DOCSLIB.ORG

Těšínští Piastovci a Jejich Vztahy S Pernštejny V 16

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Těšínští Piastovci a Jejich Vztahy S Pernštejny V 16 Masarykova univerzita v Brně Filozofická fakulta Historický ústav TĚŠÍNŠTÍ PIASTOVCI A JEJICH VZTAHY S PERNŠTEJNY V 16. STOLETÍ (S EDICÍ KORESPONDENCE Z LET 1554-1581) (Magisterskádiplomová práce) RADIM JEŽ Vedoucí práce: doc. PhDr. Mgr. Tomáš Knoz, Ph.D. Brno 2007 Prohlašuji, že jsem magisterskou diplomovou práci vypracoval samostatně a uvedl všechnupoužitouliteraturua prameny VBrnědne18.května2007 2 OBSAH I. ÚVOD ..................................................................................................................5 1.Literatura..................................................................................................7 2.Prameny...................................................................................................14 II. JAN Z PERNŠTEJNA A TĚŠÍNSKÁ KNÍŽATA 1.KazimírII.aJanzPernštejna..................................................................21 2.„ Mocnýotcovský poručník “aTěšínsko –správaa rozvojvletech15281545..............................................35 3.SporoOpolsko–Ratibořsko...................................................................56 4.Kúčasti těšínskéhoknížeteaJanazPernštejna vprvnímstavovskémodbojiz let15461547..................................63 III. RENESANČNÍ KAVALÍŘI V 2. POLOVINĚ 16. STOLETÍ 1.ManželskésoužitíVáclava III.AdamasMarií zPernštejna...................70 2.Renesančníaristokrat a jehostrýc............................................................88 3.DiplomatickámisedoPolskavletech15731576...................................102 4.Černákněžna............................................................................................110 IV. EDICE LISTŮ TĚŠÍNSKÝCH KNÍŽAT A PÁNŮ Z PERNŠTEJNA 1.Poznámkykevzájemnékorespondenci...................................................121 2.Zásadyvydavatelské práce......................................................................132 3.Seznameditovanýchlistů........................................................................134 4.Listyz let15541581...............................................................................135 5.Rejstříkjmennýa místní..........................................................................189 3 V. ZÁVĚR ..............................................................................................................192 VI. SEZNAM PRAMENŮ , LITERATURY A ZKRATEK 1.Archivní prameny....................................................................................195 2.Vydané prameny......................................................................................199 3.Literatura..................................................................................................201 4.Použitézkratky.........................................................................................221 VII. PŘÍLOHY 1.RodokmentěšínskýchPiastovcůa pánůzPernštejna v16.a první pol.17.století..............................................................223 2.Obrazovýmateriál....................................................................................224 4 I. ÚVOD Rok 1526 znamenal pro země Koruny české značný mezník. Volbou nového krále po smrti Ladislava Jagellonského symbolicky začínala nové éra vývoje této středoevropské oblasti. Nástupem Habsburků na český trůn je pomyslně ukončeno období „středověku“ a počíná se věk nový, vučebnicích i literatuře označováný jako „raný novověk“. Podobný mezník, i když ne tak výrazný, má v dějinách Těšínského knížectví rok 1528. Tehdy došlo kpodepsání dohody mezi knížetem Kazimírem II. a českomoravským magnátem Janem z panského rodu Pernštejnů. Krátce po sepsání smlouvytěšínskýkníže zemřel a podle jičínské úmluvyse stal JanzPernštejna „moc- ným otcovským poručníkem“ nezletiléhoknížete Václava Adama.Tentoakt následně minimálně na dalších padesát let ovlivnil fungování a rozvoj jednoho znejmenších slezských knížectví.Téměř dvacetiletá správa zkušenéhohospodáře a politika se také výrazně projevila vnámi sledované oblasti a limitovala pozdější vazbymezi těšínskými Piastovcia jehopotomky. Právě sledování fungování správního systému, vztahy szemskými úředníky, podílem na vykonávání právníchúkonůa přínosuvoblasti hospodářské a společensko kulturní je věnována první hlava této práce nazvaná „Jan zPernštejna a těšínská kníža- ta“.Bude přihlédnutokmožnostem uplatnění Janovýchzkušeností z českomoravského prostoru a polických vazeb s předními představiteli zemské obce i panovníkem na Těšínsku.Emancipace a tendence rozšiřovat svoupozemkovoudržbuvedlyPernštejna kusilovnému zájmu voblasti sporu o Opolsko – Ratibořsko, ve kterém přes všechnu snahunedokázaluplatnitsvé požadavky. Vnásledující části studie („Renesanční kavalíři v2.polovině 16.století“) jsou možnosti zkoumání vztahů podstatně příznivější. Zachovalo se nám několik desítek kusůosobní korespondence,dle které lze lépe nahlédnout doživota a vztahůpotomků Jana zPernštejna a mladé nastupující generace piastovských knížat ztěšínské linie. 5 Zajímat nás budoupředevším společenské,ale i politické kontaktypředstavitelůtěchto aristokratických rodů. Vážné finanční problémy se projevily u všech znich, ale na každéhopůsobilyobavy ze ztrátymajetkujinak. Např.Václava III.Adama dovedlyaž knepřátelskémupostoji kbývalémuporučníkovi a následně se jehoanimozita projevila i vmanželství s jehodcerouMarií.Jakvypadalyvztahynejvyššíhokancléře a mladého knížete Fridricha Kazimíra,kterýsvým jednáním značně ovlivnil situaci dějinTěšínska v70.letech, nám přibližuje unikátně zachovalýsoubor listů,vnichž lze nalézt soukro mé informace ojehointimním životě a řešení krizovýchsituací.Politickým schopnos- tem a spolupráci shabsburským rodem je věnována dílčí kapitola „Diplomatická mise doPolska vletech15731575“,ve které jsoupopsányaktivityVratislava zPernštejna a jehošvagra Václava III. Adama vevolebním vyjednávání okandidatuře habsburských panovníků,aleimožnostemsamotnéhotěšínskéhoknížetevtomtopodniku. Poslední část práce obsahuje edičně zpřístupněné listy odeslané těšínskými knížaty pánům zPernštejna a naopak.Vúvodukedici jsem se pokusil odiplomatický rozbor souborudochované korespondence a jsou zde také stručně přiblíženytechnikya metody použité vydavatelské práce. Pro snazší orientaci vzpřístupněných dopisech jsem edici doplnil jmenným a místním rejstříkem srozdělením podle rozmístění jednot- livýchhesel (vregestu,originálulistu a vpřipojenýchvěcných i textovýchpoznámkách za každým dopisem). Listy mají za úkol dokumentovat vztahy mezi oběma rody voriginální, interpretací nezměněné, podobě a usnadnit možnou další práci snimi ostatním badatelůmahistorikům. Za vedení práce děkuji doc.PhDr.Mgr.Tomáši Knozovi, Ph.D.,jakož i všem institucím vČeské a Polské republice, které mi umožnily čerpat informace ze svých fondů,sbírekaknihovníchdepozitářů. 6 I. 1. LITERATURA Předbělohorská doba 1 se už od19.století těšila velkémuzájmuhistoriků,ale i regionálních badatelů,tedyuž odprvníchprací nově se tvořícíhovědeckyzaměřeného oboru.Nejinaktomubyloi vpřípadě námi sledovanéhoteritoriálníhocelkuTěšínského knížectví,faktickyúzemněvytvořenéhokoncem 13.století. Jako první na základě pramenného studia předložil kvalitní monografické zpracování dějin této oblasti geolog a historik Albín Heinrich (1785-1864), který byl více než 30 let gymnaziálním profesorem vTěšíně a spravoval zde i sbírkya cennou knihovnu Leopolda Jana Šeršníka. 2 Při své práci měl možnost Heinrich navštěvovat archiv,tehdyuloženýna zámku,a čerpat zněj cenné informace dosvé práce,jenž vyšla tiskemvroce1818. 3 Významnou měroukpoznání dějinTěšínska v16.století přispěl ředitel komor- níchstatků a poslanec zemskéhosněmuMatthias Kasperlik (Matyáš Kasperlik), který opisoval listinné materiály a korespondenci vtěšínském archivu a na základě tohoto pramenného svědectví doby se snažil přiblížit život a politické aktivy piastovských knížat ve zmiňovaném období. Jeho práce vyšly až posmrtně (zemřel roku 1865) vbrněnském časopise Notizen – Blatt díky redaktorskému úsilí Christiana d’Elverta. 4 1 Pod tímto pojmem chápu období let 1526 (mezníkem je smrt posledního Jagellonce na českém trůnu v bitvě u Moháče 28. srpna, resp. nástup Ferdinanda I. Habsburského na český královský stolec) až r. 1618, kdy došlo k povstání proti habsburské vládě. 2 Více k jeho osobě nejnověji viz SPYRA , Janusz: Sylwetki cieszyńskich muzealników (1). Albin Heinrich (1785-1864) . Cieszyńskie studia muzealne/Těšínský muzejní sborník 2, 2005, s. 327 – 333, zde je citována i starší literatura. 3 Pod názvem: HEINRICH , Albin: Versuch über die Geschichte des Herzogthumes Teschen von den ältesten bis auf gegenwärtige Zeiten . Teschen 1818. Za toto dílo obdržel vyznamenání školní komise ve Vídni („Studien – Hof – Kommission“). V roce 1831 byl jmenován profesorem akademického gymnázia v Brně a své další odborné zaměření směřoval právě na moravskou metropoli, ale nikdy nezapomněl na své působení v Těšíně a drobnými časopiseckými studiemi se často vracel k oblíbenému tématu (vzniklo i větší dílo o těšínské oblasti „Der Teschner Kreis“ ). Zemřel v Brně 5. května 1864. SPYRA , Janusz: Sylwetki , s. 332 – 333. 4 Zejména jde o práce věnované osobě Kazimíra II., Václava III. Adama a jeho syna Fridricha Kazimíra. Pozornost věnoval i církevní problematice, šíření reformace a pozemkové držbě šlechty. Srov. KASPERLIK , Matthias: Kasimir II. (1477-1528) in seiner Wirksamkeit als oberster Hauptmann in Schlesien und als Herzog von Teschen, nebst einem Rückblick auf den ältere Länderbesitz . Notizen – Blatt, 1873, č. 1, s. 1 – 6; č. 2, s. 9 – 15; č. 3, s. 17 – 22; TÝŽ : Herzog Wenzel von Teschen Familienverhältnisse . Notizen – Blatt, 1873, č. 8, s. 57
Load more

Recommended publications
  • Geschichte Des Deutsch-Slawischen Sprachkontaktes Im Teschener Schlesien
    Forschungen zur deutschen Sprache in Mittel-, Ost- und Südosteuropa FzDiMOS Herausgegeben von Boris Blahak, Koloman Brenner, Ioan Lăzărescu, Jörg Meier und Hermann Scheuringer Band 7 Gedruckt mit fnanzieller Unterstützung der Philologischen Fakultät der Jagiellonen- Universität Rezensenten: Prof. Dr. Tilman Berger Prof. Dr. Ingrid Hudabiunigg Geschichte des deutsch-slawischen Sprachkontaktes im Teschener Schlesien Bibliografsche Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografe. Detaillierte bibliografsche Daten sind im Internet unter http://dnb.dnb.de abrufbar. ISBN 978-3-88246-398-9 DOI 10.5283/epub.37746 © 2018 beim Autor des Werkes Umschlaggestaltung: Bernadette Weber / Johann Wellner Publiziert über die Open Access Schriftenreihe der Universitätbiblio- thek Regensburg Inhaltsverzeichnis Erster Teil: Geschichte des Sprachkontaktes ...................................................................................... 9 1. Einführung – Gründe der Sprachkontaktforschung ......................................................................... 9 1.1 Periodisierung der Geschichte des Sprachkontakts, der zeitliche Rahmen ............................. 11 1.2 Geographische Einschränkung der Forschung, der lokale Rahmen ........................................ 19 1.3 Quellenlage, Forschungsstand und Ziel dieser Arbeit ............................................................. 20 2. Zum Wesen des Sprachkontakts ...................................................................................................
    [Show full text]
  • Poláci Na Těšínsku
    Poláci na Těšínsku Studijní materiál Roman Kaszper Bohdan Małysz Editoři Poláci na Těšínsku Studijní materiál Český Těšín 2009 Editoři: Roman Kaszper Bohdan Małysz Recenzenti: Karol Daniel Kadłubiec Jaromír Pavlíček Poláci na Těšínsku První vydání Vydal Kongres Poláků v České republice, Komenského 4, 737 01 Český Těšín www.polonica.cz Autoři textů: Józef Szymeczek Krzysztof Nowak Bohdan Małysz Grzegorz Gąsior Ivo Baran Mečislav Borák Jiří Friedl Roman Kaszper Marek Olszewski Odpovědný redaktor: Józef Szymeczek Překlady a korektury: Eliška Kaszper, Roman Kaszper, Bohdan Małysz, Marian Steffek Grafická úprava, sazba: Marian Siedlaczek Tisk: Finidr s.r.o., Český Těšín Dokumentační materiál poskytli: Dokumentační centrum Kongresu Poláků v České republice Archív Hlavního výboru PZKO Książnica Cieszyńska Obecní úřad Hrádek Mečislav Borák Bogdan Kokotek Krzysztof Neścior Władysław Owczarzy Tadeusz Siwek Stanisław Zahradnik Výběr dokumentačního materiálu: Marian Steffek Kniha vznikla s přispěním Ministerstva školství, mládeže a tělovýchovy © Kongres Poláků v České republice 2009 ISBN 978-80-87381-00-7 Obsah Úvod ............................................................................6 JÓZEF SZYMECZEK / KRZYSZTOF NOWAK Poláci v Těšínském Slezsku do roku 1918 ....................9 BOHDAN MałySZ Jsou Poláci přistěhovalci? O haličských imigrantech a slezských starousedlících. ......................................14 BOHDAN MałySZ Úřední jazyky a jazyk lidu. O těšínské polštině v dávných dobách. ......................16 GRZEGorz GąSIOR Rozdělení
    [Show full text]
  • Acta 121.Indd
    Acta Poloniae Historica 121, 2020 PL ISSN 0001–6829 Michael Morys-Twarowski https://orcid.org/0000-0002-8803-2335 THE ‘KINDRED CIRCLE’ OF VILLAGE MAYORS IN THE HABSBURG MONARCHY AND THE EXAMPLE OF CIESZYN SILESIA, 1864–1918 Abstract In Cieszyn Silesia (the eastern part of the crownland of Austrian Silesia) from the time local government was introduced in 1864 until 1918 it is possible to identify 1332 village mayors (German: Gemeindevorsteher; Polish: wójt; Czech: starosta). Of these, at least 1006 (almost 76 per cent) had another village mayor in Cieszyn Silesia in their ‘kindred circle’, which includes second-degree relatives according to canonical computation, as well as witnesses at weddings and baptisms of their closest family (children, parents, siblings). The uninterrupted lineage of these types of relationships connected at least 875 village mayors, or 66 per cent of all those known. Thus the partial democratisation at the level of local self-government led to a kind of oligarchy, with the position of the village head being assumed by wealthy peasant families who all had connections to one another. Outside of the ‘kindred circle’, there were the factory owners and offi cials of archdukes and counts, who took the position of village mayor in industrialised areas, as well as a few Jewish village mayors and probably the majority of village mayors from the moun- tain villages. The question examined here is whether the situation looked similar in other parts of the Habsburg monarchy, or whether Cieszyn Silesia stood out in this respect. This question remains unanswered due to the lack of analogous studies on village mayors.
    [Show full text]
  • Śląsk Cieszyński W Czasach Prehistorycznych Dzieje Śląska Cieszyńskiego Śląsk Cieszyński Od Zarania W Czasach Prehistorycznych Do Czasów Współczesnych
    Śląsk Cieszyński w czasach prehistorycznych Dzieje Śląska Cieszyńskiego Śląsk Cieszyński od zarania w czasach prehistorycznych do czasów współczesnych pod redakcją Idziego Panica pod redakcją Idziego Panica TOM I Cieszyn 2012 Dzieje Śląska Cieszyńskiego Śląsk Cieszyński od zarania w czasach prehistorycznych do czasów współczesnych pod redakcją Idziego Panica pod redakcją Idziego Panica TOM I Cieszyn 2012 Recenzent Dominik Abłamowicz Wydawca © Starostwo Powiatowe w Cieszynie 43-400 Cieszyn ul. Bobrecka 29 tel.: 033 477 71 44; e-mail: [email protected] Cieszyn 2012 Redakcja Idzi Panic Opracowanie graficzne, skład Kazimierz Gajdzica Korekta Maria Jolanta Panic, Lidia Kosiec Koordynator wydawnictwa Łukasz Konarzewski Druk Finidr, sp. z o. o., Czeski Cieszyn Wydanie drugie, zmienione Wydanie pierwsze ukazało się w 2009 roku ISBN 978-83-926929-1-1 (całoć) ISBN 978-83-926929-6-6 (tom I, wydanie drugie) Spis treci 7 Wstęp / Idzi Panic 17 CZĘŚć PIERWSZA Środowisko przyrodnicze / Aleksander Dorda 19 Zakres opracowania 21 Środowisko abiotyczne 21 Położenie i granice 24 Budowa geologiczna 37 Ukształtowanie powierzchni i ogólne cechy fizjografii obszaru 51 Klimat 63 Charakterystyka hydrograficzna 75 Środowisko biotyczne 75 Podział geobotaniczny 79 Szata rolinna Śląska Cieszyńskiego 103 Fauna Śląska Cieszyńskiego 111 Ochrona przyrody 161 Bibliografia 169 CZĘŚć DRUGA Ziemia cieszyńska do doby plemiennej 171 Śląsk Cieszyński od młodszej epoki kamienia po czasy wielkiej wędrówki ludów / Bogusław Chorąży, Bożena Chorąży 199 Ziemia cieszyńska w
    [Show full text]
  • Bibliografia Historii Sztuki I Kultury Śląska Cieszyńskiego
    BIBLIOGRAFIA HISTORII SZTUKI I KULTURY ŚLĄSKA CIESZYŃSKIEGO Opracował Łukasz Konarzewski CIESZYN 2019 2 Spis treści: Wprowadzenie ……………………………………………………………………………. 3 Wykaz skrótów ……………………………………………………………………… 5 I. Źródła archiwalne …………………………………………………………………... 6 II. Źródła publikowane ………………………………………………………………… 9 III. Prasa ………………………………………………………………………………... 12 Katalog zawartości czasopism lokalnych i regionalnego w zakresie historii sztuki i kultury Śląska Cieszyńskiego ………………………………………………………………………………… 13 IV. Literatura przedmiotu ………………………………………………………………. 22 Kultura i sztuka pradziejowa …………………………………………………………… 22 Sztuka średniowieczna (architektura i plastyka) …………………………………………. 25 Architektura nowożytna ……………………………………………………………….. 29 Plastyka nowożytna ……………………………………………………………………. 31 Architektura 1848-1918 ………………………………………………………………... 34 Plastyka 1848-1918 ……………………………………………………………………. 39 Literatura 1848-1918 i (sporadycznie) wcześniejsza ………………………………………. 43 Kultura i sztuka w okresie międzywojennym po polskiej stronie Śląska Cieszyńskiego ……… 44 Architektura od 1918 r. do chwili obecnej w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego …………... 50 Plastyka międzywojenna w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego …………........................... 50 Architektura po stronie polskiej Śląska Cieszyńskiego po 1945 r. ………….......................... 51 Plastyka po stronie polskiej Śląska Cieszyńskiego po 1945 r. …………................................ 52 Plastyka po stronie czeskiej Śląska Cieszyńskiego po 1945 r. …………................................ 56 Literatura po stronie
    [Show full text]
  • Herczawa-Hrčava: Najbardziej Czeska Czy Najbardziej Pragmatyczna Wieś Na Zaolziu?
    182 Jacek Schmidt Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 54: 183–192 https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.54.11 2021 Tadeusz Siwek Uniwersytet Ostrawski, Ostrawa, Republika Czeska [email protected] https://orcid.org/0000-0001-7598-7952 Herczawa-Hrčava: najbardziej czeska czy najbardziej pragmatyczna wieś na Zaolziu? Zarys treści: Artykuł jest poświęcony Herczawie (po czesku Hrčava), jedynej gminie, która podczas czesko-polskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński w latach 1919–1920 została przez międzynarodowy arbitraż Rady Ambasadorów przyznana Polsce, ale skutecznie za- biegała o zmianę decyzji i o przyłączenie do Czechosłowacji. Jej mieszkańcy nie byli przy tym etnicznymi Czechami ani nie ulegali czeskim wpływom kulturowym w szkole czy w kościele. Na podstawie tekstu petycji, którą miejscowa ludność umotywowała swoje życzenie, można się przekonać, że zasadnicze znaczenie miały dla niej powody gospodar- cze, przede wszystkim komunikacyjne. Ponieważ Herczawa jest jedną z najodleglejszych wiosek w sercu Beskidów, połączenie komunikacyjne ze światem miało dla niej zasadni- cze znaczenie. Jej mieszkańcom chodziło o zachowanie łączności z miastem powiatowym Jabłonkowem przyznanym ostatecznie Czechosłowacji oraz o możliwość korzystania z połączenia kolejowego na terenie Słowacji, które mieściło się najbliżej. Kiedy do przesu- nięcia granicy faktycznie doszło i Herczawa została przyłączona do Czechosłowacji, pra- wie wszyscy jej mieszkańcy deklarowali odtąd narodowość czeską, choć nadal posługują się dialektem polsko-śląskim. Słowa kluczowe: Herczawa, Hrčava, Śląsk Cieszyński, przyłączenie do Czechosłowacji, kolej w Beskidach Wstęp jako dedykacja Romanowi Matykowskiemu Romana Matykowskiego znam dzięki swoim kontaktom z Poznaniem co najmniej od 30 lat. Widywaliśmy się na różnych konferencjach i spotkaniach geografów, ale dla mnie najważniejsze były kontakty na moim terenie, czyli na Zaolziu.
    [Show full text]
  • Historie 2/2018 — Otázky — Problémy
    The Relationship Between Religion, Language and Nationality Using the Example OPEN ACCESS of Village Mayors in Cieszyn Silesia in 1864–1918* Michael Morys-Twarowski Cieszyn Silesia in the “long nineteenth century” is widely regarded as an excellent laboratory for research on the formation of nations. The region was inhabited by three language/national groups (Poles, Czechs, Germans) and denominational groups (Catholics, Protestants, Jews). Basing my re- search on an analysis of a group of village mayors (vogts) in the period 1864–1918, which included 1,332 such officials, I attempt to determine whether there was a relationship between linguistic (eth- nic) affiliation, religion and political views (supported national movement) in Cieszyn Silesia. KEYWORDS: Cieszyn Silesia; self-democracy; nationalism studies; Habsburg monarchy In the history of Cieszyn Silesia (Czech: Těšínsko; German: Teschener Schlesien; Polish: Śląsk Cieszyński) — the eastern part of Austrian Silesia, Austria’s crown land (German: Kronland) — national issues have aroused great interest among researchers. From 1918, when the Habsburg monarchy collapsed in ruins, the region became a territory of dispute between Poland and Czechoslovakia. During that dispute, historical, lin- guistic and ethnic arguments were often brought up.1 However, national issues are of interest not only to politically involved authors. For researchers in nationalism studies, Cieszyn Silesia in the “long nineteenth cen- tury” is an ideal laboratory.2 The region was inhabited by three different language * This article is part of the project Wójtowie na Śląsku Cieszyńskim 1864–1918. Studium prozopograficzne [Village Heads in Cieszyn Silesia in the Years 1864–1918. A Prosopogra- phical Study], of which the author is manager and sole executor.
    [Show full text]
  • Kalendarz Goleszowski 2020
    Kalendarz Goleszowski 2020 Gmina Goleszów www.goleszow.pl Kalendarz Goleszowski 2020 pod redakcją Tomasza Lenkiewicza Korekta językowa: Iwona Cichy Zdjęcia na okładce: Henryk Mróz Projekt: Leszek Wierzbicki | [email protected] Nakład 1500 egz. Wydawca: Gmina Goleszów ul. 1 Maja 5 43-440 Goleszów tel. 33 479 05 10 [email protected] www.goleszow.pl Redakcja zastrzegła sobie prawo dokonywania zmian i skrótów w dostarczonych artykułach. Kalendarz jest publikacją bezpłatną, wersja elektroniczna (pdf) do pobrania na stronie internetowej www.goleszow.pl, w zakładce „O gminie”. Egzemplarz bezpłatny Grudzień 2019 ISSN 2300-0910 Skład i druk: Offsetdruk i media sp. z o.o. ul. Frysztacka 48 43-400 Cieszyn www.om5.pl Drodzy Czytelnicy! Tegoroczny kalendarz jest bardzo zróżnicowany pod względem tematycznym. Znajdziemy w nim historię organizacji pozarządowych działających na naszym terenie, poznamy geograficzno-geologiczne uwarunkowania powiatu cieszyńskie- go, ale również dowiemy się, jak wyglądają węże żyjące w naszym lokalnym śro- dowisku. Będziemy mieli również okazję zapoznać się z sylwetkami wyjątkowych artystów, fotografów i kompozytora, mających swoje korzenie w Goleszowie. Lektura arty- kułów opisujących ich działalność i osiągnięcia może nakłonić nas do poszukiwa- nia ukrytych wartości w naszym otoczeniu. Michael Palin powiedział, że „kiedy złapiesz bakcyla podróżowania, nie ma na to żadnego lekarstwa”. O poznawaniu nowych miejsc opowiedzą goleszowscy po- dróżnicy, którzy tym razem zabiorą nas do Egiptu i Mongolii. Czym zajmowała się hebama, tesorze i miszkorze? Jak opisywali wydarzenia na przełomie XIX i XX wieku mieszkańcy Puńcowa? Jakim okrucieństwem jest woj- na? Kto otrzymał Srebrną Cieszyniankę 2019 i jaka tenisistka stołowa broni barw Polski? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie Państwo w tym kalendarzu.
    [Show full text]
  • Sňatečnost Obyvatelstva Jablunkovska V „Dlouhém“ 19. Století I.1
    ČASOPIS SLEZSKÉHO ZEMSKÉHO MUZEA SÉRIE B, 68/2019 Lukáš T u r o ň Sňatečnost obyvatelstva Jablunkovska v „dlouhém“ 19. století I.1 Abstract The main objective of this study is a description of nuptiality of the population of the region of Jablunkov during the Industrial Revolution. The work presents the development of nuptiality between 1791 and 1910. This study is based on historical demographic research on nuptiality grounded on statistical processing of church marriage registers. When working with the registers, excerption method was used, which consists of rewriting the individual entries into the pre-printed sheets as they follow in the register, wherein a new sheet is created for each year. By using the agreed signs and abbreviations, a duplicate of the register is then created, which is, however, clear and free of all redundancies. An aggregate method was also used to collect monthly or annual totals of marriages, births and deaths, and these data are monitored in long time series. This allows large population groups to be proce- ssed for very long periods of time. It is possible to detect deviations in the number of phenomena observed, to classify the totals by age or, in case of knowledge of the population of the area surveyed, also to evaluate gross rates of marriages, births and mortality. Using this method, we can get a basic idea of population development of a particular area. The region of Jablunkov was located in a region where agriculture played a substantial economic role throu- ghout the 19th century, and, from the second half of the 19th century, heavy industry began to gradually develop, led by Třinecké Železárny (ironworks), the Košice-Bohumín Railway and the more distant Ostrava-Karviná Coal Mining District and the Vítkovice Ironworks.
    [Show full text]
  • Śląsk Cieszyński W Średniowieczu
    Śląsk Cieszyński w redniowieczu (do 1528 roku) Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych pod redakcją Idziego Panica Idzi Panic TOM II Cieszyn 2015 Dzieje Śląska Cieszyńskiego Śląsk Cieszyński od zarania w redniowieczu do czasów współczesnych (do 1528 roku) pod redakcją Idziego Panica Idzi Panic TOM II Cieszyn 2015 Recenzent naukowy Jerzy Sperka Wydawca © Starostwo Powiatowe w Cieszynie 43-400 Cieszyn ul. Bobrecka 29 tel.: 033 477 71 44; e-mail: [email protected] Cieszyn 2015 Redakcja Idzi Panic Opracowanie graficzne, skład, redakcja techniczna Kazimierz Gajdzica Na okładce użyto zdjęcia tzw. Madonny Cieszyńskiej ze zbiorów Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie (fot. M. Dembiniok) Korekta Maria Jolanta Panic Koordynator wydawnictwa Łukasz Konarzewski Druk , sp. z o. o., Czeski Cieszyn Wydanie drugie, uzupełnione Wydanie pierwsze ukazało się w 2010 roku ISBN 978-83-926929-1-1 (całoć) ISBN 978-83-935147-8-6 (tom II, wydanie drugie) Spis treci 7 Wstęp / Idzi Panic 11 Dynastia Piastów cieszyńskich / Idzi Panic 11 Protoplaci 14 Cieszyńska linia Piastów w redniowieczu 28 Konkluzje 29 Dzieje polityczne / Idzi Panic 31 Okres kasztelański 54 Powstanie księstwa cieszyńskiego 69 Sytuacja w dobie panowania Kazimierza I 112 Przemysław Noszak – książę dyplomata 147 Księstwo w pierwszej połowie XV wieku 157 Pod rządami synów Bolesława I 177 Kazimierz II – w przededniu nowej epoki 189 Konkluzje 191 Sytuacja prawno-ustrojowa / Idzi Panic 191 Uwagi wprowadzające 193 Władza książęca 200 Położenie wewnętrzne książąt cieszyńskich
    [Show full text]
  • Promocja Książki „Ojcowizna Koniakowskich Górali”
    INFORMATOR RADY I URZĘDU Nasza GMINY Trójwieœwww.istebna.eu NR 1 (234) ROK XXI Styczeń 2013 r. ISSN 1506-0470 Nakład 1200 egz. cena 1,50 zł Promocja książki Serdecznie witamy wszystkich mieszkańców „Ojcowizna koniakowskich górali” naszej gminy w Nowym 2013 Roku. Życzymy, by ten rok przyniósł Wam zdrowie, pomyślność, błogosławieństwo Boże i spełnienie planów i marzeń. Życzymy Wam wiele uśmiechów, wzajemnej życzliwości i dużo miłości. Wójt Gminy i Rada Gminy Istebna Życzenia na Dzień Babci i Dziadka str. 13 Naszym kochanym Babciom i Dziadkom Kolędowanie z zespołami Golec uOrkiestra z okazji ich święta życzymy dużo zdrowia, ra- i Estradą Regionalną „Równica” dości, miłości rodzinnej, szacunku i wiele ak- tywnych lat przeżywanych wśród życzliwych i kochających ludzi. „Niech Wam Bóg da jesz- cze długie lata w miłości bliskich, we czci u świata” Tego życzą Wam Wójt Gminy i Rada Gminy Istebna str. 12 REGULAMIN KONKURSU „XII ZAWODÓW FURMANÓW” Istebna - 27 stycznia 2013 r. str. 21 Amfiteatr „Pod Skocznią” w Istebnej - godz. 11.00 Styczeń 2013 Nasza Trójwieœ Strona 1 Kolędowanie z zespołami Golec uOrkiestra i Estradą Regionalną „Równica” Michał Kuźma foto: str. 12 Promocja książki „Ojcowizna Koniakowskich Górali” str. 13 Na zakończenie roku 2012 zespół kolędował w kościele w Jaworzynce Mikołaje na Andziołówce Po grudniowym świątecznym koncercie na gliwickim rynku str. 17 Strona 2 Nasza Trójwieœ Styczeń 2013 Wójt Gminy informuje Statystyka za rok 2012 (2011) REWOLUCJA ŚMIECIOWA Stan ludności na dzień 31.12.2012 (2011) Zaczyna się przygotowana przez Ministerstwo Środowiska pobyt stały: pobyt czasowy: tzw. rewolucja śmieciowa, czyli nowe zarządzanie odpadami ko- Istebna 5078 (5082) 140 (134) munalnymi, w którym gminy odpowiadają za zbiórkę śmieci we Jaworzynka 3196 (3178) 26 (28) współpracy z wyłonionymi w przetargach firmami wywożącymi Koniaków 3643 (3621) 43 (51) odpady.
    [Show full text]
  • Październik 2015 Nasza Trójwieś
    INFORMATOR RADY I URZĘDU Nasza GMINY Trójwieœwww.istebna.eu NR 10 (267) ROK XXI Październik 2015 r. ISSN 1506-0470 Nakład 1200 egz. cena 2,00 zł Z okazji Dnia Edukacji Narodowej, Dożynki Gminne wszystkim Nauczycielom, Pedagogom, Pracownikom Administracji i Obsługi, składamy serdeczne życzenia. Niech każdy dzień Waszej niełatwej, lecz pięknej pracy przynosi wiele satysfakcji i radości. Dziękujemy również za wszelki trud, jaki wkładacie w kształtowanie młodego pokolenia, ponieważ to dzięki Wam dzieci i młodzież chcą poszerzać horyzonty swej wiedzy i swoich umiejętności. Wójt oraz Rada Gminy Istebna str. 5 Beata Legierska Zmarła Barbara Wałach została nagrodzona przez Ministra Kultury - artystka, malarka, i Dziedzictwa opiekunka pracowni Narodowego Jana Wałacha str. 16 15 października upływa termin płatności piątej raty II Forum opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi karpackich gmin (za wrzesień i październik). str. 15 Złoci i Diamentowi Jubilaci Październik 2015 Nasza Trójwieœ Stronastr. 1 3 III Rodzinny Rajd na Tyniok str. 12 Zawody sportowo-pożarnicze Strona 2 Nasza Trójwieœ Październik str.2015 7 Wójt Gminy informuje Apel do mieszkańców wsi Jaworzynka „Złote Gody” W związku z informacjami o nasileniu się incydentów Każdy jubileusz jest okazją do świętowania, ale „Zło- związanych z kradzieżami elementów nagrobkowych, Urząd te Gody” to jubileusz niezwykły, tak jak niezwykli są lu- Gminy Istebna zwraca się z apelem do wszystkich osób od- dzie, którzy przeżyli razem pół wieku. Niezwykłe są też wiedzających groby swoich najbliższych z prośbą o natych- Medale Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie, którymi Prezy- miastowe informowanie o „podejrzanych osobach” kręcą- dent Rzeczypospolitej Polskiej odznacza pary. Symbolicznie cych się po cmentarzu. wyrażają uznanie władz polskich dla wartości życia i rodziny Informujemy, że zgodnie z art.
    [Show full text]