Publicatie Van Lokale, Regionale En Landelijke Unieke Historische Interieurs Van Vele Panden
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Inventarisatieproject Historisch waardevolle interieurs in de gemeente Súdwest-Fryslân STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Opzet onderzoek in de Gemeente Súdwest-Fryslân 6 3. Planning van de inventarisaties per cluster 11 4. Overzicht kwantitatieve resultaten per cluster 13 5. Kwantitatieve conclusies t.a.v. de totale inventarisatie 22 6. Toelichting op de waardering van de resultaten 24 7. Privacyaspecten en data-overdracht 31 8. Publiciteit 32 9. Bijlagen: 9.1 Kaartje met cluster indeling gemeente Súdwest-Fryslân 34 9.2 Onderliggende schema’s van de kwantitatieve conclusies 35 9.3 Folder 40 10. Foto’s: Collages van de vondsten 42 STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN 2 1. Inleiding is in 2014 uitgevoerd. Hiertoe heeft de Stichting een uitgebreide maar vooral ook compacte standaard ‘database’ en De Stichting Interieurs in Fryslân heeft tot doel een provincie werkmethodiek ontwikkeld. brede inventarisatie te doen naar waardevolle historische interieurs in Fryslân, toegespitst op woonhuizen en boerderijen. De conclusies die wij op basis van de pilot IJlst konden trekken, Zelfs van de beschermde rijksmonumenten is niet bekend of er wezen erop dat wij op een snelle en adequate wijze, inzicht waardevolle historische interieurs en/of interieuronderdelen konden krijgen in de nog aanwezige waardevolle interieurs of aanwezig zijn, waardoor gelijktijdig ook de uniciteit ervan niet interieuronderdelen. Op grond daarvan, willen wij uiteindelijk dit kan worden vastgesteld. Om in deze omissie te voorzien, is de project verder provincie breed ‘uitrollen’, te beginnen bij de Stichting in 2013 opgericht. Het initiatief hiervoor is het directe gemeente Súdwest Fryslân. resultaat van een succesvol symposium over Interieurs in Via de Ottema-Kingma-leerstoel is de Radboud Universiteit te Fryslân, georganiseerd door de Ottema-Kingma Stichting in Nijmegen op ons project aangehaakt. De huidige bekleder van 2011. de leerstoel, prof. dr. J.B.H. de Haan, is voorzitter van de Raad van Advies van onze Stichting. Uitgangspunt bij het opzetten van deze inventarisatie is: “onbekend maakt onbemind”. Dit laatste heeft in talloze De gehele inventarisatie en de daaruit voortvloeiende conclusies situaties geleid tot de teloorgang van waardevolle en soms ook zullen leiden tot de publicatie van lokale, regionale en landelijke unieke historische interieurs van vele panden. Het motto van artikelen, tot het opstellen van presentaties en het uitgeven van ons project is dan ook: “behoud door kennis”. Immers als het een verdiepende eindpublicatie over interieurs in Fryslân. Deze niet bekend is of interieurs of onderdelen ervan waardevol dan laatste zal worden gepresenteerd op een landelijk symposium in wel belangrijk zijn, dan ligt het behoud ervan voor menigeen het voor cultureel Fryslân bijzondere jaar 2018. Hiermee streeft niet voor de hand. de Stichting naar het ontsluiten van kennis over het Friese interieur en daarmee naar een grotere bewustwording op het Pilot IJlst. gebied van historische interieurs zowel bij professionals als bij het brede publiek. Waar de gemeente Súdwest-Fryslân in hoge mate wordt gekenmerkt door een uniek bezit aan gebouwd cultureel erfgoed, kent de stadskern IJlst een overzichtelijke schaal en een diversiteit aan typen bebouwing. Omdat in deze oude stadskern het initiatief genomen is voor het uitvoeren van een historisch bouwblok onderzoek, is deze plaats als pilot geselecteerd voor onze inventarisatie. De inventarisatie hiervan STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN 3 Het onderzoek is onder meer mogelijk gemaakt door de volgende partijen: Gemeente Súdwest- Fryslân Provincie Fryslân De Ottema-Kingma Stichting Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Stichting de Grote Zuidwesthoek Hendrik Nannes en Catrijn Epes Stichting Stichting Het Weeshuis Bolsward Stichting Het Old Burger Weeshuis Sneek Stichting Niemeijerfonds De Kingma Stichting STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN 4 Inventarisanten Informatieavond voor bewoners in IJlst. STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN 5 2. Opzet onderzoek in de gemeente Súdwest- Fryslân eveneens een folder van onze stichting met achtergrond- informatie (zie bijlage 9.4). Verder was er een verwijzing naar Op basis van de opgedane ervaring in de pilot IJlst (2014) en de onze site (www.interieursinfryslan.nl). Alleen voor het laatste van te voren ontwikkelde methodiek is in 2015 een begin gecombineerde cluster werd niet gekozen voor een gemaakt met het inventarisatieonderzoek in de rest van de informatieavond, omdat het geografisch haast niet te Gemeente Súdwest-Fryslân. organiseren was en het rendement voor dit cluster niet overtuigend was. Aan de hand van geografische gegevens en de verwachte aantallen te onderzoeken panden is de gemeente onderverdeeld Parallel aan de brieven werd in lokale kranten of digitale kranten in overzichtelijke clusters (zie kaartje in bijlage 9.1). een artikel geplaatst, waarin het onderzoek werd aangekondigd en uitgelegd. De bewoners werden daarin opgeroepen alvast te Basislijsten en Masterlijst reageren als zij bekend waren met huizen waarin zich nog interessante interieuronderdelen zouden bevinden. Dit leidde tot Op basis van alle rijkslijsten van Friesland (rijksmonumenten en mails en telefoontjes naar onze stichting van geïnteresseerde MIP- panden), de voor zover aanwezig gemeentelijk bewoners met informatie over hun eigen huis of met tips over monumentenlijst en de van de gemeente ontvangen lijsten met andere panden. overige belangrijke panden, zijn per cluster zogenoemde ‘basislijsten’ opgesteld. Deze lijsten zijn waar mogelijk Op de informatieavonden kon kennis gemaakt worden met leden voorgelegd aan lokale historici of lokale en provinciale en adviseurs van de stichting en werd er nadere uitleg over het historische verenigingen, zoals onder andere de onderzoek gegeven aan de hand van PowerPoint presentaties. Er Boerderijenstichting, Oer de Gaastmar, Ald Makkum, Warkums bestond hier ook de gelegenheid om vragen te stellen. Vele Erfskip, Vereniging Historisch Sneek, Historische Kring afspraken met eigenaren konden op die avonden al gemaakt Woudsend, Stichting Bolswards Historie enz. Zo ontstond een worden. zoveel mogelijk sluitende lijst met adressen van panden die mogelijk nog interieuronderdelen zouden kunnen bevatten. De Contact leggen en inplannen bezoek zo ontstane ‘masterlijst’ vormde het uitgangspunt voor onze aanpak. Na de informatieavonden starten de projectmedewerkers met het bellen van de bewoners/eigenaren van de panden die op de Informatievoorziening bewoners masterlijsten stonden. Van sommige panden hadden we inmiddels al informatie via de lokale historici of bewoners uit de Per cluster werd een brief opgesteld voor de bewoners, met een dorpen, steden of omgeving. Afhankelijk van die informatie werd uitnodiging voor een informatieavond. De brief bevatte er wel of niet contact met de eigenaren gezocht. STICHTING INTERIEURS IN FRYSLÂN 6 Deze belrondes resulteerden in een bewerkte masterlijst waarop verantwoord. De informatie moet achteraf ook nog be- en stond, welke panden van binnen reeds geheel gemoderniseerd verwerkt worden en de foto’s genummerd. waren (‘gestript’), panden waar nog wel onderdelen van het interieur aanwezig waren en waar we langs mochten komen Het eigenlijke bezoek is de eerste stap in de doelstelling van de voor een inventarisatie ter plekke. Verder waren er ook stichting. Het feit dat er inventarisanten belangstelling toonden eigenaren die we na herhaaldelijk bellen en of pogingen van voor de interieuronderdelen in hun pand, leidde al meteen tot buren niet te pakken konden krijgen. De ‘geen contact of geen een bewustwording aan de kant van de eigenaar. reactie’ groep was onder te verdelen in een groep waarover we Onderdelen waar mensen soms jaren tegen aan gekeken helemaal niets wisten en in een groep waarvan we zeker wisten hebben, blijken opeens voor anderen/afgestudeerde kunst-, dat er nog interieuronderdelen in moesten zitten. Die laatste is architectuurhistorici en bouwhistorici een waarde te hebben. meegeteld in het totale aantal panden met interieuronderdelen. Door de interactie met de bewoner was in het merendeel van de gevallen te zien, dat men door deze bewustwording, anders ging Grotendeels debet aan het niet bereiken van een grote groep aankijken tegen hun huis en interieur. De bereidwilligheid om eigenaren is de komst van de 06-nummers. Verder bleek er ook deze onderdelen te beschermen lijkt evident groter na ons veel vakantiewoningen onder de geselecteerde panden te zitten. bezoek. Als bewoners/eigenaren van panden met interieuronderdelen op vakantie waren of ziek of als er andere redenen waren waardoor Tijdens het bezoek werden gestructureerd foto’s genomen. De we niet langs konden komen, werden deze panden op een gebruikte methodiek zorgt ervoor dat onderzoekers die niet in reservelijst geplaatst. de panden zijn geweest toch aan de hand van de volgorde en de Ook zijn er enkele bewoners die niet mee willen werken aan het nummering die gekoppeld is aan ruimten, weten wat waar is onderzoek. De panden van de reservelijst en de panden van aangetroffen. De ruimten kregen een nummer, dat terug te bewoners die niet mee wilden werken en waarvan we zeker vinden was op een door de inventarisanten opgestelde wisten dat er nog iets in de panden zat, zijn ook meegeteld in eenvoudige plattegrond. het totaal van panden met interieur. Middels het invullen van digitale formulieren, kon aanvullende De feitelijke inventarisatie en vastlegging gegevens informatie van de panden worden opgeslagen. Denk aan verhalen van bewoner(s)