İnas Darülfünunu Ve Kadınlar Dünyası Dergisi Women's University And

Darülfünun’u istemek bizim hakk-ı insani- To demand higher education is our İnas Darülfünunu ve Kadınlar Dünyası Dergisi yemizdir. Bilmiyorum bunu istemekte ne right. It is not an astonishing demand. fevkaladelik görülüyor? Asıl fevkaladelik It is astonishing not to grant us our Women’s University and the magazine hakkımızın verilmemesindedir. right to education.

Kadınlar Dünyası (Women’s World) Nuriye Ulviye Nuriye Ulviye

İnas Darülfünunu ve Women’s University and 4 Nisan 1913 Kadınlar Dünyası Dergisi the magazine Kadınlar Dünyası (Women’s World) Kadınlar Dünyası yayımlandı Kadınlar Dünyası’nda, yüksek öğrenim hakkı- The magazine Kadınlar Dünyası nın kadınlara da tanınması için her kesimden began an intensive campaign for kadının katıldığı bir kampanya başlatıldı. the right of women to gain access to higher education. Dergideki tartışmalar ve etkili lobi çalışma- ları, 7 Şubat 1914’te Darülfünun (üniversite) As a result of the activities special tarihinde ilk kez kadınlar için konferanslar lectures for women started at the düzenlenmesini sağladı. 12 Eylül 1914’te university on 7 February 1914 and 4 April 1913 ise, Zeynep Hanım Konağı’nda, kadınlar için a women’s university was opened edebiyat ve fen bölümlerinden oluşan İnas in Istanbul on 12 September 1914 First issue Nuriye Ulviye (1893 Gönen–1964 Kırıkhan) Darülfünunu, yani kadın üniversitesi, açıldı. consisting of two departments: of Kadınlar Dünyası Nuriye Ulviye, şahsi servetini kullanarak Kadınlar sciences and literature. Dünyası dergisini yayımladı. is published Publisher of the magazine Kadınlar Dünyası, using her own means in the beginning.

Nuriye Ulviye, şahsi servetini kullanarak Kadınlar Dünyası appeared between Kadınlar Dünyası dergisini yayımladı. 4 April 1913 and 21 May 1921. Kadınlar Dünyası, kadınların iler- Kadınlar Dünyası takes coura- İlk sayı: 4 Nisan 1913 lemesi için gerekli olan adımları geous steps for realising the Son sayı: 21 Mayıs 1921 The magazine appeared with more cesaretle gerçekleştirecek bir ga- progress of women. Tiraj: 3000 üzerinde than 3000 copies, in the frst 100 zetedir. Derginin sahibi: Nuriye Ulviye days as a daily, afterwards weekly Yayın şekli: İlk 100 gün günlük gazete olarak, daha with 25 pages. Kadınlar Dünyası Kadınlar Dünyası sonra 25 say falık haftalık bir dergi 4 Nisan 1913 4 April 1913 Çakır, 2014:134 Çakır, 2014:134

Kadın dergilerinden örnekler / Women’s magazines: some examples

1779 1845 1858 1862 1886 1888 1895 1914 1978 1995... Für Hamburgs Töchter Kypseli English Women’s Journal Gitar Şukûfezar The Dawn The American Jewess Kadınlar Dünyası Kadınca Pazartesi & Feminist & Kaktüs & Roza & Jujin & Eksik Etek & Martı Dünyanın ilk kadın dergisi Osmanlı İmparatorluğu‘nun İngiltere’nin kadınlar tarafın- Osmanlı İmparatorluğu’nun Yazı kadrosu da kadınlardan Avustralya’nın bir kadın tara- İlk Amerikan Yahudi kadın Dile getirdiği feminist kadın Feminist içerikli popüler & Akıllara Zarar & Feminist Politika ilk Rum kadın dergisi ve aynı dan kadınlar için çıkarılan ilk ilk Ermeni kadın dergisi oluşan Osmanlı İmparatorlu- fından yayımlanan ilk kadın dergisi politikası taleplerini hayata kadın dergisi & Feminist Eleştiri & Feminist zamanda Osmanlı İmpara- kadın dergisi ğu’nun ilk kadın dergisi dergisi geçiren Osmanlı İmparator- Yaklaşımlar & Amargi & Cin Ayşe torluğu’nda yayımlanmış ilk luğu’ndaki ilk kadın dergisi Fanzin & Deli Kadın & 5Harfiler... kadın dergisi Türkiye’deki İkinci feminist The world’s frst women’s The frst Greek women’s ma- The frst women’s magazine The frst Armenian women’s The frst women’s magazine The frst women’s magazi- The frst American-Jewish The frst women’s magazine The frst Turkish popular fe- kadın hareketinin dergileri magazine gazine, at the same time the in England published magazine in the Ottoman in the Ottoman Empire pub- ne in Australia published women’s magazine in the Ottoman Empire, reali- minist women’s magazine Women’s magazines of the frst women’s magazine in by women Empire lished exclusively by female by a woman sing its own feminist claims of the republican period second feminist movement the Ottoman Empire writers in Turkey

Kadınlar Dünyası (Women’s World) Nuriye Ulviye Nuriye Ulviye

Kadınlar Dünyası Kapağı, nr. 194, 26 Mart 1921 Fotoğraf: Matmazel Eliza Ayandalopulu, Kadıköy, Şarkı Kadınlar Dünyası’nın ilk Dergi, 121. sayıdan itibaren ve Musiki Cemiyeti keman ve ud muallimesi sayısı, nr. 1, 4 Nisan 1913 4 sayfalık Fransızca ek yayınladı Kadınlar Dünyası, meslek sahibi kadınları dergide The frst issue of Kadınlar Kadınlar Dünyası, fotoğrafarı ile tanıtarak destekledi ve onları rol modeli Dünyası, 4 April 1913 24 Ocak 1914 olarak sundu.

Kadınlar Dünyası, nr. 168, Kadınlar Dünyası First page of Kadınlar Dünyası, No. 194, 26 March 1921. 6 Nisan 1918 published a four-page In the picture: Mademoiselle Eliza Ayandalopulu, supplementary in French teacher of violin and lute in Kadıköy School of Song Kadınlar Dünyası, No. 168, beginning from and Music. 6 April 1918 number 121. Kadınlar Dünyası, Kadınlar Dünyası showed professional women on its 24 Januar 1914 front page thus at the same time supporting them and presenting them as role models.

Kadınlar Dünyası (1913–1921) 113. sayıdan sonra derginin ismi Latin harferiyle de yazıldı. / Starting from its 113th number Kadınlar Dünyası also used the Latin alphabet in its title.

Kadınlar Dünyası: Kadınlar Dünyası: Katılımcı siyasal kültür participatory political culture

Kadınlar Dünyası’nın yazı kadrosu: (seçki) Nuriye Not only the writers of the magazine Ulviye, Aziz Haydar, Emine Seher Ali, Mükerrem Kadınlar Dünyası were women, also the com- Belkıs, Atiye Şükran, Nebile Akif, Mes’adet Bedir- positors were women. han, Meliha Cenan. All texts of the magazine were to be written Kadınlar Dünyası’nın mürettipleri de kadındı. by women, until women’s equality should be realised. Kadınlar Dünyası dergisi yazı kurulu Kadınların hakları tanınmadıkça erkek yazılarına yer verilmeyeceği ilkesi kabul edildi. The letters to the editor determined the content of the women’s policies adopted and led to developing a participatory politi- Editorial team Dergide okur mektupları önemli yer tutuyordu. Bu of the magazine mektuplar izlenecek kadın politikalarının içeriğini cal culture. Kadınlar Dünyası de belirliyor ve katılımcı bir siyasal kültür oluş- masına fırsat tanıyordu. The publishers fought for the basic rights of women such as the right to education, Dergiyi çıkaran kadınlar, eğitim ve çalışma gibi professional activity, participation in com- alanlarda hak elde etme politikaları geliştirdiler, munity life, defned an independent identity kadınlararası somut dayanışma projeleri gerçek- of women, developed a sense of solidarity leştirdiler, kadınlar için işyerleri kurdular. among women and created jobs for women.

Çakır, 2014:138 Çakır, 2014:138

Kadınlar Dünyası (Women’s World) Nuriye Ulviye Nuriye Ulviye

Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-u Nisvan Some demands of the Ottoman Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-u Nisvan Cemiyeti Cemiyeti ve Kadınlar Dünyası’nın ta- Society for the Defence of Women’s Rights lepleri (seçki) the Women’s World Başkan / President: Nuriye Ulviye 28 Mayıs 1913 • Kadın erkek eşitsizliğine karşı çıkılmalı. • Inequality between women and men must be Sekreter / Secretary: Pakize Sabri • Kadınlar da çalışma yaşamına entegre opposed. Muhasebe / Acountant: Aziz Haydar Osmanlı Müdâfaa-i edilmeli. • Women should be integrated into working life. İdare Heyeti / Board: Fatma Pakize, Süreyya Lütfü, Sıdıka Ali Rıza, Hukuk-ı Nisvan • Kadınlar için de yükseköğrenim • Women should be provided opportunities olanakları sağlanmalı. for higher education. Aziz Haydar, Belkıs Şevket, Cemiyeti kuruldu • Kadınlar kamu kuruluşlarında • Women should be able to work in public Yaşar Nezihe, Sara Arif, da çalışabilmeli. institutions. Nimet Cemil, Şükûfe Nihal

Çakır, 2014:116 Çakır, 2014:116 Kadınlar Dünyası dergisini kuran kadınlar, kadın poli- tikası yapmak için Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti‘ni kurdular. “Kadın haklarını savunan her kadın” derneğe üye olabilirdi. Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-u Nisvan Cemiyeti İdare 28 May 1913 Heyeti ve Kadınlar Dünyası Yazı Heyeti Kadınlar Dünyası, nr. 119, 1913, s. 1. Ottoman Society for the Defence of Women’s Rights The Ottoman Society for the Defence of Women’s The Board of Administration of the Ottoman Society The founders of the magazine Kadınlar Dünyası es- for the Defence of Women’s Rights and the editors Rights was founded of Kadınlar Dünyası tablished the Ottoman Society for the Defence of Kadınlar Dünyası, No. 119, 1913, p. 1. Women’s Rights to realise women’s policy. “Every woman who advocates women’s rights can be a member of the association.”

Kimliği tespit Kadınlar Dünyası kadınlar için eğitim talep ediyordu 5 Aralık 1913 edilebilenler: Müfettiş olarak işe alınan Bedra Kadınlar Dünyası, kendi serveti ile kız öğrenciler için özel okul Osman (soldan ikinci İlk başarı: Müslüman oturan), Bedia Muvahhit açan Aziz Haydar gibi kadınları ve gerçekleştirdikleri projelerini (sağdan birinci oturan) tanıtarak, destekliyordu. kadınlar kamu dairesinde Kadınlar Dünyası, nr. 138, 17 Nisan 1914 memur olabildiler. Kadınlar Dünyası lobbying for the education of women

Kadınlar Dünyası promoted women’s projects, told their success stories and published photographs of women-entrepreneurs 5 December 1913 such as Aziz Haydar who opened a private school for girls using Yedi Müslüman kadın ilk kez Telefon İdaresi’nde her own means. memur oldular. First success: The frst seven Muslim women appointed Aziz Haydar (1881 Mora Yarımadası – Aziz Haydar (1881 Peloponnese – Muslim women ölüm tarihi ve yeri bilgisine ulaşılamadı) date and place of death unknown) can be employed to the Telephone Administration Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti üyesi, Member of the Ottoman Society for the Kadınlar Dünyası, No. 138, 17 April 1914 Kadınlar Dünyası dergisi yazarı Defence of Women’s Rights, writer of Kadınlar Dünyası in public institutions. Kadınlar Dünyası kapağı, nr. 139, 1 Mayıs 1914. Cover of Kadınlar Dünyası, No. 139, 1 Mai 1914

Kadınlar Dünyası (Women’s World) Nuriye Ulviye Nuriye Ulviye

Kadınlar Dünyası’nın yüksek The lobbying of Kadınlar eğitim için lobi çalışmaları Dünyası for higher education “Viyana Darülfünunu Tıp “Bugün Paris’te Dişçilik Fakültesi’ne müdavim bir Türk tahsilinde bulunan Belkıs kızı Seniha Hanım”, Mahmut Hanımefendi”, “Biz de maarif vergisi veriyoruz.” “We, too, pay taxes for education.” Kadınlar Dünyası, nr. 167, Kadınlar Dünyası, nr. 138, 30 Mart 1918, s. 1. 17 Nisan 1914, s. 6. Kadınlar Dünyası Kadınlar Dünyası

Kadınlar Dünyası’nda “Biz de ma- In Kadınlar Dünyası women de- “Ms. Seniha, a Turkish female “Ms. Belkıs Mahmut arif vergisi veriyoruz.” yazan ka- fned education as the natural student at the University currently studying dınlar, yüksek eğitimden yarar- right of women, addressed their of Vienna, Faculty of Medicine”, dentistry in Paris”. lanmayı kadının en doğal hakkı demands to the intellectual and Kadınlar Dünyası, No. 167, Kadınlar Dünyası, No. 138, 30 March 1918, p. 1. 17 April 1914, p. 6. olarak tanımladılar. Yüksek eği- political authorities and tried to tim taleplerini entelektüel ve si- infuence politics, arguing that Başka ülkelere yüksek eğitim yapmak için giden kadın öğrencilerin tanıtımı, Osmanlı İmpara- yasi otoritelere ilettiler. Devletin they women were paying taxes torluğu’nda da kadınların üniversitede öğrenim görme talebi için gerekçe olarak kullanıldı. eğitim siyasetini etkileme strate- for education, too. jisi izlediler. Kadınlar Dünyası demanded higher education for women in the Ottoman Empire, using reports about female Ottoman students abroad as an argument.

“Söylememiz ve istememiz “Nobody can stop us to speak it out kesinlikle engellenemez” and to demand this.”

“İstediğimiz, hakkımız şudur: Biz kadınlara da Darülfü- “We want women departments at the university. Is there no one in nun’un kadın bölümleri açılmalıdır. Bu hakkımızın gas- the nations and in the government who has a guilty conscience be- bedilmesinden dolayı millette, hükümette vicdanı titre- cause we haven’t been given this right? Is there nobody who is afraid yen, gelecek nesillerin lanetlerinden korkan bir fert of the curses of the following generation? yok mu? Muslim girls and women in Russia have entered all branches of the Rusya’da Müslüman kızları, kadınları Darülfünun‘ların university and they are very successful. What’s the difference be- bütün şubelerine girmişler, büyük muvaffakiyetler gös- tween them and us? They are Muslims, we are Muslims. They are hu- teriyorlar. Fark nedir? Onlar da Müslüman, biz de Müs- man beings, we are, too. Is the difference perhaps that we are Otto- lüman. Onlar da insan, biz de. Yoksa eksiğimiz Osmanlı man? No, this is not the reason. olmak mı? Hayır Osmanlı olmamız değil. The reason lies in our beloved government: There are people who do Mükerrem Belkıs, “Millete ve Hükümete bir Sevgili hükümetimiz bu noktaları görmeyen, not understand this point of view and who do not think about it. Hitabe: Hak İsteriz”, Kadınlar Dünyası, 11 düşünmeyenlerin elinde… Temmuz 1913, nr. 86, s.1. Yes, we demand this. Nobody can stop us to speak out and demand Mükerrem Belkıs, “Millete ve Hükümete bir Evet istiyoruz. Söylememiz ve istememiz kesinlikle this. We insist on this, because this demand is our right, our Hitabe: Hak İsteriz” (Adress to the nation and engellenemez. Çünkü hakkımızdır, insanlık hakkımızdır.” human right.” goverment), Kadınlar Dünyası, 12 Juli 1913, No. 86, p.1.

Kadınlar Dünyası (Women’s World) Nuriye Ulviye Nuriye Ulviye

Kadınlar hürdür Women are free “Rusya’da İslam kızlarının üniver- “We cannot hold back our demands sitenin her şubesine girerek başa- because we see how in Russia Muslim rı sağladıklarını görüp duramayız. girls enter every branch of the univer- Durmak haramdır. sity and how successful they are. It is even a sin to stop demanding. Türk kadınları da hürdür. Hür ol- “Darülfünun Sayıklaması”, Kadınlar Dünyası, nr. 88, 13 mak, haklarını geri almak istiyor. Turkish women are also free. They Temmuz 1913, s. 4. İşte bunun için her ilmi konuda want to be free and want to get their Mükerrem Belkıs, “Nahide Asaf bilgi sahibi olmak gereklidir. rights back. For that reason it is ne- Süleyman Hanımefendi’ye”, Kadınlar Dünyası, 12 Temmuz cessary to engage in all sorts of study. 1913, nr. 87, s. 4. “Darülfünun Sayıklaması” Özellikle en yüksek mektepleri- (The dream of a university), mizde ekseri muallimlerimiz er- We mostly have male teachers at our Kadınlar Dünyası, No. 88, 13 July 1913, p. 4. kektir. Niçin? Onların yerlerini ni- universities. Why? Why should not Mükerrem Belkıs, “Nahide Asaf çin kadınlar işgal etmesin? Bunlar women work in their places? To work Süleyman Hanımefendi’ye” Institutrice: – O, artık siz… bize ihtiyaç bizim gerçek haklarımızdır.” there is also our true right.” (Answer to Ms. Nahide Asaf Süleyman), Kadınlar Dünyası, (Özel öğretmen) kalmadı. 12 Juli 1913, No. 87, p. 4. Küçük Hanım: – Neden, şer İnstitutris? Institutrice: – İşte Türk madamları Darülfü- nun isterler. İnsanlık hakkı Human right Küçük Hanım: – Evet, Darülfünunda bulunmak istiyoruz. Avrupa’da da öyle de- “Bekleyecek zamanımız yoktur. “We have no more time. To de- ğil mi? Darülfünun’u istemek bizim mand higher education is our hu- Institutrice: – O!... Fakat Avrupa!... insanlık hakkımızdır. man right.

Bilmiyorum bunu istemekte It is not an astonishing demand. Governess: – Oh, now you will have ne fevkaladelik görülüyor? Asıl It is astonishing not to grant us no need for us. fevkaladelik hakkımızın verilme- our right to education.” Young woman: – Why, dear governess? mesindedir.” Governess: – Well, Turkish women are demanding a university. Young woman: – Indeed, we are. As in Europe, “Kadınlar Dünyası” imzasıyla (Nuriye Ulviye), “Kadınlar Dünyası” (Nuriye Ulviye), “Kadınların Tahsil-i right? “Kadınların Tahsil-i âliye İhtiyacı”, Kadınlar Dünyası, âliye İhtiyacı” (Women need higher education), Governess: – Oh!... but in Europe!... 29 Ekim 1913, nr. 115, s. 2. Kadınlar Dünyası, 29 October 1913, No. 115, p. 2.

Osmanlı İmparatorluğu’nda kız çocukları için eğitim kurumu örnekleri / Early schools for the education of girls in the Ottoman Empire 1831 1843 1849 1858 1869 1870 1873 1875 1870 1911

Ermeni Kız İlkokulu Ebe Mektebi Rum Kız İlkokulu Rüşdiye (ortaokul) Yedikule Kız Sanayi Edirne Alyans Kız Amerikan Kız Koleji Rum Kız Lisesi Darülmuallimat İnas İdadisi (lise) Mektebi (meslek Okulu (öğretmen okulu) okulu) Armenian school for School of Midwifery Greek Girls’ Primary Secondary school for Ecole de Filles de American College for Greek Girls’ High Teacher training High school for girls girls (private) (state) School (private) girls (state) Yedikule Girls’ Industri- l’ Alliance Israélite Girls (private) School (private) school for women (state) al School (state) Universelle (private) (state)

Kadın öğrenciler en zor konuları Female students can understand the – anlıyorlar. Hayret verici. most complicated subjects. İnas Darülfünunu (Kadın