Bijlagen 8.1 En 9.1: Overzicht Van Waardevol Cultureel Erfgoed En Aardkundige Waarden in De Gemeente Bergeijk Versie 2017
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Bijlagen 8.1 en 9.1: Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Bergeijk Versie 2017 Inhoudsopgave 1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten ......................................................... 2 2. Overzicht van archeologische rijksmonumenten ................................................. 8 3. Overzicht van gemeentelijke monumenten ........................................................ 18 4. Overzicht van rijksbeschermde dorpsgezichten................................................. 20 5. Overzicht van historische buitenplaatsen .......................................................... 21 6. Overzicht van archeologisch waardevolle gebieden .......................................... 22 7. Overzicht van cultuurhistorische ensembles ...................................................... 44 8. Overzicht van aardkundige waarden ................................................................. 59 Grafheuvel aan de Eerselsedijk 1 1. Overzicht van gebouwde rijksmonumenten De gegevens in dit overzicht zijn ontleend aan het Rijksmonumentenregister zoals beheerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en opgenomen in de Objecten Databank (ODB). Uit de ODB zijn alleen de volgende gegevens overgenomen: rijksmonumentnummer, straat en huisnummer en de inleiding van de redengevende omschrijving. Voor een uitgebreide (redengevende) omschrijving en waardering van het gebouwde erfgoed in de gemeente Bergeijk, zie de catalogus bij de gemeentelijke erfgoedkaart. Rijks Uniek nr. Adres Redengevende omschrijving nr. erfgoedkaart R.K.Kerk van St.Petrus Banden. Gotische kruiskerk met driebeukig schip, dwarspand, koor en vrijstaand houten klokkenhuis. Het koor is opgetrokken van baksteen, met lagen tufsteen, in het begin van de 15e eeuw. Dwarspand en schip uit het begin van de 16e eeuw, de gevels van het dwarspand met rijk gedetailleerde steunberen en door beeldnissen en pinakels versierde toppen. Het schip is pseudobasilicaal en wordt verlicht door dakkapellen om de andere travee, elk met 9258 1.26.1.003 Hof 12 Bergeijk een trapgeveltje. In 1888-1893 gerestaureerd door C. Franssen, die de twee westelijke traveeën, bij de instorting van de toren in 1650 verwoest, herbouwde. Inwendig zuilen met zeer eenvoudige kapitelen, houten tongewelven met steekkappen, ribgewelven in het koor. Ten zuidwesten van de kerk het houten klokkenhuis, in 1669 gebouwd. Daarin een klok, in 1367 gegoten door Jacobus van Helmond. Ned. Herv. Kerk. Gesticht in 1812, herbouwd in 1857. Eenvoudig bakstenen gebouw, in plattegrond een langwerpig achtkant, met vlakke steunberen, spitsboogvensters en Domineestraat dakruiter. 17e eeuwse eiken kansel, orgel uit omstreeks 1800. 9259 1.26.1.005 10 Bergeijk Naast de kerk een houten klokkenhuis, in 1669 gebouwd met daarin een klok van Jacobus van Helmond, 1367, diam. 103 cm. Molen. Halfgesloten standaardmolen, voorkant en dak Bij Ekkerstraat gedeeltelijk nog met eiken schalien gedekt, met dakluifel 9260 1.16.1.012 8 (nr. 4), boven het luiwerk. Gerestaureerd. Bergeijk R.K. Kerk van St. Willibrord. Van de 15e eeuwse kerk is, sedert de verbouwing en uitbreiding door architect C. Franssen in 1890-99 slechts enig muurwerk overgebleven Dorpsplein 6 van het 3/8 gesloten koor, het dwarspand en de onderbouw 20130 1.26.1.001 Riethoven van de toren. Klokkenstoel met twee klokken van W. Kaerwas, 1478, diam. resp. 116 en 102 cm. Mechanisch torenuurwerk, Van Dorst (Gilze), 1896, elektrisch opwinding. R.K. pastorie. Zeer eenvoudige dorpswoning, XIX. Fraai Dorpsstraat 24 21385 1.26.13.003 gelegen. Westerhoven Boerderij van het Noord-Brabantse langgeveltype; in de Dorpstraat 50 schuur balken met gesneden sleutelstukken, XVIIe of XVIIIe 26317 1.31.2.001 Luyksgestel eeuw. In de gevel letter-ankers W H. Dorpstraat 59 Huize "Ravensschot". Vermoedelijk gebouwd rond 1700 door 26318 1.26.13.005 Luyksgestel Abt Ravensschot van de Norbertijnen te Postel. Destijds 2 bestemd als pastorie. Kapellerweg 15 Molen, ronde bovenkruier op belt. 26319 1.16.1.014 Luyksgestel H.Kruiskapel. 17e eeuwse eenbeukige KAPEL met driezijdige koorsluiting; torentje op de westgevel, waarvoor een portaal is aangebouwd. Klassicistische altaarretabel (1e kwart 19e eeuw), waarin schilderij met St. Sebastiaan en St. Nicolaas en Kapellerweg 21 waaraan twee witgeverfde heiligenbeelden. Als kruiwegstaties 26320 1.26.6.001 Luyksgestel veertien litho's van Turgis naar O. Tassaert, Parijs-Toulouse, vroege 19e eeuw, met Franse en Spaanse tekst. XVIIe eeuws kruisbeeld achter in de kapel. In het portaal witte beeldjes van Antonius Abt en Barbara. In de nieuwe KERK die zelf niet op de lijst wordt geplaatst, een houten kruisbeeld uit omstreeks 1500, met een Johannes en Maria uit de 15e eeuw; een 17e eeuwse Pieta; een grote Kerkstraat 98 26321 1.26.5.001 18e eeuwse groep van St. Maarten te paard met bedelaar; Luyksgestel een 17e eeuwse Madonna, 16e eeuwse Johannes de Doper en voorts een beeld van St. Elisabeth. Kerktoren. Ter zijde van de moderne R.K. Kerk van St. Martinus aan de Kerkstraat, een gebouw dat een Waterstaatskerk uit 1843 vervangt, die een 15e eeuwse kerk Kerkstraat 100 opvolgde, staat nog de oude 15e eeuwse toren, met haakse 26322 1.26.1.004 Luyksgestel steunberen en versierd met blindnissen, voorzien van een uitgemetselde traptoren, gedekt door een nooddak. (Inmiddels gerestaureerd). Rijt 54a Molen, ronde witgeverfde bovenkruier op belt. 26323 1.16.1.013 Luyksgestel Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten Walikerplein 2 wolfdak met voet van pannen, zesdelige schuiframen met 32525 1.31.2.002 Walik luiken. Met schuur, van hout, leem en riet. Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten Walikerplein 1 32526 1.31.2.006 wolfdak. Walik Boerderij van het Kempische langgeveltype, onder rieten Walikerplein 3 32527 1.31.2.003 wolfdak met voet van pannen. Walik Langgevelboerderij, in de literatuur bekend als Teutenhuis en herberg De Ster (tot 1892). Het is gebouwd door een rondtrekkende handelaar die zich later, tot welstand gekomen, in zijn geboorteplaats vestigde. Het pand dateert uit 1722, met een bedrijfsgedeelte van 1893, dat na een brand in 1945 grotendeels is vernieuwd. Het geheel is opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Evenwijdig achter het Domineestraat 515188 1.27.21.003 huis een losstaande kleine schuur waarin een niet 8 Bergeijk beschermde paardenstal, kleinveestal, vroeger bakhuis en hooizolder, rond 1900 opgetrokken in Belgische gladde oranje baksteen. Op het erf een boerensier- en moestuin met enkele fruitbomen, vlier en beukenhaag. Het pand ligt achter de hervormde kerk uit 1812/1857 en is sinds 1893 eigendom van de Hervormde Maatschappij van Welstand. De kop-hals-rompboerderij met de naam Hetty-farm is in 1928 517915 1.31.2.005 Loo 54 Bergeijk gebouwd naar ontwerp van architect Knapen uit Eersel en is 3 gelegen in het Bergeykse kerkdorp 't Loo. De H. Gerardus Majellakerk met aangebouwde pastorie werd Weebosch 73 in 1907 gebouwd in het kerkdorp De Weebosch in neo- 517916 1.26.1.010 Weebosch romaanse stijl naar ontwerp van architect Jan Stuyt. Het gemeentehuis van Riethoven werd in 1932 gebouwd naar ontwerp van architect H. Vervest. Het gebouw heeft kenmerken van de Amsterdamse School en heeft vanwege de kleinschaligheid het karakter van een villa. Het pand is de Dorpsplein 5 vervanger van het voorgaande, sobere en traditionele 517917 1.24.5.005 Riethoven raadhuis. In 1979 werd het aan de achterzijde uitgebreid en daarbij werd het inwendige deels aangepast. In 1992 brandde de kap uit. De eikehouten kap is vervangen door een identieke grenen en de dakpannen door eenzelfde pansoort. Monseigneur Herenhuis gebouwd in 1859 met Neo-Classicistische 517918 1.29.3.002 Biermansplein invloeden. 8 Bergeijk In de kom van Luijksgestel staat aan de zuidelijke zijde van de Dorpsstraat het gemeentehuis. Het gebouw dateert uit 1931-1932 en is onder architectuur van architect Brenders uit Dorpstraat 71 Valkenswaard tot stand gekomen. Na de Tweede 517919 1.31.1.003 Luyksgestel Wereldoorlog is het gebouw verschillende malen uitgebreid, waardoor de achtergevel thans is ingebouwd. Alle aanbouwen vallen buiten de bescherming. De pastorie werd in 1893 gebouwd in Neo-renaissancestijl naar ontwerp van architect C. Franssen. De pastorie staat 517900 1.26.13.006 Loo 79 naast de St. Petruskerk. De St. Petruskerk is tussen 1862 en 1863 gebouwd in Neo- gotische stijl naar ontwerp van architect K. Weber. Op 19 september 1864 werd zij gewijd. De kerk werd gerestaureerd 517901 1.26.1.008 Loo 81 Bergeijk en toen van een toren voorzien in 1896. Architect C. Franssen handhaafde de Neo-gotische stijl. Het voormalige klooster werd in 1904 gebouwd. Het pand diende tevens als school. Stilistisch gezien zijn er zowel Loo 83, 85, 87 kenmerken van de Neo-gotiek als de Neo-renaissance. 517902 1.26.8.001 Bergeijk Nummer 83 en 85 zijn in gebruik als woonhuis, nummer 87 als peuterspeelzaal. Het pand werd rond 1910 gebouwd als café, boerderij en woonhuis. Het pand staat tegenover het gemeentehuis en Dorpsplein 4 517904 1.31.4.001 wordt aan drie zijden omringd door klinkerstraten. Op het erf Riethoven staat een vierkante bakstenen put. De drie aaneen gebouwde schuren dateren uit de late negentiende eeuw. Ze staan in verspringende hoeken tegen elkaar aan en tegen de achtergevel van het dorpscafé- Dorpsplein 4 517905 1.31.7.001 boerderij, waarmee de driehoekige kavel goeddeels wordt Riethoven opgevuld. De eindgevel van de achterste schuur is rond 1985 vernieuwd. De lagere school werd rond 1920 gebouwd in Neo-Barokke Schoolstraat 15