STAN SEKTORA SZPITALI PRYWATNYCH W POLSCE na podstawie informacji i dokumentów finansowych szpitali prywatnych, członków Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, OSSP

EDYCJA III, 2018

PRIVATE HOSPITALS SECTOR IN based on information and financials of private hospitals, members of the Polish Association of Private Hospitals, PAPH

III EDITION, 2018

Gdynia, 2018 Szanowni Państwo,

Oddajemy do Państwa rąk trzeci zeszyt statystyczny Ogólnopol- skiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych (OSSP), Publikacja nasza opisuje organizację i zasady funkcjonowania sektora pry- watnego szpitalnictwa w Polsce i Europie. Pokazuje otoczenie businessowe oraz prawne, w oparciu o które działają polskie szpitale prywatne stowarzyszone w OSSP. Kolejne edycje będą nadal uzupełniane o bieżące dane uzyskiwane od członków naszej organizacji, Europejskiej Unii Szpitali Prywatnych, Głów- nego Urzędu Statystycznego oraz Ministerstwa Zdrowia. Eu- ropejska Unia Szpitali Prywatnych (EUHP) w tym roku podjęła decyzję o kontynuowaniu podobnej inicjatywy ogólnoeuro- pejskiej (pierwsze wydawnictwo ukazało się w roku ubiegłym pod redakcją Hansa Martensa), której częścią będzie nasz zeszyt. Mam nadzieję, że będzie to interesujące wydawnictwo dla osób zainteresowanych rynkiem zdrowia w Polsce. Andrzej Sokołowski Prezes Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych

Ladies and Gentlemen,

We are pleased to present to you the third edition of Polish Association of Private Hospitals’ (OSSP) statistical bulletin. Our publication describes the organization and operating principles of the private hospitals sector in Poland and in Europe. It shows the business and legal environment in which the Polish private hospitals associated in the OSSP operate. The upcoming editions of this bulletin will be updated with new data provided by the members of our organization, as well as the European Union of Private Hospitals, the Central Statistical Office of Poland and the Ministry of Health. This year the European Union of Private Hospitals (UEHP)

UNION EUROPEENNE HOSPITALISATION PRIVATE HOSPITALISATION UNION EUROPEENNE decided to continue issuing a similar European publication (the first edition was published last year, edited by Hans Martens), which our bulletin will be a part of. We hope that it will be an engaging publication for everyone interested in the Polish healthcare sector.

Andrzej Sokołowski President of the Board Polish Association of Private Hospitals Rozmieszczenie geograficzne członków OSSP Geographical distribution of PAHP hospitals-members Spis treści

1. Rozmieszczenie geograficzne członków OSSP...... 5

2. Lista członków OSSP wg województw ...... 6

3. Sektor prywatny A.D. 2018 ...... 8

4. Sektor szpitali prywatnych w Polsce – wybrane zagadnienia ...... 12

5. Podatek VAT w usługach medycznych ...... 16

6. Pacjenci zagraniczni w Polsce ...... 18

7. Wprowadzenie do raportu „Stan sektora szpitali prywatnych w Polsce 2011-2016” ...... 22

8. Raport „Stan sektora szpitali prywatnych w Polsce 2011-2016” ...... 40

9. Podsumowanie raportu ...... 52

10. Informacja o raporcie European Union of Private Hospitals, UEHP o sektorze szpitali prywatnych w Europie ...... 55

11. Szpitale prywatne w „sieci szpitali” ...... 56

12. Medyczna Grupa Zakupowa - centralne zakupy OSSP ...... 58

13. Portal dla Pacjentów placówek medycznych OSSP ...... 60

Content

1. Geograhical distribution of PAPH hospitals-members ...... 5

2. The list of PAHP hospitals-members according to voivodeship ...... 6

3. Private sector A.D. 2018 ...... 9

4. Private hospitals sector in Poland – selected aspects ...... 13

5. VAT in medical services ...... 17

6. Foreign patients in Poland ...... 19

7. Introduction to the report „Private hospitals sector in Poland 2011-2016” ...... 23

8. The report „Private hospitals sector in Poland 2011-2016” ...... 41

9. Summary of the report ...... 53

10. Information about the report about private hospitals in Europe prepared by European Union of Private Hospitals, UEHP ...... 45

11. Private hospitals within the „Hospital Network” ...... 57

12. Medical Procurement Group - central procurements within PAHP ...... 59

13. Medical portal for Patients of private hospitals in Poland ...... 61

www.szpitale.org 5 10. Centrum Kardiologii – Józefów 6. PRIMUS Sp. z o.o. – Brudzowice 7. „Medicus Bonus” – Środa Wielkopolska Lista członków OSSP wg województw 11. Centrum Multi-Medica – Zielonka 7. BetaMed S.A. – Katowice a. Poradnie Środa Wlkp. The list of PAHP hospitals-members 12. Centrum Medycyny Sportowej sp. z o.o. 8. „MEDICUS” Spólka Jawna – Żywiec b. Poradnie Wągrowiec – Warszawa 9. Szpital Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów c. Poradnie Murowana Goślina according to voivodeship 13. LUX MED. Sp. z o.o. – Warszawa Stróżów w Katowicach – Katowice d. Poradnie Opalenica 14. Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS – 10. Szpital Chirurgii Małoinwazyjnej e. Poradnie Poznań Krojanty i Rekonstrukcyjnej – Bielsko-Biała 8. Kliniki Okulistyczne Optegra w Poznaniu Województwo Dolnośląskie 8. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital Województwo Małopolskie 15. FORMMED Centrum Leczenia Wad 11. „Klinika Św. Łukasza” sp. z o.o. – Bielsko- 9. Centrum Medyczne Ort-Medica – Lower Silesian Voivodeship Powiatu Krośnieńskiego Lesser Poland Voivodeship i Zaburzeń Rozwojowych – Babice Nowe Biała Ostrów Wielkopolski 9. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital 16. Kliniki Okulistyczne Optegra – Warszawa 12. Centrum Lekarskie „Alfa” s.c. – Bielsko- 1. EMC Instytut Medyczny SA – Wrocław 1. Szpital Zakonu Bonifratrów Św. Jana 17. Centrum Medyczne Medica sp. z o.o. – Biała w Nakle i Szubinie Województwo a. Powiatowe Centrum Zdrowia Grandego w Krakowie sp. z o.o. – Płock 13. Centrum Medyczne Mavit – Katowice w Kowarach 10. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital Zachodniopomorskie Kraków 18. Warsaw Medical Center – Warszawa 14. Centrum Medyczne Św. Łukasza w Wąbrzeżnie b. Szpital Mikulicz w Świebodzicach 2. Szpital pw. św. Jana Jerozolimskiego 19. Medicover Sp. z o.o. – Warszawa sp. z o.o. – Częstochowa West Pomeranian Voivodeship c. Przychodnia przy Łowieckiej we w Szczyrzycu 20. Swissmed Centrum Zdrowia S.A. – 15. NEFROLUX – Siemianowice Śląskie 1. Prywatna Lecznica Chirurgiczna „Praxis” Wrocławiu Województwo Lubelskie 3. Neomedic – Kraków Warszawa a. Stacja dializ i odział nefrologiczny sp. z o.o. – Koszalin d. Zespół Przychodni Lubmed w Lubinie Lublin Voivodeship 5. NZOZ Szpital na Siemiradzkiego – 21. Nowoczesne Centrum Medyczne w Jaworznie 2. Grupa Nowy Szpital Holding S.A. – e. Zespół Przychodni Formica 1. Ośrodek Chirurgii Oka prof. Kraków OkoKlinik – Warszawa b. Stacja dializ i odział nefrologiczny 6. NZOZ ZOL Serdeczna Troska sp. zo.o. – 3. Szpital Św. Jerzego w Kamieniu we Wrocławiu Z. Zagórskiego sp. o.o. – Nałęczów 22. Szpital Św. Anny w Piasecznie w Dąbrowie Górniczej Kraków Pomorskim f. Regionalne Centrum Zdrowia 2. CRH ŻAGIEL MED. – Lublin 23. Centermed – Warszawa c. Stacja dializ w Mysłowicach w Lubinie 7. CENTERMED Sp zo.o. – Kraków/Tarnów d. Stacja dializ w Rudzie Śląskiej 4. Kliniki Okulistyczne Optegra – Szczecin 3. Centrum Medyczne Sanitas sp. zo.o. - 2. Izerskie Centrum Pulmonologii a. Centermed w Bochni e. Stacja dializ w Raciborzu 5. Centrum Sercowo-Naczyniowe Lublin Województwo Podkarpackie i Chemioterapii „IZER-MED” Sp. z o.o. b. Centermed w Nowym Sączu 16. Grupa American Heart of Poland S.A. – w Drawsku Pomorskim 4. Multimed Zamość – Zamość Podkarpackie Voivodeship – Szklarska Poręba 8. Osteodex Centrum Wielospecjalistyczne Ustroń 1. NZOZ Luxmed – Rzeszów 3. Medinet sp. z o.o. – Wrocław 5. Centermed sp. z o.o. w Lublinie – Nowy Sącz a. II Oddział Kardiologiczny w Bielsku- Województwo 2. PAKS – V Odział Kardiologii Inwazyjnej, a. Filia – Nowa Sól 9. Centrum Medyczne Euromed – Tarnów Białej Angiologii w Mielcu Warmińsko-Mazurskie 4. Centrum Opieki Długoterminowej Województwo Lubuskie 10. Centrum Medyczne Promed – Kraków b. III Oddział Kardiologii Inwazyjnej, 3. Rzeszowskie Centrum Chirurgii Warmian-Masurian i Rehabilitacji Geriatrycznej „Ad Finem” Lubusz Voivodeship 11. Centre de la Vision sp. z o. o. – Kraków Angiologii i Elektrokardiologii – Sokołowsko / Mieroszów 12. Centrum Zdrowia Tuchów sp. z o.o. – Naczyniowej i Endowaskularnej PAKS – Voivodeship 1. URO-MEDIC Centrum Urologii Laserowej w Dąbrowie Górniczej 5. Spektrum sp. z o.o. Ośrodek Okulistyki Tuchów Rzeszów 1. Grupa Nowy Szpital – Szpital Giżycki – – Zielona Góra c. X Odział Kardiologii Inwazyjnej, Klinicznej – Wrocław 13. OKO-LASER sp. z o.o. – Kraków Elektrofizjologii i Elektrostymulacji Giżycko 2. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital 6. Prywatna Poliklinika „Na Grobli” 14. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital Województwo Pomorskie w Tychach sp. z o.o. – Wrocław w Kostrzynie nad Odrą w Olkuszu Pomeranian Voivodeship d. Oddział Kardiologii w Myszkowie 7. Radimed sp. z o.o. – Legnica 3. Grupa Nowy Szpital –Nowy Szpital Województwo Opolskie 15. Kliniki Okulistyczne Optegra w Krakowie 17. Szpital Św. Antoniego w Ząbkowicach 8. Ośrodek Mikrochirurgii i Terapii 1. Clinica Medica Wielospecjalistyczna Opolskie Voivodeship w Świebodzinie 16. Małopolskie Centrum Sercowo – Śląskich Okulistycznej OKO.M – Wrocław Klinika Zabiegowa z Przychodnią – 4. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital Naczyniowe PAKS – Chrzanów 18. Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II 1. Vital Medic sp. z o.o. – Kluczbork 9. SALUS Centrum Medyczne sp. z o.o. – Gdynia w Skwierzynie 17. NEOMEDIC sp. z o.o. – Kraków 2. Centrum Zdrowia SALUS – Słupsk w Katowicach 2. Klinika Nova – Kędzierzyn Koźle Kłodzko 5. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital we a. Centrum Medyczne Ujastek – Kraków 3. Medica Assistance S.A. – Gdynia 19. Centermed w Katowicach 3. Szpital Św. Rocha w Ozimku 10. Vratislavia Medica sp. z o.o. – Wrocław b. Centrum Medyczne Medikor – Nowy 4. Centrum Rehabilitacji i Odnowy 20. CMC „Geo Projekt” Geo Medical – 4. Oddział Kardiologii Inwazyjnej, 11. Kliniki Okulistyczne Optegra – Wrocław Wschowie Sącz Biologicznej – Gdynia Elektrostymulacji i Angiologii – 12. Sudeckie Centrum Kardiologiczno- 6. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital Katowice 5. NZOZ Centrum Psychiatrii – Malbork Kędzierzyn-Koźle Angiologiczne – Polanica Zdrój w Szprotawie 6. Laguna Medical Sp. z o.o. – Gdynia 5. Nyskie Centrum Kardiologii – Nysa 13. Centrum Kompleksowej Rehabilitacji Województwo Mazowieckie Województwo Świętokrzyskie 7. Pomorskie Centra Kardiologiczne – z Przychodnią – Wrocław Województwo Łódzkie Masovian Voivodeship Gdańsk Świętokrzyskie Voivodeship 1. Centrum Medyczne Damiana Holding Województwo Podlaskie Łódź Voivodeship 8. Swissmed Centrum zdrowia S.A. – Gdańsk 1. Szpital Okulistyczny MEDILENS – Kielce Województwo Kujawsko- sp. z o.o. – Warszawa Podlaskie Voivodeship 1. Prywatny Szpital Pulsmed – Łodź 9. Szpital Zdrowie w Kwidzynie – Kwidzyn 2. Centrum Kardiologiczno-Angiologiczne pomorskie 2. Carolina Medical Center. – Warszawa 1. Czar-Dent – Białystok 2. Centrum Medyczne Księży Młyn sp. zo.o. 10. Centrum Kardiologiczno-Angiologiczne w Starachowicach 3. Centrum Medyczne Enel – Med. S. A – – Sztum 2. Humana Medica Omeda – Białystok Kuyavian-Pomeranian – Łódź Voivodeship Warszawa 11. Vivadental – Gdańsk Województwo Wielkopolskie 3. MIRMED – Tomaszów Mazowiecki 4. Endoterapia sp. z o.o. – Warszawa 1. Szpital Specjalistyczny Matopat – Toruń 4. SALVE – Łódz Greater Poland Voivodeship 5. Centrum Medyczne MAVIT sp. z o.o. – Województwo Śląskie 2. Centrum Medyczne Bieńkowski sp. z o.o. 5. Salve – Medica – Łodź Warszawa 1. Leszczyńskie Centrum Medyczne – 6. Med. – Gastr Hospital sp. z o.o. – Łodź 6. SENSOR CLINIQ sp. z o.o. – Warszawa Silesian Voivodeship Ventriculus sp. z o.o. – Leszno 3. Prywatna Klinika Okulistyczna 7. NZOZ Centrum Kardiologii Inwazyjnej 7. Klinika Medyczna IBIS sp. z o.o. – 1. NZOZ Lecznica Dzieci i Dorosłych Szpital 2. Prywatna Lecznica Certus – Poznań OFTALMIKA sp. z o.o. – Bydgoszcz i Angiologii – Sieradz Warszawa Mościckiego – Chorzów 3. ARS MEDICAL sp. z o.o. – Piła 4. Centrum Medyczne Gizińscy sp. z o.o. – 8. NZOZ Centrum Szpital Mazovia sp. z o.o. 2. Szpital Św. Józefa sp. z o.o. – Mikołów 8. NZOZ Łęczyckie Centrum Kardiologii 4. Med – Polonia sp. z o.o. – Poznań Bydgoszcz – Warszawa 3. OKULUS PLUS Centrum Okulistyki Inwazyjnej i Angiologii – Łęczyce 5. NAFIS S.A. – Poznań 5. Prywatna Klinika WIDENT – Bydgoszcz 9. Centrum Kształcenia i Rehabilitacji i Optometrii – Bielsko-Biała a. NZOZ Ośrodek Kardiologii Inwazyjnej 6. ESKULAP BIS s.c. – Bydgoszcz 9. XII Odział Kardiologiczny PAKS sp. z o.o. – Konstancin-Jeziorna 4. EUROKLONIKA sp. z o.o. – Bielsko-Biała w Lesznie 7. Grupa Nowy Szpital – Nowy Szpital w Bełchatowie 5. Pediatryczne Centrum zabiegowe sp. J – a. Przychodnie Rehabilitacyjne – 6. Bonifraterskie Centrum Zdrowia – Piaski w Świeciu 10. NZOZ „Zacisze” – Łodź Warszawa Bielsko-Biała

6 www.szpitale.org www.szpitale.org 7 Sektor prywatny A.D. 2018 Private sector A.D. 2018

Robert Mołdach, Robert Mołdach, Instytut Zdrowia i Demokracji Instytut Zdrowia i Demokracji

Sektor prywatny ochrony zdrowia ma praktycznych możliwości jego zmiany. nego, który wypycha pacjenta do sektora The private sector of health protection of the comprehensive care, but they fail even ity, but socially brutal, since such an escape nigdy nie będzie pupilem władzy, która Co prawda pod hasłem opieki komplekso- usług finansowanych prywatnie. Stanowi will never be the favourite one of the in specialist care, let alone speak basic. Doc- from the system is hardly affordable for less- ochronę zdrowia traktuje, jako swoją wej pojawiały się koncepcje przyciągnięcia to swoisty wentyl bezpieczeństwa dla ludzi, authorities which treat health care as tors will remain independent and nothing will wealthy citizens. służbę. Nie oznacza to jednak, że nie POZ do szpitali i włączenia w ich struktury, którzy nie mogą dłużej czekać w kolejce their service. It does not mean, however, change that in the foreseeable future. This może być tej władzy przydatny. ale zawodzą one nawet w przypadku opieki do świadczeń, szczególnie z obszaru AOS. that it cannot be useful for these image is complemented by private practices Since the beginning of its development the pri- specjalistycznej, a co dopiero mówić pod- Każdy, kto z tego skorzysta, zwalnia miejsce authorities. and specialist centers, diagnostic laboratories, vate sector in Poland has been easing the pub- W krzywym zwierciadle dobrą władzę od stawowej. Lekarze pozostaną niezależni dla następnego w kolejce. Genialne w pro- image diagnostics centers, one-day surgery lic sector. Medical subscriptions today are used złej odróżnia to, że prócz własnych potrzeb In a cracked mirror, the good authority is dis- i nic tego w dającej się przewidzieć przy- stocie, ale brutalne społecznie, gdyż na taką hospitals and a number of general hospitals. by over two million people who practically do ta dobra zaspokaja także potrzeby wybor- tinguished from the bad one by the fact that szłości nie zmieni. Dopełniają ten obraz ucieczkę z systemu nie stać słabiej uposażo- Here the independence of doctors is weak- not use primary health care (POZ) and outpa- ców. Ochrona zdrowia w rządzie premiera in addition to their own needs, they also sat- prywatne praktyki i ośrodki specjalistyczne, nych obywateli. ening, because there is a dependence on the tient specialist care (AOS). Not only do they pay Mateusza Morawieckiego stoi na pierw- isfy the needs of their voters. Health protec- laboratoria diagnostyczne, centra diagno- capital exceeding individual possibilities, and a health contribution, but rather, by treating szym miejscu, przynajmniej deklaratywnie. Sektor prywatny w Polsce od początku tion, at least as the Prime Minister Mateusz styki obrazowej, szpitale chirurgii jednego with it - dependence on the guaranteed public themselves as part of the subscription paid by Zaspokojenie potrzeb wyborców zawsze swego rozwoju odciążał sektor publiczny. Morawiecki government declares, stands at dnia i pewna liczba szpitali ogólnych. Tu funding. The greater dependence, the greater the employer, they increase the availability of stało wysoko na liście priorytetów Prawa Abonamenty medyczne służą dziś ponad niezależność lekarzy słabnie, gdyż pojawia the first place. Satisfying the needs of their vot- POZ and AOS benefits financed from public i Sprawiedliwości, a zaspakajanie potrzeb dwu milionom ludzi, którzy praktycznie nie chance of regaining full control over public się uzależnienie od kapitału przekracza- ers has always been at the top of the list of Law funds for other patients. However, the con- własnych jest przez prezesa tej partii jed- korzystają z podstawowej opieki zdrowot- trust services by the current authorities and jącego indywidualne możliwości, a wraz and Justice priorities, and the satisfying ones’ cept which shifts some of the funds related to noznacznie krytykowane. Głośna sprawa nej (POZ) i ambulatoryjnej opieki specjali- the more uncertain the situation of private en- z nim – uzależnienie od gwarantowanego own needs is explicitly criticized by the presi- work medicine from the subscription sector to premii dla członków rządu pokazuje, jak stycznej (AOS). Nie dość, że odprowadzają tities will be. finansowania publicznego. Im większe to dent of this party. The high profile case of bo- POZ is currently under discussion, closing the bardzo w obecnych dwóch latach wybor- składkę zdrowotną, to lecząc się w ramach uzależnienie, tym większą szansę odzyska- nuses for members of the government shows The perspective of a private payer is also not subscription services today seems to be in no- czych potrzeby wyborców mogą domino- abonamentu opłacanego przez pracodaw- nia pełni kontroli nad usługami zaufania pu- how much voters' needs may dominate over attractive to the authorities who want to ex- body’s interest. Certainly, such an effect does wać nad potrzebami własnymi partii. Czy cę zwiększają dostępność do świadczeń blicznego dostrzega obecna władza i tym the party's own needs in the current two years. ercise full control over the health sector, al- można spełnić oczekiwania wyborców bez POZ i AOS finansowanych ze środków pu- not give rise to the idea that, as a rule, a certif- bardziej niepewna jest sytuacja podmiotów Can you meet the expectations of voters with- though there are some exceptions. A private odniesienia się do ich potrzeb zdrowot- blicznych dla pozostałych pacjentów. Choć icate of fitness for work should be issued by a prywatnych. out addressing their health needs? In no case. payer operating on the free market means in- nych? W żadnym wypadku. Czy można speł- dyskutowana jest obecnie koncepcja, która family doctor from the POZ center, who looks Can you meet your health expectations with- equities in health, and this is at odds with the after the employee and knows his health well. nić oczekiwania zdrowotne bez odwołania Perspektywa prywatnego płatnika także przesuwa część środków związanych z me- dycyną pracy z sektora abonamentowego out referring to help from the private sector? principles of a system based on equality and This fact limits the potential of occupational się do pomocy sektora prywatnego? Ocze- nie jest atrakcyjna dla władzy pragnącej do POZ, to jednak w niczyim interesie nie Expectation for help from the private sector social justice adopted in Poland. Although kiwanie na pomoc sektora prywatnego to sprawować pełnię kontroli nad sektorem medicine as an area of growth​​ for the subscrip- leży dziś likwidowanie opieki abonamen- is too much, but forced cohabitation or point- the constitution does not provide such egal- zbyt wiele, ale wymuszona koabitacja lub zdrowia, choć są tu pewne wyjątki. Pry- tion sector, but creates an additional source of towej. Na pewno takiego skutku nie rodzi based use of its potential is something else. itarianism, its proclamation has become an punktowe wykorzystanie jego potencjału watny płatnik działający na wolnym rynku income for private POZ. In addition, from the propozycja, aby co do zasady zaświadcze- important tool in the political debate, hitting to co innego. oznacza nierówności w zdrowiu, a to kłóci First, let us explain what we mean by a private perspective of healthcare coordination, one nia o zdolności do pracy miał wydawać le- great numbers of receivers with is populist się z zasadami ustroju opartego na pryncy- sector. We can look from two perspectives can even say that it serves the patient. Po pierwsze wyjaśnijmy, co rozumiemy karz rodzinny z ośrodka POZ, który opiekuje tone. The tangible result of this situation is the piach równości i sprawiedliwości społecz- here - a private service provider and a private pod słowami sektor prywatny. Mamy tu do się pracownikiem i zna dobrze jego stan prohibition of payment for benefits and the The departure from the recently promoted in nej przyjętymi w Polsce. Choć konstytucja payer of health services. None of them brings czynienia z dwoma perspektywami – pry- zdrowia. To co prawda ogranicza potencjał practice of relegating guaranteed benefits for Poland, and the discredited concept of AOS takiego egalitaryzmu nie zakłada, jego enthusiasm among the representatives of the watnego świadczeniodawcy i prywatnego medycyny pracy jako obszaru wzrostu dla each patient who would like to improve their decomposition between public hospitals and głoszenie stało się ważnym narzędziem authorities who want to take advantage of the płatnika usług zdrowotnych. Obie nie budzą sektora abonamentowego, ale tworzy do- health situation over a minimum from the POZ, demonstrates how the private sector w politycznej debacie, trafiającym swym opportunity created by the patients' health entuzjazmu u przedstawicieli władzy, któ- datkowe źródło przychodu dla prywatnego system, or, if you prefer the standard, provid- may be needed in a crisis of public authority. populistycznym tonem do rzesz odbiorców. needs to emphasize their role. rzy pragną wykorzystać okazję, jaką tworzą POZ. Dodatkowo, z perspektywy koordyna- Under the lofty slogans of comprehensive care Namacalnym tego skutkiem jest zakaz do- ed by a public payer. Although unfavorable potrzeby zdrowotne pacjentów, do uwypu- cji opieki zdrowotnej, można nawet powie- and the network for securing health needs, at- płacania do świadczeń i praktyka relegowa- Private services providers in Poland are usual- for the patient, building a wall between ben- klenia swojej roli. dzieć, że służy pacjentowi. nia z systemu świadczeń gwarantowanych ly doctors who conduct individual and group efits financed from public funds and privately tempts were made to target additional public funds to the public sector in order to compen- Prywatni świadczeniodawcy w Polsce, każdego pacjenta, który chciałby poprawić O tym jak sektor prywatny bywa potrzeb- medical practices, perform a free profession financed, has had its benefits for the author- sate for the financial risks that the hospital to najczęściej lekarze prowadzący indy- swoją sytuację zdrowotną ponad minimum, ny w warunkach kryzysu władzy publicz- and make business decisions on their own ities in Poland for at least a decade. It allows network has introduced. It did not work out, widualne i grupowe praktyki lekarskie, czy jak kto woli standard, zapewniany przez nej świadczy odejście od promowanej do discretion. In the area of public​​ trust servic- to them to hide the insufficient efficiency of wykonujący wolny zawód i podejmujący płatnika publicznego. Choć niekorzystne niedawna w Polsce, a skompromitowanej es, such independence is not liked by any the public system that pushes the patient into at least not on the scale as expected, because decyzję gospodarcze według swego wła- dla pacjenta, wybudowanie muru pomię- koncepcji dekompozycji AOS pomiędzy authority. This picture of basic health care the sector of privately funded services. This is it could not come out. It's a pity to write about snego uznania. W obszarze usług zaufania dzy świadczeniami finansowanymi ze środ- szpitale publiczne i POZ. Pod wzniosłymi was shaped in Poland in the 1990s of the last a kind of safety valve for people who can no why. It is only worth recalling the perspective publicznego taka niezależność nie podoba ków publicznych a finansowanymi prywat- hasłami opieki kompleksowej i sieci zabez- century and today there are no practical pos- longer wait in the queue for benefits, especial- of the patient for whom outpatient treatment się żadnej władzy. Taki obraz podstawowej nie, ma swoje korzyści dla władzy w Polsce pieczenia potrzeb zdrowotnych, próbo- sibilities to change it. Admittedly, the concept ly from the area of AOS​​ (outpatient specialist in the place of residence, not in a distant hos- opieki zdrowotnej ukształtował się w Polsce co najmniej od dekady. Pozwala ukryć nie- wano skierować do sektora publicznego of bringing the POZ to hospitals and inclusion care). Anyone who uses it, frees up space for pital, is an important value that allows him to w latach 90-ych zeszłego stulecia i dziś nie dostateczną wydajność systemu publicz- dodatkowe środki z zakresu AOS, aby  in their structures appeared under the slogan the next one in the queue. Brilliant in simplic- continue working and maintain balance 

8 www.szpitale.org www.szpitale.org 9  skompensować ryzyka finansowe, któ- prywatnego. Gdy władza publiczna zdecy- to warunki rozwoju dla tego sektora? Nie  in family life. In the collision of power with authorities decided to shorten the queues for private sector. However, it is not a sufficient re wprowadziła sieć szpitali. Nie wyszło, dowała o skróceniu kolejek do najbardziej do końca. Ale rozważnym przedsiębior- the reality of the limited potential of hospi- the most anticipated operations, it turned out lesson to understand how helpful it can be a przynajmniej nie w takiej skali, jak tego wyczekiwanych operacji, okazało się, że com, z odpowiednim wyczuciem rynku, tals and POZ to provide AOS services, the ef- that the public sector's readiness to take on this to carry out public tasks, but it seems that it gotowość sektora publicznego do wzięcia zdolnością do budowania relacji z lokalny- oczekiwano, bo nie mogło wyjść. Szkoda ficiently and dynamically responsive private "burden" is not the 100% one. Again, the private is enough to move away from the campaign na siebie tego „ciężaru” nie jest stuprocen- mi środowiskami, stwarza pole do rozwoju sector turned out to be a partner which can dy- pióra, aby rozpisywać się dlaczego. Warto sector again, proved to be an excellent safety that has been faked until recently. Does it cre- towa. Ponownie sektor prywatny okazał i ogranicza poziom ryzyk, jakie jeszcze do namically adapt to the needs and support the tylko przypomnieć perspektywę pacjenta, valve and prevented compromising the pub- ate development conditions for this sector? się partnerem, który potrafi dynamicznie niedawna mogliśmy obserwować. Na pew- concepts of improving the availability of health dla którego leczenie ambulatoryjne w miej- lic system. Not completely. But prudent entrepreneurs, dostosować się do potrzeb i wesprzeć kon- no natomiast skończyła się epoka wolnej scu zamieszkania, a nie w odległym szpita- services better than a hospital itself struggling with the right feeling of the market, the ability cepcje poprawy dostępności do świadczeń amerykanki, gdy można było udawać, że lu, to istotna wartość pozwalająca mu kon- While POZ and AOS, both privately and pub- with ineffective schemes of remuneration of to build relationships with local communities, zdrowotnych lepiej niż szpital zmagający się się prowadzi szpital prywatny, nic nie inwe- medical staff, staff shortages, or an alternative tynuować pracę i zachować balans w życiu licly financed, stands relatively well in Poland, create a field for development and reduce the z nieefektywnymi schematami wynagro- stując i wynajmując jak szósty, czy siódmy rodzinnym. W zderzeniu władzy z rzeczywi- the situation of private hospitals is more com- form of services funded by private resources. dzeń personelu medycznego, niedoborem podmiot w kolejności salę operacyjną na level of risks that we could observe until re- stością ograniczonego potencjału szpitali kadr, czy alternatywą, jaką tworzy przed le- godziny w szpitalu publicznym. Dla pacjen- plicated. Most of them have not entered the These few lessons for the current authorities, cently. Certainly, the all-in-wrestling era has i POZ do świadczenia usług AOS, sprawnie karzami sektor świadczeń finansowanych ze tów i solidnych inwestorów to dobrze. hospital network, and the amount of funds in which the private sector complements the ended, when it was possible to pretend to be i dynamicznie reagujący sektor prywatny środków prywatnych. for contracting off-grid services remains un- public sector, eliminates the consequences of a private hospital, investing nothing and rent- ponownie okazał się wyśmienitym wenty- Instytut Zdrowia i Demokracji (IZiD, www. known. However, also in this case, the failure of wrong decisions, serves as a safety valve for ing an operating theatre for hours in a pub- lem bezpieczeństwa i zapobiegł kompromi- Tych kilka lekcji dla obecnej władzy, w któ- izid.pl) jest grupą doradczą, która w demo- the public system turns out to defend the role both patients and the regulator, is a useful lic hospital, as the sixth or seventh entity. It's tacji systemu publicznego. rych sektor prywatny uzupełnia sektor pu- kratycznym dialogu, opartym na faktach, and place of the private sector. When public lesson that justifies the maintenance of the good news for patients and solid investors. bliczny, niweluje skutki błędnych decyzji, argumentach i dowodach naukowych, for- O ile POZ i AOS, tak finansowany prywatnie, służy jako zawór bezpieczeństwa tak dla mułuje obserwacje, opinie i rozwiązania jaki i publicznie, ma się w Polsce w miarę do- pacjentów jak i regulatora, jest pożyteczną mające na celu podnoszenie jakości i efek- brze, o tyle sytuacja szpitali prywatnych jest lekcją, która uzasadnia utrzymanie sektora tywności opieki zdrowotnej w sektorach bardziej skomplikowana. W przeważającej prywatnego przy życiu. Nie jest to co praw- Pharma, Medical & Healthcare. IZiD jest mierze nie weszły do sieci szpitali, a wiel- da lekcja wystarczająca aby zrozumieć, jak także wydawcą cotygodniowego Market kość środków na kontraktowanie usług bardzo może być pomocny w realizowaniu Briefu™ zawierającego autorskie opraco- poza siecią pozostaje niewiadomą. Jednak zadań publicznych, ale wydaje się, że wy- wanie najważniejszych informacji branżo- i tutaj niewydolność systemu publiczne- starczająca dla odejścia od nagonki, jaką wych, alertów legislacyjnych, zestawień re- go okazuje się bronić roli i miejsca sektora do niedawna był epatowany. Czy tworzy gulacyjnych i komentarzy eksperckich.

Instytut Zdrowia i Demokracji (IZiD, www.izid.pl) jest grupą doradczą, która w demokratycznym dialo- Institute of Health and Democracy(IZiD, www.izid.pl) is a consulting group specialized in analytical services gu, opartym na faktach, argumentach i dowodach naukowych, formułuje obserwacje, opinie i rozwią- based on facts and scientific arguments aimed to increase the quality as well as efficiency in the fields of -Phar zania mające na celu podnoszenie jakości i efektywności opieki zdrowotnej w sektorach Pharma, Me- ma, Medical & Healthcare. IZiD is the Publisher of weekly Market Brief™ containing the author’s elaboration dical & Healthcare. IZiD jest także wydawcą cotygodniowego Market Briefu™ zawierającego autorskie of the most import sectorial information, legislative alerts and expert comments. opracowanie najważniejszych informacji branżowych, alertów legislacyjnych, zestawień regulacyjnych i komentarzy eksperckich.

10 www.szpitale.org www.szpitale.org 11 Sektor szpitali prywatnych w Polsce Private hospitals sector in Poland – wybrane zagadnienia – selected aspects

Alicja Pałgan, Alicja Pałgan, aplikant radcowski, SBP-Sykuna-Barczewski-Partnerzy, legal counsel trainee, SBP-Sykuna-Barczewski-Partnerzy, Spółka Partnerska Spółka Partnerska

Udział sektora prywatnego w świadczeniu określonym w art. 22 niniejszej ustawy), przekazania go podmiotowi tworzącemu The participation of the private hospitals sec- tain appropriate premises or an installation based on an analysis of the entity’s financial usług medycznych w Polsce z roku na rok używania i utrzymywania m.in. wyrobów SPZOZ. Podstawą raportu jest analiza sytu- tor in the provision of medical services in Po- (compliant with the requirements provided and economic position in the preceding fiscal rośnie. Zwykle stanowi uzupełnienie bra- medycznych, wyposażenia wyrobów me- acji finansowo-ekonomicznej za poprzedni land has been steadily growing in the recent for in article 22) and to utilize and maintain, year and a prognosis for the upcoming 3 fiscal ków wynikających z niedostatecznej orga- dycznych, jak również zobowiązuje do za- rok obrotowy oraz prognoza sytuacji na ko- years. As a rule, it complements the insuffi- inter alia, a range of medical equipment years, accompanied by a description of the nizacji świadczenia usług przez publiczne lejne trzy lata obrotowe, czemu towarzyszy pewnienia udzielania świadczeń zdrowot- cient operation of the public healthcare units. and devices. They are also obliged to ensure implemented solutions. The analysis ought to jednostki ochrony zdrowia. Najczęstszym nych wyłącznie przez osoby wykonujące opis przyjętych rozwiązań. Analiza jest spo- The private sector mainly revolves around the that healthcare services are provided solely be conducted on the basis of economic and terenem działań sektora prywatnego jest zawód medyczny oraz spełniające wyma- rządzana na podstawie wskaźników ekono- primary- and long-term healthcare and re- by individuals qualified to perform medical financial indicators. podstawowa opieka zdrowotna, opieka gania zdrowotne określone w odrębnych miczno-finansowych. habilitation therapy. Amendments to certain occupations and complying with specific długoterminowa czy też rehabilitacyjna. przepisach. Ponadto, podmiot leczni- Pursuant to Paragraph 100 of the Act on Zgodnie z art. 100 ustawy o działalności Acts of Law, as well as the accompanying pro- health-related requirements, specified by Nowelizacje ustaw, jak również wprowa- czy zobowiązany jest zawrzeć umowę leczniczej, podmiot zmierzający do wyko- other provisions. Moreover, a healthcare unit Medical Activity, an entity which intends to dzanie towarzyszących zmian procedu- ubezpieczenia odpowiedzialności cywil- cedural changes, have a significant influence nywania działalności leczniczej podlega provide medical services, is under the obliga- ralnych, kształtuje warunki działania jed- nej obejmującą szkody będące następ- on the operation of healthcare units, includ- must conclude a liability insurance contract, rejestracji do organów prowadzących re- tion to register with the bodies who govern nostek ochrony zdrowia, w tym szpitali stwem udzielania świadczeń zdrowotnych ing private hospitals. covering the damage which may potentially jestry, o których mowa w art. 106 ustawy. registries, as specified in article 106 of the Act. prywatnych. albo niezgodnego z prawem zaniechania result from the provision of medical care or Rejestr prowadzony jest w systemie telein- The main point of reference for further analy- The registry operates in the form of an ITC udzielania świadczeń zdrowotnych. Art. from negligence in the provision of medical Punktem wyjścia dla kolejnych rozważań formatycznym. Kontrolę nad działalnością 25 ustawy o działalności leczniczej zezwa- sis is the regulation which directly impacts the care. Paragraph 25 of the Act allows for full or system. The activities of healthcare units are jest regulacja, która bezpośrednio wpły- podmiotów leczniczych sprawuje minister la na całkowite lub częściowe zaprzesta- shape and form of medical services, i.e. the Act partial cessation of providing medical servic- controlled by the Minister of Health, although wa na kształt i formę usług medycznych, tj. właściwy do spraw zdrowia, przy czym nie działalności leczniczej przez podmiot on Medical Activity of April 15th, 2011 (Jour- es on the part of those healthcare units, which he may assign these competences to bodies ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz. U. 2011 swoje kompetencje w tym zakresie może leczniczy, wykonujący działalność lecz- nal of Laws 2001, No 112, Item 654, as amend- specified in article 119 of the Act. Nr 112, poz. 654, z późn. zm.) o działalności przekazać organom wskazanym w art. 119 provide stationary and 24-hour service. The niczą w rodzaju stacjonarne i całodobo- ed), which defines the legal ramifications for leczniczej, wyznaczająca ramy prawne dla ustawy. cessation of medical activities is applicable we świadczenia zdrowotne. Zaprzestanie Apart from the Act on Medical Activity, a działań podejmowanych w sektorze usług actions performed in the sector of medical to publicly funded medical services and the działalności leczniczej dotyczy świadczeń significant impact on the functioning of medycznych. Zgodnie z ww ustawą, przez Oprócz ustawy o działalności leczniczej, services. Pursuant to the Act, medical units duration of the cessation may last up to 6 zdrowotnych finansowanych ze środków the private healthcare sector lies with the podmioty medyczne uznaje się przedsię- istotnym zagadnieniem wpływającym are defined as business entities, in accordance months. For the cessation to come into effect, publicznych, a czas trwania wynosi maksy- na funkcjonowanie sektora prywatnego amendment of the Act on the Publicly Funded biorców w rozumieniu przepisów ustawy with the Act on the Freedom of Economic Ac- pursuant to section 2, an application must be malnie 6 miesięcy. Aby było ono skutecz- w ochronie zdrowia jest nowelizacja ustawy Healthcare Benefits of April 27th, 2008 (Jour- z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno- tivity (Journal of Laws 2017, item 2168) in all filed by the Manager of the entity to the rel- ne, zgodnie z ust. 2, wymagana jest zgoda z dnia 27 kwietnia 2008 r. o świadczeniach nal of Laws 2016, item 1793, as amended) and ści gospodarczej (Dz. U. Z 2017 r., poz. 2168, forms stipulated for conducting business ac- evant province governor, who must issue an z późn. zm.) we wszelkich formach prze- wojewody, do którego wniosek składa kie- opieki zdrowotnej finansowanych ze środ- in particular with the primary hospital secu- tivities, unless otherwise stated therein. More- appropriate permit. rownik podmiotu leczniczego. ków publicznych (Dz. U. Z 2016 r. poz. 1793 rity system for healthcare services, referred to widzianych dla wykonywania działalno- over, healthcare units include: independent z późn. zm.) a szczególnie system podsta- ści gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi Pursuant to Article 50a of the Act on Medical commonly as hospital network, which came Zgodnie z art. 50a ustawy o działalności wowego szpitalnego zabezpieczenia świad- public health centers (hereinafter referred inaczej. Ponadto, podmiotami leczniczymi Activity, SPZOZ-type entities are founded via into effect on October 1st, 2017. The network leczniczej, utworzenie SPZOZ następuje czeń opieki zdrowotnej, zwany potocznie to as SPZOZ, samodzielne publiczne zakłady są: samodzielne publiczne zakłady opieki consists of over 590 hospitals, whereby only w drodze rozporządzenia, zarządzenia albo opieki zdrowotnej); budget entities; research a directive, decree or a resolution passed by zdrowotnej (zwane dalej SPZOZ), jednostki siecią szpitali, która wszedł w życie dnia 1 uchwały właściwego organu podmiotu two- an appropriate authority. Factors to be con- 10% are private hospitals. The legislator’s in- budżetowe, instytuty badawcze, fundacje października 2017 r. Sieć skupia ponad 590 institutes; foundations and associations, pro- rzącego. Przy tworzeniu SPZOZ, uwzględnia sidered at the creation of an SPZOZ are the tent behind the amendment is to make spe- i stowarzyszenia, o ile ich celem statutowym szpitali, w tym jedynie 10% stanowią szpita- vided that their statutory purpose is related to się konieczność zapewnienia bezpieczeń- necessity to ensure healthcare security for cialized therapy more available to patients jest wykonywanie zadań w zakresie ochro- le prywatne. W założeniach ustawodawcy, health care and that their Articles of Associa- stwa zdrowotnego obywateli oraz racjonal- and to facilitate the organizational process ny zdrowia i których statut dopuszcza pro- nowelizacja ma ułatwić dostęp pacjentów tion allow them to conduct medical activities; all citizens and to establish a rational organ- nej organizacji opieki zdrowotnej. Samo- underlying the provision of medical servic- wadzenie działalności leczniczej, jednostki do leczenia specjalistycznego oraz uspraw- organizational units for various associations, izational structure of national healthcare. dzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej nić organizację udzielania świadczeń opie- es. Moreover, the amendment is intended to organizacyjne stowarzyszeń, osoby praw- military units and all legal entities and organ- All SPZOZs are under the obligation to reg- podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego ne i jednostki organizacyjne działające na ki zdrowotnej. Ponadto, ma na celu pod- ister with the Polish registration authority, enhance the quality of the provided services Rejestru Sądowego (KRS). Z chwilą wpisania izational units which conduct their business niesienie jakości świadczonych usług oraz and to improve the coordination of hospi- podstawie przepisów o stosunku Państwa pursuant to the provisions of the law on the the National Court Register (Krajowy Rejestr do rejestru, samodzielny publiczny zakład lepszej koordynacji świadczeń szpitalnych do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospoli- Sądowy, KRS). Once registered, an SPZOZ ac- tal-based and outpatient treatment. As a re- opieki zdrowotnej uzyskuje osobowość i ambulatoryjnych. W efekcie, na funkcjo- relations between the State and the Catholic tej Polskiej, o stosunku Państwa do innych quires legal personality; moreover, an SPZOZ sult, ca. 93% of the resources which currently prawną. Co więcej, SPZOZ pokrywa z po- nowanie systemu zostało przeznaczone ok. Church in the Republic of Poland as well as the kościołów i związków wyznaniowych oraz serve as the basis for funding hospital treat- siadanych środków i uzyskiwanych przy- provisions of the law on the relations between uses its resources and revenue to cover the in- o gwarancjach wolności sumienia i wyzna- 93% środków finansowych, które obecnie chodów koszty działalności i reguluje swo- curred business costs and settle the outstand- ment will be earmarked for the functioning nia czy jednostki wojskowe. stanowią podstawę w zakresie finansowa- the State and other churches and religious so- ing liabilities. In accordance with Article 53a, of the system. It is worth noting that only the je zobowiązania. Na mocy art. 53a ustawy nia leczenia szpitalnego sieci. Warto pod- cieties, and the provisions on the guarantees General Managers of SPZOZ-type entities services which have been provided up to the Artykuł 17 ustawy o działalności leczniczej o działalności leczniczej, na kierowników kreślić, że finansowanie obejmie jedynie of freedom of conscience and religion. nakłada na podmioty lecznicze obowią- SPZOZ nałożono obowiązek sporządzenia usługi świadczone dotychczas, zatem nie must issue an annual report on the economic present moment will be financed from these zek posiadania pomieszczenia lub urzą- do dnia 31 maja każdego roku raportu o sy- obejmie np. nowych metod leczenia. Lista Pursuant to Article 17 of the Act on Medi- and financial position of the entity and file it resources (i.e. new methods of treatment will dzenia (odpowiadającego wymaganiom tuacji ekonomiczno-finansowej SPZOZ oraz placówek zakwalifikowanych do sieci  cal Activity, such entities are obliged to ob- to the relevant founding body. The report is not be included in the scheme). The list 

12 www.szpitale.org www.szpitale.org 13  szpitali weszła w życie 1 październi- rządzenia, świadczeniodawca kwalifikuje jącym z umowy na zasadach określonych  of units which qualified to be included in provider is to evaluate whether the recipient Another topical issue, which is also of rele- ka 2017 r., obowiązywać będzie do dnia świadczeniobiorcę do programu lekowego w ustawie o świadczeniach. the hospital network came into effect on Oc- qualifies for a drug administration program, vance to the functioning of healthcare units, 30 czerwca 2021 roku, bowiem placówki zgodnie z kryteriami określonymi w opisie tober 1st, 2017 and will remain effective until in line with the criteria specified in the pro- is the protection of personal information in programu. W przypadku braku efektu le- Aktualnym zagadnieniem, które również zakwalifikowane do sieci mają gwarancję June 30th, 2021, due to the fact that the qual- gram’s description. If the treatment should hospitals and healthcare centers; more spe- dotyczy funkcjonowania placówek me- 4-letniej umowy z NFZ. W obrębie sieci szpi- czenia bądź w razie spełnienia przez świad- bring no results or if the recipient shows any cifically, the obligation imposed on those dycznych jest ochrona danych osobowych ified units have a guarantee of a 4-year-long tali wyróżniono trzy poziomy zabezpiecze- czeniobiorcę któregokolwiek z kryteriów w szpitalach i przychodniach lekarskich, contract with the National Health Fund (Nar- of the disqualifying criteria specified in the entities by Regulation 2016/679 of the Euro- nia zdrowotnego, o czym mowa w art. 95 wyłączenia wymienionego w opisie tego a dokładniej obowiązek wynikający z Rozpo- odowy Fundusz Zdrowia, NFZ.) Three levels of program, the recipient shall be excluded from pean Parliament and of the Council of the EU ust. 4 ww ustawy. Warto wspomnieć, że dla programu, świadczeniodawca wyłącza rządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady healthcare security are distinguished within the program by the medical service provider. of 27 April 2016 on the protection of natural zakwalifikowania się do określonego pozio- świadczeniobiorcę z programu lekowe- (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. the network, as specified in article 95, section The recipient is obliged to use all active sub- persons with regard to the processing of mu zabezpieczenia zdrowotnego określono go. Świadczeniobiorca ma obowiązek sto- w sprawie ochrony osób fizycznych w związ- 4 of the above-mentioned act. It is also worth stances in line with the dosage instructions personal data and on the free movement of odrębne profile, pozwalające na przypo- sowania każdej substancji czynnej ujętej ku z przetwarzaniem danych osobowych mentioning that specific profiles were defined specified in the relevant program catalogue. such data as well as by the repealing of Di- rządkowanie świadczeniodawcy. Finanso- w katalogu leków zgodnie z dawkowaniem i w sprawie swobodnego przepływu takich for specific levels of healthcare security; on In accordance with § 10 of the resolution, the rective 95/46/EC (hereinafter referred to as wanie odbywa się na zasadzie ryczałtu, uza- określonym w opisie programu lekowego. W myśl §10 zarządzenia, świadczenia wyko- danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/ treatments may be administered in the form GDPR, General Data Protection Regulation.) leżnionego od parametrów jakościowych, that basis, a relevant medical service provid- nywane są w trybie: ambulatoryjnym; jed- WE, zwane dalej RODO. Zgodnie bowiem of outpatient therapy, one-day inpatient ther- In accordance with recital 35 of the GDPR, jak również od zakresu świadczeń wyko- er is assigned. The financing has the form of nodniowym - wyłącznie w przypadku, gdy z motywem 35 rozporządzenia, do danych personal information related to healthcare nanych i sprawozdawczych w poprzedza- a lump sum, depending on the quality and apy (only if the prospect of outpatient therapy cel terapii nie może być osiągnięty przez le- osobowych dotyczących zdrowia należy jącym okresie rozliczeniowym. Ostatecznie the range of provided services and reports in is evaluated as unlikely to be successful) or include all information on the physical and czenie prowadzone w trybie ambulatoryj- zaliczyć wszelkie informacje o stanie zdro- szpitale, które nie znalazły się na liście sieci the preceding fiscal period. Eventually, hos- long-term inpatient therapy (if the prospects mental condition of a patient which disclose nym; hospitalizacji - wyłącznie w przypad- wia osoby, której dotyczą, ujawniające infor- szpitali, będą mogły starać się o pozyskanie pitals which did not qualify to be included in of outpatient and one-day inpatient therapy details on the individual’s previous, current ku, gdy cel terapii nie może być osiągnięty macje o przeszłym, obecnym lub przyszłym kontraktów na leczenie z NFZ w trybie kon- the network, will be have the opportunity to are evaluated as unlikely to be successful). In or potential future condition. As a rule, pro- przez leczenie prowadzone w trybie jed- stanie fizycznego lub psychicznego zdro- kursowym, jednak uzależnione to będzie apply for contracts with the National Health order to duly perform the provisions of the cessing personal information related to an nodniowym lub w trybie ambulatoryjnym. wia osoby. Co do zasady, zabrania się prze- od zaistnienia aktualnych potrzeb w danych Fund by means of a competition, provided contract, in accordance with §8 of the resolu- individual’s health is prohibited, as specified W ramach realizacji umowy, zgodnie z §8 twarzania danych osobowych dotyczących województwie. W konsekwencji, w przy- tion, the recipient is obliged to: by article 9, section 1 of the GDPR. Howev- zarządzenia, świadczeniobiorca zobowiąza- zdrowia danej osoby, o czym mowa w art. 9 that such needs arise in a given province. As a padku nieuzyskania kontaktu, jednostki er, the following sections of article 9 provide ny jest m.in. do: ust. 1 RODO. Jednakże, kolejne ustępy art. 9 consequence, if the contract is not concluded, 1) Monitor the condition of the recipient par- będą zdane na siebie w zakresie zapewnie- RODO przewidują wyjątki od tej zasady. I tak, such entities will have to become self-reliant for exceptions to this rule. Thus, in line with ticipating in the program, as specified in nia płynności finansowej, a dla wielu z nich 1) monitorowania stanu świadczeniobior- zakaz przetwarzana danych osobowych zo- with respect to their accounting liquidity, article 9 section 2 letter (h) the prohibition is może to oznaczać konieczność zamknięcia the description of the program, cy uczestniczącego w programie zgod- stał wyłączony m.in. na mocy art. 9 ust. 2 lit. which, for many of them, may translate into a not applicable in certain situations whereby działalności. nie z opisem programu, 2) Report for the required diagnostic exami- h) RODO w zakresie sytuacji, gdy przetwa- full closure of business activity. processing of such information is necessary 2) wykonywania wymaganych badań dia- rzanie danych jest niezbędne do celów pro- nations, as prescribed in the description of Kolejnym zagadnieniem istotnym z punk- for the purposes of acts of medical preven- gnostycznych w terminach określonych filaktyki zdrowotnej lub medycyny pracy, do Electronic Medical Documentation (referred the program, tu widzenia placówek ochrony zdrowia tion, occupational medicine, medical eval- w opisach programów, oceny zdolności pracownika do pracy, dia- to in brief as EMD), introduced by the Act on 3) Making the relevant medical documenta- uation of occupational qualifications, med- jest elektroniczna dokumentacja medycz- 3) udostępniania prowadzonej dokumen- gnozy medycznej, zapewnienia opieki zdro- Healthcare Information System of April 28th, tion available at the request of the Fund. ical diagnosis, providing healthcare services na, w skrócie zwana EDM, wprowadzona tacji medycznej na żądanie Funduszu. wotnej lub zabezpieczenia społecznego, 2011 (Journal of Laws 2011, No 113, Item 657, or social security, implementing and man- ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o syste- leczenia lub zarządzania systemami i usłu- §6 of the Resolution clarifies the method of as amended) is another important issue for mie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. Doprecyzowaniu w §6 zarządzenia uległ gami opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia determining the working hours for the per- aging medical treatment and social security sposób określania czasu pracy personelu healthcare units. In accordance with arti- 2011 nr 112 poz. 657, z późn. zm.). Zgodnie społecznego na podstawie prawa Unii lub sonnel of 24-hour hospital wards in combi- programs on the basis of the laws of the EU z art. 56 wspomnianej ustawy, dokumen- na całodobowym oddziale szpitalnym oraz cle 56 of the above-mentioned act, medical prawa państwa członkowskiego lub zgod- nation with one-day wards or the personnel or the laws of its member states, or in ac- tacja medyczna określona w przepisach oddziale leczenia jednego dnia lub na cało- documentation specified in the provisions nie z umową z pracownikiem służby zdrowia of 24-hours hospital wards in combination cordance with the provisions of the contract wydanych na podstawie art. 13a może być dobowym oddziale szpitalnym oraz w po- based on article 13a may be stored in paper i z zastrzeżeniem warunków i zabezpieczeń, with specialist health centers. Section 5 of with the healthcare sector employee, includ- prowadzona w postaci papierowej do dnia radni specjalistycznej. Ust. 5 wspomniane- o których mowa w ust. 3. form until December 31st, 2018. Prescriptions the aforementioned paragraph defines the ing conditions and guarantees specified in 31.12.2018 r. Natomiast w przypadku recept, go paragrafu określa minimalny czas pracy may be issued in paper form until the end of minimal working hours in a specialist health section 3. papierowa forma może być wydawana do poradni specjalistycznej i oddziału leczenia Wszystkie wskazane powyżej regulacje sta- the year 2019, while the final date for issuing center and a one-day ward as 8 hours weekly końca 2019 roku, w przypadku skierowań – jednego dnia na co najmniej 8 godzin w ty- nowią istotne zagadnienia w działalności specialist referrals in paper form is the end of All the above-mentioned regulations are of godniu. Ponadto, zarządzenie w §7 określa, placówek leczniczych w Polsce, w tym jed- at the minimum. Moreover, §7 of the resolu- do końca 2020 roku. the year 2020. significance for the operation of healthcare tion states that certain services may be pro- iż świadczenia w poszczególnych zakresach nostek sektora prywatnego. Głównym ce- units in Poland, including the units in the Następnie, zmianie uległo zarządzenie mogą być udzielane przez świadczeniodaw- lem niniejszego artykułu było wskazanie vided with the participation of sub-contrac- Additionally, an amendment was applied to private sector. The main purpose of this ar- w sprawie określania warunków zawiera- cę z udziałem podwykonawców, przy czym zmian oraz ich wpływu na działanie placó- tors, given that the terms and provisions of the resolution on the conditions of concluding ticle was indicating the recent changes and nia i realizacji umów w rodzaju leczenie umowa zawarta pomiędzy świadczenio- wek ochrony zdrowia. Niniejszy tekst nie ma the contract specify that the Fund reserves and performing contracts on hospital treat- their impact on the functioning of healthcare szpitalne w zakresie programy lekowe, na dawcą a podwykonawcą zawiera zastrzeże- charakteru wyczerpującego, jednakże sta- the right to conduct an inspection of the ment in the form of drug administration pro- units. The article is by no means exhaustive, mocy zarządzenia Prezesa NFZ nr 125/2017/ nie o prawie Funduszu do przeprowadzenia nowi początek do szerszej dyskusji na poru- grams, as per the resolution of the President sub-contractor’s performance, in accordance DGL z dnia 19 grudnia 2017 r. W myśl §9 za- kontroli podwykonawcy w zakresie wynika- szane w artykule tematy. but it serves as a point of reference for a with the provisions of the contract, as speci- of the National Health Fund No 125/2017/ broader-scope analysis of the subject. DGL dated December 19th, 2017. In accord- fied by the Act on the Publicly Funded Health- ance with §9 thereof, the medical services care Benefits.

14 www.szpitale.org www.szpitale.org 15 Podatek VAT VAT in medical services

w usługach medycznych Paweł Tomaszewski, tax advisor, Kancelaria Prawna Tax-Fix Paweł Tomaszewski, doradca podatkowy, Kancelaria Prawna Tax-Fix

Usługi medyczne świadczone na rzecz pa- skim. Zakres wyłączenia usług medycz- Istnieją pewne kontrowersje dotyczące Medical services provided to patients from EU exemption for medical services with VAT was There is some controversy regarding the VAT cjentów z krajów UE poddawanych lecze- nych z VAT był rozpatrywany przez TSUE, zwolnienia z VAT usług telemedycznych. countries undergoing treatment by the Pol- handled by the CJEU, which in the Margarete exemption of telemedicine services. The court niu przez polską służbę zdrowia będą w za- który w wyroku w sprawie Margarete Un- W orzecznictwie sądowym przeważają ish health service in principle will be exempt Unterpringer vs. Pensionsversicherungsan- jurisprudence prevails that the provision of sadzie zwolnione z podatku VAT. Zgodnie terpringer przeciwko Pensionsversiche- opinie, że świadczenie​​ usług przez pod- from VAT. According to art. 43 par. 18, 18a, 19 stalt der Arbiter C-212/01 ruling stated that services by medical entities through means z art. 43 par. 18, 18a, 19 i 19a ustawy o po- rungsanstalt wydanym pod numerem re- mioty medyczne za pośrednictwem środ- and 19a of the Value Added Tax Act, services "the purpose of the medical service deter- of distance communication does not deprive datku od towarów i usług, usługi w zakresie ferencyjnym C-212/01 stwierdził, że „cel ków porozumiewania się na odległość nie in the field of medical care, for prevention, mines whether it should be exempt from them of therapeutic character (final judg- opieki medycznej, dotyczące zapobiega- służby medycznej określa, czy dana usłu- pozbawia ich charakteru terapeutyczne- maintenance, rescue, restoration and im- VAT. if the context in which such a service is ment of the Voivodeship Administrative Court nia, utrzymania, ratowania, przywracania ga powinna być zwolniona z podatku VAT. go (prawomocny wyrok Wojewódzkiego provement of health, and the supply of goods performed makes it possible to determine in Poznań of 18 January 2012. I SA / Po 767/11). i poprawy zdrowia oraz dostaw towarów Jeżeli kontekst, w którym taka usługa jest Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia and services strictly connected with these ser- that its main purpose is not to protect health, Tax authorities, on the other hand, take the i usług ściśle związanych z tymi usługami, wykonywana, pozwala stwierdzić, że jej 18 stycznia 2012 r. I SA / Po 767/11). Organy view that the medical purpose of benefits wykonywane w ramach działalności me- głównym celem nie jest ochrona zdrowia, podatkowe zajmują stanowisko natomiast, vices, performed as part of medical activity by including maintaining or restoring health, dycznej przez zakłady opieki zdrowotnej, w tym utrzymanie lub przywracanie zdro- że medyczny cel świadczeń może być reali- health care entities, medical care services for but providing advice required before making can only be realized in direct contact with usługi opieki medycznej w zakresie pro- wia, ale udzielanie porad wymaganych zowany wyłącznie w bezpośrednim kon- prevention, maintenance, rescue, restoration decisions that have legal effects, exemption the patient, which should result in the lack filaktyki, utrzymania, ratowania, odnowy przed podjęciem decyzji mających skutki takcie z pacjentem, co powinno skutkować and improvement of health, and the supply does not apply to such service". of VAT exemption. Based on the CJEU ruling i poprawy stanu zdrowia oraz dostawy prawne, zwolnienie nie ma zastosowania brakiem zwolnienia takich usług z podatku of goods and services strictly connected with in the Landesgericht St. Pölten (C-384/98), in In the light of the above, it can be conclud- towarów i usług ściśle związanych z tymi do takiej usługi". VAT. Na podstawie orzeczenia TSUE w spra- these services, provided to medical entities in which the Tribunal opted for the broadest ed that health and pro-health benefits will usługami, świadczone na rzecz podmio- wie Landesgericht St. Pölten (C-384/98), their medical facilities, in which medical ser- possible understanding of medical servic- W związku z powyższym można stwierdzić, be subject to VAT exemption. The exception tów medycznych w ich placówkach me- w którym Trybunał wybrał najszerszą vices are performed, medical care services for es exempt from VAT, it can be foreseen that że świadczenia zdrowotne i prozdrowot- to this rule will be services provided by the dycznych, w których świadczone są usługi możliwą interpretację usług medycznych prevention, maintenance, rescue, restoration the practice allowing the VAT exemption of medyczne, usługi opieki medycznej w za- ne będą podlegać zwolnieniu z podatku - health service to patients - also from outside zwolnionych z podatku VAT, można prze and improvement of health, provided as part telemedicine services will be consolidated. VAT. Wyjątkiem od tej zasady będą usłu- kresie profilaktyki, utrzymania, ratowania, widzieć, że praktyki zezwalające na zwol- Poland - who cannot be assigned a health In conclusion, it can be stated that the VAT gi świadczone przez służby zdrowia pa- of the following professions: doctor and den- odbudowy i poprawy zdrowia, świadczone nienie usług telemedycznych z podatku care goal. In particular, they will not be ex- treatment of medical services for patients cjentom - także spoza Polski - którym nie tist, nurse and midwife, medical professions, w ramach następujących zawodów: lekarz VAT zostaną skonsolidowane. empt from taxation, for example, aesthetic psychologist, are exempt from VAT. does not depend on whether they come to i dentysta, pielęgniarka i położna, zawody można przypisać celu dotyczącego opie- medicine services, prosthetics (non-standard Poland from an EU country or from outside medyczne, psycholog, są zwolnione z po- ki zdrowotnej. W szczególności nie będą Podsumowując, można stwierdzić, że trak- The above provisions of the Polish VAT Act treatments), and expert examinations for ev- the EU. datku VAT. zwolnione z opodatkowania, na przykład towanie opodatkowanie usług medycznych usługi medycyny estetycznej, protetyki podatkiem VAT świadczonych dla pacjen- are also based in European law. The scope of idential purposes. Powyższe przepisy polskiej ustawy o VAT (leczenie niestandardowe oraz ekspertyzy tów nie zależy od tego, czy przyjeżdżają oni są również oparte na prawie europej- dla celów dowodowych. do Polski z kraju UE, czy spoza UE.

16 www.szpitale.org www.szpitale.org 17 Pacjenci zagraniczni w Polsce Foreign patients in Poland

dr Anna Białk-Wolf, dr Anna Białk-Wolf, prezes, Instytut Badań President, Institute for Research and Development i Rozwoju Turystyki Medycznej of Medical Tourism

Turystyka medyczna rozumiana jest tu- kreowania tzw. „regionów zdrowia”, które polskie placówki medyczne obsługują śred- In this document medical tourism is un- looking for profitable options to cover their higher compared to 2015. Expert interviews taj jako przyjazdy pacjentów spoza Polski z kolei mogą stanowić narzędzie efektyw- nio nie więcej niż kilkuset pacjentów zagra- derstood as foreign patients that are visiting medical needs. Well-functioning medical and data collected by the Institute of Research w celu skorzystania z zabiegów medycz- nego budowania przewagi konkurencyjnej nicznych rocznie. Może to dawać w sumie Poland with the aim to use medical treat- clinics are also one of the elements needed and Development of Medical Tourism have nych. W tym znaczeniu może być trakto- obszarów. liczbę około 10.000 pacjentów. Najliczniej- ment. It can be considered as an additional to build a “health region”, which is then also depicted that the biggest polish clinics have wana jako dodatkowe źródło pozyskiwania szą grupę turystów medycznych w Polsce income source by means of privately paying a useful tool to increase the competitiveness no more than a few hundred foreign patients pacjentów komercyjnych, nawet jeśli w nie- Trudno jest dokładnie oszacować wielkość stanowią turyści stomatologiczni. Wynika patients, even though in some instances the of the whole region. each year. This means that about 10.000 med- których przypadkach koszty leczenia może rynku turystyki medycznej. Problemy z uzy- to z jednej strony z naszej ciekawej oferty, skaniem dokładnych danych statystycznych costs can be covered by insurance compa- ical tourists come to Polish clinics to undergo pokrywać ubezpieczyciel w innym pań- a z drugiej strony z konieczności prywat- It is difficult to estimate the size of the medi- wynikają po części z faktu, iż znaczna część nies in the country of origin. (This is possible, operations. The biggest groups are dental stwie (w ramach dyrektywy transgranicznej nego finansowania niektórych świadczeń cal tourism market. One of the problems with osób z zagranicy korzystających z leczenia if the social security systems are sufficiently tourists. This is because of a very competitive lub przepisów o koordynacji). Generalnie stomatologicznych w wielu zachodnioeuro- collecting reliable data regarding medical turystyką medyczną określamy „dobrowol- w Polsce stanowią osoby polskiego pocho- pejskich państwach. Analiza przeprowadzo- coordinated with regard to directive orders polish offer in this field and because patients tourism results from the fact that the main ne przemieszczanie się do obcego państwa dzenia i nawet same kliniki nie są czasem na w 2016 r. w Polsce wskazuje, iż wówczas and regulations.) Generally, medical tourism must pay many dental services out-of pocket group of people from abroad coming to Po- w celu poddania się tam planowanemu le- świadome, iż obsługują turystów medycz- na rynku świadczeniodawców medycz- means “travelling abroad with the intent to in most Western European countries. An anal- nych. Inne problemy wynikają z niechęci land to make use of medical treatment are czeniu (dla ratowania zdrowia i życia, czy nych funkcjonowało około 180 klinik, któ- make use of medical treatment for the pur- ysis has shown that in 2016 there were about do dzielenia się tymi informacjami zarów- actually Polish citizens living abroad. They poprawy jego jakości) z przyczyn finanso- re aktywnie działały na rynkach między- pose of preserving life, enhancing the quality 180 dental clinics in Poland, which operate in no ze strony samych pacjentów (szczegól- 2 pay privately for their treatment and often wych, jakościowych lub z uwagi na niedo- narodowych . Na podstawie wywiadów of life or improving one’s appearance; be- the international market2. Based on expert stępność świadczeń w miejscu zamiesz- nie w przypadku zabiegów upiększających eksperckich dotyczących średniej liczby ob- not even the clinics are aware that many of cause of lower cost, better quality or the in- interviews concerning the average number kania (brak personelu, wiedzy, sprzętu lub jak również procedur nielegalnych w pań- sługiwanych przez nich pacjentów oszaco- their patients are actually international pa- accessibility of some procedure at the place of foreign patients it can be estimated, that in zbyt długi czas oczekiwania czy ogranicze- stwie emisyjnym) jak i ze strony świadcze- wano, że Polskę w 2016 r. odwiedziło 75 tys. tients. Other problems with collecting good of residence (resulting from a lack of person- 2016 75.000 dental patients came to Poland. nia prawne) niejednokrotnie połączonym niodawców. Do samego zjawiska turystyki unikalnych pacjentów stomatologicznych. data is due to the clinics’ and patients’ reluc- 1 nel, knowledge, technical equipment and Taking into account the similarity between ze zwiedzaniem odwiedzanego miejsca” . medycznej można zaliczyć też różnorodne Biorąc pod uwagę analogie między klinika- tance to share information about their own przejawy podróżowania, co utrudnia szaco- procedures, or long waiting times or legal dental and aesthetic clinics and based on the mi stomatologicznymi i estetycznymi oraz health. (especially if the medical treatment Zalety rozwoju tej formy turystyki dotyczą wanie wielkości tego zjawiska. Szczególnie limitations) often combined with sightseeing market analysis we can assume that we have z danymi dotyczącymi przygotowania do is a beauty procedure or is forbidden in the nie tylko konkretnych placówek medycz- świadczenia udzielane w trybie jednodnio- działań na rynku turystyki medycznej moż- the visited place” 1. about 22, 000 medical tourists coming for country of origin) The scope of medical tour- nych, ale także innych świadczeniodawców wym oraz usługi z obszaru „medical well- na oszacować liczbę unikalnych pacjentów ism is very broad, which makes an exact defi- beauty treatment. In summary we estimate w regionie. Wynika to z faktu, iż pacjenci ness” stanowią sporne elementy produktu zagranicznych obsługiwanych w ciągu roku The advantages of this kind of tourism affect nition and hereby also a precise estimate of that in 2016 the total number of medical tour- zagraniczni szczególnie chętnie korzysta- turystyki medycznej. przez kliniki estetyczne na poziomie 22 tys. not only medical clinics, but also many other its size difficult. Especially regarding one-day ists in Poland was approximately 155,000. ją z usług dodatkowych. Ich wybór i inten- osób. W sumie można więc stwierdzić, iż service companies in the region. This is be- sywność zależy oczywiście od stanu zdro- Analizując liczbę przyjazdów turystów treatments and “medical wellness” there is Polskę w 2016 r. odwiedziło 155 tys. unika- cause the patients are likely to use many other Considering that the number of nights of wia pacjenta. Co więcej, osoby podróżujące medycznych do Polski również należy brać much debate, whether these should be con- towych nierezydentów, w celu skorzystania services, not only medical ones. The selection tourist accommodations rose at 7% in 2017 w celach zdrowotnych rzadko wybierają się pod uwagę powyższe ograniczenia. Jed- ze świadczeń medycznych w trybie jedno- sidered as medical tourism or not. 3 nakże na podstawie danych cząstkowych and intensity depends on the health situation compared to 2016 , and due to the investiga- na takie wyjazdy samotnie, co stanowi do- dniowym oraz jako turystów. datkową szansę na generowanie przycho- zebranych przez GUS, wywiadów eksperc- of the patient. Moreover, people traveling By analyzing the number of medical trips tion of the preparation services for foreign dów dla regionu. Dla klinik i szpitali pry- kich oraz analizy strony podażowej udało Zważając, iż w turystycznych obiektach abroad with the aim of obtaining medical to Poland we should also take into account patients (which has shown that ever more watnych turystyka medyczna może okazać się zestawić dane, która umożliwiają na ilo- noclegowych zauważono ponad 7% wzrost treatment often do not come alone, but bring the above restrictions. Based on the data from clinics are very well-prepared), we can es- się nowym kierunkiem rozwoju. Problemy ściowe szacunki turystyki medycznej w Pol- udzielonych noclegów w 2017 roku w po- along their family and friends, which guaran- the official statistics office in Poland (which timate that in 2017 about 172,000 medical 3 funkcjonowania systemów opieki zdrowot- sce. Znana jest liczba przyjeżdżających do równaniu do 2016, a badania stanu przygo- tees an additional source of benefit for the re- collects only a part of the data covering the tourists came to Poland. The increasing in- Polski w celach zdrowotnych cudzoziem- nej nie są tylko polską specyfiką. Zmiany towania placówek medycznych do obsługi gion. For private clinics and hospitals medical phenomena of medical tourism), expert in- terest in medical tourism in Poland results demograficzne wraz z ogólnym wzrostem ców (jest to jednakże szerszy zakres przy- pacjentów zagranicznych wykazują znacz- tourism can be regarded as a new option of terviews and an investigation of the demand from internal and external factors. Internal kosztów opieki zdrowotnej oraz zwiększa- jazdów niż tylko turystyka medyczna ny wzrost liczby dobrze przygotowanych development. The problems with the national of medical tourism in Poland, we are able to ones include: better preparation to serve jącą się świadomością społeczeństwa eu- w przyjętym tu znaczeniu) oraz liczba tury- placówek, można oszacować, iż w 2017 roku health systems are not only specific for Poland estimate the number of medical tourists in Po- foreign patients, an extended promotion on ropejskiego dotyczącą możliwości leczenia stów zagranicznych korzystających z noc- do Polski przybyło 172 tys. turystów me- but are similar for most European countries. land. We know the number of foreigners com- the international market and a rise in ser- powodują, iż coraz częściej osoby z różnych legów zakładach uzdrowiskowych, których dycznych. Wzrost zainteresowania Polską Demographic changes, a general rise in the vice quality for medical tourists. An external części świata będą poszukiwały korzyst- to w 2016 roku było 48.273, co stanowiło wynika zarówno z przyczyn zewnętrznych ing to Poland due to health reasons (but the niejszych cenowo rozwiązań zabezpiecze- wzrost o 22% w porównaniu do 2015 r. Z ko- jak i wewnętrznych. Do przyczyn wewnętrz- cost of health care and an increasing aware- scope of these arrivals is more extensive than factor is the worsening economic situation nia swoich potrzeb medycznych. Sprawne lei z wywiadów eksperckich oraz danych nych zaliczymy: lepsze przygotowanie ness of European citizens regarding the possi- medical tourism) and the number of tourists in Russia, which leads many Russians to funkcjonujące placówki medyczne stano- zbieranych przez Instytut Badań i Rozwoju placówek medycznych w zakresie obsługi bilities of medical treatments cause that ever that make use of treatments in health resorts. skip higherpriced markets such as Germa- wią jeden z elementów niezbędnych do Turystyki Medycznej wynika, iż największe turystów medycznych, intensyfikację  more people from all around the world are In 2016 this number was 48.273, which is 22% ny in favour of the cheaper Polish offer. 

1 Białk-Wolf, A. (2010). Potencjał rozwojowy turystyki medycznej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne Problemy Usług 591 (53), s. 655. 1 Białk-Wolf, A. (2010). Potencjał rozwojowy turystyki medycznej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne Problemy Usług 591 (53), s. 655. 2 Białk-Wolf, A., Arent, M., Buziewicz, A.; Analiza podaży turystyki zdrowotnej w Polsce; POT, Warszawa; s. 1-60; 2016. 2 Białk-Wolf, A., Arent, M., Buziewicz, A.; Analiza podaży turystyki zdrowotnej w Polsce; POT, Warszawa; s. 1-60; 2016. 3 Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2017 roku, GUS. 3 Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2017 roku, GUS.

18 www.szpitale.org www.szpitale.org 19  promocji na rynkach zagranicznych, także oferowanie innowacyjnych metod le- jazdów w celach zdrowotnych jest też moż-  A requirement for developing medical interest of it in many countries. For exam- examples show, that we have to increase our wzrost jakości obsługi pacjentów zagra- czenia, które nie są dostępne w innych pla- liwość ich połączenia z wypoczynkiem. tourism is the cooperation not only of sepa- ple, about 113,000 medical tourists came to competitiveness and our activities to grow nicznych. Do czynników zewnętrznych cówkach w kraju i poza jego granicami. Z drugiej jednak strony należy wskazać na rate clinics, but of many stakeholders of the Germany in 2014, but this number does not the number of arrivals to Poland, which zaliczymy pogorszenie się sytuacji w Rosji znaczną liczbę wyjazdów Polaków na lecze- include dental treatment and treatment in would cause a larger income from medical Przyglądając się sytuacji na arenie między- region. The challenge to provide such servic- w zakresie opłacalności wyjazdów zagra- nie zaćmy do Czech i fakt korzystania przy health resorts. When looking at this number tourism. narodowej należy podkreślić zaintereso- es to foreign patients includes both offering nicznych, co z kolei spowodowało spadek tym z refundacji NFZ. Pokazuje to, iż wyma- wanie tą formą rozwoju turystyki. Przykła- the service in the foreign language, and tak- one should keep in mind, that the quality in zainteresowania Niemcami na rzecz państw gane jest zwiększenie pozycji konkurencyj- In summary one should underline, that not dowo w 2014 roku do Niemiec przyjechało ing into account cultural specifics. The main Germany is high and very well developed nej Polski i tylko aktywne działania na rzecz the number of medical tourists is decisive, oferujących tańsze usługi, na czym skorzy- ok. 113.000 turystów medycznych, jednak- reasons for travelling abroad are lower costs and that many clinics have an international stała niewątpliwie Polska. rozwoju przyjazdów turystów medycznych but the amount of money they spend – not że w tej liczbie nie ma osób korzystających of treatment (especially those that are not office, which is responsible for the process of only for the medical services directly, but also z zabiegów stomatologicznych i lecznic- do Polski może przyczynić się do wzrostu dealing with medical tourists. Also the prices Warunkiem rozwoju tej dochodowej dzia- covered by the national insurance system), przychodów w tego tytułu. for other services, which are either bought by twa uzdrowiskowego. Analizując tę licz- shorter waiting times, better quality or the are not high compared for example to the łalności jest współpraca na rzecz promocji themselves or by friends and relatives that bę trzeba wziąć pod uwagę bardzo wysoki USA. The good news for Poland is that 55% nie tylko pojedynczych placówek, ale rów- Podsumowując należy również podkreślić, inaccessibility of a procedure at the place of standard świadczonych usług, rozwiniętą travel with them. Even harder is an estimate nież pozostałych interesariuszy w regionie. residence. Therefore the chances for success of all can imagine to go abroad iż sama ilość turystów medycznych nie jest of the effects of medical tourism with regard sieć biur międzynarodowych działających for medical treatment and 5% have already Wyzwaniem dotyczącym pacjenta zagra- wystarczającym miernikiem opisu tego zja- of a clinic on the market of medical tourism w placówkach szpitalnych odpowiedzial- to developing „health regions”, which are nicznego jest sprawna obsługa w jego języ- wiska. Zdecydowanie ważniejsza jest tutaj are correlated with an adequate offer to the done so. The main motives are lower costs nych za pozyskiwanie i obsługę pacjentów places that are attractive for tourists, inves- ku ojczystym oraz uwzględnienie specyfiki ilość wydatkowanych środków pieniężnych needs of the international patients. Crucial (53% of answers). A quarter cited shorted zagranicznych oraz stosunkowo niskie ceny tors and inhabitants by offering a high qual- kulturowej. Zważając, iż motywacje pod- i to zarówno na same usługi medyczne, jak factors are also innovative methods, which waiting periods as important. Another men- w porównaniu np. do Stanów Zjednoczo- ity of life in many dimensions. tioned reason was the possibility to combine jęcia leczenia w innym państwie to niższe nych. Pozytywną informacją dla Polski pły- i usługi dodatkowe i to nie tylko przez oso- are not available in the country of origin or treatment with holiday. On the other hand koszty świadczeń medycznych nieobjętych nącą z tego rynku jest fakt, iż 55% Niem- by podejmujące leczenie, ale też przez oso- maybe not even in other places in the world. ubezpieczeniem zdrowotnym w państwie ców może sobie wyobrazić, aby skorzystać by towarzyszące. one should keep in mind, that also many zamieszkania, długie kolejki na zabieg, nie- ze świadczeń medycznych poza granicami If we take a look at the international tour- travel abroad (mostly to the Czech Re- dostępność świadczeń (brak procedur lub kraju, a 5% już ma za sobą takie doświad- Zdecydowanie trudniej jest jednakże osza- ism market, we can observe an increasing public) for treatment of the cataract. These ograniczenia prawne) to szanse pojedyn- czenia. Głównym motywem skłaniającym cować inne efekty rozwoju turystyki me- czej placówki na sukces na rynku turystyki ich do skorzystania ze świadczeń medycz- dycznej, związane z kreowaniem tych miejsc medycznej są związane z dopasowaniem nych są niższe koszty (53% ankietowanych). jako „regionów zdrowia”, postrzegane jako oferowanych usług pod kątem zapotrze- Prawie jedna czwarta dodaje do tego jako atrakcyjne miejsce dla turystów, inwestorów bowania na nie ze strony pacjentów zagra- powód, że czas oczekiwania na zabieg jest i mieszkańców, poprzez oferowanie wyso- nicznych. Ważnym elementem będzie tutaj krótszy (20%). Powodem atrakcyjności wy- kiej jakości życia w wielu wymiarach.

20 www.szpitale.org www.szpitale.org 21 Wprowadzenie do raportu Introduction to the report „Stan sektora szpitali „Private hospitals sector prywatnych w Polsce w 2016” in Poland in 2016” na podstawie informacji i dokumentów finansowych based on information and financials szpitali, członków Ogólnopolskiego Stowarzyszenia of private hospitals, members of Szpitali Prywatnych, OSSP the Polish Association of Private Hospitals, PAPH on years 2011-2016 To już trzecia edycja prezentacji stanu sektora szpitali pry- watnych w Polsce, której inicjatorem było Ogólnopolskie This is the 3rd edition of report presenting the state of private Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych. Pierwsza edycja pre- hospitals sector in Poland initiated by the Polish Association of zentowała sektor szpitali prywatnych stowarzyszonych Private Hospitals (PAPH). The 1st edition of the report was based w OSSP bazując na danych za lata 2011-2014. Druga edycja on years 2011-2014. The 2nd edition has been extended to in- uzupełniła obraz sektora o rok 2015. Trzecia edycja to pre- clude the year 2015. The last one added results of 2016. zentacja wyników za rok 2016. As every year, the basis for analysis of sector’s characteristics Jak co roku bazą dla przygotowania charakterystyki sektora has been constituted by information submitted by members of były informacje zebrane od członków stowarzyszenia. Część the association. The financial part of the document has been finansowa opracowana została na podstawie dokumentów drawn up on the basis of financials for 2016 submitted by 63 finansowych za rok 2016 dostarczonych przez 63 szpitale private hospitals associated in the PAPH, 44 of which were the prywatne OSSP, wśród których znalazły się 44 szpitale bio- hospitals that partcipated in the 2nd edition. rące udział w II edycji. It is worth to underline that presentation of private hospitals Warto podkreślić, że prezentacja sektora szpitali prywat- sector in the light of entire hospitals sector is a difficult task. nych na tle całego sektora szpitali jest utrudnione. Z jednej On one hand, the difficulties involve issues concerning prop- strony trudność tkwi we właściwej identyfikacji podmiotów er identification of private entities dealing hospital activity, prywatnych prowadzących działalność szpitalną, ponieważ because utilisation of Polish Classification of Activity Code posiadanie przez podmiot kodu statystycznego PKD 86.10 dedicated for hospitals (PKD 86.10) does not limit the group of działalność szpitalna nie zamyka grupy badanych podmio- exploring entities. On the other hand, the difficulties arise from tów. Z drugiej strony brakuje bazy porównawczej w publi- the lack of proper comparative databases in publicly available kacjach ogólnodostępnych. publications.

W raporcie o stanie sektora szpitali prywatnych wykorzy- The report includes information published in Health Ministry’s stano informacje dostępne w Biuletynie Statystycznym Statistical Bulletin, Central Statistical Office’s report „Health Ministerstwa Zdrowia, raporcie GUS „Zdrowie i ochrona and Healthcare”, available industry reports and the press. With zdrowia”, dostępnych raportach branżowych oraz prasie. regards to financial data, the aggregated industry data from W przypadku danych finansowych do porównania wyko- hospitals that publish their data in the National Court Register rzystano zagregowane dane branżowe szpitali prywatnych have been used. dostępne w Krajowym Rejestrze Sądowym, KRS.

22 23 OECD. Wydatki bieżące na ochronę zdrowia OECD, current expenditure on health care per capita Jak wynika z ostatniego raportu OECD, From the latest OECD report, Health at a per capita Health at a Glance 2017, wydatki bieżące na Glance 2017, in 2016 in Poland current ex- ochronę zdrowia, uwzględniające zarówno penditure on health care, including public as wydatki publiczne jak i prywatne, kształto- well private expenditure, reached the level of wały się w Polsce w 2016 na poziomie 1 798 1 798 USD per capita adjusted to purchas- dolarów na mieszkańca, licząc według pa- ing power of the national currency (PPP). rytetu siły nabywczej (PPP). Average OECD healthcare expenditure was Średnio w krajach OECD wydano 123% 123% higher, that is 4 003 USD per capita więcej, czyli 4 003 USD (PPP) na mieszkań- (PPP). For comparison, more by 17% (2 101 ca. Dla porównania na Węgrzech wydano USD) was spent in Hungary, more by 17% więcej (2 101 USD), na Słowacji 20% 20% (2 150 USD) was spent in Slovakia, więcej (2 150 USD), w Czechach 41% więcej more by 41% (2 544 USD) was spent in (2 544 USD), a w Niemczech – 209% (5 551 the Czech Republic, in Germany – 209% USD) więcej niż w Polsce. Za Polską znalazło more (5 551 USD) than in Poland. Poland was się niewiele państw, m.in. Łotwa, Rosja, Tur- followed by a few countries included Latvia, cja, Meksyk, Brazylia i Chiny. Russia, Turkey, Mexico, Brazil and China.

OECD. Wydatki bieżące na ochronę zdrowia OECD, current expenditure on health care w % PKB Odnosząc wydatki bieżące na ochronę In 2016 in Poland current expenditure on as a share of GDP zdrowia do PKB, w 2016 w Polsce wynosiły health care reached the level of 6.4% of GDP one 6,4% PKB i były lepsze o 0,1 punktu pro- and it was 0.1 percentage point higher than centowego w porównaniu do 2015 (6,3% in 2015 (6.3% of GDP). Poland spent 30% PKB). W stosunku jednak do średniej OECD less on health than average OECD coun- (9% PKB, 2016) w Polsce wydaliśmy o ok. try (9% of GDP, 2016). 30% mniej na ochronę zdrowia.

OECD. Wydatki publiczne na ochronę zdrowia Wydatki publiczne na ochronę zdrowia Public expenditure on healthcare amounted OECD, public expenditure on health care wynosiły 4,4% PKB Polski w 2016, co pla- to 4.4% of Poland’s GDP in 2016, which was w % PKB sowało nas poniżej średniej OECD (6,7% below OECD average (6.7% of GDP) and other as a share of GDP PKB) oraz innych krajów Europy Środko- countries of Central and Eastern Europe, such wo-Wschodniej, jak Czechy (6% PKB), Sło- as the Czech Republic (6% of GDP), Slovakia wacja (5,5% PKB) czy Węgry (4,8% PKB). (5.5% of GDP) and Hungary (4.8% of GDP).

Statystyki te wykonane w różnych przekro- These statistics prepared in various cross-sec- jach na tle krajów OECD, ale w szczególności tions in comparison with OECD countries, na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej but especially against the background of potwierdzają konieczność wzrostu na- the countries of Central and Eastern Europe, kładów na ochronę zdrowia w Polsce, co confirm the necessity of increasing expendi- wydaje się wyprzedzać wszelkie działania ture on health in Poland, which seems to be systemowe. Bez odpowiedniego dopływu ahead of all systematic changes. Without an środków, usprawnienie systemu będzie adequate flow of resources, the improvement nieefektywne. of the health system will be inefficient.

24 www.szpitale.org www.szpitale.org 25 Polska. Struktura wydatków publicznych Poland, structure of public expenditure na ochronę zdrowia w 2016 Zgodnie z raportem GUS „Zdrowie i ochro- According to Central Statistical Office’s report on health care in 2016 na zdrowia w 2016” poziom wydatków „Health and Healthcare in 2016”, the level of publicznych stanowi ok. 70% wydatków public expenditure constitutes about 70% of NFZ bieżących na ochronę zdrowia w Polsce, a current expenditure on healthcare in Poland, National Health Fund ich struktura w 2016 praktycznie pokrywała and the structure in 2016 practically coin- się ze strukturą w 2015. Największy udział cided with the structure in 2015. The largest w wydatkach publicznych miał Narodowy share of public expenditure was held by the budżet państwa Fundusz Zdrowia, który swoje przychody National Health Fund, whose revenues are state budget opiera na obowiązkowych składkach ubez- based on obligatory health insurance premi- pieczenia zdrowotnego (69,3 mld zł, 2016). ums (PLN 69 billion, 2016). The state budget Z budżetu państwa pochodziło 8,2 mld zł, contributed PLN 8.2 billion, which accounted jednostki samorządu co stanowiło 2,3% łącznych wydatków z bu- for 2.3% of the total budget expenditure. PLN local goverments: terytorialnego: województwa, voivodships, cities with county miasta na prawach powiatu, dżetu. Z budżetów samorządów terytorial- 3.3 billion was allocated to healthcare from rigths, counties, communities powiaty, gminy nych przeznaczono na ochronę zdrowia 3,3 the budgets of local goverments, which ac- mld zł, co stanowiło 1,6% ogółu wydatków counted for 1.6% of total local goverments samorządowych. expenditure.

Polska. Mapa wzrostu nakładów publicznych Poziom nakładów publicznych na ochronę The level of public expenditure on healthcare Poland, map of forecasted increase of na ochronę zdrowia zdrowia jest aktualnie w Polsce przedmio- is currently under going changes in Poland. public expenditure on health care tem zmian. W listopadzie 2017 Sejm uchwa- In November 2017, the Parliament passed an lił nowelizację ustawy o świadczeniach amendment to the Act on Healthcare Services opieki zdrowotnej finansowanych ze środ- Financed from Public Funds, which presented ków publicznych, w której przedstawiono the annual increase in outlays on healthcare coroczny wzrost nakładów na ochronę to 6% of GDP in 2025. In June 2018, the Coun- zdrowia do 6% PKB w 2025. W czerwcu 2018 cil of Ministers adopted a draft amandement Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji to the mentioned Act, in which the objective ww ustawy, w której cel 6% PKB ma zostać 6% of GDP is to be achieved a year earlier, osiągnięty rok wcześniej, tj. w 2024 r. i.e. in 2024.

Wszyscy są zgodni, ze wydatki publiczne na Everyone agrees that public spending on zdrowie powinny rosnąć dużo szybciej, po- health should grow much faster, because the nieważ skala niedoinwestowania ochrony scale of under investment in healthcare in plan wydatków publicznych na ochronę zdrowia w % PKB wg projektu nowelizacji z dn. 28.06.2018 zdrowia w Polsce, słaba sytuacja finansowa Poland, the weak financial situation of public plan of public expenditure on health care as a share of GDP according to the draft amandement dated ustawy z dn. 24.11.2017 o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze szpitali publicznych oraz niski poziom wy- hospitals and the low level of saleries of med- on 28.06.2018 to the amanding Act on Healthcare Services Financed from Public Funds dated on środków publicznych 24.11.2017 nagrodzeń personelu medycznego wyma- ical staff require investments. plan wydatków publicznych na ochronę zdrowia plan of public expenditure on health care as a share of GDP gają nakładów.

Polska. Szpitale publiczne vs prywatne w 2016 Poland, public hospitals vs private hospitals in 2016 Statystyki Ministerstwa Zdrowia podają, According to the statistics of the Ministry of że w 2016 w Polsce było 936 szpitali sta- Health, there were 936 hospitals in Poland szpitale publiczne public hospitals cjonarnych ogólnych. Dla porównania w in 2016. For comparison, in 2015 this number 2015 ilość ta wynosiła 934. Z tego szpitale amounted to 934. Private hospitals associ- prywatne stowarzyszone w OSSP stano- ated in PAPH constituted approximately szpitale non-profit non-profit hospitals wiły ok. 15% ilości wszystkich szpitali 15% of the total number of hospitals, stacjonarnych ogólnych, co dawało ok. which accounted for about 35% of private 35% rynku szpitali prywatnych. hospitals sector. Szpitale prywatne OSSP PAPH private hospitals

szpitale prywatne pozostałe other private hospitals

26 www.szpitale.org www.szpitale.org 27 Szpitale prywatne OSSP na tle sektora. PAPH private hospitals vs hospital sector, Łóżka szpitalne Łóżka szpitalne szpitali prywatnych OSSP Number of beds in private hospitals with- hospital beds to ok. 5% łóżek szpitalnych dostępnych in PAPH constitutes ca. 5% of hospital w szpitalach stacjonarnych ogólnych. Zja- beds available in Poland. It is observed for wisko obserwowane od co najmniej 3 lat at least 3 years that number of beds is de- to spadek ilości łóżek szpitalnych, co wyni- creased, which results from the process of ka z procesu przesuwania opieki medycznej moving medical care provided by a hospital realizowanej w ramach leczenia szpitalnego to specialist outpatient care (AOS) as well as do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej to „one-day” hospitals. (AOS) oraz szpitali dziennych oferujących za- biegi „jednego dnia”.

ilość łóżek w szpitalach stacjonarnych ogólnych Ilość łożek w szpitalach prywatnych OSSP hospital beds hospital beds in PAPH private hospitals

Szpitale prywatne OSSP na tle sektora. PAPH private hospitals vs hospital sector, Obłożenie łóżek szpitalnych Spadek ilości łóżek szpitalnych, przy wzro- A decrease in the number of hospital beds, occupancy rate of hospital beds ście ilości pacjentów nie wpłynął na wzrost with an increase in the number of patients, did ich obłożenia. Wręcz przeciwnie. W 2016 not result in an increase in their occupancy. On procentowe wykorzystanie łóżek szpi- the contrary. In 2016, the percentage use of talnych w ciągu roku wyliczone zostało hospital beds was calculated at 66.2% vs na 66,2% vs 66,5% (2015) dla ogółu łóżek 66.5% (2015) for the total number of hos- w szpitalach stacjonarnych ogólnych. pital beds.

W 2016 spadek zadeklarowanego obłożenia In 2016, the decrease in the declared occupan- łóżek w szpitalach prywatnych OSSP wy- cy rate of hospital beds in PAPH private hospi- niósł aż 3,4 p.p vs 0,3 p.p w szpitalach ogó- tals was as high as 3.4 p.p vs 0.3 p.p in public łem. To niekorzystne zjawisko potwierdza hospitals. It confirms that untapped poten- fakt pogłębiania niewykorzystanego po- tial of private hospitals is increasing: the tencjału szpitali prywatnych: bazy łóżek, base of beds as well as medical equipment a także sprzętu i personelu medycznego. and personel. It results from lower contracts Wynika to z niższych wartości kontraktów with the National Health Fund signing by wykorzystane łóżka w szpitalach prywatnych OSSP, wskaźnik w % z NFZ, jakie szpitale prywatne OSSP podpi- PAPH private hospitals in 2016. occupancy rate in PAPH private hospitals, % rate wykorzystane łóżka w szpitalach stacjonarnych ogólnych, wskaźnik w % sały w 2016. occupancy rate in hospitals, % rate

Szpitale prywatne OSSP na tle sektora. PAPH private hospitals vs hospital sector, Pobyt pacjenta w szpitalu Różnica w długości pobytu pacjenta pomię- The difference in patient’s in-hospital days in-hospital days dzy sektorem publicznym a prywatnym wy- between public and private sector is due nika ze sprawności działania szpitali, w tym to the efficiency, including more accesible bardziej dostępnego sprzętu i personelu equipment and medical staff. medycznego.

przeciętny pobyt pacjenta w szpitalu stacjonarnym ogólnym w dniach average in-hospital days

przeciętny pobyt pacjenta w szpitalu prywatnym OSSP w dniach average in-hospital days in PAPH private hospitals

28 www.szpitale.org www.szpitale.org 29 Pacjenci szpitali prywatnych OSSP. Patients of PAPH private hospitals, Struktura wg rodzaju świadczeń zdrowotnych W 2016 wg Ministerstwa Zdrowia bez- According to the Ministry of Health, in 2016 the structure by type of medical service względna ilość pacjentów leczona w ciągu absolute number of patients treated annually roku w trybie stacjonarnym w szpitalach in hospitals increased from 8.23 m (2015) to stacjonarnych ogólnych wzrosła z 8,23 mln 8.25 m. The total increase by 27.5 k represent- (2015) do 8,25 mln. Wzrost o 27,5 tys. stano- ed only 0.3%. However, the number of pa- wił zaledwie 0,3%. Ilość pacjentów leczo- tients treated within one-day hospitalisa- na w trybie dziennym wzrosła z 2,32 mln tion increased from 2.32 m (2015) to 3.1 m, (2015) do 3,1 mln, co stanowiło wzrost i.e. 33%. o 33%. In 2016 PAPH private hospitals treated ca. 4% Szpitale prywatne OSSP przyjęły w 2016 ok. of all patients within planned hospitalisa- 4% ogółu pacjentów w ramach hospita- tion and ca. 4% of all patients within one-

pacjenci leczeni w ramach hospitalizacji planowej lizacji planowej i 4% ogółu pacjentów day hospitalisation. patients treated in planned hospitalisation w ramach hospitalizacji jednodniowej. pacjenci leczeni w ramach hospitalizacji jednodniowej The most patients were admitted to PAPH patients treated in one-day hospitalisation Najwięcej pacjentów zostało przyjętych private hospitals within AOS spot-procedure pacjenci leczeni w ramach Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej (AOS) patients admitted within AOS procedure, spot-procedure w szpitalach prywatnych OSSP w ramach (60%) and the least within hospitalisation pacjenci leczeni w ramach innej działalności szpitala, jak m.in. Podstawowa Opieka procedur AOS (60%), a najmniej w ramach (10%). patients admitted within other hospital procedures like i.e. basic healthcare (POZ), Zdrowotna (POZ), rehabilitacja lecznicza, profilaktyczne programy zdrowotne hospitalizacji 10%. physical therapy, prevention healthcare programs

Źródła przychodu szpitali prywatnych OSSP. Source of revenues of PAPH private hospitals, Struktura wg rodzaju świadczeń zdrowotnych Struktura źródeł przychodów szpitali pry- The structure of sources of revenues of PAPH structure by type of medical service watnych OSSP wg świadczeń zdrowotnych private hospitals by type of medical service jest stabilna od co najmniej 2014. W 2016 has been stable since at least 2014. In 2016, hospitalizacja planowa planned hospitalisation szpitale prywatne OSSP oszacowały udział PAPH private hospitals estimated share of hospitalizacji planowej i jednodniowej planned and one-day hospitalisation at na poziomie 64% wartości swoich przy- 64% of their income value. 36% of reve- hospitalizacja jednego dnia one-day hospitalisation chodów. 36% przychodów pochodziło ze nues came from medical services realised świadczeń zdrowotnych realizowanych within AOS procedure and other hospital w ramach ambulatoryjnej opieki specjali- activities like i.e. basic healthcare (POZ) or ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna AOS, spot-procedure (AOS) stycznej (AOS) oraz innej działalności szpi- physical therapy. tala, jak np. POZ czy rehabilitacja lecznicza.

przychody z innej działalności, jak m.in. revenues from other hospital activity Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ), like i.e. basic healthcare (POZ) or rehabilitacja lecznicza physical therapy

Źródła przychodu szpitali prywatnych OSSP. Source of revenues of PAPH private hospitals, Struktura wg płatnika Struktura źródeł przychodu szpitali pry- The structure of revenues of PAPH private structure by payer watnych OSSP wg płatnika jest również hospitals by the type of payer has been also stabilna od co najmniej 2014. Największym stable since at least 2014. The largest payer płatnikiem dla szpitali prywatnych OSSP remains the National Health Fund (NHF), jest NFZ, który finansował 63% wartości which finances 63% of income value. Pa- przychodów w 2016. Pacjenci finansowa- tients finance 35% of income value. It should li 35%. Należy dodać, że szpitale prywatne be added that private hospitals provide the realizują świadczenia w ramach kontraktu medical services under the contract with NHF z NFZ w takim samym zakresie jak szpi- to the same extent as public hospitals, offer- tale publiczne, oferując wyższy standard ing a higher standard and efficiency. i sprawność obsługi medycznej.

ubezpieczyciel pacjent NFZ insurer patient National Health Fund (NHF)

30 www.szpitale.org www.szpitale.org 31 NFZ. Szpitale prywatne OSSP National Health Fund, posiadające kontrakt z NFZ Udział szpitali prywatnych OSSP, które po- The share of PAPH private hospitals which contracts with PAPH private hospitals siadały kontrakt z NFZ od 2011 do 2015 był had a contract with the National Health Fund stabilny i nie niższy niż 90%. W 2016 ilość in 2011 – 2015 has been stable and does podmiotów w strukturach OSSP, które pod- not fall below 90%. In 2016, the number of pisały kontrakt z NFZ spadł do 76%. Niższa hospitals within PAPH structure that signed wartość kontraktów z narodowym płat- a contract with NHF dropped to 76%. The nikiem przełożyła się na niższą dynamikę lower value of contracts with the national wzrostu przychodów ze sprzedaży w sek- payer resulted in lower growth rate of reve- torze szpitali prywatnych, mniejszą ilość za- nues, lower number of surgeries and lower biegów operacyjnych i mniejsze obłożenie occupancy rate of hospital beds in PAPH pri- łóżek szpitalnych. vate hospitals sector.

udział % szpitali prywatnych OSSP bez kontraktu z NFZ, n=174 % share of PAPH private hospitals without the contract with NHF, n=174

udział % szpitali prywatnych OSSP z kontraktem z NFZ, n=174 % share of PAPH private hospitals with the contract with NHF, n=174

NFZ. Wartość kontraktów szpitali National Health Fund, value of contracts prywatnych OSSP Zgodnie ze sprawozdaniem finansowym According to NHF’s financial statement for of PAPH private hospitals NFZ za 2016 suma kontraktów podpisa- 2016 the total value of contracts signed by nych przez NFZ ze szpitalami prywatnymi NHF with PAPH private hospitals for the OSSP na świadczenia zdrowotne określone healthcare services mentioned in the state- w sprawozdaniu NFZ od wiersza B.2.1-B.2.12 ment between the line B.2.1-B.2.12 reached wyniosła 1 350,1 mln zł i stanowiła 2,2% the level of PLN 1,350.1 m and constituted wartości odpowiednich kosztów świad- 2.2% of the value of respective services czeń zdrowotnych poniesionych przez incurred by NHF. In 2015 the sum of con- NFZ. W 2015 wartość kontraktów była wyż- tracts granted to PAPH private hospitals was sza o 194 mln zł i stanowiła 3% wartości od- higher by PLN 194 m and constituted 3%. powiednich kosztów NFZ.

suma kontraktów szpitali prywatnych OSSP z NFZ, n=174 the sum of contracts signed by PAPH private hospitals with NHF in PLN m, n=174

Zabiegi operacyjne w szpitalach Surgeries in PAPH private hospitals prywatnych OSSP W 2016 ilość zabiegów operacyjnych In 2016 the number of surgeries and one- i zabiegów jednodniowych wykonanych day surgeries performed by PAPH private przez szpitale prywatne OSSP spada, co hospitals decreased, which was a result of a wynika ze spadku wartości kontraktów pod- decrease in the value of contracts with NHF. pisanych z NFZ. The total number of surgeries performed by Ilość zabiegów operacyjnych wykonanych hospitals amounted to 2.55 m (2016) and was przez szpitale stacjonarne ogólne wynosi- higher by 3.5% than surgeries performed in ła 2,55 mln (2016) i była większa o 3,5% od 2015 (2.47 m). ilości zabiegów operacyjnych wykonanych w 2015 (2,47 mln).

zabiegi operacyjne w szpitalach prywatnych OSSP, średnia z próby surgeries in PAPH private hospitals, average of the sample

zabiegi jednodniowe w szpitalach prywatnych OSSP, średnia z próby one-day surgeries in PAPH private hospitals, average of the sample

32 www.szpitale.org www.szpitale.org 33 Czas oczekiwania za wybrane świadczenia Wg Sprawozdania z działalności NFZ za 2017 According to NHF Activity Report for 2017, 4 Waiting time for selected health services financed przedstawiono 4 świadczenia zdrowotne health services were presented out of those zdrowotne finansowane przez NFZ spośród tych z największą wartością me- with the highest median of average real wait- by the National Health Fund

endoprotezoplastyka stawu kolanowego zabieg usuwania zaćmy diany średniego rzeczywistego czasu ocze- ing time in days for the „stable case” catego- arthroplasty of knee joint cataract removal kiwania w dniach dla kategorii „przypadek ry, selected out of 30 services with the highest stabilny”, wybranych wśród 30 świadczeń number of patients waiting as of 31.12.2017 in z największą w skali kraju liczbą pacjentów Poland. oczekujących wg stanu na 31.12.2017. The most frequent reasons for extended Najczęstsze przyczyny wydłużonego czasu waiting time according to NHF are: oczekiwania na świadczenie wg NFZ to: 1. zwiększające się zapotrzebowanie 1. increasing demand from the population społeczeństwa (starzenie się (ageing population), społeczeństwa), 2. a small number of professional medical endoprotezoplastyka stawu biodrowego badanie rezonansem magnetycznym 2. niewielka liczba świadczeniodawców, providers, arthroplasty of hip joint magnetic resonance screening przypadek 3. niewystarczające nakłady finansowe 3. insufficient financial outlays of healthcare priority case pilny płatnika świadczeń zdrowotnych, payer, przypadek 4. preferowanie najlepszych 4. preferring the best providers, stable case stabilny świadczeniodawców, 5. insufficient number of specialised doctors, 5. niewystarczająca ilość lekarzy 6. send patients to specialist outpatient specjalistów, clinics instead of treatment within basic 6. kierowanie pacjentów do poradni healthcare (POZ). specjalistycznych, gdy pacjent może być leczony w ramach POZ.

Pracownicy szpitali prywatnych OSSP. W 2016 wg Ministerstwa Zdrowia uprawnio- According to the Ministry of Health, in 2016 Hospital staff of PAPH private hospitals, nych do wykonywania zawodu było w Pol- 144,982 licensed doctors, 288,446 nurses and Struktura zawodowa sce 144 982 lekarzy, 288 446 pielęgniarek 36,839 midwifes have been registered in Po- employment structure oraz 36 839 położnych. W porównaniu do land. Compared to 2015, it was 1.4% more lekarze doctors 2015 było to o 1,4% więcej lekarzy, 1% wię- doctors, 1% more nurses and 2% more mid- cej pielęgniarek oraz 2% więcej położnych. wifes.

pielęgniarki i położne Szpitale stacjonarne ogólne zatrudniały Hospitals employed 59% of all licensed doc- nurses and midwifes 59% uprawnionych lekarzy, 47% uprawnio- tors, 47% of all nurses and 49% of all mid- nych pielęgniarek oraz 49% uprawnionych wifes. położnych. pozostali pracownicy medyczni PAPH private hospitals employed ca. 9 k doc- other medical staff (diagnosticians, (diagności, fizjoterapeuci, technicy) Szpitale prywatne OSSP zatrudniały szacun- tors, which constituted about 10% of hospital physiotherapists, technicians) kowo ponad 9 tys. lekarzy, co stanowiło ok. doctors and over 8.5 k nurses and midwifes,

pozostali pracownicy 10% lekarzy zatrudnionych w szpitalach which constituted about 6% of hospital staff. other staff stacjonarnych oraz ponad 8,5 tys. pielę- gniarek i położnych, co stanowiło ok. 6% pielęgniarek i położnych zatrudnianych w szpitalach stacjonarnych.

Pracownicy szpitali prywatnych OSSP. Hospital staff of PAPH private hospitals, Forma zatrudnienia Struktura zatrudnienia personelu medycz- The employment structure of medical staff form of employment nego ogółem w szpitalach stacjonarnych in PAPH private hospitals differs significantly oraz szpitalach prywatnych OSSP znacznie from that of typical hospital. Generally 49% różni się od siebie. Szpitale stacjonarne za- of doctors and 88% of nurses and midwifes trudniają na umowę o pracę 49% własnych were working under employment contract in lekarzy oraz 88% własnych pielęgniarek i położnych. hospitals.

W szpitalach prywatnych OSSP, które korzy- In PAPH private hospitals, used the same stają z tej samej bazy personelu medyczne- medical staff base, only 11% of doctors go, tylko 11% lekarzy i 50% pielęgniarek and 50% of nurses and midwifes were i położnych zatrudnionych jest na umo- wę o pracę. Dla wielu lekarzy i pielęgnia- hired under employment contract. For rek praca w sektorze prywatnym to wyna- many doctors and nurses emplyment in pri- grodzenie dodatkowe do otrzymywanego vate sector means extra compensation addi- w sektorze publicznym. umowa o pracę kontrakt tional to that received from the public sector. employment contract civil contract

34 www.szpitale.org www.szpitale.org 35 Specjalizacje w szpitalach prywatnych OSSP Specialisations in PAPH private hospitals Według Ministerstwa zdrowia w 2016 According to the Ministry of Health, in 2016 in w szpitalach stacjonarnych ogólnych: hospitals: pediatria (2%) a) 5 oddziałów wg największej liczby łóżek to: a) 5 wards by the largest number of beds: pediatrics (2%) onkologia / chirurgia onkologiczna (3%) 1. choroby wewnętrzne, 2. chirurgia ogólna, 1. internal medicine, 2. general surgery, 3. gy- oncology / oncological surgery (3%) 3. ginekologia/położnictwo, 4. rehabilitacja, necology/obsterics, 4. rehabilitation, 5. trau- chirurgia naczyniowa (5%) vascular surgery (5%) 5. chirurgia urazowa/ortopedia; ma-orthopedic surgery, neurologia / neurochirurgia (5%) neurology / neurosurgery (5%) b) 5 oddziałów wg największej liczby pa- b) 5 wards by the largest number of patients: urologia / nefrologia (6%) urology / nephrology (6%) cjentów to: 1. gynecology/obsterics, 2. internal medicine, interna (6%) 1. ginekologia/położnictwo, 2. choroby we- 3. general burgery, 4. cardiology, 5. trau- internal medicine (6%) wnętrzne, 3. chirurgia ogólna, 4. kardiolo- ma-orthopedic surgery. kardiologia / kardiochirurgia (8%) gia, 5. chirurgia urazowa/ortopedia. cardiology (8%) In PAPH private hospitals 5 first specialisa- chirurgia plastyczna (9%) W szpitalach prywatnych OSSP, 5 specjali- plastic surgery (9%) tions with the largest number of wards: okulistyka (9%) zacji, które miały największą liczbę oddzia- ophthalmology (9%) 1. general surgery, 2. trauma-orthopedic łów to: laryngologia / otolaryngologia (9%) surgery, 3. gynecology/obsterics, 4. otolar- laryngology / otolaryngology (9%) 1. chirurgia ogólna, 2. chirurgia urazowa/or- yngology, 5. ophthalmology. Therefore, the ginekologia / położnictwo (11%) topedia, 3. ginekologia/położnictwa, 4. oto- gynecology / obsterics (11%) most common specialisations were those of ortopedia / traumatologia (11%) laryngologia, 5. okulistyka. Najczęściej wy- trauma-orthopedic surgery (11%) struktura % oddziałów po specjalizacjach, szpitale largest in public hospitals, which means that % share of specialisations in PAPH private prywatne OSSP 2016, n=150 stępujące specjalizacje pokrywały się zatem hospitals, 2016, n=150 chirurgia ogólna (16%) z największymi specjalizacjami szpitali sta- PAPH private hospitals have comlementary, general surgery (16%) cjonarnych wg liczby łóżek i pacjentów, co not competitive offer to the public hospitals. oznacza, że stanowiły one uzupełnienie oferty publicznej. Forma prawna szpitali prywatnych OSSP Legal forms of PAPH private hospitals Szpitale prywatne OSSP najczęściej organi- PAPH private hospitals usually organise their zują swoją działalność leczniczą w postaci medical activities in the form of liability com- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. pany. The legal forms regulated by the Code Formy prawne regulowane Kodeksem spół- of Commercial Companies is about 93% of ek prawa handlowego stanowią 93%, zaś PAPH private hospitals and the rest is regulat- pozostałe regulowane są Kodeksem cywil- ed by the Civil Code. nym.

rozkład szpitali prywatnych OSSP wg formy prawnej, n=113 % share of legal forms of PAPH private hospitals, n=113

Klasyfikacja PKD szpitali prywatnych OSSP Sectorial classification of PAPH private hospitals Analiza szpitali prywatnych OSSP wykazała, The analysis of PAPH private hospitals re- że jedynie 69% posiada PKD odpowiadają- wealed that just 69% were classified with a ce działalności szpitalnej (86.10). Wynika to proper sectorial code as hospitals (86.10). The 86.10.Z działalność szpitalna (69%) 86.10.Z hospitalisation activity z rozwoju działalności, która często pierwot- reason for that, was an evolutionary trans- (69%)

86.22.Z praktyka lekarska nie miała inny charakter. Różnorodność PKD formation of entities, which finally become 86.22.Z specialist medical practice specjalistyczna (13%) wpływa na trudność właściwej identyfikacji hospitals. Variety of sectorial codes used by (13%) 86.90 pozostała działalność w zakresie podmiotów, a w efekcie na analizę sektora. entities running hospital activity, make the 86.90 other medical activity (9%) opieki zdrowotnej (9%) sectorial analysis rather difficult. 86.21.Z praktyka lekarska ogólna (6%) 86.21.Z medical practice (6%)

21.10.Z produkcja podstawowych 21.10.Z production of substancji farmaceutycznych (2%) pharmaceutical (2%)

68.20.Z wynajem i zarządzanie 68.20.Z real estate rental and nieruchomościami własnymi lub management (1%) dzierżawionymi (1%)

36 www.szpitale.org www.szpitale.org 37 Przychody ze sprzedaży. Struktura Sales income, structure of PAPH sektora szpitali prywatnych OSSP Struktura przychodów szpitali prywat- The sales income structure of PAPH pri- private hospitals sector nych OSSP na przestrzeni kilku ostatnich vate hospitals over the last few years lat potwierdza rozwój sektora. Szpitale confirms the development of the sector. sukcesywnie zwiększają skalę prowadzonej Hospitals gradually increase the scale of ac- działalności, inwestują i gromadzą wypraco- tivity, invest and accumulate profits in equity. wane zyski w kapitałach własnych. W 2011 In 2011 one third of PAPH private hospitals jedna trzecia szpitali prywatnych OSSP generated annual revenues not exceeding 5 osiągała przychody roczne na poziomie nie mpln. Five years later, the share of such hos- wyższym niż 5 mln zł. Pięć lat później udział pitals dropped to 13%. At the same time, the takich szpitali spadł do 13%. Jednocześnie share of hospitals in the range of 5 mpln w tym samym czasie wzrosła grupa szpi- to 40 mpln of annual income increased tali w przedziale od 5 do 40 mln zł przy- from 57% to 70% and share of hospitals chodu rocznego z 57% do 70% i od 40 do with yearly income 40 mpln to 100 mpln 100 mln zł z 5% do 13%. increased from 5% to 13%.

przychody do 5 mln zł przychody od 5 do 40 mln zł sales income up to 5 mpln sales income 5 - 40 mpln

przychody od 40 do 100 mln zł przychody powyżej 100 mln zł sales income 40 - 100 mpln sales income over 100 mpln

Przychody ze sprzedaży. Benchmark Sales income, benchmark Przychody ze sprzedaży przeciętnego The sales income of the average PAPH pri- szpitala prywatnego OSSP wyniosły 14,52 vate hospital (benchmark) amounted to PLN mln zł (mediana) i były niższe w 2016 o 8% 14.52 m (median) and were 8% lower in 2016 w porównaniu do roku poprzedniego. Niż- than in the previous year. The lower income szy przychód wynikał głównie z niższej resulted mainly form lower value of contracts kwoty kontraktów podpisanych z NFZ, któ- signed with NHF financed PAPH private hos- ry finansował szpitale prywatne OSSP na pitals at the level of 62% in 2016. poziomie 62% w 2016.

przychody ze sprzedaży w mln zł szpitala prywatnego OSSP, benchmark z próby sales income of PAPH private hospital in mpln, benchmark

Przychody ze sprzedaży. Dynamika wzrostu Sales income, growth rate Suma przychodów ze sprzedaży porów- The sum of sales income compared year by nywana rok do roku w jednorodnej gru- year in a homogeneous group of PAPH pri- pie szpitali prywatnych OSSP potwierdza vate hospitals confirms the impact of the wpływ kontraktu z NFZ na sprzedaż. NHF’s contract on sales.

% wzrost sumy przychodów ze sprzedaży r/r w próbie % growth of total sales income y/y in the sample

38 www.szpitale.org www.szpitale.org 39 Zysk netto. Benchmark Net profit, benchmark Zysk netto przeciętnego szpitala prywat- The net profit of the average PAPH private nego OSSP wynosił 151 tys. zł w 2016 i był hospital (benchmark) amounted to 151 kpln o połowę niższy niż zysk roku poprzednie- in 2016, half the profit of the previous year. go. Biorąc pod uwagę, że nie uległ zmianie Taking into account that the share of oper- udział kosztów rodzajowych (97%) oraz ation costs (97%) and sales net margin (2%) poziom marży (2%) w porównaniu do 2015, did not changed as compared to 2015, the wpływ na obniżenie zysku miało obniżenie net profit reduced as a result of lower sales przychodów ze sprzedaży. income.

W porównaniu do branży zdefiniowanej ko- In 2015 and 2016 the benchmark of net profit dem PKD 86.10 przeciętny zysk netto szpi- of PAPH private hospitals was higer than av- tala prywatnego OSSP był wyższy w 2015 erage net profit of private hospitals defined i 2016, czego źródłem może być optymaliza- by sectorial code 86.10, which can be attrib- cja kosztów generowana Medyczną Grupą uted to cost optimisation generated by the

zysk netto w tys. zł szpitala prywatnego OSSP, benchmark z próby Zakupową stworzoną przez członków OSSP. Medical Procurement Group established by net profit of PAPH private hospital in kpln, benchmark PAPH members. zysk netto w tys. zł w branży PKD 86.10, średnia z próby average net profit of private hospitals defined by sectorial code 86.10

Koszty działalności operacyjnej. Benchmark Basic costs of hospital activity, benchmark Najważniejszą grupą kosztową szpitali pry- The most important costs in private and pub- watnych i publicznych są koszty rodzajowe, lic hospitals are operation costs generated a wynik osiągnięty na działalności podsta- by the core hospital activity and the result wowej najczęściej określa poziom wyniku achieved on this activity most often deter- netto. W przypadku szpitali prywatnych mined the level of net result. For PAPH private OSSP poziom kosztów rodzajowych jest sta- hospitals the level of basic costs is stable: 98% bilny i wynosił 98% (2014), 97% (2015) i 97% (2014), 97% (2015) and 97% (2016). The larg- (2016). Największą grupę kosztów stanowią est group of costs is external service including usługi obce, w tym kontrakty z lekarzami civil contracts with doctors and other hospi- i pozostałym personelem szpitala. Usługi tal staff. External service (civil contracts) and obce (kontrakty z lekarzami) oraz wynagro- remuneration (employment contracts) con- dzenia stanowią razem 70% kosztów dzia- stitute ca. 70% of total basic costs. łalności operacyjnej.

amortyzacja Zużycie materiałów i energii depreciation materials and energy consumption

usługi obce wynagrodzenia external service remuneration

pozostałe koszty rodzajowe other costs

Koszty działalności operacyjnej. Basic costs of hospital activity, Porównanie z rynkiem Porównując strukturę kosztów przeciętne- Comparing the basic cost structure of aver- sectorial comparison go podmiotu leczniczego („Trendy w pol- age healthcare provider („Trends in Polish skiej ochronie zdrowia 2017”, PwC) ze szpi- Healthcare 2017”, PwC) with PAPH private talem prywatnym OSSP widać przesunięcie hospital reallocation of remuneration and w kosztach wynagrodzeń i usług obcych. external service is observed. This is due to the Wynika to ze struktury formy zatrudnienia structure of the form of employment in hospi- w szpitalach (przewaga umowy o pracę) tals (predominance of emplyment contracts) i prywatnych (przewaga kontraktu). and private hospitals (predominance of civil contracts). Widać również różnicę w poziomie zużycia materiałów i energii na korzyść szpitali pry- There is also a difference in the level of ma- watnych OSSP, co wynika ze sprawności or- terials and energy consumption in favoure of

ganizacyjnej oraz optymalizacji kosztowej. PAPH private hospitals resulted from organi- depreciation materials and energy consumption sational efficiency and cost optimisation. amortyzacja Zużycie materiałów i energii external service remuneration

usługi obce wynagrodzenia other costs

pozostałe koszty rodzajowe

40 www.szpitale.org www.szpitale.org 41 Majątek. Benchmark Z analizy bilansów szpitali prywatnych The analysis of the balance sheets of PAPH Assets, benchmark OSSP wynika, że wartość aktywów trwałych private hospitals shows that the value of fixed sprowadza się u większości podmiotów do assets is reduced for most entities to the level poziomu rzeczowych aktywów trwałych. of tengible assets. Therefore this item repre- W związku z tym ta wielkość najlepiej repre- sents the assets of PAPH private hospitals the zentuje majątek szpitali prywatnych OSSP. best.

Rzeczowe aktywa trwałe przeciętnego Tengible assets of average PAPH private hos- szpitala prywatnego OSSP, w szczególności pital (benchmark), especially real estates, nieruchomości, stabilnie rosną od kilku lat, have been growing steadily over last few co potwierdza długą perspektywę działania years confirming the long term commitment i zaangażowanie właścicieli szpitali. of private owners.

rzeczowe aktywa trwałe w mln zł, benchmark z próby tangible assets in mpln of PAPH private hospitals, benchmark udział % rzeczowych aktywów trwałych w sumie bilansowej % share of tengilbe assets in balance sheet total

Majątek i źródła finansowania Assets, sources of financing Udział kapitału stałego, na który składają The value of fixed capital, consisting of equity się kapitały własne i zobowiązania długo- and long-term liabilities, is higher than the terminowe jest wyższy od udziału rzeczo- level of tangible assets according to the anal- wych aktywów trwałych w bilansie szpitali ysis of balance sheets of PAPH private hospi- prywatnych OSSP. Potwierdza to właściwą tals. It confirms the appropriate structure of strukturę finansowania aktywów trwałych fixe assets financing (golden banking rule). (złota reguła bankowa).

udział % rzeczowych aktywów trwałych w sumie bilansowej % share of tengible assets in balance sheet total udział % kapitału stałego (kapitał własny + zobowiązania % share of fixed capital (equity + long-term liabilities) in długoterminowe) w sumie bilansowej balance sheet total

Aktywa obrotowe to dopełnienie aktywów Current assets is a complement to fixed assets Aktywa obrotowe. Kapitał obrotowy trwałych w sumie bilansowej. W przypadku in a balance sheet total. In case of PAPH pri- Current assets, net working capital szpitali prywatnych OSSP największy udział vate hospitals, short-term receivables, includ- w aktywach obrotowych mają należności ing receivables from NHF, accounted for the krótkoterminowe, a w nich należności z NFZ. largest share of current assets. W 2016 wartość aktywów obrotowych w su- mie bilansowej spadła z 41% (2015) do 37% In 2016 current assets value in balance sheet głównie ze względu na spadek wartości total dropped from 41% (2015) to 37% mailny kontraktów z NFZ. due to lower value of contracts with NHF.

Kapitał obrotowy to ta część kapitału stałego, Net working capital is the part of fixed capital która finansuje aktywa obrotowe, czyli dzia- that finances current assets, i.e current activ- łalność bieżącą spółki. W szpitalach prywat- ity. In 2015, in PAPH private hospitals, the net nych OSSP w 2015 wskaźnik udziału kapitału working capital financed ca. 34% of current obrotowego netto w finansowaniu aktywów assets and ca. 32% in 2016. In the long run, obrotowych wynosił ok. 34%, a w 2016 ok. this ratio requires observation in term of se- udział % aktywów obrotowych w sumie bilansowej 32%. W dłuższej perspektywie wskaźnik wy- % share of current assets in balance sheet total curing the liquidity of PAPH private hospitals. udział % zob. krótko-term. w sumie bilansowej maga obserwacji pod kątem zabezpieczenia % share of short-term liabilities in balance sheet total płynności szpitali prywatnych OSSP.

42 www.szpitale.org www.szpitale.org 43 Kapitał własny. Benchmark Equity, benchmark Kapitał własny jest podstawowym źródłem Equity is the basic source of company’s inter- finansowania wewnętrznego w firmie. Za- nal financing. It ensures financial stability and pewnia stabilność finansową i zabezpiecza protects creditors. The equity of average PAPH wierzycieli. Kapitał własny przeciętnego private hospitals is growing year by year as a szpitala prywatnego OSSP rośnie z roku na result of the accumulation of net profit, which rok w wyniku akumulacji wypracowanego confirms the private owners commitment. zysku netto, co potwierdza zaangażowanie However, the level of net profit is not sufficient właścicieli w prowadzoną działalność. to allow increase the share of equity in bal- ance sheet total without additional recapital- Poziom zysku netto nie jest jednak na tyle isation. Such action requires a stable environ- duży, aby udział kapitałów własnych w su- ment for private hospitals sector. mie bilansowej mógł osiągnąć wyższy po- ziom bez dodatkowego dokapitalizowania. Takie działanie wymaga stabilności warun-

kapitał własny w mln zł, udział % kapitału własnego ków funkcjonowania sektora prywatnego. equity in mpln, % share of equity in balance benchmark z próby w sumie bilansowej benchmark sheet total

Kapitały obce. Kredyty i pożyczki Debt, short-term financing krótkoterminowe Coraz więcej szpitali prywatnych OSSP More and more PAPH private hospitals uti- posiada zewnętrzne finansowanie krótko- lise external short-term financing. As of terminowe. Wg stanu na 31.12.2015 w ba- 31.12.2015, 65% of the examined sample of danej próbie szpitali (n=69) finansowanie PAPH private hospitals (n=69) used short- takie posiadało 65% szpitali. W 2016 poziom term banking loans. In 2016 this share in- wzrósł do 69% szpitali w badanej próbie creased to 69% (n=63). Despite this increase (n=63). Pomimo wzrostu poziom finanso- the level of short-term credit facilities in the wania zewnętrznego w sektorze jest nadal sector was still relatively low. The biggest niski. Największe wzrosty dotyczyły zaan- increases were noticed for credit exposure at gażowania kredytowego na poziomie do the level of up to 100 kpln (5 p.p) and from 0.5 100 tys. zł (5 p.p) oraz w przedziale powyżej mpln to 1mpln (4 p.p). 500 tys. zł do 1 mln zł (4 p.p).

2016 2015 2016 2015

Kapitały obce. Kredyty i pożyczki Debt, long-term financing długoterminowe Wg stanu na 31.12.2015 zewnętrzne finanso- As of 31.12.2015 external long-term financ- wanie długoterminowe było dostępne dla ing was available for 48% of PAPH private 48% szpitali prywatnych OSSP z próby. W hospitals in the examined sample. In 2016 2016 udział ten wzrósł do 67%. Zwiększyła this share increased to 67%. The availability się dostępność kredytów długotermino- of banking long-term loans granted for real wych, których celem finansowania są akty- estate, equipment and vehicles was higher, wa trwałe (nieruchomości, sprzęt, pojazdy), because of good financial results in 2015. De- ze względu na dobre wyniki finansowe w spite that the level of long-term financing in 2015. Jednak poziom długoterminowego fi- the sector was still relatively low. For 52% of nansowania w sektorze szpitali prywatnych PAPH private hospitals long-term credit expo- OSSP jest wciąż niski. Dla 52% podmiotów sure exceeded 1 mpln. poziom finansowania długoterminowego przekroczył 1 mln zł.

2016 2015 2016 2015

44 www.szpitale.org www.szpitale.org 45 Rentowność. Wskaźnik rentowności DEFINICJA: ROE = zysk netto/kapitał wła- DEFINITION: ROE = net income/equity; ROE, return on equity sny; informuje ile zysku wypracowały ka- it measures how much profit a company kapitałów własnych (ROE) pitały własne; generates with money shareholders have invested; Mediana ROE z próby szpitali prywatnych OSSP (2012-2014, n=61; 2015, n=70; 2016, ROE median calculated on the sample of n=63) porównywana jest ze średnią w bran- PAPH private hospitals (2012-2014, n=61; ży PKD 86.10, działalność szpitalna (2011- 2015, n=70; 2016, n=63) is compared with the 2014, n=326-370; 2015, n=260; 2016, n=124), average ROE calculated for the sample of pri- ze względu na brak informacji o medianie vate hospitals sector defined as private hos- w branży oraz wielkość i zróżnicowanie pró- pitals with sectorial code 86.10 (2011-2014, by szpitali prywatnych OSSP. n=326-370; 2015, n=260; 2016, n=124), due to lack of information about sectorial ROE me- Warto dodać, że dla 30% badanych szpita- dian and the size and diversity of the sample li OSSP w 2016 wartość ROE wynosiła 19% of PAPH private hospitals. i więcej. In 2016, 30% of analysed PAPH private hospi- tals had ROE of 19% or more.

ROE, szpitale prywatne OSSP, ROE z branży PKD 86.10, ROE, PAPH private hospitals, ROE, sectorial ratio, mediana z próby średnia z próby median average value

Rentowność. Wskaźnik rentowności ROA, return on assets aktywów (ROA) DEFINICJA: ROA = zysk netto/aktywa DEFINITION: ROA = net income/total as- ogółem; informuje o efektywności go- sets; informs how efficient management spodarowania majątkiem; is at using its assets to generate earnings;

W 2012-2013 wskaźnik ROA utrzymuje się na In 2012-2013 ROA remained stable due to pro- stałym poziomie, ze względu na proporcjo- portional changes in net profit and balance nalne zmiany w zysku netto i sumie bilanso- sheet total. From 2014, a strong correlation wej. Od 2014 widać silną korelację z pozio- with net profit level can be noticed. mem zysku netto.

ROA, szpitale prywatne w OSSP, ROA w branży PKD 86.10, ROA, PAPH private hospitals, ROA, sectorial ratio, mediana z próby średnia z próby median average value

DEFINICJA: ROS = zysk netto/przychody DEFINITION: ROS = net income/sales; in- Rentowność. Wskaźnik rentowności ze sprzedaży; inaczej marża netto; in- forms how efficiently a company generat- ROS, return on sales sprzedaży netto (ROS) formuje, jak efektywnie firma generuje ing its profit from top-line revenue; zysk z przychodu; In hospital activity, the profitability of sales is W działalności szpitalnej rentowność sprze- strongly affected by high basic costs. Hence, daży jest mocno obciążona wysokimi kosz- hospital sector is characterised by low mar- tami działalności operacyjnej. Stąd sektor gins, which also applied to private hospitals szpitali charakteryzuje się niskimi marżami, sector. In 2014 the level of mentioned costs co dotyczy również sektora szpitali prywat- amounted to 98%, in 2015 dropped to 97% nych. W 2014 poziom kosztów wynosił 98% and in 2016 it remained at 97%. This is reflect- wartości przychodów, w 2015 spadł do 97% ed in the margin. i w 2016 utrzymał się na poziomie 97%. Ma to odzwierciedlenie w poziomie marży. It is worth added that for 10% of analysed PAPH private hospitals ROS was 9% or more Warto dodać, że dla 10% badanych szpita- in 2016. li OSSP w 2016 wartość ROS wynosiła 9% i więcej. ROS, szpitale prywatne OSSP, ROS w branży PKD 86.10, ROS, PAPH private hospitals, ROS, sectorial ratio, mediana z próby średnia z próby median average value

46 www.szpitale.org www.szpitale.org 47 Płynność. Wskaźnik płynności bieżącej (CR) DEFINICJA: CR = aktywa obrotowe/zobo- DEFINITION: CR = current assets/short- CR, current ratio wiązania krótkoterminowe; płynność in- term liabilities; liquidity informs about the formuje o zdolności do spłaty w terminie ability to pay short-term liabilities on time; własnych zobowiązań krótkoterminowych; Median of current liquidity in the analysed Mediana płynności bieżącej w badanej gru- group of PAPH private hospitals is strongly pie szpitali prywatnych OSSP jest mocno sko- correlated with the level of short-term receiv- relowana z poziomem należności krótkoter- ables, including mainly receivables from the minowych, w tym głównie należności z NFZ. National Health Fund. In 2016, a decrease W 2016 spadek wartości kontraktów szpitali in value of contracts between PAPH private prywatnych OSSP z NFZ przełożył się na niż- hospitals and NHF resulted in lower liquidity szy wskaźnik płynności. Dalsze zmniejszanie ratio. Further decrease the value of contracts wartości kontraktów może mieć wpływ na may have a negative impact on the current obniżanie płynności bieżącej szpitali. liquidity of hospitals. Średnia płynność bieżąca szpitali publicz- The average current liquidity of public hos- nych rośnie z roku na rok, ponieważ spada- pitals was increasing year by year as lia- średnia płynność bieżąca szpitali publicznych ją zobowiązania wymagalne (2014, 19,5%; bilities due decreased (2014, 19.5%; 2015, average current ratio, public hospitals płynność bieżąca, szpitale prywatne OSSP, mediana z próby 2015, 17,5%; 2016, 15,2% zobowiązań ogó- 17.5%; 2016, 15.2% of total liabilities). Public current ratio, PAPH private hospitals, median łem). Szpitale publiczne zamieniają zobowią- hospitals converted maturing payables into zania wymagalne na niewymagalne z dłuż- non-maturing with a longer maturity. In the szym terminem zapadalności. W dłuższej long perspective, such change will generated perspektywie taka zmiana generować bę- additional debt service costs. dzie dodatkowe koszty obsługi zadłużenia. In 2016, the average current liquidity of pub- Średnia płynność bieżąca szpitali publicz- lic hospitals it was own estimation based on Należności i zobowiązania handlowe nych w 2016 to szacunek własny na pod- decreasing level of due liabilities. Trade receivables and trade payables stawie spadającego poziomu zobowiązań wymagalnych.

DEFINICJA: cykl regulowania należno- DEFINITION: trade receivables (payables) ści (zobowiązań) handlowych w dniach ratio in days = trade receivables (paya- = należności (zobowiązania) handlowe/ bles)/sales x 365; informs how often the przychód ze sprzedaży x 365 dni; infor- company pays its trade payables and muje, co ile dni firma płaci zobowiązania, how often receives cash; a co ile dni otrzymuje swoje należności; A disadventageous situation for PAPH pri- Niekorzystnym zjawiskiem dla szpitali pry- vate hospitals is the scissors of the cycle of watnych OSSP są nożyce cyklu należności trade receivables and payables, when trade i zobowiązań handlowych, kiedy należności receivables, mainly settelments with NHF, handlowe, głównie rozliczenia z NFZ spły- flow longer than the trade payables are set- cykl należności cykl zobowiązań trade receivables ratio trade payables ratio handlowych w dniach handlowych w dniach wają dłużej niż regulowane są zobowiązania tled. The difference requires a short-term fi- in days in days handlowe. Różnica wymaga finansowania nancing, otherwise the liabilities will burden krótkoterminowego, w przeciwnym razie zo- daily hospital activity becoming a source of bowiązania obciążają działalność podstawo- financing. Zadłużenie. Wskaźnik ogólnego wą stając się dla nich źródłem finansowania. DR, debt ratio zadłużenia (DR)

DEFINICJA: DR = kapitał obcy/aktywa ogó- DEFINITION: DR = total debt/total assets; łem; informuje o strukturze finansowania informs about the proportion of a com- aktywów; im wyższy, tym wyższe ryzyko pany’s assets that are financed by debt; kredytodawcy; niski poziom wskaźnika low level confirms a financial autosomy, świadczy o samodzielności finansowej, which does not allow to use financial lev- która jednak nie pozwala w pełni skorzy- erage effect; stać z efektu dźwigni finansowej; The level of debt ratio does not indicate an Poziom wskaźnika ogólnego zadłużenia nie excessive credit risk, but rather a potential for wskazuje na nadmierne ryzyko kredytowe, leverage financial effect through an increase raczej na potencjał w zakresie wykorzy- in external financing. stania efektu dźwigni finansowej poprzez wzrost kapitałów obcych. DR, szpitale prywatne OSSP, mediana z próby DR, PAPH private hospitals, median

48 www.szpitale.org www.szpitale.org 49 Sektor Szpitali Prywatnych 2016 Basic financial data. Podstawowe charakterystyki finansowe. Benchmark BENCHMARK

zmiana zmiana zmiana zmiana zmiana change change change change change Mediana * 2011 2012 2013 2014 2015 2016** Mediana * 2011 2012 2013 2014 2015 2016** r/r r/r r/r r/r r/r y/y y/y y/y y/y y/y

przychody ze sprzedaży w mln sales income in mpln zł 11,32 11,88 5% 13,34 12% 14,58 9% 15,84 9% 14,52 -8% 11,32 11,88 5% 13,34 12% 14,58 9% 15,84 9% 14,52 -8% zysk netto w mln zł 0,11 0,15 36% 0,23 53% 0,05 -78% 0,30 500% 0,15 -50% net profit in mpln 0,11 0,15 36% 0,23 53% 0,05 -78% 0,30 500% 0,15 -50%

kapitał własny w mln zł 2,21 2,64 19% 2,72 3% 3,02 11% 4,08 35% 4,35 7% equity in mpln 2,21 2,64 19% 2,72 3% 3,02 11% 4,08 35% 4,35 7% rzeczowe aktywa trwałe tengible assets in mpln w mln zł 3,72 4,24 14% 5,13 21% 5,42 6% 6,53 20% 6,72 3% 3,72 4,24 14% 5,13 21% 5,42 6% 6,53 20% 6,72 3% CR, płynność bieżąca 1,05 1,26 20% 1,31 4% 1,18 -10% 1,26 7% 1,16 -8% CR, current ratio 1,05 1,26 20% 1,31 4% 1,18 -10% 1,26 7% 1,16 -8% ROE, rentowność kapitałów ROE, return on equity in % własnych % 8% 13% 63% 9% -31% 6% -33% 11% 83% 2% -45% 8% 13% 63% 9% -31% 6% -33% 11% 83% 2% -45% ROA, rentowność aktywów % 2% 4% 100% 4% 0% 1% -75% 4% 300% 2% -50% ROA, return on assets in % 2% 4% 100% 4% 0% 1% -75% 4% 300% 2% -50% ROS, rentowność sprzedaży ROS, return on sales in % netto % 1% 2% 100% 2% 0% 1% -50% 2% 100% 2% 0% 1% 2% 100% 2% 0% 1% -50% 2% 100% 2% 0% cykl regulowania należności trade receivables ratio in days handlowych w dniach 31 28 -10% 31 11% 30 -3% 33 10% 30 -9% 31 28 -10% 31 11% 30 -3% 33 10% 30 -9% cykl regulowania zobowiązań trade payables ratio in days handlowych w dniach 32 25 -22% 27 8% 28 4% 26 -7% 27 4% 32 25 -22% 27 8% 28 4% 26 -7% 27 4% DR, wskaźnik ogólnego DR, debt ratio zadłużenia 0,54 0,44 -19% 0,49 11% 0,55 12% 1,06 93% 0,56 -5% 0,54 0,44 -19% 0,49 11% 0,55 12% 1,06 93% 0,56 -5%

* mediana to wartość środkowa dzieląca zbiorowość na 2 części w taki sposób, że 50% przyjmuje wartości powyżej mediany, a 50% poniżej mediany; * median divides the population into 2 groups in the way that 50% of the population is above the median and 50% is below the median; ** wielkość próby: w 2011-14 próba wynosiła 61 szpitali, w 2015 było to 70 szpitali, a w 2016 - 63 szpitale; ** the sample size: 2011-2014 – 61 PAPH private hospitals, 2015 – 70 hospitals, 2016 – 63 hospitals

The financial analysis of entitie’s activity requires a comparison. The base for comparison can be built by determining the median of basic financial Analiza finansowa podmiotu gospodarczego wymaga punktu odniesienia. Można zbudować go poprzez wyznaczenie mediany podstawo- characteristics in the examined group of private hospitals. This way a picture of the average PAPH private hospital is created and is called bench- wych charakterystyk finansowych w badanej grupie szpitali prywatnych. W ten sposób powstaje obraz przeciętnego szpitala prywatnego mark. By comparison with the benchmark, it can be determined whether the performance of a private hospital is better or worse than sector’s zwany benchmarkiem. Poprzez porównanie z benchmarkiem możemy określić, czy wyniki osiągane przez szpital prywatny są lepsze czy median. gorsze od wartości środkowej (mediany) w branży. The benchmark of PAPH private hospital shows that: Z przedstawionego benchmarku wynika, że: 1. przychody ze sprzedaży przeciętnego szpitala prywatnego OSSP 4. relacja cyklu spływu należności handlowych (głównie rozliczenia 1. sales income of an average PAPH private hospital does not exceed 4. the relation of the trade receivables ratio (mainly settelments with nie przekraczają 20 mln zł, a na skalę działalności szpitali prywat- NFZ) do cyklu regulowania zobowiązań handlowych (głównie PLN 20 m, and the scale of activity is affected by the value of con- NHF) to the trade payables (mainly remuneration) is unfavourable nych OSSP ma wpływ wartość kontraktu podpisanego z NFZ, kontrakty z personelem medycznym) nie jest korzystna i wyma- trach with the National Health Fund, and requires additional financing for the average PAPH private hos- pital, ga od przeciętnego szpitala prywatnego OSSP dodatkowego fi- 2. rentowność prowadzonej działalności przeciętnego szpitala pry- 2. the profitability of hospital activity of an avaerage PAPH private nansowania, hospital is low and stable for years (ROS ca. 2%), and the net prof- 5. the level of debt of the average PAPH private hospital is not high due watnego OSSP jest niska i stała od lat (ROS 2%), a na wynik netto it is directly affected by the level of basic costs of hospital activity, to difficulties in obtaining funding, which is a consequence of unsta- bezpośrednio wpływa poziom kosztów działalności operacyjnej, 5. poziom zadłużenia przeciętnego szpitala prywatnego OSSP nie whose main components are salaries and civil contracts with med- ble situation in the whole health care sector in Poland. których głównym składnikiem są wynagrodzenia i kontrakty z jest wysoki; wynika to z trudności w uzyskaniu finansowania, co ical staff, personelem medycznym, jest pochodną niestabilnej sytuacji w całym sektorze ochrony zdrowia. 3. for several years, the level of tangible assets including property and 3. od kilku lat rośnie poziom rzeczowych aktywów trwałych, głównie the level of equity have been growing, which confirms the long-term nieruchomości i poziom kapitałów własnych, co potwierdza dłu- perspective of the owners of PAPH private hospitals, goterminową perspektywę właścicieli szpitali prywatnych OSSP,

50 www.szpitale.org www.szpitale.org 51 Podsumowanie Summary of the report

Pozycja rynkowa Market share

W 2016 sektor szpitali w Polsce stanowiło ponad 930 podmiotów In 2016, the hospital sector in Poland comprised over 930 entities con- prowadzących działalność szpitalną. Udział szpitali publicznych wy- ducting hospital activity. The share of public hospitals was 58%, while nosił 58%, zaś szpitali prywatnych 41%. Taka struktura wskazuje, że that of private hospitals - 41%. This structure indicates that the presence obecność szpitali prywatnych nie jest marginalna. Szpitale prywatne of private hospitals is not marginal. Private hospitals associated in the stowarzyszone w Ogólnopolskim Stowarzyszeniu Szpitali Prywatnych Polish Association of Private Hospitals, PAPH represented about 5% of reprezentowały ok. 5% wszystkich łóżek szpitalnych w Polsce. Średnie all hospital beds in Poland. The average occupancy rate was 52% vs obłożenie wynosiło 52% vs 66,2% w szpitalach publicznych. Szpita- 66.2% in public hospitals. PAPH private hospitals employed ca. 10% of le prywatne OSSP zatrudniały ok. 10% lekarzy i ok. 6% pielęgniarek i doctors and ca. 6% of nurses and midwifes employed in public hospi- położnych zatrudnionych w szpitalach stacjonarnych. W 2016 udział tals. In 2016, the share of PAPH private hospitals having contract with szpitali prywatnych OSSP, które miały kontrakt z NFZ stanowił 76% vs the National Health Fund accounted for 76% compared to 91% a year 91% rok wcześniej. Obniżenie wartości kontraktów z NFZ wpłynęło na earlier. The decrease in the value of contracts with NHF affected the skalę działalności szpitali prywatnych OSSP, ilość pacjentów czy obło- scale of activity of PAPH private hospitals, the number of patients and żenie łóżek. Narodowy płatnik wciąż finansował ponad 60% wartości hospital beds occupancy. The national payer still financed over 60% of przychodów z działalności leczniczej prywatnych podmiotów. the medical revenues of PAPH private hospitals. Sytuacja finansowa Financial situation Działalność szpitali prywatnych OSSP od kilku lat charakteryzuje ni- ska rentowność sprzedaży (1-2%), wysokie koszty działalności ope- For several years, the hospital activity of PAHP private hospitals has racyjnej (97-98%) oraz niski wskaźnik zadłużenia (0,45-0,59). been characterised by low profitability of sales (1% - 2%), high basic costs (97% - 98%) and a low debt ratio (0.45 – 0.59). Przychody ze sprzedaży szpitali prywatnych OSSP w głównej mie- rze skorelowane były z wartością kontraktu z NFZ. Niższa wartość Sales income of PAPH private hospitals was mainly correlated with the kontraktu, niższa skala działalności przy praktycznie stałej struktu- value of contracts with the National Health Fund. Lower contract val- rze kosztów operacyjnych przełożyła się na niższy wynik netto. To z ue, lower scale of hospital activity and practically constant structure of kolei bezpośrednio wpłynęło na niższe wskaźniki rentowności ROE operation costs resulted in lower net profit. This in turn affected lower (6%) i ROA (2%), pomimo wzrostu kapitałów własnych oraz majątku profitability ratios of ROE (6%) and ROA (2%), despite an increase in eq- trwałego. Warto podkreślić, że majątek trwały oraz kapitały własne uity and fixed assets being the anchors of every business. They are the to kotwice prowadzonego biznesu. Świadczą one o długookresowej guarantee of long-term policy of the owners of PAPH private hospitals. polityce właścicieli szpitali prywatnych OSSP.

Od kilku lat obserwuje się w sektorze szpitali prywatnych OSSP For several years, PAPH private hospitals sector has been experienced an niekorzystne zjawisko szybszej spłaty zobowiązań handlowych unfavourable situation when trade payables are paid faster than trade niż spływu należności handlowych. Niestety poziom kapitału ob- receivables flowing in. Unfortunately, the level of working capital does rotowego nie zabezpiecza w pełni wewnętrznego finansowania. not fully secure internal financing. The instability of the entire health Niestabilność całego sektora ochrony zdrowia, w tym warunki funk- care sector, including the conditions of activity of private hospitals, in cjonowania sektora szpitali prywatnych w szczególności, nie tworzą particular, does not create profitable circumstances for growth and de- sprzyjających warunków wzrostu i rozwoju. velopment for private hospitals. Potencjał Potential

Konstrukcja modelu finansowego sektora szpitali prywatnych jest The construction of the financial model of the private hospitals is simi- podobna do modelu szpitali publicznych, w którym głównym źró- lar to the model of public hospitals, where the main source of revenues dłem przychodu jest kontrakt z NFZ. Sektor szpitali prywatnych sta- is generated by the contract with national payer, the National Health nowi uzupełnienie sektora publicznego w obszarze oferowanych Fund. The private hospitals sector complements the public sector in the świadczeń zdrowotnych refundowanych przez narodowego płat- area of medical services reimbursed by NHF. nika. Niestety zmniejszanie poziomu kontraktów z NFZ dla szpitali prywatnych, powoduje wzrost ich niewykorzystanego potencjału Unfortunately, the decrease in the level of contacts with National Health w zakresie łóżek, sprzętu i kadry medycznej. Potencjał ten jest klu- Fund for private hospitals results in higher and higher unexploited re- czowy z punktu widzenia poprawy jakości i dostępności świadczeń sources of hospital beds, equipment and medical staff. The potential of zdrowotnych finansowanych publicznie, szczególnie tam, gdzie private hospitals sector is crucial for improving the quality and availa- czas oczekiwania dla pacjenta wciąż liczony jest w miesiącach i la- bility of publicly funded health services, especially when waiting time tach zamiast w dniach. Szansą dla sektora szpitali prywatnych jest for patients for many medical services are still calculated in months or zmiana modelu i oparcie finansowania szpitali na prywatnych ubez- years rather than in days. The opportunity for the private hospitals sec- pieczeniach zdrowotnych. tor is to change the model of financing and to build new model friendly to patients based on private health insurance.

52 53 UNION EUROPEENNE HOSPITALISATION PRIVATE HOSPITALISATION UNION EUROPEENNE

„Private Hospitals in Europe: Supporting Sustainable Health Systems” to raport UEHP, Europejskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych wskazujący na miejsce szpitali prywatnych w rozwijającej się Europie. Raport wydany w czerwcu 2017 został przygotowany przez Hansa Martensa, europejskiego eksperta w dziedzinie ochrony zdrowia i zaprezentowany na forum Parlamentu Europejskiego w listopadzie 2017. Prezentacja raportu okazała się sukcesem i na stałe wpisała się w działania UEHP, które rozpoczęło prace nad kolejną edycją tego Factbooka przwidzianego do publikacji w 2019.

„Private Hospitals in Europe:Supporting Sustainable Health Systems” is a report of UEHP, European Union of Private Hospitals reflected on the place of private hospitals in en evolving Europe. The report published in June 2017 was written by Hans Martens, European health expert and was presented by UEHP at the European Parliament in November 2017. The presentation of UEHP Factbook was a genuine success and has become a permanent part of its activity. Now UEHP starts working on the next edition to be published in 2019.

Hans Martens

Od 2002 do 2013 roku Dyrektor Since 2002 till 2013 Chief Executive Generalny EPC (the European Po- of EPC, the European Policy Centre, licy Centre) – niezależnego think an independent, non-profit think thanku non-profit, zaangażowane- thank, committed to making Europe- go w integrację europejską. Po re- an integration work. When he retired zygnacji ze stanowiska w 2013 r., from that post in 2013, he continued wciąż kierował programem zdro- chairing the think tank’s health pro- wotnym organizacji i rozpoczął gramme and he started working on pracę nad licznymi projektami a number of projects related to sus- związanymi ze zrównoważonymi tainable health systems and on Eu- systemami opieki zdrowotnej oraz ropean dimensions of energy policy. europejskimi wymiarami polityki energetycznej.

54 55 Szpitale prywatne Private hospitals w „sieci szpitali” in “Hospital Network”

1 października 2017 weszła w życie reforma III. województwo mazowieckie: VIII. województwo lubelskie: On 1st October 2017 the reform of Health ser- III. Masovian voivodship: IX. Subcarpathian voivodship: ochrony zdrowia przygotowana przez Mini- 1. Szpital w Gostyninie (I), Arion-Med 1. Szpital w Biłgoraju (I), grupa Arion vices introduced by the Ministry of Health en- 1. Gostynin Hospital (I), Arion-Med 1. Pro-Familia in Rzeszów (I) sterstwo Zdrowia zakładająca utworzenie 2. Szpital w Piasecznie (I), grupa EMC, OSSP 2. Szpital w Rykach (I), AMG tered into force a “Hospital Network” planned 2. Piaseczno Hospital (I), EMC group, PAPH 2. Specialised Hospital in Rudna Mała (II) „ sieci szpitali” finansowanych ze środków 3. Szpital w Pułtusku (I), Gajdamed to be financed by public funds in the form of 3. Pułtusk Hospital (I), Gajdamed 3. Rzeszów Center of Vascular Surgery (II), publicznych w formie ryczałtu. Już w czerw- 4. Magodent (szpitale onkologiczne), IX. województwo podkarpackie: a lump sum. In June 2017 voivodship branch- 4. Magodent (oncology hospitals), Lux Med American Heart of Poland, PAPH cu 2017 wojewódzkie oddziały Narodowego Grupa Lux Med, OSSP 1. Pro-Familia w Rzeszowie (I) es of the National Health Fund published a Group, PAPH Funduszu Zdrowia opublikowały wykaz 593 5. Mazowiecki Szpital Onkologiczny 2. Szpital Specjalistyczny w Rudnej Małej (II) list of 593 hospitals included in the “Hospital 5. Masovian Oncology Hospital in Wieliszew X. West-Pomeranian voivodship: szpitali, które znalazły się w sieci. Wśród nich (szpitale onkologiczne) w Wieliszewie 3. Rzeszowskie Centrum Chirurgii Network”. Among them there were 61 private (oncology hospitals) 1. Kamień Pomorski Hospital (I), EMC group, znalazło się 61 szpitali prywatnych. 6. Szpital w Otwocku (szpitale Naczyniowej (II), American Heart of entities. 6. Otwock Hospital (oncology hospitals), PAPH onkologiczne), Europejskie Centrum Poland, OSSP Europeen Health Center 2. Gryfin Hospital (I), Doctors’ House Szpitale, które znalazły się w sieci, mogą li- Zdrowia Hospitals that are included in the Network can 7. Radom Hospital (oncology hospitals), 3. Białogard Hospital (I), Dialysis Center czyć na stabilizację w postaci ryczałtu w ho- 7. Szpital w Radomiu (szpitale X. województwo expect stabilization in the form of a lump sum Neural-Cardiovascular Surgery Clinics, 4. Drawsk Pomorski Hospital (I), Polish ryzoncie czteroletnim. Szpitale, które nie we- onkologiczne), Kliniki zachodniopomorskie: payments in a four-year horizon. Hospitals PAPH Hospitals szły do sieci, aby pozyskać finansowanie ze Neuroradiochirurgii, OSSP 1. Szpital w Kamieniu Pomorskim (I), grupa that have not been included in the Network 5. Połczyn Hospital (I), Friendly Hospital środków publicznych mogą starać się o kon- IV. Łódź voivodship: EMC, OSSP can apply for contracts in tenders announced Company trakty w konkursach ogłaszanych przez NFZ. 1. Boni Fratres Hospital in Łódź (I), IV. województwo łódzkie: 2. Szpital w Gryfinie (I), Dom Lekarski by the National Health Fund in order to obtain 6. International Oncotherapy Center - 2. Hospital at IT and Management Academy 3. Szpital w Białogardzie (I), Centrum Dializa income from public funds. Koszalin Hospital (oncology hospitals), Z 61 szpitali prywatnych, które weszły do 1. Szpital Bonifratrów w Łodzi (I), in Głowno (I) 4. Szpital w Drawsku Pomorskim (I), Szpitale Affidea sieci szpitali, 31 to członkowie Ogólnopol- 2. Szpital Wyższej Szkoły Informatyki 3. AMG Hospital in Rawa Mazowiecka (I) Polskie Out of 61 private hospitals included in the Net- skiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, i Zarządzania w Głownie (I) 4. Brzeziny Hospital (II), Dialysis 5. Szpital w Połczynie (I), spółka Przyjazny work, 31 are members of Polish Association of XI. Świętokrzyskie voivodship: OSSP. 3. Szpital AMG w Rawie Mazowieckiej(I) 5. Łask Hospital (II), Dialysis Szpital Private Hospitals, PAHP. 1. Opatów Hospital (I), Dialysis Center 4. Szpital w Brzezinach (II), Dializa 6. Nu-Med Diagnostics Center Oncology 6. Międzynarodowe Centrum Onkoterapii 2. Jędrzejów Hospital (I), Artmedik group Wykaz placówek prywatnych wg woje- 5. Szpital w Łasku (II), Dializa Therapy Hospital in Tomaszów Mazowiecki Szpital w Koszalinie (szpitale List of private hospitals by voivodship: 3. Kielce Hospital (I), Artmedik group wództw: 6. Nu-Med Centrum Diagnostyki Szpital (oncology hospital) onkologiczne), Affidea Terapii Onkologicznej w Tomaszowie I. Lower Silesian voivodship: XII. Pomeranian voivodship: I. województwo dolnośląskie: Mazowieckim (szpital onkologiczny) XI. województwo świętokrzyskie: V. Lubuskie voivodship: 1. Regional Health Center in Lublin (level I), 1. Kwidzynie Hospital (I), EMC group, PAPH 1. Regionalne Centrum Zdrowia 1. Wschów Hospital (I), New Hospital Group, 1. Szpital w Opatowie( I), Centrum Dializa EMC group, PAPH 2. Sztum Hospital (I), Polish Hospitals V. województwo lubuskie: PAPH w Lubinie(I poziom), grupa EMC, OSSP 2. Szpital w Jędrzejowie (I), grupa Artmedik 2. Mikulicz Hospital in Świebodzice (I), EMC 1. Szpital we Wschowie (I), Grupa Nowy 2. Skwierzyn Hospital (I), New Hospital 2. Szpital Mikulicz w Świebodzicach (I), 3. Szpital Kielecki (I), grupa Artmedik group, PAPH Szpital, OSSP Group, PAPH XIII. Wielkopolska voivodship: grupa EMC, OSSP 3. St. Anthony’s Hospital in Ząbkowice (I), EMC 2. Szpital w Skwierzynie (I), Grupa Nowy XII. województwo pomorskie: 3. Kostrzyn by the Odra Hospital (I), New 1. HCP Center Hospital in Poznań (II) 3. Szpital św. Antoniego w Ząbkowicach (I), group, PAPH Szpital, OSSP Hospital Group, PAPH grupa EMC, OSSP 1. Szpital w Kwidzynie (I), grupa EMC, OSSP 4. Bukowiec Hospital in Kowary (I), EMC 4. Świebodzin Hospital (I), New Hospital XIV. Varmia-Masury voivodship: 4. Szpital Bukowiec w Kowarach (I), grupa 3. Szpital w Kostrzynie nad Odrą (I), Grupa 2. Szpital w Sztumie (I), Szpitale Polskie group, PAPH Group, PAPH EMC, OSSP Nowy Szpital, OSSP 5. Copper Health Center [Miedziowe Centrum 1. Malarkiewicz Gynecology and Nursing XIII. województwo wielkopolskie: 5. Szprotawa Hospital (I), New Hospital Group, 5. Miedziowe Centrum Zdrowia z Lubina (II 4. Szpital w Świebodzinie (I), Grupa Nowy Zdrowia z Lubina] (level II) Hospital in Olsztyn PAPH poziom) Szpital, OSSP 1. Szpital Centrum HCP z Poznania (II) 6. Medinet Center for Health Diseases (III), 6. Nowa Sól Hospital (III), Medinet - Lower 6. Medinet Centrum Chorób Serca (III), 5. Szpital w Szprotawie (I), Grupa Nowy PAPH XV. Opole voivodship: Silesian Cardiac Disease Center, PAPH OSSP Szpital, OSSP XIV. województwo warmińsko- 7. Medical Centrer in Karpacz 1. EMC Hospital in w Ozimek, PAPH 6. Szpital w Nowej Soli (III), Medinet mazurskie: (pneumonologic hospitals), PAPH 7. Centrum Medyczne, Karpacz (szpitale VI. Kujawy-Pomerania voivodship: pulmonologiczne), OSSP Dolnośląskie Centrum Chorób Serca, 1. Szpital Ginekologiczno-Położniczy 8. Iserian Center for Pneumonology and XVI. Podlasie voivodship, 1. Świecie Hospital (I), New Hospital Group, 8. Izerskie Centrum Pulmonologii OSSP Malarkiewicz z Olsztyna Chemotherapy Izer-Med [Izerskie Centrum no private facilities within the hospital PAPH i Chemioterapii Izer-Med (szpitale Pulmonologii i Chemioterapii Izer-Med] network pulmunologiczne), OSSP VI. województwo XV. województwo opolskie: (pneumonologic hospitals), PAPH 2. Wąbrzeźno Hospital (I), New Hospital kujawsko-pomorskie: Group, PAPH There are 282 level 1 hospitals, 96 level 1 1. Szpital EMC w Ozimku, OSSP 3. Nakło Hospital (I), New Hospital Group, II. województwo śląskie: 1. Szpital w Świeciu (I), Grupa Nowy Szpital, II. Silesian voivodship: hospitals and 62 level 1 hospitals within the PAPH OSSP 1. Hospital in Pszczyna (I), Dilisys Center, hospital network. There are 50 pneumonol- 1. Szpital w Pszczynie (I), Centrum Dializa, XVI. województwo podlaskie, 4. Szubin Hospital (I), New Hospital Group, 2. Szpital w Wąbrzeźnie (I), Grupa Nowy PAPH, OSSP, brak prywatnych placówek w sieci szpitali PAPH ogy and oncology hospitals, pediatric - 13, 2. Szpital w Ustroniu (I), American Heart Szpital, OSSP 2. Hospital in Ustroń (I), American Heart of all-national - 90. Poland, PAPH of Poland, OSSP 3. Szpital w Nakle (I), Grupa Nowy Szpital, W sieci szpitali znalazło się 282 szpitale VII. Małopolskie voivodship: 3. Szpital w Blachowni (I), Polska Grupa OSSP I stopnia, 96 szpitali II stopnia i 62 szpita- 3. Hospital in Blachownia (I), Polish Medical 1. Olkusz Hospital (II), New Hospital Group, Medyczna 4. Szpital w Szubinie (I), Grupa Nowy le III stopnia. Szpitali pulmonologicznych Group PAPH 4. Szpital św. Józefa w Mikołowie (I), Zakon Szpital, OSSP i onkologicznych jest 50, pediatrycznych - 4. St. Joseph’s Hospital in Mikołow (I), 2. Scanmed, St. Ralph Hospital in Cracow (II), Boremeuszek, OSSP 13, a ogólnopolskich - 90. Boremeus Order, PAPH 5. Szpital Bonifratrów w Katowicach (I) VII. województwo małopolskie: 5. Boni Fratres Hospital [Szpital Bonifratrów] PAPH 6. Szpital św. Kamila w Tarnowskich Górach in Katowice (I) 3. Boni Fratres Hospital in Cracow (III) 1. Szpital w Olkuszu (II), Grupa Nowy (I), Zakład Posługujący Chorym, Ojcowie 6. St. Camil’s Hospital in Tarnowskie Góry (I), Szpital, OSSP Kamilianie Sick assistance facility, Camilian Fathers VIII. Lublin voivodship: 2. Scanmed, Szpital Św. Rafała w Krakowie 7. Szpital Geriatryczny w Katowicach (III), 7. Geriatrics Hospital in Katowice (III), EMC 1. Biłgoraj Hospital (I), Arion group (II), OSSP grupa EMC, OSSP group, PAPH 2. Ryki Hospital (I), AMG 3. Szpital Bonifratrów w Krakowie (III) 8. Szpital Miejski w Tychach, OSSP 8. Municipial Hospital in Tychy, PAPH

56 www.szpitale.org www.szpitale.org 57 Centralne Zakupy OSSP Central Procurements for the PAPH

Genezą powstania Centralnych Zakupów OSSP oraz Medycznej „Razem jesteśmy siłą” The Central Procurements of the PAPH and the Medical Procure- „Together we are strong” Grupy Zakupowej była potrzeba łączenia wolumenów zakupo- ment Group originated from the need to combine purchasing wych placówek prywatnych, wykorzystanie potencjału zakupo- Po ponad trzech latach pracy osiągnęliśmy najważniejsze cele stra- volumes for private outlets, utilizing the purchasing power in ne- After more than three years of work, we have achieved key strategic wego w negocjacjach z dostawcami oraz uporządkowanie zasad tegiczne oraz uruchomiliśmy procesy organizacyjne w celu dalszej gotiations with suppliers and streamlining cooperation principles goals and launched organizational processes to further consolidate współpracy dających oszczędności finansowe i korzyści organi- konsolidacji zakupowej. Poniżej wybrany zakres i efekty działań: that generate savings and organizational benefits on the basis of procurement. Below selected range and effects of the activities: zacyjne na bazie wieloletnich doświadczeń. Należy zwrócić uwagę na: many years of experience. The following should be noted: Nadrzędnym celem funkcjonowania Centralnych Zakupów OSSP • powstanie w 2016 roku Związku Wzajemności Członkowskiej • establishment of the Association of Members’ Reciprocity of jest obniżenie kosztów zakupu towarów i materiałów medycz- OSSP w TUW PZUW, The dominant objective of Central Procurement is to reduce the PAPH within the Mutual Insurance Society of the Polish Mutual nych, leków, usług, energii, gazu, urządzeń, ubezpieczeń i innych • grupowy zakup soczewek, urządzeń i materiałów dla placó- costs of purchasing goods and medical supplies, drugs, services, Insurance Company in 2016, oraz podjęcie działań optymalizujących wydatki w placówkach wek okulistycznych, energy, gas, equipment, insurance and others, as well as to opti- • procurement in bulk of lens, equipment and materials for oph- medycznych. • przetargi na leki, szczepionki, planowanie zużycia dla więk- mize expenses in medical facilities. thalmologist clinics, szości placówek OSSP, • tenders for drugs, vaccines, planned consumption in most PAPH • grupowy zakup energii i gazu ziemnego, dobór mocy, facilities, • bezpośrednie dostawy i współpraca z producentami jednora- • group procurement of energy, natural gas, adjusting power de- zowych materiałów medycznych, mand, • giełda urządzeń medycznych, bezpośredni zakup i serwis en- • direct supply and good working relations with manufacturers of doskopów, myjni, USG i innych. disposable medical materials, • medical equipment exchange, direct procurement and service of Ogromne zainteresowanie prywatnych placówek medycznych endoscopes, washing machines, USG and others. należących do OSSP wzbudzają kolejne etapy i projekty rozwoju oraz strategiczne działania organizacyjne między innymi doty- The enormous interest of private medical facilities associated in PAPH czące przekazania pacjentom wiedzy i rekomendacji w zakresie is directed towards new stages and development projects as well as tytułowanej i doświadczonej kadry operatorów, lekarzy, specja- strategic organizational actions involving, among others, providing listów, najwyższego standardu przeprowadzania zabiegów, do- patients with knowledge and recommendations from acknowledged stępu do najnowszej technologii medycznej, specjalizacji placó- and experienced staff of operators, doctors, specialists, highest wek oraz lokalizacji w całej Polsce. standards of treatment, access to state-of-the-art medical technolo- gy, specialization of facilities and locations throughout Poland. Pacjenci poszukują najlepszych specjalistów gwarantujących ja- kość zabiegów oraz standardu obsługi a szpitale i placówki OSSP Patients seek out the best specialists who guarantee the quality of posiadają ogromne zaplecze kadrowo-sprzętowe stąd kolejne treatment and the standard of care while the PAPH hospitals and działania centralne będą wychodziły naprzeciw oczekiwaniom facilities have enormous staffing and equipment facilities thus the w zaspokajaniu potrzeb pacjentów. central activities to come will aim to meet the needs of patients.

Osiągnięte oszczędności w zakupach OSSP (%) Savings made PAPH group procurement (%)

Gaz i energia Gas and energy

Ubezpieczenia Insurance

Leki, szczepionki, płyny infuzyjne Drugs, vaccines, infused liquids

Towary jednorazowe i medyczne Disposible and medical goods

Urządzenia i sprzęt medyczny Devices and medical equipment

Dezynfekcja i sterylizacja Sanitization and sterilisation

Redukcja kosztów wydruku Rduction of printing costs

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

58 www.szpitale.org www.szpitale.org 59 Portal dla Pacjentów placówek Medical portal for Patients medycznych OSSP of private hospitals in Poland

Początki portalu The birth of

Portal rozpoczął działalność w październiku a medical portal 2017 roku prezentując Kliniki Okulistyczne The portal was launched in October 2017 wykonujące operację usunięcia zaćmy. by presenting Ophthalmological Clinics W tym czasie ponad 100 tys. Pacjentów performing cataract surgery. At that time, zapoznało się z charakterystyką zabiegu over 100,000 Patients were familiarized with oraz ofertą placówek medycznych the characteristics of the procedure and the rekomendowanych przez OSSP. offer of medical facilities recommended by W czerwcu 2018 wprowadziliśmy specjalizację the Polish Association of Private Hospitals. ortopedia w podziale na zabiegi w zależności In June 2018 we introduced the orthopedics od miejsca schorzenia: stopa, kolano, biodro, specialization divided into treatments kręgosłup, bark, ręka. depending on the place of the disease: foot, Portal www.BezpiecznyZabieg.pl poma- W wyniku konsultacji oraz oczekiwań zgła- The www.BezpiecznyZabieg.pl medical As a result of consultations and expectations Prowadzimy wiele działań promocyjnych knee, hip, spine, shoulder, hand. ga pacjentom w wyborze najlepszej placów- szanych przez członków OSSP, w czerwcu portal helps Patients choose the best med- reported by members of the Polish Associa- w różnych kanałach internetowych. Skupiamy We run many promotional activities on ki medycznej celem wykonania operacji lub 2018 zostały uruchomione operacje i zabiegi ical facility for surgery or medical treat- tion of Private Hospitals, operations and pro- various internet channels. We focus on the się na najbardziej popularnej formie zabiegu medycznego na terenie całej Polski. z następujących specjalizacji: ment throughout Poland. Our website rec- cedures will be launched from the following most popular form of Internet search, i.e. on wyszukiwania w internecie, czyli na wynikach ommends specialized hospitals and clinics specializations: Nasz portal rekomenduje specjalistyczne • chirurgia ogólna, Google search results. We actively edit the wyszukiwarki Google. Aktywnie redagujemy that perform medical operations and treat- szpitale i kliniki wykonujące operacje i zabie- • urologia, • general surgery, stronę na FaceBooku, którą obserwuje ments with the highest standards of med- fanpage on Facebook, which is watched daily gi medyczne z zachowaniem najwyższych • chirurgia plastyczna, • urology, codziennie ponad 2500 osób. Każdy nasz ical procedures. You will find here the best by over 2,500 people. Each of our articles is standardów procedur medycznych. Znaj- • medycyna estetyczna, • cosmetic surgery, artykuł jest czytany przez kilkanaście tysięcy specialists guaranteeing the highest quali- read by over ten thousand interested Internet dziesz u nas najlepszych specjalistów gwa- • laserowa korekcja wzroku. • aesthetic medicine, ty of treatments and a high standard of ser- users, potential Patients. zainteresowanych internautów, potencjalnych rantujących najwyższą jakość zabiegów oraz • laser vision correction. vice in the nearest possible location through- Pacjentów. wysoki standard obsługi w możliwie najbliż- out Poland. All medical facilities presented szej lokalizacji na terenie całej Polski. www.BezpiecznyZabieg.pl prezentuje on the portal have received the recommen- www.BezpiecznyZabieg.pl presents Currently, hospitals and specialist clinics placówki medyczne zlokalizowane w Polsce Wszystkie prezentowane na portalu placów- dation of the Polish Association of Private private hospitals located in Poland – we Aktualnie prezentowane na portalu – chcemy, aby Polacy nie musieli wyjeżdżać presented on the portal for treatments:: ki medyczne otrzymały rekomendację Ogól- Hospitals. As a result of the verification pro- want Poles to not have to go abroad for prywatne szpitale i kliniki specjalistyczne na leczenie za granicę. • cataract surgery nopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywat- cess of medical services, Association gave treatment. dla zabiegów: nych. OSSP w wyniku procesu weryfikacji Jeśli chcesz uczestniczyć w tworzeniu recommendations to medical facilities that • orthopedics of the knee, hips, feet If you want to participate in the creation • operacja zaćmy świadczonych usług medycznych udzieliło portalu, prosimy o kontakt z kierownikiem meet the highest criteria of medical proce- of the portal, please contact the project • orthopedics of the hand, elbow rekomendacji placówkom medycznym speł- projektu: dures. Polish Association of Private Hospitals • ortopedia kolana, biodra, stopy manager: • orthopedics of the spine. niającym najwyższe kryteria procedur me- has been a member of the European Union • ortopedia ręki, łokcia dycznych. OSSP jest od wielu lat jest człon- Grzegorz Głowacki of Private Hospitals (EUHP) for many years. Grzegorz Głowacki • ortopedia kręgosłupa kiem Europejskiej Unii Szpitali Prywatnych tel. 885 558 567 tel. +48 885 558 567 (EUHP). The establishments guarantee the highest email: [email protected] email: [email protected] standard of medical procedures and modern Placówki gwarantują najwyższy standard Zapraszamy wszystkich zainteresowanych technologies and medical equipment. The We invite everyone interested to actively procedur medycznych oraz nowoczesne do aktywnego udziału tworzeniu wspólnego treatments are performed by an experienced participate in the creation of a joint portal technologie i sprzęt medyczny. Zabiegi wy- portalu dla Pacjentów placówek OSSP. team of doctors with the support of qualified for Patients of private hospitals in Poland. konuje doświadczona kadra lekarzy przy hospital staff. Recommended medical facil- wsparciu wykwalifikowanego personelu ities have all the required certifications and szpitalnego. Rekomendowane placówki me- most of them have above-standard Europe- dyczne posiadają wszelkie wymagane cer- an certificates of quality. tyfikacje a większość z nich posiada ponad- standardowe w tym europejskie certyfikaty jakości.

Dane kontaktowe: Contact:

BezpiecznyZabieg.pl Email: [email protected]; BezpiecznyZabieg.pl Email: [email protected]; ul. Perkuna 24 [email protected] ul. Perkuna 24 [email protected] 81-523 Gdynia Tel. 885 558 544; 603 114 605 www.BezpiecznyZabieg.pl 81-523 Gdynia, Poland Tel. +48 885 558 544; + 48 603 114 605 www.BezpiecznyZabieg.pl

60 www.szpitale.org www.szpitale.org 61 Autorzy artykułów wg Presentation of the authors kolejności publikacji by order of publication

Dr n. tech. Robert Mołdach, ekspert gospodarczy specjalizujący Robert Mołdach, PhD (Eng), industry expert specializing in health care się w organizacji ochrony zdrowia, kulturze organizacyjnej i strategiach organization, organizational culture and business development strategies. rozwojowych. Praktyk zarządzania z doświadczeniem w sektorach Acquired management expertise from health care, telecommunications, IT, ochrony zdrowia, telekomunikacji, informatyki oraz bankowości i finansów. banking and finance sectors. Educator and promoter of dialogue. Partner and Popularyzator wiedzy i promotor dialogu. Partner i prezes zarządu Chairman of the Board at the Institute for Health and Democracy, an advisory Instytutu Zdrowia i Demokracji, grupy doradczo-analitycznej promującej and analytical group promoting democratic dialogue on health, based on facts, demokratyczny dialog o zdrowiu, oparty na faktach, argumentach arguments and scientific evidence. i dowodach naukowych.

Alicja Pałgan, aplikant radcowski, SBP-Sykuna-Barczewski-Partnerzy, Alicja Pałgan, legal counsel traineee, University of Gdańsk MA Law and Spółka Partnerska; absolwentka studiów prawniczych na Uniwersytecie Academy of Fine Arts in Gdańsk MA Graphic Design graduate. Her main areas Gdańskim oraz grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Swoje of interest are intellectual property law, modern art and photography. zainteresowania skupia wokół prawa własności intelektualnej, sztuki współczesnej oraz fotografii.

dr Anna Białk-Wolf, współzałożycielka i prezeska Instytutu PhD Anna Białk-Wolf, scientist with extensive experience and Badań i Rozwoju Turystyki Medycznej. Rozprawę doktorską dotyczącą knowledge in research and teaching with special focus on medical tourism. innowacyjności usług medycznych obroniła na Uniwersytecie we Freiburgu w Katedrze Marketingu i Zarządzania Służbą Zdrowia. Skutecznie łączy Co-founder and President of the Institute for Research and Development of doświadczenia z wieloletniej pracy dydaktycznej i aktywność na polu Medical Tourism, Dean of the Faculty of Tourism, Leisure and Health Care naukowym z działaniami praktycznymi, przyczyniając się do aktywizacji (Academy of Tourism and Hotel Management in Gdansk). placówek medycznych na rynku międzynarodowym. Obecnie pełni funkcję She defended her doctoral dissertation on the innovativeness of medical services dziekana Wydziału Turystyki, Rekreacji i Ochrony zdrowia w Wyższej Szkole at the Albert Ludwig University of Freiburg (Germany) in the Department Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku. Intensywnie współpracuje z wieloma of Marketing and Healthcare Management. Anna Białk-Wolf is the author międzynarodowymi ekspertami turystyki medycznej. Autorka licznych of numerous publications on tourism. Since 2009, she has been involved in publikacji, analiz i opracowań z tego zakresu. analyzing phenomena related to medical tourism in Poland and across the world. e-mail: [email protected] e-mail: [email protected]

Andrzej Bąk, Przewodniczący Rady Zakupowej OSSP, Andrzej Bąk, Head of The Procurement Council of PAPH, Prezes Zarządu MedGZ Sp. z o.o. President of the Management Board of MedGZ Sp. z o.o.

Katarzyna Kamińska jest niezależnym doradcą w zakresie Katarzyna Kamińska is the independent advisor in financial finansowania i strukturyzacji inwestycji. and the structurization of investment.

Od roku 2015 realizuje projekt doradczy dla Zarządu OSSP. W latach 2003- Since 2015 runs advisory Project for the Management Board of Polish 2013 zarządzała obszarem oceny ryzyka kredytowego przedsiębiorstw Association of Private Hospitals, PAHP. Katarzyna Kamińska managed credit risk w Credit Agricole Bank Polska SA i w Europejskim Funduszu Leasingowym for commercial sector, incl. SMEs and corporates (2003-2013) in Credit Agricole SA. Posiada doświadczenie w bankowości korporacyjnej m.in. BNP Paribas Bank Polska SA and Europejski Fundusz Leasingowy SA, part of CA Group in Bank Polska SA i Bank Austria Creditanstalt Poland SA. Jest absolwentką Poland. Has experience in corporate banking gained in BNP Paribas Bank Polska Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. SA as well as Bank Austria Creditanstalt Poland SA.

62 www.szpitale.org www.szpitale.org 63