BRT INSTITUUT DER NEDERLANDSE U ITZENDINGEN JAAROVERZICHT 1980 BRT INSTITUUT DER NEDERLANDSË UITZENDINGEN JAAROVERZICHT 1980 TEN GELEIDE Eet omroepjaar 1980 werd gekenmerkt door de inwerking­ treding van het nieuwe BRT-statuut dat door de Cultuurraad van de Nederlandstalige Gemeenschap in december 1979 was goedgekeurd. In maart 1980 benoemde de Cultuurraad de ■twaalf leden van de nieuwe Raad van Beheer die op 21 maart zijn eerste vergadering hield tijdens welke Prof. Herman Balthazar tot voorzitter en Prof. P. Marok tot ondervoor­ zitter werden verkozen. Onverwijld maakte de Raad van Beheer werk van de voor­ bereiding van de talrijke Koninklijke en Ministeriële be­ sluiten die de toepassing van het nieuwe omroep-decreet mogelijk moesten maken. In de eerste plaats werd een ontwerp van huishoudelijk reglement goedgekeurd^ waarbij de onderscheidene bevoegd-^ heden van de Raad van Beheer, de Vaste Commissie^ de Administrateur-Generaal en de Directeurs-Generaal werden afgebakend. Bondig samengevat komt de filosofie van het nieuwe reglement hierop neer : de Raad van Beheer wordt be­ last met het beleid^ de Vaste Commissie met het beheer ter­ wijl het bestuur aan de vier hogere ambtenaren wordt toever­ trouwd. Ook werden nieuwe reglementen voor het reservefonds ■■■ en de afschrijvingen opgesteld. De voorschriften voor jour­ nalisten en producers inzake de objectiviteitsverplichtingen werden aangepast^ waarbij besloten werd dat de programma's van algemeen informatieve aard^ die thans ook onderworpen zijn aan de regel van ’'de geest van strenge objectiviteit''^ jaarlijks door de Raad van Beheer bij de goedkeuring van de programmavoorstellen aangeduid zouden worden. II In het najaar 1980 werd de Raad van Beheer vooral in beslag genomen door de voorhereiding van de toepassïng van hoofdstuk V van het omroe-p-deareet^ namelijk de- be­ palingen betreffende het verlenen van zendtijd aan vere­ nigingen en stichtingen en aan politieke partijen, inzon­ derheid de televisieuitzendingen door derden. In tegen­ stelling tot de omroepwet van 1960 waarbij aan de Raad van Beheer de mogelijkheid werd gelaten een beroep te doen op derden en de modaliteiten van deze medewerking vast te leggen, bepaalt het nieuwe omroepdeoreet dat, met uitzondering van de vastlegging van het zendsohema’, de modaliteiten voor de medewerking van derden door de Koning worden bepaald. Eet was evenwel de wens van de Minister van Vlaamse Aangelegenheden dat de uitvoeringsbesluiten van het decreet door haar in nauw overleg met de BRT ge­ nomen zouden worden. In enge samenwerking van de Algemene Directie Tele­ visie, de Bestuursdireatie Instructieve Omroep, de dienst Rechtszaken en Geschillen en de Administratieve en Tech­ nische diensten werden een aantal teksten voorbereid die door de Raad van Beheer aan de Minister werden voorgelegd. Zij lagen aan de basis van een vijftal Koninklijke Be­ sluiten : - Het K.B. van 14 november 1980 dat vijftien verenigingen en stichtingen erkent om televisieprogramma's te ver­ zorgen : vijf die aanleunen bij de politieke fraçties in de Cultuurraad, vier met levensbeschouwelijke en godsdienstige strekking en zes die aanleunen bij sociaal- economische organisaties die vertegenwoordigd zijn in de GERV; - Eet K.B. van 14 november 1980 dat de gezamenlijke zend- Ill t-ijd voor 1981 vaststelt op 86.20 uur^ wat als aan- looTp heduidend m-inder is dan het toegestans maximum van 156,30 uur (de helft van de zendtijd van de nieuws­ dienst) maar toch een flink stuk meer dan de 50 uur die de gastprogramma 's vroeger uitzonden; - Het K.B. van 14 november 1980 dat in de BRT-begroting voor 1981 een globaal krediet van 42.908.362 fr. re­ serveert voor derden. Die som dekt de vaste basistoe­ lage voor iedere vereniging en een toelage voor pro­ gramma- en personeelskosten die per uur u'^zending — ' 411.115 fr. bedraagtj wat preoies evenveel is als het krediet waarover de nieuwsdienst van de Vlaamse tele­ visie in 1979 beschikte voor êên uur uitzending. Hier- big valt op te merken dat dit een aanzienlijke verho­ ging iSj want vorige c<^ren kregen de gastprogramma 's slechts 240.000 fr. per uur uitzending; - Het K.B. van 25 november 1980 dat de modaliteiten vast­ stelt waarbij de BRT gratis technisch persroneel en technische faciliteiten ter beschikking stelt van derden en dat er op neerkomt dat de derden, die soortgelijke programma's maken als de nieuwsdienst ook over dezelfde technische faciliteiten moeten kunnen beschikken; - Het K.B. van 25 november 1980 dat het statuut regelt van de Gastprogrammaraad, die moet zorgen voor de coör­ dinatie tussen de derden onderling en die de Raad van Beheer adviseert voor alle problemen die verband houden met de opdracht van de verenigingen en stichtingen. Bij Ministerieel Besluit van 26 november 1980 werden de leden van de Gastprogrammaraad aangesteld die op 27 november 1980 werd geïnstalleerd en die de heer P. Thys van Middenstandstribune tot voorzitter verkoos en mevrouw IV C. Galle van de Socialistische Omroepvereniging tot on­ dervoorzitter. De eerste taak van de Vastprogrammaraad bestond erin advies uit te brengen over het zendschema voor 1981, zodat de uitzendingen op 1 januari 1981 effectief konden starten. Over de aanpassing van het BRT-pers one elskader aan de nieuwe behoeften was eind 1980 nog geen overeenstem­ ming met de voogdij-instanties bereik-^ ______ De BRT verwelkomt de nieuwe organisaties en wenst hun alle succes toe. Dat zij over dezelfde werkingsmidde­ len beschikken als de BRT-programma 's is een goede zaak, zowel voor de kijker als voor de eigen produktiekernen, die door deze concurrentie gestimuleerd kunnen worden. Vanuit BRT standpunt moeten echter ook enkele punten be­ klemtoond worden. Ten eerste is er een duidelijk verschil tussen de BRT-produkties en de produkties van de derden. De BRT is gebonden door strikte onpartijdigheid en objectiviteit in­ zake informatie, de derden mogen aan opniniëring doen. De kijker moet dit onderscheid duidelijk beseffen als hij naar de televisie kijkt. Ten tweede mag het verstrekken van nieuwe middelen aan de verenigingen en stichtingen niet gaan ten koste van de eigen BRT-produkties. Als de wetgever nieuwe taken op­ legt aan de BRT moet hij ook zorgen voor aanvullende finan­ ciële middelen. Behalve de toelagen aan derden die aan het BRT krediet worden toegevoegd, levert de nieuwe situatie voor de omroep heel wat bijkomende technische en administra­ tieve lasten op. In de BRT-begroting van 1981 is daarmee geen rekening gehouden, zodat onvermijdelijk moet uitge­ spaard worden op andere posten. V Als de zendtijd van de devden in de toekomst tot het maximum zou groeien, moet een en ander onvermijdelink een weerslag hebben op de kwaliteit van de eigen pro- dukties. t Een laatste opmerking houdt verband met het ka­ rakter van de uitzendingen door derden, waarvan de in- houd bij decreet beperkt is tot duiding en opiniëring. Als we rekening houden met_^het feit dat_JLe BRT nieuwsdienst al 212 uur uitzending verzorgt (referentie­ jaar 1979) en dat daar nog eens maximum 156.20 uur dui­ ding en opiniëring door derden kan bijkomen dan betekent dit dat de kijker jaarlijks 469.20 uur informatie zou te verwerken krijgen, dat is ongeveer 9 uur per week. Wil men verlies van kijkers aan buitenlandse zenders vermijden dan zal gezooht moeten worden naar alternatieven voor kijkers die minder gesteld zijn, op informatie. Dat kan alleen door uitbreiding van het tweede net, wat ten vroeg­ ste begin 1982 verwezenlijkt zal kunnen worden. De Raad van Beheer hechtte ook zijn goedkeuring aan een invest eringsylan 1981-8 5, ten bedragen van 4,4 miljard waarvan het grootste deel, nl. 2,5 miljard, bestemd is voor de vernieuwing van zenders en electronisohe apparatuur; aan de expansie van nieuwe investeringen in gehouwen is voorlopig een einde gemaakt. Op het gebied van programmatie hebben zowel radio als televisie een bij zondere inspanning gedaan om ISO jaar BeIgië in speciale reeksen te herdenken. Ook aan de honderd- vijftigste verjaardag van de geboorte van Guido Gezelle en de honderdste verjaardag van het overlijden van Albrecht Rodenbach werden gelegenheidsprogramma’s gewijd, die meteen de Vlaamse Beweging illustreerden. VI De vijftigste verjaardag van de oprichting van het NIR^ de eerste openbare omroepdienst in België ging evenmin onopgemerkt voorbij en was voorat voor de radio aanleiding tot het maken van een boeiende omroepgeschiedenis in eigen land; talrijke pioniers van de dertiger jaren vertelden hun her innering en. Naast dit omkijken naar het verleden^ begon vorig jaar de uitdaging van de toekomst^ inzonderheid de opkomst van de zogenaamde "vrije radiop’s", een vraagstuk waarmee de meeste Westeuropese omroepstations geconfronteerd worden; een soepel beleid en een aanpassing van de eigen radio- struaturen lijken hier geboden^ wil men een ohaos in de ether vermijden. Er wordt gezooht naar een vergelijk waar­ bij zowel de fundamentele behoeften van de BRT-radio gevrij­ waard worden als tegemoetgekomen wordt aan de verlangens van een nieuwe generatie "radio-amateurs". Radio en televisie zetten in 1980 hun inspanningen verder om aan de kunstenaars van eigen land optimale kansen te gunnen^ zowel op het gebied van het lied en de muziek, als dat van drama en film. Ondanks een paar nieuwe initiatieven^ zoals de gemeen­ schappelijke radio-dag die de BRT op 5.10.80 op touw zette, bleef de samenwerking tussen Nederlandse en Vlaamse ómroep ter plaatse trappelen. Verheugend was evenwel dat het bestuur van de NOS eind 1980 aan de Minister van CRM een positief advies bezorgde inzake het gemeenschappelijk radio-programma dat Nederland en Vlaanderen voor eind 1982 gepland hebben. Inmiddels is de BRT zender op 1512 kHz die voor dit programma zal worden ingezet, te Wolvertem in bedrijf genomen en beantwoordt hij aan alle technische verwachtingen inzake grote uitstraling bij nachttijd. VII De bestuuvscLireotie informatie begon vorig jaar met een bescheiden exip^ßriment van teletekst^ in overleg met vertegenwoordigers van de schrijvende pers. De laatste maanden van het jaar werd aan het oohtendjournaal een meer dynamische presentatie bezorgd.