24/1-02/2/2014 Star Trek Noesis
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
24/1-02/2/2014 ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ STAR TREK NOESIS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ & ΕΠΟΠΤΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ.ΠΟ.Α. ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΥΛΙΩΝ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟ STAR TREK MICHAEL ΟΡΧΗΣΤΡΑ (Ε.Τ.Ο.Σ.) ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ GUSTAV HOLST THROUGH JERRY GOLDSMITH JAY CHATTAWAY GIACCHINO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κ.Ο.Θ. NOESIS (1874-1934) (24΄) THE YEARS (9΄) (1929 - 2004) (6’) (γ.1946) (7’) (γ.1967) (6’) ΟΙ ΠΛΑΝHΤΕΣ AL. COURAGE ST: FIRST CONTACT ΣΟΥΙΤΑ ST: TNG ΣΟΥΙΤΑ ST: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΡOΕΔΡΟΣ ΠΡOΕΔΡΟΣ I. ΑΡΗΣ (1919 - 2008) END CREDITS THE INNER LIGHT INTO DARKNESS Αλέξανδρος Μυράτ Κωνσταντίνος Ζέρβας Ιωάννης Μυλόπουλος II. ΑΦΡΟΔΙΤΗ III. ΔΙΑΣ THE TELEVISION ΑΝ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ANTIΠΡOΕΔΡΟΣ ANTIΠΡOΕΔΡΟΣ-ΤΑΜΙΑΣ SERIES Κέλλυ Μιμηκοπούλου Δόμνα Ευνουχίδου Ζαχαρίας Σκούρας D. MCCARTHY ΜΕΛΗ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ (γ.1945) Μαρία Βοζίκη Ελπίδα Κολοκυθά Μιχάλης Λαπιδάκης DEEP SPACE NINE Ευσταθία Μαυρίδου - Γκουτζίκα ΜΕΛΗ Στυλιανός Ανδρέου J. CHATTAWAY Μιχάλης Καλφίδης (γ.1946) Θεόδωρος Καρτσιώτης Νίκη Μάνου Ανδρεάδη THE NEXT Θεόδωρος Παπαδόπουλος GENERATION Ιωάννης Σειραδάκης Αθανάσιος Τσαυτάρης D. MCCARTHY Δημήτριος Ψύλλος (γ.1945) STAR TREK: GENERATIONS J. GOLDSMITH (1929 - 2004) VOYAGER J. GOLDSMITH (1929 - 2004) STAR TREK: THE 2 MOTION PICTURE 3 ΜΟΥΣΙΚΗ... GUSTAV ΑΠΟ ΑΛΛΟ HOLST ΠΛΑΝΗΤΗ (1874-1934) Το όνειρο της εξερεύνησης του διαστήματος κατατρέχει την ανθρωπό- μα, όπως το Space Oddity του David Bowie ή το Rocket Man του Elton ΟΙ ΠΛΑΝHΤΕΣ, Έργο 32 (23’) Το κλειδί προς τις περιγραφικές προθέσεις του συνθέτη δίνουν κυρίως τητα από τους αρχαίους ακόμα πολιτισμούς. Ο άνθρωπος έστρεφε πά- John. Εκτός από την μουσική και ο κινηματογράφος επηρεάζεται άμεσα I. ΑΡΗΣ - Αυτός που φέρνει τον πόλεμο οι ‘υπότιτλοι’ και όχι τόσο τα ονόματα των πλανητών. Ο Άρης (Mars), ντα το βλέμμα προς το σύμπαν, μετρώντας τα αστέρια, θεοποιώντας ήδη στα πρώτα του βήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ταινί- II. ΑΦΡΟΔΙΤΗ - Αυτή που φέρνει την ειρήνη αυτός που φέρνει τον πόλεμο, είναι μουσικά με το μέτρο 5/4 και το ουράνια σώματα, βαφτίζοντας αστερισμούς, αναζητώντας μια ακόμα ες μικρού μήκους Le voyage dans la lune (1902) και Le voyage à travers III. ΔΙΑΣ - Αυτός που φέρνει τη χαρά αεικίνητο ρυθμικό μοτίβο, το δυναμικότερο και ένα ιδιαίτερα σκοτει- αλήθεια για την ύπαρξή του: είναι ο άνθρωπος το μόνο έλλογο ον σε l’impossible (1904) του Georges Méliès. Ακολούθησαν πολλές ακόμα νό μέρος. Η κίνηση ποτέ δεν επιβραδύνεται έντονα, ακόμη και στο βρα- ολόκληρο το σύμπαν; Μάλιστα, το πρώτο καταγεγραμμένο ταξίδι στο κινηματογραφικές και τηλεοπτικές επιτυχίες με παρόμοιο θέμα. Ένας οραματιστής υπήρξε και ο Άγγλος συνθέτης Gustav Holst, ο δύ τμήμα που προβάλλει προς το μέσο του μέρους, ενώ το στρατιωτι- φεγγάρι και ο πρώτος διαγαλακτικός πόλεμος περιγράφεται στην Αλη- οποίος είναι γνωστός κυρίως για την ορχηστρική του σουίτα Οι Πλα- κό ταμπούρο παίζει ήρεμα μια κατακερματισμένη μορφή του ρυθμού. θινή Ιστορία του Λουκιανού από τα Σαμόσατα τον 2ο αιώνα μ. Χ.! Μαζί με τον κινηματογράφο - και αργότερα την τηλεόραση - συνδυάζε- νήτες. Έχοντας σπουδάσει στο Royal College of Music του Λονδί- Πολλές φορές αυτό το μέρος ερμηνεύεται ως προάγγελος του Α’ Πα- ται και η μουσική, η οποία γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής στις θεματικές νου, το πρώιμο έργο του ήταν επηρεασμένο από τον Grieg, τον Wag- γκόσμιου Πολέμου που ξέσπασε το 1914, όμως ο συνθέτης αρνήθηκε Μέσα σε όλες τις φυσικές και μεταφυσικές εξερευνήσεις και απορίες, επιστημονικής φαντασίας. Πρωτοπόρος στο είδος αυτό του soundtrack ner, τον Richard Strauss και τον συμφοιτητή του Ralph Vaughan αυτή την ανάγνωση κατηγορηματικά. γεννήθηκε και μια υπόθεση χαρακτηριστική της αρχαίας Ελλάδας: η θε- είναι ο John Williams (γ.1932), ο οποίος με τις συνθέσεις του για τις Williams, ενώ αργότερα, μέσω του τελευταίου, από την μουσική ωρία της μουσικής ή αρμονίας των σφαιρών που αποδίδεται στον Πυ- ταινίες Star Wars δημιούργησε ένα νέο ρεύμα στην κινηματογραφική του Ravel. Ο συνδυασμός επιρροών από τον Ravel, τον Ινδικό πνευ- Το β΄ μέρος, η Αφροδίτη (Venus), αυτή που φέρνει την ειρήνη, είναι ένα θαγόρα. Η ιδέα αυτή υποστηρίζει ότι η κίνηση των ουράνιων σωμάτων μουσική, βασισμένο αποκλειστικά στη χρήση της μεγάλης συμφωνι- ματισμό και τις παραδοσιακές αγγλικές μελωδίες επέτρεψαν στον ήρεμο μέρος. Στην Αφροδίτη, ο Holst μεταχειρίζεται τις δύο άρπες για γίνεται με βάση αυστηρούς μαθηματικούς κανόνες και επειδή και η μου- κής ορχήστρας και των εξαγγελτικών μοτίβων (leitmotiv). Στους ση- Holst να ελευθερωθεί από τις επιρροές του Wagner και του Strauss να εντείνει τις εντυπώσεις. Πρόκειται, όπως συχνά υποστηρίζεται, για σική είναι κατά βάση μαθηματικά, παράγεται μια αρμονία η οποία αντη- μαντικούς συνθέτες μουσικής επιστημονικής φαντασίας συγκαταλέγο- και να διαμορφώσει το δικό του ύφος. Έτσι, η μουσική του είναι γνω- μια αισθησιακή, μελωδική διακύμανση, χαρακτηριζόμενη κατά το πλεί- χεί στο σύμπαν σαν μια διαστημική συμφωνία. Σήμερα γνωρίζουμε ότι νται και οι Jay Chattaway, Dennis McCarthy, Jerry Goldsmith και ο στή για την αντισυμβατική χρήση του μέτρου και τις έμμονες μελωδίες. στον από το μινιμαλισμό της. στο κενό του διαστήματος ο ήχος δεν μπορεί να ταξιδέψει - υπάρχει Basil Poledouris. Ο Holst συνέθεσε περίπου 200 έργα, μεταξύ των οποίων περιλαμβά- όμως μια σύγχρονη έρευνα που φαίνεται να έχει καταγράψει κάποιους νονται όπερες, ύμνοι και τραγούδια. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμι- Στο γ’ μέρος παρουσιάζεται ο Δίας (Jupiter), αυτός που φέρνει τη χαρά, ήχους του διαστήματος. Ίσως λοιπόν ο Πυθαγόρας να είχε δίκιο; «Θα σας πω ένα πράγμα για το σύμπαν, όμως. Το σύμπαν είναι ένα αρ- ου Πολέμου, ο συνθέτης έζησε αρκετούς μήνες στη Θεσσαλονίκη ως μέσα από ελαφρότερη διάθεση. Στο Δία, η ζωηρή κίνηση των εγχόρ- κετά μεγάλο μέρος. Είναι μεγαλύτερο από οτιδήποτε έχουμε ονειρευ- απεσταλμένος της Χ.Α.Ν. Αγγλίας (Y.M.C.A. UK) και υπεύθυνος διοργά- δων στην έναρξη τείνει να συνοδεύει την έντονα συγκοπτόμενη μελω- Επιπλέον το σύμπαν - ίσως να έπαιξε και κάποιον ρόλο και η θεωρία τεί ποτέ μας. Οπότε, εάν είμαστε μόνοι μας… τότε σίγουρα πάει τζάμπα νωσης μουσικών εκδηλώσεων για τα βρετανικά στρατεύματα. δία. Η απάντηση έρχεται έπειτα από μια παύση με ένα ορμητικό θέμα του Πυθαγόρα - ενέπνευσε όλων των ειδών τους μουσικούς, ιδιαίτερα όλος αυτός ο χώρος. Σωστά;» Με αυτά τα λόγια κλείνει η ταινία Con- του music hall. Η μεγάλη μελωδία του αντιτιθέμενου τμήματος είναι πι- στον 20ο αιώνα, να συνθέσουν μουσική πάνω σε αυτό το θέμα, όπως tact. Η αναζήτηση για τους εξωγήινους πολιτισμούς είναι κάτι που θα Το 1913 ένας φίλος του Holst, ο Clifford Bax, τον μύησε στην αστρο- θανώς η διασημότερη του έργου. τον Paul Hindemith με τη Συμφωνία (1951) και την όπερά του Η αρμο- συνεχίσει να ωθεί την ανθρώπινη επιστήμη όλο και πιο μακριά. Μέχρι λογία και ο συνθέτης εμπνεύστηκε από τους αντιφατικούς χαρακτήρες νία του κόσμου (1957). Η πιο γνωστή σχετική σύνθεση είναι αναμφί- όμως να έχουμε απτά στοιχεία ότι τα «μικρά πράσινα ανθρωπάκια» «εί- που αποδίδει η αστρολογία στους πλανήτες. Μεταξύ 1914 και 1916 ο Οι Πλανήτες είναι γραμμένοι για πολύ μεγάλη ορχήστρα, με εκκλησι- βολα Οι Πλανήτες (1914-1916) του Gustav Holst, μία συμφωνική σου- ναι εκεί έξω», την απάντηση θα τη δίνει πάντα η τηλεόραση, ο κινημα- Holst συνθέτει το επταμερές έργο του, βασιζόμενος σε επτά πλανήτες αστικό όργανο, τεράστιο σύνολο κρουστών, άρπες και τσελέστα, κα- ίτα που αποτελείται από τόσα μέρη, όσοι ήταν τότε και οι πλανήτες του τογράφος ή η λογοτεχνία. Και φυσικά η Μουσική… από άλλο πλανήτη! (ο Πλούτων ανακαλύφθηκε το 1930 και η Γη δεν συμπεριλαμβάνεται). θώς και ποικίλα, ασυνήθιστα ξύλινα πνευστά (και γυναικεία χορωδία ηλιακού μας συστήματος πλην της Γης (ο Πλούτων ανακαλύφτηκε το Αυτή η συμφωνική σουίτα είναι πραγματικά νεωτεριστική και έχει ελά- στο τελευταίο μέρος του Ποσειδώνα). Τα ορχηστρικά ηχοχρώματα σε 1930). Ο Vangelis επίσης έχει συνθέσει πρωτοποριακή ηλεκτρονική Κατερίνα Καϊμάκη χιστους προδρόμους, μολονότι ο Holst είχε γνωρίσει τα Πέντε Κομμάτια συνδυασμό με τον χαρακτήρα της μουσικής προμηνύουν τις πολύ με- μουσική εμπνευσμένη από το σύμπαν, όπως η Μυθοδεία του, αλλά και για Ορχήστρα του Schönberg και η αρχική του πρόθεση ήταν να γράψει ταγενέστερες μουσικές ταινιών και έχουν μια ιδιαίτερα έντονη επίδρα- το άλμπουμ Albedo 0.39. Και γνωστοί μουσικοί της ποπ και ροκ σκηνής ένα έργο με τίτλο Επτά κομμάτια για μεγάλη ορχήστρα. Οι πρώτοι τρεις ση στον ακροατή, που συνήθως δεν φαντάζεται πως πρόκειται για μου- έχουν συνθέσει τραγούδια που οι στίχοι τους αναφέρονται στο διάστη- πλανήτες για τους οποίους συνέθεσε μουσική, ο Άρης, η Αφροδίτη και σική του 1914. ο Δίας, ολοκληρώθηκαν μέσα στο 1914. Evelin Voigtmann 4 5 ΓΙΑΤΙ STAR TREK ΚΑΙ ΟΧΙ… Όταν ο Gene Roddenberry εξηγούσε την ιδέα του για μια τηλεοπτική και - σε συνδυασμό με την τεράστια επιτυχία που σημείωσε το πρώτο σχέση με τα δύο προηγούμενα και τα δύο επόμενα πληρώματα. Επιπλέ- της και θα αναγνωρίσει τη σημασία της συνεργασίας και του αλληλοσε- σειρά επιστημονικής φαντασίας στους υπεύθυνους προγράμματος του μέρος του Star Wars στους κινηματογράφους - αποφάσισε να ενώσει ον είναι η σειρά με τους πιο ενδιαφέροντες δευτερεύοντες χαρακτήρες. βασμού, της αρμονικής συμβίωσης με το περιβάλλον και θα καταλάβει NBC, ούτε εκείνος, ούτε το κανάλι μπορούσαν να φανταστούν τι θα πάλι το πλήρωμα του Enterprise και να κάνει μια ταινία. Και έτσι ο μύ- την καταστροφική δύναμη του μίσους και της εξαπάτησης είναι ορισμέ- επακολουθούσε. Η ιδέα ήταν απλή: ένα διαστημόπλοιο εξερευνεί τις θος ξεκίνησε πάλι από την αρχή. Το 1995, και ενώ ακόμα τρέχει τόσο το ST:DS9, όσο και οι ταινίες με να από τα χαρακτηριστικά που το κάνουν ακόμα και σήμερα επίκαιρο. μακρινές γωνιές του γαλαξία και ανακαλύπτει νέους πλανήτες και νέους το πλήρωμα του ST:TNG, άλλη μια σειρά ρίχνεται στο παιχνίδι: το Star Είναι όμως και τα ίδια τα επεισόδια, που στην καλύτερη των περιπτώ- πολιτισμούς. Κάθε εβδομάδα, κάθε επεισόδιο θα διαδραματιζόταν σε Ώσπου, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο Roddenberry συμφωνεί να Trek: Voyager. Εδώ και πάλι έχουμε το γνωστό μοτίβο του διαστημό- σεων προκαλούν γέλιο, θλίψη, και κυρίως ωθούν τον θεατή στη σκέψη.