis is voor ons allebei denken: “Om zo te kunnen presteren, moet alles wel perfect gaan, ook een beetje hetzelfde: een uitlaatklep. Toen mijn mama en zonder zorgen.” Maar dat is heel vaak niet het geval. Wij leren papa ziek waren, kon ik in mijn tennis mijn emoties kwijt. Bij om alles wat tegenzit te blokkeren zodra we de baan opstappen. haar is dat net zo, alleen heb ik nooit de druk gevoeld die zij voelt Als we persconferenties moeten geven of sponsorverplichtingen en zichzelf oplegt. hebben, dan proberen we dat van ons af te zetten. Wie dit boek leest, zal snel doorhebben dat Yanina het helemaal niet makkelijk We praten heel veel samen en dan gaat het niet over techniek heeft gehad. Ze was nog heel jong toen ze haar mama verloor en of tactiek, neen, daar bemoei ik me niet mee. Dan gaat het over tennis voor haar én haar papa het allerbelangrijkste in hun leven haar gevoelens en vooral haar twijfels. “Zou mama wel trots zijn werd. Ze heeft zo veel moeilijke periodes meegemaakt en toch is op mij?”, vraagt ze dan. Dat spookt heel vaak door haar hoofd. ze er ongelooflijk sterk uitgekomen. Maar hoe kan haar moeder niet trots zijn op een dochter die uitgegroeid is tot een fantastische vrouw, die heel hard werkt en al zo veel heeft bereikt?

8 9 Ik hoop dat ik Yanina kan helpen om wat meer te genieten van het gewone leven. Dat zie ik als mijn belangrijkste rol. Ik wil haar ook leren om meer vertrouwen te hebben in zichzelf, op de baan, maar ook ernaast. Ik heb zelf een paar keer in mijn leven het gevoel gehad: hier klopt het plaatje niet meer, op deze manier kan ik niet voort. Toen heb ik heel moeilijke knopen moeten doorhakken, maar ik heb wel altijd mijn gevoel gevolgd. En dat bleek ook altijd juist te zijn. Dat durft zij nog niet. Haar manier om iets te verwerken is nóg harder werken, nóg meer trainen, maar zo blijf je botsen op een muur.

Vrijheid, dat heeft Yanina nodig. Vrij zijn in haar hoofd, vrij zijn op de baan, vrij zijn in haar leven. Dat wens ik haar toe. Gelukkig zijn volgt dan vanzelf.

10 HOOFDROLSPELERS­

Yanina Wickmayer: dochter, vrouw, vriendin, tennisspeelster.

Daniella Dannevoye: mijn mama. De vrouw die me op deze wereld heeft gezet en mij de kans heeft gegeven om iets speciaals te maken van mijn leven. Ze geeft me kracht in de moeilijke momenten om altijd te blijven vechten en nooit op te geven. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan haar denk of haar niet mis. Dat speciale plekje in mijn hart zal ze blijven innemen.

Marc Wickmayer: mijn papa. Er zijn geen woorden om onze band te beschrijven. Alleen wij weten wat we aan elkaar hebben. Alleen wij begrijpen vanwaar we komen en wat we samen allemaal doorstaan hebben. Zonder hem had ik niet dezelfde weg afgelegd. De afstand tussen ons verandert niks aan het feit dat ik hem eeuwig dankbaar ben voor alles wat hij voor mij gedaan heeft.

Jerome Van Der Zijl: mijn verloofde. De man van mijn leven, mijn soulmate die er altijd voor me is en die me heeft doen geloven in echte liefde. Hij is mijn steun in moeilijke momenten en de man met wie ik elk gelukkig moment wil delen. Ik kan niet wachten om volgend jaar zijn vrouw te worden.

13 Hoofdrol­spelers

Maëlle De Coninck: de beste vriendin en ‘zus’ die ik mij als klein Kim Clijsters: mijn voorbeeld en inspiratie. Ik ben haar enorm dank­ meisje en vrouw had kunnen wensen. Niemand kent me beter baar voor de kans die ze me geeft om uit haar ervaringen als atleet en niemand weet beter dan zij vanwaar ik kom en welk pad ik en als persoon te leren en progressie te maken. heb gevolgd.

Nick Audooren: de grote ‘broer’ die ik nooit heb gehad. Hij is in mijn leven gekomen als de man die me leerde omgaan met mijn lichaam en blessures. Maar door de jaren heen is hij een enorm belangrijk deel van mijn leven geworden.

Sam Verslegers: mijn kinesist, osteopaat, conditietrainer. De man met de magische handen. Mijn vertrouwenspersoon aan wie ik alles vertel. Hij weet altijd de juiste woorden te vinden om me opnieuw vertrouwen te geven.

Ann Devries: mijn eerste persoonlijke tenniscoach. Ze is altijd een beetje mijn tweede mama geweest. Ann heeft me mijn eerste stappen in mijn carrière helpen zetten. Haar aanpak en trainingen liggen zeker aan de basis van de speelster die ik geworden ben.

Patrick Mouratoglou: mijn mentor in alles wat met tennis te maken heeft. Hij kent mijn spel even goed als de persoon die ik ben naast de baan. We hebben weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen.

Jef Brouwers: sportpsycholoog. De man die het proces ‘op eigen benen staan’ in gang heeft gezet. Hij heeft me doen inzien en begrijpen wie ik wil zijn en wat ik wil bereiken. Mijn begeleider als ik mijn weg even kwijt ben.

Lieven Maesschalck: ‘the man’. Hij heeft me geholpen bij de genezing van al mijn zwaardere blessures. Hij is niet alleen de reden waarom ik vandaag nog op hoog niveau speel, hij is ook een leermeester geworden.

14 15 Liefste kleine Nina,

Ik zou zo veel tegen je willen zeggen, maar waar moet ik begin- en de persoon te zijn die je zelf wil zijn. Ga op zoek naar wie je wil nen? Je bent nog zo klein en je weet nog niet wat er je te wachten staat. zijn en wat belangrijk voor je is in dit leven.

Als ik met alles wat ik nu weet opnieuw in jouw schoenen zou Er zullen mensen in je leven binnenwandelen die je enorm graag staan, dan zou ik waarschijnlijk andere keuzes maken. Maar de weg zien. Laat ze toe om je te helpen zoeken. Mama zal altijd bij je zijn en die ik afgelegd heb, zou ik nooit willen veranderen. zal je altijd beschermen. Ze is zo ontzettend trots op hoe sterk je bent. Ook al ben je nog klein, je staat toch al als een groot meisje in het leven. Je stelt je waarschijnlijk heel veel vragen nu en je bent bang voor je toekomst zonder mama. Maar vergeet nooit hoe sterk je bent, want Veel liefs, geen enkele uitdaging is te groot voor jou. Grote Wicky We weten allebei dat de weg waaraan je samen met je papa begonnen bent niet makkelijk zal zijn. Papa zal soms streng en hard zijn en in die momenten zal je soms zelfs willen stoppen met tennis. Maar later zal je begrijpen dat het allemaal een deel van jouw proces is. Een proces waar je trots op zal terugkijken.

Als speelster en als vrouw zal je veel moeilijke momenten door- maken, maar ze zullen je allemaal sterker maken. Als je later terugkijkt op die momenten, zal je zien dat ze allemaal het begin zijn van nieuwe kansen of bereikte doelen.

De grootste uitdaging voor jou als klein meisje zal de zoektocht naar jezelf worden. Wees niet bang om jezelf te zijn. Wees niet bang om uit te groeien tot een vrouw. Geef jezelf de kans om open te bloeien

16 17 Een klein meisje in een grote wereld

EEN KLEIN MEISJE IN EEN GROTE WERELD

“I’M A BIG BIG GIRL, IN A BIG BIG WORLD IT’S NOT A BIG BIG THING IF YOU LEAVE ME BUT I DO DO FEEL THAT I TOO TOO WILL MISS YOU MUCH MISS YOU MUCH…”

EMILIA Een klein meisje in een grote wereld

Papa heeft me niet wakker gemaakt op het moment dat mama stierf. Hij wou niet dat het een trauma zou zijn, mijn mama echt zien vertrekken. Ik had de dagen ervoor veel tijd met haar door­ gebracht. Hij wist dat mama al afscheid had kunnen nemen. Hij wist dat het voor haar te zwaar zou zijn om mij als laatste te zien. Toen ik wakker werd, was ze er niet meer.

Maëlle De Coninck: “Het was mooi weer, dat weet ik nog, heel mooi zelfs. 25 april, een zondagmorgen, in 1999. Ik zat in de keuken te ontbijten toen Yanina belde. ‘Maëlle, mijn mama is deze nacht doodgegaan’, zei ze. Het klonk zo cru, vond ik. Ik keek met angstige ogen naar mijn moeder. We zaten in het vierde leerjaar toen, en mijn beste vriendinnetje had geen mama meer. Wat zeg je dan?”

Het was zo raar allemaal. Ik wist wel dat mama heel ziek was, maar ik besefte niet wat er gebeurde. Het enige waaraan ik kon denken, was: “Ik moet Maëlle bellen.” Ik wilde zelfs niet naar papa luisteren, ik moest het haar vertellen, ik had haar nodig. Maëlle is met heel haar gezin meteen naar ons gekomen. Mama lag er toen nog, ze is thuis gestorven. Mijn oma en opa waren er, iedereen was aan het wenen. Het was zo triest, zo verwarrend. Mama was daar nog, maar eigenlijk ook niet meer.

Maëlle en ik wilden weg, naar buiten. We woonden in Hove toen, bij Lier, in een grote vierkantshoeve met een lange schuur. Papa verkocht zwembaden en al zijn materiaal lag in die schuur. We speelden er vaak, Maëlle en ik, we amuseerden ons daar. Buiten

21 Een klein meisje in een grote wereld

stonden madeliefjes, die zijn we toen gaan plukken. In de schuur we achteruit moesten rijden bijvoorbeeld, vroeg ik altijd: “Mama, vonden we een blokje waar we de bloemetjes in konden prikken. moet je niet kijken?” of “Zie je wel genoeg?” “Ach, Yanina,” lachte Dat bloemstukje zijn we bij mama gaan zetten. Wat daarna is ze dan, “als ik ergens tegen bots, zal ik het wel voelen zeker?” gebeurd, is heel vaag. Ik was negen en ik had zo veel vragen: “Wat nu, wat gaan ze doen, waar gaat mijn mama naartoe?” Het was niet evident om taekwondo te leren, zeker niet op die leef­ tijd. Ik was een van de jongsten, en een van de weinige meisjes. De Maëlle De Coninck: “Yanina en ik waren net zussen, nog altijd leraar was heel streng, discipline was ontzettend belangrijk. In je eigenlijk. We fietsten samen naar school, we aten samen, maakten bewegingen mochten geen fouten zitten, het moesten rechte lijnen ons huiswerk samen, logeerden bij elkaar. Yanina was een felle zijn, heel strikt allemaal. Wie niet luisterde, kreeg straftraining. toen ze klein was, daarom klikte het zo goed tussen ons. Ik was de We moesten ook Koreaans leren en thuis veel oefenen. Ik heb er rustige, het volgzame type, zij kwam met de meest gekke ideeën. veel uit geleerd, dat wel, vooral discipline en respect voor mijn Van hun grote tuin maakte ze altijd een fantasiewereld. We ravot­ leraar. Het was ook het begin van mijn lichamelijke ontwikkeling. ten er met hun hond, Kastaar, een grote, lieve Duitse herder. Yanina was ook de actiefste, de sportiefste van ons tweeën. Ik ging Tot mijn negende ben ik opgevoed door mama; papa was heel weleens mee tennissen, maar als ik tegen haar moest spelen, ging weinig aanwezig. Mama was niet superstreng, maar ik moest wel ik altijd lopen. Ze sloeg veel te hard.” luisteren. Mijn ouders deelden dezelfde principes: als je iets doet, doe je het voor honderd procent, met volle overtuiging, anders Tennis was niet mijn eerste sport. Toen ik vijf was, ben ik begonnen stop je ermee. Ook op school hebben ze mij nooit achter de veren met taekwondo, een idee van papa. Hij vond dat ik te braaf was, moeten zitten, ik leerde heel graag. Mama was misschien wel te frêle, dat ik me te snel liet doen en altijd schrik had. Terwijl ik wat milder. “Als ze zich maar amuseert en het graag doet”, vond wel heel sociaal was en veel vriendinnen had. Maar papa dacht: zij. Papa hamerde erop dat ik er altijd voluit voor moest gaan. Ze “Het leven is niet makkelijk, ze moet leren haar ellebogen uit te vulden mekaar aan. steken en stevig op haar benen te staan.” “Met taekwondo leer je incasseren,” zei hij, “en verlies je je angst.” Marc Wickmayer: “Yoko – zo noemde iedereen haar – is mijn tweede vrouw. Ik had al een zoon en een dochter uit mijn eerste huwelijk. Taekwondo was op woensdagnamiddag. Mama kwam me halen Mijn zoon is overleden in een ongeval, met mijn dochter is het op school en zij ging fitnessen terwijl ik mijn training volgde. Het contact verbroken. Toen ik Yoko leerde kennen, was ik eigenlijk was onze namiddag. Eigenlijk was het wel grappig, want mama niet van plan om nog eens vader te worden, maar zij droomde was helemaal niet zo sportief. Ze is fotomodel geweest, ze was van een kind. Ik had wel al een naam, nog voor ze zwanger was: kapster en had een kledingzaak. Ze was heel vrouwelijk. Mama als het een zoon zou worden, zou hij Conan heten, naar Conan was ook altijd heel lief en rustig. Ze had veel geduld met mensen, de Barbaar. Als het een dochter was, zou ik haar Yanina noemen, dacht altijd eerst aan anderen en dan aan zichzelf. Als iedereen uiteraard, dat stond al lang vast. De dochter van Maradona heet rond haar gelukkig was, voelde zij zich happy. Ze was geweldig, Yanina, en Maradona is voor mij de beste voetballer aller tijden.” in alles. Behalve met de auto rijden, dat lukte niet zo goed. Als

22 23 Een klein meisje in een grote wereld

“Op 20 oktober 1989 is Yanina geboren, een perfecte mix van Ik zag heel veel dokters en verpleegsters bij ons thuis. En ik had ons tweeën, ze leek als twee druppels water op haar mama. Yoko zo veel vragen. Mijn ouders wilden niet dat ik daar constant mee was een heel mooie vrouw. Ik heb een zware jeugd gehad en een geconfronteerd werd en vonden het beter dat ik wat vaker weg pijnlijke scheiding. Die eerste jaren met ons drieën waren de zou zijn. Ze zochten iets wat ik kon doen met de vriendinnetjes gelukkigste in mijn leven. Maar ook die periode heeft niet lang uit de klas. Welke sporten deden die, of welke activiteiten? Een mogen duren.” van mijn vriendinnetjes tenniste en tijdens een van de vakanties kon ik met haar mee op tennisstage. Dat was heel leuk. Het enige “Yanina was zes of zeven jaar, denk ik, toen ik met haar mama op wat ik niet fijn vond: ik sloeg meestal naast de bal. Dat enerveerde controle ging bij de gynaecoloog. Ze vonden een tumor, zo groot mij enorm, ik vond het verschrikkelijk. Ja, toen al kwamen mijn als een euromunt. Na een laserbehandeling was de tumor weg, karaktertrekken naar boven. Ik was heel ongeduldig, net als papa. maar een halfjaar later dook er al een nieuwe op, veel groter nu. Ik had dat ook met touwtjespringen bijvoorbeeld. Als dat niet Yoko moest chemotherapie volgen, maar na een paar keer zei ze: meteen lukte, dan bleef ik oefenen tot het wel ging. Anders werd ‘Marc, dit wil ik niet meer, dit wil ik echt niet meer.’” ik gewoon zot.

Baarmoederhalskanker, op zich al een eng woord. En in die periode Toen mama nog leefde, tenniste ik twee of drie keer per week. nog ongeneeslijk. Als je die kanker had, was het gewoon afgelopen. Af en toe speelde ik eens een toernooitje in de leeftijdscategorie Dan kon je alleen nog proberen om het leven zo lang mogelijk tot tien jaar, maar veel stelde dat niet voor. Tennis was voor mij te rekken. Mama was daar heel duidelijk in: “Het maakt me niet vooral een uitlaatklep. Ik was even weg van thuis, ik kon even alles uit hoe lang ik nog leef,” zei ze, “maar de tijd die ik nog heb, wil vergeten, ik maakte plezier met de vriendinnetjes. Maar ik wou er ik leven zoals ik het wil. Ik wil niet in het ziekenhuis liggen, ik ook goed in zijn, toch wel. Willen presteren, heel resultaatgericht, wil nog zo lang mogelijk voor mijn kind kunnen zorgen.” Papa dat zat er toen al in. heeft dat altijd gerespecteerd. Heel vaak hoor je van spelers of speelsters dat ze de tennismicrobe Mama verzwakte zienderogen, ze kon niet veel meer doen. Ze had te pakken kregen door naar Wimbledon of Roland Garros te kijken altijd heel hard gewerkt en plots ging dat niet meer. Ze had altijd toen ze klein waren. Ze wilden zijn zoals hun idolen. Ze wilden voor mij gezorgd, alleen, want papa was heel weinig thuis. En nu ook titels winnen. Ik ben er op een heel andere manier ingerold. had ze hulp nodig. Mijn oma kwam soms eten maken, zij hielp Mocht mijn mama niet ziek geworden zijn, dan had ik tennis me met mijn huiswerk. Mama lag vaak in bed, ze begon gewicht misschien nooit ontdekt. Taekwondo wou ik niet meer doen, dat te verliezen, want eten ging heel moeilijk. Ze moest heel vaak vond ik te hard en te streng. Het was ook veel te eentonig, altijd overgeven ook. Daar heb ik zelfs een trauma aan overgehouden: weer dezelfde oefeningen. Maar ik was misschien wel blijven als ik me misselijk voel, krijg ik echt paniekaanvallen. Ik ben zo skiën. Dat deed ik al toen ik nog heel jong was, op skivakantie bang voor overgeven, dat associeer ik nog altijd met mama. Daar of indoor, in Peer en Schilde. Ik deed het heel graag en ik was zal ik waarschijnlijk niet meer van af geraken. er ook goed in.

24 25 Een klein meisje in een grote wereld

Mama is weleens komen kijken naar mijn wedstrijdjes, maar niet op het bed samen en leerde ze hoe papa een vlecht moest maken zo vaak. Ze bracht me soms naar de training, maar was te snel moe bij mij. Want als ik zwemmen had op school, moest hij mijn haar en had het te snel koud om te blijven kijken. Ik speelde toen ook ’s morgens vlechten en dan in een dot draaien, zodat ik die in op een redelijk laag niveau. En voor mama hoefde haar dochter mijn badmuts kon steken. Allemaal dingen waar je totaal niet bij niet te sporten, ze heeft dat nooit gepusht. Sport was wel goed stilstaat. Allemaal dingen waar mama wel aan dacht. voor de gezondheid, vond ze, maar school was toch belangrijker. Mocht ze nu nog leven, dan zou ze het misschien moeilijk hebben Papa gaat nu voor mij zorgen, begreep ik toen. Dat vond ik zo raar, als ze mij zou zien afzien op training of tijdens wedstrijden. Dan dat was ik niet gewend. Papa was voor mij altijd degene geweest zou ze waarschijnlijk gevraagd hebben: “Wil je dit wel doen, zo die hard werkte. Zijn handen waren altijd vuil als hij thuiskwam. ver reizen, zo vaak weg zijn?” Ze zou het niet zo fijn gevonden ’s Avonds kwam hij mij nog snel een kus geven en slaapwel zeggen. hebben, denk ik, dat ze mij dan zo veel zou missen. Ze had me Daar lag ik altijd op te wachten. En ’s morgens was hij meestal het liefst dicht bij haar, elke dag. Mocht ze zien dat tennis mij al weg, hoe vroeg ik ook opstond. Tijdens het weekend mocht ik gelukkig maakt, dan zou ze mij wel mijn gang laten gaan, dat weet weleens met hem mee, als hij zwembaden ging verkopen. Dat vond ik. Maar diep vanbinnen zou het niet haar ideale keuze geweest ik de max. Hij was echt mijn held toen ik klein was. Ik zag hem zijn. Papa zou dan ook blijven werken zijn, dus wie weet was ik veel minder dan mama, en van haar moest ik huiswerk maken wel een heel andere richting ingeslagen. en mijn groenten opeten, de minder leuke dingen.

Marc Wickmayer: “Ik leidde in die periode een bedrijf in zwem­ Toen mama zieker werd, bleef ik vaker thuis van school. Gelukkig baden, met dertig man personeel. Ik leefde aan driehonderd per toonde juffrouw Buyens veel begrip. Ze was nochtans een heel uur. Om vier uur ’s morgens vertrok de eerste ploeg, soms naar strenge, onze juf van het vierde leerjaar. Alle leerlingen waren de verste uithoek in België. Ik lag nooit voor middernacht in bed. bang voor haar, we hebben vaak het schoolreglement moeten Op een keer zei de poetsvrouw: ‘Marc, Yoko zou je toch wat willen overschrijven. Maar in die periode heeft ze me heel veel geholpen. voorbereiden op later. Ze wil zeker zijn dat je goed kan zorgen voor Ze zorgde ervoor dat ik huiswerk had voor enkele dagen. Ze is Yanina als zij er niet meer is.’ Dus, woensdagnamiddag werd ons mama enkele keren komen bezoeken en dan polste ze ook bij mij moment: mama, Yanina en ik. Ik moest leren koken, strijken, de of ik mijn huiswerk had gemaakt en alles wel goed ging. wasmachine gebruiken, alles wat ik tot dan toe niet deed. Yanina lustte bijvoorbeeld graag patatjes met spruitjes en chipolata. Dan Enkele weken voor ze is gestorven, was mama opvallend goed. Ze maakte ik dat klaar en moest zij proeven. Of ik moest een rokje kwam wel niet uit bed, maar ze at vrij goed en ze was helder. En van Yanina strijken en dan keek zij of het wel goed was.” ook al wisten we dat het niet kon, toch dachten we toen allemaal: misschien geraakt ze hier nog wel door. Blijkbaar gebeurt dat wel Mama had dat blijkbaar nodig, die geruststelling: “Oké, mijn man vaker bij mensen die terminaal ziek zijn: effe een opflakkering, kan voor mijn dochter zorgen, ze gaan dat goed doen samen.” Ze voor ze in de slechtste periode van hun ziekte belanden. Mama was daar heel fel mee bezig. Ze schreef ook heel veel op voor papa, had zo’n opflakkering en ze wilde zo graag naar zee, zei ze, nog dingen waar ze plots aan dacht. Ze gaf echt les. Zo zaten we eens een laatste keer.

26 27 Een klein meisje in een grote wereld

Met mama naar zee was een hele onderneming. Op hotel gaan nog dat we achter de kist naar het kerkhof zijn gelopen. De rest was uitgesloten, want ze had een ziekenhuisbed nodig. Ze kreeg is vaag. Toen papa en ik thuiskwamen, was het huis leeg en kil. veel medicatie, dus moesten we een verpleegster zoeken. En we Het ziekenhuisbed van mama stond er nog. Ik was in de war en wilden op de dijk logeren, want mama moest de zee kunnen zien. bang, ik zag mama overal en toch was ze er niet meer. Ik keek Uiteindelijk hebben we een appartement gevonden in Knokke, een naar papa: wat gaan we nu doen? Mama is er niet meer, jij werkt beetje sjofel, dat wel, maar op de dijk, op de eerste verdieping, met constant, ik moet naar school. Wat gaan wij in godsnaam doen? een prachtig zicht op zee. Papa heeft eerst het hele appartement opgeknapt, geschilderd, nieuwe meubels gekocht. En mama is daarna met een ziekenwagen naar Knokke gevoerd. Haar bed hadden we aan het raam gezet, zo kon ze de zee altijd zien. Ze zag mij en papa voetballen op het strand of verstoppertje spelen. We deden kaartspelletjes met haar, op haar bed. Mijn oma was erbij, Maëlle is er veel geweest, ik was happy. En je zag mama echt genieten. Het waren haar laatste goeie weken.

Niet lang daarna is het heel snel bergaf gegaan. “Probeer zo veel mogelijk tijd met je mama door te brengen”, zei papa. Als je negen bent, snap je niet zo goed waarom. Papa heeft het woord ‘doodgaan’ ook nooit uitgesproken, maar ik voelde wel dat ik bij haar wou zijn. Alleen, mijn mama was niet meer de mama van vroeger. Ze werd steeds zwakker, ze praatte moeilijk, ze was heel moe, bleek en mager. Ze probeerde wel zo veel mogelijk overdag te slapen, zodat ze wakker was, als ik thuiskwam van school. Dan kroop ik bij haar in bed, we babbelden wat of luisterden naar de radio. Die stond vaak op, om wat muziek in huis te hebben. Eén moment zal ik nooit vergeten: in die periode had Emilia een hit met ‘Big Big World’. Ik weet nog dat mama toen zei: “Als je dit liedje hoort, dan denk je maar aan mij. Als je wat ouder bent en de tekst kan begrijpen, dan zal je wel weten wat ik bedoel.” Dat liedje is heel emotioneel voor mij. Het doet me terugdenken aan die laatste momenten met haar.

De begrafenis was in de kerk van Hove. Al mijn klasgenootjes waren erbij. En bijna iedereen heeft ook iets voorgelezen. Ik weet

28 29 De vlucht

DE VLUCHT

“IEDEREEN VERKLAARDE MIJ GEK, ECHT IEDEREEN. EN NATUURLIJK DACHT IK WELEENS: ‘WAT BEN IK HIER NU EIGENLIJK AAN HET DOEN?’ MAAR IK HEB GEWOON ALLES VERKOCHT EN WE ZIJN VERTROKKEN, YANINA EN IK.”

MARC WICKMAYER De vlucht

Op de spullen die zeker mee moesten, had ik stickertjes geplakt. En de spullen die ik niet meer wou, kregen een andere sticker. “Maar hoe geraken onze meubels dan in Amerika?”, had ik aan de poetsvrouw gevraagd. “Die kunnen toch niet mee met het vliegtuig?” “Die zullen per boot vervoerd worden”, legde zij uit. “In een container.” In de Gouden Gids toonde ze bij welke firma’s we zo’n container konden bestellen, en die had ik omcirkeld, voor papa.

Maëlle De Coninck: “Yanina is niet meer samen met ons gestart in het vijfde leerjaar. Voor mij was dat heel bizar, want zij was mijn beste vriendinnetje. Naast wie moest ik dan in de klas zitten? We waren onafscheidelijk. Yanina was iemand aan wie ik mij vastklampte toen we opgroeiden en plots viel zij weg. En Amerika, dat was toch aan de andere kant van de wereld? Zouden we elkaar nog wel zien, zouden we elkaar nog horen? Ik denk niet dat zij besefte welke impact haar vertrek heeft gehad. Maar achteraf begreep ik wel dat ze niet kon blijven wonen in het huis waar haar mama was gestorven.”

Na de begrafenis is Maëlle enkele weken bij mij komen logeren. Ik wou niet alleen zijn. Ik liep thuis echt verloren, mama was nog zo aanwezig. Ik had het gevoel dat er een spook in huis was en ik had ’s nachts vaak nachtmerries. Het was heel eng. Ik moest daar weg, alles herinnerde mij eraan dat ze er niet meer was. Ik miste haar en wist niet wat ik zonder haar moest doen. “Hoe gaat het?”, vroeg iedereen dan nog. “Lukt het een beetje?” “Neen, het

33 De vlucht

gaat niet, hè, mijn mama is dood!” Ik weet wel dat iedereen het Saddlebrook was een tennisacademie in Florida die heel populair goed bedoelde, maar ik wou dat ze mij gewoon met rust lieten, was bij de Belgen. Sabine Appelmans ging er weleens trainen, dat ze mij geen vragen stelden, want ik wist totaal niet wat ik Xavier Malisse zat er vaak, Justine Henin ook. Via mensen uit het moest antwoorden. Op je negende ben je gewoon nog te klein om tennis hadden we er toevallig over gehoord. We hadden informatie alles te plaatsen en je gevoelens te uiten of ze onder woorden te gevraagd, wat foto’s en folders gekregen, en we dachten: “Waarom brengen. Neen, natuurlijk ging het niet goed, maar ik wist ook proberen we dat niet?” Ik tenniste toen wel graag en ik begon niet hoe het dan wel ging. ook meer en meer te trainen. In de grote vakantie zijn we eens gaan kijken hoe het daar was. Ik mocht er mee tennissen en ik Ik vond troost in een van de laatste gesprekken die ik met mama was meteen verkocht. Ik zou er naar school kunnen gaan, een heb gehad. “Binnenkort,” zei ze, “als ik er niet meer ben, als nieuwe taal leren, het was er altijd mooi weer en we waren ver je mij aan het zoeken bent en je vindt mij niet, kijk dan maar weg van België. naar de hemel. Zoek de grootste en de mooiste ster uit, dat ben ik. Dan weet je dat ik er toch nog ben, dat ik naar je kijk en je Na die vakantie hebben we vrij snel beslist dat Saddlebrook voor nooit vergeet.” En dat deed ik dus, elke avond opnieuw. Alleen, ons de beste optie was. Het was een heel grote stap, dat wel, vooral op sommige dagen waren er geen sterren te zien, waar was ze voor papa, want hij zou niet meer gaan werken. Plots had ik hem dan wel? “Ze is even wat anders aan het doen”, zei papa dan. altijd bij mij. Ik leerde hem eigenlijk daar pas echt kennen. We “Ze zal iets aan het drinken zijn, of ze is zich misschien aan het begonnen aan een heel ander leven samen. Een plan? Neen, dat wassen.” En dan beeldde ik me dat ook in. Ik was daar heel fel hadden we eigenlijk niet. Je moest je per schooljaar inschrijven, mee bezig, dat weet ik nog. Als ik geen sterren zag, voelde ik mij dus als we na één jaar hadden gevoeld: “Dit is niks voor ons”, of: triest, en eenzaam. “Het is toch te ver van huis”, dan waren we gewoon teruggekeerd.

Marc Wickmayer: “Mijn moeder, mijn vader, mijn zus, iedereen We woonden in een appartement in het resort zelf, aan een vijver. verklaarde mij gek, echt iedereen: ‘Marc, je gaat toch niet zomaar Het was niet heel groot, maar groot genoeg voor ons tweeën: een alles opgeven? Je gaat toch niet naar een kind luisteren? Stuur keukentje, een living en twee kamers. Aan de overkant van de vijver Yanina naar een psycholoog en laat ze gewoon weer naar school kon je de tennisbanen zien liggen. Maar liefst 45 banen waren er, gaan, dan slijt dat wel.’ Maar mijn dochter was alles wat ik nog hardcourt, gras en gravel. Rond de vijver lag een golfterrein. Af had, zij was mijn prioriteit, ik had aan haar mama beloofd dat ik en toe zagen we weleens golfballetjes vliegen, er dreven er ook voor haar zou zorgen. En als we even weg zouden zijn uit België, heel wat op het water. “Weet je wat?”, zei papa. “Ik ga wat bal­ dan konden we dat rouwproces misschien iets beter verwerken, letjes uit het water vissen, die kunnen we gebruiken als we eens wij, met z’n tweeën. Natuurlijk dacht ik weleens: ‘Wat ben ik hier willen golfen.” We woonden er toen nog maar pas. Hij rolde zijn nu eigenlijk aan het doen?’ Ik had altijd hard gewerkt. Ik was nog broekspijpen op en ging het water in. Alleen had hij niet gezien nooit in Amerika geweest, Yanina ook niet. Maar ik heb gewoon dat er bij de buren een alligator op het gras lag. De resorts in alles verkocht en we zijn vertrokken, Yanina en ik.” Amerika zijn verplicht om de kleine alligators in hun vijvers te zetten, tot ze te groot en te gevaarlijk worden, dan moeten ze weg.

34 35 De vlucht

Ik zal zijn gezicht nooit vergeten toen hij in de mot kreeg dat er op die ladder, ofwel zakte je. Niet dat je ruzie kreeg als je zakte, een alligator lag. Ik denk niet dat hij ooit zo snel gelopen heeft! maar ik wou wel absoluut winnen natuurlijk. Aan alles hing een uitdaging vast, zoals bij de testen tijdens de conditietraining. Je In het resort croste ik rond in een golfkarretje. De paadjes waren was jezelf constant aan het meten met anderen, met tijden of wel wat smal en ik heb eens heel scheef gehangen met mijn kar­ getallen. Ook op school moest ik hard werken om bij te blijven. retje, toen ik in een bocht een borduur had meegepakt. Gelukkig Dus ’s avonds was ik compleet uitgeput. Als ik in mijn bed lag, viel kwam ik er toen met de schrik af. Ik voelde me heel goed in ik altijd meteen in slaap, terwijl ik thuis vaak nog lag te woelen. Saddlebrook, ik kwam er echt tot rust. Ik kon doen wat ik graag deed en ik tenniste heel veel. Op school was het wel niet zo mak­ Voor papa moet het wel anders geweest zijn. Thuis werkte hij heel kelijk in het begin, ik had veel woordenboeken nodig. Maar het hard en sliep hij heel weinig. In Saddlebrook zorgde hij dat er niveau van het vijfde leerjaar lag niet superhoog en ik kreeg de eten was, ’s morgens, ’s middags en ’s avonds. Hij hielp mij met taal vrij snel onder de knie. Op training was het sowieso niet echt mijn huiswerk zoveel hij kon, hij kwam naar mijn trainingen een probleem: een forehand is een forehand, een backhand een kijken. Maar voor de rest had hij plots een zee van tijd, ook om backhand. na te denken over alles wat er thuis gebeurd was. Nochtans heb ik hem zelden triest gezien. Hij begon ook niet zo vaak zelf over Om nog wat sneller Engels te leren, had papa iets leuks bedacht: mama, alleen als ik er behoefte aan had of foto’s van haar wou elke morgen maakte hij me om zes uur wakker en nog voor het zien. Misschien wist hij niet goed hoe hij het moest aanpakken ontbijt zette hij me voor de televisie. Mijn conditietrainer had met een meisje van negen: “Moet ik er veel over praten of niet, me een reeks buikspieroefeningen gegeven die ik dagelijks moest moet ik haar troosten of niet?” We deden meestal elk ons eigen doen. En terwijl ik mijn oefeningen deed, mocht ik kijken naar ding en we waren er voor elkaar als we dat nodig hadden. Dat Amerikaanse tekenfilms. Mijn favoriete tekenfilm? Tom en Jerry, werkte voor ons op dat moment het best. natuurlijk! Het werd mijn ochtendritueel. Zo heb ik dus Engels geleerd en een stevige sixpack heb ik er ook nog aan te danken. Marc Wickmayer: “Yanina had zich daar ongelooflijk snel gesetteld. Ik dacht: ‘Verdorie, dat gaat hier goed.’ Ze was zo sterk. Alleen die Achteraf bekeken was die periode een zegen voor mij. Mocht ik gele schoolbussen, die vond ze maar niks, dus bracht ik haar elke veel vrije tijd hebben gehad, dan zou ik te veel gepiekerd hebben. morgen naar school met de auto. Die eerste drie maanden leek Maar mijn dag was helemaal volgeboekt: ’s morgens naar school, ik wel een schakelaar: vrolijk en fier als ze bij mij was, maar als dan naar de training, snel iets eten, weer naar school, nog eens ik haar aan de schoolpoort had afgezet, brak ik. Daar zat ik, in trainen, eten, huiswerk maken en slapen. Ik had geen vijf minuten Amerika, tussen de appelsienenbomen en de alligators. Waar was de tijd om eens stil te staan. Niet dat mijn verdriet weg was, verre ik in godsnaam mee bezig? Maar na school pikte ik haar weer op, van, maar ik moest zo veel doen daar. En ik moest ook nog eens ik draaide de knop weer om en we gingen naar de tennistraining. heel hard mijn best doen, want in Amerika is alles een soort com­ Ik zie haar nog lopen, met haar hoedje op haar hoofd en haar petitie. In de academie hadden we bijvoorbeeld een laddersysteem. tenniszak op haar rug, die kwam bijna tot aan de grond. Ze was We speelden twee of drie wedstrijdjes per week en ofwel klom je schitterend.”

36 37 De vlucht

Tennis is voor een stuk mijn redding geweest, een soort houvast Marc Wickmayer: “Alvaro Betancur, een Colombiaan, was een in al mijn verdriet, een uitlaatklep ook. Ik ben heel vaak kwaad van de beste coaches in Saddlebrook, en technisch heel sterk. Hij geweest: “Waarom, waarom moet mij dit overkomen, waarom had mij gezegd: ‘Marc, Yanina is like a diamond, but be careful.’ Je mijn mama? Ze was zo lief, zo’n goeie mama, dit is toch gewoon moest haar soms echt afremmen. Als de training afgelopen was, niet eerlijk?” Die momenten had ik meestal op de baan, daar kon riep ze naar de andere kinderen: ‘Vlug, raap alle balletjes op.’ Om ik die woede eruit meppen of eens hard roepen. Papa vond het toch maar twee minuutjes langer te kunnen tennissen. Ze zat in niet zo leuk als ik kwaad werd op de baan, maar ik moest gewoon een omgeving die haar stimuleerde, dat kind was daar gelukkig.” mijn energie kwijt. En als je negen bent, heb je gigantisch veel energie. Had ik die woede toen niet kunnen uiten, hoe had ik me Toen we naar Amerika vertrokken, speelde ik niet ongelooflijk dan als kind, als persoon ontwikkeld? Ik zou toch niet de vrouw goed. Het was niet dat mensen naar mij keken en zeiden: “Wauw, geworden zijn die ik nu ben, denk ik. die gaat ooit in de top 10 staan.” Ik denk zelfs niet dat iemand vijf euro op mij zou hebben ingezet dat ik ooit de top 100 zou halen. Hoe meer ik tenniste, hoe belangrijker het werd. Ik was er heel Om die echte tenniskwaliteiten te hebben, ben ik te laat begonnen. veel mee bezig. En ook papa begon stilaan te zien dat ik misschien Maar ik was wel een vechter, ik gaf zelden op en fysiek kon ik wel wel het karakter had om aan topsport te doen. “Mijn genen zitten wat hebben, ook al was ik zo tenger. In Amerika heb ik veel van er toch ergens in”, moet hij gedacht hebben. Hij is zelf een goeie die achterstand ingehaald. Ik stond er heel veel uren op de baan motorcrosser geweest, die vooral heel fanatiek met zijn sport bezig en deed ook al veel conditietraining: lopen, touwtjespringen en was. Papa begon er meer en meer in op te gaan, hij kon er zijn snelheidsoefeningen. Vooral fysiek hebben ze mij daar klaarge­ energie in kwijt. Mijn tennis werd ook zijn uitlaatklep. Hij zag stoomd voor het latere, harde werk. het stilaan als een project: hij wou mij sturen en duwen om niet op te geven en in mezelf te geloven. Hij wou mij de best mogelijke In Saddlebrook groeide ook mijn motivatie, want er liepen heel kansen geven om er eventueel ooit een carrière in uit te bouwen. veel kampioenen rond: Pete Sampras, Jim Courier, Martina Hingis. Ook Jelena Dokic trainde er toen ze in de top 10 stond. Ik kende Papa kon wel streng zijn, hij hamerde op discipline en op inzet. hen eerlijk gezegd niet in het begin, want in België had ik nooit Dat, gecombineerd met de Amerikaanse competitiegeest, heeft naar tennis gekeken op tv. Maar ik ging wel naar hun trainingen mijn gedrevenheid echt gevormd. Die moet er al in gezeten hebben kijken daar en ik vond het geweldig, zo’n hoog niveau. Zij hadden natuurlijk, maar als die niet geprikkeld zou zijn, was die er waar­ het gemaakt, zij waren sterren. Ik vroeg mij af: “Hoe goed zou ik schijnlijk nooit uitgekomen. We speelden heel veel toernooitjes kunnen worden, wat zou ik kunnen bereiken met tennis?” tegen andere tennisacademies en ik wou altijd de beste zijn. Ik was nog een mager, klein poppetje toen, en soms speelde ik tegen Hoe ouder ik werd, hoe meer het een doel werd, en een droom, om meisjes die een of twee koppen groter waren. “Papa, wat moet ik de beste te zijn. Maar ik had nog een andere drijfveer: ik hoopte zo daar in godsnaam tegen beginnen?”, vroeg ik dan. Ik kreeg dus dat mama trots zou zijn op mij. Daar was ik elke dag mee bezig. weleens een dik pak slaag, ja, maar ik won ook al veel. Daar ben ik nog altijd elke dag mee bezig. We zijn uit België vertrokken omdat het verdriet te zwaar was, maar in Amerika

38 39 hebben we dat in iets positiefs proberen om te zetten. We zijn er in een nieuw avontuur gestapt. Het was een heel interessante periode in mijn leven. Als ik er nu op terugkijk, zeg ik zonder aarzelen: “Dat zou ik zo opnieuw doen.”

40 Stoppen of toch doorgaan?

STOPPEN OF TOCH DOORGAAN?

“YANINA WAS GEWOON ANDERS DAN DE REST. IN BELGIË HEB IK NIEMAND MEER GEZIEN DIE ZO HARD KON WERKEN. ELKE DAG OPNIEUW MET DIEZELFDE OVERGAVE. DE WIL OM IETS TE BEREIKEN WAS ZO IMMENS GROOT.”

ANN DEVRIES Stoppen of toch doorgaan?

Toen we in Amerika woonden, gingen we enkele keren per jaar terug naar België. Ik speelde dan wat toernooitjes om mijn Belgisch klassement te kunnen behouden. Tijdens onze laatste trip had de Vlaamse Tennisvereniging opvallend veel interesse getoond. “Waarom kom je niet bij ons op internaat?”, had Steven Martens voorgesteld. Hij was toen technisch coördinator bij de VTV, Ivo Van Aken was op dat moment technisch directeur. “Misschien moeten we dat wel een kans geven”, zei ik tegen papa.

Marc Wickmayer: “We waren weer onderweg naar Florida, met een tussenstop in New York. Toen we daar op de luchthaven iets aan het eten waren, vroeg Yanina plots: ‘Papa, duurt het lang om terug te verhuizen van Amerika naar België?’ We woonden toen zo’n tweeënhalf jaar in Saddlebrook en Yanina lachte weer, ze leefde weer, na alles wat we hadden meegemaakt. We hadden geen plannen om terug te keren, integendeel. Ik dacht: ‘Wat krijgen we nu?’ Maar ze leek zeker van haar stuk. Ze miste ook haar oma en opa, zei ze, de familie en haar vrienden. Ze was klaar om terug te keren naar huis.”

Als kind ben ik nooit naar de gewesttrainingen van de VTV geweest, ik was simpelweg niet goed genoeg. VTV stond bij mij hoog aan­ geschreven toen en ik vond het een eer dat ze mij vroegen om naar de Topsportschool in Wilrijk te komen. “Ben ik dan echt zo goed?”, heb ik nog aan papa gevraagd. Er was maar één probleem: het schoolgetuigschrift van Amerika was niet geldig in België. Om in het eerste middelbaar te kunnen beginnen, moest ik dus

45 Stoppen of toch doorgaan?

het vijfde en het zesde leerjaar voor de middenjury doen. Ik had ik als uitleg. Ik was razend, want Steven Martens en Ivo Van Aken amper twee weken de tijd om die leerstof door te nemen, een keken alleen naar talent. Zij begrepen Yanina niet, zij had iets te ramp! Maar ik slaagde, gelukkig, en ik mocht starten bij de VTV. verwerken waar die andere kinderen geen last van hadden. Ze hebben haar totaal verkeerd aangepakt. Wat ik in Amerika weer Twaalf jaar en daar zat ik, op internaat. Op een klein kamertje, met had opgebouwd, hebben zij op anderhalf jaar tijd weer afgebroken. een bedje, een lavabootje, een gezamenlijke douche en allemaal Dat kind was haar vertrouwen compleet kwijt. Yanina kwam naar mensen die ik nauwelijks kende. Een hele aanpassing, ja, want huis en ze was leeg. Ze heeft drie dagen niet willen eten, het was ik was het intussen gewend dat papa alles voor mij deed. Hij een wrak. Ze wilde zelfs stoppen met tennis.” kookte en waste, hij was er altijd. Ik rolde van het ene uiterste in het andere. Op maandagmorgen gaf papa mij een zak met kleren Ik was veertien en bij de VTV hadden ze me net de indruk gegeven mee en daar zat ik dan, een hele week, op mijn kamertje. Ik was dat ik er helemaal niks van bakte. Ik dacht: “Mijn vriendinnetjes nochtans omringd door andere tennissers, dit was wat ik wou gaan wel gewoon naar school, die leiden wel een normaal leven. doen, en toch voelde ik mij heel eenzaam. Blijkbaar kan ik toch niet tennissen, dus wat voor zin heeft het om voort te doen? Bij de federatie zeggen ze dat ik niet goed Op training was ik nogal opvliegend soms, ik durfde weleens met genoeg ben, die zullen het toch wel weten, zeker?” Ik zag maar mijn racket te gooien. Daar waren ze heel streng op bij de VTV twee opties: ofwel stop ik ermee, ofwel tennis ik alleen nog wat en ik kreeg regelmatig straftraining. Dan moest ik buiten gaan voor de fun, maar dan is het geen prioriteit meer. lopen, om wat af te koelen. Plezant vond ik dat uiteraard niet en het tweede jaar was nog minder leuk. Toen kwamen er veel nieuwe Heeft de VTV toen een verkeerde keuze gemaakt? Moeilijk te trainers bij die te weinig ervaring hadden. Ik speelde bovendien zeggen. In mijn leeftijdscategorie was ik op dat moment inderdaad niet goed en ik begon stilaan te voelen dat ze me eigenlijk toch niet de beste. Tot mijn zestiende heb ik zelfs nooit een selectie­ niet goed genoeg vonden. Ik dacht soms: “Ik loop hier alleen nog toernooi gewonnen. Dus volgens hun statistieken hadden ze gelijk. rond omdat ik hier moet rondlopen.” Maar ze hadden misschien meer naar de persoon Yanina kunnen kijken, en niet puur naar het tennis. Ook al was mijn karakter in Op internaat wou ik niet meer blijven, dat was mijn ding niet. hun ogen te sterk, of wou ik te veel en was ik vaak te gefrustreerd Gelukkig mocht ik weer thuis gaan slapen. Daar voelde ik me als het niet ging. Ze hadden misschien moeten weten: als we veel beter bij en ook mijn tennis verbeterde. Maar midden in haar op de juiste manier begeleiden, dan kan zij uitgroeien tot dat jaar kwam mijn leeftijdsgenote Aude Vermoezen meer en een speelster die heel gedreven is, met heel veel motivatie. Plus, meer in het Topsportcentrum trainen. Ze kreeg mijn trainers en fysiek kon ik wel wat aan. We hadden zware dagen op de VTV en behaalde betere resultaten dan ik. Toen wist ik dat ik op straat toch was ik nooit geblesseerd, in tegenstelling tot anderen. Daar zou worden gezet. hadden ze toch ook rekening mee kunnen houden?

Marc Wickmayer: “VTV koos voor haar en Yanina werd afgedankt. Anderzijds: als ik bij de VTV was gebleven, was ik dan de speelster ‘Het is mentaal, Marc, mentaal heeft ze een probleem.’ Dat kreeg geworden die ik nu ben? Neen, nooit, dat weet ik wel zeker. Ik

46 47 Stoppen of toch doorgaan?

voelde mij niet goed in Wilrijk, ik wist dat ik tweede keus was. meer met de school. Ik had een topsportstatuut, dat wel, maar Daardoor ging ik niet altijd met evenveel zin trainen, ik tenniste daarmee mocht ik alleen de lessen turnen laten vallen. Met die zelfs niet graag meer. Bovendien was het sowieso een mindere twee uur per week schoot ik niet veel op natuurlijk. periode in de VTV-geschiedenis. Veel goeie trainers verdwenen, de nieuwe garde moest zich nog inwerken. Er was totaal geen struc­ “Geen probleem,” zei papa, “dat lossen we wel op. Je stopt met tuur, het was een beetje chaos. Dus eigenlijk ben ik hen dankbaar school, je zet alles op tennis, je leert in je vrije uren en je doet dat ze toen hebben gezegd: “We stoppen met Yanina Wickmayer.” middenjury.” Ik was veertien. Alle ouders van de meisjes met wie ik toen tenniste, vonden het waanzin: “Marc, je bent gek, dit is de Zo afgewezen worden doet pijn, uiteraard. Maar ik heb me nooit slechtste beslissing die je ooit gaat nemen. Je kan dat kind toch laten leiden door revanchegevoelens tegenover de VTV. Ik heb niet laten stoppen met school? Wat gaat ze doen als ze niet meer nooit getennist om per se hun ongelijk te willen bewijzen, totaal tennist?” Maar papa zei: “Dat komt allemaal goed, let maar op.” niet. Toen ik in 2009 op de US Open de halve finales bereikte, Alles gebeurt om een reden, daar was hij heel fel van overtuigd en heb ik niet gezegd: “Zie je wel, ik kan het toch.” Echt niet. Ik heb dat heeft hij mij ook wel meegegeven. Soms moet je laag vallen wel gedacht: “Jongens, jullie hebben de bal toch een paar keer om daarna weer te klimmen en er nog sterker uit te komen. misgeslagen. Want er zijn nog spelers die hetzelfde lot hebben ondergaan als ik en zij hebben intussen ook al iets laten zien.” Het Het plan was: we doen dit twee jaar. Als ik op mijn zestiende echt is duidelijk dat er vroeger wat foutjes zaten in het VTV-systeem. nergens zou staan of er helemaal geen zin meer in had, dan kon ik nog altijd stoppen. Dan zou ik examens doen voor de middenjury Het was een heel moeilijke periode na dat VTV-verhaal. Ik stond en zo wat tijd inhalen. Een of twee jaar later afgestudeerd zijn, was echt op het punt om te stoppen. Uren en uren heeft papa toen toch geen ramp, vond papa. Hij heeft me nooit gedwongen om te op mij ingepraat. Als ik iets wou in het leven, moest ik ervoor tennissen, maar hij wist wel dat ik mijn kans moest grijpen, want vechten, zei hij, wat anderen mij ook wilden wijsmaken. Ik was op mijn achttiende zou het te laat zijn. En ik voelde: als mijn wil nog te jong en te klein en te mager, ik kon nog zo veel groeien. Ik groot genoeg is, dan heb ik een sterke beer achter mij staan die moest er alleen zelf in geloven en ervoor gaan. Hoezeer papa mij mij erdoor zal sleuren tot ik zeg: “Ik wil dit niet meer.” ook probeerde te overtuigen, ik antwoordde altijd met: “Ja, maar…” Want waarom zou ik nog in mezelf geloven, als de federatie dat De knoop was doorgehakt, we hadden nu nog iemand nodig die niet deed? Er was altijd een ‘maar’. mij kon coachen. Via Serge Carpentier zijn we bij Ann Devries terechtgekomen, in de Boneput in Bree. Serge was een van de Papa moet gevoeld hebben dat er toch nog een klein stukje in mij trainers die vertrokken was bij de VTV, hij kon in Bree aan de slag. zat dat graag wou tennissen. Hij heeft dat groter gemaakt en mij Ann trainde toen nog Elke Clijsters. Papa vond het wel een goed het duwtje gegeven dat ik nodig had. Tot ik ook zelf helemaal idee om een vrouw als coach te hebben en vroeg of ik eens mocht overtuigd was: “Oké, ik wil ervoor gaan, ik wil tennis echt een komen testen. Ann was heel streng, al tijdens die eerste kennis­ kans geven. Alleen, hoe gaan we dat praktisch organiseren?” Bij making, dat herinner ik mij nog. Achteraf heb ik pas begrepen de VTV kon ik niet meer terecht. Ik had geen speciale regeling waarom papa zo graag wou dat ik bij Ann ging trainen.

48 49 Stoppen of toch doorgaan?

Ann Devries: “Die eerste training met Yanina, die zal ik nooit haar te zeggen: ‘Yanina, dit kan echt niet.’ Dat drong toch niet vergeten. Ik zie haar nog binnenkomen, een heel jong, fris meisje, door. Dus stuurde ik haar naar buiten om te lopen. Zo kon ze met van die ballenbroekjes aan, heel typisch. Ze had een lange haar frustraties fysiek afreageren en daarna had ze weer een fris staart, maar ze leek meer op een jongen. ‘Het kan me eigenlijk hoofd en konden we weer voort. Trouwens, wat zij straftrainingen niet zo veel schelen wat iedereen van mij denkt’, dat straalde ze noemt, waren ook gewoon trainingen die zij nodig had. Ik liet toen uit. Niet dat ze arrogant was, helemaal niet. Ik vond haar haar nooit zomaar iets doen. Ze liep toen echt niet goed, dus op meteen een heel leuk, interessant kind. Ze begon wat ballen te die manier pakte ik ook haar conditie aan. Sam Verslegers hielp slaan en oké, die waren stevig. Maar als er een bal twee of drie mij met die fysieke aanpak.” meter naast haar landde, dan bewoog ze niet. ‘Je moet wel naar die ballen lopen, hè’, riep ik. ‘Het is niet de bedoeling dat je blijft Sam Verslegers: “Ik begeleidde in die periode al enkele speelsters staan.’ En nog bewoog ze niet. Op dat vlak ben ik dan vrij streng: van Ann en ik werkte ook met Kim Clijsters. De eerste keer dat ofwel doe je wat ik vraag, ofwel zoek je een andere trainer. Dus ik Yanina zag, dacht ik: ‘Wauw, wat een verschijning, nog maar op die eerste training heb ik haar meteen enkele ronden laten veertien en toch al een echte atlete.’ ‘Hoe is haar tennis?’, vroeg lopen buiten.” ik. ‘Ze is niet het grootste talent,’ zei Ann, ‘maar ze werkt wel heel hard.’ Dat is een stempel die ze niet kwijtraakt, vrees ik. En het Ann heeft echt afgezien met mij, want ik was in die periode abso­ ergste is: ze heeft het zo vaak gehoord dat ze ook zelf gelooft dat luut geen gemakkelijke tiener. En zij was toen veel strenger dan ze het alleen maar kan als ze heel hard werkt en ontzettend veel nu. Negatief gedrag tolereerde zij niet: een woord, een tik met traint. Yanina moet je vaak intomen. Een voorbeeld: ik legde eens mijn racket, een bal wegslaan of niet naar een bal lopen, dat kon enkele krachtoefeningen uit en had er de gewichten bijgeschreven echt niet voor haar. Dus als ik al na tien minuten per ongeluk iets die Kim gebruikte. De volgende keer deed ze die oefeningen al met verkeerd deed, dan mocht ik de rest van die twee uur training dezelfde gewichten als Kim en ging ze er zelfs over. Je hoeft haar buiten gaan lopen. En ik moest niet proberen wat te wandelen, maar heel weinig te prikkelen, ze ziet in alles een uitdaging en neen, zij stond aan het begin van elke ronde met een chronometer gaat er vol voor. Het is een trainingsbeest, onvermoeibaar. ‘Geef om de tijd op te nemen. Dat parcours in Bree ken ik nog altijd mij nog meer, geef mij nog meer’, denkt zij, want meer is toch perfect uit het hoofd. Ik heb wel wat straftrainingen moeten beter? Terwijl voor haar het tegendeel waar is.” lopen, ja, mijn uithouding was heel goed in die periode. Ik had zelfs marathonloopster kunnen worden, denk ik. Ann Devries: “Toen ik met Yanina begon te werken in Bree, was ze op tennisvlak inderdaad beperkt. Ze had een forehand en een Ann Devries: “Ik had snel door dat Yanina een heel sterk karakter backhand, maar haar opslag was echt niet goed en ook haar had. Op haar roepen of kwaad zijn, dat werkte niet. Daarom ben bijslagen, zoals volley en backhand slice, waren onvoldoende ik vanaf het begin heel consequent geweest: dit kan, dat niet. ontwikkeld. Ze had niet de handjes van een Justine Henin of een Er waren bepaalde afspraken die zij moest naleven. Deed ze dat Kirsten Flipkens. Maar ze had wel heel zuivere slagen en een goeie niet, dan hing er iets aan vast. Als ze bijvoorbeeld echt flipte op timing. Ze kon heel explosief zijn en dat is in het vrouwentennis de baan, en dat gebeurde weleens, dan had het geen zin om tegen heel belangrijk, je moet kunnen versnellen. Dat had zij toen al,

50 51 Stoppen of toch doorgaan?

ook al was het soms nog wat ongecontroleerd en vlogen de ballen hoe ga je om met missers, met ontgoochelingen, met falen? weleens twee of drie meter uit. Die stevige slagen van achteruit, Daar had Yanina het lastig mee omdat ze het zo graag goed wou dat was de basis van haar spel. Daar kon ze zich ook fysiek in doen. En dan begon ze te roepen, te tieren, met haar racket te uitleven en dat deed ze heel graag. Maar ik wou haar completer gooien, noem maar op. Maar ik ken speelsters die niks durven maken: een betere opslag krijgen, toch naar die volleys gaan, een te zeggen, die wegkruipen. Hoe komt dat? Ik heb het ook nooit slice proberen te ontwikkelen. Dat was een evenwichtsoefening, willen veranderen bij Yanina, want dat was net haar sterkte. Ik want ik wou haar leren voelen wat ze met een bal moest doen, weet nog, in haar beste periode: breekbal tegen, Yanina draaide haar handiger maken en haar meer oplossingen geven als ze in zich om en bam, die ging voor de winner. Waarom? Omdat ze de problemen kwam. Maar tegelijk moest ik opletten dat ik haar dat karakter had. Oké, het moest binnen de perken blijven en daarmee niet demotiveerde. Want net dan kwam de frustratie, daar hebben we hard aan gewerkt. Maar haal je dat weg, dan is als ze iets moest doen wat ze niet goed kon. Dan had ze snel het het Yanina niet meer.” gevoel: ik ben gewoon slecht.” Die eerste jaren bij Ann waren de moeilijkste in mijn carrière. Ik Ik was heel perfectionistisch, ja, het was nooit goed genoeg. Ik trainde ongelooflijk hard en ongelooflijk veel en toch waren de wou altijd beter en fouten kon ik niet accepteren. Als Ann en ik resultaten niet in verhouding tot al dat harde werk. Ik was wel op iets nieuws aan het werken waren, wou ik dat direct kunnen. de nummer één in België bij de junioren en dat gaf me moed. Als het na twee of drie dagen nog niet lukte, werd ik kwaad op Maar ik hoorde dat je internationaal de top 10 moest halen om mezelf: “Allee, jong, waarom kan je dat nu niet, doe het eens ooit een kans te maken bij de senioren, om ooit grandslamtitels goed!” Ik was heel streng voor mezelf en kreeg mijn frustraties te winnen. En dat heb ik nooit gehaald. Het was daardoor vaak en emoties soms moeilijk onder controle. Die karaktertrek heb een gevecht tegen mezelf: “Kan ik er niet beter mee stoppen, ik zonder twijfel van papa, want mama was altijd heel rustig. want dit is zwaar en ik haal er toch niet uit wat ik erin steek.” Hij kon vroeger ook echt ontploffen als iets niet lukte. Ik ben Ik won wel toernooien, maar dan graad 2, 3 en 4, en ik wou de nog altijd heel perfectionistisch en soms moet het er effe uit grootste winnen. Als ik eens een zware dag had, of een slecht op de baan. Is dat dan een woede-uitbarsting? Neen, ik vraag toernooi, moest ik mezelf altijd weer opladen: “Kom op, knop gewoon altijd het beste van mezelf, ik wil dat kunnen. Enerzijds omdraaien en blijven werken. Bijt door, geloof in jezelf, ook helpt dat wel om iets snel onder de knie te krijgen, omdat ik er al pluk je er nu de vruchten niet van.” Ann heeft mij er in die zo mee bezig ben en het zo graag wil. Maar anderzijds verlies periode mee door gesleurd. Ze heeft me nog meer discipline en ik er ook tijd mee als ik zo kwaad word, ik moet er op de juiste doorzettingsvermogen bijgebracht. manier mee omgaan. Ann Devries: “Yanina was gewoon anders dan de rest. In België heb Ann Devries: “Veel mensen zeiden me vroeger: ‘Allee, Ann, hoe ik niemand meer gezien die zo hard kon werken. Elke dag met staat die nu op een baan? Dat kan toch niet?’ Maar ik heb nooit diezelfde overgave, elke keer opnieuw. Ze kon heel down zijn na echt een probleem gehad met dat karakter. Ze was nu eenmaal een nederlaag, maar twee dagen later stond ze er weer. De wil om enorm resultaatgericht, zoals alle toppers trouwens. Alleen, iets te bereiken was zo immens groot. Ik wist heel snel: hier zit

52 53 iets in, als ik een manier vind om haar mentaal op het juiste pad te krijgen, dan kan zij echt ver geraken in het tennis. Maar wat ik nog veel belangrijker vond, was haar ontwikkeling als persoon. En als ik zie hoe ze was als meisje van veertien en tot welke vrouw ze is uitgegroeid, dan zeg ik: ‘Chapeau!’”

54 Whoopie!

WHOOPIE!

“CONCRETE JUNGLE WHERE DREAMS ARE MADE OF THERE’S NOTHING YOU CAN’T DO NOW YOU’RE IN NEW YORK THESE STREETS WILL MAKE YOU FEEL BRAND NEW THE LIGHTS WILL INSPIRE YOU.”

ALICIA KEYS Whoopie!

Ann Devries is in het begin van mijn carrière heel bepalend geweest. Zij heeft voor mij de basis gelegd. Ze kreeg een meisje van veertien in handen dat mentaal gekraakt was, omdat veel mensen niet meer in haar geloofden. Zij heeft dat zelfvertrouwen helpen herstellen. Maar na drie jaar intensief samenwerken waren we te close geworden. Ann had het gevoel dat ze me niks meer kon bijbrengen. Alles wat zij wou zeggen, was gezegd. Alles wat zij wou doen, was gedaan. Ik luisterde nog wel, maar ik hoorde niks nieuws meer, het was een automatisme geworden. Ik had nood aan een nieuwe prikkel.

Ann Devries: “Onze relatie ging verder dan die tussen trainer en speelster. Als Marc weg was, bleef Yanina regelmatig bij ons slapen. Ze heeft vaak op mijn zoontje gepast, ze begon deel uit te maken van ons gezin. We kregen een hechte band, ook omdat ze zo jong haar mama had verloren. Ze vertrouwde me dingen toe die andere spelers misschien niet aan hun trainer zouden vertellen. Uit die periode heb ik veel geleerd voor mezelf. Ik ben daarna nooit meer zo close geweest met een speelster. Want als je te close bent, krijg je niet meer gedaan wat nodig is. Ik had er ook zo veel energie in gestoken, het was gewoon op voor mij. Ik ben een beetje zoals Yanina, hè. Als ik ergens voor ga, smijt ik mij volledig. En we bleven maar gaan met ons tweeën, met ons drieën eigenlijk, want ook Marc ging er voluit voor. Er stond geen stop op, tot ze thuis aan de alarmbel hebben getrokken. Het werd te verstikkend.”

59 Whoopie!

Marc Wickmayer: “Weer vroeg Yanina: ‘Papa, wat nu?’ Tja, wat Ik had er even van kunnen proeven en ik was overtuigd: daar nu, ze was bijna zeventien… ‘Ik zal met jou gaan reizen dan,’ wil ik naartoe. Dat was de wereld waarin ik wilde leven. Het gaf antwoordde ik, ‘maar dit is de regel: als je geen 10.000-dollar­ me een boost. Ik had nog meer zin en nog meer motivatie om er toernooi wint, kan je geen 25.000-dollartoernooi spelen. Pas als nog wat harder tegenaan te gaan. Mijn overstap van de junioren je een 25.000-dollartoernooi hebt gewonnen, gaan we naar de naar de senioren was voor mij echt het begin van mijn carrière. 50.000-dollartoernooien. En daarna weer een stapje hoger.’ Ik was Ik kon eindelijk aan die volwassen WTA-ranking beginnen te alles tegelijk toen: papa, mama, coach en conditietrainer. Ik was timmeren. Ik begon eindelijk goed te spelen. Al dat harde labeur heel kordaat, hard soms, maar dat leverde ook iets op. Ze won wierp eindelijk zijn vruchten af. Ik wilde zo snel mogelijk uit eerst kleinere en dan ook grotere ITF-toernooien.” die 10.000- en 25.000-dollartoernooien geraken. Ik wilde zo snel mogelijk de top 100 halen en grandslamtoernooien spelen. Dan Wie een professionele tenniscarrière wil uitbouwen, begint in kon het echte werk beginnen, hè. Het is ook snel gegaan, op mijn het ITF-circuit van de Internationale Tennisfederatie. Dat is de achttiende hoorde ik bij de beste honderd tennisspeelsters van de opstap naar het WTA-circuit enerzijds, voor vrouwen, en het wereld. Toen kreeg ik voor het eerst het gevoel: wauw, dit is het, ATP-circuit anderzijds, voor mannen. Daar ligt het niveau en het dit is mijn eindbestemming, hier is waar ik moet zijn. prijzengeld veel hoger. In het ITF-circuit stond ik vrij snel in de top 100, maar ik wou meer natuurlijk. Mijn eerste WTA-ervaring In 2008, op Roland Garros, stond ik voor het eerst op de hoofdtabel was in Antwerpen, in 2007. Toen kwam ik niet verder dan de eerste van een grandslamtoernooi. Ik was een van de 128 vrouwen die ronde van de kwalificaties. Gelukkig kreeg ik snel daarna een mochten deelnemen aan het hoofdtoernooi. Dat jaar was ik er nieuwe kans. Als je een hoger ITF-toernooi wint, krijg je een Special ook bij op Wimbledon en op de US Open. Een match winnen, Exempt voor een lager WTA-toernooi. Daarmee sta je rechtstreeks lukte pas een jaar later. Toevallig op Roland Garros dan nog, op op de hoofdtabel en hoef je geen kwalificaties te spelen. Ik koos mijn minst favoriete ondergrond, gravel. Nu ja, eigenlijk hebben eind 2007 voor Auckland, in Nieuw-Zeeland. Daarna zou ik de enkele coaches me vroeger ingeprent dat gravel mijn ding niet kwalificaties van de Australian Open spelen, in Melbourne, mijn is, want zelf heb ik er nooit echt een probleem mee gehad. Ik zal allereerste grandslamtoernooi. misschien betere resultaten halen op gras en hardcourt, maar er is geen enkele reden waarom ik ook niet goed kan spelen op Het was mijn eerste verre trip en ik voelde me wat verloren. In gravel. Het is meer een mentale kwestie geworden. Auckland geraakte ik niet door de eerste ronde. En van mijn eerste grandslamtoernooi herinner ik me eigenlijk niet veel meer. Ik was Op gravel heb ik trouwens mijn allereerste WTA-titel gewonnen, compleet overweldigd. Ik werd uitgeschakeld in de tweede ronde in Estoril, in 2009. Veel weet ik er eerlijk gezegd niet meer van. van de kwalificaties. Daar sta je dan, met de voetjes weer stevig Het was een mooie trofee, dat wel, maar voor de rest heb ik er op de grond. In het ITF-circuit had ik bijna alles gewonnen, maar nauwelijks bij stilgestaan. Op naar de volgende, vooruit, vooruit, dit was duidelijk nog wat anders. Ik zat wel op de goeie weg, dat vooruit, zo ging dat toen. Als ik er nu op terugkijk, heb ik er wel voelde ik, maar ik besefte ook dat ik nog hard zou moeten werken spijt van dat ik die eerste toernooizege niet uitbundiger heb om in dat WTA-circuit echt thuis te horen. gevierd. Maar als je zo jong bent, besef je nog niet dat je echt

60 61 Whoopie!

moet genieten van die momenten, ze zijn misschien zeldzamer Die US Open van 2009 was ook de terugkeer van Kim Clijsters. In dan je denkt. haar eerste carrière hadden we nauwelijks contact, we speelden op een heel ander niveau toen. Maar dat jaar heb ik haar beter 2009 was het jaar van de doorbraak. De US Open in New York is leren kennen. We hebben zelfs samen gedubbeld in Cincinnati, voor mij een mijlpaal geworden. Mijn favoriete toernooi op mijn haar eerste toernooi na een pauze van twee jaar. Kim heeft het heel favoriete ondergrond, hardcourt. In de eerste ronde versloeg ik moeilijk gehad na het overlijden van haar vader, Lei. Ik voelde dat Virginie Razzano, zij was het zestiende reekshoofd, mijn eerste ze dat kon delen met mij. Ik wist wat het betekende om iemand stunt. Daarna ging Peng Shuai eraan, in drie sets. Het voelde super. te verliezen die zo belangrijk is in je leven. Het klikte tussen ons. Twee matchen winnen op een grandslamtoernooi, daar was ik nog Dat maakt die US Open nog wat specialer. En weet je nog, ‘New nooit in geslaagd. In de derde ronde speelde ik heel sterk tegen York’ van Alicia Keys? Dat liedje hoorde je toen overal. Het doet Sara Errani. De bal leek dubbel zo groot toen, de baan was net me nog altijd terugdenken aan die momenten. Voor Kim is dat een voetbalveld, ik kon gewoon niet missen. Ik mepte op elke bal net hetzelfde, zegt ze. en elke bal was in. Dat gaf een ongelooflijk gevoel. Kim Clijsters: “Het was fijn om die US Open te kunnen delen met Ik zat op een trein die niet stopte. Match na match, het bleef maar Yanina, al waren dat twee zotte en heel vermoeiende weken voor duren. Er waren geen verwachtingen, alles was nieuw. Ik was er mij. Het was mijn eerste grandslamtoernooi na de geboorte van alleen met papa, wij met z’n tweeën, een klein team dat samen Jada en het verlies van papa. Er kwam heel veel op mij af, veel iets groots beleefde. Na de derde ronde belde ik Ann Devries. We meer dan ik had verwacht. Jada was erbij, de persaandacht was werkten toen niet meer samen, maar ze was er wel nog altijd enorm, ik moest soms echt naar adem happen. Daarom bleef ik voor mij. Ik kon altijd bij haar terecht, voor trainingen of als ik zo veel mogelijk weg van de club. Dan trok ik naar Central Park, een luisterend oor nodig had. En ze had me uitgedaagd: “Als je samen met Sam Verslegers en Wim Fissette, en deed ik daar mijn de kwartfinales haalt, kom ik naar New York.” Dus toen ik ook conditietraining en wat reactieoefeningen. Voor de fotoshoots de vierde ronde won, tegen Petra Kvitová, was Ann de eerste die met Yanina maakte ik wel graag tijd. Ik zag hoe ze genoot van ik aan de lijn had: “Boek je ticket maar, hè.” de aandacht en blij was met de erkenning, al haar harde werk werd beloond. Ik zie ons daar nog staan, samen poseren met de Ann Devries: “Zo’n weddenschap, dat motiveert altijd en het geeft Belgische vlag. Dat had ik jaren eerder ook beleefd met Justine, niet alleen de speler, maar ook de coach iets extra’s. Het was een hè.” fantastisch moment voor mij, heel emotioneel ook. Je voelde echt: alles wat Yanina in zich heeft, komt hier samen. Dus ik heb Kim was daar uiteraard voor haar eigen toernooi, maar ze pro­ niet geaarzeld, ik ben meteen op het vliegtuig gestapt, ik wou er beerde mij toch wat gerust te stellen. Ik was nog jong, negentien. absoluut bij zijn. Chris Goossens, haar sportarts, is toen met mij Ik had nog nooit langer dan twee dagen op een grandslamtoernooi meegegaan. Yanina in dat immense Arthur Ashe Stadium zien rondgelopen. Ik werd gedropt in een wereld die ik niet kende en spelen, in de kwartfinale van een grandslamtoernooi, dat zal ik mijn ogen gingen open. Ik hield iedereen in de gaten: wat doen nooit vergeten.” zij, hoe moet ik mij gedragen? Alles was zo anders dan bij de

62 63 Whoopie!

junioren, iedereen was zoveel professioneler, bezig met zichzelf. Je zal hen ook nooit zien trainen met andere speelsters, alleen En ik liep daartussen, totaal onervaren. met hun sparringpartner. Terwijl de toppers bij de mannen zoals Djokovic, Nadal, Murray, Goffin, wel vaak samen trainen. Op die Veel mensen vragen zich af hoe de sfeer is in de kleedkamer bij de manier kunnen de andere meisjes niet wennen aan hun spel. Als vrouwen. En of er echt zo veel jaloezie, haat en nijd is. Eigenlijk je tegen hen de baan op komt, is dat altijd eerst wat aftasten. Ze valt dat best mee, hoor, het gaat er vrij normaal en vriendelijk aan zijn anders dan de rest: groter, struiser, ze nemen meer plaats in, toe. Ongemakkelijke situaties heb ik toch nog nooit meegemaakt. ze kreunen harder en intimideren. Mochten ze wel met andere Kijk, zet honderd vrouwen bij mekaar in een wereld waar het meisjes trainen, dan zouden ze dat voordeel verliezen, denk ik. draait om competitie en geld, dan zal dat nooit stressloos en totaal Ik train zelf weleens met Simone Halep of Karolina Pliskova. Die ontspannen verlopen, hè? Er zal altijd wel een beetje jaloezie zijn, dwingen respect af, maar ze intimideren niet. heel anders dan bij de mannen. Maar dat is in andere sporten en zelfs in de bedrijfswereld net hetzelfde. Als ik nu de kleedkamer binnenkom, zal ik niet meer zo rondkijken als vroeger, maar op die US Open van 2009 dus nog wel. Kim heeft Intussen heb ik mijn vaste maatjes in de kleedkamer, vriendinnen me toen goed geholpen. We zaten in verschillende tabelhelften met wie ik de laatste roddels check en gezellig kan bijbabbelen zodat we niet op dezelfde dag speelden. Daardoor kon ik zien als we mekaar terugzien op de toernooien. Petra Kvitová bijvoor­ hoe zij zich voorbereidde op een match. Ze was enorm gefocust. beeld, of Kristina Mladenovic en Anastasia Pavlyuchenkova. Met Maar op de dagen dat ze niet moest spelen, kon ze dat loslaten, hen schiet ik heel goed op. Serena Williams en Maria Sharapova dan was ze heel ontspannen. Het is zo jammer dat Kim en ik niet blijven natuurlijk een geval apart. Serena zal weleens goeiedag langer samen hebben gespeeld in het circuit, ik had nog zo veel zeggen, Sharapova niet, die is heel asociaal en zo koud als ijs. van haar kunnen leren. Ik heb haar zelfs nog nooit zien douchen in de kleedkamer, ze is altijd zo snel mogelijk weg, naar het hotel. Het zijn de enige Je moet weten: de US Open wordt gespeeld op Flushing Meadows, speelsters die je zelden tegenkomt in de ruimtes waar iedereen in Queens, een van de vijf stadsdelen van New York City. Het Billie zit. Ze willen zo weinig mogelijk prijsgeven van wat ze doen en Jean King National Tennis Center is een gigantisch tenniscomplex waar ze mee bezig zijn. Ze trainen ook altijd heel vroeg, van acht met 34 banen. In de eerste week van een grandslamtoernooi is het tot tien bijvoorbeeld, en daarna zie je hen niet meer. Het is alsof altijd drummen, zo veel volk. Dan moet je soms vechten voor een ze dat circus, want dat is het tenniswereldje toch, zo veel mogelijk matje in de fitnesszaal, wachten om op de loopband te kunnen of willen mijden. tot er een douche vrij is. Als je jonger bent, is het geweldig om daar de hele dag rond te hangen tussen die toppers en naar matchen Serena Williams en Maria Sharapova gunnen mekaar ook nau­ te kijken. Maar dat zuigt veel energie op. Als je ouder wordt, zoek welijks een blik. Die rivaliteit duurt al meer dan tien jaar, ze zijn je meer rust en probeer je er altijd zo snel mogelijk weer weg te mekaars tegenpolen, en dat wordt ook zo uitgespeeld in de media. zijn. Mentaal en emotioneel is het heel moeilijk om twee weken Het zijn twee wereldsterren, met een groot ego, die ook naast het lang geconcentreerd te blijven. Bij de echte toppers zie je dat ze tennis ontzettend veel aandacht krijgen en overal herkend worden. een aparte focus hebben, dat ze echt hun ding doen, zoals Kim.

64 65 Whoopie!

Kim Clijsters: “Yanina vond het raar dat ze mij zo weinig zag Wozniacki, toen de nummer acht van de wereld. We zouden trainen. ‘Wat doe je dan?’, vroeg ze. ‘Jij bent hier toch om de US normaal tijdens de dagsessie spelen, maar door de aanhoudende Open te winnen?’ Maar ik had al het zware werk vooraf al gedaan, regen hebben we uren moeten wachten. Het was bijna tien uur ik was in New York om matchen te spelen en daar was ik klaar voor. ’s avonds toen we eindelijk de baan op konden. Niet meer in het Op dagen dat ik niet moest spelen, zorgde ik er gewoon voor dat Arthur Ashe Stadium, zoals gepland, want ook de halve finale mijn lichaam in orde was en dat ik mijn hoofd kon leegmaken. tussen Kim en Serena Williams moest nog gespeeld worden. Dat Dat lukte veel beter ergens aan het water of in een park dan op was de grotere affiche uiteraard, dus wij moesten uitwijken naar de drukke club. Ik ging wat wandelen met Jada of maakte plezier het Armstrong Stadium, de tweede baan. met mijn team. Ontspanning is heel belangrijk, dat begrijpen jonge spelers meestal nog niet.” Iedereen ging kijken naar Kim tegen Serena. Logisch, dat was de titanenstrijd. Wozniacki was toen nog niet zo bekend, ik nog veel In de tweede week van een grandslamtoernooi loopt alles leeg, minder. Maar daar stond ik, voor het grootste moment in mijn heel bizar. In het begin vond ik het zelfs een beetje triest toen carrière en de tribunes waren zo goed als leeg. Het was ook heel ik op Flushing Meadows iedereen zag vertrekken. Plots waren koud, dat weet ik nog. Ik hoorde het lawaai van het Arthur Ashe er trainingsbanen genoeg, overal plaats zat. “Waar is iedereen Stadium. Ik hoorde hoeveel ambiance daar was. Ik kon zelfs de naartoe?”, dacht ik. Maar dan besef je: hoe meer spelers naar huis score verstaan: Kim versloeg Serena. Mijn eigen halve finale heb zijn, hoe beter ik aan het spelen ben. En ik speelde toen heel goed. ik daardoor niet ten volle beleefd. Ik was ook mijn ritme kwijt “Het lijkt wel alsof hier extra vitamientjes in de lucht zitten”, hoor door dat lange wachten. Het leek alsof mijn toernooi al voorbij ik papa nog zeggen. Ook voor hem was het uniek. was en toch moest ik nog spelen.

Mijn kwartfinale mocht ik in het Arthur Ashe Stadium spelen, het Ik verloor met 6-3 en 6-3 van Wozniacki. Ik kwam van de baan grootste tennisstadion ter wereld, met plaats voor bijna 23.000 en begon te wenen, snikken zelfs, een kwartier lang, echt zot. toeschouwers. Hippe muziek door de boxen, luide mensen met Iedereen probeerde me te troosten: “Je hebt toch een heel goed grote bekers frisdrank en emmers popcorn, een geweldige sfeer, toernooi gespeeld? Wees toch trots op jezelf!” Ik was ook niet zwaar typisch Amerikaans. Ik kreeg er kippenvel van. Dat ik zo jong ontgoocheld of heel ongelukkig, het moest er gewoon allemaal uit. was en daar voor het eerst stond, was toen mijn troef. Ik dacht Ik had waarschijnlijk heel wat emoties ingehouden die voorbije niet te veel na, ik liet alles over mij heen komen. Ik keek omhoog twee weken, want ik had dit allemaal nog niet meegemaakt. Plus, en speelde gewoon. Zonder druk, zonder stress. En ik won. Ik ik wou zo graag de finale spelen tegen Kim en die halve finale was versloeg Kateryna Bondarenko in twee sets en bereikte de halve zo’n anticlimax. finales van de US Open. Yanina Wickmayer bij de laatste vier, wie had dat gedacht? Achteraf besefte ik natuurlijk wel wat ik had gepresteerd. Kim vond zelfs dat ik een cadeautje voor mezelf had verdiend en nam Die halve finale zelf is niet echt een match die in mijn geheu­ me mee om te shoppen in Manhattan. Ik weet nog dat ze me echt gen gegrift staat. Mijn tegenstandster was de Deense Caroline moest pushen. Ik had schrik om iets te kopen, ik was het niet

66 67 Whoopie!

gewend om geld te hebben en dan plots zo’n grote cheque! Ik heb in moeilijke momenten. Daarom besefte ik ook maar al te goed: toen toch maar een handtas gekocht, dat was mijn beloning. En ik het is niet omdat ik twee weken geweldig heb gespeeld dat ik heb Kim nog de titel zien winnen. Het waren twee ongelooflijke meteen een grandslamtitel zal winnen of nummer één van de weken. Voor Kim het begin van haar tweede carrière, voor mij de wereld kan worden. start van alles. Al die aandacht had geen al te grote impact op mij, en zeker geen Ik kreeg plots veel aandacht natuurlijk. De media wilden weten negatieve. Ik had niet het gevoel: iedereen kent mij nu, ik moet wie Yanina Wickmayer was. Meer mensen waren geïnteresseerd bewijzen dat die halve finale op de US Open geen toeval was. Ik ben in mij en sponsors stonden in de rij. In ‘Man Bijt Hond’ hadden gewoon mijn ding blijven doen en ik heb dat jaar nog heel mooie ze zelfs een reportage gemaakt over de ‘Whoopie-geluiden’ die ik prestaties neergezet. In Linz won ik mijn tweede WTA-titel en in maakte bij elke slag. Het werd een echte hype, al begreep ik er Luxemburg bereikte ik de halve finales. Ik dook voor het eerst de in het begin eigenlijk helemaal niks van. Riep ik echt “Whoopie” top 20 in en had een plekje verdiend op de B-Masters in Bali. Dat als ik tenniste? Ik had er tot dan toe nog nooit bij stilgestaan, was een toernooi met acht speelsters die dat jaar een titel hadden niemand had me er ooit al op gewezen. Ik ben wel iemand die gewonnen, maar zich niet hadden kunnen plaatsen voor de grote van nature heel snel en heel kort ademt, dat is een gewoonte die Masters. Het was de perfecte afsluiter van een fantastisch seizoen. er van jongs af ingebakken zit. Maar als je op de baan staat, ben je niet echt bezig met de geluiden die je produceert. Ik denk nog vaak terug aan die US Open. Ik was zo onbevangen toen, alles ging vanzelf, ik stond nergens bij stil. Het was allemaal Omdat ik het zo raar vond, ben ik echt eens gaan luisteren naar nieuw en onverwacht. Ik was sowieso een harde werker en heel mijn matchen: “Tiens, wat zeg ik nu eigenlijk?” En ja, inderdaad, professioneel. En natuurlijk had ik dromen en ambities. Maar ook al hoor je mij geen ‘w’ en geen ‘p’ zeggen, met de nodige fan­ er waren nog geen verwachtingen, want ik was nog nooit zo ver tasie kan je er wel “Whoopie” van maken. Ik vond het best grappig geraakt. Die verwachtingen zijn pas later gekomen en ik heb er eigenlijk, ik heb zelfs mijn hond Whoopie genoemd. Alleen, mijn heel vaak mee geworsteld. Het was niet de druk van buitenaf die hond luistert heel goed naar haar naam en ze gaat ook vaak mee ik voelde om Kim en Justine op te volgen bijvoorbeeld, of om de naar de training. Als ik echt “Whoopie” zou roepen als ik tennis, beste Belgische te zijn. Neen, het was de druk die van mezelf kwam. dan zou dat beestje toch altijd naar mij komen rennen? En dat Ik was heel streng voor mezelf. Ik had tenslotte al bewezen dat ik doet ze gelukkig niet, anders zou ze stikkapot zijn na elke training. het kon, waarom kon ik dat dan niet opnieuw? Dat is in de jaren daarna een groot struikelblok geweest voor mij. Mijn populariteit ging toen zelfs zo ver dat de fans niet alleen tijdens mijn matchen “Whoopie” riepen. Soms deden ze dat ook als ik over straat liep, echt waar. De eerste keer was dat schrikken natuurlijk, een beetje vreemd ook, maar wel amusant. Ik bleef vrij nuchter onder al die belangstelling en alle randverschijnselen. Ik zag het als een gevolg van jaren hard werken en doorbijten

68 69 Whereabouts

WHEREABOUTS

“IK HEB ME NOG NOOIT ZO MACHTELOOS GEVOELD. EEN MATCH VERLIEZEN, DAT HEB JE NOG ZELF IN DE HAND. JE KAN TENMINSTE NOG WEERWERK BIEDEN. NU KON IK HELEMAAL NIKS DOEN. IEMAND HAD DIT VOOR MIJ BESLIST, ZO ONEERLIJK.”

YANINA WICKMAYER Whereabouts

Ik word wakker door een hels kabaal. Papa staat te schreeuwen op de gang, hij is woedend. “Dit is niet goed”, denk ik. Ik open de deur en zie hem ijsberen, in alle staten, met zijn gsm in de hand. “Het is slecht afgelopen in België”, zegt hij. “Je moet morgen forfait geven en uit het toernooi stappen. Je bent voor één jaar geschorst, onmiddellijk.” Ik begreep er niks van. Mocht ik niet meer spelen dan? Het was 5 november 2009. Papa en ik zaten in het paradijselijke Bali, op de B-Masters. Mijn beloning voor een uniek seizoen. Ik had mijn eerste match al gewonnen, in twee sets, en ik moest de volgende dag nog maar één set pakken om de halve finale te halen. Dit kon toch niet?

Ongeveer een jaar geleden was het allemaal begonnen. Ik moest voor het eerst de beruchte ‘whereabouts’ van het WADA invul­ len, het Wereldantidopingagentschap. Die whereabouts zijn je verblijfsgegevens. De dopingjagers willen namelijk altijd precies weten waar je bent en wanneer, zodat ze dopingcontroles kunnen komen uitvoeren buiten competitie. Omdat ik op dat moment nog niet in de top 50 van de wereldranglijst stond, viel ik onder de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap. De Internationale Tennisfederatie ITF had er helemaal niks mee te maken. Dat vond ik nog het ergste: het was mijn eigen land dat me wilde schorsen.

Ik had nog nooit mijn whereabouts moeten invullen. Wist ik veel hoe dat moest! Ik had nog nooit uitleg gekregen. Het was eind 2008 en papa en ik waren al voor Kerstmis vertrokken, eerst naar Brisbane, dan naar Hobart en daarna naar de Australian Open

73 Whereabouts

in Melbourne. Blijkbaar had de Vlaamse Gemeenschap enkele niets. Tot twee weken later: de rechters van het Vlaams Doping aangetekende brieven gestuurd, maar ja, ik woonde alleen met Tribunaal veegden al die argumenten gewoon van tafel. De drie papa. Er was dus niemand thuis toen, er was ook niemand die streepjes bleven staan. Er waren inbreuken gepleegd tegen het de brievenbus kwam leegmaken. Die aangetekende brieven zijn systeem van de whereabouts. En de minimumstraf van één jaar nooit afgehaald. Ze zijn gewoon teruggestuurd. vond het Tribunaal “redelijk en passend”.

Het was in die periode eigenlijk al om zeep, want ik had al dertig Een jaar schorsing. En wel meteen. Dat kreeg ik dus te horen dagen mijn whereabouts niet ingevuld. Achter mijn naam stonden tijdens die beruchte nacht in Bali. Het sloeg in als een bom. Ik dus drie streepjes. Drie overtredingen, dat stond gelijk aan doping­ heb heel het hotel bijeengekrijst. De hele nacht heb ik geweend. praktijk en dus schorsing. Nu, als je een grondige uitleg had voor En ’s morgens moest ik aan Stacey Allaster, de CEO van de WTA, een van die streepjes kon je wel een procedure opstarten om gaan melden dat ik niet meer mocht voortspelen. Ik heb me zo toch nog een schorsing te vermijden. En die grondige uitleg nog nooit zo machteloos gevoeld. Want een match verliezen, hadden wij: ik wist het gewoon niet! Niemand had mij gebeld, dat heb je nog zelf in de hand. Oké, je tegenstandster kan beter niemand had mij een mail gestuurd. En die aangetekende brieven zijn, maar je staat tenminste op dat veld, je kan nog weerwerk dan? Die hadden ze inderdaad teruggekregen, ongeopend. Dat bieden. Nu kon ik helemaal niks doen. Iemand anders had dit moesten ze toegeven, ja. voor mij beslist, het was zo oneerlijk. Aravane Rezaï heeft toen de B-Masters in Bali gewonnen. Ik had haar die week op training Het werd een lange procedure, met veel discussies over en weer. nog een ferme pandoering gegeven. Je hoort me niet snel zeggen Onze advocaat Johnny Maeschalck was ervan overtuigd dat ik dat ik gewonnen zou hebben. Maar ik was echt heel sterk aan het minstens een streepje zou kwijtspelen omdat de feiten duidelijk spelen. Die week was ik gewoon de beste. Dat ik niet de kans kreeg waren. Bovendien was ik in die periode niet buiten competitie. om mezelf te verdedigen op zo’n groot toernooi, dat kon ik niet Ik speelde toen drie toernooien in Australië. Ze wisten dus op elk aanvaarden. Echt niet. moment waar ik was. Ze konden me op elk moment vinden voor een dopingcontrole. Ik ben trouwens getest tijdens de Australian Ann Devries: “Ik kreeg een telefoontje vanuit Bali: ‘Ann, ik mag Open en daarna ook tijdens de Fed Cup. Ik was altijd bereikbaar. een jaar niet meer spelen.’ Het was daar nog midden in de nacht. Yanina klonk helemaal overstuur. Ze kon niet stoppen met wenen, Meester Maeschalck geloofde nog meer in de vrijspraak nadat we ze crashte compleet. Ze stond toen net in de picture natuurlijk: voor de disciplinaire commissie van het Vlaams Doping Tribunaal halve finale US Open, titel in Linz en gekwalificeerd voor de waren verschenen, eind oktober. De procureur was mild. Hij vroeg B-Masters in Bali. Dat was niet niks. Haar wat kalmeren, lukte alleen een ‘principiële beteugeling’, geen schorsing. Voor hem niet echt. We hebben dan een vluchtroute bedacht: ze zou op de ging het niet om een dopingpraktijk, maar om een nalatigheid, luchthaven van Zaventem niet buitengaan, maar de trein nemen een slordigheid. Hij wou geen carrières breken, zei hij, maar hij naar Antwerpen. Daar zou ik haar komen oppikken, aan de achter­ wilde wel een signaal geven dat de regels gerespecteerd moesten kant van het station. Zo konden we ontsnappen aan de media. Toen worden. Ik was gerustgesteld. Het was gewoon veel gedoe om ze daar aankwam, zag ik een hoopje ellende. Als ze voelt dat haar

74 75 Whereabouts

onrecht is aangedaan, kan ze dat heel moeilijk plaatsen. Je moet dat betekende dat hij pas op z’n dertigste een comeback zou je ook voorstellen: haar carrière was nog maar pas begonnen, ze kunnen maken. Hij was ervan overtuigd: het is gedaan. Zo wil zat in een topperiode. Het is heel hard aangekomen, ja. Ik blijf er niemand stoppen natuurlijk. zelfs van overtuigd dat het haar deels gekraakt heeft. Ze heeft er achteraf wel motivatie uit gehaald natuurlijk, maar ik had toch Ik zat er zelf bij als een zombie. Ik had de dagen ervoor geen oog heel graag gezien dat ze in Bali had kunnen doorgaan. Wie weet dichtgedaan. En dan moet je je verhaal komen doen. De pers zat had ze wel de top 10 gehaald. Dan krijg je toch een heel ander er zo onbewogen bij, vond ik. Ze wilden wel weten wat er precies verhaal, je status verandert, alles errond ook. Het heeft zeker gebeurd was, maar niemand leek er rekening mee te houden dat meegespeeld op lange termijn.” wij door een hel gingen. Ik heb achteraf wel nauwelijks negatieve reacties gehad, dat heeft me wel gesteund. In de kranten hebben De vlucht terug naar België was een marteling. En daarna ben ze geen oordeel geveld over mij, ze hebben de feiten weergegeven. ik drie weken nauwelijks mijn bed uit gekomen, alleen voor de En de mensen konden zien dat ik de waarheid sprak. Ik praatte afspraken met de advocaat en de persconferentie. Ik wou niet heel openlijk en duidelijk, zonder stoppen of nadenken. Ik had eten, ik kon niet slapen, ik was doodongelukkig. Wat moest ik ook geen geheimen. in godsnaam doen? Ik had mijn beste jaar ooit beleefd en plots stopte dat, heel bruusk. Het was duidelijk dat ze met mijn zaak Die dopingstempel geraak ik nooit meer kwijt, dat was mijn groot­ een voorbeeld wilden stellen. Het systeem van die whereabouts ste vrees toen. Ik vond het verschrikkelijk. Ik had zo verdomd hard was nieuw en het Vlaams Doping Tribunaal wilde aantonen: “Kijk, gewerkt voor alles wat ik had bereikt. Waarom zou ik mezelf in jongens, we lachen er niet mee als je drie streepjes hebt, het is godsnaam zes uur per dag afpeigeren als ik de boel zou willen ons menens.” Allemaal goed en wel, maar ik was niet op doping belazeren? Dan kon ik beter wat minder trainen, toch? Ik werkte betrapt, ik had geen controles gemist, ik had niet geweigerd om samen met de eerlijkste dokters, die alles wat ze mij voorschreven, te plassen, het was niet zo dat ik mijn deur niet heb willen open­ checkten en dubbelcheckten op de dopinglijst, al was het maar doen voor de dopingcontroleurs of dat ik met opzet die papieren een neusspray. Ik ben soms wekenlang ziek geweest omdat ik niet had ingevuld. Ik had ze simpelweg niet gekregen. Ik kon het bepaalde medicijnen niet mocht of niet wilde nemen. ’s Morgens gewoonweg niet vatten. was ik soms zelfs te lui om mijn vitamine C in te nemen. Er was niks, maar dan ook niks dat in de buurt kwam van doping. En Die persconferentie, een dag na mijn terugkeer uit Bali, was toch stond mijn naam naast dat woord. nog zo’n moeilijk moment. Ik stond samen met Xavier Malisse de pers te woord, in de Lotto Arena in Antwerpen. Ook hij was Het enige wat we nog konden doen na die schorsing, was in een jaar geschorst door problemen met het invullen van zijn beroep gaan bij het TAS, het Internationaal Sporttribunaal in whereabouts. Xavier was heel emotioneel. Het pakte mij enorm Lausanne. Maar het TAS had enkele maanden nodig voor het om hem zo te zien wenen. Ik kende alleen de stoere Malisse die een uitspraak kon doen en onze schorsing werd niet uitgesteld. op het veld zijn rackets kapotsloeg. Hij vreesde dat zijn tennis­ Meester Maeschalck vond het bovendien bizar dat we beroep carrière afgelopen was, hij was al 29 toen. Een jaar schorsing, moesten aantekenen in een ander land, in een andere taal. Hoe

76 77 Whereabouts

moesten we aan drie internationale rechters een Vlaams decreet Ann Devries: “Yanina denkt altijd heel resultaatgericht. Ik kon gaan uitleggen? Hij heeft daarom de grote middelen ingezet voor haar dus niet sussen met: ‘We wachten af, misschien word je mij en Xavier Malisse. Hij vocht de straf niet alleen aan bij het toch niet geschorst.’ Neen, zij had een duidelijk plan nodig, zij TAS, maar ook voor de burgerlijke rechtbank, de Raad van State wou vooruit. Dus hadden we drie scenario’s opgesteld: 1) Yanina en de Europese Commissie. wordt vrijgesproken voor de Australian Open en kan daar spelen. 2) Ze wordt een halfjaar geschorst, welke ranking heeft ze dan Op 20 november mocht ik mijn zaak gaan verdedigen voor de en welke toernooien gaan we spelen? 3) Ze wordt toch een jaar rechtbank van eerste aanleg. Daarmee hoopten we de schorsing geschorst en moet van nul herbeginnen, hoe pakken we dat aan? te kunnen uitstellen, zodat ik toch zou kunnen spelen, tot het Dat waren de drie opties en daar kon ze mee aan de slag. Want TAS ons beroep had behandeld. Het was mijn enige kans om uit dat is ook weer typisch Yanina: op een bepaald moment maakt die miserie te geraken. Als die rechter mij niet geloofde, dan was ze gewoon een klik en gaat ze ervoor.” het afgelopen. “Wil jij zelf iets zeggen, Yanina?”, vroeg Johnny. Tuurlijk wou ik iets zeggen! Ik wou aan de rechter duidelijk maken Die trainingsperiode was hels! Ik had toen iedereen kunnen dood­ dat ik niks verkeerd gedaan had. Dat ik niks heb willen verbergen schieten met mijn ogen, denk ik. Als ik een medecine ball smeet, door mijn whereabouts niet in te vullen. Dat ik het verdiende zag ik alle gezichten voor mij die ik in de rechtszaal had gezien. om te spelen. En dat ze mijn carrière en mijn job niet zomaar Haat is misschien te sterk, maar ik voelde nog zo veel woede kapot mochten maken. Ik heb zelfs de tegenpartij rechtstreeks en onrecht. Ik ging door een muur op training, ik was niet te aangesproken: “Jullie hebben die aangetekende brieven toch stoppen en niet kapot te krijgen. Ik had maar één doel. De dag teruggekregen, of niet?” Eigenlijk had ik dat niet mogen doen, dat ik weer op dat veld mocht staan, zou ik laten zien: jongens, maar dat kon mij gestolen worden. Ik was nog een snotneus toen, jullie hebben zo’n vreselijke beslissing genomen. Wat jullie mij wist ik veel wat wel en niet mocht in een rechtszaal! Ik wou per hebben aangedaan, is onmenselijk. se kwijt wat er precies gebeurd was. Ann Devries: “Yanina is iemand die altijd graag de controle heeft. Eigenlijk is het absurd dat ik toen voor een rechter ben moeten Als ze na een blessure moet revalideren bijvoorbeeld, dan beslist verschijnen. En vooral, toen ik naar de andere kant keek, zag ik zij zelf hoever ze kan gaan en hoeveel pijn ze kan verdragen. Als mijn eigen federatie zitten. Tegenover mij! Ik had al zo veel voor ze tijdens een match flipt, dan is dat bij wijze van spreken nog mijn land gedaan, al zo veel Fed Cup-matchen gewonnen, al zo altijd haar keuze. Maar nu kon zij niks zelf beslissen en dat maakte veel bewezen. Vond mijn eigen federatie het dan terecht dat ik het ontzettend moeilijk voor haar. Op training werkte ze keihard, een jaar niet mocht spelen? Ik snapte er niks van. Helemaal niks. maar ik merkte daar naast woede, vooral heel veel teleurstelling. Maar, ik heb tenminste de kans gekregen om mijn onschuld uit te Anderzijds, als zij in zo’n uitzichtloze situatie terechtkomt, dan schreeuwen en hen recht in de ogen te kijken. “Dit is zo oneerlijk”, komt er een ongelooflijke drive in haar naar boven waardoor ze heb ik nog gezegd. “Jullie pakken mijn leven af.” Toen dat voorbij zich er toch weer door sleurt.” was, heb ik beslist: en nu stop ik met treuren, het is tijd om vooruit te kijken. Ik heb de telefoon gepakt en naar Ann gebeld.

78 79 Whereabouts

Ik was heel stil in die periode. Ik praatte niet veel over ‘de zaak’. mochten voorlopig weer spelen. De minister van Sport, Philippe Knop omdraaien, verstand op nul en trainen. Dat was het. Als ik Muyters, ging wel in beroep tegen die uitspraak. Het zette de hele een afspraak had bij de advocaten, dan luisterde ik nauwelijks. Ik dopingwetgeving op de helling, vond hij. Ulla Werbrouck heeft wou alleen weten: komt het in orde of niet, wordt het ja of neen? hem nog een slechte verliezer genoemd. Een dag later gaf ook de De rest hoefde ik niet te weten. En papa? Die was allang blij dat ITF groen licht. Ik was enorm opgelucht. Alleen: de inschrijvingen ik weer trainde, dat hij niet meer elke dag een blètend kind thuis voor de Australian Open waren net afgesloten. Ik was de nummer had. “Ze houdt zich sterk”, dacht hij. “Ze stelt zich niet al te veel zestien van de wereld, normaal reekshoofd dus in Melbourne, en vragen.” Hij zorgde wel voor de rest. toch zou ik eerst via de kwalificaties moeten passeren.

Ik weet nog, begin december, de Diamond Games in Antwerpen. Ann Devries: “Yanina had nog een wildcard gevraagd aan de Dat was een exhibitiewedstrijd voor eigen publiek en toch mocht toernooi­directeur van de Australian Open, zodat ze toch recht­ ik er niet spelen. Ik kon er nochtans geen rankingpunten ver­ streeks op de hoofdtabel zou staan, waar ze ook thuishoorde. Maar dienen, het was geen officieel toernooi, maar het bleef een njet. hij had op een nogal botte manier gereageerd. ‘Neen, die wildcard Ik kreeg echt het gevoel dat ik een misdadiger was. Organisator is zeker niet voor jou, jij verdient die niet’, zo kwam het over bij Bob Verbeeck vroeg of ik toch niet wilde komen. Hij wilde mij haar. Dat was weer een zware klap, ik weet nog dat ze toen heel er echt graag bij hebben. Maar wat kon ik daar gaan doen? Zien triest was. Maar het heeft haar ook weer extra geprikkeld om zich hoe anderen wel konden spelen? Terwijl ik zelf zo graag in een te kwalificeren voor de hoofdtabel.” vol Sportpaleis had gestaan? Neen, dat zag ik niet zitten. Maar Bob overtuigde me. “Je zal er geen spijt van krijgen”, zei hij. Ik Die whereabouts-zaak heeft nog heel wat teweeggebracht daarna. mocht ook wat vrienden meebrengen. Kim speelde tegen Venus Heel wat voetballers zaten plots met de schrik. Maar liefst negen Williams toen, de zaal was zo goed als uitverkocht. En vlak voor spelers van AA Gent bijvoorbeeld hadden al twee streepjes achter die match riep Carl Huybrechts mij de baan op. Ik kreeg een bos hun naam staan. Onze zaak heeft hen doen inzien dat ze niet zo bloemen en een staande ovatie. Dat moment zal ik nooit vergeten. nonchalant mochten omspringen met het invullen van de where­ Het leek alsof iedereen in het Sportpaleis wou zeggen: “Yanina, abouts. Iedereen was veel meer op zijn hoede. De atletencommissie wij staan achter jou, niemand hier denkt dat jij iets verkeerd van het BOIC eiste ook een vereenvoudiging van de procedures. gedaan hebt.” Ik moest heel hard mijn best doen om mijn tranen En er kwamen infosessies voor jonge atleten met uitleg over het te verbijten. Het was zo emotioneel, na die vreselijke weken. Toen systeem. Ik krijg sindsdien een hoop mails over de whereabouts, ik het veld afliep, kon ik de tranen niet meer tegenhouden. Het tot vervelens toe zelfs. Een herinnering voor je eerste kwartaal, en betekende zo veel voor mij dat de mensen nog in mij geloofden. nog een herinnering, en nog een. De federaties hebben begrepen Dat ze geloofden dat ik geen slecht meisje was. dat ze dichter bij hun atleten moeten staan, een aangetekende brief is niet genoeg. Al die ellende is uiteindelijk toch niet voor Op 14 december kwam er eindelijk wat goed nieuws: de rechtbank niks geweest... van eerste aanleg schortte mijn schorsing op. Die van Xavier Malisse ook. De voorzitter oordeelde dat onze straf niet geldig was. We

80 81 De Match

DE MATCH

“IK HAD KUNNEN KRAKEN. IK HAD ME KUNNEN LATEN GAAN. MAAR WELK OBSTAKEL JE OOK OP MIJN PAD GOOIT,IK VIND ALTIJD WEL EEN MANIER OM WEER RECHT TE KRUIPEN.”

YANINA WICKMAYER De Match

De toekomst bleef onzeker, want mijn schorsing was alleen opgeschort. Maar ik mocht voorlopig weer tennissen, dus ik had matchen nodig. Ik vloog halsoverkop naar Oslo om wat exhibitie­ wedstrijdjes te spelen. Intussen had ik ook een wildcard gekregen voor het toernooi van Auckland, begin januari. Geweldig nieuws, want zo zou ik toch wat matchritme kunnen opdoen voor de Australian Open, het eerste grandslamtoernooi van het seizoen. Ik won al mijn matchen in Auckland. Vijf op een rij en allemaal zonder setverlies. In de finale versloeg ik Flavia Pennetta, vrij mak­ kelijk zelfs. Mijn derde WTA-titel was binnen. De trainingsperiode was dan wel loodzwaar geweest, maar ik voelde me zo sterk toen. En de onzekerheid had ik gewoon even opzijgezet. “Ik kan nu spelen”, dacht ik. “En als het binnenkort toch weer scheef zit, dan zien we dan wel hoe we het aanpakken.”

In Auckland begon ook de samenwerking met Patrick Mouratoglou, de huidige coach van Serena Williams. Patrick heeft een grote tennisacademie in Nice. Hij had al naam gemaakt met Marcos Baghdatis, Grigor Dimitrov, Aravane Rezaï en Anastasia Pavlyuchenkova. Via Anastasia, een van mijn vriendinnen in het circuit, had ik hem leren kennen. En het klikte. Hij stuurde meteen een conditietrainer en een sparringpartner naar Australië en vanaf de Australian Open vormden we een team.

Patrick Mouratoglou: “Haar vader had me al een paar keer gevraagd of ik Yanina niet wilde coachen, maar ik werkte toen nog samen met Aravane Rezaï. Ik vond Yanina wel een heel interessante

85 De Match

speelster, dus ik wilde heel graag met haar werken, maar alleen gemist van het tennisseizoen. Ze gingen ervan uit dat ik onschul­ als het samen met Aravane kon. Zij bleef ook mijn prioriteit. ‘Oké,’ dig was, anders zou ik daar toch niet staan, zeker niet op een zei Yanina, ‘ik pak alles wat je mij kan geven.’ Ik was trouwens grandslamtoernooi? met Aravane op de B-Masters in Bali toen Yanina daar plots moest vertrekken door die hele affaire rond de whereabouts. Dat weet Patrick Mouratoglou: “Voor Yanina waren die kwalificaties vreselijk, ik nog heel goed. In de periode daarna was ze heel boos, bang maar ik vond het niet eens zo slecht. Zij is een speelster die echt dat ze nooit meer zou kunnen spelen ook. Tennis was het aller­ matchen nodig heeft. Hoe meer overwinningen, hoe groter het belangrijkste in haar leven en niet kunnen spelen, was het ergste vertrouwen. Kijk maar naar Rafael Nadal. Hoe meer matchen dat iemand haar kon aandoen.” hij in de benen heeft, hoe hoger zijn niveau wordt. Een halfjaar eerder zat Yanina ook in een mindere periode. Ik herinner me nog Het was wel even slikken toen ik in Melbourne mijn naam zag staan heel goed het toernooi van New Haven, vlak voor de US Open. Ik op de lijst van de kwalificaties. Ik was toch de nummer zestien was er samen met Anastasia Pavlyuchenkova. Yanina moest zich van de wereld? Ik had voor het eerst in mijn carrière reekshoofd daar ook door de kwalificaties worstelen, en dat mag je letterlijk kunnen zijn op een grandslamtoernooi. 32 reekshoofden zijn er nemen. Elke match was extreem moeilijk, ze stond gemiddeld in totaal, de top 32 van de wereld, en die zijn ‘beschermd’: tot tweeënhalf uur op de baan, kreeg matchballen tegen. Ze heeft de derde ronde kunnen ze elkaar niet tegenkomen. Ik had dus toen heel hard moeten vechten, maar dat heeft haar ontzettend eigenlijk beschermd kunnen zijn, neen, moeten zijn. En nu moest veel vertrouwen gegeven. En twee weken later stond ze in de halve ik eerst drie matchen in de kwalificaties winnen voor ik in het finale op de US Open.” hoofdtoernooi mocht starten. Na die kwalificaties had ik weer pech: de loting voor de hoofdtabel Die eerste match in de kwalificaties kon ik heel slecht verdragen. was al gebeurd voor mijn derde match. Anders was ik wel nog Ik speelde tegen een Japanse, nummer 149 van de wereld, met opgevist als zestiende reekshoofd. Die eerste ronde herinner ik zes man in de tribune. Twee uur lang heb ik me afgevraagd: “Wat me nog: een dramamatch tegen Alexandra Dulgheru. Ik redde het sta ik hier eigenlijk te doen? Ik hoor hier toch niet?” Het onrecht pas na 10-8 in de derde set. Daarna ging Flavia Pennetta eraan, maakte me zo boos. Ik verloor de eerste set en stond in de derde voor de tweede keer in twee weken. En dan volgde nog een zware set zelfs 4-2 achter, maar uiteindelijk sleurde ik mezelf er toch driesetter tegen Sara Errani. Die zesde zege op rij, in iets meer dan nog door. Daarna ging het veel makkelijker. In de twee volgende een week, eiste wel zijn tol. Ik kreeg steeds meer pijn aan mijn wedstrijden verloor ik maar één spelletje meer. onderrug. Alles wat kon tegenzitten, zat tegen en toch amuseerde ik mij op de baan. Ik speelde al mijn matchen in Margaret Court, Ik kreeg wel wat vragen van buitenlandse spelers toen: “Waarom een bangelijke baan met veel ambiance en een enthousiast publiek. moest ik via de kwalificaties en hoe zat dat nu precies, met die Iedereen wist dat ik mij als nummer zestien van de wereld door whereabouts?” Maar niemand bekeek mij scheef, niemand de kwalificaties had moeten knokken. Dat vonden ze ongelooflijk geloofde dat ik iets mispeuterd had. De meeste spelers stonden daar. Elke match koos het publiek mijn kant, het maakte niet uit er niet eens bij stil, eerlijk gezegd, ik had tenslotte niet veel wie mijn tegenstandster was. Overal hoorde je “Whoopie”!

86 87 De Match

De pijn in mijn rug had geen goeie invloed op mijn humeur. Voor ik coaches, Philippe Dehaes, heeft me enkele toernooien begeleid, naar Australië was vertrokken, had ik nieuwe steunzolen gekregen, maar dat was geen succes. maar die hielpen niet, integendeel. De hele week had ik de brokken min of meer kunnen lijmen: matchen spelen, behandelingen, wat Het wachten duurde te lang, bijna twee volle dagen, en ik wilde die proberen te trainen, meer niet. Maar na de derde ronde had ik er baan op. De dag van de match heb ik zelfs twee keer opgewarmd. genoeg van. Die steunzolen moesten eruit. “Dat wordt aanpassen”, Helemaal opgefokt was ik, zo graag wilde ik eraan beginnen. In zei de kinesist. Maar dat kon me niks schelen, weg ermee. Een de kleedkamer probeerde ik te ontspannen met wat muziek. Ik dag voor de vierde ronde ging ik trainen en de pijn, die was plots deed mijn ogen dicht, om wat te kalmeren. Bang? Neen, dat niet. weg. Een grote opluchting natuurlijk, een boost zelfs. En net wat Ik had geen schrik om af te gaan tegen Justine, maar ik was wel ik nodig had voor de confrontatie met Justine Henin. op mijn hoede. Ik wilde geen pak slaag krijgen, hè. Ik wilde echt laten zien wie ik was en wat ik kon. Dat was voor mij een heel Justine maakte haar comeback in Australië. Ze had twee jaar niet grote uitdaging. gespeeld. Dit was nog maar haar tweede toernooi. In Brisbane had ze een waanzinnig spannende finale tegen Kim Clijsters verloren. Patrick Mouratoglou: “Ik had een heel strak wedstrijdplan gemaakt Ik kende haar niet zo goed eigenlijk. Met Kim had ik toen al een voor die match tegen Justine en we zaten samen om dat te bespre­ band, ze was ook veel opener, Justine leefde meer in haar eigen ken. Yanina was hypergemotiveerd, hypergeconcentreerd en ze afgeschermde wereld. Emotioneel zou het moeilijker geweest zijn blaakte van zelfvertrouwen. Die blik in haar ogen, die zal ik nooit om tegen Kim te spelen, maar mijn bewondering voor Justine vergeten. Ik legde haar uit hoe Justine speelde, hoe ze serveerde, was wel heel groot. Ik zag het meer als een duel tegen Justine de retourneerde, en wat zij moest doen om haar in moeilijkheden kampioene dan tegen Justine de landgenote. te brengen. Ik zag hoe ze aan het visualiseren was wat ze ging doen. Ze had een soort kalmte over zich, het was buitengewoon. Ik kon niet wachten om eraan te beginnen, mijn eerste match Ik voelde gewoon dat ze een grote match zou spelen.” tegen Justine. In de Rod Laver Arena bovendien, voor het eerst. Avondsessie zelfs, dat is altijd nog net iets specialer. Dan hangt We liepen door de lange gang naar de Rod Laver Arena, ik voorop, er echt elektriciteit in de lucht. Iedereen keek uit naar ons duel: Justine achter mij. Ik keek links en rechts, naar de foto’s aan de muur twee Belgische speelsters tegenover elkaar, een Vlaamse en een van al die grote kampioenen. Justine hing ertussen. Zou ik daar ook Waalse, de jonge tegen de oudere garde, allebei hun mama ooit hangen? Ik hoorde het geroezemoes van het publiek, voor wie verloren aan kanker, totale tegenpolen, pagina’s vol… De pers zouden ze supporteren? Justine kenden ze natuurlijk al, ik was probeerde nog wat olie op het vuur te gooien door mijn korte nog jong en onervaren. Misschien kozen ze wel voor de underdog? passage in de academie van Justine op te rakelen. Dat was een De speaker riep mijn naam om, eindelijk mocht ik de baan op. Het jaar eerder. Ik zocht toen een oplossing na mijn breuk met de eerste wat ik zag toen? Mijn team, recht voor mij! De spelersbox zat Nederlandse coach Glen Schaap. Die wilde te veel aan mijn spel helemaal vol: papa, enkele trainers van de Mouratoglou-academie, schaven en dat werkte niet. Lang ben ik daar niet gebleven, in Patrick zelf, zijn vrouw en zijn kinderen. Allemaal mensen die de academie van Justine. Ik heb er wat getraind en een van hun achter mij stonden. Het stelde me meteen gerust.

88 89 De Match

De Rod Laver Arena in Melbourne is een indrukwekkende baan met schichtige ogen. Zo’n speelster doen wankelen, in de vierde ronde bijna 15.000 toeschouwers. Ik hou van die grote stadions, het geeft van een grandslamtoernooi, dat gaf me nog wat meer motivatie. mij kracht. Sommige meisjes moeten zichzelf verplichten om op Ik won die tweede set met 6-1. Elk punt dat ik speelde, klopte, zo zo’n moment in hun cocon te blijven, zodat ze hun concentratie leek het. Voor dat gevoel leeft elke tennisspeler. niet verliezen of niet bang worden. Ik niet. Het geeft mij net een kick en nog zoveel meer zin om te spelen, in zo’n sfeer, voor zo veel Eigenlijk kijk ik nog altijd veel te weinig naar de tegenstandster. mensen. Het eerste wat ik die avond deed, was goed rondkijken, Ik ben soms zo met mezelf bezig dat ik niet doorheb dat de speel­ alles in mij opnemen. Waarom zou ik mijn ogen sluiten als het ster aan de overkant ook aan het afzien is, of misschien ook niet me zo veel energie gaf? Alle stress en spanning gleden van mij af. lekker in haar vel zit. Soms maak ik het te ingewikkeld. Dan wil ik wereldtennis laten zien, terwijl simpel tennis vaak al genoeg Alleen bij de toss aan het net besefte ik plots: Justine Henin staat is. Hou de rally vast en laat de ander de fout maken bijvoorbeeld. dus echt aan de andere kant van het net. En heel even was er die Natuurlijk moet je uitgaan van je eigen sterkte, maar de overkant kleine angst: zou ik wel meekunnen? Zo’n ongelooflijke kampioene, kan je soms wel nuttige informatie geven, zoals Justine toen. zeven grandslamtitels, ooit nummer één van de wereld. Zou mijn niveau niet te laag zijn? Maar dat gevoel was even snel weer weg, Ik voelde dat het publiek helemaal achter mij stond. Zo’n vol want ik stond daar en ik wilde daar staan. Het was magisch. Als ik stadion, dat is een waas die langs je heen loopt. Het kan twee uit alle matchen die ik al heb gespeeld, vijf matchen moet kiezen dingen met je doen. Als je slecht aan het spelen bent, dan schrikt en de rest vergeten, dan zou die match er zeker een van zijn. het je af, je panikeert en je probeert je weg te steken. De baan lijkt nog wat groter, je voelt je heel klein en je wil liefst zo hard Justine moet veel meer druk gevoeld hebben dan ik toen. Had mogelijk wegrennen. Maar als je goed staat te tennissen, dan ik met 6-1 en 6-1 verloren, dan zou ik mij misschien even heel word je gedragen door dat publiek. Dan hoef je je er niet voor af slecht gevoeld hebben, maar het zou een normale uitslag zijn. Zij te sluiten. Dan is het puur genieten. En die avond heb ik genoten. moest die match winnen, en eigenlijk in twee sets. In de eerste set haalden we allebei een heel hoog niveau. Het publiek kreeg lange Tennis is een heel mentale sport. Tijdens een match komt er heel rally’s te zien, knappe winners, weinig fouten. Met mijn forehand veel binnen. Negatieve gedachten vaak, twijfels die je niet kan heb ik haar toen vaak pijn gedaan. En ik tenniste naar voren, heel controleren. Het is de kunst om die af te blokken, niet te laten agressief. Bij 6-5 had ik zelfs drie setballen, maar ik miste nog wat doordringen. Sommige dagen lukt het beter dan andere om al metier om ze ook om te zetten. Net dan voel je het verschil met die emoties uit te schakelen. Soms heb je ups en downs, eerst een toppers als Justine. Die scoren op de cruciale momenten. positieve piek en dan weer drie games waarin je het niet meer ziet zitten. Dat is het verschil tussen toppers en subtoppers: de Ik verloor de eerste set na een tiebreak, maar toch voelde ik dat mentaliteit om elke match opnieuw met dezelfde attitude op Justine niet helemaal zeker was. Ze leek te twijfelen of ze de match de baan te staan. Toppers hebben net zo goed slechte dagen, die wel in twee sets zou kunnen winnen. Dat zag ik ook aan de manier voelen zich ook niet altijd super, maar ze slagen er wel in te doen waarop ze keek naar haar coach, Carlos Rodriguez, met van die wat nodig is.

90 91 De Match

Op mentaal vlak heb ik vroeger veel geleerd van Maria Sharapova. Toen ik van de baan kwam, zijn er veel tranen gevloeid. Niet van Na een punt stap ik even weg bijvoorbeeld, met mijn rug naar de ontgoocheling, want ik wist dat ik een ongelooflijke match had tegenstandster. Dan probeer ik mezelf te resetten, zoals je met gespeeld. Ik had aan mijn land bewezen dat ik met de besten een computer doet. Opnieuw beginnen. Sharapova bereidt ook elk meekon en dat was mijn doel na die whereabouts-affaire. Ik ben punt op exact dezelfde manier voor. Als je je tv aanzet tijdens een daarvoor wel door een helse trainingsperiode moeten gaan. Eten, match van haar, dan weet je niet of ze 6-3 voor- of achterstaat. Kim trainen, slapen, iets anders deed ik niet. En rondlopen met een was daar ook heel sterk in. Zij liet nooit in haar kaarten kijken, zuur gezicht, gedreven door woede. Ik was niet de leukste thuis, ze was een gesloten boek. Wat zich vanbinnen afspeelde bij haar, maar wel een makkelijke. Ik stelde me geen vragen, ik ging gewoon, dat zag je niet. verstand op nul. Als je me gevraagd had om het Kanaal over te zwemmen, dan had ik dat waarschijnlijk gedaan. Ik ben heel diep Bij Justine had ik twijfels gezien in die vierde ronde in Melbourne, gegaan toen, ik ben mezelf vaak tegengekomen ook. Maar dat is barstjes in haar zelfvertrouwen. Maar in het begin van de derde voor mij de enige manier waarop ik met tegenslagen kan omgaan. set duwde ze even door en toen was het over voor mij. Toch was ik vooral fier na afloop. Het was een heel speciale match, die ik blijf Je kan zeggen: zonder die whereabouts-affaire had je nu veel verder koesteren. Justine was ook heel lief achteraf. Ze moest echt haar gestaan in je carrière. Maar wat schiet ik daarmee op? Misschien beste niveau bovenhalen, zei ze, want ik ging voor alles, ik bleef had ik dan wel veel minder goed gespeeld op die Australian Open, maar vechten en gaf haar weinig kansen. Ze was heel opgelucht wie weet. Ik heb daarna nog twee straffe jaren gehad. Kijk, je hebt dat ze die vierde ronde overleefd had. Haar coach voegde er zelfs altijd de keuze: ofwel blijf je bij de pakken zitten, maar dan ben aan toe dat ik de top 10 waard was. Dat vond ook mijn coach. jij de enige die daarvan afziet, ofwel doe je er iets mee. Ik had kunnen kraken, ik had me kunnen laten gaan, mijn carrière had Patrick Mouratoglou: “Yanina is die avond de baan op gestapt als voorbij kunnen zijn. Maar ik geloof heel fel dat alles gebeurt om een kampioene. En eerlijk gezegd: wie Justine niet kende toen, een reden. Dus welk obstakel je ook op mijn pad gooit, ik zal altijd moet gedacht hebben dat Yanina de sterkste van de twee was. Ze een manier vinden om weer recht te kruipen. heeft die match verloren door een gebrek aan ervaring en omdat Justine aan de overkant stond. Die is niet zo makkelijk te kloppen, Die hele affaire is uiteindelijk stilletjes uitgedoofd. Ik heb het zelfs hè, zeker niet op centre court van de Australian Open. Mocht Yanina niet meer op de voet gevolgd. Een eerste slag hadden we thuisge­ gewonnen hebben, dan had ze ook de finale gehaald, denk ik. haald voor de rechtbank van eerste aanleg, eind 2009. De schorsing Die nederlaag was zeker geen ramp, maar ik ben er nog altijd werd toen opgeschort. Begin 2012 verklaarde de Raad van State het van overtuigd dat ze toen iets groots had kunnen neerzetten. systeem van de whereabouts in Vlaanderen nietig. Slag nummer Achteraf had ik echt het gevoel dat dit het moment was waarop twee. Wij hadden tegen onze schorsing nog beroep aangetekend bij ze al heel haar leven had gewacht. Ze was eindelijk geraakt waar het Sporttribunaal TAS. Het Wereldantidopingagentschap WADA ze wou zijn en ze vond dat niet meer dan normaal. Alsof het zo was in beroep gegaan tegen dat beroep. Later heeft het WADA gepland was dat ze daar ooit zou staan.” zich weer teruggetrokken. Voor wie nog kan volgen: uiteindelijk heeft het TAS eind 2012 de straf van het Vlaams Doping Tribunaal

92 93 officieel vernietigd. We zijn door het slijk gesleurd, Xavier Malisse en ik, maar na een jarenlange juridische strijd hebben we toch gewonnen. Dankzij onze zaak is de dopingwetgeving zelfs her­ schreven, meer op maat van de atleten. Een kleine troost…

Er zijn eigenlijk niet zo heel veel wedstrijden van mezelf die ik opnieuw bekijk. Maar als ik eens wat minder vertrouwen voel tijdens een toernooi, dan zet ik die match tegen Justine nog weleens op. Dan moet ik ook lachen natuurlijk, want ik was toen nog een heel fijn, mager meisje, met een petje op, terwijl we ’s avonds speelden. Dat zou ik nu zeker niet meer doen. Maar het voelt dan alsof ik weer op die baan sta en dat publiek hoor, alle herinneringen komen meteen weer naar boven, heel levendig. Dan vergeet ik even alle zorgen, want dan weet ik: wat er ook gebeurt, dat moment pakt niemand mij af. Mijn verwachtingen waren niet zo hoog toen, er was ook geen druk. Maar als ik nu die match bekijk, denk ik: “Hé, wacht eens, ik had hem bijna gewonnen…”

94 1 en 2_ De kleine Yanina, met boezemvriendin Maëlle. Een zorgeloos meisje…

97 5_ Op het beloftentoernooi Astrid Bowl in Charleroi in mei 2004, amper veertien, niet echt gelukkig bij de VTV...

3 en 4_ Yoko, Yanina’s moeder, stierf veel te vroeg aan kanker. Een zwaar verlies voor Yanina en de aanleiding tot haar tijdelijke verhuis met papa naar Amerika.

6_ Op de US Open in 2006. In dat jaar stond ze voor het eerst in de top-500 van het vrouwentennis.

98 99 8_ Met Kim Clijsters, al jarenlang een steun en toeverlaat.

7_ Een hoogtepunt: op de US Open in 2009 speelde Yanina de halve finale van de US Open tegen Caroline Wozniacki. De man die Yanina interviewt is Bud Collins, de legendarische tennisjournalist die overleed in maart 2016.

100 101 10_ Yanina was pas 21 toen ze te horen kreeg dat haar rug haar levenslang problemen zou opleveren. Met de hulp van Lieven Maesschalck en dankzij veel doorzettingsvermogen slaagde ze er toch in om fysiek overeind te blijven in het toptennis, ondanks die rug.

9_ In 2010 verloor ze in de Australian Open pas in de vierde ronde van Justine Henin, na een driesetter.

102 103 11 - Key Biscayne 2010: met haar Franse trainer Patrick Mouratoglou met wie ze het erg goed kon 12 - Samen met vader Marc op het gravel van Roland Garros: een hechte, maar ook moeilijke vinden. relatie...

104 105 13_ Een schitterende Yanina bereikte op de Australian Open van 2015 de vierde 14_ Op de US Open van 2015 klopte ze Schiavone in de eerste ronde, alvorens eruit te gaan in de ronde. Daar stuitte ze op Simona Halep. tweede tegen Azarenka.

106 107 15_ De Belgische vrouwenploeg promoveerde in 2016 naar Wereldgroep II door in de Fed 16_ Met trainster Ann Devries, haar “tweede mama”, die Yanina door en door kent... Cup Servië te verslaan. Yanina is altijd erg gemotiveerd om voor haar land te spelen.

108 109 17_ Yanina wordt omhelsd door Nick Audooren (physical trainer en “grote broer”) nadat ze op Roland Garros 2016 de derde ronde bereikte na een zege tegen Makarova.

19_ Yanina voor België in actie op de Olympische Spelen in Rio 2016.

18_ Het team achter Yanina, met vriend Jerome Van Der Zijl, kinesist Sam Verslegers en Kim Clijsters. de man naast Kim is Nicolas Beuque, haar huidige coach.

110 111 20_ Yanina en Jerome: op naar een nieuwe toekomst samen, op eigen benen.

112 Nummer twaalf

NUMMER TWAALF

“ZE KEEK ME RECHT IN DE OGEN EN ZEI, HEEL KALM MAAR HEEL VASTBERADEN: ‘ALS IK NIET STERKER WORD, DAN INTERESSEERT HET ME NIET.’ EN DAT WAS NIET OM TE LACHEN, HÈ.”

PATRICK MOURATOGLOU Nummer twaalf

Helemaal leeg was ik toen ik terugkwam van de Australian Open, begin 2010. Ik had ook geen tijd om even stil te staan bij wat ik had gepresteerd. Ik moest weer voort. De wedstrijden van Justine heb ik wel nog gevolgd. Terwijl ik in de fitnesszaal zat, heb ik naar haar finale tegen Serena Williams gekeken. Daarna was het weer koffers pakken, richting Polen, voor de eerste ronde van de Fed Cup. De Fed Cup is in het tennis de landencompetitie voor vrouwen, de tegenhanger van de Davis Cup.

Tijdens dat weekend in Polen ben ik heel diep moeten gaan. Eerst een zware driesetter tegen Marta Domachowska, dan een uitput­ tingsslag tegen Agnieszka Radwanska. Zij was toen al de nummer negen van de wereld, intussen hoort ze bij de top drie. Ik stond 6-1 en 3-0 achter en zag het echt niet meer zitten. “Ik ga hier voor mijn land een pak slaag krijgen”, flitste door mijn hoofd. Ik zag de krantenkoppen al voor me. Ik moest een manier vinden om nog wat spelletjes te pakken. Want een pandoering met 6-1 en 6-0, dat kon ik toch niet maken? Toch niet in de Fed Cup?

Ik zat op de bank en dacht: “Oké, dit is een snelle ondergrond, waarom speel je niet eens serve and volley?” Dat betekent dat je na je opslag meteen naar het net gaat, heel aanvallend dus. “Probeer het gewoon,” zei ik tegen mezelf, “dan ga je beter serveren, de rally’s duren niet zo lang en wie weet wat er gebeurt.” Tijdens het volgende spelletje heb ik op redelijk veel punten serve and volley gespeeld. Het was een lang spelletje, maar ik won het. “Zo lukt het dus wel”, dacht ik. Het werd 3-2, 3-3 en ik begon

117 Nummer twaalf

beter en beter te spelen. In de tiebreak had Radwanska enkele stem hoorde. Ik kon niet stoppen met huilen, en zij huilde mee. matchballen en toch kon ik nog een derde set uit de brand slepen. We hebben een halfuur aan de lijn gehangen zonder een woord Ik moest weer een achterstand ophalen, maar ik heb die match te zeggen, er was alleen gesnik. ‘Je weet dat ik er voor jou ben,’ uiteindelijk wel gewonnen. Vraag me niet hoe, tot vandaag kan zei ze, ‘en vanavond speel ik voor hem.’” ik nog altijd niet geloven dat ik het toen heb gehaald. De situatie leek zo uitzichtloos. Na de laatste bal ben ik op de grond gevallen, Dat was een heel moeilijk moment voor mij. Ik wou bij Maëlle helemaal kapot. zijn, haar steunen, zoals zij er altijd was voor mij. Maar tegelijk stond ik voor een van de belangrijkste momenten in mijn carrière. Die Fed Cup was er eigenlijk te veel aan. De trip down-under had De top 10 was zo dichtbij, binnen handbereik. Ik had blij moeten al zijn tol geëist en op de toernooien van Parijs en Dubai verloor zijn, maar ik voelde me ellendig. Bartoli was die dag uiteindelijk ik meteen in de eerste ronde. Het was geen toeval dat ik daarna gewoon te sterk. Ik heb nog wel goed gespeeld, hoor, en je zal me ziek ben geworden, zware buikgriep. Er zat niks anders op dan ook niet horen zeggen dat ik had kunnen winnen als Maëlle me naar huis terug te keren en mijn lichaam eindelijk wat rust te niet had gebeld. Zeker niet. gunnen. Ik wilde weer klaar zijn voor de toptoernooien van Indian Wells en Miami, op mijn favoriete Amerikaanse hardcourtbanen. Na Miami sprong ik van de vijftiende naar de twaalfde plaats op Ik was de nummer vijftien van de wereld, maar ik wilde meer. de ranking. Dat gaf wel voldoening, maar in die periode kende ik dat nog niet, echt tevreden zijn met een goeie prestatie. “Ik sta In Indian Wells strandde ik in de achtste finales, in Miami ging nu twaalfde, maar ik had tiende kunnen zijn”, dat dacht ik toen. het nog een pak beter. Ik bereikte de kwartfinales tegen de Franse Geërfd van papa ongetwijfeld, goed maar nooit goed genoeg. Hij Marion Bartoli. Zij zegevierde op Wimbledon in 2013. Als ik die kon heel fier en enthousiast zijn als ik won, euforisch zelfs. Maar match won, dan zou ik de top 10 binnenduiken. De beste tien van als ik verloor, was hij heel teleurgesteld. Hij wou altijd dat ik de de wereld, stel je voor. Op de ochtend van die kwartfinale was lat hoger legde, dat ik nog ambitieuzer was, dat ik nog meer wou, ik gaan opwarmen, mijn gsm had ik in mijn hotelkamer laten vooruit, vooruit, vooruit. In Miami probeerde mijn coach Patrick liggen. Toen ik terugkwam, zag ik dat Maëlle mij had proberen Mouratoglou alles in het juiste perspectief te zetten. te bellen. Niet één keer, maar abnormaal veel. “Hier scheelt iets”, dacht ik, want Maëlle belde mij nooit als ik op een toernooi zat. Patrick Mouratoglou: “Die nederlaag tegen Marion Bartoli heeft heel veel pijn gedaan. Het was een zware klap voor Yanina. Ik vond Maëlle De Coninck: “Toen Yanina in Miami zat, is mijn stiefva­ het positief dat ze ontgoocheld en gefrustreerd was, meteen na der gestorven. Hij was al een tijdje ziek. Yanina was mijn beste de match. Maar haar grootste probleem was dat ze het niet kon vriendin, ik wilde haar niet storen, maar ik had haar nodig. Zij relativeren. ‘Oké, nu is het niet gelukt,’ zei ik haar, ‘maar dat is was de enige die ik kende die zoiets ergs al had meegemaakt, ik niet zo erg, er komt wel een volgende keer. En nog een volgende. moest haar even horen. Haar papa was daar niet zo blij mee. Ik Je krijgt meer dan een kans in je leven, hè.’ Ze kon elke week een had haar uit haar concentratie gehaald, zei hij achteraf. Maar zij nieuw toernooi spelen, er was helemaal niks verloren.” wou er echt zijn voor mij. Ik ben helemaal ingestort toen ik haar

118 119 Nummer twaalf

Mocht ik die kwartfinale in Miami nu opnieuw spelen en weten maar heel vastberaden: ‘Als ik op deze plaats op de ranking blijf dat ik ondanks die nederlaag nummer twaalf van de wereld zou staan, dan hoeft het niet voor mij, dan stop ik met tennis. Als ik staan, goh, dan zou ik feesten tot ’s morgensvroeg. Daar heb ik niet sterker word, dan interesseert het me niet.’ En dat was niet nu wel spijt van, dat ik sommige momenten niet ten volle heb om te lachen, hè.” beleefd, dat ik er niet meer van genoten heb. Maar als je jong bent, besef je nog niet dat dat soort momenten zeldzaam zijn “Yanina is later nog een tweede keer naar mijn academie gekomen. in je leven. Nu geniet ik zo veel meer van kleine overwinningen Ik wou haar graag opnieuw coachen, maar ik kon niet meereizen dan toen van grote. naar alle toernooien. Mathieu Wagner zou haar begeleiden en dat werkte supergoed. Ze begon weer goed te spelen, ze won veel Patrick Mouratoglou: “Ondanks die goeie resultaten is onze samen­ matchen. Ik hoor haar nog zeggen tegen haar vader: ‘Als ik zo kan werking toch gestopt na Miami. De reden voor die breuk? Haar voortdoen, met Mathieu die meereist en Patrick die alles opvolgt, vader. Hij zei me dat ik te veel oog had voor andere speelsters en dan sta ik aan het einde van het seizoen in de top 10, daar ben ik te weinig tijd voor haar. Maar ik kon niet meer tijd vrijmaken, zeker van.’ En toch was het een maand later weer afgelopen. Oké, dat was vooraf ook zo afgesproken. Ik weet niet wat hij toen tegen misschien was niet alles perfect en als ze nu veel matchen had haar gezegd heeft, we hebben er eigenlijk nooit over gepraat. Dat verloren, dan had ik het nog begrepen. Maar ze maakte progressie, had ik achteraf bekeken beter wel gedaan, want we werkten heel ze was weer aan het klimmen op de ranking en toch gooide ze goed samen. Ze had veel vertrouwen in mij. Misschien kon haar alles plots overboord.” vader dat niet goed verdragen? Jaloers is niet het juiste woord, maar hij kon haar moeilijk delen. Als het goed klikte met iemand “Ik weet dat haar vader op haar had ingepraat toen. Ik wil hem hier anders, had hij altijd het gevoel dat hij haar aan het verliezen zeker niet met de vinger wijzen of zijn proces maken, want ik heb was. En daardoor nam hij beslissingen die niet heel logisch waren altijd een goeie relatie gehad met hem. Hij heeft ook ontzettend voor haar carrière.” veel voor haar gedaan, dat betwist niemand. Hij is haar vader en zij is zijn dochter. Ze hebben altijd een uitzonderlijke band gehad “Ik werkte ontzettend graag met Yanina. Er was iets heel krach­ door hun verleden samen. Dus als het beter was zonder mij, oké tigs tussen ons, moeilijk te beschrijven. We deelden dezelfde dan, jammer. En vooral jammer voor haar tennis. Het heeft me mentaliteit over sport, we spraken dezelfde taal. Het was ook altijd gefrustreerd, want ik weet dat ik met haar ver had kunnen heel makkelijk om haar te coachen. Ze is op en top professioneel, geraken, dat geloof ik echt. Heel jammer, want intussen heb ik geconcentreerd, gemotiveerd en heel hard voor zichzelf. Te hard? andere verplichtingen, met Serena.” Grote kampioenen zijn altijd hard voor zichzelf. Dat heeft zij ook, ze aanvaardt niet dat het slecht gaat, alles moet perfect zijn. Ik Ik heb er nog altijd spijt van dat het is misgelopen met Patrick, ben zelf ook iemand die heel veel eist, soms meer dan mijn spelers om welke reden dan ook. Of ik verder zou hebben gestaan in mijn zelf. Behalve bij haar, zij was de meest veeleisende van ons tweeën. carrière met hem als coach? Dat zullen we nooit weten, hè? Nu Hoe zij denkt, is heel uitzonderlijk. Ik herinner me een gesprek in is Serena uiteraard zijn absolute prioriteit, maar hij is me wel Eastbourne. Ze keek me toen recht in de ogen en zei, heel kalm altijd op de voet blijven volgen. Ik zie hem nog altijd als een soort

120 121 Nummer twaalf

mentor. Als ik moeilijke beslissingen moet nemen of twijfel over warmer of kouder werd. En als ik mijn elleboog overstrekte, voelde iets, dan is hij een van de mensen aan wie ik raad vraag. ik wat steken. Uit een scan bleek dat er een stukje kraakbeen van zeven milimeter was losgekomen. Dat moet afgebroken zijn bij In 2010 heb ik nog een tweede keer gespeeld tegen Justine, in dat ongeval. Het kraakbeen had zich op een andere plek genesteld, Stuttgart, op haar favoriete terrein toen, gravel. Ik verloor in twee maar hinderde niet. “Zolang het daar blijft zitten,” zei de dokter, sets. Die nederlaag op zich vond ik niet eens zo erg, de pijn in mijn “zit het goed. Maar zodra het gaat bewegen, moeten we ingrijpen. elleboog wel. Die werd zelfs erger en erger. In Rome haalde ik nog De kans is groot dat je elleboog dan blokkeert en je hem niet meer de derde ronde, door de pijn te verbijten. Maar op het toernooi kan plooien.” Dat gebeurde dus in Madrid. daarna, in Madrid, kon ik niet meer voort. Toen ik op training een forehand sloeg, blokkeerde mijn arm compleet. Ik kon hem Op een echo kon je zien dat het kraakbeen in het midden van niet meer plooien, niet meer strekken, niks. de elleboog was beland en daar vastzat. Ik vloog meteen terug naar België. Diezelfde dag nog voerde dokter Roger van Riet een Die elleboog is wel een vreemd verhaal eigenlijk, een gevolg van kijkoperatie uit. Het stukje kraakbeen werd weggezogen, mijn een ongeval op mijn veertiende. Papa was toen aan het werken bij arm moest in het gips. Na een nachtje in het ziekenhuis zat ik vrienden, ik hielp mee. Hij vroeg me om iets uit zijn bestelwagen te de volgende ochtend al vroeg klaar, gedoucht en aangekleed. Ik halen, die stond aan de overkant van de straat, in een vrij scherpe wilde het gips er zo snel mogelijk af en naar huis gaan. Roland bocht. Ik keek naar links, dan naar rechts en stak de straat over. Garros en Wimbledon kwamen eraan, die toernooien wilde ik Maar toen ik in het midden van de weg stond, zag ik plots een niet missen. “Hou je nu eens rustig”, zei papa nog. “Jij denkt auto recht op mij afkomen. Ik bleef stokstijf staan, kon niet meer toch niet dat je meteen weer kan tennissen?” “Ach, dat zal wel reageren. De chauffeur probeerde nog te stoppen, zijn remmen snel in orde zijn”, suste ik. Ik met mijn grote mond, ja. Want toen piepten, maar hij kon me niet meer ontwijken. ik mijn elleboog zag, zonder gips, viel ik bijna flauw. Mijn arm was blauw, vol bloed, met zwarte draadjes, verschrikkelijk. Ik Vanaf dat moment weet ik niks meer. Ik herinner me alleen dat panikeerde: “Hoe ga ik mijn arm ooit nog kunnen bewegen, dat ik wakker werd onder een auto en me afvroeg: “Ben ik nu dood? komt toch niet meer goed?” Voelt het zo om dood te zijn?” Ik was even van de kaart, in shock. Blijkbaar ben ik eerst op mijn elleboog gevallen, dan op mijn De ingreep was perfect verlopen en voor dokter Van Riet was rug en daarna ben ik tot onder een geparkeerde auto geschoven. Wimbledon een realistisch doel. Geen Roland Garros dus. Dat Ik heb nog altijd littekens op mijn rug van het vel dat er toen is betekende dat ik kostbare punten zou verliezen. Ik stond toen afgeschuurd. Ik had wel pijn, ook aan mijn elleboog, maar ik werd twaalfde op de wereldranglijst, mijn hoogste ranking ooit. Kon ter plekke opgelapt. Naar het ziekenhuis gaan vond ik niet nodig. het herstel toch niet wat sneller? Dokter Van Riet raadde kinesist De pijn zou wel overgaan, dacht ik. Lieven Maesschalck aan, hij zou wel weten wat wel en niet kon. Lieven vreesde dat ik mijn elleboog niet meer volledig zou kunnen Jarenlang is het ook goed gegaan, ik voelde helemaal niks bij het strekken na die operatie. Elke dag moest ik oefeningen doen, en tennissen. Tot ik last begon te krijgen aan mijn elleboog als het elke dag probeerde hij mijn elleboog ietsje verder te stretchen.

122 123 Nummer twaalf

Hij heeft mij twee weken lang echt pijn gedaan. Zo heb ik Lieven niemand die zo hard kan zijn, die de pijn zo kan verbijten. Zij dus leren kennen. De toon was meteen gezet voor de rest van heeft een doel en haalt dat ook. En als iedereen zegt: ‘Dat kan onze samenwerking. niet’, dan zegt zij: ‘Ik kan dat wel.’ De kleine kans die ze heeft, grijpt ze gewoon. Nu, fysiek kan Yanina heel veel aan, dat is altijd Lieven Maesschalck: “Yanina was nog jong toen ik haar voor het zo geweest. Ze ziet er ook een uitdaging in. Maar mentaal moet eerst ontmoette, nog vrij gesloten ook. Maar ik voelde meteen hoe je ook wel de kracht hebben om door te bijten. En dat kan zij als gedreven ze was, hoe professioneel ook, gefocust op het kleinste geen ander.” detail. Bij topsport horen nu eenmaal kleine pijntjes en de ene atleet kan al wat meer verdragen dan de andere. Yanina heb ik nog nooit horen klagen, integendeel, ze minimaliseert altijd haar probleem. Ook toen met die elleboog. Pijn of niet, ze wou Roland Garros halen. En twee weken na haar operatie stond ze ook op Roland Garros.”

’s Morgens mochten de draadjes eruit, in de namiddag ben ik ver­ trokken naar Parijs. Met softballen had ik al zonder veel problemen kunnen oefenen, maar met harde ballen had ik nog maar één keer getennist toen. Dokter Van Riet was bang dat ik de schokken van de bal nog niet goed zou aankunnen, maar hij gaf me wel groen licht. Als je een toernooi moet afzeggen door een blessure, moet je op het volgende toernooi eerst bij de dokter van de WTA langs, op controle. Toen ik aankwam op Roland Garros, lachte de kinesist mij uit: “Yanina, wat kom jij hier doen, je bent toch nog maar pas geopereerd?” “Ik heb als een bezetene gerevalideerd”, zei ik. “En volgens mijn chirurg kan ik spelen.” De dokter checkte alles en ook van hem mocht ik de baan op. De derde ronde heb ik gehaald dat jaar, ik ben zelfs nog nooit verder geraakt op Roland Garros. Niet slecht, toch?

Ann Devries: “Wat Yanina daar gepresteerd heeft, is uitzonderlijk. Na een operatie en een heel extreme revalidatie zo snel derde ronde spelen op een grandslamtoernooi, op haar minst favoriete ondergrond dan nog, dat is echt spectaculair. Toen we aankwamen op Roland Garros kon ze haar arm niet eens strekken. Ik ken

124 125 Moonwalk

MOONWALK

“ZE MOEST HEEL DIE ZAAL DOOR OP HAAR WIELTJES. EN TOEN ZE ACHTERUITROLDE, LEEK HET ALSOF ZE MICHAEL JACKSON IMITEERDE. HOE KAN JE DAN NIET LACHEN? TOEN WAS IK AL VERKOCHT EIGENLIJK.”

JEROME VAN DER ZIJL Moonwalk

Blessures, die moet je aanvaarden als proftennisser. Makkelijk is dat niet natuurlijk, vooral niet als je ze op een ongelukkige manier oploopt. Zoals tijdens de Fed Cup, begin 2011. Wij speelden dat jaar de kwartfinales in het Sportpaleis in Antwerpen tegen de Verenigde Staten. Zij zonder Venus en Serena, wij met Kim. De sfeer was geweldig. Ik heb altijd heel graag Fed Cup gespeeld. Het was een week zonder papa, dat betekende al heel veel vrijheid voor mij. Ik hoefde niet om te kijken, mag dit, kan dat? Ik mocht gewoon mezelf zijn en me amuseren.

Eerlijk gezegd had ik nooit verwacht dat ik zo’n teamspeler zou zijn. Ik was vroeger heel individueel ingesteld, individueel begeleid ook, meestal papa en ik. Dankzij de Fed Cup heb ik beseft dat ik heel graag veel mensen rond mij heb, sociale contacten ook. Je speelt voor een ploeg, voor je land. De kapitein zit naast jou op de bank en kan bijsturen. Je hebt een heel team achter je staan dat je steunt. Stel je voor, Kim en Justine die voor jou supporteren. En iedereen is blij als je wint. Je wint niet alleen voor jezelf, maar voor zo veel andere mensen. Zo’n Fed Cup-week is altijd heel speciaal voor mij.

Zoals ook die week in Antwerpen. Kim won haar twee enkelwed­ strijden, ik ook. We versloegen Amerika met 4-1 en mochten naar de halve finales van de Fed Cup. We hadden champagne gespoten en onze zege goed gevierd. Iedereen was al naar de kleedkamer toen papa mij riep om nog een handtekening te komen zetten op een bal voor een klein meisje. Toen ik daarna naar binnen

129 Moonwalk

wou lopen, stonden er nog tientallen mensen te wachten op een geef forfait en ga naar huis”, zei de kinesist. “Dit heeft geen zin.” handtekening, achter een reclamebord. Ik stopte, maar ze merkten Maar koppig als ik was, wilde ik dat niet horen natuurlijk. Papa dat ik gehaast was en ze begonnen te drummen. Er werd getrokken wou mij niet au sérieux nemen? Wel, ik zou spelen. Ik was nog en geduwd. Plots viel een volwassen man met zijn volle gewicht in mijn zotte periode toen, hè. op dat reclamebord. Het bord knalde op mijn knie en schoof helemaal naar beneden, over mijn scheenbeen. Twee dagen ben ik intensief behandeld in Parijs: ijsmassages, lymfedrainages, wat nog allemaal, om zo veel mogelijk bloed Ik viel op de grond en verstijfde van de pijn. Ik toonde zelfs nau­ weg te krijgen. En ik heb gespeeld, op één been. Bij elke stap welijks emoties, zo pijnlijk was het, niet normaal. Daar lag ik, en die ik zette, voelde ik een pijnscheut. Ik probeerde zo weinig niemand meer in de buurt. De supporters hadden zich vlug uit de mogelijk te bewegen en speelde gewoon alles of niks. Ik had heel voeten gemaakt. Onze kinesist Sam Verslegers kwam toegesneld. slecht geslapen, want ik moest met mijn been omhoog liggen. Ik hing vol bloed, mijn scheenbeen was half afgeschraapt, maar En toch ben ik toen tot de kwartfinales geraakt, ik heb zelfs nog gelukkig nergens zo diep dat het moest worden genaaid. Sam matchballen afgedwongen tegen Petra Kvitová, tweevoudig win­ ontsmette alles, legde ijs op mijn enkel en een verband rond mijn nares van Wimbledon. Te gek voor woorden eigenlijk. Daarna been. Zo huppelde ik naar de vipbar, want daar was iedereen op ben ik ook nog naar Dubai gevlogen, tegen doktersadvies in, mij aan het wachten. met bloedverdunners. Ik speelde er nog drie zware driesetters en toen vond ik het welletjes, ik wou naar huis. Ik had mijn Papa was al in de vipbar, hij had niks zien gebeuren. Toen ik het punt wel gemaakt: als ik nog eens zeg dat ik pijn heb, geloof hem vertelde, lachte hij eens: “Overdrijf toch niet zo, Yanina, het me dan toch maar. zullen wel alleen wat schaafwondjes zijn.” Hij nam mij totaal niet au sérieux, niemand eigenlijk. Terwijl ik zelfs niet op mijn been Toen ik thuiskwam, ben ik meteen naar Lieven Maesschalck gegaan. kon steunen. Ik lag pas laat in bed, die avond, en de volgende dag De wonde was intussen wel genezen, maar mijn enkel was totaal stapten we meteen de trein op, richting Parijs. Daar moest ik een niet meer stabiel. Ik had ook altijd met een tape gespeeld, omdat indoortoernooi gaan spelen. Naar mijn been had ik niet meer ik het gevoel had dat ik hem elk moment kon omslaan. Lieven gekeken, het verband had ik nog niet vervangen. De kinesist in begreep al snel waarom: toen dat reclamebord op mijn scheenbeen Parijs zou dat wel doen, dacht ik. viel, heeft het onderste deel van mijn been het meeste gewicht opgevangen. Daar zit nog altijd een kleine deuk, de zenuw is Er ging een schok door mijn lijf toen het verband eraf ging. Mijn helemaal dood. Als ik nu mijn benen onthaar bijvoorbeeld, is dat scheenbeen was helemaal blauw, de wonde lag open, mijn enkel altijd een akelig moment, want op dat punt voel ik gewoon niks leek even dik als mijn kuit, het was degoutant. “Dit gaat niet meer. Omdat die zenuw kapot is, functioneerde mijn enkel toen lukken om te spelen”, dacht ik, en ik was best kwaad op papa niet goed meer. Bij Lieven heb ik honderden stabilisatieoefeningen omdat hij mijn pijn zo had weggewuifd. “Vind je dit erg genoeg moeten doen om mijn enkel weer sterker te maken. En zo heb ik om niet meer te lachen?”, vroeg ik. Je had zijn gezicht moeten zien, mijn vriend Jerome ontmoet. lijkbleek. Hij wist plots niet meer wat hij moest zeggen. “Yanina,

130 131 Moonwalk

Jerome Van Der Zijl: “Ik kende Yanina eerlijk gezegd niet. Ik had toernooien van Indian Wells en Miami. We hielden contact via haar naam al weleens gezien, maar tennis interesseerde mij toen sms, Facebook of Skype.” niet echt. Alleen op zondagmiddag, als Kim of Justine speelde, of Federer en Nadal in de finale stonden. En vaak viel ik dan nog We waren nog geen koppel toen, maar het was eigenlijk wel een in slaap. Over voetbal wist ik wel alles. Ik heb drie jaar bij Lierse heel fijne periode. Ik haalde zelfs de halve finale in Indian Wells. gespeeld, twee jaar in Bergen en nog een jaar bij Tubeke. Daarna Jerome bleef steeds vaker wakker voor mijn matchen en hij leefde ben ik in Moldavië terechtgekomen, daar viel wel wat geld te ook mee als ik won, dat was heel plezant. Je voelde dat we mekaar rapen. Het werd een kort avontuur, want ik ben er snel geblesseerd goed begrepen en dat het echt klikte. We hadden ook dezelfde geraakt. In die periode zat een hele kliek voetballers te revalideren humor en deden graag onnozel. Toen ik terugkwam van Amerika bij Lieven. Mijn beste vrienden waren er ook: François Kompany, hadden we onze eerste date, dat weet ik nog goed, want ook Maëlle Nadjim Haroun, zijn neef Sidi. Het was een leuke bende.” was erbij. Klinkt vreemd, ik weet het, maar ik had maar één dag vrij toen en ik wilde zowel mijn beste vriendin als Jerome heel Die jongens waren onderling weleens over mij aan het babbelen, graag zien, dus moest het wel samen. maar niemand durfde mij aan te spreken. Papa was er altijd bij en ik denk dat ze wat bang waren voor hem. Op een dag Maëlle De Coninck: “We hadden afgesproken bij Désiré de Lille had hij me gewoon afgezet, hij moest nog wat boodschappen in Antwerpen. Toen ik Jerome voor het eerst zag, dacht ik: ‘Oei, doen. Jerome trok meteen zijn stoute schoenen aan. Hij dacht zo’n typische voetballer, hip gekleed, die zal wel een dikke nek waarschijnlijk: “Haar papa is er niet, misschien kan ik nu wel hebben.’ Ik was wat wantrouwig, moet ik toegeven. En Yanina eens hallo zeggen.” Lieven had net die dag uitgekozen om mij op vraagt altijd mijn mening, dus gaf ik die ook, rechtuit. Plezant een speciaal toestelletje te zetten, met wieltjes onder. Ik moest in het begin, maar lang zal het wel niet duren, dat was mijn ermee voor- en achteruit rollen om mijn enkels te stabiliseren. overtuiging. Maar al mijn vooroordelen bleken onterecht, want Alleen was er niks om me aan vast te houden. Het zag er nogal ik merkte al snel hoe goed hij voor Yanina zorgde. En nu zie je klunzig uit, want het was heel moeilijk om mijn evenwicht te dat ze echt een heel sterk team vormen.” bewaren. Ik had het gevoel dat ik elk moment op mijn smoel kon gaan. Iedereen keek naar mij. En Jerome heeft een kwartier Meteen na die date in Antwerpen moest ik weer weg, voor de Fed met mij staan lachen. Cup. Ik had Jerome één keer gezien en daar zat ik dan, een week in Charleroi. En nu ga ik iets vertellen waar Sabine Appelmans, Jerome Van Der Zijl: “Ze moest heel die zaal door op haar wieltjes. onze kapitein toen, misschien wel van zal schrikken. Een van haar En toen ze achteruitrolde, leek het alsof ze Michael Jackson aan het regels was: vriendjes blijven niet slapen. Oké, maar ze mochten wel imiteren was. Hoe kan je dan niet lachen? Toen was ik al verkocht komen dan? Zolang ze ’s nachts niet bleven, was er geen probleem, eigenlijk. ’s Avonds heb ik haar nog een berichtje gestuurd: ‘Ben toch? Jerome voetbalde toen nog bij Bergen en ik dacht: “Als ik nu je al bekomen van je moonwalk?’ En zo is het begonnen. Die ergens een kaart van mijn kamer leg, dan kan hij na zijn training week hebben we elkaar nog elke dag bij Lieven gezien. Daarna op mij wachten terwijl wij ’s avonds aan het eten zijn.” Niemand is ze voor een lange periode naar Amerika vertrokken, naar de kende Jerome, dus niemand zou weten dat hij voor mij kwam.

132 133 Moonwalk

Op het einde van de gang, naast de lift, stond een kastje met een tot rust te komen, in België was het vaak te druk. Ik had er een lade waarin ik de kaart van mijn kamer legde. Na het eten vroeg kleine, gezellige studio. Als ik ’s morgens de rolluiken opendeed, iedereen: “Ga je nog mee iets drinken in de lobby, Yanina?” “Neen,” zag ik alleen maar zee, echt zalig was dat. Vanaf de hoek van mijn zei ik dan, “ik ben wat moe, ik ga slapen.” En zo kon ik toch wat terras kon ik de tennisbanen zien liggen. Ik was er ook niet de enige tijd doorbrengen met Jerome. Nu, hij is nooit blijven slapen, hè, tennisser. Novak Djokovic, Grigor Dimitrov, Petra Kvitová, Caroline hij ging altijd weer naar huis, dus ik heb eigenlijk geen regels Wozniacki, Daniela Hantuchova, die woonden er ook allemaal. Er overtreden. Maar spannend was het wel. En op training liep ik erbij was niet zo veel te doen, Monaco is zo klein dat je er binnen en met een grote smile, want ik wist dat Jerome ’s avonds naar het weer buiten bent voor je het goed beseft. Maar het was wel ideaal hotel zou komen. Als Sabine dit leest, zal ze wel denken: “Van de om uit te blazen tussen de toernooien. In het tussenseizoen deed vier meisjes is Yanina wel de laatste van wie ik dit had verwacht.” ik er ook mijn fysieke voorbereiding. Philippe Gilbert, die kwam Ik was haar dutske, hè. Vooral in die periode volgde ik altijd alle ik er weleens tegen. Je ziet veel atleten in Monaco, het is er ideaal regels. En omdat papa er meestal bij was, dacht iedereen: “Die om te trainen en tegelijk heel rustig. durft niks.” Jerome en ik waren nog niet zo lang samen toen de problemen Jerome Van Der Zijl: “Aan het einde van die week, op 15 april, zijn met mijn rug begonnen. Dat was meteen een stevige relatietest, we een koppel geworden. Toen ik die vrijdagavond naar huis wou want ik liep vaak chagrijnig rond thuis. Zoals elke speelster had ik gaan, kwam ze in de gang naar me toe gelopen en gaf ze me een weleens rugpijntjes. Ik stond soms wat stijf op, het wrong weleens kus. Vanaf toen kon het niet meer stuk. Mijn eerste kennismaking tegen, maar ik had me daar nooit vragen bij gesteld. Het hoorde er met Marc verliep ook vrij goed. Yanina had al vriendjes gehad en gewoon bij, dacht ik. Tot het graveltoernooi van Brussel, in 2011. hij zag mij als een flirt, denk ik, iemand die het leven van Yanina Ik had al gewonnen van Kaia Kanepi en Alison Van Uytvanck. In toch niet zou aankunnen en snel weer zou verdwijnen. Hij had de kwartfinale mocht ik spelen tegen Caroline Wozniacki. Zij was waarschijnlijk niet verwacht dat ik een blijver was.” op dat moment de nummer één van de wereld. Ik hoef je niet te vertellen dat dat een grote uitdaging was voor mij, voor eigen Lieven Maesschalck is dus eigenlijk onze matchmaker. Hij plaagde publiek dan nog. mij er ook graag mee achteraf. Ik had natuurlijk weleens een liefje vroeger, maar dat stelde nooit veel voor. Een relatie boeide mij De match heeft niet lang geduurd. Bij 2-0 in de eerste set lag ik toen nog niet, mijn kop stond er gewoon niet naar. Alles draaide plots op de grond, te kermen van de pijn. Lumbago, mijn rug om tennis. Ik was wel niet zo graag alleen, maar ik vertrok toch compleet geblokkeerd, ik geraakte een week lang mijn zetel niet altijd met plezier weer naar een toernooi. Met Jerome was dat uit. En toch maakte ik me nog altijd niet zoveel zorgen. Een scan voor het eerst anders. Vertrekken naar een toernooi, zonder hem, was niet nodig, met wat rust en een inspuiting was ik vrij snel vond ik niet meer zo plezant. weer op de been. Ik speelde ook goed daarna, vierde ronde zelfs op Wimbledon, mijn beste prestatie ooit. Maar vanaf het moment Met Jerome dacht ik zelfs voor het eerst aan samenwonen. In die dat ik op de Amerikaanse hardcourt begon te spelen, ging het periode woonde ik nog in Monaco. Het was een heerlijke plek om van kwaad naar erger.

134 135 Het was heel raar toen. Ik had echt het gevoel dat mijn rug elk moment kon blokkeren, alsof er iets in zou schieten, zoals in Brussel. Toen ik op de US Open arriveerde, was de pijn niet meer te harden. Ik kon haast niet meer bewegen. Niet alleen mijn rug, maar ook mijn benen deden constant pijn. Het leek alsof ze ver­ zuurd waren, ik voelde pijnscheuten aan de zijkant en ik wilde ze voortdurend los laten masseren.

De eerste ronde won ik nog, met de nodige moeite. Maar in de tweede ronde lukte het echt niet meer. Ik kon niet anders dan opgeven. Wie mij kent, weet dat opgeven helemaal niet in mijn natuur ligt, zeker niet op een grandslamtoernooi. En al zeker niet op de US Open, waar ik zo graag speel. Opgeven is voor mij een teken van zwakte. Dat is mij ook altijd zo ingeprent. Het moment dat ik teken deed naar de scheidsrechter dat ik ermee stopte, was dus verschrikkelijk moeilijk. Ik zat in zak en as. Eerst dacht ik nog: “Misschien kom ik er wel vanaf met enkele weken rust.” Maar toen ik terug thuis was, heb ik meteen naar Lieven gebeld: “De pijn in mijn rug blijft maar terugkomen, wat moet ik doen?” Lieven wilde weten wat er precies scheelde en stuurde me naar dokter Geert Mahieu. Hij wilde mijn rug eens grondig laten onderzoeken, zodat we meteen met de juiste behandeling konden starten.

136 Stop, Yanina!

STOP, YANINA!

“YANINA IS EEN ATLEET DIE TOELAAT DAT JE SUCCESVOL KAN ZIJN. IEMAND MET DEZELFDE BLESSURE, MAAR NIET HETZELFDE KARAKTER ZOU HET WAARSCHIJNLIJK NIET GEHAALD HEBBEN.”

LIEVEN MAESSCHALCK Stop, Yanina!

Je hebt een ontsteking, neem wat ontstekingsremmers en over twee of drie weken kan je er weer tegenaan. Zoiets zou hij mij straks wel vertellen over mijn rug. Gewoon even rust inbouwen. Toch, dokter? Ik voelde meteen dat er iets niet klopte. Er hing een vreemde spanning in het kabinet van dokter Geert Mahieu. Hij was rustig, maar kordaat. Waarschijnlijk had Lieven Maesschalck hem nog ingefluisterd dat hij heel kordaat moest zijn tegen mij. Anders zou ik het nieuws toch weer te licht opnemen. Hij draaide dus niet rond de pot: “Ik weet niet wat je van dit jaar nog had verwacht, Yanina, maar eigenlijk is jouw tennisseizoen afgelopen.”

Hè? Afgelopen? Wacht eens even. Ik sta dicht bij de top 20, de Aziatische toer komt eraan, kan ik die niet gewoon spelen en daarna twee maanden rusten? Toen ik nog van die eerste klap moest bekomen, volgde al een tweede: “Ik kan je ook niet garan­ deren hoe je toekomst eruit zal zien.” Wow! Wat? Is dit een grap? Dokter Mahieu had me toen nog niet uitgelegd wat er precies scheelde met mijn rug. Hij wilde me blijkbaar eerst stevig met de voetjes op de grond zetten. Want dit was niet zoals met mijn elleboog, effe onder het mes en twee weken later al op Roland Garros.

Hij toonde me de scan van mijn rug. Hij liet me zien welke wervels er slecht aan toe waren. En welke wervels ook zouden afzien omdat die andere zo kapot waren. Daarna vergeleek hij mijn rug met andere ruggen. Dat was een heel harde schok. Want dit ging niet alleen over dit seizoen, dit ging veel verder. Ik panikeerde: “Ik ben

141 Stop, Yanina!

nog maar 21, mijn carrière moet eigenlijk nog beginnen, ik heb deed, hoe meer pijn ik kreeg. Ik kon niet zitten, ik kon niet liggen, nog een heel leven na het tennis en mijn rug is nu al compleet ik had constant het gevoel dat ik moest bewegen, maar dat mocht om zeep. Hoe ga ik in godsnaam kunnen voortspelen en nog een niet. Ik begon heel veel te piekeren. Wat gaat er nog komen? Komt normaal leven kunnen leiden?” Er flitsten zo veel vragen door het wel goed? Na die vier weken mocht ik aan de revalidatie begin­ mijn hoofd: “Wat nu?”, “Hoe?” nen, bij Lieven. Elke dag zat ik bij hem, vier maanden lang, van acht uur ’s morgens tot één of twee uur ’s middags. We deden niks “Oké, opereer mij dan”, was mijn eerste reactie. “Leg mij morgen anders dan de spieren rond mijn rug versterken, zodat die konden maar op die tafel, dan kan ik overmorgen aan de revalidatie opvangen wat mijn rug niet meer kon. Het was verstand op nul, beginnen en straks weer gewoon tennissen.” Maar dat was nog nog maar eens. Gelukkig kende ik Lieven al langer, ik vertrouwde de grootste schok: ik kon niet geopereerd worden. En het zou ook hem blindelings. Ik wist: als iemand mij opnieuw fit op de baan niet meer genezen. Ik had een heel zware hernia, waarbij een kan krijgen, is hij het wel. Dat heeft mij enorm geholpen om alles discus helemaal weg was, uitgedroogd. Net op het punt waar alle dag per dag te bekijken. Ik zag ook de vooruitgang. Ik hoefde me tennisbewegingen starten, mijn draaischijf. “Ik zou je kunnen bij Lieven niet altijd af te vragen: “Wat over twee maanden?” opereren,” zei dokter Mahieu, “maar dan kan je verlamd geraken, in een rolstoel belanden, of misschien kan je dan de bewegingen Lieven Maesschalck: “Yanina kwam hier binnen met veel twijfels. niet meer doen die je op een tennisbaan nodig hebt. Dit is je rug, Dat voel je bij een atleet aan de manier waarop hij of zij vragen Yanina, leer ermee leven, beter wordt het niet meer.” stelt. Maar dé vraag werd niet gesteld. Kan ik ooit nog tennissen op topniveau? Die werd genegeerd. Ik probeerde haar twijfels op te Ik kon het allemaal niet goed vatten, het was heel verwarrend en vangen door oefeningen te doen die ze wel kon. Als een bepaalde emotioneel. Maar na een kwartier raapte ik mijn moed bijeen: oefening bijvoorbeeld niet meteen lukte, deed ik eerst andere “Oké, ik heb geweend, ik weet hoe slecht het is, we kunnen niet oefeningen daarrond. Daarna kon ze die eerste oefening wel en opereren, wat is nu de volgende stap?” Ik zou vier epidurale infil­ zo krijg je een soort interactiviteit. Kijk, ik ken bij een revalidatie traties krijgen, met telkens een week tussen, platte rust, letterlijk wel het eindpunt, want dat is wetenschap. Maar de weg ernaartoe te nemen. Het plan was heel duidelijk, maar niemand wist hoe is een zoektocht. Als je de ervaring hebt om te zoeken, lukt dat, het zou aflopen. Wie weet kon ik wel gewoon weer op het hoogste maar het is voortdurend aanpassen. Het was eigenlijk een puzzel niveau tennissen. Maar de kans bestond ook dat ik de rest van mijn om iets te bereiken met haar.” leven pijn zou hebben. Of misschien zou ik mijn lichaam niet meer honderd procent kunnen gebruiken voor mijn sport. Dat zou een Mijn oefeningen gingen steeds beter, ik had minder pijn en ik groot probleem zijn, want mijn kracht, mijn uithouding, mijn voelde ook dat ik sterker werd. Ik zag dus wel ergens een licht­ fysieke capaciteiten, dat waren net mijn sterke punten. Proftennis puntje. Maar ik mocht nog altijd niet lopen, niet fietsen en van zonder mijn fysiek, zonder die honderd procent? Neen, dat was tennissen was al helemaal geen sprake. Lieven had ook daar weer gewoon geen optie. iets op gevonden: bij de meeste oefeningen mocht ik mijn racket vasthouden. Dat klinkt misschien gek, maar het maakte wel een Die vier weken platte rust waren het zwaarst. Hoe meer ik niks groot verschil. Zo voelde ik heel concreet waar ik naartoe wou:

142 143 Stop, Yanina!

ik wilde weer op die baan staan, tegen dat balletje slaan. Bij de iedereen dan. En toch wint zij een medaille. Als het Gella niet was voetballers die bij Lieven revalideerden, zag je ook altijd wel ergens geweest, dan had ik gezegd: ‘Laat maar zo.’ Want die knie, dat zit een voetbal in de buurt liggen. in je hoofd, je moet daarmee om kunnen. Gella kon dat als geen ander. Ze was natuurlijk wel wat ouder, ze had meer ervaring Wat ook hielp: als je bij Lieven binnenkomt, zie je alleen maar en al veel gewonnen. Ze kende haar lichaam ook perfect. Voor atleten die ook in de shit zitten. Er liepen er rond met krukken, Yanina was alles nieuw, ze was veel jonger, dat vraagt nog een die net geopereerd waren aan hun knie of hun enkel gebroken andere aanpak.” hadden. Anderen hadden zes of zeven maanden revalidatie voor de boeg, nog langer dan ik. Tussen de oefeningen door keek ik “Yes, ik kan weer spelen, oef.” Dat was mijn allereerste gedachte weleens naar de andere atleten. Ik zag hen afzien, ik zag hun toen ik voor het eerst weer mocht tennissen. Maar meteen daarna pijn. Iedereen werkte keihard voor zijn of haar doel. Ik voelde me voelde ik al: dat trekt hier op niks, er moet nog hard gewerkt niet alleen. Het deed me ook relativeren, want ik heb voetballers worden, jongens, anders wordt de Australian Open een flop. Heel gezien die niet wisten of ze ooit nog op een veld zouden staan. typisch, ja. Ik kan er niet gewoon even van genieten dat ik weer op We hadden een fijne groep daar en een leuke sfeer. We lachten en dat veld kan staan. Neen, ik zal nooit tevreden zijn met wat ik heb. moedigden mekaar aan. We hielden onderling kleine competities: “Yanina, je hebt vier maanden geen racket kunnen vasthouden”, “Hé, hoe vaak kan jij rechtkomen?” Dat motiveerde, atleten onder zei Lieven dan. “Je mag van mij tennissen, wees nu toch eens blij.” elkaar. Zo dacht ik ook niet constant: “Oei, de Australian Open “Ja, oké,” antwoordde ik dan, “maar met wat balletjes slaan tegen is al over enkele weken, en ik kan dit nog niet, of dat wil maar een ballenmachine, ga ik geen grandslamtitels winnen, hè?” Lieven niet lukken.” vond het natuurlijk goed dat ik vooruit wou, maar soms moest hij echt zeggen: “Yanina, stop, genoeg, gedaan!” Het is voor hem Lieven Maesschalck: “Ik wist al snel dat Yanina zou kunnen terug­ een intensieve periode geweest om Wickmayer onder controle te keren. Enerzijds was er wel die rugblessure natuurlijk, die discus houden, geloof ik. was totaal kapot. Maar we hadden met verschillende specialisten gesproken en we wisten welke kans we maakten. Dat hadden we Lieven Maesschalck: “Yanina is heel perfectionistisch, met een helemaal uitgeklaard: dit gaan we doen, dat moeten we verande­ enorme geldingsdrang. Haar wil om zich te bewijzen is zo groot ren. Anderzijds was er de persoon. Yanina is een atleet die toelaat dat het bijna alles overstijgt. Ze is daardoor heel streng voor zich­ dat je succesvol kan zijn. Had zij die mentaliteit niet gehad, dan zelf, ze straft zichzelf ook altijd. Bovendien was ze het gewend hadden wij niet kunnen slagen. Het is altijd fiftyfifty. Iemand met om heel veel te doen en door die rug moest het plots veel minder dezelfde blessure, maar een ander karakter zou het waarschijnlijk zijn. Less is more werd het motto. Bij haar was het altijd more is niet gehaald hebben.” more. Je moet haar soms echt beschermen tegen zichzelf, want zij negeert vermoeidheid. In plaats van een bal tien keer op te slaan, Lieven Maesschalck: “Je kan Yanina een beetje vergelijken met zal zij hem duizend keer opslaan. Voor haar rugblessure ging ik Gella Vandecaveye. Twee maanden voor de Olympische Spelen weleens met haar trainen op het strand. Die trok banden vooruit, scheurt Gella haar kruisbanden. ‘Olympische droom weg’, denkt niet te geloven, zo’n beest. Hard werken is voor haar een middel

144 145 Stop, Yanina!

om zich goed te voelen. Nu, om topniveau te halen moet je hard “Geraak ik fysiek weer helemaal in orde of blijf ik beperkt? Ga ik kunnen werken, maar je moet ook leren pieken met je lichaam. bepaalde dingen gewoon niet meer kunnen, zoals mijn opslag, Dat was een moeizaam proces bij Yanina, want ze dacht vroeger en zal ik dat kunnen aanvaarden? Stel dat de top 100 het hoogste heel zwart-wit: ‘Als we morgen dit doen, moet het overmorgen dat is wat ik nog kan bereiken, kan ik mij daar dan bij neerleggen? zijn’, maar zo werkt het niet, hè. Je moet continuïteit nastreven. Wil ik dat wel of stop ik er dan beter mee?” Dat heeft ze echt moeten leren.” Het is een lange zoektocht geweest voor mij: “Hoe ga ik hiermee Dat jaar, 2012, ben ik maar heel nipt klaar geraakt voor het nieuwe om op toernooien, wat is op training genoeg, wat is te veel en wat seizoen en de Australian Open. Mijn conditie en mijn uithouding te weinig?” Dat was een heel dunne grens. Ik ben er heel vaak waren niet super. Lopen of fietsen had ik niet veel kunnen doen, over gegaan en dan had ik weer pijn. Soms deed ik te weinig en dat mocht ook niet die eerste maanden. Spiermassa daarentegen, dan voelde ik me niet fit. Niemand kon mij zeggen wat genoeg dat had ik wel bij gekweekt, veel zelfs, allemaal om mijn rug te was, dat moest ik voor mezelf bepalen, zelf aanvoelen. Maar het ondersteunen. Ik was echt stevig geworden. Vroeger was ik geen probleem was: ik had dat nooit geleerd. “Stop” heb ik vroeger nooit panlat, maar ik stond wel altijd heel scherp. Ik had een ander gezegd. “Neen” ook niet. Ik ben altijd maar blijven gaan. Stoppen lichaam gekregen en daar moest ik heel hard aan wennen. is voor mij een synoniem voor zwak zijn, of dat dacht ik toen toch. En ik wou niet zwak zijn. Ik heb me zelfs nooit de vraag gesteld: Mijn opslag, nog zoiets waaraan ik moest wennen, en niet zo’n “Kan mijn lichaam dit wel aan?” Ik deed het gewoon. Ik luisterde klein beetje. Ik mocht mijn voeten niet meer bij mekaar zetten, niet naar mijn lichaam, ik ging altijd blindelings rechtdoor en want dan was mijn draaias te klein en dat deed te veel pijn aan ik ben dikwijls tegen dezelfde muur gebotst. Ik was veel vaker mijn rug. Daar heb ik het heel moeilijk mee gehad. Eerst was ik oververmoeid dan te weinig voorbereid. Een dag rusten was voor mijn fysieke krachten een tijdje kwijt. Daarna verloor ik ook nog mij ondenkbaar. Ik moet over enkele dagen spelen, rusten kan eens mijn opslag, een van mijn sterkste wapens. Stel je voor, in nu toch niet? Zo redeneerde ik. Australië serveerde ik soms tegen 140-145 km per uur, belachelijk weinig. Op training haatte ik het ook om te serveren. Mijn opslag Waar dat vandaan komt, me niet zwak willen tonen? Geen idee. leek waardeloos, wat had het voor zin om die te oefenen als het Papa heeft ook een heel sterk karakter. Hij zal ook zelden toegeven toch nooit meer een goeie opslag zou worden? Die opslagtrainin­ dat hij ziek is of ergens pijn heeft. Heel mijn jeugd, heel mijn gen waren een marteling voor mij. Het voelde ook helemaal niet opleiding, ons hele project samen heeft altijd gedraaid rond hard natuurlijk. Tien jaar lang had ik altijd mijn voeten bij mekaar werken, hard trainen. Zonder die fundamenten had ik ook geen gezet, en plots mocht dat niet meer. Ik voelde me echt ellendig tenniscarrière kunnen uitbouwen, dat weet ik wel zeker. Ik ben dat ik niet kon doen wat ik wou. nu eenmaal niet dat supertalent. Ik ben gegroeid als speelster dankzij mijn motivatie, veel wilskracht en doorzettingsvermogen. Ik heb veel getwijfeld in die periode. Ik had nog nooit zo’n zware Maar in mijn jeugdige enthousiasme heb ik waarschijnlijk heel blessure gehad. Ik wist niet wat het van je lichaam vergt om te vaak overdreven, zot getraind, dingen gedaan die niet gezond herstellen van zo’n trauma. “Waar eindigt dit?”, vroeg ik me af. waren. Vroeger was ik meer een machine, een robot bijna die op

146 147 Stop, Yanina!

de baan stond. Ik ben pas later de andere onderdelen van het vak Ze moest dus niet alleen een fysieke comeback maken, maar ook beginnen te snappen. een mentale.”

Less is more, ja. Dat hebben al veel mensen mij proberen duidelijk “Yanina gaat nog toernooien winnen, daar ben ik van overtuigd. En te maken. Het lukt intussen al beter, maar ik maak nog weleens ik zie haar nog tot haar dertigste op het hoogste niveau tennissen. fouten. Er zijn nog altijd dagen dat ik te ver ga, dat ik niet wil Wat ik enerzijds zo jammer vind voor haar: ze heeft misschien toegeven dat ik moe ben of pijn heb. Ik blijf erbij: mijn basis zal de perceptie wat tegen. In de media komt ze vaak gecrispeerd altijd hard werken zijn, maar ik ken nu wel beter mijn limieten. over, dat is die verbetenheid waarmee ze op de baan staat. Maar Mijn rugblessure heeft me wakker geschud, het was een keerpunt. daarbuiten is ze heel spontaan, warm, speels, eerlijk, recht voor de Ik heb mezelf in vraag moeten stellen: “Wat ben ik in godsnaam raap ook. What you see is what you get. Die kant zou de buitenwereld aan het doen, als mijn rug er nu al zo uitziet? Ik ben nog maar vaker moeten zien. Wat ik anderzijds zo apprecieer bij haar: als ze 21, ik wil minstens tot mijn dertigste blijven spelen, hoe ga ik dat sukkelt met haar knie of haar schouder bijvoorbeeld, dan zal ze aanpakken?” Ik moest wel veranderen: mijn levenswijze, mijn zich daar bij een nederlaag nooit achter verschuilen. Een topatleet trainingswijze, de manier waarop ik met mijn eigen lichaam doet dat niet. Het zijn alleen de would be’s die altijd klagen. Een omging. Het heeft me heel fel met mijn twee voeten op de grond goedlachse, hardwerkende persoonlijkheid die haar kwaliteiten gezet. Ik heb moeten zoeken naar de juiste hoeveelheid, de juiste maximaal benut en nooit excuses zoekt voor haar falen. Voilà, intensiteit. Dat is een heel moeilijk evenwicht en het kost heel dat is voor mij Yanina Wickmayer.” veel tijd om dat te vinden.

Lieven Maesschalck: “Als je mensen beter wil maken, dan probeer je hen raad te geven, maar zij moeten het uiteindelijk nog altijd zelf doen. Het is een leerproces en je moet fouten kunnen maken. Het heeft lang geduurd om Yanina op het hoogste niveau terug te brengen, maar als ik zie hoe ze geëvolueerd is, dan heb ik daar heel veel waardering voor. Ik heb haar meegemaakt toen ze op de bodem van de put zat. Het is loodzwaar geweest, onderschat dat niet, hè. Een comeback op dat niveau met dat probleem vraagt minstens een of twee jaar. Die rug zal trouwens altijd een beperking blijven. Dat is zoals tanden poetsen, je moet er elke dag zorg voor dragen. Het heeft zeker een invloed gehad op haar prestaties de voorbije jaren. Yanina is een werkpaard en plots kon ze dat volume niet meer opdrijven. Ze zakte op de wereldranglijst, ze kon geen toernooi meer winnen, ze kreeg zelfs angst om te verliezen. En wie niet durft te verliezen, kan ook niet winnen.

148 149 Rebooten

REBOOTEN

“ALS YANINA BLIJFT VOORTWERKEN AAN HAAR ONAFHANKELIJKHEID, DAN GAAT ZE NOG MOOIE TIJDEN TEGEMOET. JE AMUSEREN, DAT IS DE ESSENTIE VAN HET LEVEN. ALS HET PLEZIER STOPT, BEGINT DE STRESS.”

JEF BROUWERS Rebooten

Jerome en ik zijn vrij snel gaan samenwonen, na een vijftal maanden. Ik was al heel zeker van mijn liefde voor hem en in die periode was het ook praktisch de beste oplossing. Ik moest elke dag bij Lieven revalideren, dat was een eindje rijden van bij ons thuis, in de buurt van Diest. Mijn oma was intussen verhuisd naar een rusthuis en we konden in haar appartement wonen, in Merksem, vlak bij Lieven. Zo hoefde papa mij niet meer elke dag naar Lieven te brengen, dat kon Jerome doen.

Jerome Van Der Zijl: “Het was geen makkelijke periode voor onze relatie. Ik zag hoe diep Yanina zat. Als de dokter je zegt dat je mis­ schien nooit meer kan tennissen, dan stort je wereld in natuurlijk. Ik had zelf ook vier maanden gerevalideerd bij Lieven, heel mijn been was naar de vaantjes, mijn financiële droom uiteengespat. Ik was toen ook niet altijd het leukste gezelschap, want ik legde mezelf heel veel druk op om een nieuwe ploeg te vinden. Ik wilde vooral bewijzen dat ik geen meeloper was, dat ik mijn eigen dromen en ambities had. Daar was Yanina’s vader zo bang voor: dat ik niks van mijn leven zou maken en een luilekkerleventje zou leiden, op kosten van Yanina.”

“Ik kon uiteindelijk aan de slag bij Tubeke, in tweede klasse. Ik zag het als een uitdaging, voelde me er goed. Tot ook daar weer problemen opdoken. Mijn contract zou in februari opgewaardeerd worden, maar de ploeg draaide niet en het bestuur kwam haar belofte niet na. Ik heb het contract verscheurd toen, ik was het allemaal beu. Ik had in de voetbalwereld al zo veel miserie gehad

153 Rebooten

met malafide bestuursleden, ik had er gewoon genoeg van. Patrick bang dat ik te afhankelijk zou worden van Yanina. Maar haar Mouratoglou stelde voor dat ik zou meereizen naar de toernooien tennis­carrière is tijdelijk, ik kan later nog altijd mijn eigen project van Parijs, en daarna Indian Wells en Miami. Hij dacht dat ik een uitbouwen. Dit zie ik als een ervaring. Ik ben er voor haar, ik reis positieve invloed kon zijn voor Yanina.” mee de wereld rond. Het kwetst me uiteraard dat haar vader me ziet als een profiteur. Maar voor mij telt maar één mening. Zolang Ik heb me lang verantwoordelijk gevoeld voor het feit dat Jerome zij apprecieert wat ik doe, blijf ik gaan. En uiteindelijk heeft het gestopt is met voetballen. Uiteraard is hij niet gestopt voor mij, ons alleen maar sterker gemaakt.” want voetbal maakte hem al een tijdje niet meer gelukkig. Maar toch voelde ik me er wat schuldig om. Het heeft daarna ook even Het leek alsof papa het niet wou zien, alsof hij een blinddoek om geduurd voor we allebei onze plek hadden gevonden in onze had. Maar weet je, vreemd genoeg verjaren Jerome en papa op relatie. Wat zijn we voor elkaar? Hij kon niet meer voetballen, dezelfde dag, 24 augustus. Dat moet toch een teken zijn? Het kan wat wou hij dan wel? Gaan werken? Een voltijdse job? Ik wilde niet anders dan dat mama Jerome naar mij heeft gestuurd. Want niet dat hij heel zijn leven in functie van mij zou stellen. Ik wist op dezelfde dag jarig zijn, dat is te gek voor woorden. Het kan dat hij ook iets voor zichzelf wou. Maar anderzijds: als hij voltijds toch geen toeval zijn dat ik Jerome ben tegengekomen, ondanks zou gaan werken, dan zouden we elkaar maar zelden zien. En dat een blessure? wou ik ook niet. Het doet pijn dat de twee mannen die ik het liefst zie, niet met Papa maakte het nog wat moeilijker. Hij vond het maar niks dat mekaar overweg kunnen. Als vrouw vind ik dat heel moeilijk. Je Jerome niks deed. En ik had het gevoel dat ik constant moest bewij­ vader is toch een belangrijke man in je leven. Je hoopt toch dat die zen dat Jerome wel goed was voor mij en niet van mij profiteerde. goed kan opschieten met de man met wie je de rest van je leven De buitenwereld dacht er misschien net zo over als papa. Bij veel wil samen zijn? Ik heb daar lang mee geworsteld, nog altijd zelfs. mensen leeft toch het idee dat voetballers meestal lui zijn en niks Maar Jef Brouwers, mijn sportpsycholoog, heeft me daarbij heel fel doen, niet? Maar wie Jerome kent, weet dat dat niet zo is. Anders geholpen. Hij heeft me doen inzien dat ik me alleen moet bezig had hij zich toch al meer geprofileerd? Dan zou hij de aandacht houden met zaken die ik kan controleren. Hoe iemand reageert van de media toch opzoeken? Terwijl hij tot nu toe al elke vraag of iets aanpakt, daar heb ik geen controle over. Dus ben ik ermee van een journalist heeft afgewimpeld. Elke keer antwoordt hij: gestopt om per se te willen bewijzen dat Jerome wel goed is. Hij “Als je wil weten hoe het met Yanina gaat, vraag het haar dan zelf, is de man van mijn leven, ik geloof met heel mijn hart dat hij het gaat hier niet om mij, ik ben erbij om Yanina te steunen.” alleen het beste wil voor mij. En als papa dat niet ziet of wil zien, dan is dat zijn keuze. Hoe jammer ik dat ook vind. Jerome Van Der Zijl: “Ik ben een teamspeler en de centrale speler is nu Yanina, alles draait om haar. Ik heb moeten wennen aan Het is eigenlijk Lieven die mij naar Jef Brouwers heeft gestuurd. mijn rol, maar nu voel ik mij er goed bij. Mijn ouders waren in het Tijdens mijn revalidatie praatte Lieven heel veel met mij. Ik zat begin wel bezorgd natuurlijk: ‘Moet jij niet gaan werken, voor je daar vijf of zes uur per dag, dan heb je het ook weleens over heel pensioen later? Wat als je relatie op de klippen loopt?’ Ze waren andere dingen dan revalideren. Lieven is van jongs af altijd heel

154 155 Rebooten

zelfstandig geweest. Hij is heel snel zijn eigen leven gaan leiden Jef Brouwers: “Bij onze eerste afspraak had ik Yanina zien aan­ en heeft altijd zijn eigen keuzes gemaakt. Zijn ouders hebben komen, samen met Jerome, die reed. ‘Het is wel plezant dat je hem al vroeg losgelaten. Hij zag dat dat bij mij allerminst het vriend meekomt’, zei ik. ‘Ik kan niet rijden’, antwoordde zij. Ik geval was. Papa bracht mij, haalde mij, soms bleef hij tot ik klaar wist niet wat ik hoorde. ‘Je kan niet rijden? Dan is dat het eerste was. Lieven voelde aan dat ik mezelf wat had ingesloten, dat ik wat we gaan doen, je rijbewijs halen.’ Ik hecht daar veel waarde mezelf tegenhield om te groeien en te bloeien, om echt een vrouw aan, want dat rijbewijs betekent vrijheid. Je kan vrij bewegen, te worden. Hij zag iemand voor zich staan die eigenlijk niet goed je bent van niemand afhankelijk. Yanina was voor alles volledig wist wie ze was. “Ze is zo gedreven”, dacht hij. “Ze heeft er echt afhankelijk van andere personen. Atleten moeten onafhankelijk alles voor over om iets te bereiken, maar ze heeft er geen flauw zijn, anders worden ze nooit kampioenen.” benul van hoe ze dat moet of wil doen.” Daarom riep hij de hulp in van Jef, een van zijn beste vrienden. Voor Jef was het vanaf het begin heel duidelijk: “Yanina, jij moet op eigen benen kunnen staan, zonder dat je iemand anders nodig Ik ben niet meteen bij Jef gaan aankloppen, dat heeft mij wel wat hebt.” Ik had inderdaad nog altijd geen rijbewijs. Ik was voor alles tijd gekost. Lieven heeft me echt moeten pushen zelfs. Dat komt afhankelijk van iemand. Ik hechtte me heel fel aan mensen. Ik omdat ik psychologen associeerde met het verlies van mama. Toen wou ook altijd zo dicht mogelijk bij mijn coach staan, ik wilde een ik negen was, hebben ze me ook naar een psycholoog gestuurd band hebben. Tot dan had ik daar helemaal niet bij stilgestaan, en dat is me absoluut niet bevallen. Ik geloof intussen wel dat maar Jef drukte mij met mijn neus op de feiten. “Jij moet Yanina mensen je een weg kunnen tonen en middelen kunnen geven om worden”, zei hij. “Je moet jezelf kunnen zijn, bepalen wie jij bent.” aan jezelf te werken. Maar dat iemand mij kon helpen met de dood Oké, maar wie ben ik dan? En wie wil ik zijn? Wat wil ik met mijn van mijn moeder, neen, dat geloofde ik niet. Ik ben toen bij de leven doen? Dat werd een zware denkopdracht. Het enige wat ik verkeerde mensen terechtgekomen en ik heb dat veralgemeend: op dat moment wist: “Ik ben een tennisster en ik wil de beste zijn.” weg met die psychologen, die maken je alleen maar zieker dan je al bent. Dat was mijn mening. Jef Brouwers: “Veel mensen hebben een verkeerd beeld van Yanina. Sommigen zullen zelfs zeggen dat ze rotverwend is, terwijl dat De stap naar Jef was heel moeilijk en ik wist ook niet wat ik ervan helemaal niet zo is, allesbehalve. Ik werk heel graag met haar, maar mocht verwachten. Ik had nog nooit met een sportpsycholoog ze is heel complex. Ze heeft haar talent nooit volledig kunnen gewerkt. “Die zal mij waarschijnlijk wat oefeningetjes geven,” realiseren door de complexiteit van haar leven. Ik heb ooit eens dacht ik, “die ik thuis of tijdens de training moet doen en klaar.” een lezing gehouden op een congres, mijn titel was ‘Ambition Can Maar zo ging het helemaal niet, integendeel. Ik had zelfs niet Kill’. Ik heb die titel nog moeten veranderen, want dat vonden ze het gevoel dat ik bij een psycholoog zat. Het was alsof ik gewoon te negatief. Maar eigenlijk gaat het daarover bij Yanina: too eager mijn verhaal kwijt kon bij hem. We hadden meteen een heel goeie to win, te gretig om te winnen, en killed by ambition, genekt door klik. In het begin babbelden we vooral over mijn leven naast het ambitie. Dat zit in haar persoonlijkheid. Atleten zoals Yanina tennis. Het ging heel weinig over mijn carrière of over de persoon zijn eigenlijk slavendrijvers. Evi Van Acker is daar ook een goed die ik was op de baan. voorbeeld van. Ze zijn heel streng voor zichzelf, enorm gedreven,

156 157 Rebooten

ongeduldig, alles moet altijd perfect in orde zijn, ze vinden nooit mama. Ik had nog nooit een match gespeeld op haar verjaardag en rust. Ze krijgen ook vaak fysieke klachten omdat ze maar blijven ik wou zo graag winnen, speciaal voor haar. Het was een rotmatch, doorgaan. En op een bepaald moment barst het. Er is normaal echt. Ik worstelde vanaf de eerste bal met mezelf en verloor. Ik een eenheid tussen lichaam en geest, maar bij hen is de geest zo had het gevoel dat ik haar heel zwaar teleurgesteld had. “Waarom sterk dat het lichaam niet meetelt. Yanina tenniste, punt. Maar nu? Waarom kan ik niet gewoon winnen?” Dat heeft heel lang waarom eigenlijk?” heel diep gezeten. Het is de enige keer dat ik wenend op een persconferentie ben binnengekomen. Waarom tennis ik? Vijf jaar geleden zou ik geantwoord hebben: “Omdat het zo moet, omdat het zo is uitgestippeld, it’s my destiny.” Jef Brouwers: “Sport is emotie, maar alleen voor de supporter, voor Als ik een goeie tennisster ben, dan pas ben ik ook iets waard als de kijker. Als het emotie wordt voor de atleet, dan gaat het fout. mens. Dat gevoel had ik toen. Zo zag ik mezelf, zo zag ook papa Dat probeer ik Yanina duidelijk te maken in onze gesprekken. Zij mij, als een tennisster. Niet dat hij niet bezorgd was om mij als neemt altijd een volle rugzak mee de baan op. Ze is nu pas aan het mens, maar we hadden hetzelfde doel. “Ben ik wel gelukkig met rouwen voor haar moeder. Ze heeft dat nooit afgesloten. Dat is een wat ik doe, met deze stijl van leven, vind ik dit eigenlijk leuk?” grote problematiek in de psychologie. Een mens leeft namelijk Die vragen werden niet gesteld en ik praatte ook nooit over mijn altijd in periodes: je begint ergens aan en je sluit die periode gevoelens. Ik wilde goed spelen, matchen winnen, maar waarom? ook weer af. Denk maar aan het belang van de ceremonie in de Omdat het zo moest zijn. katholieke kerk. Er zijn heel wat feesten die iets inluiden en weer afsluiten. Als je iets niet afsluit, blijft dat open en onze menselijke Jerome Van Der Zijl: “Winnen was het enige dat telde voor Yanina. geest kan dat simpelweg niet aan. Daar probeer ik Yanina bij te Ik herinner me nog onze eerste ruzie. Het was in Indian Wells, in helpen: zij sluit niet af, integendeel, zij sluit zichzelf ervoor af.” 2012, we waren bijna een jaar samen. Ze verloor in de eerste ronde en ze bleef maar doordrammen over de belangrijke rankingpunten Na het verlies van mama heb ik mijn verdriet ergens in een kast die ze was kwijtgespeeld. Ze zat in zak en as en ik kon maar niet weggestoken, goed op slot. Het was gewoon te zwaar voor mij op begrijpen waarom. ‘Jij verliest een match en het lijkt alsof je wereld dat moment. Ik moest een manier vinden om voort te kunnen, vergaat’, zei ik. Terwijl je in het tennis zo goed als elke week een om te overleven, zeg maar. Ik heb die kast te lang op slot gelaten, nieuwe kans krijgt. Twee weken later bereikte ze de achtste finales dat besef ik nu. Blindelings een doel nastreven, hard werken, in Miami en versloeg ze zelfs Kim Clijsters. De verloren punten mezelf geen vragen stellen, mezelf kapot maken zelfs, dat kon van Indian Wells had ze alweer goedgemaakt. Zo relatief is het niet blijven duren. Vroeg of laat moest ik dat wel onder ogen zien. allemaal, dat heeft Jef haar ook doen inzien.” De kast moest open en daar is van alles uitgevallen. Maar wat Een van mijn ellendigste momenten was op de US Open van dat­ moest ik daarmee aanvangen? Ik had geen enkel idee. Ik wist alleen zelfde jaar. In de tweede ronde speelde ik tegen de bescheiden dat ik die fase door moest om ooit de persoon te kunnen worden Pauline Parmentier, een geweldige kans voor mij om door te stoten die ik wou zijn. Enerzijds snapte ik wel dat ik nog veel moest naar de derde ronde. Het was op 29 augustus, de verjaardag van verwerken, dat ik met bepaalde dingen anders moest omgaan.

158 159 Rebooten

Maar anderzijds vroeg ik me af: “Wat ben ik hier eigenlijk aan ik echt moeten leren. Ik heb heel vaak gedacht: “Jongens, ik ga het doen, waarom is dat nodig, al dat gepieker, waarom pijnig ik nooit nog dikke matchen winnen.” En een week later stond ik in mezelf zo?” Ik ben een controlefreak, hè. Kon Jef me niet gewoon de finale. Zo snel kan het keren. Nu zie ik het veel breder, ik zie wat huiswerk geven, oefeningetjes of zo? Hij dwong me om uit weken, jaren voor mij. “Doe gewoon voort en dan geraak je er mijn comfortzone te komen, alles eens onder een loep te leggen wel”, zo denk ik nu. Maar dat is niet vanzelf gegaan. en echt te werken aan mezelf. Ik heb de voorbije jaren meer dan eens aan stoppen gedacht, ja. Jef Brouwers: “Wat mij opviel tijdens onze samenwerking: als Twee of drie keer heb ik me echt afgevraagd: “Pff, wat betekent dit Yanina stress heeft, dan wordt ze heel gevoelig, en net die zachtheid nog? Ik win zo weinig, ik verlies matchen die ik nooit had mogen brengt haar in problemen. Ze wordt ook regelmatig kwaad: ‘Je verliezen, op persconferenties moet ik me elke keer opnieuw weet toch dat ik geen slimme ben’, zegt ze dan. ‘Ik ben niet lang verantwoorden waarom het niet lukt en het maakt me ook niet naar school geweest, hè.’ Maar dan haal ik mijn wetenschappelijke echt gelukkig. Dus, ja, waarom doe ik dit in godsnaam nog? Om test boven: ‘Dat is niet waar, Yanina, kijk maar, jij bent wel heel bekers in mijn kast te zetten? Omdat die mooi passen in mijn slim.’ Ze haalt zichzelf altijd naar beneden, ze heeft een geweldig interieur? Om mezelf op tv te zien? Voor mijn palmares?” Neen, minderwaardigheidscomplex. Ze is nog volop aan het leren om daarvoor doe ik het niet. Ik blijf die motivatie vinden omdat mijn alles af te sluiten en opnieuw te beginnen. Het is al veel beter, sport iets in mij aanwakkert, een gevoel waar niks of niemand maar ze moet nog meer een master in rebooten worden.” tegenop kan. De uitdaging aangaan, jezelf pushen, kapot gaan op training, slecht spelen en jezelf er toch nog door sleuren, die titel Ik ben op mijn veertiende gestopt met school, hoe kan ik dan in winnen en kijken naar je team: “Dit hebben wij gedaan.” Daarvoor godsnaam slim zijn? Dat heb ik lang zo aangevoeld, ja. Ik lach doe ik het. Je komt jezelf zo vaak tegen, maar dat gevoel vind je er ook weleens mee in ons team: over vierkantswortels, fysica, in het dagelijkse leven simpelweg niet terug. Het is als een drug, chemie of aardrijkskunde, daar moet je mij niks over vragen, hè, een verslaving. Daarom hebben atleten het vaak zo moeilijk om jongens. Vroeger stond ik daar niet zo bij stil, toen telde alleen te stoppen. dat gele balletje. Maar de laatste jaren heb ik toch het gevoel dat ik een bepaalde kennis heb gemist, waardoor ik andere etappes Hoe diep ik ook zat, er was altijd wel een klein deel in mij dat in mijn leven anders heb beleefd. De relatie met andere mensen bleef geloven: “Je beste jaren moeten nog komen.” En dan heb ik bijvoorbeeld, een sociaal leven, gewoon kind kunnen zijn. Jef het niet over titels of ranking. Mijn beste jaren als atleet moeten heeft me laten voelen dat ik wel intelligent ben en vooral, dat ik nog komen, omdat ik nog volop aan het groeien ben als persoon. heel veel levenswijsheid heb door alles wat ik heb meegemaakt. Het was niet altijd makkelijk om in mezelf te blijven geloven, want de resultaten bleven maar uit. Ik heb in 2015 een tijdje Waarom zat ik vroeger drie dagen lang in de put na een nederlaag? tussen nummer zeventig en negentig gebengeld op de wereld­ Omdat ik geen andere houvast had dan matchen winnen. Nu ranglijst. Er waren zelfs momenten dat ik moest rekenen: “Haal kan ik een match verliezen en de dag erna weer gewoon trainen ik de hoofd­tabel van de grandslamtoernooien nog wel?” “Dit is en voortbouwen naar het volgende toernooi. Dat rebooten heb het toch niet”, dacht ik dan. “Ik wil naar de top 40, 30, 20. Ik wil

160 161 Rebooten

niet naar die top 100 zitten kijken. Werk ik daarvoor zo hard, van de wereld geweest. Op zich had ik geen reden om mezelf om zo laag te staan? Dan kan ik beter wat minder hard trainen, eens onder een loep te leggen. Alles ging toch vanzelf? Maar de het me minder hard aantrekken en waarschijnlijk zal ik dan nog persoon die ik voor mijn rugblessure was, die zou ik nu niet meer beter spelen ook.” willen zijn, dat was nog een kind. Ik ben een echte laatbloeier in zelfstandig worden. Langzaam maar zeker begin ik mijn weg Ook de mensen rondom mij kregen mij niet meer op de rails toen. en mezelf te vinden. Ik sta veel steviger op mijn twee benen nu. De verstandhouding verliep stroef, ik kreeg niet het vertrouwen Ik weet wat ik wil en ik kan ook zonder tennis een vrouw zijn. dat ik nodig had. Ik had ook niet de trainers die mij konden geruststellen. Het plaatje klopte gewoon niet. Enerzijds had ik het gevoel dat mijn doel heel dichtbij was, anderzijds leek het nog mijlenver weg. Er zijn periodes geweest dat ik gewoon niet meer wist wat ik nog kon doen om te bereiken wat ik wou. Ik wilde zo graag gewoon mijn tenniszak kunnen pakken, de baan op stappen en zeggen: “Hier sta ik en wat er ook gebeurt, ik ga doen wat ik moet doen.”

Jef Brouwers: “Haar rijbewijs halen, dat was de eerste opdracht die ik haar heb gegeven. En dat is intussen gelukt. Ik kreeg meteen een foto doorgestuurd toen ze het had gehaald. Ze is er heel trots op. Yanina komt van ver, hè, het is een emotioneel gevecht geweest. Als ze niet meer zo gedreven wordt door de wil om weer in de top 10 te staan, dan zal ze daar staan, daar geloof ik echt in. Als ze blijft voortwerken aan haar onafhankelijkheid, dan gaat ze nog mooie tijden tegemoet. Yanina moet nog leren voor zichzelf te spelen, daar werk ik heel hard aan bij haar. Ze wil zichzelf zo graag bewijzen. Maar als je jezelf altijd wil bewijzen, dan geniet je nooit. Nooit. En dat is nog altijd de essentie van het leven, je amuseren. When fun stops, stress starts. Als het plezier stopt, begint de stress. Dat moet Yanina weten, dat moeten alle atleten weten.”

Als ik er nu op terugkijk, is mijn rugblessure eigenlijk ook heel symbolisch geweest. Het is het begin van een heel lange weg. Ik was al 21 toen ik mezelf pas leerde kennen, als persoon, als vrouw. Ik had de halve finale op de US Open gespeeld, ik was twaalfde

162 163 Grote broer

GROTE BROER

“IK HAD EEN VERTEKEND BEELD VAN YANINA, DAAROM WAS IK EERST OP MIJN HOEDE. MAAR DAT BEELD HEB IK HEEL SNEL BIJGESTELD. ZIJ ZIET MIJ ALS HAAR GROTE BROER, MAAR VOOR MIJ IS ZIJ OOK ALS EEN ZUS.”

NICK AUDOOREN Grote broer

“Wickmayer breekt met coach nummer twaalf”, “Weer een nieuwe trainer voor Wickmayer”. De kranten houden lijstjes bij met alle trainers die ik al versleten heb. Versleten, zo noemen ze dat toch. En zo krijg ik de stempel onhandelbaar en arrogant te zijn, iemand die geen respect toont. Maar niet al die trainerswis­ sels waren mijn keuze. Papa heeft vroeger enkele beslissingen in mijn plaats genomen. Sommige coaches konden dan weer niet genoeg tijd vrijmaken voor mij. En bij anderen had ik het gevoel: dit werkt niet, ik maak geen progressie. Dan heeft het toch geen zin? Ik zocht een team waarmee ik mijn limieten kon opzoeken, het uiterste uit mijn carrière kon halen. Ik ben nu eenmaal ambitieus en perfectionistisch. Ik wil net proberen om goed samen te werken, met respect. Het is jammer dat ik daar zo op afgerekend word.

Kijk, ik ben een harde werker, ik heb er veel, zeg maar alles voor over. Ik heb dus iemand nodig die even professioneel en even gedreven is als ik. Het is belangrijk dat een trainer achter mij staat, gemotiveerd en energiek is en vooral tijd wil investeren in een project, want dat is het toch. En tijd, dat is in het verleden net mijn grootste struikelblok geweest. In België is het heel moeilijk om iemand te vinden die tijd kan investeren in één speelster. Het was daardoor ook heel moeilijk om een team te creëren dat goed samenwerkt en aan dezelfde touwtjes trekt. Ik heb al met veel goeie mensen gewerkt, maar die communiceerden niet altijd even goed met mekaar. Een tennistrainer en een conditietrainer moeten toch op dezelfde lijn zitten? Een kinesist moet toch kunnen

167 Grote broer

doorgeven wat de problemen zijn als hij mij op zijn tafel krijgt? “Na onze eerste intensieve periode samen, heb ik nog twee of drie Dat is de grote uitdaging geweest de voorbije jaren, een hecht keer samengewerkt met Yanina. De laatste keer in combinatie met team vormen. Michiel Anthuenis. Ik had voor mezelf beslist dat ik niet meer één op één met haar wou werken, dat was te close, het slorpte te veel Met de meeste coaches heb ik trouwens nog altijd een heel sterke energie op. Want als je er samen met haar voor gaat, dan moet je band. Patrick Mouratoglou blijft een belangrijke rol spelen in mijn ook echt gaan. Je kan niet zomaar eventjes gas terugnemen, dat carrière. Ann Devries bel ik nog vaak als ik met een probleem zit werkt niet, op geen enkel vlak. Ze verwacht dedication, toewijding, of wat raad nodig heb. Zij kreeg een belangrijke functie binnen de en daar heeft ze ook recht op. Bovendien zit er een heel complexe, federatie, Tennis Vlaanderen, waardoor ze niet meer individueel emotionele kant aan haar verhaal, die een grote impact heeft op met iemand kon werken. Maar ze is me blijven opvangen als ik in haar tennis. En dat is voor mij een van de redenen voor de vele een tussenfase zat en niet wist welke richting ik uit moest. Ann trainerswissels: als de coach die emoties niet mee kan sturen, dan kent mij door en door. Ze weet exact wat ik nodig heb, hoe ik me maakt hij geen kans.” het liefst voorbereid op een toernooi. Zij heeft me ook geholpen in mijn zoektocht naar het ideale team. “Vroeger heb ik bijvoorbeeld nooit het gevoel gehad: die durft niet te tennissen. Integendeel, ik zat meestal langs de baan teken te Ann Devries: “Intussen neemt Yanina haar eigen beslissingen, doen: rustig, rustig. Maar de voorbije jaren zag ik vaak iemand die maar ze is opgegroeid in een heel beschermde omgeving. bang was, die inhield. En dat was Yanina niet. Als je niet meer jezelf Sommige mensen verwarren dat met verwend zijn. Elke stap kunt zijn op de baan, dan kan je ook niet presteren. Zij geraakt die ze zette, woog haar vader nauwkeurig af, ook in het hele makkelijk in een vicieuze cirkel, maar dat heeft iedereen weleens. trainersverhaal. Het is niet zo dat hij bij ons in Bree binnenkwam Je hebt bepaalde karaktertrekken die je tegenhouden om iets te op haar veertiende en riep: ‘Mijn dochter moet de beste begelei­ bereiken. En op momenten dat het minder goed gaat, komen die ding krijgen’, verre van. Toen was het nog heel opbouwend, hij naar boven. Net dan heb je iemand nodig die dat aanvoelt en het kon haar ongelooflijk motiveren. Hij deed haar geloven dat het probleem mee in goeie banen kan leiden. Ik vergelijk het met een onmogelijke mogelijk kon worden. Maar hoe beter ze presteerde, snelweg: ze komt in de problemen en neemt de afrit, dan moet je hoe belangrijker elk detail werd. Als je de top wil halen, moet je haar zo snel mogelijk weer op de oprit krijgen, want hoe verder ze om halftien gaan slapen, bijvoorbeeld, dan moet je dat eten, die blijft gaan op de zijwegen, hoe moeilijker het wordt om weer op sportdranken nemen, je rackets moeten met zoveel kilo bespannen de snelweg te geraken. Je moet al heel sterk in je schoenen staan worden... Hij was heel professioneel, liet niks aan het toeval over. als speler om dat helemaal zelf te kunnen.” En alles wat hun doel in de weg stond, moest wijken. Als hij na twee maanden voelde: ‘Mmm, deze coach is misschien toch niet “Ik heb met haar gewerkt toen ze nog jong was, dan ben je ook wat we willen’, dan moest die weg. Was hij soms te ongeduldig? met een stuk opvoeding bezig. Dat is veel moeilijker dan werken Misschien, maar anderzijds kende hij zijn dochter beter dan wie met een vrouw van 26 die al een hele weg heeft afgelegd. Yanina ook. Hij was bang dat iets negatief kon uitdraaien en wou haar zal nu stilaan minder en minder die sturing nodig hebben, ze is daarvoor beschermen.” enorm geëvolueerd, dat zie je. Haar doel is altijd de top 10 geweest,

168 169 Grote broer

dat zit al heel lang in haar hoofd. Als zij erin slaagt al die emoties Nick Audooren: “Ik ben geen klassieke personal trainer, ik heb zelfs juist te beleven, eventueel met wat hulp, dan zie ik niet in wat een hekel aan dat woord. Mijn leuze is: ‘Better, stronger, faster.’ Ik haar kan tegenhouden. Het tennis heeft ze. Maar dan moet ze op kijk eerst naar hoe je beweegt. Zo zie ik of er niet te veel energie de belangrijke momenten wel een stap naar voren zetten en niet verloren gaat. Ik ga niet aan je kracht werken als je verkeerd naar achteren, anders lukt het niet.” beweegt. Je zal ook niet sneller worden als je niet goed beweegt. Dat is een beetje mijn filosofie, wat afwijkend misschien, maar Ik heb lang gedacht dat mijn trainer ook een goeie vriend moest daarom klikt het net zo goed met Lieven. Als je bij hem binnenkomt zijn, iemand met wie ik naast de baan ook supergoed kon opschie­ omdat je last hebt aan je knie of je pols, dan zal hij je eerst wat ten. Maar eigenlijk is dat helemaal niet zo belangrijk, besef ik laten bewegen. Na enkele aanrakingen of tikken, weet hij dan nu. Het is voor mij zelfs beter dat er wat afstand blijft. Want als meestal meteen waar de pijn vandaan komt.” ik te close ben met iemand, dan durf ik niet meer te zeggen wat ik wil of wat ik niet graag heb. Dan voel ik me snel schuldig en “Ik heb eigenlijk pas na twee jaar de foto’s van Yanina’s rug hou ik meestal gewoon mijn mond. Ik heb intussen geleerd: mijn gezien. Had ze mij die in het begin getoond, dan was ik er mis­ trainer is mijn trainer, op werkgebied moet het klikken, meer niet. schien nooit aan durven te beginnen, zo ernstig was het. Ik ben Met je conditietrainer of je kinesist kan je wel een heel andere met haar mee geweest op controle bij dokter Mahieu. ‘Ik dacht relatie hebben. eerlijk gezegd dat jij niet lang meer zou tennissen’, zei die. ‘En dat het door die blessure zou zijn als je carrière naar beneden zou Nick Audooren bijvoorbeeld is intussen een van mijn beste vrienden gaan.’ De basis van ons succes is dat we zijn beginnen te werken geworden. Hij is via Lieven bij mijn team gekomen en hij zorgt vanuit de voeten, naar de heup. Het is niet omdat je last hebt ervoor dat ik blessurevrij blijf. Lieven had immers in de mot dat van je rug, dat we op die rug werken. Hetzelfde bij een polsbles­ ik het moeilijk zou hebben om een goed evenwicht te vinden sure, dat komt ook vaak voor bij tennissers. Het kan zijn dat je voor mijn rug. Ik was het gewend om heel zwaar te trainen, uren dan begint bij de linkervoet, hoe raar dat ook mag klinken. Na en uren. Hij wist dat ik iemand nodig had die me in toom zou een paar keer zagen we dat de rug gespaard bleef en dat Yanina houden en alles kon controleren. Nick is daarvoor de ideale man. toch kon tennissen.” Hij leert me oefeningen die ik kan gebruiken als ik wat stram ben of vast begin te geraken. Hij zorgt ervoor dat alle knooppunten “Het eerste waar ik ook op werk bij atleten, is voeding. Atleten die van mijn lichaam goed functioneren zodat mijn rug veel minder veel suikers en koolhydraten eten, hebben vaker last van rugpijn. Ik belast wordt. Zijn manier van werken is wel heel apart. Vroeger heb Yanina geïnspireerd om haar voeding te veranderen. Niet dat dacht ik altijd dat ik moe moest zijn na een training. Met Nick ze een moeilijke eter was, maar ze had wel haar vaste gewoonten. kan ik soms twee uur trainen en het gevoel hebben dat ik niet En alles wat nieuw was, was eigenlijk niet goed. Nu, haar gewicht veel gedaan heb. Maar ik leer mijn lichaam omgaan met mijn zat goed, ze hoefde dus zeker niet te vermageren, en toch wilde blessure en ik bouw dagelijks oefeningen in zodat ik vermijd dat ze per se lichter zijn. ‘Ik ben te zwaar in mijn bewegingen’, zei ik pijn krijg of vast kom te zitten. ze dan. Dat was onze eerste strijd.”

170 171 Grote broer

Ik wou vier tot vijf kilo spiermassa kwijt, ik wilde scherper staan, “In het begin was het wel wat zoeken voor mij, ik wist niet goed vinniger zijn op de baan, want ik voelde dat ik iets miste. Ik bewoog wat mijn rol precies was. Yanina wilde me graag mee naar toer­ te log om mijn spel te kunnen spelen, dat is agressief en explosief, nooien, maar meer dan een initiator tennis ben ik niet. Ik kom uit tijd wegnemen van de tegenstander. Maar dan moet je de ballen het volleybal, ik was het gewend om daar alle matchen tot in de vroeg pakken en snel reageren, en met die extra kilo’s lukte dat puntjes te analyseren. Via de federatie ben ik in het tennis gerold. gewoon niet. Het probleem: ik wou spiermassa kwijt, maar die Daar heb ik mijn visie als conditietrainer een beetje doorgeduwd had wel mijn rug beschermd. Zou die weer gaan flippen dan? Zou bij de jeugd.” ik nog krachtig genoeg zijn om alles op te vangen? Het is een lang gevecht geweest om dat evenwicht te vinden. Ik wilde fysiek fit zijn “Gek genoeg zijn Yanina en ik pas echt goed beginnen samenwer­ en mijn limieten opzoeken, maar ook geen pijn hebben natuurlijk. ken na een knallende ruzie. Sindsdien hebben wij een geweldige band. Daarom noemt ze mij misschien ook haar grote broer: ze Het rare is: hoe ouder ik word, hoe beter mijn rug is. Hij kan niet heeft het nodig dat iemand af en toe eens keihard tegen haar meer genezen, dat weet ik, maar de manier waarop ik ermee omga, ingaat. Want ze weet dat pad A het beste is en toch probeert ze maakt mijn rug veel gezonder. Daarin is Nick heel belangrijk via pad B te gaan. Het enige wat dan helpt, is een wegversperring geweest. Dankzij hem heb ik mijn lichaam beter leren kennen, op te zetten, zodat ze niet meer door kan. Die bevestiging vraagt begrijp ik hoe het in mekaar zit en wat ik moet doen om het ze om toch voor de juiste weg te kiezen.” klaar te krijgen. Nick is bovendien in mijn leven gekomen op een moment dat alles een beetje op zijn kop stond. Hij heeft Ik heb me heel lang slecht in mijn vel gevoeld. Nick begreep me de rol van grote broer gespeeld. Hij luisterde als er iets op mijn toen heel goed. Hij heeft ook zijn moeder verloren, we waren een lever lag, als ik niet wist wat ik ermee moest doen. Hij zei altijd steun voor elkaar. Op toernooien amuseerden we ons rot samen. de juiste dingen, zeker als we op een toernooi zaten. Wat ik hem Ik kon weleens zitten piekeren of twijfelen en dan deed hij me soms toevertrouwde, was best wel zwaar en heftig. Toch kon hij weer lachen. Als hij erbij was, speelde ik altijd goed. Hij deed me daar iets luchtigs van maken zodat ik alles wat leerde relativeren. mijn zorgen even vergeten, zodat ik toch met plezier op de baan stond. In die zware periode zijn dat mijn beste weken geweest. Nick Audooren: “Voor ik met Yanina begon te werken, kende Eigenlijk kent hij niks van tennis, maar dat maakte het net zo leuk, ik alleen het verhaal dat de pers van haar ophing: zij was de omdat ik eens niet met tactiek of techniek moest bezig zijn en moeilijke, zij was het die altijd de coach aan de kant zette. Ik had gewoon kon spelen. Nick maakte ook de trainingen heel plezant. een vertekend beeld van haar en daarom was ik op mijn hoede. We zijn allebei een beetje bezeten van trainen. Soms gingen we Maar dat beeld heb ik heel snel bijgesteld. Ze is een fantastische naar de fitness om wat te stretchen en drie uur later hadden we vrouw, die altijd voor je klaarstaat. Zij ziet mij als haar grote broer, een nieuwe oefening bedacht. Na mijn tenniscarrière kan het maar zij is voor mij ook als een zus. Zij is zelfs de meter van ons niet anders: wij gaan samen iets doen in de sport, we delen nu jongste kind. Ze was erbij toen we de zwangerschapstest deden op eenmaal dezelfde passie. Wimbledon. Ze heeft heel fel meegeleefd met die zwangerschap. Nu nog wil ze bij alles betrokken blijven.”

172 173 Grote broer

Nick Audooren: “Yanina staat open voor vernieuwing. En het is dezelfde oefeningen. Nick begreep daar niks van. “Yanina, je kan een zegen als je met iemand kan werken die ook meedenkt. In toch niet elke dag dezelfde opwarming doen”, zei hij dan. “Dan tennis zie je bijvoorbeeld vaak dat spelers voor een wedstrijd wat ga je toch niet meer vooruit? Plus, de ene dag ben je al wat stijver gedwongen oefeningen afhaspelen. Maar je lichaam opwarmen dan de andere dag, je voelt je soms wat meer moe of minder fit. doe je niet alleen door wat te zwaaien met je armen of je benen. Dan pas je je opwarming toch aan?” Maar ik had mijn vast ritueel Dat doe je ook neuromusculair. Ik had daar bepaalde ideeën over en dat wilde ik niet veranderen. Het was heel moeilijk om dat die ik al eens uitgetest had met mijn kleine tennissers. Yanina los te laten. Dat was er zo ingedramd vroeger: “Nu doe je dit, bleek daar heel ontvankelijk voor. Als we geen ruimte hadden dan doe je dat.” Als ik een programma had, wilde ik dat tot in de om op te warmen, dan speelden we een spelletje op de iPad, een puntjes volgen. Nick is degene die ervoor gezorgd heeft dat mijn concentratie- of coördinatiespel waarbij je je twee hersenhelften schuldgevoel niet meer zo groot is als ik mijn programma aanpas prikkelt. Dat werkte heel goed bij haar. Als ze dat deed, begon ze of zelfs iets laat vallen. altijd heel agressief en gefocust aan haar wedstrijd. Soms doen we ook weleens vreemde bewegingen en dan zie je andere spelers Nick Audooren: “Yanina heeft al een lange weg afgelegd, maar raar opkijken. Op Wimbledon heeft Novak Djokovic ons eens in winnen blijft de enige oplossing voor haar. En dat is tegelijk haar de gaten gehouden. Achteraf kwam hij wat meer uitleg vragen. Je grootste probleem. Ze is heel anders na twee zeges dan na een ziet dat hij ook zoekt naar alles wat hem nog beter kan maken.” nederlaag. Als ze vroeger verloor, begon ze altijd te twijfelen: ‘Moet ik toch niet een ander tennis spelen, moet ik niet meer dit doen, Nick en ik zijn eigenlijk twee complete tegenpolen. Hij is altijd of dat?’ Zolang je twijfelt buiten het veld, zal je ook twijfelen op te laat, ik ben altijd op tijd bijvoorbeeld. Ik kleur graag binnen het veld. Ik zag het als mijn taak om die drastische ommezwaai de lijntjes, hij totaal niet. Een training die gepland staat van na een nederlaag wat te temperen. Jef Brouwers heeft me daarbij tien tot twaalf? Die kan om tien voor elf al klaar zijn, maar voor veel advies gegeven: ‘Probeer haar eens te rebooten tijdens een hetzelfde geld ben je om twee uur nog bezig. Je kan met hem aan match. Als dat lukt, zetten we weer een stap vooruit.’” een oefening beginnen, maar vraag hem niet waar die eindigt, dat weet hij niet. Toen we pas samenwerkten en hij had een oefening “Dat rebooten of herprogrammeren is een paar keer gelukt, ja. In uitgelegd, dan vroeg ik meteen: “Hoeveel herhalingen?” Dan lachte Doha bijvoorbeeld, in 2014. In de tweede ronde speelde ze daar hij eens: “Doe maar, we zien wel.” Dat was in het begin heel bizar tegen Jana Cepelova. Ze verloor de eerste set met 6-1 en riep me op voor mij. Ik heb zelfs een paar keer naar Lieven gebeld: “Ben je de baan. Meestal spraken we voor een wedstrijd een plan A en een wel zeker dat die Nick weet wat hij doet?” plan B af, meer niet. Ze wist dan zelf wel op welk plan ze moest overschakelen. ‘Wat moet ik doen?’, vroeg ze. ‘Wat is hier aan de Nick heeft me uit mijn comfortzone gehaald. Hij heeft me geleerd hand?’ Op dat moment weet je dat het niks meer met tennis te om dag per dag te bekijken en mijn gevoel te volgen. Vroeger was maken heeft. Dus ik stelde een zin samen met allemaal Gentse ik bijvoorbeeld geobsedeerd door een vaste opwarming. Zo had woorden, onzin eigenlijk. Als Gentenaar probeer ik haar een beetje papa het mij geleerd en ook Ann Devries was daar heel fanatiek de Gentse tongval bij te brengen, hè. Het sloeg helemaal nergens in. Ik had een lange en een korte opwarming, met altijd exact op. Nu, ik had een microfoontje aan van Eurosport. Ik besefte:

174 175 ‘Als iemand dit hoort, dan verklaren ze mij gek.’ Yanina keek me aan: ‘Wat zeg jij nu allemaal?’ En dan begon ze te lachen. Ze stapte terug het veld op en won de volgende sets met 6-2 en 6-0, heel bizar, de match kantelde compleet.”

“Soms verliest Yanina zichzelf een beetje in een wedstrijd. Dan begint ze oppervlakkig te ademen, terwijl je ademhaling net je ontspanning is. Ze blijft maar terugdenken aan wat fout is gegaan, ze vindt geen rust meer tussen de punten. Elke slechte actie boven op de andere speelt ze nog eens af in haar hoofd. En dan is het alsof er twee mannetjes zitten mee te kijken op haar schouder, een engeltje en een duiveltje, zo kan je dat het best beschrijven. Op een bepaald moment neemt dat duiveltje de bovenhand en moeten die emoties eruit. Niet elke coach kan daar goed mee overweg. Stefan Wauters bijvoorbeeld wist niet hoe hij moest reageren op die mentale obstakels, want zo noem ik dat. Terwijl hij op tennisvlak uitstekend was, we konden heel goed trainen samen. Michel Bouhoulle snapte het ook niet goed, die wou dat loskoppelen. Terwijl je moet weten dat zoiets met topsporters kan gebeuren. Iedereen heeft nu eenmaal zijn eigen verhaal. Dat onbegrip maakte het nog moeilijker voor Yanina. De zoektocht naar een goeie coach is zeker niet makkelijk geweest, daar heeft ze ook al wat tijd mee verloren, ja.”

176 Teamwork

TEAMWORK

“WAAR YANINA MEE WORSTELT, HEEFT VAAK NIKS MET SPORT TE MAKEN. ZE HEEFT VROEGER GELEERD OM TE LUISTEREN NAAR ÉÉN MAN. ZE HEEFT NOOIT GELEERD OM TE VOELEN: IS DIT WEL GOED VOOR MIJ?”

KIM CLIJSTERS Teamwork

“Dit is eigenlijk echt niks voor mij.” Tot die conclusie kwam Stefan Wauters na de Australian Open van 2014. En ik? Ik moest weer op zoek naar een nieuwe coach. “Ik reis wel even alleen”, dacht ik bij mezelf. Maar na enkele maanden begon ik me toch af te vragen: “Waar ben ik in godsnaam mee bezig? Ik ben altijd alleen onderweg, ik win geen matchen, waar kan ik nog terecht?” Met Stefan werken, was mijn idee, het was mijn eerste zetje naar zelfstandig worden, mijn eigen keuzes maken. Nu was het tijd om echt een grote stap te zetten.

“Hey, hallo, hier ben ik, kunnen jullie mij helpen?” Zo ben ik binnengestapt in de academie van Kim Clijsters in Bree, schoor­ voetend, op aanraden van Nick Audooren. Ik kende Kim nog niet zo goed toen. Nick had wel al samengewerkt met Carl Maes die nog een tennisclub had in Gistel. Het was niet makkelijk om daar aan te kloppen en uit te leggen dat het echt niet goed ging met mij. Ook omdat het een keuze was waar papa niet achter stond. Ik zat eerst samen met Carl, Kim kwam er later ook bij. “Kunnen jullie iets doen voor mij?”, vroeg ik.

Kim Clijsters: “Plots stond ze hier, op het veld, ballen te rapen. Ze leek ten einde raad. Carl en ik moesten er niet lang over nadenken: natuurlijk wilden we haar helpen, want we waren overtuigd van haar kwaliteiten. Carl werkte een plan uit en zette een team op papier, met de foto van Yanina in het midden en daarrond Carl, Nick, Sam, Jerome, haar papa, ik. Elk met een specifieke rol. Het deed haar duidelijk deugd om zelf te kunnen kiezen wat ze

181 Teamwork

wou en vooral, echt een team rond haar te hebben. Het was een Hij heeft me zien opgroeien en evolueren van iemand die nog kantelmoment. Bree was ook een beetje thuiskomen voor haar, nergens stond, die nog zo’n lange weg had af te leggen, tot de ze had er vroeger zo veel getraind met Ann Devries. En ze voelde vrouw die ik nu geworden ben. Ik ben een echte energiebol die zich goed bij de aanpak van Carl.” altijd meer en nog meer wil. Sam straalt rust uit en vormt het perfecte tegengewicht. Carl was er zeker van dat ik op een dag weer mijn beste niveau zou halen. Welke ranking? Dat was moeilijk te voorspellen, maar Sam Verslegers: “Yanina weet: ‘Een Kim of een Justine, dat ben ik ik was veel meer waard dan de top 90, zei hij. Zijn motto: “Als niet.’ Daar is ze realistisch genoeg voor. Maar ik heb haar wel zien je naar de top wil, dan moet je je gedragen en handelen als een ontwikkelen tot een indrukwekkende atlete en dat heeft ze toch topspeelster en niet als een nummer negentig.” Dat stond me vooral aan zichzelf te danken, aan haar ongelooflijke inzet. Ik heb wel aan. Het enige nadeel: Carl kon niet naar alle toernooien ooit eens een training gedaan met Kim en Yanina in Tessenderlo, meereizen, want hij zat vast op de academie van Kim. Hij zou mijn op gravel. We deden achteraf nog wat voetenwerk met een medecine trainingen in België begeleiden en ik zou trainen en reizen met ball. Kim is altijd heel sterk en explosief geweest. Yanina was de sparringpartners die beschikbaar waren. Niet ideaal, maar het minstens even sterk, maar iets minder explosief. Kim had dan was mijn enige optie, dus ik wou het absoluut een kans geven. weer minder uithouding, terwijl Yanina kon blijven doorgaan. Ze hadden allebei hun acht setjes afgewerkt, zoals ik had gevraagd, Voor de conditietrainingen schakelden we Sam Verslegers opnieuw en Yanina stond te wachten: ‘Hoe, is het al gedaan?’ Zij is gewoon volledig in, want Nick kon de trip van Gent naar Bree niet elke dag onvermoeibaar. Als ik nu haar trainingsprogramma’s opstel, dan maken. Sam is heel speciaal voor mij en ontzettend belangrijk, niet weet ze: ‘Dit is waarschijnlijk wat Kim ook gedaan heeft, dus mis­ alleen in mijn carrière, maar ook in mijn leven. Hij ziet me vaak schien moet ik toch niet per se nog meer willen doen.’” wanneer ik het kwetsbaarst ben, hij heeft al veel zware periodes meegemaakt met mij. Het is moeilijk om hem in één woord te Het is fijn om mensen tegen te komen die je begrijpen zonder dat vatten: hij is mijn kinesist, osteopaat, conditietrainer, maar ook je veel moet zeggen. Sam had mij heel snel door, vroeger al. Hij mijn mentale coach en vertrouwenspersoon. Hij is alles in één weet als geen ander hoe hij mij moet aanpakken. Met kleine dingen eigenlijk. Ik kan altijd bij hem terecht, waar ik ook mee zit. kan hij mij enorm motiveren en tot het uiterste doen gaan. We werkten nog maar pas opnieuw samen toen Kim naar mij kwam: Sam bellen, dat is altijd het eerste wat ik doe als ik terug thuis kom “Sam gaat je eens meenemen naar de duin.” “De duin?” “Ja, ja”, van een toernooi. “Wanneer heb je tijd?”, vraag ik dan. Meestal ga zei Kim. “Veel succes, Yanina.” Haar lachje voorspelde niet veel ik naar hem zonder pijn, preventief, om alles weer recht te zetten. goeds, dus ik was op mijn hoede. En toen ik even later die steile Het hoort bij mijn rugritueel: voorkomen dat er pijn ontstaat. Op duin zag, dacht ik: “Wat is dit? Moet ik al die paadjes oplopen zijn tafel liggen is ook het moment waarop ik begin te babbelen: of zo? Dat komt niet goed, hè.” Als je Sam bezig ziet, denk je over de trip, hoe ik heb gespeeld, wat ik heb meegemaakt, hoe ik dat de training om te lachen is. Maar durf geen reeks minder te me heb gevoeld. Eigenlijk kent Sam mij het best van alle mensen doen of te klagen, want dan sta je snel weer aan de start en kan in mijn team. Hij kent me ook al het langst, vanaf mijn veertiende. je opnieuw beginnen.

182 183 Teamwork

Sam Verslegers: “Die beruchte duin ligt in het midden van een kind geweest. Toen ze pas in de academie kwam trainen, dacht ik bosrijk gebied tussen Gruitrode en Opoeteren. Ik heb de plek zelf vaak: ‘Hoe kunnen we haar wat meer laten genieten?’ Dan kwam toevallig ontdekt tijdens het mountainbiken. Er zijn heel wat ze al eens bij ons slapen, ik nam haar mee naar het basketbal of unieke plekjes. Er staat zelfs een kapelletje waar Ludo Philippaerts we kookten samen. Maar echt genieten? Neen, dat kon zij niet, dat vroeger voor elke wedstrijd even langskwam. Ik kom er vaak met had ze ook nooit geleerd. Ze had heel snel een schuldgevoel. Dan mijn atleten, als deel van hun revalidatie of om een fysieke training zag je haar denken: ‘Ik moet op tijd gaan slapen, want ik moet te doen. Hier leren ze hun grenzen te verleggen. En je haalt ze morgen trainen.’ Maar soms moet je gewoon alles eens loslaten. eens weg uit een ruimte met vier muren. Hier is lucht, hier kan Ik had tijdens een toernooi ook mijn vaste routine, maar daarna je ademen. De problemen of twijfels waarmee atleten worstelen, zei papa: ‘Laat nu je tenniszak maar eens drie dagen in de garage komen vaak op mijn behandelingstafel naar boven. Maar deze staan, ga maar eens naar de film of lekker shoppen.’ Nu pas besef plek nodigt nog meer uit tot een gesprek, tot bezinning zelfs.” ik hoe hard het is om als puber in dat tenniswereldje te zitten, waar alles zo uitvergroot wordt, en vooral, hoeveel geluk ik heb “Het tennisleven is heel stresserend, dat heb ik ook met Kim van gehad met mijn papa.” dichtbij meegemaakt. Het begint al met het reizen naar toernooien, de persconferenties, alle media-aandacht, het voortdurend moeten Sam Verslegers: “Dat schuldgevoel heb ik vroeger vaak gezien bij presteren, week in, week uit. Zeker voor iemand als Yanina is het Yanina. Zo ben ik eens met haar na de Fed Cup in Oekraïne door­ belangrijk om haar af en toe eens uit die stress te halen. Want of gereisd naar Thailand. Of dat was toch het plan, want we zijn er het nu druk is van buitenaf, druk van haar vader of druk die ze nooit geraakt. Omdat het te mistig was, konden we niet opstijgen. zichzelf oplegt, zij speelt sowieso altijd met druk. In de natuur Haar vader drong erop aan om een andere vlucht te nemen, maar kan je dat even loslaten, tot jezelf komen, je geest vrij maken en dat had totaal geen zin. Dan zouden we pas twee uur voor de start eens helemaal bezig zijn met je lichaam. En ik heb wel het gevoel van het toernooi arriveren, met een jetlag. Dus uiteindelijk zijn dat ze oppikt wat ik haar op de duin probeer te laten voelen.” we terug naar huis gevlogen, via de nodige omwegen. Het heeft ons zelfs twee dagen gekost. Ik zag Yanina onrustiger worden. ‘Ik “Wat Yanina vooral moet proberen, is om naast het tennis nog een moet wel iets doen, hè’, zei ze. ‘Ik moet toch iets doen?’ Ze bleef ander leven te hebben. Daar hebben we het weleens over. Constant dat maar herhalen. Ik had gelukkig wat elastieken bij me en we met tennis bezig zijn, heeft geen zin, dat leidt tot overfocusing. Kim zijn buiten op de parking van de luchthaven wat oefeningen gaan stond vaak tot een kwartier voor een match nog te grappen en te doen. Dat typeert Yanina.” dollen en dan pas laadde zij zich helemaal op. Bij Yanina zie je ’s morgens bij het ontbijt al dat ze bezig is met haar match. Dan Vroeger draaide echt alles rond tennis, ik stond ermee op en ging ben je leeg op het moment dat je moet presteren. Die knop aan- ermee slapen. Het is moeilijk geweest voor mij om iets naast het en uitzetten, dat kon Kim als geen ander, dat is een leerproces.” tennis te doen, zonder dat bizar te vinden. Ik heb er heel hard aan moeten wennen dat er inderdaad nog een leven naast het Kim Clijsters: “Qua karakter hebben Yanina en ik veel gemeen, al tennis is, dat het zelfs heel normaal is. Daar heeft Kim al veel was ik als kind meer onbezonnen. Maar Yanina is eigenlijk nooit op gehamerd: “Laat het los, doe eens iets anders als je op een

184 185 Teamwork

toernooi zit.” Maar wat moet je in godsnaam doen tijdens een Dat professionalisme van mij heeft eigenlijk twee kanten: enerzijds toernooi? Ik ben daar toch om mijn job te doen, niet om mij heeft het me al vaak uit situaties gehaald waar anderen misschien te amuseren? Mijn professionalisme zit daar te veel in de weg, niet uit geraken, net omdat ik zo gedreven ben. Ik leer daardoor denk ik. Nu probeer ik wat meer mijn vrienden te bellen, of te heel snel bij, ik pik nieuwe dingen makkelijker op dan anderen, net facetimen. Dat verzet mijn gedachten een beetje. En ik ben van omdat ik het zo graag wil. Anderzijds is het mijn grootste vijand, plan om iets te gaan studeren of een cursus te volgen. Dat kan omdat ik soms echt met mijn kop tegen de muur loop. Op dat vlak me ook wat afleiden. heeft Kim mij al heel veel bijgebracht, net omdat zij in dezelfde situatie heeft gestaan. Mentaal was zij een van de sterkste atleten Sam Verslegers: “Yanina is opgegroeid met het idee dat je je schul­ in het vrouwencircuit. Zij kan mij iets op zo’n manier uitleggen dig moet voelen als je je ontspant. Dat je hard moet werken om en referenties geven, dat het logisch klinkt. iets te bereiken. En dat je pas mag genieten als je iets bereikt hebt. Alleen: dat bereiken, die grens, wordt altijd verlegd. Toen Kim Clijsters: “Yanina denkt nog te vaak: ‘Hard work always pays ze jong was, vroeg ik haar eens: ‘Je staat nu tweehonderdste op off.’ Maar goed kunnen doseren is nog zoveel belangrijker. Want de wereldranglijst, waar wil je aan het einde van het jaar staan?’ als je niet kan doseren, kan je ook niet pieken. Het wordt er zo ‘In de top 100’, zei ze toen. In augustus stond ze daar al, maar ze ingehamerd dat topsporters alleen maar hard werken. Terwijl had ook meteen een volgende doel, ze wilde de top 80 halen. Als ze doen wat ze moeten doen, heel intens, maar ook heel veel op je dan op het einde van het jaar op 100 staat, heb je je doel niet gevoel. Yanina kan bijvoorbeeld op training de pannen van het bereikt, hè?” dak spelen, cross, cross, cross, echt indrukwekkend. Maar in plaats van dan te stoppen als het goed zit, blijft ze maar doorgaan. En Kim Clijsters: “Die ontspanning mist Yanina vooral op een grand­ zo eindigt een goeie training toch vaak slecht en stapt ze ook met slamtoernooi. Je moet kunnen relaxen om de druk, die er onver­ een slecht gevoel de baan af.” mijdelijk bij komt, lang genoeg te kunnen verdragen. Ook een goed team helpt daarbij. Ik nam bijvoorbeeld graag familie mee Als het niet goed gaat, kom ik vaak in een vicieuze cirkel terecht: of Caroline Maes, mijn beste vriendin. Dan kon ik eens een uurtje het gaat niet goed, dus ik train nog meer. Het gaat nog minder gaan shoppen, mij amuseren, de slappe lach hebben. Dat had ik goed, dus ik train nog wat meer. Want ja, wat kan ik anders doen? heel hard nodig, dat ligt in mijn karakter. Ik wilde ook niet te lang Maar ik focus daar zo hard op dat het alleen maar slechter blijft piekeren over een nederlaag of een slecht toernooi. Ik moest dat gaan. ’s Avonds in mijn bed kan ik dan echt liggen te piekeren: van mij af kunnen zetten. Alleen op die manier kon ik me daarna “Wat zou ik morgen op training kunnen doen om die forehand te weer opladen en pieken. Dat wil niet zeggen dat dat voor Yanina verbeteren?” Ik krijg er zelfs hoofdpijn van als ik die forehand niet ook zou werken. Justine bijvoorbeeld pakte het heel anders aan. voel bijvoorbeeld. Terwijl dat eigenlijk geen zin heeft, ik tennis al Dat moet iedereen voor zichzelf uitzoeken. Ik voelde mij gewoon zo lang, ik weet intussen toch hoe ik een forehand moet spelen? veel gelukkiger op het circuit als ik mij kon ontspannen en fijne mensen rond mij had.” Ik heb nog altijd momenten dat ik me zit op te jagen tijdens de training. Er sneuvelt ook weleens een racket. Maar ik probeer

186 187 Teamwork

toch wat meer te relativeren nu en positiever ingesteld te zijn. Kim is eens komen kijken toen ik in Rosmalen speelde. In 2014 was Als het eens niet gaat, dan zeg ik: “Weet je, vandaag lukt het dat, ik verloor in de eerste ronde van Andrea Petkovic. Ik moest wat gewoon niet. Ik leg me erbij neer en train gewoon voort.” Mijn stoom aflaten en zat in de gang, richting ondergrondse parking. eerste graveltraining bijvoorbeeld dit jaar: die bal ging niet Mijn racket had ik daar al kapotgeslagen. Als je me op de baan vooruit of botste slecht, ik struikelde over mijn voeten, kwam ziet vertrekken met een racket dat ik niet in mijn tenniszak steek, overal te laat en sloeg ballen twee meter uit. Eigenlijk is er niks dan weet je meestal hoe laat het is. Dat racket overleeft het niet. positiefs aan een eerste training op gravel. Maar voor het eerst Kim is toen een uur bij mij komen zitten. “Je bent veel te veel een in jaren dacht ik: “Ach, breek er je kop niet over, morgen zal open boek voor de overkant”, zei ze. “Je laat te veel zien hoe je je het wel beter gaan. Mezelf opjagen en wat zielig doen, helpt me voelt. Als ik iets positiefs uitstraal, dan weten de tegenstanders toch niks vooruit.” En tegen het einde van die training sloeg ik dat het moeilijk zal worden omdat ik in goeden doen ben. Maar wel winners. als ik iets negatiefs uitstraal, dan weten ze ook dat ik me niet zo lekker in mijn vel voel. Meestal steken ze dan een tandje bij en Kim Clijsters: “Hoe meer je jezelf mentaal kan corrigeren op krijgen ze me zo toch op de knieën.” training, hoe beter dat ook zal lukken in matchen. Te veel opge­ stapelde frustraties komen er onvermijdelijk uit tijdens een Als tennisspeler heb je nu eenmaal meer slechte dan goeie dagen, match. Want als het dan even tegenzit, is dat de druppel te veel. dat heeft Kim me toen doen inzien. Je voelt de bal al eens wat Met alles wat Yanina in haar hoofd steekt, zou ik zelf echt niet minder, er is te veel wind of zon, je bent wat ziek of je hebt ruzie kunnen tennissen. Mijn beste matchen heb ik gespeeld toen ik gemaakt. Als je op die dagen je negatieve emoties toont, dan vrij was en een bepaalde focus had. Als je vrij bent, lijkt het alsof speel je veel matchen met je zwakste wapens. Je bent alleen maar er niks negatiefs in je hoofd zit. En als er dan toch een heel klein bezig met wat niet goed gaat. Kim heeft me geleerd om meer een moment van twijfel komt, dan kan je dat heel snel opvangen. Dat gesloten boek te zijn of tenminste te doen alsof ik me goed voel, zijn wedstrijden waarin ik echt het gevoel had: ‘Wauw, hier loopt ook al is dat niet zo. Ik zal nog altijd weleens een racket kapotslaan, alles perfect.’ Belangrijke wedstrijden, maar ook wedstrijden in die emoties moeten er soms gewoon uit, dat zie je zelfs bij de kleinere toernooien.” besten. Maar focussen op negativiteit is voor mij al zo vaak een struikelblok geweest. Net daardoor heb ik matchen verloren die “Ik twijfel er niet aan dat Yanina minstens kwartfinales van een ik nooit had mogen verliezen. Omdat ik altijd mijn beste niveau grandslamtoernooi aankan, geen seconde. Haar beste niveau wil halen, vergeet ik soms dat ik ook met een minder goed niveau is daar goed genoeg voor. Maar alleen daarmee red je het niet. toch nog kan winnen. Federer, Nadal, Djokovic, die kunnen een heel toernooi slecht spelen, maar ze zijn nog wel goed genoeg om altijd te winnen. Kim Clijsters: “Wat mij heel fel geholpen heeft, is yoga. ‘Dat is ‘Daar moet je naartoe’, zeg ik dan. ‘Je moet aanvaarden dat je je niks voor mij’, zegt Yanina. Maar met yoga leer je wel om je hoofd ook eens niet goed voelt op de baan. Maar dat besef moet je wel leeg te maken, alles van je af te zetten. Je moet je concentreren ombuigen in goed tennis waarmee je toch nog kunt winnen.’” op je oefening, anders lukt het niet. Yoga is ook even stilstaan en je tot jezelf richten, hier, nu. Ik kan bijvoorbeeld nog altijd een

188 189 Teamwork

baan opstappen en meteen in een match zitten. Dat is een auto­ dan mijn benen, mijn rug, en het werd alleen maar erger. Nick was matisme. Zoals in 2015, op het vrouwentoernooi van Antwerpen, toen mee met mij en ik heb hem enkele keren ’s nachts moeten waar ik toernooidirectrice was. Vlak voor de finale moest Carla wakker bellen. De jeuk was gewoon niet te verdragen. Als ik aan Suárez Navarro afhaken met een blessure. Daar stonden we, zonder het spelen was en ik begon te zweten, prikte die uitslag heel fel, finaliste. Om de toeschouwers toch nog iets te geven, heb ik dan echt verschrikkelijk. De kinesisten van de WTA konden mij niet maar zelf gespeeld tegen Andrea Petkovic, ook al was ik al enkele helpen. Ze stuurden foto’s naar een dermatoloog, maar ook die jaren gestopt. En ik heb nog gewonnen ook, gewoon omdat ik dat wist niet waar de uitslag vandaan kwam. Ik kreeg nog een soort gevoel onmiddellijk weer kon oproepen. Dankzij yoga.” cortisonecrème, maar niks hielp.

Toen ik bij Kim aanklopte, was de situatie echt hopeloos. Ik moest Toen ik in Peking aankwam, werd het nog erger. “Laten we maar van heel ver terugkomen, maar week na week ging het beter. Op naar huis gaan”, zei ik tegen Nick. “Ik kan niet meer, ik ben echt Roland Garros won ik in de eerste ronde van ex-nummer één op.” Mijn hele lichaam jeukte en deed pijn. Ik voelde me leeg. Thuis Caroline Wozniacki. Die stuntzege deed heel veel deugd. Daarna kwam er nog buikgriep bij en toen had ik er echt genoeg van. Ik speelde ik ook goed tegen Sílvia Soler-Espinosa, maar toch verloor ben ten einde raad naar enkele specialisten in Genk gegaan, Stijn ik. Zelfde verhaal op Wimbledon: heel sterke match tegen Sam Indeherberge en Sylvie Latour. “Ik ga hier niet buiten voor ik weet Stosur in de eerste ronde, daarna een nederlaag in drie sets tegen wat mij mankeert”, zei ik. Doe maar alle bloedonderzoeken en Ana Konjuh. Ik was ziek toen, voedselvergiftiging. Of dat dacht testen die nodig zijn, er is iets met mijn lichaam dat niet klopt. ik toch, want ik bleef me in de weken daarna zwak voelen en vooral heel moe. De ziekte van Lyme, dat bleek na lang zoeken uiteindelijk de diagnose. Ik wist niet wat het was, alleen dat Sam Stosur het ook De rest van dat seizoen heb ik echt geworsteld met mezelf, het ging had gehad. Stosur is een Australische speelster die de US Open heeft gewoon niet, wat ik ook probeerde. Ik had altijd wel ergens last gewonnen in 2011. De dokters vonden het ongelooflijk dat ik het zo van, sukkelde van de ene verkoudheid in de andere. Mijn lichaam lang had volgehouden en had doorgebeten. Ik kreeg meteen heel wou niet meer meewerken zoals anders, ik kon niet zoveel meer zware antibiotica voorgeschreven, die gelukkig meteen aansloeg. aan. En de dokter vond maar geen oorzaak. Ik slikte wat extra Daarna kon ik weer rustig opbouwen voor het nieuwe seizoen. Ik vitamine C en ijzer, maar voelde me niet beter. Uit de gewone moest wel helemaal van nul herbeginnen, maar ik was zo blij dat bloedonderzoeken bleek dat ik gezond was, en toch geraakte ik ik eindelijk wist wat er scheelde met mijn lichaam. En opgelucht ’s morgens niet uit mijn bed en wilde ik liefst van al de hele dag ook, want ik kon stoppen met mezelf verwijten te maken. Het lag slapen. “Het ligt gewoon aan mezelf”, begon ik te denken. Dit was dus toch niet aan mij, aan mijn zin of mijn motivatie. Dat zou ik een mindere periode en ik moest mezelf maar wat harder pushen veel erger hebben gevonden. om erdoor te geraken. Kim Clijsters: “Waar Yanina mee worstelt, heeft vaak niks met In het najaar speelde ik nog enkele toernooien in Azië en daar sport te maken. Dat zit veel dieper, dat is het leven. En leven is kreeg ik uitslag over heel mijn lichaam. Het begon aan mijn armen, leren, zeg ik altijd, maar je moet er ook iets mee doen. Zij heeft

190 191 vroeger geleerd om te luisteren naar één man, haar vader. En ze was het ook gewend om altijd te luisteren. Als hij haar bijvoorbeeld een straftraining oplegde van twaalf kilometer lopen, dan deed ze dat gewoon, zonder erbij stil te staan. Ze heeft nooit geleerd om te voelen: ‘Is dit wel goed voor mij, ben ik fysiek niet te moe?’ Of: ‘Is het meer mentaal of emotioneel?’”

192 Op eigen benen

OP EIGEN BENEN

“PAPA EN IK HEBBEN ALTIJD ALLES SAMEN GEDAAN. IK VOELDE DAT IK ZELFSTANDIGER MOEST WORDEN. ENERZIJDS WILDE IK ME LOSTREKKEN, MAAR ANDERZIJDS WILDE IK HEM NIET KWETSEN DOOR PLOTS ALLES ALLEEN TE WILLEN DOEN.”

YANINA WICKMAYER Op eigen benen

Waren mijn fysieke kwalen een reactie op het emotionele proces waar ik toen volop in zat? Dat zou kunnen. Want toen ik begon samen te werken met sportpsycholoog Jef Brouwers is de kast helemaal opengegaan en bleef er van alles uitvallen. Terwijl ik mezelf vroeger nooit veel vragen had gesteld, raakte ik nu compleet overspoeld. Wie was ik? Waarom tenniste ik? Hoe functioneerde ik het best? Met welke coach, in welk team? Het leken allemaal aparte dingen, maar alles had invloed op mekaar en op wie ik was op de baan. Ik moest nog wat dieper graven om nog meer antwoorden te vinden. Dus ik kon niet anders dan teruggaan naar mijn jeugd en mijn opvoeding. Waarom heb ik altijd zo mijn best gedaan om de perfecte dochter te zijn bijvoorbeeld?

Papa was sinds mijn negende de enige die ik nog had. Ik wou hem zo graag gelukkig maken. Ik was een meisje dat altijd deed wat hij vroeg en altijd naar hem luisterde. Hij is vijftien jaar lang mijn begeleider geweest, hij was mijn god in die periode. Bij alles wat ik deed, vroeg ik mij af: “Wat zou papa zeggen, wat zou hij doen?” Zijn manier van leven en denken was ook de mijne. Ik heb veel gedaan waar ik eigenlijk niet echt achter stond, dat heb ik pas later ingezien. Maar waarom? Waarom wilde ik iedereen altijd tevredenstellen en deed ik mezelf meestal beter voor dan ik me voelde? Het leek alsof ik mezelf liever wegcijferde, alsof ik niet belangrijk was en de rest wel.

Uit mijn jeugd neem ik heel veel goeie dingen mee, maar van andere heb ik moeten zeggen: “Dit doe ik niet meer, hier stop

197 Op eigen benen

ik mee, vanaf nu kijk ik naar mezelf en volg ik mijn eigen weg. Lieven Maesschalck, Jef Brouwers of Nick Audooren. Zij deden mij Ook al is dat tegen bepaalde principes, ook al zal papa het daar inzien dat ik een deel van mezelf jarenlang had genegeerd. Het niet mee eens zijn.” Ik heb me afgevraagd: “Oké, wat is nu echt is lang te zwaar en te triest geweest om ermee geconfronteerd te belangrijk geweest in mijn opvoeding? Waarin heeft papa mij het worden, maar ik moest het toch eindelijk eens onder ogen zien. meest geholpen? Wat maakt mij sterker en hoe kan ik groeien naar een volwassen vrouw?” We deden altijd alles samen, papa en ik. We woonden samen, we reisden samen, alles was op mekaar afgestemd. Ik voelde dat ik Om een betere band met papa te hebben, moest ik afstand nemen, stilaan toch wat zelfstandiger moest worden. Zelf beslissingen dat was heel duidelijk. Het was beter dat ik hem minder zag, durven nemen, zelf fouten durven maken, met mijn kop tegen de minder hoorde, dat hij minder meeging naar trainingen en toer­ muur lopen, zonder bang te zijn, dat wou ik, maar het bleek toch nooien. Ik wilde niet meer dat hij zo’n grote invloed had op mijn moeilijker dan ik had gedacht. Want wat zouden de mensen wel leven. Want – hoewel hij dat misschien niet wou – ik was altijd niet denken? Wat zou papa wel niet zeggen als ik een verkeerde degene die alles deed in functie van hem. Ik wilde hem niet meer beslissing nam? Enerzijds wilde ik me lostrekken, maar anderzijds blindelings volgen. De vrouw die in mij zat, moest eindelijk maar wilde ik papa ook niet kwijt. Hij was tot dan de belangrijkste eens groot worden. persoon geweest in mijn leven, in mijn ontwikkeling. Ik wilde hem niet kwetsen door plots alles alleen te willen doen. Ik moest Papa heeft het daar heel moeilijk mee gehad. Want tot dan hadden weer proberen om het juiste evenwicht te vinden. we samen maar één doel, we volgden één weg, we deden wat ons het beste leek. Alles stond in functie van mij als atlete om zo de Het was een verwarrende periode voor ons allebei. In het begin grootste kans op slagen te hebben, om te bereiken wat ik wou. Al heeft hij het zelfs helemaal verkeerd opgevat. Hij dacht dat ik de rest kwam gewoonweg niet ter sprake. Uiteraard wilde hij dat niks meer met hem wilde te maken hebben, dat ik volledig wou ik gelukkig was, dat ik een volwassen vrouw werd. Maar het was breken. Maar dat was totaal niet mijn bedoeling. Integendeel, toch vooral tennis, tennis, tennis. En niet vergeten, hij moest als ik wilde alleen de kans krijgen om mijn eigen keuzes te maken, man alleen een kind opvoeden. Een man pakt zoiets toch anders mijn eigen fouten ook. Als papa altijd alle beslissingen neemt en aan dan een vrouw, denk ik. Misschien was het voor hem wel het loopt slecht af, dan is het makkelijk om de fout bij hem te makkelijker om zich alleen op mijn tennis te focussen. Dat ging leggen. Maar als ik mijn eigen keuzes maak, dan ben ik er zelf ook goed, dus waarom moest er iets veranderen? verantwoordelijk voor als het misgaat. En dat is de enige manier om iets te leren, niet? Op de baan sta ik er tenslotte ook alleen Het ging inderdaad goed, heel lang zelfs. Ik had alles wat ik wou, voor. Als ik daar een probleem heb, moet ik het ook zelf oplossen. ik verdiende al op vrij jonge leeftijd geld. We maakten ons geen Net als in mijn relatie met Jerome, daarin kan papa ook niet mijn zorgen. Tot ik werd afgeremd door enkele blessures en de resultaten handje vasthouden, hè? begonnen tegen te vallen. Dat is typisch zo’n periode waarin een tennisser gaat nadenken. Ik werd even van mijn doel weggerukt en Hij moet dikwijls gedacht hebben: “Waar is die in godsnaam mee ik leerde ook andere mensen kennen, met een andere visie, zoals bezig, wat is ze nu toch allemaal aan het doen, ze luistert gewoon

198 199 Op eigen benen

niet meer?” Hij was vooral bang dat ik de verkeerde richting zou klaar, ze moest alleen nog haar tenniszak maken. Na het ontbijt uit gaan. Hij dacht dat ik zonder hem geen discipline meer zou ging ze eerst lopen, dan hup, de auto in, naar de training, daarna hebben, te laat zou gaan slapen, veel op stap zou gaan en de ene na reden we naar de kinesist of de fysiotherapeut. Vijftien jaar lang de andere jongen zou hebben. Toen de relatie met Jerome steeds is dat onze routine geweest. Ik wist wanneer ze dorst had, ik wist serieuzer werd, vreesde hij dat ik mijn tennis zou verwaarlozen, wanneer ze wou eten. Ik deed alles voor haar.” dat mijn beste jaren voorbij waren en dat het niet meer goed zou komen. Mij op nummer negentig zien staan, was vreselijk “Misschien had ik de belofte aan haar moeder niet zo letterlijk voor hem. “Allee, Yanina, dit is niet oké”, zei hij dan. “Je hebt zo mogen nemen. Dat zullen veel mensen denken, niet? Op haar veel kwaliteiten, ik weet dat je het kunt, hoe komt dat toch?” Hij negende had ik misschien beter gezegd: ‘Je gaat gewoon naar snapte maar niet waarom de resultaten zo slecht waren. Dat moest school, je haalt goeie rapporten en op woensdagmiddag doen we toch zijn omdat ik per se alles alleen wilde doen? “Maak er toch iets leuks samen. Later mag je voortstuderen als je wil, ik koop niet zo veel cinema rond, stap dat veld op, speel gewoon en win wel een autootje voor jou, een appartementje zelfs.’ Maar dat je match”, zo redeneerde hij. Terwijl ik net nog harder mijn best wou ze niet, ze wou naar Amerika, ze wou tennissen en ik kreeg deed en nog zwaarder ging trainen. het niet over mijn hart om neen te zeggen. Dan had ze me later waarschijnlijk verweten dat ik haar in de steek heb gelaten.” Misschien voelde hij zich wel schuldig dat hij alles zomaar liet gebeuren. Hij had aan mama beloofd dat hij goed voor mij zou “Ik ben Yanina gevolgd in de weg die zij wou afleggen. Ik heb zorgen en dat hij er altijd voor mij zou zijn. Misschien dacht hij vijftien jaar van mijn leven opgegeven om haar te steunen. Had wel dat hij geen goeie vader meer was, omdat hij minder aanwezig ik haar minder moeten beschermen? Had ik haar eerder moeten was. Terwijl dat toch meer mijn keuze is geweest dan de zijne. Hij loslaten? Neen, want dan had ze nooit gestaan waar ze nu staat. heeft opnieuw zijn weg moeten vinden, want mijn tennis was ook Haar carrière is er een van vallen en opstaan. Ik heb haar gekneed zijn leven. Het betekende alles voor hem. Als iemand dat van mij tot een topatlete. Vanaf het moment dat haar mama ziek is gewor­ zou afpakken, zou ik daar ook heel zwaar aan tillen. den, hebben wij altijd gevochten, wij, met ons tweeën, tegen de rest. We hebben nooit onze kop laten hangen. Ik heb dus nergens Het was moeilijk zonder, maar ook met elkaar. Misschien heeft spijt van, integendeel, ik zou het zo opnieuw doen. Ik ben er zelfs hij zelf ook te veel in een kast weggestoken, dat kan. Zijn leven trots op, anders had ik nooit zo’n hechte band gehad met mijn is heel hard geweest, vanaf zijn jeugd al. Nu, hij had een dochter dochter.” van negen toen zijn vrouw stierf, zo veel keuzes had hij natuurlijk niet. Maar ik kan hem niet zeggen hoe hij zijn leven moet leiden. Hij heeft mij gekneed, dat klopt. Maar hij heeft mij gekneed als Hij moet zijn eigen geluk zoeken, dat heb ik ook gedaan. tennisster, niet als persoon. Dat hebben andere mensen gedaan. Hij schuift zo veel dingen in mijn schoenen, terwijl ik nog een Marc Wickmayer: “Als ik er nu op terugkijk, heb ik waarschijnlijk kind was. Hoe kan je van een meisje van negen verwachten dat ze gefaald in mijn opvoeding, ja. Ik heb te veel willen doen, omdat de juiste beslissingen neemt? Dat is toch niet eerlijk? Hij heeft mij ik altijd goed wou doen. Yanina stond ’s morgens op en alles was opgevoed en begeleid alsof ik al een volwassene was. Waarschijnlijk

200 201 Op eigen benen

omdat hij het niet gewend was om een kind op te voeden. Mama proces geweest. Ik had vier jaar met papa in Monaco gewoond, heeft dat gedaan tot mijn negende. maar ik wilde definitief terugkeren naar België, vooral voor Jerome. Ik had nood aan een eigen plekje. Als ik mezelf wilde zijn, als In plaats van te treuren om mama heeft hij van tennis een project ik mijn eigen leven wilde opbouwen, dan moest ik mijn eigen gemaakt. Mij kneden tot een topatlete was zijn verwerkingsproces. thuis creëren, los van papa. Het werd een moeilijke zoektocht Dat denk ik tenminste, want daarover werd nooit gepraat. Maar als naar dat ideale plekje. Want waar zouden we gaan wonen? In ik zie hoe bezeten hij ermee bezig was: ik moest gezond eten, op Antwerpen, of elders? In een appartement of een loft? We hebben tijd gaan slapen, op tijd opstaan, al mijn trainingen doen... Terwijl veel appartementen bekeken toen, maar niks naar onze zin. Tot hij me vroeger alleen af en toe eens naar de training bracht, als papa plots iets gevonden had. hij niet moest werken. Misschien voelde hij wel een soort plicht, omdat hij de eerste negen jaar van zijn dochter nauwelijks had Marc Wickmayer: “Yanina wou haar eigen stek, zei ze. Ze wilde meegemaakt. En toen mama er niet meer was, besefte hij plots: gaan samenwonen met Jerome. Een appartement of een loft aan “Shit, ik moet nu wel zorgen dat ik er ben voor haar.” In het begin de Kaai in Antwerpen, daar hadden ze hun zinnen op gezet. ‘O waren zijn bedoelingen dus heel nobel, maar de situatie werd te neen,’ dacht ik, ‘doe dat niet, slechte investering. Luister alsjeblieft complex, we stonden te dicht bij mekaar. naar mijn goeie raad.’ Ik had al eens gepolst bij haar wat ze na haar tenniscarrière wou doen, hoe ze haar toekomst zag. Ze wilde Papa zag het als een persoonlijke aanval dat ik wat afstand wou, graag in de sport blijven, zei ze, personal coaching bijvoorbeeld, het leek wel alles of niks voor hem. Hij voelde zich plots niet meer samen met Jerome en Nick. ‘Dan heeft ze veel ruimte nodig’, nodig, zei hij, terwijl ik hem alleen duidelijk wilde maken: Ik ben dacht ik. Dus ben ik voor haar op zoek gegaan naar een pand blij dat je mijn papa bent, dat je altijd klaarstaat voor mij, maar ik waar zoiets mogelijk was.” wil nu op mijn eigen benen leren staan. Want als jij er niet meer bent, wil ik niet verloren zijn. En als ik het maximum uit mijn Toen ik op een toernooi in Azië zat, eind 2013, belde hij me op, carrière wil halen, dan moet ik op mijn benen staan en niet op die heel enthousiast: “Ik heb een pand gevonden, in Hasselt aan het van jou. Ik heb hem heel vaak proberen uit te leggen: “Jij hebt mij water. Een oude graanmaalderij, echt prachtig.” Ik ben meteen toch opgevoed, met bepaalde normen en waarden? De discipline, met hem gaan kijken toen ik terug thuis was. Het was inderdaad het harde werken, dat zit er allemaal zo stevig ingebakken, dat een bangelijk pand, supertof, maar wat moest ik daar in gods­ geraak ik nooit meer kwijt, hoor. Wat je hebt willen bereiken naam mee? Ik was een tennisster, geen zakenvrouw, ik wilde met je opvoeding, heb je bereikt. Vertrouw me dan toch dat ik alleen een appartement, geen bedrijf in zo’n gigantisch gebouw. het nu alleen kan.” Hij wilde me wel dat vertrouwen geven, hij Toch raakte ik stilaan overtuigd: ik zou mijn centen investeren geloofde ook dat ik het kon, maar een deel van hem was er toch in een project voor later, we zouden het gebouw verhuren voor niet helemaal zeker van. evenementen, en ik zou op de bovenste verdieping wonen in een prachtige loft met zicht op het kanaal, ideaal om tot rust Het gebouw waar ik nu woon, heeft heel veel geholpen in mijn weg te komen na een toernooi. naar onafhankelijkheid. Maar het is wel een heel lang en zwaar

202 203 Ik was verkocht, Kaai 16 was van mij. We stelden een simpel plan op: wat planten zetten, enkele muren schilderen, en klaar om te verhuren. Maar al snel sneuvelde er hier een muur, en daar nog een, ginder kwam er dan weer eentje bij. Allemaal op initiatief van papa, met mijn geld. Hij zag het groots, het werd altijd meer en meer en meer. Wat een simpel plan leek, groeide uit tot een grote renovatie. Het liep helemaal fout en het budget raakte stilaan op. Voor het eerst in mijn leven werd ik geconfronteerd met financiële problemen. Tot dan had ik nooit geldzorgen gehad. Ik spendeerde ook heel weinig, buiten de kosten voor mijn trainers en mijn reizen. Ik begon schrik te krijgen, want ik was ook niet ongelooflijk goed aan het spelen toen. Wat als er straks niks meer was?

De problemen bleven zich opstapelen, de discussies laaiden hoog op. Het is het dieptepunt in mijn leven tot nu, echt waar. Ik dacht dat ik vrij goed bezig was, tot dat pand op mijn weg kwam. Alles was om zeep, zo voelde het toch: bijna blut, een gebouw dat niet af geraakte, ruzie met papa en slechte resultaten. Het was een complete chaos. Net toen ik dacht dat ik stilaan mijn eindpunt had bereikt, leek het alsof de grond onder mijn voeten wegzakte. Ik viel weer in de put waar ik net uit aan het klauteren was. Had je mij toen gevraagd of het ooit nog goed zou komen, dan had ik neen geantwoord...

204 Kaai

KAAI

“ZE ZEI DIKWIJLS: ‘IK HEB EEN PRACHTIG PAND, MAAR IK BEN MIJN PAPA KWIJT.’ IK HEB NOOIT GEDACHT DAT IK MIJN DOCHTER ZOU VERLIEZEN. YANINA WEET TOCH GOED GENOEG DAT IK ALLES IN MIJN LEVEN VOOR HAAR HEB GEDAAN.”

MARC WICKMAYER Kaai

Op 4 december 2014 is Kaai 16 plechtig geopend. Er was eerst een persconferentie en ’s avonds een groot feest, met veel vrienden en bekenden uit de tenniswereld en het bedrijfsleven. De oude meelfabriek had een transformatie ondergaan, alles zag er prachtig uit. Beneden een restaurant, boven een multifunctionele ruimte voor events, workshops, congressen, personeelsfeestjes, product­ lanceringen, noem maar op. Iedereen vond dat ik er stralend uitzag, als een sterke zakenvrouw. Maar vanbinnen was ik een beetje aan het sterven.

Hoe ik dat heb klaargespeeld toen? Dat weet ik zelf eerlijk gezegd ook niet. Ik heb die avond de knop omgedraaid, dat moest gewoon. Ik kon toch niet overkomen als zwak, als iemand die het niet aankon? Mijn bedrijf moest een succes worden. Ik wilde een positief verhaal brengen, terwijl het verschrikkelijk moeilijk was geweest. Enkele mensen hebben mij geholpen met het schrijven van mijn speech voor de opening, bij de persconferentie, welke vragen beantwoord ik, welke niet? Niemand heeft gemerkt hoe zwaar het op dat moment voor mij wel was.

De verbouwingen waren compleet uit de hand gelopen en papa zag het niet meer zitten. Hij kon het niet verkroppen dat ik ook andere mensen vertrouwde en niet alleen hem. Hij maakte met iedereen ruzie. Tot hij er plots genoeg van had en gewoon vertrok. Daar zat ik dan, midden in het tennisseizoen. Hoe moest ik dat in godsnaam aanpakken? Ik kende niks van renoveren. Al mijn centen staken in het pand, maar hoe kreeg ik dat nu draaiend?

209 Kaai

Stap voor stap, zo zijn Jerome en ik te werk gegaan, dat was de Als Jerome in die periode niet naast mij had gestaan, was ik alles enige optie. Ik weet nog dat ik op een toernooi in Amerika zat kwijtgespeeld. Hij heeft mij erdoor gesleurd. Hij bleef positief toen en een lijst kreeg van alles wat nog moest worden afgewerkt. Ik ik het helemaal niet meer was. Uren en uren heb ik geweend. Hij kon toen niet anders dan prioriteiten stellen. De wc’s? Oké, die heeft zoveel afschuwelijke mails gekregen die het einde hadden moeten af, want anders kunnen we het pand niet openen. De kunnen betekenen. En toch nam hij alles op zich en loste het vloer? Ja, die moet ook klaar zijn natuurlijk. De verlichting? Dat op. Hij vertelde me zelfs niet alles omdat ik op toernooien zat zal nog even moeten wachten. Vanuit Amerika probeerde ik alles en matchen moest spelen. Hij was mijn buffer terwijl thuis alles in goeie banen te leiden, Jerome was een enorme hulp in België. in het honderd liep. Ik voelde me echt in de steek gelaten door papa. Hij had mij een heel mooi plaatje voorgesteld en het is heel Jerome Van Der Zijl: “Ik kon niet anders dan luisteren, oplos­ anders uitgedraaid dan gepland. Zelfs de bankdirecteur heeft in de singen zoeken, positief blijven en haar ervan overtuigen dat alles put gezeten omdat hij mij zo’n groot risico heeft laten nemen. Ik goed zou komen. Makkelijk was dat zeker niet. Ik probeerde zo vertrouwde papa blindelings, hij zou me toch nooit iets aanraden zelfzeker mogelijk over te komen terwijl ik me soms helemaal waardoor ik alles zou verliezen? niet zo voelde, integendeel. Ik zag hoe zwaar ze het had, hoe het haar verscheurde, terwijl de buitenwereld niet wist wat er achter Marc Wickmayer: “Ik heb fouten gemaakt, ja, dat geef ik grif toe. de schermen gaande was. Ze was er ook heel gesloten over. Haar Als ik de klok kon terugdraaien, zou ik dat nooit meer doen, nooit. trainers begrepen het niet, de pers was kritisch, want die snapte Ik heb mijn dochter altijd goeie raad kunnen geven, over alles, niet waarom ze minder presteerde. Maar vooral: haar vader begreep haar sport, het leven. Maar met dat pand is het radicaal verkeerd haar niet. Dat was het moeilijkste voor haar, want hij wist maar gelopen. Ik had het gevoel dat ze mij er niet meer bij wou, dat al te goed waar het probleem lag.” alles beter ging met anderen. Ik heb daar nachten van wakker gelegen. Zij sms’te dikwijls: ‘Ik heb een prachtig pand, maar ik “Het waren niet de nederlagen die haar steeds dieper de put in ben mijn papa kwijt.’ Ik heb zelf nooit gedacht dat ik mijn dochter duwden, maar wel de relatie met haar vader. De persoon die zo zou verliezen. Yanina weet toch goed genoeg dat ik alles, maar lang haar steunpilaar was geweest, deed haar het meest afzien. dan ook alles in mijn leven voor haar heb gedaan. Mijn laatste De berichten en verwijten die ze heeft gekregen, dat wens je druppel bloed zou naar haar gaan.” niemand toe. Voor haar bedrijf en haar tennis kon ik nog proberen om oplossingen te vinden, maar in de relatie tussen vader en “Ze wou mij er niet meer bij”, zegt hij, maar ik kon gewoon niet dochter stond ik compleet machteloos. Eigenlijk was ze toen beter anders. Hij heeft mij in een positie gebracht, bewust of onbewust, een tijdje gestopt met tennis, maar dat kon niet, de boel moest waarin hij mij gedwongen heeft om keuzes te maken waar ik blijven draaien, hè? Ik heb heel veel bewondering voor Yanina, helemaal niet achter stond. Ik wou het niet, maar het moest want ondanks alles heeft ze zich er toch door gesleurd. Ondanks wel. Eigenlijk had ik geen keuze meer. Tot dan had ik altijd alles alles zag ze toch altijd ergens het einde van de tunnel. In het alleen gedaan met papa. En nu was het de eerste keer in mijn begin was het een klein stipje, maar dat werd steeds groter en leven dat ik moest zeggen: “Alleen met papa lukt dit niet.” Hij uiteindelijk zien we nu stilaan wat licht.” aanvaardde geen hulp en vertrouwde niemand. Op eigen benen

210 211 Kaai

staan, is toen letterlijk begonnen. Ik wou hem niet kwetsen, want Weet je nog, ik wilde per se zelfstandig worden, volwassen, onaf­ hij heeft hier heel hard gewerkt. Maar toch heb ik toen moeten hankelijk? Wel, dat is allemaal gelukt, in één keer zelfs. Ik moest zeggen: “Oké, wat gaat nu voor?” En ja, sorry, op dat moment beslissingen nemen waar heel mijn leven van afhing. Waren die gingen mijn centen, dit gebouw, mijn tenniscarrière, mijn leven oké of niet? Dat moesten we dan maar afwachten. Het is een hel en mijn toekomst voor op mijn gevoelens. Het is de eerste keer dat geweest, dat meen ik echt, maar ik heb er gigantisch veel uit ik met mijn verstand naar mijn hart heb moeten kijken, anders geleerd. Op zo’n moment komt er een overlevingsinstinct naar had ik alles verloren. boven, niet normaal. Het was een weg die oneindig lang leek. Maar ik had simpelweg geen keuze, ik moest vooruit. De mensen die alles van dichtbij hebben meegemaakt, begrijpen niet hoe ik erdoor ben gesparteld. Ik speelde niet meer voor mijn Mijn tennis heeft me in dit hele verhaal niet echt geholpen, ranking of mijn ambities, het ging veel verder dan dat. Ik moest neen. Buiten mijn doorzettingsvermogen dan. Ik heb echt in geld verdienen met mijn tennis om te overleven, daar kwam het de knoop gelegen met mezelf. Ik moest presteren, want ik had eigenlijk op neer. Het was niet mijn belangrijkste drijfveer, het het geld heel hard nodig. Maar mijn kop stond soms echt niet was gewoon een must. Ik stond op de baan en ik dacht aan alle naar tennis. Ik had geen zin om naar toernooien te vertrekken, facturen die nog moesten worden betaald, alsof ik met een revolver want thuis was er zo veel gaande. Eigenlijk had ik een slappe tegen mijn hoofd aan het spelen was. Begin 2015 bijvoorbeeld vod moeten zijn op de baan en toch bleef ik overeind. Ik begreep waren Jerome en ik in Australië. We bekeken mijn rekeningen en er helemaal niks van. ik zei: “Als ik op dit toernooi niet goed speel, dan is het over.” Had ik toen in Melbourne niet de vierde ronde gehaald, dan had ik de Het pand is een bloeiende zaak nu. Ik heb het echt gehaat, maar nu boeken moeten sluiten. Echt waar. De leningen moesten betaald kan ik eindelijk naar mijn gebouw kijken en zeggen: “Wauw, hier worden, hè, die stopten nu eenmaal niet. Het was een strop rond mag ik ontzettend trots op zijn.” Als je als atleet iets onderneemt mijn nek. Ik kon het pand niet verkopen, want er waren te veel in een ander domein, is het logisch dat dat niet meteen van een schulden. Dan zou ik helemaal niks teruggekregen hebben van leien dakje loopt. Ik heb voor hete vuren gestaan, ja, ik heb me alles wat ik erin geïnvesteerd had. er echt moeten door knokken. Het zijn de zwaarste jaren in mijn leven geweest, maar ik ben er zo veel wijzer uitgekomen. En nu Alles wat ik verdiende, stak ik in het pand, beetje bij beetje. voel ik me echt een sterke zakenvrouw. Intussen was het wel open en gelukkig draaide het ook goed. Er waren al wat evenementen, dat hielp. En zo ben ik stilaan uit de De relatie met papa stond in die periode enorm onder druk. Dat put geklommen, met een heel klein laddertje. Daarna moest ik hij niet akkoord ging met mijn aanpak en mijn beslissingen, was beslissen: wat wil ik nu met het pand doen? Ik wilde geen zorgen heel moeilijk. Hij kan nog altijd niet aanvaarden dat ik mijn eigen hebben, dat was mijn prioriteit. Ik wilde er niet mee bezig zijn, keuzes maak. Alleen zijn visie telt. Het is voor hem moeilijk om want we waren te weinig thuis en het was gewoon te zwaar. We naar de vrouw achter de tennisspeelster te kijken. Terwijl hij zich hebben dan besloten om een deel van het pand te verhuren, zodat eens zou moeten afvragen: “Wat wil die vrouw eigenlijk? Wie is zij ik me weer volledig op mijn tennis kon focussen. geworden? Wat maakt haar gelukkig?” Ik ben helemaal anders nu

212 213 Kaai

dan toen ik zestien, zeventien jaar was. En ik heb het gevoel dat de wereld.” Hij kon maar niet begrijpen dat ik op een bepaald hij de volwassen vrouw minder graag ziet dan het jonge meisje. moment worstelde met ouder worden. Hij was heel veeleisend, voor zichzelf, maar ook voor mij. Daarom ben ik zo veeleisend Toen ik jong was, had hij controle over alles. Waarschijnlijk had voor mezelf. Dat was niet makkelijk, vooral niet omdat er niemand hij niet verwacht dat ik op een dag zou zeggen: “Ik wil op eigen was om wat tegengas te geven of om alles in evenwicht te houden. benen staan, ik wil mijn eigen leven leiden en zelf mijn vrienden Je kan een vader hebben die streng en veeleisend is, maar dan kiezen.” Die controle verliezen, dat kan hij niet verkroppen, nog heb je nog een moeder die je troost en bij wie je kan klagen en altijd niet. Misschien ben ik ook niet de dochter geworden die zagen. Die had ik niet. hij wou? Misschien had hij liever iemand die altijd bij hem zou blijven wonen en niets zonder hem kan. Was dat de vrouw die Er waren nochtans genoeg mensen die het goed met ons meenden hij voor ogen had? Maar dan kent hij mama toch niet goed, want en die hem zeiden: “Marc, laat dat meisje toch af en toe eens meisje de helft van mijn genen zijn van haar. Zij was heel gevoelig en zijn. Ze is nog maar een kind.” Maar dat wuifde hij altijd weg. “Ik warm, had graag mensen rond haar, ze hield van haar ouders. ken haar beter dan wie ook”, antwoordde hij dan. Dat stuk van haar zit ook in mij. “Breek toch met je papa, dit is niet meer gezond, Yanina.” Dat Soms zou ik zo graag nog eens met haar kunnen praten. Ik zou hebben al veel mensen tegen mij gezegd, ja. Maar ik zal nooit haar zoveel willen vragen over ons leven en onze keuzes. Zou ik volledig breken met hem, dat kan ik niet. Ik heb maar één ouder tennissen als ze bij ons was gebleven? Zou ze me dezelfde opvoe­ meer, hè. En ik besef maar al te goed wat hij allemaal voor mij ding hebben gegeven als zij alleen met mij was achtergebleven? Ik gedaan heeft. Daar blijf ik hem ontzettend dankbaar voor. Er zijn ben er zeker van dat ze vaak ongerust is geweest dat we verloren misschien een of twee mensen die onze weg samen volledig gezien zouden lopen zonder haar. Ik weet dat we haar met alle keuzes hebben. Jerome bijvoorbeeld kent me pas vanaf mijn 21e. Zonder verbaasd hebben. Ze zal wel enorm trots zijn op ons omdat we papa was ik niet wie ik nu ben. Wat wij hebben meegemaakt, zo sterk zijn geweest, maar ook teleurgesteld en triest omdat we kan niemand anders begrijpen. Hij is nog meer dan ik getekend elkaar onderweg zijn kwijtgeraakt. Mama wist dat het alles of door het leven. Ik heb veel hulp gehad van andere mensen om niks was bij papa. Dat moet door haar hoofd gespookt hebben, daarmee om te gaan, hij niet. Zonder die hulp was ik misschien want ze was bang voor mijn toekomst, dat weet ik zeker. Kon ze ook een heel andere persoon geworden. Daarom ben ik misschien papa maar duidelijk maken dat ik gewoon een sterke en gelukkige altijd milder geweest voor hem dan andere mensen. Daarom heb vrouw wil zijn die haar eigen leven probeert op te bouwen. ik hem altijd makkelijker vergeven. Ondanks alle moeilijkheden die hij op mijn pad heeft gegooid, heeft hij mij ook ongelooflijk Ik heb in papa een stukje mama gezocht, maar nooit gevonden. Dat uitgedaagd om mijn grenzen te verleggen. Soms haatte ik hem kon hij mij niet geven, dat is ook normaal. Hij heeft me opgevoed daarvoor, maar anderzijds wist hij toch wel dat ik het aankon en op z’n papa’s. Gevoelens, verliefd zijn, verdrietig zijn, daar kon dat ik het nodig had om te groeien. Maar wat ik al die jaren vooral hij niet zo goed mee overweg. Als ik me slecht voelde, dan zei gemist heb, is een papa die gewoon mijn vader is... hij: “Komaan, zet je daar eens over, dat is toch niet het einde van

214 215 Kaai

Ik wou dat ik hier kon schrijven dat we intussen weer dichter naar gelukkig, Jerome maakt mij gelukkig, ik heb vrienden die voor elkaar toe zijn gegroeid. Dat de bittere pil, die het Kaaiverhaal mij door het vuur zouden gaan. Waarom kan papa niet blij zijn toch is, helemaal doorgeslikt is. Helaas is dat niet zo. De afstand dat ik die mensen gevonden heb? Waarom apprecieert hij niet tussen mij en mijn vader is alleen maar groter geworden. Tijdens wat ze allemaal doen voor mij? Ik kon niet langer in die positie onze laatste Kerstmis samen heb ik voor het eerst gevoeld: ik mis blijven waarin ik twijfel aan mezelf, aan mijn keuzes en aan de iets. De avond was nochtans leuk en gezellig, maar ik merkte persoon die ik geworden ben. gewoon dat we niet meer op dezelfde lijn zaten. We babbelden over koetjes en kalfjes, terwijl ik wilde praten over mijn huwelijk, Nochtans zou ik heel graag willen dat papa een grotere rol in mijn vrienden, gevoelens. Daar draait Kerstmis toch om? Ik voelde mijn leven speelt. Maar die grens is heel moeilijk voor mij. Het dat ik niet meer met hem kon delen wat voor mij belangrijk is is heel hard om te zeggen, maar hoe closer ik met hem ben, hoe in mijn leven. meer ik mij gevangen voel… Als hij minder aanwezig is in mijn leven en minder op de hoogte is van de keuzes die ik maak, dan Vanaf dat moment ben ik beginnen te twijfelen: geeft de relatie voel ik me beter, vrijer. Dan ben ik niet constant bezig met: “Wat met papa mij echt wat ik wil, wat ik nodig heb? Ik weet wel dat zou hij doen, wat zou hij denken?” hij me graag ziet, maar we zitten gewoon niet meer in hetzelfde verhaal. Ik voelde toen een afstand die nog niet te zien was, maar Ik had het veel liever helemaal anders gezien, echt waar, ik worstel die er wel emotioneel al was. Dat heeft me heel veel pijn gedaan, er ontzettend hard mee. Maar als ik naar mijn hart luister, dan want papa is zo lang mijn enige steun en toeverlaat geweest. Mijn ben ik een vogel voor de kat. Op dat vlak lijk ik op mama, ik ben vrienden compenseren dat nu wel, zij zijn mijn tweede familie net als zij een heel gevoelige vrouw. Dus ik moet wel met mijn geworden, het is prachtig wat ze allemaal doen voor mij. Ik heb verstand naar mijn hart luisteren, anders ben ik emotioneel echt ook een geweldige schoonzus, met twee kinderen van wie ik meter een rollercoaster. Daar helpt Jef me mee: “Luister naar jezelf, waar ben en die mij ongelooflijk veel liefde geven. Maar toch... Toen ik voel jij je goed bij?” Vroeger stelde ik me die vraag niet eens. deze zomer van de baan stapte in Washington met de trofee, was papa de eerste naar wie ik wilde bellen. Toen ik vlak voor de US Een goeie dochter zijn, dat heb ik altijd heel belangrijk gevonden. Open door mijn rug ging en kermde van de pijn, miste ik hem. Maar ik wil niet dat kleine meisje blijven dat voor alles afhankelijk is van haar papa. Dat ben ik veel te lang geweest. Alle normen en Ik heb zo veel moeite gedaan om hem te doen inzien dat het waarden die hij me in mijn jeugd heeft willen meegeven, die neem niet slecht is om volwassen te worden. Dat niet alles zwart of wit ik sowieso mee. Maar daarnaast wil ik de kans krijgen om mijn hoeft te zijn. Drie jaar lang heb ik mijn hart gegeven, echt alles eigen karakter en mijn eigen persoonlijkheid te ontwikkelen. Ik geprobeerd. Ik kan mezelf dus niks verwijten. Maar toen hij me wil een goeie vrouw zijn en een goeie vriendin. Ik ben heel open na drie jaar nog altijd niet begreep en respecteerde, moest ik en heel sociaal. Ik heb graag mensen rond mij, ik wil er zijn voor wel kiezen: ofwel ga ik voor mijn eigen geluk, mijn eigen leven hen, mijn emoties tonen en delen. Gewoon mezelf kunnen zijn, en mijn toekomst. Ofwel blijf ik mijn energie steken in die ene dat is wat ik wil. richting, waar ik niet van terugkrijg wat ik verwacht. Ik ben

216 217 Bepaalde dingen gebeuren niet zonder reden, daar geloof ik heel fel in. Voor het Kaaiverhaal bijvoorbeeld had ik het gevoel: “Ik ben er bijna, oef.” Nu moet ik zeggen: “Je was er nog lang niet, Yanina. Je hebt zelfs nog een hele weg af te leggen.” Het lukt wel steeds beter nu om alles in de juiste context te plaatsen. Je kan alles negatief of positief bekijken. Ik weet dat het cliché klinkt, want op sommige momenten is het gewoon te zwaar. Maar als je ondanks alle tegenkantingen toch iets realiseert, dan zie je achteraf wel dat je er alleen maar sterker van geworden bent.

Ik hoop, wie weet, dat de ogen van mijn vader ooit open zullen gaan. Dat hij dan zou zien dat niet alles rondom mij negatief of slecht is. Of ik nu op nummer veertig, tien of tachtig sta, wat maakt het uit? Het is toch maar een cijfer dat achter mijn naam staat? Tennis is mijn job, niet mijn leven. Over vijf of zes jaar is het afgelopen met die job, maar dan blijft er nog altijd een persoon achter. Mocht hij ooit aanvaarden dat mijn keuzes en beslissingen ook positief kunnen zijn, dan zullen mijn hart en mijn deur altijd openstaan, maar alleen op die manier…

218 Wicky

WICKY

“IN HET CIRCUIT ZIEN ZE DE EVOLUTIE VAN YANINA. JE VOELT DAT HET RESPECT VOOR HAAR TERUG IS. DE SPEELSTERS BEGINNEN WEER SCHRIK TE KRIJGEN EN DAT IS HET MOOISTE COMPLIMENT DAT ZE HAAR KUNNEN GEVEN.”

JEROME VAN DER ZIJL Wicky

2016, hoe kan ik dit jaar het best omschrijven? Leerrijk vooral, op alle vlakken. Emotioneel heb ik grote stappen gezet, maar ook op tennisgebied voel ik veel vooruitgang. Dit seizoen moet een springplank zijn naar weer wat betere jaren in het circuit, zo voel ik het aan. Ik heb een goed niveau gehaald, maar werd daarvoor niet altijd beloond. Ik heb kansen gehad in grote toernooien tegen toppers, maar het was te vaak net niet. Dat ik meekan met die toppers, heb ik regelmatig laten zien. Daarom zat ik na die nipte nederlagen ook niet compleet in de put. Maar het knaagt wel altijd wat aan het vertrouwen natuurlijk, want winnen blijft de enige doping die je nodig hebt in de sport.

Accepteren dat ik in een tussenfase zit, dat is dit jaar het moei­ lijkste geweest. Vooral van de Australian Open, in het begin van het jaar, had ik zoveel meer verwacht. Ik had een fantastische voorbereiding achter de rug, met mijn nieuwe coach, de Fransman Nicolas Beuque. We hadden hard gewerkt aan mijn spel: meer variëren, intelligenter spelen, meer het spel lezen. Dat lukte zo goed op training dat ik het gevoel had: nu ga ik echt knallen in Australië. Maar net daardoor heb ik mezelf onbewust toch weer te veel druk opgelegd. Ik verloor in de eerste ronde, terwijl ik matchballen had. Dat heeft een beetje de toon gezet voor de rest van het seizoen: net niet.

De Fed Cup-week in Servië half april steekt er wel bovenuit. Ik wilde absoluut spelen, want het was een belangrijke ontmoeting. Een terugkeer naar Wereldgroep II stond op het spel en de sfeer in de

223 Wicky

ploeg was fantastisch. Heel anders dan anders, geen negativiteit, Exact dezelfde score als tegen Agnieszka Radwanska, weet je nog, geen remmen, iedereen was los en open. Toch voelde ik weer wat in 2010. En net als toen zat ik op de bank te denken: “Ik kan hier druk. Ana Ivanovic en Jelena Jankovic speelden niet voor Servië, toch niet met 6-1 en 6-0 verliezen, dat is toch onmogelijk? Ik moet dus ik moest, volgens de ranking, mijn twee matchen eigenlijk er tenminste in de tweede set nog iets van proberen te maken, winnen. Ik voelde vooral een grote verantwoordelijkheid tegenover wat weerwerk bieden.” de andere meisjes, An-Sophie Mestach en Ysaline Bonaventure, onze ‘kleintjes’. Die hadden in februari zo goed gespeeld in Israël Ann Devries: “Yanina kwam er totaal niet aan te pas in die match dat we ons nu in deze mooie uitgangspositie bevonden. Ik wou en ik wist: met dit soort tennis geraakt ze er gewoon niet door. De dat echt niet verpesten voor hen. ballen bleven maar terugkomen en Yanina maakte altijd als eerste een fout. ‘Weet je wat,’ zei ik, ‘speel gewoon wat hoge ballen, wissel Ann Devries: “Yanina heeft zo goed als altijd gespeeld voor haar die af met versnellingen en dan zien we wel hoe Krunic reageert. land, behalve als ze geblesseerd was. Het is als kapitein ook heel Want op deze manier werkt het toch niet.’ Yanina heeft dan de fijn om haar in het team te hebben. In een ploeg is ze helemaal kwaliteiten en is ook niet te koppig om uit te voeren wat je haar anders, veel socialer. Ze komt misschien over als iemand die heel vraagt, ook al staat ze dik achter en is ze helemaal niet goed bezig. individualistisch is, haar eigen visie en ideeën heeft en daar ook Ik ken haar natuurlijk door en door, ik weet hoe ze in mekaar zit voor gaat. Maar zij is een echte teamspeler en probeert de andere en hoe ze denkt. Het was toen aan mij om in te spelen op haar meisjes ook mee te trekken. Ze gaat altijd tot het uiterste, zoals mindset. Want iedereen weet, als Yanina in de zone geraakt, moet ook toen weer, in Servië.” je heel sterk zijn om haar te kloppen.”

Kirsten Flipkens speelde de eerste match, tegen Aleksandra Krunic. Die eerste hoge ballen, geloof me, die trokken op niks. Die waren Ik, die op de bank naar een match moet kijken, dat is niet om te kort, traag, allesbehalve goed geplaatst. Maar om de een of andere lachen. Stress, niet te geloven. Ik leef altijd heel erg mee, supporter reden begon Krunic wel te missen. Ze had blijkbaar niet ingecal­ zo hard als ik kan. Ik was dus eigenlijk al uitgeput voor ik aan mijn culeerd dat Wickmayer plots hoge ballen zou spelen en ik zag match moest beginnen. Maar Kirsten verloor en ik wou absoluut haar twijfelen. Ik weet nog altijd niet hoe, maar punt na punt dat punt pakken voor België. Jovana Jaksic was een haalbare kaart en game na game maakte ik 4-4 gelijk in de tweede set. En dan voor mij en ik won in twee sets, ook al was het mijn eerste match hoorde ik een stemmetje in mijn hoofd: “Yanina, wat als je deze op gravel en liep het nog niet zoals ik wou. match nog zou kunnen winnen?”

Op dag twee moest ik als eerste beginnen, tegen Aleksandra Ik ben blijven vechten en we zijn in een ware titanenstrijd Krunic dan. De fameuze Krunic-match, ja. Niks lukte, echt niks. beland. Ik heb echt sterretjes gezien, ik meen het. Op een bepaald Ik geraakte niet uit mijn startblokken, ik kreeg geen bal binnen moment leek het zelfs alsof er meer dan één Krunic aan de de lijnen, ik kon maar geen winners slaan, integendeel, ik kreeg overkant stond, heel bizar, dat had ik nog nooit meegemaakt. ze om de oren. Terwijl Krunic klein is en helemaal niet zo veel Ik ben heel diep gegaan toen, fysiek en mentaal. Maar elke keer kracht heeft. Lang duurde het niet voor ik 6-1 en 3-0 achter stond. als ik dacht: “Goh, nu zit ik er compleet door”, dan keek ik

224 225 Wicky

naar de overkant. “Yanina,” zei ik tegen mezelf, “ze is kleiner, ik aan den lijve ondervonden wat Kim bedoelt: ontspanning is ze is minder breed, ze is magerder, het kan niet dat zij het hier zo belangrijk tijdens grandslamtoernooien. Vrienden leiden je af langer gaat rekken dan jij.” En dus bleef ik maar gaan. Met een van alle druk die er is. Het was de eerste keer dat ik echt gemerkt ploeg achter mij die me zo veel kracht gaf dat ik grenzen heb heb dat het helpt en een ongelooflijk gevoel geeft. Je bent niet zo verlegd die ik anders nooit zou overschrijden. Ik won de match fel bezig met wat moet en niet moet. Je doet gewoon je ding, je uiteindelijk in drie sets. amuseert je en maakt er het beste van.

Gelukkig won Kirsten daarna het beslissende punt voor ons, want Roland Garros is voor mij het hoogtepunt van 2016. Het hele het dubbelspel zou echt niet meer gelukt zijn voor mij. Wie weet plaatje klopte, op en naast de baan. De eerste ronde ging vlot had ik dan vier speelsters aan de overkant zien staan, stel je voor. tegen Alexandra Dulgheru. Daarna wachtte Ekaterina Makarova, Ik heb echt afgezien, maar het blijft een memorabele week. En als een ander paar mouwen. We speelden op mijn lievelingsbaan, ik nu foto’s van die week bekijk, dan komt er vanzelf een glimlach nummer zeventien. Een kleine baan, helemaal achteraan, met op mijn gezicht. Het was gewoon de max, ook al stelde het voor een geweldige sfeer. Ik verloor de eerste set, maar ik bleef kalm de buitenwereld misschien niet zo veel voor. Qua ranking waren en heb de match kunnen doen kantelen, met goed tennis. Mijn de Servische meisjes immers heel bescheiden speelsters, van wie vrienden in de tribune hebben me vooruit geschreeuwd. Iedereen we makkelijk hadden moeten winnen. Maar soms betekenen die wist hoe hard ik aan het werken was, hoe fel ik snakte naar een ‘kleinere’ prestaties, met je team, zo veel meer dan andere. goed resultaat op een grandslamtoernooi. Ik voelde hun emoties en heb echt geweend na die zege, op de verjaardag van Nicolas De slechtste keuze die ik daarna heb gemaakt is om meteen door dan nog. Nick zat wat weggedoken, met tranen in zijn ogen. Het te reizen naar Istanbul in plaats van wat rust in te bouwen. Die was heel speciaal en echt onvergetelijk. fout maak ik geen tweede keer. In Istanbul, Praag, Madrid en Rome verloor ik telkens in de eerste ronde. Je snapt wel dat ik met niet Nick Audooren: “Je zag dat ze die match nog zou winnen en al te veel vertrouwen naar Parijs afreisde voor Roland Garros. tijdens de laatste drie spelletjes voelde ik mijn tranen opkomen, Daar heb ik wel nog een week goed kunnen trainen, vooral op heel vreemd. Iedereen stond met mij te lachen. Maar ik heb haar mijn benenspel, precies wat ik nodig had. Die les hebben we ook groeiproces van dichtbij meegemaakt en de voorbije jaren was weer geleerd voor volgend jaar: voor een groot toernooi heb ik er altijd wel een externe factor die haar bij wijze van spreken geen duizend matchen meer nodig om me goed te voelen, zoals de das omdeed. Nu had ik voor het eerst het gevoel: ja, ze komt vroeger. Wat extra rust doet veel meer deugd. eindelijk op haar pootjes terecht. Ze weet nu hoe ze wil spelen. Op dat moment kon ze dat ook tonen aan iedereen. Dat maakte Omdat mijn gravelseizoen tot dan niet echt een succes was, had het zo af toen. Iedereen die ze erbij wou hebben, was erbij. We ik tijdens de trainingen toch de nodige stress. Maar zodra mijn waren daar met een bende vrienden om haar te steunen tijdens vrienden arriveerden in Parijs en het toernooi begon, is die stress haar matchen. Maar ’s avonds gingen we samen gezellig eten en helemaal van mij afgegleden. Ik was zo blij dat iedereen er was zag je haar genieten.” dat ik nauwelijks bezig geweest ben met de resultaten. Toen heb

226 227 Wicky

Na Makarova botste ik op de grote court central op een veel te dat kan ik je verzekeren. En die energie had ik toen simpelweg sterke Garbiñe Muguruza, de nummer drie van de wereld. Zij niet meer, het vat was gewoon leeg, ik had overal pijn. Uiteraard zou later de titel winnen op Roland Garros, in een finale tegen had ik dat liever meegemaakt in de eerste ronde van het toernooi Serena Williams. Ondanks die nederlaag in de derde ronde bleef in Boedapest of Istanbul. Op de Olympische Spelen wil iedereen de balans voor mij heel positief. En na het grasseizoen kreeg ik honderd procent zijn. Maar meer zat er niet in die dag, hoe graag in Washington helemaal de bevestiging: ik zit op het juiste spoor, ik het ook wou. we zijn goed bezig. Fysiek was het nochtans de zwaarste week uit mijn carrière. Het was verschrikkelijk warm in Washington, niet Achteraf ben ik zwaar afgerekend op die nederlaag, ik begreep uit te houden zelfs. De gevoelstemperatuur op de baan was bijna er niks van. Blijkbaar vonden sommigen dat ik die match had vijftig graden. Normaal zie ik niet echt af van de hitte, maar toen weggegeven. Maar hoe kunnen ze zoiets denken? Dat kan je mij dacht ik toch: “Moet ik hierin spelen?” Ik was letterlijk bien cuit nu toch absoluut niet verwijten? Ik geef altijd alles, ga altijd tot die week, en toch won ik de titel, in het enkel- én het dubbelspel. het uiterste. Kim is nog voor mij in de bres gesprongen toen, op de sociale media. “Trek het je niet aan”, zei ze. Maar die reacties Met mijn zelfvertrouwen zat het natuurlijk wel goed na die titels hebben me echt pijn gedaan, er zijn zelfs tranen gevloeid. Jef in Washington, maar de voorbereiding op de Olympische Spelen Brouwers heeft me toen een schop onder mijn kont gegeven: “Hou was allesbehalve ideaal. Ik was eigenlijk doodop, mijn voet deed daar toch geen rekening mee”, zei hij. “Jij weet toch hoe je je voelde heel veel pijn, ik sukkelde met het begin van een stressfractuur. tijdens die match en wat je gedaan hebt, jij weet wat je in je leven Als ik naar mijn lichaam had geluisterd, dan had ik misschien gepresteerd hebt.” Hij leek zelfs teleurgesteld: hoe kon ik nu zo beter niet gespeeld in Rio. Maar wie wil dat missen, het grootste aangeslagen zijn door de reacties van mensen die ik niet kende? sportevenement ter wereld? Het blijft toch iets unieks, je land vertegenwoordigen, tussen al die atleten uit al die sporten. Dan Het is de eerste keer dat ik me die kritiek zo fel heb aangetrokken, vergeet je snel je zorgen, dan wil je gewoon graag spelen. dat geef ik toe. Waarschijnlijk was ik emotioneel wat kwetsbaarder omdat ik me fysiek zo kapot voelde. Ik had pijn aan mijn voet, Barbora Strycova was mijn eerste tegenstander in Rio. De eerste ik snakte naar vakantie. “Waarom speel ik nog voor mijn land?”, set duurde maar liefst een uur en twintig minuten. Ik heb nog dacht ik. Nu, misschien is het wel de rode draad door heel mijn nooit zo’n lange eerste set gespeeld, denk ik. Het geeft aan hoe carrière: ik word vaak hard aangepakt in de pers. Ik lees meer traag de hardcourt in Rio wel was. De bal ging niet vooruit, was negatieve dan positieve artikels. Komt het omdat ik al heel vroeg heel zwaar. En tegen Strycova, op zo’n trage ondergrond, kreeg ik in de halve finales van de US Open stond? Meten ze al mijn pres­ niks cadeau. Ze bleef maar ballen terugspelen, miste niet. Ik heb taties daaraan af? Vinden ze dan dat ik nu onderpresteer? Ik sta de ziel uit mijn lijf gespeeld toen. Ik heb zelfs setballen gehad, intussen al zeven jaar in de top 50 van de wereld. Zo evident is maar zoals zo vaak dit seizoen was het weer net niet. dat toch niet? Verdien ik dan niet iets meer respect?

Na die slopende eerste set verloor ik mijn opslagspel en kwam ik 3-1 Soms zijn de reacties op sociale media ook wel om te lachen achter. De moed en de energie moet je dan heel ver gaan zoeken, natuurlijk. Zo zat ik samen met Kirsten Flipkens op de bus in Rio

228 229 Wicky

toen ik dit bericht kreeg: “Ik heb vijftig euro ingezet op jouw match scheelde, hij dacht dat ik mijn knie verdraaid had. Jerome is snel en ben die nu kwijt. Zou je die vijftig euro alstublieft kunnen naar Sam gelopen, die was een patiënt aan het behandelen, maar terugstorten op rekeningnummer xxx?” Wie bedenkt zoiets? Hoe heeft meteen alles laten vallen. Hij bleef opvallend rustig toen hij kom je erbij om zo’n bericht te sturen? Met gokkers krijgen we veel me zag liggen. “Het komt wel in orde”, zei hij. Pas achteraf heb ik te maken in de tenniswereld, dat zijn we intussen gewend. Mensen gehoord dat hij echt panikeerde. Sam wilde niet dat iemand me die geld verloren hebben, sturen weleens gemene berichten. “Ik recht hielp, hij moest kunnen zien of er geen zenuwen geblok­ hoop dat je hetzelfde lot ondergaat als je moeder”, heb ik al eens keerd zaten en of ik nog kon functioneren. Dus daar lag ik, naar ontvangen. “Ik hoop dat je kanker krijgt en sterft in de hel.” Of: links draaien lukte niet, naar rechts ook niet. Ik heb een kwartier “Ik wou dat je je armen en benen verliest, zodat je niet meer kan nodig gehad om recht te kruipen en op een bankje te gaan zitten. tennissen.” Sommigen gaan echt ver, hoor. Als je al die berichten au sérieux neemt, dan kan je beter van een brug springen. Sam Verslegers: “Eerlijk gezegd, ik heb nog nooit zo’n erge blok­ kade gezien, maar dat heb ik pas na de US Open aan Yanina Na Rio hebben we enkele dagen vakantie genomen in Santorini. verteld. Ze was echt aan het hyperventileren van de pijn, ze kon Heerlijk was dat. Toen ik terugkwam, waren mijn batterijen weer helemaal niet meer bewegen. Natuurlijk is er dan paniek, want volledig opgeladen. Ik had heel veel zin om te trainen en voelde iedereen weet hoe erg het met haar rug gesteld is. Daardoor heeft me klaar voor het laatste grandslamtoernooi, de US Open. Zeker ze ook haar tennis wat moeten aanpassen. De voorbije twee jaar na zo’n seizoen van ‘net niet’, wilde ik daar nog iets laten zien. hebben we die rug heel goed onder controle kunnen houden, Tot de laatste dag voor mijn vertrek naar New York, toen haalde hij was zelfs beter dan ervoor. Dit was een blokkade die iedereen brute pech al mijn plannen overhoop. kan meemaken, ook iemand met een goeie rug. Als de US Open een week later was geweest, dan had ze geen probleem gehad. ’s Morgens had ik nog een tennistraining van anderhalf uur. “Je Deze blessure heeft ook zeker geen gevolgen. Met haar rug kan beweegt wat vermoeid”, had Sam gemerkt. “Laat de conditietrai­ ze nog enkele jaren op hoog niveau tennissen, daar ben ik van ning van deze namiddag maar vallen. Ik zal je nog eens behandelen overtuigd.” en dan ben je klaar voor de trip.” Tijdens de training had ook Carl Maes al gezegd: “Als je nog wat serveert en retourneert is Sam heeft me een eerste keer behandeld, maar mijn rug bleef het genoeg voor jou, Yanina, stop dan maar.” Maar ja, koppige zo scheef staan dat ik een hand in mijn zij moest leggen om te Wickmayer wilde toch nog één extra oefening doen, eentje maar. kunnen stappen. “Shit, dit is niet meer normaal”, dacht ik. Ik heb De oefening te veel dus. Ik wilde in een rally naar een backhand nog naar Kim een foto gestuurd toen: “Ik denk dat er iets mis is gaan, draaide in de slechtst mogelijke positie voor mijn rug en met mijn rug…” Zij is meteen naar de academie gekomen, heel die blokkeerde compleet. Ik voelde een pijnscheut van mijn kleine ongerust. “Kan je even met me meewandelen naar het toilet?”, teen tot mijn oor, het was verschrikkelijk. had ik haar gevraagd. Wij arm in arm door de lange gang, zij hoogzwanger, ik halfkreupel, het zag er niet uit. Na een paar “Mijn rug is gebroken”, dacht ik meteen. “Dat kan niet anders.” Ik meter kon ik al helemaal niet meer bewegen, niet vooruit, niet lag op de grond te kermen van de pijn. Carl wist niet meteen wat er achteruit, niks. Al mijn spieren waren totaal verkrampt. Jerome

230 231 Wicky

heeft een stoel gehaald en daar heb ik gewacht op Sam, in het ik dit jaar geëvolueerd ben als speelster. Nicolas heeft me daar midden van de gang. enorm bij geholpen. Ik heb dit jaar heel vaak goed tennis laten zien, alleen passen de puzzelstukjes nog niet volledig in mekaar Na drie dagen intensieve behandelingen, ontstekingsremmers, om die grote matchen ook te winnen. Soms verval ik nog in mijn spierontspanners, alles wat maar mogelijk was, ben ik uiteindelijk stereotiepe tennis van hard slaan en niet altijd de slimste keuzes toch het vliegtuig opgestapt, richting New York. Dokter Mahieu maken. Maar vijftien jaar tennis verander je nu eenmaal niet op dacht dat ik een scheurtje had in een ring rond mijn wervel. Mijn enkele maanden. Het zijn niet eens drastische veranderingen, een wervelringen zijn al wat stroever door mijn hernia’s en ik heb veel leek zal ze misschien zelfs niet opmerken. Maar ik wil er nog hard meer spiermassa ontwikkeld om mijn rug te beschermen. “Dat je aan werken, zodat ik nog constanter word en mijn gemiddelde spieren nu verkrampen, komt doordat ze dat scheurtje proberen niveau stijgt. te beschermen”, zei dokter Mahieu. Dat was zijn diagnose zonder scan. Hij wist dat de pijn verschrikkelijk was, maar ook dat het Patrick Mouratoglou: “Nicolas Beuque is een jonge coach die ik scheurtje na vijf of zes dagen genezen kon zijn. heb opgeleid en in wie ik heel fel geloof. Ik heb hem in contact gebracht met Yanina omdat ik het gevoel had dat het een goeie Dat ik op dinsdag toch pijnvrij op de baan in New York stond, is match kon zijn. Hij is heel rustig, zij kan weleens een vulkaan eigenlijk een wonder. Met pijn was ik de baan sowieso niet op zijn. Ik zal nooit iemand aanraden als ik niet zeker ben, zeker gestapt. Op zich speelde ik zelfs niet eens zo’n slechte match niet aan Yanina, want ik heb enorm veel respect voor haar. Yanina tegen Julia Görges. Maar na zeven dagen spierontspanners stond heeft nu vooral overwinningen nodig en om die te zoeken moet ik gewoon te slap op mijn benen, ik had constant het gevoel dat ze investeren in een project met een vaste coach. Als je te snel ik door mijn enkels zou gaan. Ik heb er alles aan gedaan, maar het verandert, kan je niks opbouwen. Nicolas kan die vaste coach is niet gelukt om echt klaar te zijn. Heel jammer, want ik speelde zijn voor haar. Op de baan zal ze vertrouwen winnen als ze haar ontzettend goed op training. frustraties opzij kan zetten en haar karakter van vechtjas gebruikt, want dat is echt uitzonderlijk. Als dat lukt, zie ik haar zeker nog Nick Audooren: “We hebben nog lang gebeld toen ze in New York schitteren, daar ben ik echt van overtuigd.” zat en nog niet wist of ze wel zou kunnen spelen. Het was opvallend hoe rustig ze omging met die tegenslag. ‘Twee jaar geleden zou ik Ik heb al mijn vertrouwen in Patrick gelegd, want ik kende Nicolas boos geweest zijn op alles en iedereen’, zei ze. ‘Dan zou ik wel tien helemaal niet. Het is de eerste keer dat ik in een verhaal gestapt keer geroepen hebben dat mijn carrière voorbij was.’ Nu maakte ben terwijl ik niet wist waar ik aan begon. Nicolas heeft veel ze zich nergens druk om, echt opmerkelijk. De Yanina van vroeger geduld met mij. Hij weet dat ik uit een moeilijke jeugd kom en zou ontploft zijn, nu heeft ze veel meer wapens om ermee om te dat ik niet altijd het makkelijkste karakter heb. Heel vaak is dat gaan, het te relativeren en er niet te veel energie aan te verspillen.” mijn troef, soms ook mijn probleem. Hij is de eerste die mij de tijd geeft om me aan te passen en die mij respecteert om wie ik Spijtig dat die rug ertussen is gekomen op een heel slecht moment. ben. Het is iemand die mijn positieve kanten ziet en die naar Maar als ik naar het volledige plaatje kijk, dan voel ik wel dat boven haalt. Dat is een heel ander uitgangspunt dan de negatieve

232 233 kanten benadrukken. Ik geloof honderd procent in zijn aanpak gekozen heeft en ik zie hen nog wel enkele jaren goed samenwer­ en we vertrouwen mekaar volledig. Je weet nooit wat de toekomst ken. Voor mij heeft ze dit jaar een gigantische evolutie doorge­ brengt, maar ik ben er zeker van dat hij voor mij de juiste man maakt. Die zie je nog niet meteen terug in resultaten en ranking, op de juiste plaats is. maar dat is gewoon een kwestie van geluk en réussite, zoals ze in het Frans zeggen, het kunnen afmaken op de belangrijke momenten. Nicolas Beuque: “Ik kijk een beetje met gemengde gevoelens In het circuit zien ze die evolutie al wel, hoor. Ik babbel vaak met terug op ons eerste jaar samen. Yanina heeft drie toernooien trainers en dan voel je dat het respect voor haar terug is. Yanina gewonnen, wat zeker niet slecht is. Maar ze heeft ook enkele is altijd een gevaarlijke speelster geweest, maar vorig jaar deed belangrijke matchen heel nipt verloren, waardoor het seizoen ze niet de juiste dingen. Nu wel, en dat maakt een groot verschil. er nog veel mooier had kunnen uitzien. Zeker in het begin van Je merkt dat de speelsters weer schrik beginnen te krijgen van het jaar, in Australië, was het niet makkelijk. Toen had ze zich Yanina Wickmayer. Dat is het mooiste compliment dat ze haar nog niet losgerukt van haar vader, toen twijfelde ze nog. En als kunnen geven. Als ze er zelf weer in gelooft, haar vertrouwen je twijfelt op een tennisbaan, dan kies je nooit de beste optie. Ze terugkrijgt en alles van haar af kan zetten, dan is ze tot zoveel in werkt heel hard, maar ik heb toch rekening moeten houden met staat, wie weet volgend jaar al.” die persoonlijke problemen. Sinds ze onafhankelijker is en haar eigen keuzes maakt, gaat alles veel vlotter.”

“Ik probeer wat meer tactiek toe te voegen aan haar spel, waardoor ze meer kan variëren en stabieler wordt, ook mentaal. Maar dat vraagt tijd, want ze speelt al lang op dezelfde manier en ze mist wat fundamenten. Daarom moesten we eerst enkele stappen achteruit zetten om sneller vooruit te kunnen. Er is dus zeker nog progressiemarge en ik heb haar ook heel graag, anders zou ik niet met haar kunnen werken. Veel mensen zien iemand die heel streng is voor zichzelf, die nooit tevreden is en daardoor wel eens gefrustreerd of boos rondloopt. Maar dat is haar werk, zo is zij niet. Wie haar beter kent, ziet een vrouw die graag lacht, die genereus is, open en heel attent. Dus, zolang we op dezelfde golflengte zitten en dezelfde doelstellingen hebben, geloof ik rotsvast in ons project samen.”

Jerome Van Der Zijl: “We hebben er onlangs nog mee gelachen: Nicolas is de trainer met wie Yanina al het langst onafgebroken heeft gewerkt. Nicolas is ook de eerste coach die ze helemaal zelf

234 #38

#38

“I’M A BIG BIG GIRL, IN A BIG BIG WORLD IT’S NOT A BIG BIG THING IF YOU LEAVE ME BUT I DO DO FEEL THAT I DO DO WILL MISS YOU MUCH MISS YOU MUCH…”

EMILIA #38

Dat liedje van Emilia... Vorig jaar heb ik er pas voor het eerst naar kunnen luisteren zonder te wenen. Ervan genieten lukt nog niet, maar het deed me toch even glimlachen. Het herinnert me aan dat ene moment dat ik voor altijd koester, ik op het bed van mama, dicht bij haar. “Als je dit liedje hoort, dan denk je maar aan mij”, zei ze. “Als je wat ouder bent en de tekst kan begrijpen, dan zal je wel weten wat ik bedoel.” Zelfs Jerome krijgt er nu kippenvel van als hij het hoort. Toen ik onlangs een tussenstop maakte in Frankfurt had hij mij een berichtje gestuurd met een stukje van dat liedje.

Mama is heel aanwezig, ja, veel meer dan enkele jaren geleden. Toen ik jong was, heb ik heel lang gedaan alsof het een stuk van mijn leven was dat niet van mij was. Neen, het is niet gebeurd, zoiets. Ik had het in een luchtbel gezet en weggegooid, zo leek het toch. Ik praatte ook nauwelijks over haar. Als mensen mij erom vroegen, antwoordde ik altijd: “Ja, mama is gestorven aan kanker.” Punt. Voor mij was het een negatief, slecht deel van mijn leven. Een kind dat haar mama verliest, daar kan je toch niks positiefs van maken, daar is echt niks oké aan. Maar Jef heeft me intussen doen inzien dat ik er kracht en positivisme kan uithalen. Als ik het nu even niet zie zitten, dan denk ik: “Komaan, Yanina, bijt op je tanden, het komt allemaal goed.” Dat lukte vroeger niet.

Ik heb het nu eigenlijk moeilijker met het verlies van mama dan toen ik negen was. Dat klinkt misschien vreemd, want toen had ik haar net het meest nodig. Het was te verwarrend, denk ik,

239 #38

dus schoof ik het gewoon van mij af. Ik ging ook niet op mijn ‘oneindig’, ‘voor altijd’. Die tatoeage is een houvast voor mij, het eentje naar het kerkhof, papa moest mij altijd meenemen. Op doet me denken aan mama. Als ik het nu moeilijk heb, kan ik een bepaald moment kreeg ik het moeilijk als ik op toernooien tenminste iets vastnemen. mama’s zag knuffelen met hun dochters als ze verloren hadden. Dat deed echt pijn. “En mijn mama, waar is die?”, vroeg ik me 26 oktober 2014, nog een datum die heel belangrijk is voor mij. Het af. Ze zal mij nooit kunnen troosten, ze zal Jerome nooit leren is de dag dat ik ja heb gezegd tegen Jerome. Hij wilde me eigenlijk kennen, ze zal me niet zien trouwen en ze zal de geboorte van op 29 augustus ten huwelijk vragen, op de verjaardag van mama, mijn kinderen niet meemaken. Dat kwam plots allemaal naar in New York. Maar ik was toen al uitgeschakeld op de US Open boven, ik miste haar heel erg. “Hoe kan dat nu?”, dacht ik. “Het en zijn plan ging niet door. Zo’n twee maanden later waren we is al zo lang geleden dat ze gestorven is.” Ik begreep er niks van. met vakantie in Thailand. Het was er prachtig, we hadden een En toch begon dat gemis echt aan mij te knagen. kamer met een infinity pool en het mooiste zeezicht dat je je kan voorstellen. Op een avond lag het bed helemaal vol met bloemen. Maëlle De Coninck: “Vorig jaar, op de verjaardag van haar mama, We hadden net heel romantisch gedineerd en ik dacht dat de stuurde Yanina mij een berichtje: ‘Ik vraag me af hoe mama nu bloemen nog een laat verjaardagscadeau van het hotel waren. zou zijn.’ ‘Kijk gewoon over een jaar of dertig eens in de spiegel’, “Wil je eens een foto nemen van mij met al die versieringen?”, antwoordde ik. ‘Dan zal je haar wel zien staan.’ Het deed haar zo vroeg ik aan Jerome, en hij ging op zijn knieën zitten. “Je bent veel deugd om dat te horen, dat voelde ik. Yanina lijkt steeds meer een video aan het maken”, zei ik nog, en plots stelde hij dé vraag. op haar mama. Het volharden, knokken, doorgaan tot je niet meer Ik was totaal verrast. Alleen, ik zag geen ring, want hij had de kunt, dat heeft ze van Marc. Maar Yanina is veel zachter dan hij gsm nog vast. Ik keek hem verbaasd aan, want ja, met Jerome en zorgzamer. Haar mama ging door het vuur voor haar gezin, weet je nooit. Wie hem een beetje kent, weet dat dit een van zijn dat heeft ze gelukkig nog meegekregen van haar.” flauwe grappen kan zijn. Hij legde de gsm neer en haalde de ring tevoorschijn. Wow, ik stond perplex, kon het niet geloven. Ik ben Mijn verwerkingsproces is pas echt begonnen eind 2013, veel rond zijn nek gevlogen en heb de hele nacht naar de ring zitten later dan je normaal zou verwachten. In die periode ben ik zelf­ staren. Is dit echt? Het was een heel speciaal moment. standiger geworden en heb ik mijn toekomst in eigen handen genomen. Toen ontstond ook het idee om een tatoeage te laten Jerome Van Der Zijl: “Ik kijk er enorm naar uit om met Yanina zetten. Ik koos voor een combinatie van mijn geluksgetal en dat te trouwen. Zij is de vrouw van mijn leven. Al sinds ik haar ken, van mama. Haar geluksgetal was drie. Ze had drie dromen in ben ik heel trots op haar, maar mijn respect is de voorbije jaren haar leven: ze wilde een carrière uitbouwen, de man van haar alleen maar gegroeid. Haar vader zal ons huwelijk helaas nooit leven ontmoeten en een kind op de wereld zetten. Dat is redelijk goedkeuren, dat weet ze. En toch doet ze het. Dat is een teken van goed gelukt. Als je die drie vervolledigt, dan krijg je een acht, liefde voor mij, maar ook een bewijs dat ze voortaan kiest voor en dat is mijn geluksgetal. Het betekent wel niet dat ik dezelfde zichzelf. Sinds ze haar eigen beslissingen neemt, heeft ze meer drie dromen heb, want ik wil echt mijn eigen dromen najagen. rust gevonden in haar leven. Ze is zelfstandiger aan het worden Leg je die acht plat, dan krijg je het infinity-teken, dat betekent en staat volledig op haar eigen benen nu.”

240 241 #38

Ik heb altijd in mijn hoofd gehad: ik wil trouwen in de kerk van wel bevrijd uit haar kooi. Als kind had ik vaak het gevoel, net als Hove. Het is de laatste plaats waar ik mama heb gezien, ze is mijn mama, dat Yanina niet veel lachte. Of het was lachen tussen er begraven. Toen we eens in Hove waren, zijn Jerome en ik er de tranen door. Dat is helemaal veranderd nu, ze is veel losser, gestopt. Het was de eerste keer sinds haar begrafenis dat ik er doet mee onnozel of gek. Vroeger kon dat allemaal niet, dat was ben binnengegaan. Ik kreeg allemaal flashbacks, ik zag waar not done. Nu denkt ze: ‘Ik ben Yanina, hier sta ik en je moet me mijn klasgenoten stonden om iets voor te lezen. Het was heel maar nemen zoals ik ben, punt.’ Ze is een enorm sterke vrouw, vreemd allemaal en ik voelde ook meteen dat ik niet daar mocht echt van beton, niet kapot te krijgen.” trouwen. Mama is er wel geweest, maar op zich is zij overal. En ik had meer trieste dan goeie herinneringen aan die kerk. Ons Waarom ik dit boek heb willen schrijven, nu, terwijl ik nog volop huwelijk moet een gelukkige dag worden. Ik wil niet in de kerk aan het tennissen ben? In de eerste plaats omdat ik het gevoel heb binnenkomen en denken aan de begrafenis. Dan ga ik wenen dat de meeste mensen mij niet kennen. Ik heb nooit de kans gehad om de verkeerde redenen. Op wat de mooiste dag van mijn leven om mijn verhaal eens te vertellen. Ik wil de persoon achter de moet worden, wil ik geen trieste gevoelens hebben. Dus of we nu speelster naar buiten brengen, de echte Yanina. Door mijn verhaal daar trouwen of elders, dat maakt uiteindelijk niet zo veel uit. op papier te zetten, hoopte ik ook enkele hoofdstukken in mijn Mama is er sowieso bij. leven af te sluiten of te plaatsen, en dat is wel gelukt, denk ik. En wie weet kan ik wel een inspiratie zijn voor kinderen en ouders Ik heb niet het gevoel dat ik nu leef voor mama of dingen doe die nu in dezelfde situatie zitten als ik, toen ik negen was. Ik wil voor haar. Ik weet wel dat ze altijd bij me is. Ik hoop dat ze trots laten zien dat kiezen voor een tenniscarrière geen makkelijke weg is op wie ik ben, ik zou het haar zo graag eens horen zeggen. Ik is, maar je krijgt er heel veel voor terug. Het loont echt de moeite wil vooral niet dat ze kwaad is als ik iets verkeerd doe of als ik om er alles voor te doen, ook voor de ouders. mensen zou kwetsen. Maar dat heb ik eigenlijk zelf in de hand. Ik verwacht niet het onmogelijke van mezelf, hè. Ik probeer gewoon Wat de toekomst brengt? Moeilijk te voorspellen, hè. Ik heb een goed te zijn als mens, mijn doelen na te streven en de mensen heel grote kinderwens, die wil ik zeker vervullen, na mijn tennis­ rond mij gelukkig te maken. Dat is ook wat zij van mij verwacht. carrière. Maar eerst heb ik nog wat doelen te bereiken en titels Mocht ze hier nu naast mij staan, dan zou ze waarschijnlijk zeggen: te winnen. Ik wil nog heel veel vooruitgang maken en de beste “Yanina, waarom laat je jezelf zo afzien als je een match verloren speelster worden die ik kan zijn. Ik heb nog altijd niet het gevoel hebt? Je hebt zo hard je best gedaan en zo hard gevochten, straf dat ik er ben. Er zitten nog enkele goeie tennisjaren in mij en ik jezelf toch geen drie dagen.” Dat is inderdaad stom, dat ben ik ben van plan om daar keihard voor te werken. Ik zal pas stoppen ook wel gaan beseffen. Ik moet een beetje liever zijn voor mezelf, als ik fysiek op ben of het niet meer graag doe. En daarna? Iets meer respect hebben voor mezelf, ook als het wat moeilijker gaat. opbouwen in de sport, liefst met Sam, Nick of Lieven. En gelukkig zijn. Gewoon gelukkig zijn… Maëlle De Coninck: “Yanina is helemaal opengebloeid dit jaar. Ik heb een andere vriendin gekregen, en dat bedoel ik alleen Onlangs stond ik bij het graf van mama, samen met Jerome. “Ik maar in positieve zin. Ze voelt zich niet meer onderdrukt, lijkt hoop dat je mij ziet”, dacht ik. “En dat je trots bent op wat ik

242 243 probeer te realiseren.” Net op dat moment viel er een blad uit de lucht. Geen twee, geen vijf, geen tien bladeren, neen, één blad, en het viel recht op mijn hoofd. Echt recht op mijn hoofd. Ik begon meteen te wenen natuurlijk, niet normaal, zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Ik ben niet zo bezig met tekens of zo van iemand die je liefhebt, ik ben er ook niet naar op zoek, maar dit was zo raar. Het kerkhof staat midden in het bos en dat ene blad bleef gewoon op mijn hoofd liggen, het waaide niet weg. De hele avond heb ik geweend, ik kon er met moeite over praten. Het moet toch een antwoord geweest zijn op mijn vraag? Sindsdien heb ik echt het gevoel: ze ziet mij, ze is blij met wie ik geworden ben, met wat ik doe met mijn leven en met de mensen rond mij. Zou ik dan toch mogen geloven dat ze trots is?

244 #38

Lieve mama,

Ik heb het gevoel dat ik je heel mijn leven moet vertellen, maar Ik geloof heel sterk dat je altijd bij me bent en dat geeft me diep vanbinnen weet ik dat je er altijd bent geweest. ongelofelijk veel kracht. Kracht om te vechten in de moeilijke momenten en nooit op te geven. Ergens voel ik dat je me elke moeilijke beslissing hebt helpen nemen, dat je er in elke zware periode was om me moed en kracht te Ik hoop dat je trots bent op je kleine meisje en op de vrouw die geven. Maar wat mis ik je… ik geworden ben.

Het moment dat je een ster aan de hemel bent geworden, is het Ik mis je ontzettend hard en zal je altijd doodgraag zien. Ik zal moment waarop mijn toekomst beslist is, het moment waarop mijn je nooit vergeten! leven helemaal veranderd is. Until I see you again, Het gemis was toen al zwaar, maar het besef is er pas met de jaren gekomen. Het besef dat ik je nooit meer zou zien, je nooit meer Je meisje zou kunnen knuffelen of nooit je beste vriendin zou worden, is de zwaarste confrontatie geweest.

Papa is een superpapa geweest, maar ook hij heeft het moeilijk om zijn weg te vinden zonder jou. De weg die we samen hebben afgelegd is niet de makkelijkste geweest. En mijn proces naar zelfstandigheid, op eigen benen staan, heeft het ons alleen maar moeilijker gemaakt.

Kreeg ik maar de kans om eens naar hierboven te bellen. Kon je me maar af en toe een teken sturen als ik de weg kwijt ben of me verloren voel. Ik was nog zo’n klein meisje toen ze je van me afgenomen hebben.

246 247 PASPOORT WEETJES:

favoriete muziek: R&B zangers, Rihanna, Drake, Usher… Persoonlijke gegevens: voornaam: Yanina lievelingseten: Belgische frietjes naam: Wickmayer bijnaam: Wicky, Whoopie meest memorabele wedstrijd: tegen Justine Henin op de Australian geboortedatum: 20 oktober 1989 Open in 2010 geboorteplaats: Lier grappigste moment op de baan: Nick die tijdens de on court coaching Tenniscarrière: in Doha op de baan komt en begint over vogels prof sinds: 2004 ITF-titels enkelspel: 11 inhoud tenniszak: rackets, schoenen, grips, snaren, sportdrank, ITF-titels dubbelspel: 8 toiletzakje, verlovingsring als ik op de baan sta WTA-titels enkelspel: 5 WTA-titels dubbelspel: 2 rituelen voor een wedstrijd: ik kom meestal tot rust als ik mijn drankjes hoogste ranking enkelspel: 12 (19 april 2010) maak, gripjes rond mijn racket draai en alles klaarmaak voor de beste prestatie grandslam: halve finale US Open 2009 match; ik laat me meestal nog even losmaken en dan begin ik op te warmen met muziek

bijgeloof: als ik op de baan stap en mijn racket uit mijn zak pak die nog in plastic zit, dan laat ik die er door een ballenjongen uittrekken; ik stap zelden of nooit op de lijnen tussen de punten en ik speel nooit twee punten na elkaar met dezelfde bal

248 249 Palmares

2008 Seoul WTA: kwartfinale behaald Australian Open: tweede ronde behaald New Delhi ITF: finale behaald Monzón ITF: finale behaald Indian Harbour Beach ITF: finale gewonnen tegen Bethanie Mattek (USA) PALMARES Birmingham WTA: finale behaald Plaats op wereldranglijst: 69e

2009 Luxemburg WTA: halve finale behaald E ENKEL Surprise ITF: finale gewonnen tegen Joelja Vakoelenko (Oekraïne) 2006 Clearwater ITF: finale behaald Koksijde ITF: finale gewonnen tegen Kristina Steiert (Duitsland) Estoril WTA: finale gewonnen tegen Jekaterina Makarova Florianópolis ITF: finale gewonnen tegen Estefanía Craciún (Rusland) (Uruguay) Saint-Gaudens ITF: finale behaald Córdoba ITF: finale gewonnen tegen Teliana Pereira (Brazilië) Birmingham WTA: kwartfinale behaald Edinburgh ITF: finale behaald Rosmalen WTA: finale behaald Los Angeles WTA: derde ronde behaald Plaats op wereldranglijst: 534e US Open: halve finale behaald Linz WTA: finale gewonnen tegen Petra Kvitová (Tsjechië) 2007 Roland Garros: tweede ronde behaald Les Contamines ITF toernooi: finale gewonnen tegen Julie Coin (Frankrijk) Plaats op wereldranglijst: 16e Hamanako ITF: finale gewonnen tegen Junri Namigata (Japan) Taoyuan ITF: finale behaald Taizhou ITF: finale gewonnen tegen Han Xinyun (China) Kungming ITF: finale gewonnen tegen Urszula Radwańska (Polen) Torhout ITF: finale behaald

Plaats op wereldranglijst: 221e

250 251 Palmares

2010 2012 Auckland WTA: finale gewonnen tegen Flavia Pennetta (Italië) US Open: tweede ronde behaald Australian Open: vierde ronde behaald Olympische Spelen (Londen): tweede ronde behaald US Open: derde ronde behaald Stanford WTA: halve finales behaald Cincinnati WTA: kwartfinales behaald Wimbledon: derde ronde behaald Stanford WTA: kwartfinales behaald Hobart WTA: finale behaald Wimbledon: derde ronde behaald Miami WTA: vierde ronde behaald Birmingham WTA: kwartfinales behaald Bad Gastein WTA: finale behaald Rome WTA: derde ronde behaald Doha WTA: kwartfinales behaald Indian Wells WTA: vierde ronde behaald Parijs WTA: halve finales behaald Miami WTA: kwartfinale behaald Roland Garros: derde ronde behaald Plaats op wereldranglijst: 23e Torhout ITF: finale gewonnen tegen Simona Halep (Roemenië) 2013 Plaats op wereldranglijst: 23e Auckland WTA: finale behaald Taipei WTA: finale behaald 2011 Nanjing WTA: halve finales behaald US Open: tweede ronde behaald New Haven WTA: derde ronde behaald Wimbledon: vierde ronde behaald Eastbourne WTA: halve finales behaald Rosmalen WTA: kwartfinales behaald Indian Wells WTA: derde ronde behaald Roland Garros: derde ronde behaald Australian Open: derde ronde behaald Brussel WTA: kwartfinales behaald Rome WTA: derde ronde behaald Plaats op wereldranglijst: 59e Charleston WTA: kwartfinales behaald Indian Wells WTA: halve finales behaald 2014 Dubai WTA: derde ronde behaald Doha WTA: kwartfinale behaald Parijs WTA: derde ronde behaald Wimbledon: tweede ronde behaald Australian Open: tweede ronde behaald Roland Garros: tweede ronde behaald Auckland WTA: finale behaald Australian Open: tweede ronde behaald

Plaats op wereldranglijst: 26e Plaats op wereldranglijst: 67e

252 253 Palmares

2015 2007 Tokio WTA: finale gewonnen tegen Magda Linette (Pol) Trivandrum ITF: finale gewonnen met Lauren Albanese Carlsbad WTA: finale gewonnen tegen Nicole Gibbs (USA) Stuttgart-Vaihingen ITF: finale gewonnen met Katsjarina US Open: tweede ronde behaald Dzehalevitsj Guangzhou WTA: halve finales behaald Les Contamines ITF: finale gewonnen met Anastasia Australian open: vierde ronde behaald Pavljoetsjenkova Nottingham WTA: kwartfinales behaald Kunming ITF: finale gewonnen met Urszula Radwańska Praag WTA: halve finales behaald Makinohara ITF: finale verloren met Lauren Albanese Coimbra ITF: finale verloren met Magdalena Kiszczynska Plaats op wereldranglijst: 49e 2008 2016 Torhout ITF: finale gewonnen met Anastasia Pavljoetsjenkova Acapulco WTA: halve finale behaald Miami WTA: derde ronde behaald Roland Garros: derde ronde behaald 2009 Birmingham WTA: derde ronde behaald Rosmalen WTA: finale verloren met Michaëlla Krajicek Washington WTA: finale gewonnen tegen Lauren Davis (USA) Torhout ITF: finale gewonnen met Michaëlla Krajicek Clearwaer ITF: finale verloren met Maria Elena Camerin Plaats op wereldranglijst (voorlopig): 52e Surprise ITF: finale verloren met Ahsha Rolle

2010 Torhout ITF: finale verloren met Michaëlla Krajicek DUBBEL (ENKEL FINALES) 2013 2006 Luxemburg WTA: finale gewonnen met Stephanie Vogt Itajaí ITF: finale gewonnen met Teliana Pereira Córdoba ITF: finale gewonnen met Teliana Pereira 2016 Washington WTA: finale gewonnen met Monica Niculescu

254 255 Gent, Belgium [email protected] www.borgerhoff-lamberigts.be ISBN 9789089316400 NUR 480/491 D2016/11.089/68 © 2016, Borgerhoff & Lamberigts nv Auteurs: Inge Van Meensel en Yanina Wickmayer Eindredactie: Michiel Vanhee (Talenkabinet.be) Coördinatie: Wim De Bock & Pieter Vanderhaegen Coverbeeld: Marco Mertens Beelden binnenwerk: Photonews en beeld 1, 2, 3, 4, 9 en 20 uit persoonlijk archief Yanina Wickmayer Coverontwerp: Wendy De Vlaeminck Zetwerk: Marc Provoost Gedrukt in Nederland Eerste druk: oktober 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronische drager of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.