Zarząd Gminy I Miasta Szubin

Zarząd Gminy i Miasta Szubin

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Szubin

ELABORAT STUDIUM TOM II

ZAGADNIENIA PRZYRODNICZE, GOSPODARKA ROLNA I LEŚNA 1998 ÷ 2000

Opracowanie wykonane w Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy przy współpracy Urzędu Gminy i Miasta Szubin. Podstawowy tekst studium zapisany jest w uchwale Nr XVIII/180/2000 Rady Miejskiej w Szubinie z dnia 20 września 2000 r. w sprawie studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Szubin. 2

ZESPÓŁ AUTORSKI

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Szubin zostało wykonane w Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy przez zespół w następującym składzie:

Koordynacja opracowania, kierowanie studium Generalny projektant : mgr inż. arch. Andrzej Cholewski (część wstępna) uprawnienia urbanistyczne nr 372/88 mgr inż. arch. Jan Wojciech Skowroński uprawnienia urbanistyczne nr 1128/90 współpraca : mgr inż. arch. Agnieszka Kujath-Jaworska mgr inż. arch. Paweł Łukowicz (część wstępna) Zagadnienia branżowe - Infrastruktura społeczna i demografia mgr Iwona Stańczyk - Środowisko przyrodnicze mgr Janusz Szczęsny, mgr Joanna Burnicka - Rolnictwo i leśnictwo inż. Maria Skinder - Środowisko kulturowe mgr Janusz Umiński - Komunikacja mgr inż. Aleksander Skibiński - Gospodarka wodno - ściekowa inż. Danuta Szolc - Energetyka inż. Zofia Olechnowicz - Opracowanie graficzne mgr inż. arch. Agnieszka Kujath-Jaworska, mgr Joanna Burnicka techn. arch. Danuta Wiśniewska, Małgorzata Szamocka - Opracowanie techniczne techn. Stefan Chłościński

Dyrektor Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy mgr Julian Ziemkowski

Bydgoszcz 1998 ÷2000 r. 3

Rozdz. Tytuł Strona ZAWARTOŚĆ TOMU I 1. OGÓLNE INFORMACJE - WSTĘP 6 1.1. PODSTAWA PRAWNA 6 1.2. POŁOŻENIE GMINY I MIASTA 6 1.3. PODZIAŁY ADMINISTRACYJNE 6 1.4. PODZIAŁY SPECJALNE 7 1.5. NAZWY MIEJSCOWOŚCI I ULIC 7 2. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE) 9 2.1. ANALIZA DEMOGRAFII OBSZARÓW WIEJSKICH GMINY SZUBIN 9 WYKONANA W 1998 R. 2.2. ANALIZA DEMOGRAFII MIASTA SZUBINA WYKONANA W 1998 R. 24 3. BEZROBOCIE 37 3.1. BEZROBOCIE W MIEŚCIE SZUBINIE 37 3.2. BEZROBOCIE NA OBSZARACH WIEJSKIE GMINY SZUBIN 39 4. WARUNKI MIESZKANIOWE 41 4.1. WARUNKI MIESZKANIOWE MIASTA SZUBINA 41 4.2. WARUNKI MIESZKANIOWE NA OBSZARACH WIEJSKICH GMINY SZUBIN 45

ZAWARTOŚĆ TOMU II 5. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZO - KRAJOBRAZOWE I OCHRONA ŚRODO- 6 WISKA 5.1. UWARUNKOWANIA NATURALNE 6 5.2. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU 11 5.3. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA 12 5.4. OCHRONA KRAJOBRAZU KULTUROWEGO 14 6. GŁÓWNE ZASADY EKOPOLITYKI NA OBSZARZE GMINY 15 7. OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH, ORAZ GOSPODARKA GRUNTAMI 19 7.1. WARUNKI PRZYRODNICZE 19 7.2. STRUKTURA AGRARNA I UŻYTKOWANIE GRUNTÓW 23 7.3. STAN PRODUKCJI ROLNEJ 24 7.4. LASY I GOSPODARKA LEŚNA 25 7.5. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W ZAKRESIE ROLNIC- 28 TWA. 12. UWARUNKOWANIA PRAWNE (WYBRANE - CAŁOŚĆ W TOMIE V) 31 12.1. PRZEPISY PRAWA MIEJSCOWEGO 31 13. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE 35 13.1. ZEWNĘTRZNE POWIĄZANIA PRZYRODNICZE 35 13.5. OBSZARY I OBIEKTY OBSŁUGI PONADLOKALNEJ (ZEWNĘTRZNE) 35

ZAWARTOŚĆ TOMU III 8. UWARUNKOWANIA ISTNIEJĄCEJ STRUKTURY WŁASNOŚCIOWEJ 6 I FUNKCJONALNEJ ORAZ INFASTRUKTURA SPOŁECZNA 8.1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STRUKTURY WŁASNOŚCIOWEJ GMINY 6 8.2. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STRUKTURY FUNKCJONALNEJ GMINY 9 8.3. DOSTĘP DO INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ 9 8.4. GMINA SZUBIN NA TLE GMIN WOJEWÓDZTWA BYDGOSKIEGO 24

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 4

ZAWARTOŚĆ TOMU IV 9. UWARUNKOWANIA ISTNIEJĄCYCH WARTOŚCI KULTUROWYCH 6 9.1. HISTORIA MIASTA 6 9.2. OCHRONA ZABYTKÓW KULTURY MATERIALNEJ 8 9.3. STREFY „W" OCHRONY ARCHEOLOGICZNEJ 9 9.4. KOŚCIOŁY RZYMSKO-KATOLICKIE 13 9.5. CMENTARZE RZYMSKO-KATOLICKIE 13 9.6. CMENTARZE EWANGELICKIE I INNE 13 9.7. WYKAZ ZABYTKÓW WEDŁUG KART EWIDENCJI ZABYTKÓW 14 9.8. WYKAZ OBIEKTÓW Z EWIDENCJI ZABYTKÓW ARCHITEKTURY 29 I BUDOWNICTWA PSOZ Z WYRÓŻNIENIEM OBIEKTÓW WPISANYCH DO REJE- STRU ZABYTKÓW 9.9. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH GMINY 38 9.10. WNIOSKI DOT. UWARUNKOWAŃ KULTUROWYCH W MIEŚCIE 39 9.11. WNIOSKI DOT. UWARUNKOWAŃ KULTUROWYCH NA TERENACH WIEJSKICH 40 9.12. WALORY TURYSTYCZNE 42 12. UWARUNKOWANIA PRAWNE (WYBRANE - CAŁOŚĆ W TOMIE V) 44 12.2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH 44 (poza powszechnie obowiązującymi)

ZAWARTOŚĆ TOMU V 10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ISTNIEJĄCEGO ZABUDOWY 6 I TERENÓW OTWARTYCH 10.1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ISTNIEJĄCEJ ZABUDOWY 6 10.2. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 7 10.3. RUCH BUDOWLANY 17 11. UWARUNKOWANIA INFRASTRUKTURALNE 19 11.1. KOMUNIKACJA 19 11.2. ENERGETYKA I TELEKOMUNIKACJA 30 11.3. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA 50 12. UWARUNKOWANIA PRAWNE 58 12.1. PRZEPISY PRAWA MIEJSCOWEGO 58 12.2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH 63 (poza powszechnie obowiązującymi) 12.3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WNIOSKÓW ORGANÓW RZĄDOWYCH 64 I INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCYCH ELEMENTAMI ZAGOSPODAROWANIA PRZE- STRZENNEGO NA TERENIE GMINY (wg podziału administracyjnego do końca 1998 r.) 13. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE 65 13.1. ZEWNĘTRZNE POWIĄZANIA PRZYRODNICZE 65 13.2. ZEWNĘTRZNE POWIĄZANIA INFRASTRUKTURALNE 65 13.3. INTERESY GMIN SĄSIEDZKICH 66 13.4. POTRZEBY TERENOWE DLA REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ PAŃSTWA 66 NA OBSZARZE GMINY 13.5. OBSZARY I OBIEKTY OBSŁUGI PONADLOKALNEJ (zewnętrzne) 66 14. NA ZAKOŃCZENIE 67 5 Opracowania dot. gminy Szubin na mapach w skali 1 : 10 000 (16 sekcji) 1 Struktura własnościowa gminy Szubin - 1998 r.* 2 Uproszczona inwentaryzacja funkcjonalna - 1998 r. 3 Obszary objęte ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - 1999 r. - strefy: pełnej ochrony konserwatorskiej „A”, ochrony konserwatorskiej „B”, ochrony ekspozycji „C” i ochrony archeologicznej „W”. Opracowania dot. gminy Szubin na mapach w skali 1 : 25 000 1 Załącznik nr 1 do uchwały Rady Miejskiej w Szubinie - gmina Szubin (rysunek studium - projekt) 2 Erozja gleb 3 Kompleksy rolniczej przydatności gleb 4 Walory środowiska przyrodniczego 5 Zagrożenia środowiska 6 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalane w latach 1995 - 1999 i planowane opracowania 7 Walory środowiska kulturowego i turystyka 8 Rolnictwo i leśnictwo 9 Komunikacja - drogi kołowe, kolej, ścieżki rowerowe 10 Infrastruktura techniczna - elektroenergetyka, gaz, telekomunikacja 11 Infrastruktura techniczna - wodociągi, kanalizacja sanitarna i deszczowa Opracowanie dot. gminy Szubin na mapie w skali 1 : 75 000 Kierunki zagospodarowania przestrzennego - kierunkowa struktura funkcjonalno-przestrzenna, tereny planowane do zainwestowania i do zmian sposobu użytkowania Opracowania dot. miasta Szubina na mapach w skali 1 : 10 000 /i 1 : 20000/ (grafika komputerowa) 1 Załącznik nr 2 do uchwały Rady Miejskiej w Szubinie - miasto Szubin (rysunek studium - projekt) 2 Uproszczona inwentaryzacja funkcjonalna 1998 r. 3 Struktura własnościowa miasta Szubina 1998 r. - synteza** 4 Planowana struktura funkcjonalna w 1991 r. - synteza rysunku miejscowego planu ogól- nego zagospodarowania przestrzennego miasta Szubina uchwalonego w 1991 r. 5 Uwarunkowania rozwoju zabudowy - konflikty przestrzenne - 1999 r. /1 : 20 000/ 6 Walory kulturowe i ochrona zabytków 7 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego sporządzane w latach 1995 ÷ 2000 8 Komunikacja 9 Infrastruktura techniczna /energetyka, wod.-kan., gaz, ciepłownictwo/ 10 Kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego - kierunkowa struktura funkcjonalno-przestrzenna * - opracowanie WBGiTR w Bydgoszczy, ** - opracowanie z udziałem UGiM Szubin, pozostałe opracowano w Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 6

5. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZO - KRAJOBRAZOWE I OCHRONA ŚRODOWISKA

5.1. UWARUNKOWANIA NATURALNE

5.1.1. Położenie. Rzeźba. Budowa geologiczna

Gmina Szubin położona jest w granicach 2-ch mezoregionów. Część północna i wschodnia gminy leży w granicach mezoregionu Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej makroregionu Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, pozostała część gminy leży na terenie Pojezierza Gnieźnieńskiego, wchodzącego w skład makroregionu Pojezierza Wielkopolskiego. Z punktu widzenia geomorfologicznego gmina położona jest w obrębie 2-ch jednostek mor- fologicznych: wysoczyzny morenowej oraz Pradoliny Noteci. W obrębie wysoczyzny wyróżnić można formy związane z bezpośrednią akumulacją lodowca, do których zaliczyć należy obszar moreny dennej, płaskiej, o deniwelacjach do 2 m i nachyleniach do 5 % oraz obszar moreny dennej falistej, o nachyleniach 2 - 5 m i nachyleniach terenu do 10 %. Po całej wysoczyźnie rozproszone są pagórki moren czołowych. Ich wysokości względne wynoszą 5 - 20 m. Wysoczyzna opada ku pradolinie wyraźną krawędzią. W strefie przykrawędziowej występują liczne młode rozcięcia erozyjne. W obrębie wysoczyzny zaznacza się szereg zagłębień pochodzenia rynnowo-wytopiskowego. Na powierzchni wysoczyzny występują ponadto liczne drobne zagłębienia powstałe w wyniku wytapiania się brył martwego lodu („oczka”). Sandry są nieliczne i niewielkie obszarowo. Towarzyszą one rynnom glacjalnym i dolinie rzeki Gąsawki. Pradolina Noteci - stanowiąca fragment Pradoliny Toruńsko-Eberswaldziej posiada system teras wykształconych jako: terasa zalewowa, nadzalewowa i wyższa. Terasa zalewowa stanowi dno doliny Noteci i Gąsawki i wznosi się 1 - 3 m nad lustro wody. Terasa nadzalewowa (75 ÷ 78 m npm.) przechodzi bezpośrednio w terasę wyższą wznoszącą się na wysokość 77 ÷ 82 m npm., o urozmaiconej wydmami powierzchni. Całą gminę pokrywają utwory czwartorzędowe. Ich miąższość wynosi przeciętnie 60 ÷ 70 m (lokalnie 20 - 30 do 115). Osady czwartorzędowe występujące na terenie gminy są głównie osadami starszych faz zlodowacenia bałtyckiego. Utwory plejstoceńskie charakteryzują się dużą zmiennością frakcji. Gliny najstarszego zlodowacenia południowo-polskiego zachowały się fragmentarycznie. Pod nimi zalega seria utworów rzecznych i fluwioglacjalnych. Wyżej występuje rozległa seria utworów interglacjału eemskiego. Są to osady fluwioglacjalne i zastoiskowe - piaski, żwiry i mułki. Gliny ostatniego zlodowacenia - są lokalnie przedzielone piaskami fluwioglacjalnymi oraz iła- mi zastoiskowymi interstadiału oryniackiego. Akumulaty wypełniające pradolinę to plejstoceńskie piaski i żwiry akumulacji wodnolodow- cowej, piaski rzeczne oraz holoceńskie piaski wydmowe i torfy. Doliny i rynny zasypane są piaszczysto-żwirowymi utworami teras akumulacyjnych, piaskami rzecznymi i torfami. Naj- młodsze utwory holoceńskie zalegają w rynnach jeziornych, dolinach rzecznych i pradolinie Noteci. Są to mady, piaski rzeczne, torfy i gytie. Pola wydmowe - to przewiane piaski rzecznych teras akumulacyjnych i częściowo akumulacji lodowcowej. Mady rzeczne wykształcone są w postaci piasków gliniastych, glin pylastych, pyłów. 7 Na znacznej części powierzchni gminy występują także utwory trzeciorzędowe. Brak ich jedynie na kulminacji szubińskiej. Osady trzeciorzędu starszego to mułki, iły toruńskie, piaski i piaskowce glaukonitowe oligocenu i eocenu. Utwory trzeciorzędu młodszego to mioceńskie piaski drobnoziarniste z domieszką pyłu węgla brunatnego, mułki, iły oraz węgiel brunatny. Miąższość warstw piasz- czystych waha się w granicach 10 - 35 m (lokalnie 64 m lub 2 - 5 m). Najmłodsze utwory trzeciorzędu, pliocenu to tzw. iły poznańskie (pstre). Ogólna miąższość utworów plioceńskich wynosi średnio 20 - 50 m (lokalnie 80). Poniżej utworów trzeciorzędowych występują utwory jury. Głównie są to osady jury dolnej - liasu, wykształcone w postaci piaskowców, glin popielatych, iłów, mułków, łupków. Utwory doggeru reprezentują piaskowce, mułowce, łupki, wapienie, sferosyderyty, mar- gle. Miąższość waha się od 175 do 300 m. Natomiast malm występuje w pn.-wsch. części gminy w postaci wapieni oolitowych, piaskowców, łupków, mułowców, iłowców i wapieni dolomitycznych.

Miasto Szubin Odrębnego omówienia wymagają warunki fizjograficzne miasta Szubin. Miasto położone jest na granicy dwóch jednostek geomorfologicznych: wysoczyzny morenowej dennej i pradoliny Noteci (Noteci - Warty). Współczesna zabudowa miasta ograniczona jest właściwie do strefy krawędziowej wymienionych jednostek. Morenę denną okolic miasta reprezentuje na ogół morena płaska, urozmaicona za- głębieniami w charakterze rynnowym lub wytopiskami oraz wydmami zlokalizowanymi w strefie kontaktowej moreny dennej i krawędzi doliny Gąsawki. Kompleks wzgórz w północnej części miasta reprezentuje moreny spiętrzone. Dolina Gąsawki posiada charakter wybitnie rynnowy, tak że jej ujściowy do Pradoliny Noteci odcinek - posiada również charakter rynny glacjalnej, przekształconej przez późniejsze procesy rzeczne. Najstarsze ogniwo stratygraficzne stanowi glina morenowa występująca bądź na powierzchni, bądź pod przykryciem piasków fluwioglacjalnych. Równy wiek z gliną posiadają też piaski zwałowe. Piaski fluwioglacjalne stwierdzono głównie w strefie moreny czołowej oraz w strefie krawędziowej doliny Gąsawki. Seria piasków budujących rozległy poziom terasy doliny Gąsawki - jest bądź serią aku- mulacyjną wód roztopowych, bądź serią wód rzecznych. Serię utworów najmłodszych reprezentują osady zalegające w bezodpływowych za- głębieniach typu wytopiskowego, wydmy bądź utwory deluwialne.

5.1.2. Wody powierzchniowe i wgłębne Gmina Szubin Głównymi zbiornikami wód powierzchniowych na terenie gminy są: rzeka Noteć, Gąsawka, fragment Górnego Kanału Noteckiego oraz jeziora: Żędowskie (64,8 ha), Wąsowskie (58,0 ha), Gąbińskie (48,3 ha), Skrzynka (20,2 ha), Bagno (24,8 ha), ponadto 6 mniejszych jezior o powierzchni 1 ÷ 2,5 ha. Spośród jezior kontrolowanych przez WIOŚ - Wąsowskie posiada wody klasy III, a Żędowskie - II. Rzeka Noteć, Górny Kanał Notecki, Gąsawka i Biała Struga prowadzą wody pozaklasowe (n.o.n.). Pozostałe jeziora i cieki nie są kontrolowane przez Wojewódzki Inspek- torat Ochrony Środowiska. Czwartorzędowe zbiorniki wód podziemnych dzielą się na dolinne i wysoczyzny morenowej. Wśród zbiorników dolinnych, bardzo ważny jest dolinny zbiornik Rowu Noteckiego występujący na terenie pradoliny Noteci - Warty oraz Kotliny Toruńskiej. Wodonośne są tu piaski rzeczne i wodnolodowcowe oraz piaski akumulacji lodowcowej na piaskach wodnolo-

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 8 dowcowych. W pradolinie Noteci zalegają piaski i mady rzeczne oraz torfy. Zwierciadło wody jest swobodne i występuje na głębokości 0,9 ÷ 6,0 m. Wydajność eksploatacyjna z jednego otworu wynosi ok. 38 ÷ 45 m3/h (lokalnie 15 m3/h). Poza pradoliną i kotliną, na terenach występowania utworów terasowych - wydajność z jednego otworu jest rzędu kilku do kilkunastu (5 ÷ 18), lokalnie do 25 m3/h. Wody te nie są w dostateczny sposób izolowane od powierzchni, co stwarza możliwość zanieczyszczeń bakteriologicznych. Zbiornik wysoczyzny morenowej stanowi peryferyjną część jednostki zwanej zbiornikiem równiny kujawskiej. Poziom plejstoceński składa się z 2-ch ÷ 3-ch horyzontów wodonośnych. Miąższość utworów piaszczysto-żwirowych przewarstwiających gliny morenowe waha się w granicach 10÷25/30 m (lokalnie 40÷50 m). Zwierciadło wody jest przeważnie pod ciśnieniem 1÷3, lokalnie 5 atm. Wydajność z pojedynczych otworów kształtuje się na poziomie 20÷55 m3/h (sporadycznie 5÷105 m3/h). Wody w okolicach Szubina wykazują nadmierne ilości chlorków, co ma związek z ługowa- niem wodonośnych utworów permskich w wysadach solnych i przenikaniem wód zasolonych do horyzontów jury, trzeciorzędu i czwartorzędu. W trzeciorzędzie wodonośne są mioceńskie piaski drobnoziarniste, zalegające wśród iłów, mułków i węgla brunatnego. Poziom ten jest izolowany od czwartorzędowego iłami pliocenu. Warstwy piaszczyste tego poziomu mają zmienną miąższość - przeważnie 10÷35 m. Zwierciadło wody jest pod ciśnieniem 7÷9 atm. W centralnej części gminy pod trzeciorzędem i lokalnie czwartorzędem zalegają piaskowce i iły liasu, które stanowią poziom wód szczelinowych, o wydajności z jednego otworu do kilkunastu m3/h. Wody te nie są eksploatowane ze względu na ich zasolenie. Północna i północno-wschodnia część gminy leży w granicach tzw. Głównego Zbior- nika Wód Podziemnych (GZWP) - obszaru najwyższej ochrony - w utworach czwartorzędo- wych. Jest to zbiornik nr 138 (wg A. Kleczkowskiego) pn. „Pradolina Toruń-Eberswalde (No- teć)”.

Miasto Szubin Pod względem warunków wodno-budowlanych najkorzystniej przedstawiają się obszary położone na wysoczyźnie morenowej. Dolina Gąsawki jest obszarem płytkiego zalegania wód gruntowych. Wody zaskórne występują również w strefie krawędziowej w zachodniej części miasta. Generalnie zatem w południowej części miasta występują wody na głębokości 0÷1 i 1÷2 m p.p.t. z wyjątkiem drobnych fragmentów wydmowych w części południowo - zachodniej. Głównym ciekiem na terenie miasta jest rzeka Gąsawka wraz z jej dopływem - Białą Strugą. Cieki te wykorzystują starą dolinę plejstoceńską, stąd ich koryta wcięte są w utwory piaszczyste. W okresach obfitych opadów, poziom wód w obu ciekach zwiększa się o tyle, że powoduje zalewanie terenów sąsiednich. Dość liczne są (zwłaszcza w części południowo-wschodniej) mokradła stałe i okresowe. 9

GEOMORFOLOGIA

gm. Nak³o n. Noteci¹ gm. Bia³e B³ota

Żurczyn Stary Tur Jarużyn

Zamość

Samoklęski Samoklęski Duże Małe Rynarzewo Szkocja Godzimierz Małe Grzeczna Rudy Słonawy Panna

Łachowo Kołaczkowo gm. Kcynia Wolwark Szubin Wieś

Kornelin m. SZUBIN Smolniki Zalesie

Kowalewo Królikowo Słupy Mąkoszyn gm. £abiszyn

Chraplewo Wąsosz Dąbrówka Chomętowo Ciężkowo Słupska

Żędowo Retkowo LEGENDA; gm. ¯nin

TERASY ZALEWOWE (DNA DOLIN) RÓWNINY SANDROWE TERASY EROZYJNO - AKUMULACYJNE ZBOCZA PRADOLIN O NACHYLENIU PONI¯EJ 10% Z POKRYW¥ OSADÓW RZECZNYCH WYSOCZYZNA MORENOWA P£ASKA I FALISTA ZBOCZA PRADOLIN O NACHYLENIU 10% I POWY¯EJ WODY PAGÓRY I WGÓRZA MORENOWE GRANICA GMINY WA£Y OZÓW POLA PIASKÓW ROZWIEWNYCH POLA WYDM 0 1 2 4 6 8 10km

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 10 5.1.3. Gleby Gleby na terenie gminy są dość znacznie zróżnicowane. Powszechnym typem są gleby wytworzone w piaskach typu bielicowego i brunatnego. Są to gleby piaszczyste, naglinowe. Gleby piaszczyste lite (występujące na sandrach) oraz gleby piaszczyste tworzą niewielkie areały na kulminacjach terenu. Gleby piaszczyste naglinowe składają się ze zbielicowanych piasków słabogliniastych lub gliniastych lekkich, zalegających na podłożu gliniastym. Posiadają one przeważnie klasę IVa i IVb. Sporadycznie spotyka się piaski gliniaste mocne podścielone glinami klas IIIa i IIIb użytków ornych. W litych piaskach sandrowych - powstały gleby piaszczyste, słabogliniaste klas IVb, V i VI. Na kulminacjach terenowych spotyka się gleby piaszczyste całkowite. Dla gleb wytworzonych w glinach skałą macierzystą jest glina zwałowa. Większość tych gleb w klasach bonitacji III - IV wykazuje duży stopień zbielicowania. W pradolinie Noteci, Gąsawki, Kanału Noteckiego i w licznych zagłębieniach bezodpły- wowych, jak również rynnach jeziornych występują gleby bagienne. Czarne ziemie wytworzone w piaskach lub glinach zajmują obniżenia terenowe lub strefy podkrawędziowe w dolinach rzecznych.

5.1.4. Klimat Wg podziału R. Gumińskiego, gmina Szubin znajduje się na pograniczu dzielnicy nadnoteckiej i środkowej. Dzielnica nadnotecka, w obręb której wchodzi północna część gminy, ma charakter przejściowy od chłodnej dzielnicy pomorskiej do cieplejszej środkowej. Dni z przymrozkiem jest ok. 107÷108, dni mroźnych 30÷35. Opady wynoszą średnio ok. 550 mm/rok, czas trwania pokrywy śnieżnej 38÷50 dni. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 200÷215 dni. Południowa część gminy znajduje się w dzielnicy środkowej, charakteryzującej się najniższymi w Polsce opadami (poniżej 500 mm/rok). Liczba dni mroźnych 30÷50, dni z przymrozkami 100÷110. Czas trwania pokrywy śnieżnej 30÷60 dni. Okres wegetacyjny trwa 210÷220 dni. Średnia roczna temperatura wynosi 7,1÷7,6oC, natomiast średnia najcieplejszego miesiąca - lipca wynosi 17,2÷17,9oC, najzimniejszego - lutego - 3,0÷3,3oC. Generalnie należy stwierdzić, iż średnie miesięczne temperatury w ciepłej porze roku są w pradolinie niższe niż na wysoczyźnie o 1,5÷3,5oC (przy gruncie o 1,2÷7,8oC). Liczba przy- mrozków przygruntowych w pradolinie jest większa o 20. Najniższe średnie wartości wilgotności notuje się w maju 50÷70 %, najwyższe w grud- niu i listopadzie 85÷90 %. Średnie roczne zachmurzenie wynosi 6,0÷6,6 stopnia pokrycia nieba. Dni pogodnych jest w roku ok. 40÷50, pochmurnych około 140. Przeważającym wiatrem jest zachodni 23,7 % i południowo-zachodni 16,3 %.

5.1.5. Lasy Gmina Szubin należy do jednostek terytorialnych posiadający wskaźnik lesistości prze- kraczający krajowy i wojewódzki. Lasy stanowią bowiem 33,68 % powierzchni gminy. Układ typów siedliskowych lasów gminy zaliczanych do III Krainy Wielkopolsko-Po- morskiej - wiąże się z rozmieszczeniem gleb. W części północnej, gdzie przeważają lekkie gleby piaszczyste, ok. 90 % powierzchni leśnej reprezentuje bór świeży. Pozostały odsetek stanowią bór mieszany świeży, las mieszany i olsy. 11 Na siedliskach boru mieszanego i lasowych dominuje sosna w zmieszaniu z liściastymi: dębem, bukiem, brzozą, grabem i iglastymi: świerkiem, daglezją i modrzewiem. W siedlisku boru świeżego drzewostany tworzy lita sosna z pojedynczą domieszką świerka, dębu i brzozy. Runo jest na ogół obfite i składa się z licznych roślin zielnych. W drzewostanach przedrębnych, bliskorębnych i rębnych (od ok. 40 lat wzwyż) licznie występują podszyty tarniny, leszczyny, dębu, grabu, buku i innych.

5.2. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU

Gmina Szubin Walory krajobrazowe gminy Szubin pozwoliły na wyróżnienie w jej granicach tzw. „Obszaru Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich”. Ustanowiony on został Roz- porządzeniem nr 9/91 Wojewody Bydgoskiego z 14.06.1991 r., zmienionym Roz- porządzeniem nr 145/94 z 17.08.1994 r. (Dz. Urz. Woj. Bydg. nr 10, poz. 102). Ponadto na terenie gminy ustanowiono 27 pomników przyrody - głównie pojedyncze okazy drzew, ich skupienia lub aleje. Na terenie gminy ustanowiony został także 1 użytek ekologiczny. Projektowany jest rezerwat faunistyczny pn. „Czapliniec Dziewicza Góra”, w celu ochrony miejsca lęgowego kolonii czapli siwej. Położenie ww. rezerwatu - część działki nr 285/2 LP w obrębie Szubin-Wieś, wg map leśnych oddz. 285p. obr. Szubin, leśn. Tur. Po- wierzchnia projektowanego rezerwatu - 9,78 ha, w tym grunty leśne 9,70 ha i droga 0,08 ha. Obszar chronionego krajobrazu obejmuje swym zasięgiem ciąg jezior rynnowych ciągnących się od Jeziora Sobiejuskiego poprzez Jeziora Żędowskie, Wąsoskie, Skrzynka i Gąbińskie. Wymienione jeziora leżą - jak wspomniano - w rynnie wciętej w Pojezierze Gnieźnieńskie. Wraz z towarzyszącymi rynnie wysoczyznami morenowymi stanowią one typowy krajobraz pojezierny. Wszelka działalność na jego obszarze winna być podporządkowana wymogom ochrony środowiska i krajobrazu. Za szczególnie niezbędne należy uznać zabiegi zmierzające do ochrony jezior przed spływem zanieczyszczeń mineralnych i organicznych z okolicznych tere- nów polnych. Obszary uznane za parki wiejskie winny podlegać ochronie stosownie do przepisów szczególnych. Pod opieką konserwatorską Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pozostają parki położone w: Chobielinie (7,48 ha), Chraplewie, Kołaczkowie, Królikowie (3,14 ha, w tym 0,05 ha zajmują wody), Łachowie (1,74 ha, w tym 0,28 ha zajmują wody), Retkowie (5,87 ha, w tym 1,31 ha zajmują wody), Jarużynie (4,70 ha, w tym 0,52 ha zajmują wody) Samoklęskach i Słupach, oraz uznane za tzw. parki pałacowe w miejscowościach Pińsko i Za- lesie.

Miasto Szubin Na terenie miasta znajdują się 4 pomniki przyrody, jeden w zabytkowym park dworskim (pow. 3,08 ha w tym 1,48 ha zajmują wody), przy ul. Nakielskiej 22 (Szkoła Rolnicza).

5.3. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA

5.3.1. Odpady

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 12 Na obszarze gminy brak jest wysypiska śmieci spełniającego warunki określone w prze- pisach prawnych. Utylizację odpadów rozwiązano, w ramach porozumienia gmin Nakło nad Notecią, Kcynia i Szubin, wywożąc odpady na wysypisko śmieci w Rozwarzynie w gminie Nakło nad Notecią. Stare i dzikie wysypiska przeznaczone są do likwidacji, a tereny po nich zaplanowano zrekultywować. Dotychczas uległo likwidacji wysypisko w Turze, a zaplanowano likwidację wysypisk położonych w sołectwach Godzimierz (wysypisko m. Szubina, na południe od wsi, przy granicy z sołectwem Grzeczna Panna, w lesie, przy skrzyżowaniu drogi krajowej z powiatową) ze strefą ochronną 500 m, Królikowo (po wyrobisku żwiru, na północ- ny zachód od wsi, przy granicy gminy) ze strefą ochronną 300 m i Retkowo (ok. 500 m od centrum wsi, przy drodze do Ciężkowa) ze strefą ochronną 500 m. Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy z 1993 r. rezerwował teren, o powierzchni 0,85 ha, pod wysypisko śmieci w sołectwie Zalesie (ok. 1 km na zachód, od centrum wsi, przy torze kolejowym, na rozwidleniu dróg) ze strefą ochronną 500 m, ale dotychczas nie przystąpiono do prac projektowych - realizacyjnych. Ponadto pod nadzorem Inspekcji Ochrony Środowiska działa mogilnik przeterminowa- nych środków ochrony roślin na terenie sołectwa Mąkoszyn (ok. 500 m na zachód od wsi, pod lasem) ze strefą ochronną 300 m.

5.3.2. Ścieki Głównym odbiornikiem ścieków komunalnych i innych jest oczyszczalnia ścieków, z punktem zlewnym w m. Szubinie (przy wschodniej granicy miasta), o przepustowości Q=1500,0 m3/d (aktualnie wykorzystywana poniżej 50%), ze strefą ochronną 300 m, wycho- dzącą w większości na obszar w granicach sołectw Łachowo i Smolniki. Docelowo oczyszczalnia ścieków w Szubinie powinna obsłużyć obszar całej gminy poprzez system kolektorów z przepompowniami. Dotychczas system kanalizacji sanitarnej objął prawie całe miasto Szubin. Ponadto na terenie gminy działa 9 oczyszczalni ścieków / Q - przepustowość, typ: m - mechaniczna, m.-b. - mechaniczno-biologiczna/ w miejscowościach: 1) Tur o przepust. Q=50,0 m3/d /obsługująca wyłącznie osadę leśną/ przy drodze do Samo- klęsk Małych (bez ustalonej w planie strefy ochronnej) /m.-b./, 2) Samoklęski o przepust. Q=100,0 m3/d (gorzelnia) /m/, 3) Samoklęski Q=60,0 m3/d (Zakład Rolny) /m/, 4) Kowalewo o przepust. Q=100,0 m3/d /Zakłady Rowerowe/ /m.-b./, 5) Pińsko o przepust. Q=100,0 m3/d (gorzelnia) /m/, 6) Królikowo o przepust. Q=100,0 m3/d (gorzelnia) /m/, 7) Zalesie o przepust. Q=100,0 m3/d (gorzelnia) /m/, 8) Zalesie Q=60,0 m3/d (Zakład Rolny) /m/, 9) Rynarzewo Q=100,0 m3/d (szkoła podstawowa)/m.-b./. Ww. oczyszczalnie odprowadzają ścieki do Noteci i do jej dopływu Gąsawki.

5.3.3. Zapylenie Należy zauważyć, iż z punktu widzenia warunków aerosanitarnych, a także innych zagrożeń środowiska, miasto Szubin i gmina zostały zaliczone do tzw. grupy „B”, tzn. miast i gmin, na terenie których wyniki badań nie wykazują na występowanie ponadnormatywnych zanieczyszczeń i uciążliwości, mimo stwierdzonego antropogenicznego oddziaływania („Kla- syfikacja gmin pod względem występowania zagrożeń środowiska”, GIOŚ, W-wa, 1995 r.). Średni opad pyłu w mieście wynosi ok. 75 g/m2/rok. Największą emisję zanieczyszczeń wywołują kotłownie opalane węglem kamiennym: Kotłownia moc kotłów SO2 CO NO2 pył całk. KW Mg/r Mg/r Mg/r Mg/r ciepłownia KPEC przy ul. Nakiel- 2 x 2910 56,3201 22,000 9,1981 35,6281 skiej 25 w Szubinie 1 x 1450 13 w Zakładzie Poprawczym przy ul. 322 + 422 21,4800 64,4400 1,2080 20,0500 Kcyńskiej 36 w Szubinie Zakładów Rowerowych „Romet” 5 x 1106 25,6000 10,000 7,3600 10,7850 S.A. w Kowalewie Gorzelnia w Samoklęskach 1 x 872 7,6800 18,0000 0,2782 10,0800 Dużych Gorzelnia w Królikowie P.P. II 1 x 923 4,5200 1,3500 0,2196 8,6030 „Wrzos” w Turze 372 + 175 4,5070 12,6000 0,2132 5,8860 Tartak w Szkocji b.d. 0,9520 26,6000 1,0300 1,7500 Firma G.R.O.SZ. S.A. w Zalesiu 942 + 81 + 4,9920 18,0000 0,4212 2,5890 122 KPEC kotłownia, ul. Bronikow- 2 x 260 3,3281 117000 0,2460 1,9300 skiego 3 w Szubinie Dla porównania podano poniżej emisję zanieczyszczeń wywoływaną przez kotłownie olejowe Kotłownia moc kotłów SO2 CO NO2 pył całk. KW Mg/r Mg/r Mg/r Mg/r Szkoła Podstawowa w Kołacz- 350 0,3521 0,0447 0,2410 0,1334 kowie Huta Szkła „Tur” 161 8,0000 0,01368 0,7738 0,04114 Komenda Rejonowa Straży Pożar- 175 0,3000 0,0284 0,1867 0,1020 nej ul. Sportowa 5 w Szubinie Zakład Gosp. Prod. Naftowych 34 0,0422 0,0024 0,0212 0,0048 „CPN” nr 12, ul. 21 Stycznia w Szubinie i olejowo-gazowe Kotłownia moc kotłów SO2 CO NO2 pył całk. KW Mg/r Mg/r Mg/r Mg/r Zespół Szkól Centrum Rolnicze, 695 0,7140 0,1966 0,9559 0,3681 ul. Kochanowskiego 1 w Szubinie

5.3.4. Hałas Pewnym problemem jest hałas drogowy generowany przez pojazdy mechaniczne poru- szające się po drodze E 261 Poznań - Gdańsk. Na podstawie opracowanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w 1996 r. „Mapy akustycznej Szubina - hałas drogowy” poziom hałasu od komunikacji drogowej w Szubinie w 1995 r. przy 12 trasach, na 12 stanowiskach pomiarowych, stwierdzono przekroczenie norm dopuszczalnego poziomu hałasu: 1) na ulicy Kcyńskiej na odcinku o nawierzchni brukowanej poziom hałasu LAeqT wynosił 75,4 dB(A) przy dopuszczalnej normie, ze względu na sąsiednie funkcje terenu, = 55 dB(A); 2) na ulicach Paderewskiego, Sienkiewicza, LWP i Kcyńskiej (na odcinku o nawierzchni as- faltowej) poziom hałasu LAeqT wynosił 70,4÷74,5 dB(A) przy dopuszczalnej normie, ze względu na sąsiednie funkcje terenu, = 55 dB(A); 3) na ulicach 3-go Maja i Kościuszki poziom hałasu LAeqT wynosił 72,3÷74,4 dB(A) przy dopuszczalnej normie, ze względu na sąsiednie funkcje terenu, = 60 dB(A). Na ulicach lokalnych (Dworcowa, Wyzwolenia, Św. Marcina, Nakielska, Ogrodowa) dokonane pomiary wykazały również przekroczenie dopuszczalnych norm [odpowiednio o 9,1, 9,0, 6,0, 13,8 i 13,5 58,5 dB(A)]. Szczególnie zwraca uwagę przekroczenie norm na ulicy Ogrodowej przy szpitalu, co jest związane ze znacznym przemieszaniem funkcjonalnym sąsiedztwa [przy wskazanej dopuszczalnej wielkości hałasu = 45 dB(A) wg pomiaru LAeqT=58,5 dB(A)].

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 14 Na części ulicy Kcyńskiej po położeniu dywanika asfaltowego na jezdni w 1996 r. poziom hałasu wydatnie się obniżył, ale nie do normatywnej wielkości.

5.4. OCHRONA KRAJOBRAZU KULTUROWEGO Ochrona krajobrazu kulturowego poprzez działania związane z procesami planowania i zmian zagospodarowania przestrzennego obejmuje: a) tereny niezabudowane o wartościach kulturowych - krajobrazowych, wywołujących ograniczenia w zakresie zabudowy i zagospodarowania - w postaci wymogu opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego poprzedzającego wszelkie działania zmierzające do zmian sposobu zagospodarowania przestrzennego terenów położonych w ramach miasta Szubina a także w ramach wyznaczonych granicami skoncentrowanej zabudowy wsi; b) tereny niezabudowane wyłączone z planowania zmian sposobu użytkowania, z koniecz- nością wprowadzenia zakazu lokalizacji obiektów kubaturowych, w tym nowych zespołów zabudowy, między innymi siedliskowej, wymagające ochrony - ze względu na wysoką jakość kompleksów gruntów rolnych, ze względu na potencjalny negatywny wpływ na istniejący, ukształtowany w skończonej formie krajobraz zabudowy miasta i wsi; c) obiekty objęte listą zabytków chronionych prawem {ustawa z dnia 15.02.1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach [Dz.U. nr 10, poz. 48 z późn. zm.]} oraz obszary stref ochrony konserwatorskiej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do zachowania ekspozycji, od strony wyznaczonych punktów widokowych, ze względu na potrzebę ochrony po- siadanych wartości estetycznych - elementów urbanistycznych i architektonicznych o znaczeniu regionalnym; d) Obszary zabudowane wymagające rewaloryzacji Þ mającej na celu uporządkowanie przestrzeni, poprzez narzucenie ograniczeń w stosunku do ewentualnych prac adaptacyjnych (rozbudowa, przebudowa, nadbudowa, remonty kapi- talne) w zakresie kształtowania form i detali architektonicznych oraz układu przestrzeni widocznych od strony terenów publicznych i otwartych, ze względu na potrzebę uaktyw- nienia terenów interesujących pod względem turystycznym (dotyczy głównie w Obszarze Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich, a także wzdłuż istniejących i planowanych szlaków turystycznych oraz ścieżek rowerowych), Þ jak wyżej tylko, ze względu na potrzebę ochrony walorów kulturowych istniejących obiek- tów (dotyczy terenów położonych pomiędzy drogami publicznymi a obiektami stanowiący- mi szczególne dominanty wysokościowe, takie jak kościoły, a także ukształtowane zespoły dworsko - parkowe, itp. lub tereny położone w ich sąsiedztwie), Þ mającej na celu dostosowanie funkcji istniejącej zabudowy do potrzeb wynikających z ochrony istniejących wartości przyrodniczo-krajobrazowych otoczenia (dotyczy między innymi zabudowy sąsiadującej z parkami wiejskimi i zespołami dworsko-parkowymi na terenach wiejskich, a w mieście zabudowa sąsiadująca z obiektami zabytkowymi; ograniczenia powinny dotyczyć zachowania dotychczasowych dominant, skali istniejących zespołów zabudowy, jej zagęszczenia i charakterystycznych cech, takich jak kolorystyka, formy dachów, proporcje otworów okiennych i drzwiowych), Þ kształtującej zasady zagospodarowania plombowych działek (pomiędzy zabudowanymi działkami budowlanymi), ze względu na istniejące zasoby terenów potencjalnie mogących stać się przedmiotem zainteresowania inwestycyjnego ich właścicieli (dot. głównie miasta Szubina i terenów zabudowy mieszkaniowej i rzemieślniczo-usługowej we wsiach Za- mość, Rynarzewo, Żurczyn).

6. GŁÓWNE ZASADY EKOPOLITYKI NA OBSZARZE GMINY 15

1. Wszelkie działania gospodarcze, przestrzenne i z zakresu ochrony środowiska winny być realizowane z uwzględnieniem prawidłowości funkcjonowania ekosystemów. Do istotnych zadań należy likwidacja lub ograniczenie źródeł zagrożeń środowiska. Wymaga to dostosowa- nia struktury i poziomu produkcji do warunków i zasobów środowiska przyrodniczego, wprowadzenia rachunku ekonomicznego uwzględniającego koszty likwidacji zniszczeń i za- grożeń środowiska. Nowe technologie winny być dostosowane do prawidłowego funkcjonowania ekosystemów. W planowaniu przestrzennym wymagane jest uwzględnienie wymogów równowagi ekologicznej pomiędzy elementami naturalnymi i antropogennymi. Zasadą obli- gatoryjnej strategii ochrony środowiska winien stanowić system ekonomiczno-społeczny, po- legający na zasadzie pełnej równości i odpowiedzialności sprawców zagrożeń z obowiązkiem rewaloryzacji szkód bezpośrednich i pośrednich. Warunkiem osiągnięcia celów strategii ochrony zasobów przyrody jest m.in. ograniczenie zanieczyszczeń i degradacji zasobów wód podziemnych i powierzchniowych.

2. Ze względu na silne zanieczyszczenie wód powierzchniowych, niezbędne są działania zmierzające do ograniczenia spływu zanieczyszczeń do rzek i jezior, powodująca eutrofizację ich wód. Szczególnie wysoki stopień zanieczyszczenia wykazuje rz. Gąsawka, której wody nie miesz- czą się w żadnej z klas. Jej wody winny w przyszłości odpowiadać klasie II (z wyjątkiem 2- kilometrowego odcinka na wysokości miasta Szubin). Bardzo wysoki stopień zanieczyszczenia wykazują także wody Noteci i Górnego Kanału No- teckiego (n.o.n.). Wody obu cieków wykazują ponadto wysoki stopień mineralizacji (za- solenia) ze źródeł leżących w górnym biegu rz. Noteci - poza granicami gminy. Wody Noteci winny odpowiadać w przyszłości klasie II. Również wody jezior: Wąsoskiego, Żędowskiego, Gąbińskiego, Skrzynka i Sobiejuskiego - winny odpowiadać klasie I. Ze względu na konieczność poprawy lokalnych warunków aerosanitarnych, wskazane jest: - instalowanie wysokosprawnych urządzeń do redukcji zanieczyszczeń w zakładach istniejących i projektowanych, - położenie nacisku na program budowy centralnych źródeł ciepła, - wprowadzenia kompleksowych działań modernizacyjnych związanych ze zmniej- szeniem zużycia paliw, - wymiana pieców na paliwo stałe, na piece zużywające paliwo płynne (olej) lub gazowe. Granice uciążliwości zakładów generujących zanieczyszczenia atmosfery winny być ograniczone do granic własności. Tam gdzie jest to możliwe należy (decyzją Wojewody) wyznaczyć strefy ochronne zwany- mi obszarami ograniczonego użytkowania W szczególności niewskazanymi formami użytkowania w tych obszarach są zabudowa mieszkaniowa, obiekty użyteczności publicznej, ogrody działkowe, urządzenia sportu i rekreacji. Zagadnienie hałasu na terenie gminy i miasta sprowadza się głównie do obszarów leżących w sąsiedztwie drogi krajowej międzyregionalnej nr 5 Wrocław - Poznań - Bydgoszcz - Świecie. W poszczególnych obszarach o przeważającej jednorodnej funkcji i planowanych jednostkach funkcjonalnych winny obowiązywać określone standardy akustyczne. W miejscowościach i obszarach narażonych na duży hałas komunikacyjny, należy przedsięw- ziąć działania, zmierzające do ograniczenia hałasu od źródeł mobilnych metodami administra- cyjnymi (ograniczenie szybkości, tonażu), technicznymi (oddalenie nowej zabudowy od dróg, ekrany akustyczne przy istniejącej zabudowie) i biologicznymi (pasy zieleni izolacyjnej przy istniejących zespołach zabudowy).

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 16 Ze względu na walory funkcjonalne wyżej wymienionych jezior wchodzących w skład „Obszaru Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich” niezbędne jest uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w obrębie ich zlewni bezpośredniej. Nieczystości płynne należy utylizować bądź w dołach szczelnych, okresowo opróżnianych, bądź - najlepiej - odprowadzając ścieki do kanalizacji wiejskich, które winny być zrealizowane co najmniej w miejscowościach posiadających wodociąg. W strefach występowania tzw. Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w utworach czwartorzędowych (północna część gminy - tzw. zbiornik najwyższej ochrony pradoliny Toruń-Eberswalde /Noteć/ - nr 138) oraz w utworach trzeciorzędowych (połu- dniowa część gminy, subzbiornik Inowrocław - Gniezno, nr 143), wymagany jest szczególny ład przestrzenny, zabezpieczający przed wnikaniem do wód wgłębnych zanieczyszczeń chemicznych, ropopochodnych itp.

Inne uwarunkowania prawne Ujęcia wód komunalnych, na potrzeby zbiorowe winny mieć ustanowione decyzją Wojewody - strefy ochronne wyznaczone w oparciu o ustalenia Rozporządzenia MOŚZNiL z 5.11. 1991 r. (Dz.U. nr 116, poz. 504). W strefach tych należy zakazać lokalizacji inwestycji generujących zanieczyszczenia wód. Zarządzanie wodami polegające na kształtowaniu, ochronie i wykorzystaniu zasobów wód podziemnych i powierzchniowych zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju winno pozostawać w zgodzie z ustaleniami Prawa Wodnego. Rolnicze wykorzystanie ścieków winno być ograniczone do obszarów leżących poza zlew- niami bezpośrednimi jezior i cieków. Wysypiska odpadów stałych winny posiadać oceny oddziaływania na środowisko. Wskazana jest również lokalizacja i rekultywacja (dla przywrócenia walorów estetycznych i funkcjonalnych) tzw. „dzikich” wysypisk. Należy również przystąpić do realizacji programu wiejskich punktów gromadzenia odpadów. Gospodarkę odpadami regulują: ustawa z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. nr 132, poz. 2729) i ustawa z 27.06.1997 r. o odpadach. Stwierdzone tzw. Inwentaryzacją Złóż Kopalin (Archiwum Geologa Wojewódzkiego) surowce mineralne winny podlegać ochronie, przed niewłaściwym zagospodarowaniem, uniemożliwiającą ich przyszłą eksploatację. Ustawa z 4.02.1994 r. Prawo Geologiczne i Górnicze nakłada na inwestorów obowiązek uzyskania koncesji na poszukiwanie, dokumen- towanie i eksploatowanie wszystkich rodzajów kopalin pospolitych (w tym torfów). Przy po- dejmowaniu decyzji dot. eksploatacji surowców należy brać pod uwagę możliwość powstania leja depresyjnego, a co za tym idzie, pogorszenia stosunków wodnych sąsiednich areałów rolnych. Szczególnej ochrony wymagają tereny Godzimierz - Stanisławka, Królikowo Las oraz Dąbrówka Słupska. Wszelkie tereny zdegradowane - jak wyżej wspomniano - wymagają rekultywacji. Powierzchnię ziemi można wykorzystywać jedynie zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem przepisów o ochronie środowiska i ochronie gruntów rolnych i leśnych. Z uwagi na walory rekreacyjne zalesionych części gminy, szczególnego znaczenia nabiera konieczność ochrony kompleksów leśnych, które winny być użytkowane w zgodzie z ustaleniami ustawy z 30.08.1991 r. o lasach (Dz.U. nr 101, poz. 444 z późn. zm.). Główne zadania dla leśnictwa sprowadzają się do: - konieczności zachowania trwałości lasów i ciągłości wykorzystania ich wielostronnych funkcji, - poprawy stanu sanitarnego lasów, - maksymalnego ograniczenia procesów degradujących środowiska leśne, zachowanie i odtwarzanie osuszonych zbiorników śródleśnych, 17 - ograniczenie zrębów zupełnych. Zieleń parków wiejskich wymaga ochrony przed degradacją ich walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Ochrony wymagają także wszelkie inne tereny zielone, w tym rów- nież remizy śródpolne, bagienne, torfowiska. Na terenie tzw. „Obszaru Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich” wszelka działal- ność gospodarcza i inwestycyjna nie może doprowadzić do degradacji występujących tu walo- rów krajobrazowych oraz ich wartości turystyczno-wypoczynkowych. Przewidywane do realizacji obiekty budowlane, muszą posiadać starannie opracowane projekty architektonicz- ne, nawiązujące do specyfiki regionu i uwzględniające kompleksowe potrzeby ochrony środo- wiska. Obszar ten powinien być wyłączony z lokalizacji inwestycji powodujących zanieczyszczenie wód, powietrza i gleb. Inwestycje liniowe (komunikacyjne i energetyczne) nie mogą przebiegać przez tereny penetracji turystyczno-wypoczynkowej, w sposób obniżający ich war- tość użytkową i krajobrazową. Stosowanie środków chemicznych ochrony roślin na tych terenach winno być ograniczone. Wszelkie obiekty o charakterze budownictwa wypoczynkowego mogą być realizowane wyłącznie na terenach nie zalesionych, poza strefą 100 m od brzegów akwenów. Na terenie gminy wskazane jest tworzenie innych - objętych ustawą z dnia 16.10.1991 r. o ochronie przyrody - form ochrony walorów krajobrazowych i przyrodniczych. Dotyczy to w szczególności ustanowienia na terenie dodatkowych pomników przyrody, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych (w oparciu o specjalistyczne opracowania dokumentacyjne). Część obszaru gminy wchodzi w skład krajowego korytarza ekologicznego systemu „Econet - PL”. Na obszarze tym przedmiotem ochrony winny być nie tylko lasy, lecz także zbiorowiska roślinności hydrofilnej, łąkowej, gleby organiczne itp. W obszarze tym wskazane są zalesienia wszelkich nieużytków i gleb niskich klas. Zalesieniami winny być również ob- jęte obszary źródliskowe (alimentacyjne) rzek i potoków, a także obszary wododziałowe. Wskazane jest złagodzenie kryteriów dostarczania i kredytowania inwestycji proekolo- gicznych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - podej- mowanych przez Samorząd i jednostki gospodarcze. Wskazane jest także wprowadzenie ulg w podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu realizacji inwestycji ochronnych i zróżnicowanie stawek opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Podmiotami realizującymi politykę ekologiczną na terenie gminy winny być a zależno- ści od rangi przedsięwzięć - Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Rada Ministrów, Urząd Wojewódzki, Wojewódzki Sejmik Samorządowy, Sta- rostwo i Samorząd Gminy.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 18

PROJEKTOWANE KORYTARZE EKOLOGICZNE wg ECONET

Stary Żurczyn Jarużyn Tur Zamość

Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Królikowo Słupy Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz

Ciężkowo Dąbrówka Chomętowo Słupska

Żędowo Retkowo

KORYTARZ EKOLOGICZNY KRAJOWY KORYTARZ EKOLOGICZNY EUROPEJSKI

LASY WODY GRANICE GMINY GRANICE SO£ECTW I MIASTA SZUBINA 19

7. OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH, ORAZ GOSPODARKA GRUNTAMI

7.1. WARUNKI PRZYRODNICZE Szubin jest gminą położoną w zachodniej części Województwa Kujawsko-Pomorskiego w powiecie nakielskim, gdzie zajmuje 7,7 km2, a obszar wiejski liczący 324,4 km2 zaliczany jest do największych w województwie. Dla potrzeb organizacji produkcji rolnej obszar woje- wództwa podzielono na 15 jednostek charakteryzujących się zbliżonymi warunkami przyrodniczymi, a w szczególności glebowymi. Obszar gminy Szubin Instytut Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach zaklasyfikował do następujących regionów glebowo-rolniczych: Pradolinowego, Szubińsko-Barcińskiego i w niewielkiej części Żnińsko-Mogileńskiego (mapa na s. 66). Obszary te różnią się pod względem jakości i pochodzenia gleb, rzeźbą terenu a w rezultacie przydatnością dla potrzeb rolnictwa. Południowa część gminy charakteryzuje się zdecydowanie korzystniejszymi warunkami przyrodniczymi dla produkcji rolniczej. Przewa- żają gleby dość wysokich kompleksów 4-żytniego bardzo dobrego z dużym udziałem 2-pszen- nego dobrego. Na terenie całej gminy dominują gleby zaliczane do typu rdzawych (31 %) i brunatnych właściwych wyługowanych (21 %). Nielicznie występują gleby typu czarne ziemie (13 %), jednakże są one w dużym stopniu zdegradowane. W części krawędziowej dominują gleby o średniej i słabej przydatności rolniczej, głównie 5 i 6 kompleksu, wytwarzane z piasku gli- niastego lekkiego na glinie zaliczane do gleb brunatnych właściwych wyługowanych. Użytki zielone w tym rejonie są dość liczne, ale najczęściej słabej wartości rolniczej. W części prado- linowej dominują bardzo słabe gleby (piaski luźne silnie zwydmione) o lekkim składzie me- chanicznym. Grunty orne spotyka się głównie w wyższych partiach tarasów współczesnych i w sąsiedztwie użytków zielonych oraz na śródleśnych enklawach. Gleby są tu o odczynie obojętnym i słabym stopniu kultury. W tej części gminy dominują liczne kompleksy leśne, w zarządzie dwóch Nadleśnictw (Nadleśnictwa Bydgoszcz obrębu leśnego Bydgoszcz i Nad- leśnictwa Szubin obrębu leśnego Szubin.

Udział gleb chronionych, występujących w klasach I - IVb w ogólnym areale gruntów ornych wynosi 13,1 %, z czego R II - 1,7 %, R IIIa - 10,2 %, R IIIb - 11,2 %, R IVa - 17,4 % i R IVb - 13,1 %. Gleby o najwyższej bonitacji położone są w południowo-zachodniej części gminy Szubin (Retkowo, Królikowo). Udział gleb klas bonitacyjnych I - IV w ogólnym areale użytków zielonych wynosi 68,1 %, z tego Ps i Ł III - 4,8 % i Ps i Ł IV - 68,1 %. Łąki i pastwi- ska klasy V - VI zajmują 27 %.

Odczyn większości gleb gminy jest obojętny bądź słabo kwaśny, a stopień kultury dobry i średni. Gleby są dość zróżnicowane pod względem typologicznym.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 20 REGIONY GLEBOWO - ROLNICZE według Instytutu Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa IUNG w Puławach

Stary Żurczyn Jarużyn Tur Zamość

Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Królikowo Słupy Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz Dąbrówka Ciężkowo Słupska Chomętowo

Żędowo Retkowo

GRANICE SOŁECTW Podział na sołectwa wg stanu na 28.04.1999 r. REGIONY:

Ciężkowo NAZWY SOŁECTW ŻNIŃSKO - MOGILEŃSKI

GRANICA GMINY SZUBIŃSKO - BARCIŃSKI

STREFA MIEJSKA PRADOLINY 21

gmina Szubin Województwo* Typ gleb % AB rdzawe 31 21,9 A płowe 3 24,4 Bw brunatne właściwe wyługowane 21 18,7 B brunatne właściwe typowe 6 4,7 D czarne ziemie 13 14,4 F mady — 2,8 M murszowo-mineralne 4 3,7 E mułowo-torfowe 3 3,7 Tn torfowo-murszowe 19 5,7

O przydatności gleb dla potrzeb rolnictwa świadczy również stopień ich zmeliorowania.

Stan i potrzeby w zakresie melioracji szczegółowych /według stanu na dzień 1.01.1998 r./ Użytki rolne w tym: Wyszczególnienie ogółem grunty orne użytki zielone w tys. ha Stan użytków rolnych 18,9 14,3 4,6 Stan urządzeń melioracyjnych 6,6 3,3 3,3 Użytki rolne wymagające nowych me- 3,1 2,0 1,1 lioracji Potrzeby melioracji 9,7 5,3 4,4 Melioracje objęte ewidencją wy- — — — magające odbudowy lub modernizacji Stopień zaspokojenia potrzeb (%) 68,1 62,2 75,2 Zagospodarowanie pomelioracyjne 3,3 — 3,3

Użytki zielone zmeliorowane są w 75,2 %, przy wskaźniku wojewódzkim wynoszącym 80,2 %. Duże potrzeby w zakresie melioracji są na gruntach ornych i wynikają z niezbyt korzystnych uwarunkowań przyrodniczych, tj. urozmaiconej rzeźby terenu i występowania terenów stale podmokłych. Najkorzystniejsze warunki przyrodnicze dla produkcji rolniczej są w południowo-zachodniej części gminy Szubin, w rejonie Retkowa, Królikowa, Ciężkowa i Chomętowa (mapa na s. 68). Przeciętny w gminie wskaźnik bonitacji gleb nie jest wysoki (0,75), jest niższy od śred- niego wskaźnika wojewódzkiego, wynoszącego 0,89. Lokalnie na glebach o wysokiej bonitacji, wskaźnik ten jest zdecydowanie wyższy. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej, charakteryzujący łącznie jakość gleb, warunki wodne i agroklimatyczne wynosi 60,3 i jest niższy od wojewódzkiego, wynoszącego 69,5, co plasuje gminę na 43 miejscu w województwie.

* Ilekroć w tekście zastosowano określenie „województwo”, to należy rozumieć obszar byłego województwa bydgoskiego, w granicach administracyjnych obowiązujących do 1.01.1999 r. Pod określeniem „województwo kujawsko-pomorskie” rozumieć należy obszar województwa Kujawsko-Pomorskiego w granicach administracyjnych obowiązujących od 1.01.1999 r. Charakterystyczne wielkości i wskaźniki odnoszone są do obszaru byłego województwa bydgoskiego ze względu na brak danych dotyczących nowego Województwa Kujawsko-Pomor- skiego. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 22

WARUNKI PRZYRODNICZE DLA PRODUKCJI ROLNICZEJ

Stary Żurczyn Jarużyn Tur Zamość

Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Królikowo Słupy Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz Dąbrówka Ciężkowo Słupska Chomętowo

Żędowo Retkowo

TERENY DLA POTRZEB ROLNICTWA GRANICE SO£ECTW Podział na sołectwa wg stanu na 28.04.1999 r. BARDZO PRZYDATNE ŒREDNIO PRZYDATNE Ciężkowo NAZWY SOŁECTW MNIEJ PRZYDATNE GRANICA GMINY WODY

STREFA MIEJSKA LASY 23 7.2. STRUKTURA AGRARNA I UŻYTKOWANIE GRUNTÓW Gmina Szubin z 18,9 tys. ha użytków rolnych (w tym miasto 449 ha użytków rolnych) jest gminą o dość ograniczonych możliwościach rozwoju, ze względu na ilość użytków rolnych, gruntów leśnych i stosunkowo duży udział rolnictwa uspołecznionego, tj. w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Użytki rolne stanowią ok. 57 % powierzchni gminy (z miastem). Udział łąk i pastwisk w użytkach rolnych wynosi aż 24,2 %, co daje potencjalnie szansę rozwoju chowu bydła, koni, owiec i kóz, jak również produkcji dobrej jakości siana. Jednak nie wszystkie użytki zielone są równo przydatne dla rolnictwa. Najwięk- szy potencjał produkcyjny znajduje się w użytkach zielonych położonych w części pradolino- wej (łąki nadnoteckie). Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego na wsi wynosi 16,8 ha użytków rolnych (w mieście - 7,2 ha) i systematycznie rośnie. Wskaźnik wojewódzki wynosi 11,9 ha użytków rolnych. O jakości gruntów rolnych świadczy, oprócz uwarunkowań przyrodniczych, również liczba działek, z których składa się gospodarstwo rolne oraz odległość siedliska od najdalszej działki, co tworzy tzw. szachownicę gruntów.

Charakterystyka szachownicy i położenia gruntów w indywidualnych gospodarstwach rolnych w gminie i mieście Szubin Średnia Wyszczególnienie pow. pow. użyt- pow. grun- liczba pow. działki odległość gospodar- ków zielo- tów leśnych działek w [ha] siedliska od stwa rolnego nych [ha] gospod. rol- najdalszej w ha użyt- [ha] nym działki ków rolnych w km miasto 7,2 1,0 0,2 2,8 2,9 7,0 obszar wiejski 16,8 2,0 0,6 3,7 5,0 2,9 Województwo 11,9 0,8 0,6 2,7 4,9 2,2 Szubin jest gminą o niezbyt dużej szachownicy gruntów, a więc niezbyt dużej potrzebie scaleń, co spowodowane jest dużym odsetkiem gruntów po byłych PGR. Największe rozdrob- nienie gruntów występuje w pobliżu strefy miejskiej i w miejscach atrakcyjnych pod zabudo- wę letniskową (w południowej części gminy w okolicach jezior żędowskich). Struktura obszarowa indywidualnych gospodarstw rolnych w mieście i na wsi Liczba gospodarstw indywidualnych działek indywidualnych gospodarstw rolnych Wyszczególnienie rolnych w tym do 1 ha razem do 5 ha użytków powyżej 50 ha użytków rolnych użytków rolnych rolnych L % L % L % miasto 137 84 100 54 64 2 2 obszar wiejski 592 815 100 262 32 21 3 Województwo 44 340 90 710 100 30 113 33 711 1 L - liczba Na poprawę struktury obszarowej wpłynęły w dużym stopniu przekształcenia dawnych gospodarstw PGR. W użytkowaniu gruntów dominującym sektorem jest sektor prywatny.

Użytkowanie gruntów rolnych w mieście Szubin Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 24 Wyszczególnienie w ha w ha w % w ha w % Grunty razem 1 109 362 33 747 67 Użytki rolne razem 748 90 12 658 88 w tym: grunty orne 568 80 14 488 86 użytki zielone 171 7 1 164 99 sady 9 3 33 6 67 Lasy 19 2 10 17 90 Pozostałe grunty 342 270 79 72 21 Użytkowanie gruntów rolnych na obszarach wiejskich gminy Szubin Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny Wyszczególnienie w ha w ha w % w ha w % Grunty razem 31 987 16 848 53 15 139 47 Użytki rolne razem 18 511 4 604 25 13 907 75 w tym: grunty orne 14 027 3 366 24 10 661 76 użytki zielone 4 422 1 222 28 3 200 72 sady 62 16 26 46 74 Lasy 10 806 10 317 96 489 4 Pozostałe grunty 2 670 1 927 72 743 28 We władaniu indywidualnych gospodarstw rolnych w 1996 r. znajdowało się 13,9 tys. ha użytków rolnych, co stanowiło 75 % ich ogółu. Sektor publiczny stanowią gospodarstwa w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w postaci mienia po byłych PGR przejętych w latach 1992 - 1995. Na terenie gminy Szubin są to następujące gospodarstwa: Słupy (1854 ha), Łachowo (28 ha), Samoklęski (powierzchnia gospodarstwa łącznie z powierzchnią leżącą na terenie ościennej gminy Nakło wynosi 1645 ha), część PGR Chwaliszewo stanowiąca gospodarstwo Zalesie oraz część gospodarstwa należącego do PGR Gąbin położonego również na terenie ościennej gminy Ła- biszyn, ponadto Żurczyn i Kołaczkowo. Gospodarstwa te są użytkowane rolniczo i są dzierża- wione przez spółki prawa handlowego z o.o. Szubin należy do gmin, w których odsetek gruntów stanowiących zasoby Agencji Wła- sności Rolnej Skarbu Państwa jest bardzo wysoki. Sposób zagospodarowania gruntów, jak również mienia w postaci zaplecza technicznego, budynków i całej infrastruktury jest istotnym problemem dla gminy.

7.3. STAN PRODUKCJI ROLNEJ Produkcja roślinna prowadzona jest na gruntach ornych (76 % gruntów ornych to grunty prywatne) przy stosunkowo dużym udziale trwałych użytków zielonych i niewielkiej ilości sadów. W produkcji roślinnej dominują zboża (pszenica, żyto, jęczmień). Z innych upraw dość znaczącą powierzchnię areału użytków rolnych zajmują rośliny pastewne. Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach indywidualnych (ha) Ogółem po- Zboża Kukurydza Strączkowe Ziemniaki Przemysłowe Pastewne Pozostałe wierzchnia jadalne na zasiewów ziarno miasto (75,3 %) — — (10,2 %) (3,5 %) (1,4 %) (9,5 %) 429 323 44 15 6 41 obszary (80,1 %) (0,3 %) (0,5 %) (5,4 %) (5,9 %) (6,3 %) (1,3 %) wiejskie 9 777 7 837 35 46 531 585 616 127 Wojewódz- (77,2 %) (0,5 %) (0,8 %) (7,0 %) (6,6 %) (5,4 %) (2,5 %) two 377 399 291 291 1 789 2 941 26 449 25 087 20 344 9 498

Wielkość produkcji roślinnej w jednostkach pszennych (jp) oraz jej struktura (%) na tle wybranych gmin ościennych Ogółem Udział w produkcji ogólnej (%) 25 wielkość zboża buraki łąki pozostałe produkcji ogółem pszenica żyto jęczmień ziemniaki cukrowe i pastwi- grunty Gmina roślinnej ska Szubin 499,0 51,9 17,0 11,9 10,8 4,5 10,5 22,0 23,3 Kcynia 716,37 53,6 21,5 8,6 10,2 5,6 11,6 14,8 27,7 Białe 60,49 31,6 1,6 17,8 2,1 3,3 0,2 57,0 18,1 Błota Łabiszyn 277,14 50,7 6,2 19,6 8,3 5,6 11,7 25,4 23,2 Żnin 1 019,68 64,7 25,1 6,7 19,1 3,3 15,6 4,4 25,8 Źródło: Środowiskowe uwarunkowania zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Praca zbiorowa Wydz. Roln. ATR Bydgoszcz - 1998 rok.

Plony i powierzchnia upraw w poszczególnych rejonach gminy i miasta zdeterminowa- ne są lokalnymi warunkami glebowymi i klimatycznymi, jak również tradycjami upraw. Naj- lepsze wyniki produkcyjne osiągają rolnicy w południowej części gminy (Retkowo, Króli- kowo, Ciężkowo). Brak jest na terenie gminy i miasta rozwiniętej produkcji sadowniczej i ogrodniczej, a powierzchnie pod pieczarkarnie stanowią zaledwie 900 m2. Produkcja zwierzęca ustępuje roślinnej. Pomimo dużego areału łąk i pastwisk, jedynie łąki nadnoteckie są wysokoprodukcyjne i tam może potencjalnie koncentrować się produkcja bydła, stadniny koni, bądź chów owiec i kóz.

Obsada zwierząt gospodarskich w sztukach dużych na 100 ha użytków rolnych oraz drobiu na tle wybranych gmin ościennych Wyszcze- Bydło Trzoda Owce Drób* Konie Razem gólnienie chlewna i kozy Szubin 25,1 8,3 0,90 195 1,3 35,6 Kcynia 32,3 17,3 0,03 145 1,4 51,1 Białe Błota 18,7 2,2 0,05 2 262 2,6 23,5 Łabiszyn 32,1 12,6 0,75 207 1,3 46,7 Żnin 24,8 23,5 0,63 155 0,6 49,5 Źródło: Środowiskowe uwarunkowania zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Praca zbiorowa Wydz. Rolniczego ATR w Bydgoszczy - 1998 r. * Obsadę drobiu odniesiono do sztuk fizycznych drobiu dorosłego na 100 ha gruntów ornych

Skalę powiązania gospodarstwa rolnego z rynkiem, rozmiary uzyskiwanych przycho- dów ze sprzedaży produktów rolnych na 1 ha użytków rolnych i na 1 pełnozatrudnionego określa produkcja towarowa. W wyniku przekształceń systemowych w Polsce zmieniły się proporcje udziału sektora publicznego w produkcji towarowej na rzecz sektora prywatnego.

7.4. LASY I GOSPODARKA LEŚNA Szubin jest gminą o dość rozwiniętej funkcji leśnej. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych zajmuje w gminie 10.971 ha (w mieście zaledwie 3 ha), co kształtuje lesistość na poziomie 34 %, nieco wyższym niż średnia lesistość województwa wynosząca 31. Lasy w przeważającej części są publiczne w zarządzie Nadleśnictwa Bydgoszcz (obręb leśny Bydgoszcz) i Nadleśnictwa Szubin (obręb leśny Szubin). Całkowita powierzchnia ob- rębu Bydgoszcz wynosi 7655 ha, natomiast obrębu Szubin - 8484 ha. Struktura funkcjonalna lasów Funkcja Nadleśnictwo i obręb leśny lasów Bydgoszcz Szubin ha % ha % Ogólna powierzchnia obrębu 7 655 100 8 484 100 Rezerwaty — — — — Lasy ochronne 6 223 100 2 020 100

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 26 w tym: wokół miast 5 126 82 — — glebochronne 721 12 1 716 85 wodochronne 362 6 304 15 cenne przyrodniczo 14 0 — — ostoje zwierząt — — — — Lasy uszkodzone przez przemysł 919 100 — — Lasy gospodarcze 850 100 6 180 100 Na terenie gminy Szubin nie ma drzewostanów uszkodzonych przez przemysł. Z poszczególnych gatunków drzewostanów najwięcej powierzchni zajmuje sosna i olcha.

Lasy ochronne

Żurczyn Tur Zamość Stary Jarużyn Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo

Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Królikowo Słupy Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz

Ciężkowo Dąbrówka Chomętowo Słupska

Żędowo Retkowo

GRANICE SOŁECTWPodział na sołectwa wg stanu na 28.04.1999 r. GRANICA GMINY

LASY GLEBOCHRONNE

LASY WODOCHRONNE

LASY OCHRONNE POŁOŻONE W ODLEGŁOŚCI DO 10 KM OD GRANIC ADM. MIAST LICZĄCYCH POWYŻEJ 50 TYS. MIESZK.

Dominujące gatunki drzewostanów Nadleśnictwo i obręb leśny Gatunek Bydgoszcz Szubin % sosna 97,7 85,0 dąb 7,0 olsza czarna 0,89 3,5 27 brzoza 0,87 3,0 jesion 1,5

W lasach dominują siedliska boru świeżego.

Nadleśnictwo i obręb leśny Typ siedliskowy Bydgoszcz Szubin % bór świeży B św 70,5 68,2 bór mieszany świeży BM św 23,6 15,0 las mieszany świeży LM św 2,2 5,8 las świeży L św 5,7 bór suchy B s 1,3 1,3

Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 59 lat w obrębie leśnym Bydgoszcz i 51 lat w obrębie leśnym Szubin. Przeciętnie rocznie zabiegami pielęgnacyjnymi obejmuje się w obrębach leśnych na- stępujące areały leśne (w ha):

Nadleśnictwo i obręb leśny Wyszczególnienie Bydgoszcz Szubin % odnowienia i zalesienia 44 212 zabiegi pielęgnacyjne 764 1 276 w tym: pielęgnowanie gleby 54 — pielęgnowanie upraw 53 brak pielęgnowanie młodników 55 trzebieże razem wszystkich 602 — klas wieku

Narastająca od lat degradacja środowiska przyrodniczego i wzmożone oddziaływanie niekorzystnych czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych stanowią zagroże- nie dla egzystencji lasów. Skłania to do stopniowego przeprofilowania działalności gospodarczej w lasach w kierunku gospodarki zrównoważonej, kierującej się następującymi zasadami: - koncepcją lasu trwałego, - zasadą powszechnej ochrony lasu, - dalszym powiększeniem zasobów leśnych, - prowadzeniem proekologicznej gospodarki leśnej, - zwiększeniem pozaprodukcyjnych środowiskowo twórczych funkcji lasów. Przykładem realizacji w/w programu jest wytypowanie gruntów najsłabszych pod względem bonitacji do zalesienia.

7.5. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W ZAKRESIE ROLNICTWA.

Przeprowadzona analiza uwarunkowań przyrodniczych, społecznych i poziomu produk- cyjności terenów rolniczych jak również zasobów siły roboczej w rolnictwie pozwala na okre- ślenie podstawowego celu rozwoju oraz kierunków i pewnych elementów polityki rozwoju. Głównym celem rozwoju powinno być systematyczne podnoszenie jakości życia miesz-

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 28 kańców wsi. Podstawowymi kierunkami rozwoju natomiast powinny być następujące podjęte działania: a) stymulowanie rozwoju wszelkich form przedsiębiorczości, szczególnie branż o istotnym znaczeniu, takich jak przetwórstwo rolne; w tym owocowo-warzywne, b) ograniczenie bezrobocia ukrytego w rolnictwie, poprzez sterowanie odpływem nadmiaru siły roboczej z rolnictwa i jego zagospodarowanie w innych formach gospodarki, c) poprawa struktury agrarnej w niektórych rejonach gminy (tereny podmiejskie Szubina) i zapobieganie dalszemu rozdrobnieniu działek rolnych na terenach atrakcyjnych przyrodniczo (okolice jezior żędowskich) oraz w rejonie Żurczyna, Rynarzewa, Szkocji i Zamościa, d) zagospodarowanie zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa po byłych PGR najlepiej na drodze sprzedaży, w dalszej kolejności poprzez dzierżawę zainteresowanym miejscowym rolnikom, bądź lokalnym spółkom rolnym, e) wprowadzenie w gospodarce rolnej kierunków produkcji najbardziej optymalnych i efektywnych w istniejących warunkach lokalnych, f) dalsza aktywizacja rolników na rzecz tworzenia grup menadżerskich, marketingowych i rozwoju nowoczesnej spółdzielczości, g) wyłączanie z produkcji rolnej gruntów o najniższej bonitacji, celem przeznaczenia ich do zalesienia lub zagospodarowania rekreacyjnego, h) stymulowanie rozwoju infrastruktury technicznej oraz mechanizacji w gospodarstwach rolnych poprzez korzystanie z kredytów na zakup środków do produkcji linii technologicz- nych, bądź na powiększenie areału, i) preferowanie rolnictwa wielofunkcyjnego, wielozadaniowego o alternatywnej funkcji w stosunku do tradycyjnego, jako szansy aktywizacji gospodarczej terenów wiejskich, j) wprowadzanie agroturystyki jako szansy zaktywizowania gospodarki rolnej na obszarach atrakcyjnych przyrodniczo.

Obszary funkcjonalne rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenie miasta i gminy Szubin. A - Obszary położone w południowej części gminy w granicach sołectw Królikowo, Ciężkowo, Retkowo, Żędowo cz. i Chomętowo cz. - charakteryzują się glebami o wysokiej bonitacji, grunty orne. Występują gospodarstwa o dużym areale. Preferen- cje dla produkcji rolniczej o wysokiej towarowości i intensywności. Duża przydat- ność rolnicza. B - Obszar położony w południowej części gminy w granicach sołectw Wąsosz, Dąbrówka Słupska cz., Żędowo cz. i Chomętowo cz. - charakteryzuje się glebami o dość wysokiej bonitacji, ale z racji atrakcyjnych walorów przyrodniczych preferuje się rolnictwo zrównoważone i funkcje rekreacyjno-letniskowe. Średnia przydatność rolnicza. Możliwy rozwój agroturystyki i produkcji żywności metodami ekologicz- nymi (wyjaśnienie użytych wyrażeń w oddzielnym opracowaniu). C - Obszary położone w północnej części gminy w granicach cz. sołectw Rynarzewo, Samoklęski Małe, Samoklęski Duże, Godzimierz, Łachowo, Kołaczkowo, Zalesie, Wolwark i Mąkoszyn - charakteryzują się glebami o niskiej i średniej bonitacji. Preferencje dla wielofunkcyjnego rolnictwa. Możliwa lokalizacja obiek- tów związanych z przetwórstwem rolnym i rozwój funkcji pozarolniczych. Rolnic- two ekstensywne. Słaba przydatność rolnicza. 29 D - Obszary położone w środkowo-zachodniej, północnej oraz wschodniej części gminy w granicach cz. sołectw Słonawy, Samoklęski Duże, Wolwark, Grzeczna Panna, Łachowo, Szkocja, Tur, Żurczyn, Zamość, Kornelin, Smolniki, Chomętowo i Mąkoszyn - leśne z enklawami gruntów rolnych o bardzo niskiej bonitacji, nieprzydatnych rolniczo. Możliwy rozwój funkcji rekreacyjnych i letniskowych. Wskazane dolesienia. E - Obszary położone w środkowej części gminy (cz. sołectw Kowalewo, Dąbrówka Słupska, Zalesie, Smolniki) i kompleksy łąk nadnoteckich w północno-wschodniej części gminy - łąk w części południowej wymagających ochrony, mało przydatnych rolniczo. Łąki nadnoteckie są potencjalnym zapleczem dla produkcji bydła mlecz- nego. F - Obszar położony w środkowej części gminy tworzący strefę miejską - duże roz- drobnienie gospodarstw i działek rolnych. Możliwa produkcja ogrodnicza, nasienna itp. Funkcja żywicielska dla aglomeracji miejskich. //// - Obszary oddziaływania rolnictwa uspołecznionego - w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa po byłych PGR, zagospodarowane w formie najczęściej dzierżawnej. Wymagana restrukturyzacja i przejęcie nadwyżek siły roboczej do działalności pozarolniczych. Duży potencjał majątku po PGR wymagający zagospodarowania.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 30 Kierunki zagospodarowania przestrzennego w zakresie rolnictwa

Żurczyn Tur

Stary Zamość Jarużyn Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Słupy Królikowo Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz Dąbrówka Ciężkowo Chomętowo Słupska

Żędowo Retkowo

Podział na sołectwa wg stanu na 28.04.1999 r. ROLNICTWA WYSOKOTOWAROWEGO GRANICE SOŁECTW ROLNICTWA ZRÓWNOWAŻONEGO Tur NAZWA WSI SOŁECKIEJ STREFA MIEJSKA ROLNICTWA WIELOFUNKCYJNEGO OBSZARY LEŚNE

UŻYTKÓW ZIELONYCH

ODDZIAŁYWANIA ROLNICTWA USPOŁECZNIONEGO 31

12. UWARUNKOWANIA PRAWNE (wybrane - całość w tomie V)

12.1. PRZEPISY PRAWA MIEJSCOWEGO objęte „wykazem aktów prawa miejscowego obowiązujących na terenie Województwa Ku- jawsko-Pomorskiego lub jego części” zawartym w Rozporządzeniu Nr 46/99 Wojewody Ku- jawsko-Pomorskiego z dnia 25.03.1999 r. [Dz.Urz.Woj.Kuj.-Pom. Nr 19, poz. 117]

12.1.1. Rozporządzenia Wojewody Bydgoskiego dotyczące wód Na terenie gminy Szubin Wojewoda Bydgoski ustanowił [rozp. nr 24/97 z dn. 22.07.1997 r. - Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 28, poz. 138 z dnia 23.07.1997 r.] następujący podział wód płynących na obwody rybackie (szkic orientacyjny poniżej): a) (1) obwód rybacki rzeki Noteci Nr 3 (użytkownik - PZW ZO w Bydgoszczy), b) (2) obwód rybacki jezior Żnińskich na rzece Gąsawce Nr 2 (użytkownik - Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Łysininie), c) (3) obwód rybacki jeziora Gąbińskiego w zlewni rzeki Gąsawki (użytkownik - Gospodar- stwo Rybackie Sp. z o.o. w Łysininie), d) (4) obwód rybacki rzeki Gąsawki Nr 3 (użytkownik - PZW ZO w Bydgoszczy), e) (5) obwód rybacki jeziora Meszno w zlewni rzeki Gąsawki (użytkownik - Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Łysininie), f) (6) obwód rybacki rzeki Noteci Nr 4 (użytkownik - PZW ZO w Bydgoszczy). Pozwolenia wodnoprawne wydane przez Wojewodę Bydgoskiego w 1997 i 1998 r. będą obowiązywały do początku 2008 r.

Stary Żurczyn Jarużyn Tur Zamość

Samoklęski Duże Samoklęski Małe Szkocja Rynarzewo

Małe Godzimierz Grzeczna Rudy Panna Łachowo Słonawy Kołaczkowo Szubin Wieś

Wolwark SZUBIN Kornelin Zalesie Smolniki

Kowalewo

Królikowo Słupy Mąkoszyn

Chraplewo Wąsosz Dąbrówka Ciężkowo Słupska Chomętowo

Żędowo Retkowo

GRANICE SOŁECTW Podział na sołectwa wg stanu na 28.04.1999 r. OBWODY RYBACKIE rzeki Noteci Nr 3 Ciężkowo NAZWY SOŁECTW jez. Żnińskich na rz. Gąsawce nr 2 jez. Gąbińskiego w zlewni rz. Gąsawki GRANICA GMINY rz. Gasawki nr 3 jez. Meszno w zlewni rz. Gąsawki rz. Noteci nr 4

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 32 12.1.2. Rozporządzenia Wojewody Bydgoskiego dotyczące obszarów chronionych

Na obszarze obejmującym część gminy Szubin Wojewoda Bydgoski Rozporządzeniem nr 9/91 z dn. 14.06.1991 r. ze zm. z 1994 r. Rozp. Nr 145/94 z dnia 17.06.1994 r. [Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 17, poz. 127 z dnia 10.09.1991 r., Nr 10/94, poz. 102] utworzył Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich (obok 21 innych tego typu obszarów na terenie byłego województwa bydgoskiego), Ww. rozporządzenie obejmuje określenie: 1) położenia, 2) charakterystyki geograficzno-przyrodniczej, 3) przebiegu granic, 4) zasad zagospodarowania dotyczących przedmiotowych Obszarów Chronionego Krajobrazu. Generalne zasady zagospodarowania obowiązujące na wszystkich Obszarach Chronionego Krajobrazu obejmują następujące „zakazy: 1/ przeznaczania pod zabudowę terenów nie przylegających do terenów już zabudowanych lub dróg oddzielających je od tych terenów oraz wznoszenia na nich wszelkich budynków, 2/ budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, w tym linii komunikacyjnych, urządzeń i instalacji w odległości mniejszej niż 100 m od linii brzegowych jezior oraz rzek: Brdy, Wdy i Gąsawki z dopływami, z wyłączeniem przypadków, gdy w strefie 100 m od linii brzegowej znajduje się zespół istniejącej zabudowy, który mają uzupełniać, bądź do które- go będą przylegać nowo planowane obiekty lub przebiega tamtędy droga udostępniona dla ruchu pojazdów /nowe budynki nie mogą zbliżyć się do brzegu bardziej niż istniejące, ani przekroczyć tej drogi/, przy czym wymaga to zgody wojewody bydgoskiego; /ustalone od- ległości liczy się przy średnim stanie wód/, 3/ utrudniania swobodnego przejścia w pasie 10 m wzdłuż brzegów tych wód, 4/ używania jednostek pływających o napędzie spalinowym na terenie akwenów jezior Gąbińskiego, Sobieńskiego, Wąsowskiego i Żędowskiego; zakaz nie dotyczy sprzętu pły- wającego: Policji, Państwowej Straży Rybackiej i służb ochrony środowiska podczas wykonywania obowiązków służbowych, służb ratowniczych w czasie akcji ratunkowej, za- rządzającymi wodami podczas odłowu i transportu ryb, łodzi żaglowych w sytuacjach awa- ryjnych, gdy powrót do bazy nie jest możliwy przy użyciu żagla, 5/ dojeżdżania do brzegów jezior i rzek na odległość mniejszą niż 20 m pojazdami silnikowy- mi oraz innymi mogącymi stwarzać zagrożenie dla środowiska; zakaz nie dotyczy właści- cieli, zarządców i posiadaczy terenów przylegających do jezior i rzek, jak również służb kontrolnych w czasie wykonywania czynności służbowych, 6/ zakłócania ciszy. W przypadkach szczególnie uzasadnionych, na wniosek organu administracji samorządowej, wojewoda może wyrazić zgodę na odstępstwa od zakazów wymienionych w pkt. 1; Zakazy wymienione w pkt. 1 i 2 nie dotyczą realizacji ustaleń już obowiązujących miejsco- wych planów zagospodarowania przestrzennego i nie obejmują uzgodnionych z wojewodą projektów tych planów.” Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich obejmuje ciąg jezior z najwięk- szymi: Sobiejuskim, Żedowskim, Wasowskim, Gąbińskim, Dobrylewskim - położonych w części w dolinie rz. Gąsawki. Wymienione jeziora leżą w rynnie wciętej w Pojezierze Gnieźnieńskie - stanowiącej typowy krajobraz pojezierza. Strefy brzegowe jezior pozbawione są na ogół szaty leśnej, co obniża walory estetyczno - krajobrazowe i funkcjonalne rynny. Powierzchnia obszaru 10 km2, w tym lasy 1,5 km2, wody 3,46 km2, tereny pozostałe - głównie użytki rolne ok. 5,04 km2. Granice: Od pn. biegu Jez. Gąbińskiego granica biegnie ok. 2,2 km przez w. Gąbin do Chomętowa. Stąd na pn.-zach. przez część wsi do przesmyku między jeziorami Wąsowskim Żędowskim i dalej na pd. przez Żędowo i Dobrylewo do drogi w poprzek dol. rzeki Gąsawki / 33 ok. 1,1 km na pn. od Jez. Dużego Żnińskiego/, stąd ok. 0,9 km na zach., a następnie na pn. wzdłuż trasy zlikwidowanej linii kolejowej Żnin - Szubin i w okolicy pn. brzegu Jez. Sobieju- skiego na pn.-wsch. wzdłuż jezior: Żędowskiego, Wąsowskiego, Skrzynka przez w. Je- ziorowo do punktu wyjścia. „Ograniczenia i zalecenia - typowe, ze szczególnym uwzględnieniem zabiegów zmierzających do ochrony jezior przed spływem zanieczyszczeń mineralnych i organicznych z okolicznych terenów rolnych. Lokalizacja ferm hodowlanych i ewentualnie gnojowicowanie - poza strefą 1 km od akwenów. Wskazana realizacja zieleni krajobrazowej w miejscach, gdzie wymagają tego względy estetyczne a także siedliskowe.”

Wojewoda Bydgoski Rozporządzeniem nr 11/91 z dn. 1.07.1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego [Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 15, poz. 120 z dnia 30.07.1991 r. z późn. zm.] objął ochroną następujące obiekty A. na terenie gminy Szubin: 1) lipa drobnolistna o obw. w pierśnicy 454 cm, Chomętowo, dz. ew. 58/1, własn. prywatna, nr rej. woj. 653, 2) dąb szypułkowy, 433 cm, Ciężkowo, dz. ew. 65/1, własn. prywatna, nr rej. woj. 654, 3) jesion wyniosły, 390 cm, przy drodze z Łachowa do Zakł. Hodowli Zarodowej, własn. Skarb Państwa Zarząd UMiG Szubin, nr rej. woj. 655, 4) dąb szypułkowy, 470 cm, Kowalewo dz. ew. 93/1, własn. pryw., nr rej. woj. 656, 5) dąb szypułkowy, 652 cm, k/drogi, Królikowo, dz. ew. 573, własn. prywatna, nr rej. woj. 657, 6) miłorząb dwuklapowy 155 cm, orzech czarny 250 cm, lipa drobnolistna 320 cm, klon po- lny 230 cm, park w Królikowie, własn. Skarb Państwa zarząd Gminna Spółdzielnia w Królikowie, nr rej. woj. 658, 7) 2 buki pospolite /odmiany purpurowej/ 224 i 217 cm, 3 dęby szypułkowe 369, 290, 256 cm, przy boisku szkolnym w Królikowie, własn. Skarb Państwa zarząd Szkoła Podstawo- wa w Królikowie, nr rej. woj. 659, 8) 2 topole białe 477 i 348 cm, 3 jesiony wyniosłe 302, 296 i 260 cm, 7 dębów szypułkowych 340, 232, 314, 308, 306, 267, 261 cm, 2 lipy drobnolistne, dwuwierzchołkowe 227 i 259, 220 i 252 cm, 2 platany klonolistne 267 i 325 cm, oraz kasztanowiec zwyczajny 263 cm, w parku w Retkowie, własn. Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 660, 9) dąb szypułkowy 415, ogród k/cmentarza Małe Rudy, dz. ew. 270, własn. prywatna, nr rej. woj. 661 i 1294, 10)2 dęby szypułkowe 520 i 410 cm, nad rz. Gąsawką, Rynarzewo, dz. ew. 653, własn. Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 662, 11)lipa drobnolistna 325 cm, k/szkoły podstawowej, Rynarzewo, własn. Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 663, 12)2 jesiony wyniosłe 392 i 257 cm, k/kościoła Rynarzewo, własn. Skarb Państwa pod za- rządem Parafii Rzym.-Kat. w Rynarzewie, nr rej. woj. 664, 13)dąb szypułkowy 350 cm, cmentarz poewangelicki Słonawy, własn. Skarb Państwa pod za- rządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 665, 14)2 topole białe 437 i 300 cm, 5 jesionów wyniosłych 306, 295, 277, 262 i 261 cm, lipa drobnolistna 300 cm, lipa drobnolistna dwuwierzchołkowa 203 i 198 cm, lipa szerokolistna dwuwierzchołkowa 150, 132 i 126 cm, w parku w Słupach, własn. Skarb Państwa pod za- rządem AWRSP, nr rej. woj. 666, 15)aleja przydrożna złożona z 82 lip drobnolistnych od 340 do 120 cm, przy drodze Zalesie - Suchoręcz, dz. ew. 31a obr. Zalesie, własn. gminna pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 671,

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000 34 16)dąb szypułkowy 330 cm, 3 klony pospolite 420, 368 i 290 cm, wiąz szypułkowy 460 cm, 3 dęby burgundzkie 368, 315 i 278 cm, 3 modrzewie europejskie 297, 315 i 226 cm, choina kanadyjska 16 cm, wiąz syberyjski 303 cm, klon jawor odmiany Worleei 295 cm, cis pospolity 160 cm, 6 daglezji 280, 276, 209, 205, 202 i 180 cm, 3 lipy długoogonkowe 315, 284, 180 cm, 2 lipy drobnolistne 303 i 288 cm, lipa drobnolistna dwuwierzchołkowa 182 i 180 cm, buk pospolity odmiany purpurowej 300 cm, w parku w Zalesiu, własn. Skarb Państwa pod zarządem AWRSP, nr rej. woj. 672, 17)5 dębów szypułkowych 540, 490, 450, 440 i 430 cm, oddz. 239a leśn. Pińsko, obr. Szubin, Nadl. Szubin, własn. Skarb Państwa pod zarządem Nadl. Szubin, nr rej. woj. 674, 18)dąb szypułkowy 540 cm, Wrzosy, nr rej. woj. 675, 19)dąb szypułkowy 345 cm, oddz. 128h, leśn. Pińsko, obr. Szubin, Nadl. Szubin, własn. Skarb Państwa pod zarządem Nadl. Szubin, nr rej. woj. (brak numeru), 20)głaz narzutowy o obwodzie 440 cm, oddz. 131h, leśn. Tur, obr. Szubin, Nadl. Szubin, własn. Skarb Państwa pod zarządem Nadl. Szubin, nr rej. woj. 676, 21)dąb szypułkowy 410 cm, oddz. 209h, leśn. Tur, obr. Szubin, Nadl. Szubin, własn. Skarb Państwa pod zarządem Nadl. Szubin, nr rej. woj. 677, 22)lipa drobnolistna 440 cm, dąb szypułkowy 390 cm, robinia grochodrzew 300 cm, w parku dworskim w Chobielinie dz. ew. 131/4, własn. Skarb Państwa pod zarządem AWRSP, nr rej. woj. 1126, 23)jesion wyniosły 265 cm w parku dworskim w Jarużynie dz. ew. 18/2, własn. prywatna, nr rej. woj. 1127, 24)jesion wyniosły odmiany zwisłej 265 cm w parku dworskim w Królikowie dz. ew. 515, własn. Skarb Państwa pod zarządem Szkoły Podstawowej w Królikowie, nr rej. woj. 1128, 25)jesion wyniosły 420 cm w parku dworskim w Łachowie dz. ew. 57/1, własn. Skarb Państwa pod zarządem Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej, nr rej. woj. 1129, 26)2 robinie grochodrzew 205 i 355 cm, na cmentarzu w Rynarzewie dz. ew. 590, obr. Ry- narzewo, własn. kościelna pod zarządem Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Św. Katarzyny w Rynarzewie, nr rej. woj. 1440; B. na terenie miasta Szubina: 1) lipa drobnolistna, o nazwie Jadwiga, o obwodzie w pierśnicy 420 cm, ul. Kcyńska 12, dz. ew. 1697/1, własność Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 667, 2) kasztanowiec zwyczajny, 412 cm, ul. Kcyńska 13, przed Domem Kultury, własność Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 668, 3) platan klonolistny, 310 cm, cztery dęby szypułkowe 320, 315, 302 i 300 cm, oraz jesion wyniosły 279 cm, w parku, ul. Nakielska 22, własność Skarb Państwa pod zarządem Ze- społu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Szubinie, nr rej. woj. 669, 4) dąb szypułkowy 304 cm, oraz żywotnik olbrzymi 112 cm, w parku przy cmentarzu poewangelickim, ul. Ludowego Wojska Polskiego, własność Skarb Państwa pod zarządem UGiM w Szubinie, nr rej. woj. 670. W stosunku do ww. obiektów zabroniono: „1/ niszczenia drzew, niszczenia gleby, wzniecania ognia, zanieczyszczania terenu w najbli- ższym sąsiedztwie chronionych obiektów, umieszczania bez zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody tablic, napisów i innych znaków na chronionych obiektach lub w ich sąsiedztwie, 2/ w stosunku do pojedynczych drzew, grup drzew i alei przydrożnych z porostami na- drzewnymi zabrania się także: niszczenia i pozyskiwania porostów nadrzewnych, do- konywania oprysków chemicznych w ich sąsiedztwie oraz w dalszej odległości w przy- padku, gdy wieje wiatr w kierunku chronionych obiektów, zatrzymywania się pojazdami spalinowymi na całej długości chronionych alei, 3/ w odniesieniu do drzew dodatkowo zrębów zupełnych w 50-metrowej strefie wokół nich oraz prowadzenia prac agrotechnicznych w obrębie koron, 35 4/ w odniesieniu do tworów przyrody nieożywionej: uszkadzania głazów przez odłupywa- nie, skrobanie, umieszczanie napisów oraz ich przemieszczanie bez zgody Wojewódz- kiego Konserwatora Przyrody,” [...] a także 5/ wykonywanie „wszelkich czynności mogących doprowadzić do zniszczenia lub uszkodzenia chronionego obiektu, a także do zmniejszenia jego walorów przyrodniczych i estetycznych.”

12.1.3. Rozporządzenie Wojewody Bydgoskiego dotyczące uznania za użytki ekologiczne tworów przyrody na terenie woj. bydgoskiego

Na obszarze obejmującym część gminy Szubin Wojewoda Bydgoski Rozporządzeniem Nr 323/95 z dnia 29.12.1995 r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego [Dz. Urz. Woj. Bydg. Nr 6/96, poz. 31] uznał za użytek ekologiczny (nr rej. woj. 973) bagno wraz z otaczającą łąką nad jeziorem Oleckim o pow. 25,06 ha oznaczone w ew. gr. obr. Żurczyn jako część dz. nr 211, 245 LP, oznaczone w ew. Adm. LP jako oddz. nr 211r, 245g,m leśn. Piętacz, obr. Bydgoszcz, nadl. Bydgoszcz, położo- ne w pobliżu miejscowości Tur, własność Skarbu Państwa pod zarządem Nadl. Bydgoszcz.

13. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE

13.1. ZEWNĘTRZNE POWIĄZANIA PRZYRODNICZE Rzeki przepływające przez gminę Szubin mają swój początek i ujście poza obszarem gminy. Należy brać pod uwagę powiązania ekosystemowe, które wiążą wszelkie zamierzenia urba- nizacyjne mające styczność z ciągłymi systemami przyrody (wody, lasy), mogące stwarzać bezpośrednio zagrożenie dla środowiska przyrodniczego i pośrednio dla środowiska czło- wieka. O wszelkich takich planowanych działaniach należy powiadamiać władze sąsiednich gmin. Skutki planowanych działań należy prognozować w odpowiednio dużym obszarze powiązań.

13.5. OBSZARY I OBIEKTY OBSŁUGI PONADLOKALNEJ (ZEWNĘTRZNE) Na obszarze gminy istnieją następujące obszary i obiekty znaczenia ponadlokalnego: 1) pasy drogowe na trasie drogi krajowej nr 5, 2) pasy drogowe na trasach dróg wojewódzkich i powiatowych, 3) obiekty obsługi komunikacji, w tym głównie stacje paliw, 4) zabytki architektury i budownictwa oraz archeologiczne, 5) Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich, 6) pomniki przyrody (26 +4), 7) użytek ekologiczny (1), 8) obszary położone w korytarzach ekologicznych krajowym i europejskim systemu „Econet - PL”, 9) obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, 10)obszary leśne, 11)szpital rejonowy. Ciąg dalszy w tomie III

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SZUBIN - ELA- BORAT lata 1998÷2000