Urban Coastal Settlements: Implementation of a Coastal Area Assessment Model in Iskenderun Case
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
URBAN COASTAL SETTLEMENTS: IMPLEMENTATION OF A COASTAL AREA ASSESSMENT MODEL IN ISKENDERUN CASE A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY BİLGE ÇAKIR IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY IN CITY AND REGIONAL PLANNING AUGUST 2010 i Approval of the thesis: URBAN COASTAL SETTLEMENTS: IMPLEMENTATION OF A COASTAL AREA ASSESSMENT MODEL IN ISKENDERUN CASE submitted by BİLGE ÇAKIR in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in City and Regional Planning Department, Middle East Technical University by, Prof. Dr. Canan ÖZGEN Dean, Graduate School of Natural and Applied Sciences Prof. Dr. Melih ERSOY Head of Department, City and Regional Planning Assoc. Prof. Dr. Nil UZUN Supervisor, City and Regional Planning Dept., METU Prof. Dr. Ahmet Cevdet YALÇINER Co-Supervisor, Civil Engineering Dept., METU Examining Committee Members: Assoc. Prof. Dr. Baykan GÜNAY City and Regional Planning Dept., METU Assoc. Prof. Dr. Nil UZUN City and Regional Planning Dept., METU Prof. Dr. Can E. BALAS Civil Engineering Dept., Gazi University Prof. Dr. Ruşen KELEŞ Faculty of Political Sciences, Ankara University Assoc. Prof. Dr. H. Çağatay KESKİNOK City and Regional Planning Dept., METU Date: 03.08.2010 I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work. Name, Last Name : Bilge ÇAKIR Signature : iii ABSTRACT URBAN COASTAL SETTLEMENTS: IMPLEMENTATION OF A COASTAL AREA ASSESSMENT MODEL IN ISKENDERUN CASE Çakır, Bilge Ph.D., Department of City and Regional Planning Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Nil Uzun Co-Supervisor: Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner August 2010, 306 pages Coastal urban settlements require a special planning approach since they bring the concepts of “urban” and “coastal” together. In relation to the specific contents of these concepts, there are also different models of management plans. “Urban Disaster Risk Management” and “Integrated Coastal Zone Management” are two of them. Urban Disaster Risk Management model deals with the planning and management problems of urban settlements in the case of disaster risk conditions. Likewise, Integrated Coastal Zone Management model focuses on the whole coastal area and deals with the sustainable use and protection of all types of coastal resources. However, in case of urban coastal settlements, these models of management plans can be valid together, can overlap, and they can even conflict with each other. In this thesis study, these two models of management plan and their coexistence are considered. A Coastal Area Assessment Model is set up and applied for Iskenderun case. This model provides a detailed spatial analysis opportunity in planning and management of coastal urban settlement. Therefore the model offers a significant input for the planning process through determining urban and coastal risks at the same time. Coastal Area Assessment Model is a tool which takes both Urban Disaster Risk Management and iv Integrated Coastal Zone Management models’ concerns into account and evaluates the coastal settlement in terms of urban risk sectors and coastal management issues. This study also introduces an approach on classification of the coastal areas and coastal urban settlements while setting up the Coastal Area Assessment Model. Coastal Area Assessment Model becomes an advantageous tool since it has significant contributions to the planning process by making a simple risk analysis and guiding the proper utilization and protection of the population, built environment, and resources of the coastal areas. Risk sectors, coastal management issues, critical and prior intervention areas of a coastal urban settlement are easily determined, and preparation of development plans of a coastal settlement is guided by the implementation of Coastal Area Assessment Model. In addition to these, general principles on planning and management of coastal settlements are determined by the implementation of the model for the implementation conditions of Urban Disaster Risk Management model, Integrated Coastal Zone Management model, and the Coastal Area Assessment Model in Turkey are also discussed and presented. Key Words: Coastal Uses, Coastal Classification, Urban Disaster Risk Management, Integrated Coastal Zone Management, Coastal Area Assessment Model, Urban Land-Use Planning, Coastal Development, Iskenderun. v ÖZ KENTSEL KIYI YERLEŞMELERİ: BİR KIYI ALANI DEĞERLENDİRME MODELİNİN İSKENDERUN ÖRNEĞİNDE UYGULANMASI Çakır, Bilge Doktora, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Nil Uzun Ortak Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner Ağustos 2010, 306 sayfa Kentsel kıyı yerleşmeleri, “kentsellik” ve “kıyı” kavramlarını biraraya getirmesi bakımından özellikli bir planlama yaklaşımını gerektiren alanlardır. Her iki kavramın kendine özgü içerikleri nedeni ile ortaya çıkmış çeşitli yönetim planı modelleri de bulunmaktadır. “Kentsel Afet Riskleri Yönetimi” ve “Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi” modelleri bunlardan ikisidir. Kentsel Afet Riskleri Yönetimi, afet riskleri koşullarına karşı kentsel yerleşmenin planlanması ve yönetimi sorunları ile ilgilenir. Benzer şekilde, Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi de kıyı alanının tümüne odaklanır ve her türlü kıyı kaynağının sürdürülebilir kullanımı ve korunması ile ilgilenir. Ancak kentsel kıyı yerleşmelerinde bu iki modelinin aynı alanda geçerli olması, çakışması ve hatta çatışması durumları ortaya çıkmaktadır. Bu tez çalışmasında kentsel kıyı yerleşmeleri için söz konusu olan bu iki yönetim planı modelinden ve bunların birlikteliğinden yola çıkılarak, kentsel kıyı yerleşmelerinin planlanması ve yönetiminde detaylı bir mekansal analiz olanağı sunan, planlama sürecine önemli girdi sağlayan, kentsel ve kıyısal risklerin belirlenmesine olanak sunan, ayrıca da söz konusu iki yönetim planı modelinin birlikte uygulanabilirliğini sağlayan bir araç olarak Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli süreci geliştirmiş ve bu süreç İskenderun kenti için uygulamıştır. Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli, hem Kentsel Afet Riskleri Yönetimi hem de Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi modellerinin kaygılarını hesaba katmakta ve kıyı vi yerleşmesini kentsel risk sektörleri ve kıyı yönetimi konuları bakımından değerlendirmektedir. Bu çalışmada, Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli’nin geliştirilmesi sürecinde kıyı alanlarının ve kıyı yerleşmelerinin sınıflandırılmasına yönelik de bir yaklaşım sunulmaktadır. Bu sınıflama yaklaşımı ile, Kentsel Afet Riskleri Yönetimi ve Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi modellerinin temel kaygıları Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli’nin ana hatları oluşturmaktadır. Uygulama sonucunun değerlendirilmesi ile, geliştirilen Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli’nin planlama sürecine ciddi katkı koyarak basit bir risk analizi yapması, kıyı alanlarındaki nüfusun, kaynakların ve yapılı çevrenin hem korunması hem de doğru kullanılmasını yönlendiren bir araç olması avantajları ortaya koyulmuştur. Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli’nin uygulanması ile; risk sektörleri, kıyı yönetimi konuları, kentsel kıyı yerleşmesinin ciddi ve öncelikli müdahale gerektiren parçaları kolaylıkla belirlenmekte ve kıyı yerleşmesinin imar planlarının hazırlanması yönlendirilmektedir. Ayrıca İskenderun örneğindeki özel uygulamadan yola çıkarak kentsel kıyı yerleşimlerinin planlanması ve yönetimine ilişkin genel ilkeler çıkarılmış, oluşturulan model ve Kentsel Afet Riskleri Yönetimi ile Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi plan modellerinin Türkiye’deki işlerlik koşulları ve gereklilikleri tartışılarak ortaya koyulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kıyı Kullanımları, Kıyı Sınıflama, Kentsel Afet Riski Yönetimi, Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi, Kıyı Alanı Değerlendirme Modeli, Kentsel Arazi Kullanım Planlaması, Kıyı Gelişimi, İskenderun. vii To my beloved parents; Huriye and Şehinşah Arslan viii ACKNOWLEDGEMENT The author would like to express her initial and deepest gratitude to her precious supervisor, Assoc. Prof. Dr. Nil Uzun, for the motivation she provided in getting along the whole process of the study; for her valuable contributions, careful assessment, insight, criticism, guidance, toleration, compassion; and above all, for her endless patience. The author is very lucky for getting the chance of studying with her. There is no mistake in saying that Mrs. Uzun’s great willingness has taken this study to a successful end. The author would like to express sincere thanks to Prof. Dr. Ahmet C. Yalçıner, Prof. Dr. Can E. Balas and Assoc. Prof. Dr. H. Çağatay Keskinok for their valuable guidance, criticisms and encouragements throughout the study. The author also would like to express her gratitude to the other examining committee members; Prof. Dr. Ruşen Keleş and Assoc. Prof. Dr. Baykan Günay, for their helpful criticisms and contributions. Special thanks are devoted to Prof. Dr. Murat Balamir, Prof. Dr. Erdal Özhan, Prof. Dr. Ayşen Ergin, and Assoc. Prof. Dr. Şule Güneş (from METU); Dr. Rıfat Tür (from Akdeniz University), Assoc. Prof. Dr. Hakan Doygun (from Kahramanmaraş Sütçü İmam University); Azim Şahin, Mesut Cihan, and Hülya Yalvaç (from Iskenderun Municipality); M. Remzi Sönmez, Bilgi Akbal and Okay Adem (from DAMPO Ltd. Co.), Mesut Çakır (from ISDEMİR), Ali Rıza Demirel (from Bank of Provinces), Dr. Hakan Maraş and Kamil Meşe