3 4 10 16

Od redaktora naczelnego Festiwal Conrada Unsound Pieśni doliny Jozafata Editorial Conrad Festival Songs of the Valley of Josaphat

18 20 22 24

Konieczny Wyspiańskiemu Balet triadyczny Targi Książki w Krakowie Sacrum Profanum Konieczny for Wyspiański Triadic Ballet Book Fair in Krakow

26 54 62 104

Wydarzenia Kids in Kraków Kalendarium Kluby Events Calendar Clubs

110 132 136 140

Wystawy Restauracje Informacje turystyczne Adresy Exhibitions Restaurants Information for Tourists Venues

Wydawca / Publisher: Skład, opracowanie graficzne / Typesetting: Krakowskie Biuro Festiwalowe Studio graficzne JMP Design | www.jmpdesign.eu ul. Wygrana 2, 30-311 Kraków tel. 12 354 25 00, fax 12 354 25 01 Druk / Printed and bound by: Drukarnia Leyko Redakcja / Editors: ul. Dworska 1c, 30-314 Kraków | tel. 12 354 27 30 Reklama / Advertisement: [email protected] Zuzanna Nikiel-Warchoł | tel. 882 167 122 | [email protected] Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief: Agnieszka Wyrobek-Kaczor | tel. 515 137 990 | Grzegorz Słącz | [email protected] [email protected]

Redagują / Editorial staff: Okładka / Cover: Dorota Dziunikowska | [email protected] Conrad Festival 2017, projekt / design by Nikodem Pręgowski Barbara Fijał | [email protected] Artur Jackowski | [email protected] Mapa centrum Krakowa / City map by: Justyna Skalska | [email protected] Amistad Barbara Skowrońska | [email protected] Barbara Zając | [email protected] „Karnet” można otrzymać pocztą na terenie Polski pod warunkiem dokonania przedpłaty na pokrycie kosztów wysyłki: 6 zł (w tym VAT 23%) za egzemplarz. Korekta / Proofread by: Zamówienia: [email protected]. Dorota Bednarska You can receive “Karnet” by post in Poland after pre-payment of p&p costs: Tłumaczenie / Translation and proofreading: PLN 6 (incl. VAT 23%) per copy. Orders: [email protected]. Caroline Stupnicka Redakcja przyjmuje informacje o imprezach do 8 dnia każdego miesiąca. Rów- nocześnie prosimy o informowanie na bieżąco o wszelkich zmianach i imprezach Projekt / Design: dodatkowych. Publikowane wiadomości pochodzą od organizatorów. Redakcja mill studio zastrzega sobie prawo do skrótów oraz opracowywania dostarczonych materiałów. Redakcja nie odpowiada za zmiany repertuarowe oraz za treść reklam. Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programach. editorial

EDITORIAL OD REDAKTORA NACZELNEGO d 3

Fot. Michał Ramus Złoty październik

Utarte w odległej epoce powiedzenie „październik mie- siącem oszczędzania” nie sprawdzi się tej jesieni w Krako- wie. Wszyscy chcemy przecież kupić nowości na Targach Książki, wziąć udział w wyjątkowych wydarzeniach fe- stiwali Sacrum Profanum, Unsound, Krakowskiej Jesieni Jazzowej czy w niezliczonych koncertach – w tym także tych promujących twórczość krakowskich mistrzów: Marka Grechuty, Zygmunta Koniecznego, Jana Kantego Pawluśkiewicza albo zespołu Kroke. Chcemy bardziej międzynarodowo? Poszukajmy inspiracji w koncertach i spektaklach: od „Baletu triadycznego”, poprzez Festiwal 7xGospel, aż po koncert Stinga w Tauron Arenie Kraków. Golden October Jeśli do tego dodamy powrót do miasta studentów i ich życia kulturalnego (Studencki Festiwal Piosenki!) oraz The ancient proverb proclaiming October to be a frugal wznowienie działalności zmodernizowanego klubu Stu- month certainly doesn’t apply in Kraków this month! dio – nowego topowego miejsca na koncertowej mapie We all want to pick up the latest releases at the Book miasta – to panorama jesiennych krakowskich wydarzeń Fair and take part in the extraordinary events held as rozrasta się do granic możliwości. Skąd ten sukces? Będzie part of the Sacrum Profanum, Unsound and Krakow można o tym posłuchać podczas konferencji Dźwigacze Jazz Autumn festivals and countless concerts, includ- Kultury, którą w swoje dwudziestolecie organizuje Kra- ing those showcasing Cracovian masters such as Marek kowskie Biuro Festiwalowe. Grechuta, Zygmunt Konieczny, Jan Kanty Pawluśkiewicz I nawet przy dużej liczbie wydarzeń niewymaga- and the group Kroke. Or perhaps you’re after something jących zapasu gotówki – takich jak Festiwal Conrada, more international? You can find inspiration with concerts przypominająca dzieło Stanisława Wyspiańskiego Noc and spectacles including the “Triadic Ballet”, the 7xGospel Poezji i pełne niespodzianek rodzinne spotkanie „Dzień Festival and Sting appearing at Tauron Arena Kraków. dobry ICE Kraków!” – na oszczędzanie w październiku If we add the return of students and their cultural lives and nie powinniśmy się nastawiać: to miesiąc na wagę złota, the reopening of the modernised club Studio – the city’s w którym koniecznie musimy zaczerpnąć jak najwięcej latest top music destination – the panorama of autumn ze skarbnicy krakowskich wydarzeń. events is bursting at the seams. Where did this success come from? We can find out during the Dźwigacze Kul- Odwagi! tury conference, organised by the Krakow Festival Office to celebrate its twentieth anniversary. Grzegorz Słącz And even with myriad events which won’t break Redaktor naczelny the bank – such as the Conrad Festival, Poetry Night recalling Stanisław Wyspiański and the surprise-filled family event “Hello, ICE Kraków!” – don’t expect to be frugal in October: it’s a month worth its weight in gold and we simply must make the most of the treasure trove of events. „Panorama jesiennych Take courage! krakowskich wydarzeń rozrasta Grzegorz Słącz się do granic możliwości” Editor-in-Chief 6_zmyslow

4 d FESTIWAL CONRADA CONRAD FESTIVAL CONRAD FESTIVAL FESTIWAL CONRADA d 5

Serge Bloch zdradzi tajniki pracy nad imponującą księgą worked on the remarkable book of words and images Niepokój Unrest słowa i obrazu Biblia. Wielkie opowieści Starego Testamen- In the Beginning: Illustrated Stories from the Old Testa- tu, którą stworzył wraz z biblistą Frédérikiem Boyerem. ment which he co-created with the Bible scholar Frédéric Z kolei o powieści graficznej Kongo, adaptacji graficznej Boyer. Catherine Anyango co-author (with designer Tom Jak rozmawiać o współczesnym świe- How should we talk about the con- Jądra ciemności, opowie jej współautorka, szwedzka Tirabosco) of the graphic novel Congo – a brand new cie? O ludziach, ich słabościach i tak temporary world? About people, their pisarka Catherine Anyango. Jak odzwierciedlić obraz version of Heart of Darkness – talk about how they ap- charakterystycznym dla naszych weaknesses and the all-encompass- piekła przedstawiony przez Conrada? Czy za sprawą słowa proached their adaptation. How did they reflect the image pisanego można prawdziwie poczuć, zobaczyć i usłyszeć? of hell created so evocatively by Conrad? Does the written czasów, przenikającym do głębi nie- ing sense of unrest, ubiquitous in to- A czy przekład jest w stanie dogłębnie oddać zamysł world allow us to really feel, hear and see? Can transla- pokoju? day’s world? autora? Tajniki (nie)wierności przekładu wyjawi Jacek tions truly reflect the original author’s thoughts?Jacek Dukaj, autor Heart of Darkness w nowej – nie tyle prze- Dukaj, author of Heart of Darkness in a new linguistic „Coraz częściej ogarnia nas przekonanie, że – jak “We are increasingly aware – as Conrad once wrote tłumaczonej, co spolszczonej – szacie językowej. Z Olgą setting – not translated as much as “Polonised” – reveals mówił Conrad – »groźba napiera zewsząd« i że naszym – of ‘the closing in of a menace from all sides’, and that Tokarczuk będzie można porozmawiać o zrealizowanym the secrets of the (un)faithfulness of translation. Can art zadaniem – artystów, intelektualistów, nauczycieli, stu- our task as artists, intellectuals, teachers, students and na podstawie jej powieści Prowadź swój pług przez kości change our attitude to social phenomena? We talk to Olga dentów, dziennikarzy – jest rozumienie tego, co nadchodzi, journalists is to make sense of that which is approaching umarłych filmie Pokot, którego jest współscenarzystką, Tokarczuk about the filmSpoor , based on her novel Drive a co na razie tylko nielicznym udaje się trafnie sformu- and which very few people can describe accurately,” says natomiast Willemijn Lamp, pomysłodawczyni i dyrektorka Your Plough Over the Bones of the Dead. We also learn łować” – zapowiada Michał Paweł Markowski, dyrektor Michał Paweł Markowski, artistic director of the Conrad holenderskiego festiwalu Read My World, opowie o nie- about unusual approaches to promoting literary festivals artystyczny Festiwalu Conrada (23-29 października). Festival (23-29 October). typowych sposobach promowania festiwali literackich. from Willemijn Lamp, founder and director of the Dutch By pomóc nam zrozumieć i udomowić współczesne To help us understand and soothe contemporary fears, Jak dobroczynny wpływ na życie człowieka może mieć festival Read My World. lęki, do Krakowa zjadą twórcy różnych kultur i światopo- Kraków welcomes artists who move in different cultural literatura, przekonali się... więźniowie. Może nas to dziwić, Literature turns out to have a positive influence on glądów, związani nie tylko z literaturą, ale także z filmem, circles and who have work in literature, film, theatre, music ale według badań odsetek czytelników w zakładach za- people’s lives, as prisoners know very well. This may teatrem, muzyką czy sztukami plastycznymi. „Chcemy and plastic arts. “We want to talk about contemporary mkniętych jest zaskakująco wysoki. W dyskusji o społecz- seem surprising, yet research shows that high numbers rozmawiać o współczesnych niepokojach na świecie, unrest around the world, about the troubled movement nej funkcji literatury wezmą udział pisarka i felietonistka of prisoners are avid readers. The discussion on the social o niespokojnych ruchach jednostek i zbiorowości, o gwał- of individuals and groups, about violent emotions,” adds Sylwia Chutnik, działaczka społeczna i założycielka role performed by literature is held by the writer and townych emocjach” – podkreśla Markowski. W tym roku Markowski. The motto of this year’s event is Unrest. fundacji Zmiana Maria Dąbrowska, fotograf Mikołaj columnist Sylwia Chutnik, social activist and founder hasłem przewodnim jest wspomniany Niepokój. Grynberg oraz Wojciech Brzoska od lat propagujący of the Zmiana Foundation Maria Dąbrowska, photographer A different take on literature kulturę wśród więźniów. Spotkamy się także z Lilianą Mikołaj Grynberg and Wojciech Brzoska, tireless promoter Literatura inaczej The Bible, but not as you know it: 35 tales, 528 pag- Hermetz, laureatką Nagrody Conrada 2015, która opowie of culture in prisons. We also meet Liliana Hermetz, win- Biblia, jakiej jeszcze nie znacie: 35 opowieści, 528 stron, es and 1500 illustrations. A book for all generations. o swojej drugiej powieści Costello. Przebudzenie, nato- ner of the Conrad Award in 2015, talking about her second 1500 ilustracji. Książka dla wszystkich pokoleń. Rysownik The artist Serge Bloch reveals the secrets of how he miast irańska powieściopisarka i prozaiczka Goli Taraghi novel Costello. Awakening, while the Iranian novelist oraz jej rodak, tłumacz literatury niemieckiej i drama- and prosaist Goli Taraghi and her compatriot Mahmoud Serge Bloch, fot. Edelmiro Franco/ACE/East News topisarz Mahmoud Hosseini Zad zabiorą nas do świata Hosseini Zad, playwright and translator of German lit- perskich opowieści. Izabela Filipiak (Morska), Remigiusz erature, introduce us to the fascinating world of Persian Ryziński, Krzysztof Tomasik przybliżą homoseksualną novels. Izabela Filipiak (Morska), Remigiusz Ryziński perspektywę w literaturze oraz w myśleniu i pisaniu o niej. and Krzysztof Tomasik reveal gay aspects of literature and attitudes to thinking and writing about literature. Polskie prowincjałki O polskiej rzeczywistości i o nas samych porozmawia- Polish provinces my z naszą czołową podglądaczką i parodystką Dorotą We talk to our leading parodist Dorota Masłowska Masłowską. Podczas spotkania autorka opowie o tych about the realities of Poland and Poles themselves. elementach naszego świata (i nas samych), których się The author discusses those elements of our world (and wstydzimy, ale które z różnych powodów pielęgnujemy, nie ourselves) which we are usually embarrassed about, chcąc (lub nie potrafiąc) się ich pozbyć. Temat dzisiejszej but which we nevertheless nurture in spite of ourselves. Polski, ukrytej pod postacią na pozór baśniowej krainy, The topic of today’s Poland, hidden under the shroud pojawi się z pewnością podczas spotkania z Michałem of a fairytale land, is bound to come up during the meet- Witkowskim, którego najnowsza powieść Wymazane ing with Michał Witkowski whose latest novel Erased zabiera nas do kipiącego od żądz i emocji miasteczka takes us to a small town in the “Wild East” brimming „na Dzikim Wschodzie”. Możliwości Solidarności przedsta- with emotions and desires. The Potential of Solidar- wią Marta Dzido i Piotr Śliwowski, współautorzy doku- ity are presented by Marta Dzido and Piotr Śliwowski, 6 d FESTIWAL CONRADA CONRAD FESTIVAL

co-authors of Solidarity According to Women dedicated to the history of a group of courageous Polish women who had a major influence on shaping Poland’s politi- cal reality. What happens in the soul of Central Europe? It could be said that from the perspective of the Czech Republic, Hungary and Poland the world appears to be rather melancholic… Still, let’s hear what our southern neighbours have to say: the Hungarian translator, critic and author László F. Földényi and the Czech author, edi- tor and director Jan Němec. What’s daily life like in small

Kamil Bałuk, fot. Filip Skrońc towns? The originator of the project “Lights of Small Towns” Agata Grabowska and the journalist and reporter Kamil mentu Solidarność według kobiet poświęconego historii Bałuk, author of the outstanding reportage All of Louis’ kilkunastu odważnych Polek, które wpłynęły na zmianę Children about a genetic experiment in the Netherlands, realiów politycznych w Polsce. A co właściwie gra w duszy introduce us to the perspectives of individuals. The meeting środkowoeuropejskiej? Można by się właściwie pokusić will be led by Mariusz Szczygieł. In turn, the author and o stwierdzenie, że z perspektywy Czech, Węgier i Polski translator Weronika Gogola and the poet, prosaist and świat jawi się jako wyjątkowo melancholijny... Cóż, po- translator Wioletta Grzegorzewska show us the provincial słuchajmy, co na ten temat mają do powiedzenia nasi world in a way that loses nothing of its unique character. południowi sąsiedzi: węgierski tłumacz, krytyk, autor książek László F. Földényi oraz czeski pisarz, redaktor Human weaknesses i reżyser Jan Němec. Jak wygląda życie codzienne w ma- The discussion with Magdalena Grzebałkowska, au- łych miasteczkach? Pomysłodawczyni projektu „Światła thor of Double Portrait, and Marcin Borchardt, director małego miasta” Agata Grabowska oraz dziennikarz i re- of the documentary The Beksiński Family. Videophonic porter Kamil Bałuk, autor świetnego reportażu Wszystkie Album help us gain an insight into the world of two ex- dzieci Louisa o genetycznym eksperymencie w Holandii, traordinary outsiders: Zdzisław and Tomasz Beksiński. opowiedzą, jak to wygląda z perspektywy pojedynczych We also hear about madness and method from Małgorzata mieszkańców. Spotkanie poprowadzi Mariusz Szczygieł. Łukasiewicz, translator of Christine Lavant’s Memoirs From Z kolei pisarka i tłumaczka Weronika Gogola oraz poetka, a Madhouse, and Adam Lipszyc, author of the preface prozaiczka i tłumaczka Wioletta Grzegorzewska przybliżą of the Polish edition. Actors of the Łaźnia Nowa Thea- świat prowincji, tak by nie stracił nic ze swojej wyjątkowości. tre join the dramatist Mateusz Pakuła and director Eva Rysová in a discussion if theatre and literature can help Ludzkie słabości us when we feel we are losing our strength. The special Rozmowa autorki Portretu podwójnego Magdaleny guest of the meeting will be the acclaimed actor Krzysztof Grzebałkowskiej i Marcina Borchardta – reżysera do- Globisz. kumentu Beksińscy. Album wideofoniczny pozwoli nam Where do we look for reasons behind suicides? Are przeniknąć do świata dwóch niezwykłych outsiderów, they rooted in the weakness of human nature? Or perhaps Zdzisława i Tomasza Beksińskich. O szaleństwie i metodzie we should blame society? We tackle these difficult topics na podstawie pełnych dramatyzmu Zapisków z domu with the Austrian philosopher, author and essayist Anna wariatów Christine Lavant rozmawiać będą jej tłumaczka Kim and the Swiss author and dramatist Lukas Bärfuss. Małgorzata Łukasiewicz oraz autor posłowia do polskie- Kraków also welcomes Siri Hustvedt whose latest novel go wydania Adam Lipszyc. Dramaturg Mateusz Pakuła, The Blazing World presents challenges faced by female reżyserka Eva Rysová i aktorzy Teatru Łaźnia Nowa artists working in a male-dominated world. The Ameri- zastanowią się, czy teatr i literatura są w stanie pomóc can author, essayist and poet delivers a lecture as part człowiekowi, który traci swą moc. Gościem specjalnym of the Conrad Award gala. będzie znakomity aktor Krzysztof Globisz. Gdzie szukać przyczyn samobójstwa? Czy leżą one Modern world w słabości ludzkiej natury? A może winić należy cywili- Is post-apocalyptic literature merely fiction, or some- zację? Nad odpowiedziami zastanowimy się wraz z Anną thing more? Hugh Howey, author of the bestselling 8 d FESTIWAL CONRADA CONRAD FESTIVAL CONRAD FESTIVAL FESTIWAL CONRADA d 9

Kim, austriacką filozofką, pisarką i eseistką oraz szwajcar- wersytetu w Waszyngtonie Tonya Stremlau, zaś o miło- From Sweden, about what we can expect from today’s skim pisarzem i dramatopisarzem Lukasem Bärfussem. ści i wolności porozmawiamy ze szwedzką prozaiczką, reporters. Tonya Stremlau, lecturer at the University Po raz pierwszy Kraków odwiedzi Siri Hustvedt, któ- poetką, dramatopisarką i tłumaczką Agnetą Pleijel, of Washington, talks about how deaf people read, expe- rej najnowsza powieść Świat w płomieniach traktu- autorką m.in. wydanej w tym roku powieści Wróżba. rience and create literature, while the Swedish prosaist, je m.in. o nierównych szansach kobiet artystek w zdomi- Wspomnienia dziewczynki. Dlaczego ludzie nie lubią poet, dramatist and translator Agneta Pleijel, author nowanym przez mężczyzn świecie. Amerykańska pisarka, księgarń? Wraz z hiszpańskim pisarzem Jorge Carriónem, of A Fortune Foretold: A Novel released earlier this year, eseistka i poetka wygłosi wykład mistrzowski w ramach od lat zajmującym się historią księgarń, postaramy się discusses love and freedom. Why do people dislike book- wieńczącej festiwal uroczystej gali Nagrody Conrada. zastanowić, jak zmienić (na lepsze) ten postępujący pro- shops? We join the Spanish author Jorge Carrión, scholar ces. Jak czytają Conrada polscy znawcy jego twórczości? of bookshops, in a discussion on how to change this situ- Modern world Za co go cenią? Jakie słabości jego dzieła dostrzegają? ation for the better. How do Polish scholars of Conrad Czy literatura postapokaliptyczna to jedynie fikcja? W dyskusji wezmą udział filozofka i publicystka Agata read his books? What do they value him for? What weak- Hugh Howey, autor bestsellerowej serii powieściowej Bielik-Robson, pisarz i literaturoznawca Ryszard Koziołek nesses do they find in his works? This discussion includes science fiction Silos, rysuje budzący już nawet nie niepokój, oraz badacz religijnych aspektów literatury Paweł Panas. philosopher and publicist Agata Bielik-Robson, author a autentyczną grozę obraz świata po katastrofie. Nato- and literature scholar Ryszard Koziołek and scholar Siri Hustvedt, photo by Marion Ettlinger miast o kondycji (rzeczywistego) współczesnego świata, Znani nieznani of religious aspects of literature Paweł Panas. radykalizacji sceny politycznej i skrajnych postawach sci-fi seriesSilos , draws a vision of a world in the wake Żadnego życia nie da się opowiedzieć raz i na zawsze społecznych opowie amerykańska socjolożka Arlie Rus- of a major catastrophe, filled with unrest verging on – biografie nie tylko przybliżają nam znane postaci, Known unknowns sell Hochschild, której książka Obcy we własnym kraju genuine menace. The American sociologist Arlie Russell ale także kształtują nasze rozumienie literatury. Jak No life can be told once and for all, and biographies not została uznana przez „New York Times” za jedno z sześciu Hochschild, whose book Strangers in Their Own Land pisać o znanych ludziach? Posłuchajmy autorów Woj- only introduce well-known individuals but also shape our dzieł pozwalających zrozumieć zwycięstwo Trumpa. was declared by the New York Times to be one of just ciecha Orlińskiego (Lem. Życie nie z tej ziemi), Moniki understanding of literature. How should we write about Turecka socjolożka Nilüfer Göle, która przez lata pro- six works making sense of Trump’s unexpected electoral Piątkowskiej (Prus. Śledztwo biograficzne oraz znawczyni famous people? Authors Wojciech Orliński (Lem. Life Out wadziła badania na temat sporów związanych z obecnością victory, talks about the real state of the contemporary twórczości Witolda Gombrowicza Klementyny Suchanow of This World), Monika Piątkowska (Prus. A Biographical muzułmanów w Europie, przybliży źródła napięć i kon- world, the growing radicalisation of politics and extreme (Gombrowicz. Ja, geniusz). Investigation) and Klementyna Suchanow (Gombrowicz. fliktów w Europie na tle religijnym i etnicznym. Amery- social attitudes. *** I, Genius) attempt to provide us with answers. kański dziennikarz i historyk Adam Hochschild podczas The Turkish sociologist Nilüfer Göle, who conducts Festiwal Conrada to również liczne wydarzenia towarzy- *** spotkania z publicznością oraz Wykładu Conradowskiego far-reaching research into Muslims living in Europe, re- szące: wystawy (piszemy o nich na s. 45), pasmo filmowe The Conrad Festival also includes numerous ac- opowie o Afryce spychanej na margines sumienia świata veals the sources of religious and ethnic tensions and w Kinie Pod Baranami, wydarzenia dla dzieci, koncert companying events: exhibitions (more on p. 45), a cycle Zachodu. Warto także posłuchać relacji „z pierwszej ręki” conflict in Europe. During the meeting with the public and multiinstrumentalisty Jacka „Budynia” Szymkiewicza of film screenings at Pod Baranami Cinema, events stypendysty programu ICORN Monema Mahjouba, którego the Conrad Lecture, the American journalist and histo- z zespołem Chango i lekcje czytania. Podczas festiwalu for kids, a concert by the multi-instrumentalist Jacek ostra krytyka sytuacji politycznej w Libii doprowadziła rian Adam Hochschild discusses the issues surrounding odbędzie się polska odsłona najsłynniejszej francuskiej “Budyń” Szymkiewicz with the ensemble Chango, and do wygnania z kraju. Francuski filozof i tłumacz Marc the West pushing Africa to the edges of public conscience. nagrody literackiej – Lista Goncourtów: polski wybór. reading lessons. The festival also includes the Polish Crépon spróbuje odpowiedzieć na pytanie, czy nadzieja jest We will also hear first-hand accounts of the latest mem- Gościem będzie francuski dramaturg, eseista i powieścio- instalment of the French literary award The Goncourt możliwa w świecie nienawiści. Monika Muskała, autorka ber of the ICORN programme Monem Mahjoub, whose pisarz Éric-Emmanuel Schmitt. Ostatniego dnia festiwalu Prize: The Polish Selection. The special guest will książki Między Placem Bohaterów a Rechnitz. Austriackie harsh criticism of the political situation in Libya resulted podczas finałowej gali w Centrum Kongresowym ICE be the French dramatist, essayist and novelist Éric- rozliczenia, oraz Sacha Batthyany, autor biograficznej in his exile from the country. The French philosopher Kraków poznamy również laureata tegorocznej edycji Na- Emmanuel Schmitt. The winner of this year’s Conrad opowieści A co ja mam z tym wspólnego? Zbrodnia po- and translator Marc Crépon tries to address the ques- grody Conrada przyznawanej najlepszemu debiutantowi. Award, granted for best debut, is revealed during the fi- pełniona w marcu 1945. Dzieje mojej rodziny zastanowią tion whether hope is possible in a world of hate. Monika Wydarzeniem festiwalu będzie niewątpliwie spotkanie nale gala at ICE Kraków Congress Centre on the last się, jak mówić/pisać o mordzie dokonanym na żydowskich Muskała, author of Between the Square of Heroes and z Danem Brownem, jednym z najpoczytniejszych ame- day of the festival. There will also be a meeting with robotnikach przymusowych w Rechnitz. Komentarz wideo Rechnitz. The Austrian Resolution and Sacha Batthyany, rykańskich pisarzy wszech czasów. Spotkanie w Kijów. Dan Brown, one of the best selling American writers wygłosi laureatka Nagrody Nobla Elfriede Jelinek, która author of the biographical A Crime in the Family, discuss Centrum stanowi część trasy promującej polskie wydanie of all time. The meeting at Kijów.Centrum forms a part również podjęła temat masakry w sztuce Rechnitz (Anioł approaches to talking and writing about the massacre najnowszej powieści Browna Początek. Równolegle z fe- of an international tour promoting the release of his Zagłady). of Jewish labourers in Rechnitz in March 1945. They are stiwalem odbywać się będą 21. Międzynarodowe Targi latest book Origin. Finally, the festival coincides with virtually joined (through a video call) by the Nobel laure- Książki w Krakowie (patrz s. 22). (bz) the 21st International Book Fair in Krakow (see p. 22). (bz) Pytania i odpowiedzi ate Elfriede Jelinek who herself wrote about the subject Czego możemy dziś oczekiwać od reportera, powie in her play Rechnitz (Exterminating Angel). nam autor Polskiego hydraulika i nowych opowieści 23-29 października 23-29 October ze Szwecji, dziennikarz i reportażysta Maciej Zaremba Questions and answers Organizatorzy: Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Organisers: City of Kraków, Krakow Festival Bielawski. W jaki sposób czytają, odbierają i tworzą We talk to the journalist and reporter Maciej Zaremba Festiwalowe, Fundacja Tygodnika Powszechnego Office, Tygodnik Powszechny Foundation literaturę osoby głuche wytłumaczy wykładowczyni Uni- Bielawski, author of The Polish Plumber and New Stories www.conradfestival.com www.conradfestival.com 10 d UNSOUND UNSOUND d 11

ciel Einstürzende Neubauten powstałego w 1980 roku gian town of Diksmuide to coincide with the centenary Odlotowa miłość Trip of Love w Berlinie Zachodnim. Trzy lata temu pionierzy industrialu of the outbreak of the First World War. “Before the war, powrócili z pierwszym w swoim dorobku koncept-albumem empires armed themselves to the teeth, so it was clear Lament. Płyta powstała na zamówienie władz belgijskiego that conflict was inevitable. Today NATO must strengthen Pół wieku temu narodził się ruch hip- The hippy movement first arose half miasteczka Diksmuide z okazji setnej rocznicy wybuchu itself following Russia’s annexation of the Crimea. Nothing pisowski. Na pamiątkę tego wydarze- a century. To celebrate, this year’s Un- I wojny światowej. „Przed wielką wojną mocarstwa zbroiły has really changed in the last hundred years,” Bargeld nia tegoroczny Unsound (8-15 paź- sound (8-15 October) is titled Flow- się na potęgę, dla każdego było jasne, że ona wybuchnie. adds. He is a pacifist, but it doesn’t extend to his creative Dziś NATO musi się wzmacniać po aneksji Krymu przez work. The group has always refused to conform – they dziernika) odbędzie się pod hasłem er Power! Rosję. Od stu lat nic się nie zmieniło” – dopowiada lider oppose pop and create harsh, at times unpleasant music Flower Power. Einstürzende Neubauten. Bargeld jest pacyfistą, ale nie frequently using industrial tools and machines. Their ap- In 1967, the summer of love drew thousands of young artystycznym. Jego zespół od początku działalności przy- pearance at Unsound is a perverse upside-down embodi- Karnawał hipisów, znany jako „lato miłości”, w 1967 roku people from all over the globe to San Francisco. Young jął postawę nonkonformistyczną. Zwalczał pop, tworzył ment of the concept of Flower Power. For them, fragility przyciągnął do San Francisco tysiące młodych ludzi Americans had grown sick of their grey everyday reali- muzykę trudną w odbiorze, wręcz nieprzyjemną, chętnie in music is the sound of breaking glass. ze wszystkich stron Stanów Zjednoczonych i nie tylko. Mło- ties, living hand-to-mouth, dining at the same time every też używał dźwięków maszyn i narzędzi. Ich pojawienie dzi Amerykanie mieli dość szarości, egzystencji od wypłaty day and the nuclear family model. This mutiny against się na Unsoundzie to przewrotne ucieleśnienie hasła Money isn’t everything do wypłaty, obiadów o ustalonych porach i tradycyjnego the adult world – “don’t trust anyone over thirty!” – resulted Flower Power. Kruchość w muzyce to dla nich dźwięk “I worked hard for a year, made three films and I had modelu rodziny. Konsekwencją buntu młodych przeciwko in the blossoming of pacifist and environmental move- tłuczonego szkła. no idea what to do with this money! Banks wouldn’t take światu dorosłych („nie wierzcie nikomu po trzydziestce”) ments, growing interest in the spirituality of the East and it, I wasn’t allowed to bring it into the country. I gave it był rozwój ruchów pacyfistycznych i ekologicznych, za- rebellion against the rat race and consumerism. Flower Pieniądze to nie wszystko all to kids, yet the money just kept coming. Finally, one day interesowanie duchowością Wschodu, krytyka wyścigu children also embraced free love, bringing about a sexual „Zasuwałem rok, trzy filmy nakręciłem, i nagle nie in Budapest I chucked it all out of the window. I watched szczurów i powszechnego konsumpcjonizmu. Za sprawą revolution. The summer of love finished in the blink of an wiem, co ja mam z tymi pieniędzmi robić?! Banki nie people picking it up. Old men raced for it like sprinters,” wolnej miłości dzieci-kwiaty przyczyniły się też do tzw. eye, bringing in its wake unwanted pregnancies and scores przyjmowały, przewieźć nie pozwalali. Porozdawałem recalls Jan Nowicki, the actor who rose to fame for his rewolucji seksualnej. „Lato miłości” szybko dobiegło końca, of young people hooked on psychoactive substances and to dzieciakom, a pieniędzy nie ubywało. To w Budapesz- unforgettable role in Big Shar. Artists never seem to run a jego negatywnymi skutkami były nie tylko niechciane hard drugs. Recalling the ideas of protest and hedonism, cie wywaliłem je przez okno w cholerę. Patrzyłem, jak out of ideas for shocking audiences… But the guest at ciąże, ale i uzależnienie od substancji psychoaktywnych, oppression and resistance and the aesthetics of utopias ludzie to zbierali. Staruszkowie biegali jak sprinterzy” this year’s Unsound exceeds all expectations. Bill Drum- a z czasem – od twardych narkotyków. Nawiązując do idei and dystopias, motifs of Flower Power gave rise to Charles – wspominał Jan Nowicki, któremu wielką popularność mond – half of the eccentric duo KLF – is well known for protestu i hedonizmu, opresji i oporu, a także estetyki Baudelaire’s Flowers of Evil and opium addicts, widespread przyniosła pamiętna kreacja w filmie Wielkim Szu. Ar- his ideas. During the Brit Awards in 1992, when KLF were utopii i dystopii, motyw Flower Power zwraca się również rebellion, lust and dark ecology, entranced by the ticking tyści robią wiele, by zaszokować publiczność... Ale ten, awarded the prize for Best British Group, he delivered a few w stronę Kwiatów zła Charles’a Baudelaire’a, amatorów of the clock of the Armageddon. który pojawi się na Unsoundzie, przeszedł sam siebie. rounds from a machine gun – using blanks, of course, but opium, buntowników, lubieżników, zwolenników mrocz- Bill Drummond, czyli połowa ekscentrycznego duetu the audience weren’t to know. He closed his performance nej ekologii, wsłuchanych w tykanie pędzącego naprzód Make love, not war The KLF, znany jest ze swoich wystrzałowych pomysłów. by announcing his retirement. Talk about leaving with zegara zagłady. “The only war I’ve ever participated in was the Cold Podczas gali Brit Awards w 1992 roku, na której The KLF a bang! But that wasn’t the end of his stunts, and Drum- War. I wouldn’t want to take part in any other,” said Blixa zostało wyróżnione, oddał kilka serii z karabinu maszy- mond was back on the front pages just two years later Make love, not war Bargeld, founder of Einstürzende Neubauten, created nowego (nabitego wprawdzie ślepakami, ale widzowie when he set fire to one million pounds in cash, the remains „Jedyna wojna, w której brałem udział, to zimna woj- in 1980 in West Berlin. Three years ago, the pioneers nie zdawali sobie z tego sprawy). Z chwilą zakończenia of KLF’s earnings! The mountain of cash took an hour na. Nie chciałbym już uczestniczyć w żadnej – mówił of industrial music returned with their first ever concept występu zespół ogłosił zakończenie kariery. Jak odejść, to burn. In Kraków, Drummond will deliver a lecture and niedawno w jednym z wywiadów Blixa Bargeld, założy- album Lament. The record was commissioned by the Bel- to z wielkim hukiem! Jednak to nie koniec popisów – dwa a film screening, and he’s also planning to shine shoes. lata później Drummond znowu trafił na czołówki gazet. He has set himself a challenge to polish a thousand pairs Einstürzende Neubauten, fot. arch. organizatora Zorganizował happening, podczas którego spalił milion by 2025, the same year when he turns 72. funtów w gotówce! Całe wydarzenie zostało uwiecznione na kamerze. Pieniędzy wystarczyło na ponad godzinę Flower garlands palenia! Drummond przyjeżdża do Krakowa z wykładem The next fascinating guest at this year’s Unsound is Mike oraz pokazem filmowym, będzie też... czyścić buty. Brytyjski Cooper. In the early 1960s, Jagger and Richards asked him ekscentryk w 2025 roku skończy 72 lata i do tego czasu to join the Rolling Stones. He knew them from his blues ma zamiar wypucować tysiąc par butów. club, and when he turned them down, they recruited Brian Jones instead. Cooper wasn’t in the slightest bit bothered, Kwietne girlandy saying a few years later, “Fame is the worst thing which Kolejnym artystą o fascynującej biografii jest Mike can happen to you, because once you’ve got it you can Cooper. Na początku lat 60. XX wieku odrzucił propo- never be free of it.” He always followed his own path: 12 d UNSOUND

zycję gry w The Rolling Stones. Jagger i Richards znali wraz z ze swoim ansamblem Kyai Fatahillah połączą siły go z prowadzonego przezeń klubu bluesowego i – jako ze szwedzkim twórcą Stefanem Lakatosem. Ten ostatni pasjonaci bluesa – widzieli Mike’a w swoim zespole. Kiedy zagra na wyjątkowym instrumencie „trimba”, stworzonym odmówił wspólnego występu, zatrudnili Briana Jonesa. przez samego wizjonera Moondoga. Na koncercie po raz Cooper chyba niespecjalnie się tym przejął, bo po latach pierwszy zaprezentowana będzie nieznana jeszcze kom- stwierdził: „Najgorsza rzecz, jaka może ci się przydarzyć, pozycja „nowojorskiego wikinga” napisana specjalnie dla to sława, bo od raz zdobytej nie można się uwolnić”. Całe Lakatosa, z którym się przyjaźnił. życie podąża własną ścieżką – nagrywał folkowo-bluesowe albumy, malował, podróżował, łowił ryby i zbierał kwie- Cały ten zgiełk ciste koszule. Od lat gra na starej rezofonicznej gitarze Kontrkulturowy potencjał noise’u to następny blok hawajskiej (z charakterystyczną metalową membraną tematyczny tegorocznego Unsoundu. Duet BNNT (Konrad

rezonansową, która pozwala grać głośniej) i komponuje Smoleński i Daniel Szwed) znany jest z performatywno- Nina Kraviz, photo courtesy of the organiser abstrakcyjny ambient inspirowany muzyką pacyficznych -muzycznego projektu, w ramach którego artyści pojawiali

wysp, na których często rezyduje. Bill Drummond, photo courtesy of the organiser się w różnych miejscach Polski i zaskakiwali nieprzygo- festival, while Unsound premieres the project Moondog towaną publiczność swoją eksperymentalną muzyką. for Gamelan in which the acclaimed Indonesian composer Za głosem… serca he records folk/blues albums, paints, travels, fishes and Na ich nowym albumie zatytułowanym Multiverse gra Iwan Gunawan and his ensemble Kyai Fatahillah join „Jestem dziewczyną z Syberii i lubię jasne zasady gry” collects floral shirts. He plays an old lap steel guitar and Mats Gustafsson, szwedzki tytan saksofonów. Dołączy on forces with the Swedish artist Stefan Lakatos. The latter – mówi Nina Kraviz. Urodziła się w Związku Radzieckim, composes abstract ambient music inspired by the Hawaii do zespołu również podczas koncertu. Mats jako nasto- plays the trimba – an instrument devised by Moondog w wiecznie zimnym Irkucku, a muzykę poznała dzięki ojcu, Islands where he often resides. latek udzielał się w różnych jazzrockowych i punkowych himself. The concert also presents a previously unheard który był kolekcjonerem jazzowych winyli. Fascynacja zespołach w rodzinnym Umeå. Być może to miało wpływ composition by the New York Viking, written especially for elektroniką przyszła dopiero po przeprowadzce do Moskwy, Follow your heart na jego radykalny styl grania, w którym próżno szukać his friend Lakatos. gdzie rozpoczęła studia na wydziale stomatologii. Prze- “I’m a girl from Siberia and I like clear rules,” says Nina melodii. Raczej niczym muzyczny Kuba Rozpruwacz raz łomem w jej karierze było nagranie o dość przenikliwym Kraviz. She was born in the Soviet Union, in the perma- za razem przeszywa otoczenie ostrymi dźwiękami swoje- All this noise tytule Pain in the Ass. Świadoma swojej urody i zmysłowości nently frozen Irkutsk, and discovered music thanks to her go instrumentu. Efekt jest tym mocniejszy, że na scenie The counter-cultural potential of noise forms the next didżejka nie boi się prowokować. Utrzymane w stylu deep father who collected jazz vinyls. She became fascinated with rozpiera go energia – artyście trudno jest ustać w miejscu. chapter of this year’s Unsound. The BNNT duo of Konrad house numery często okrasza erotycznym mruczeniem electronica after she moved to Moscow to study dentistry. Smoleński and Daniel Szwed is best known for their per- i pojękiwaniem. Innym utworem, który zdobył dużą po- She got her big break following the release of her first Turn on, tune in, drop out formative music project, in which the artists appear in dif- pularność jest I’m Gonna Get You, w którym Nina szepcze album Pain in the Ass. Aware of her stunning, sensuous Obchodzący swoje piętnastolecie Unsound przygotował ferent places in Poland and surprise audiences with their zmysłowym głosem sprośne słówka. „Seks jest ważnym looks, the DJ is never afraid to shock, and she frequently mnóstwo niespodzianek. W Krakowie wystąpi GAS – legen- experimental music. Their latest album, titled Multiverse, elementem kreacji wizerunku” – wyznaje bez ogródek. adds erotic moans and grunts to her deep house tracks. One da ambient techno. Ukrywający się pod tym pseudonimem features the Swedish titan of saxophones Mats Gustafsson, I dodaje: „Nazywajcie to jak chcecie, ale mój własny głos of her most popular tracks is I’m Gonna Get You, in which Wolfgang Voigt po siedemnastoletniej przerwie powrócił who also joins them in Kraków. As a teenager, he played jest dla mnie ulubionym narzędziem”. Nina whispers obscenities. “Sex is an important element w 2017 roku z albumem Narkopop. Tym razem artysta, in many different jazz rock and punk bands in his home- of my image,” she says bluntly. She adds, “Call it what you przyznający się otwarcie do doświadczeń z LSD, nagrał town of Umeå. It may well have influenced his extreme Protoplasta hippisów like, but my own voice is my favourite instrument.” płytę w równej mierze narkotyczną, co idącą ku jakiejś style of playing, which can hardly be described as tune- Gdy rozpoczynało się „lato miłości”, on już wchodził wizji absolutu. Specjalny koncert przygotuje Księżyc. Ich ful. Instead, like a musical Jack the Ripper, he tears and powoli w jesień swojego życia. W ubiegłym roku obcho- The predecessor of hippies wielki powrót miał miejsce w 2014 roku, właśnie na tym punctures his surroundings with his instrument’s sounds. dziłby setną rocznicę urodzin. Miał 16 lat, gdy stracił wzrok During the summer of love, he was already entering festiwalu, a następnie grupa ruszyła w trasę i wydała nowy The effect is magnified by his boundless energy – he is od wybuchu zapalnika dynamitu. Właściwie nazywał się his autumn years. Moondog would have been celebrating album. Teraz wystąpi wspólnie z Pawłem Romańczukiem rarely able to keep still for more than a moment on stage. Louis Hardin, ale po trzydziestce zaczął używać imienia his hundredth birthday last year. He lost his sight aged z Małych Instrumentów i kultową ukraińską singer/song­ Moondog, na pamiątkę swego psa, który wył podczas 16 as a result of a dynamite explosion. His real name was writerką Svitlaną Nianio. Czeka nas zatem muzyczna Turn on, tune in, drop out pełni księżyca. Już wtedy mieszkał na ulicach Nowego Louis Hardin, but in his early 30s he took up the moniker opowieść o przemianie, śmierci oraz o tym, co kobiece Unsound has prepared plenty of surprises for its 15th Jorku, nosił powłóczystą szatę i hełm z rogami wikinga, of Moondog in honour of his dog who used to howl at i tajemnicze. Swoją wersję Flower Power przypomni rów- birthday. Kraków welcomes the legend of ambient techno gdyż wychodził z założenia, że moda to coś, co wmawiają the full moon. He was already living in New York and nież jeden z ważniejszych przedstawicieli XX-wiecznej GAS, AKA Wolfgang Voigt, who made a return this year after nam duże koncerny, które chcą nas złupić. Pisał niezwykłą performing on its streets, clad in a cloak of his own making awangardy amerykańskiej, kompozytor minimalistyczny a 17-year break with the album Narkopop. The artist, open muzykę na przecięciu klasyki, jazzu i plemiennego, mocno and a Viking helmet, convinced that fashion was invented i wykonawca Jon Gibson. Na koncercie usłyszymy Visi- about his experiments with LSD, has created an equally zrytmizowanego world music. Był jednym z bohaterów by huge corporations aiming to brainwash the masses. He tations z 1973 roku. Utwór zostanie wykonany na syn- narcotic record aiming for a certain vision of the abso- tegorocznego Sacrum Profanum, a na Unsoundzie świato- composed extraordinary music at the intersection of clas- tezatorach modularnych i perkusji. Do Gibsona i jego lute. Księżyc have prepared a special concert: they made wą premierę będzie miał projekt Moondog for Gamelan, sical, jazz and highly rhythmical world music. He was grupy dołączą polscy perkusiści Hubert Zemler i Miłosz their great return in 2014, also during Unsound, and they w którym ceniony indonezyjski kompozytor Iwan Gunawan one of the protagonists of this year’s Sacrum Profanum Pękala. Koncertowi towarzyszyć będzie projekcja filmu immediately started touring and released a new album. 14 d UNSOUND

Jon Gibson, fot. arch. organizatora

One Way z 1970 roku, zapisu podróży przez niekończący się The group perform with Paweł Romańczuk from Małe krajobraz amerykańskiej pustyni. Co jeszcze? Na imprezie Instrumenty and the cult Ukrainian singer/songwriter otwarcia zaprezentują się m.in. artyści „Nowego Wschodu”: Svitlana Nianio creating a musical tale of change, death Slava Lepsheev i Konakov z Ukrainy oraz Rosjanka Inga and all that is feminine and mysterious. Jon Gibson, one Mauer. Swój występ zapowiedział koncertujący niezwykle of the most important representatives of 20th-century rzadko Eleh, jeden z najbardziej enigmatycznych twórców American avant-garde and Minimalism, presents his own w świecie współczesnej muzyki elektronicznej. Mumdance take on Flower Power. We will hear his Visitations from i Wife (ex-Altar of Plagues) połączą black metal z grimem 1973, performed on modular synthesisers and percussion. jako Bliss Signal. Zapoznamy się z kulturą kolumbijskich Gibson and his ensemble are joined by the Polish percus- soundsystemów Pico, posłuchamy elektronicznych pieśni sionists Hubert Zemler and Miłosz Pękala. The concert weselnych z Ugandy, a z Południowej Afryki przyleci nie- is accompanied by a screening of the 1970 filmOne Way zwykła Manthe Ribane, niegdyś tancerka Die Antwoord, – a journey through neverending landscapes of American dziś artystka w labelu Hyperdub. A do tego sporo artystów deserts. What else? The opening ceremony features artists klubowych z różnych scen na świecie, tak by raz na zawsze representing the “New East”: Slava Lepsheev and Konakov podkreślić, że imprezy w Forum to nie tylko techno: będzie from Ukraine and Inga Mauer from Russia. We are also dancehall, zdekonstruowany hip-hop, batida, jersey club, promised a performance by the enigmatic Eleh, a fascinat- miami bass i argentyńska ramba. ing electronica artist who rarely plays live. Mumdance and *** Wife (ex-Altar of Plagues) combine black metal with grime Do pełnego spektrum dodajmy m.in.: instalację as Bliss Signal. We will explore the culture of Colombian dźwiękową Rainforest Spiritual Enslavement w Ogro- soundsystems with Pico, listen to electronic wedding songs dzie Botanicznym, warsztaty z reagowania na seksizm from Uganda and admire the South African Manthe Ribane, z Siksą, dyskusje na temat mizoginii w muzyce oraz formerly a dancer with Die Antwoord and now an artist o feminizmie na scenie techno, pokaz filmu Fuck for signed to the Hyperdub label. There will also be plenty Forest i rozmowę z jego reżyserem Michałem Marcza- of club artists from around the globe, showing once and for kiem, nocne oldskulowe seanse w Kinie pod Baranami, all that Forum doesn’t just host techno events: there will a także prezentacje na temat psychodelików. Zapowiada be dancehall, deconstructed hip-hop, batida, jersey club, się niezły odlot! (AJ) Miami bass and Argentinian ramba. Pretty cool, no? (AJ)

8-15 października 8-15 October Organizator: Fundacja Tone Organiser: Tone Foundation www.unsound.pl www.unsound.pl 16 d PIEŚNI DOLINY JOZAFATA SONGS OF THE VALLEY OF JOSAPHAT

Imaginarium Imaginarium

Witajcie w świecie wyobraźni arty- Welcome to the world of the imagina- sty odrębnego, o wyrazistym stylu, tion of a rather different artist; one who swobodzie i odwadze, który potrafi has his own, distinctive style exhibiting pogodzić piosenkę z kulturą wysoką, the freedom and courage to combine a sprawy święte z przyziemnymi. songs with high culture and sacred concepts with everyday ideas. Kompozytor piosenek (niezapomniane Niepewność, Nie dokazuj czy Korowód, które śpiewał Marek Grechuta), Composer of songs, theatre music, film soundtracks, muzyki teatralnej (Szalona lokomotywa) i filmowej (Wo- monumental oratorios and cantatas, pianist, vocalist, dzirej, Papusza), twórca monumentalnych dzieł orato- cofounder of the Anawa ensemble, one of the artists from ryjno-kantatowych (słynne Nieszpory ludźmierskie), the Piwnica pod Baranami cabaret, architect by education, pianista, wokalista, współzałożyciel grupy Anawa, artysta painter specialising in the gel-art technique of his own Piwnicy pod Baranami, ponadto architekt z wykształcenia, design, and Honorary Shepherd of Podhale: Jan Kanty malarz specjalizujący się w autorskiej technice żel-art Pawluśkiewicz celebrates his 75th birthday and the 50th i Honorowy Baca Podhala. To oczywiście Jan Kanty Paw- anniversary of his work this year. luśkiewicz – który obchodzi w tym roku 75-lecie urodzin To commemorate the occasion, the artist is joined oraz 50-lecie pracy artystycznej. by the Krakow Festival Office in hosting an anniversary Z tej podwójnej okazji artysta i Krakowskie Biuro concert at the ICE Kraków Congress Centre, presenting Festiwalowe zapraszają na jubileuszowy koncert do Cen- his oratorio Songs of the Valley of Josaphat. “I wrote trum Kongresowego ICE Kraków, gdzie zabrzmi orato- the libretto myself,” says the composer, continuing, “but rium Pawluśkiewicza Pieśni doliny Jozafata. „Libretto my input was rather small, since the main contribu- ułożyłem sam – mówi kompozytor – ale mój wkład był tor was Dante Alighieri and his Divine Comedy.” We will niewielki, ponieważ istotny jest główny autor: Dante hear soloists Iwona Socha and Elżbieta Towarnicka (so- Alighieri i jego Boska komedia”. Solowe partie wykonają pranos), Magdalena Idzik (mezzo-soprano), Aleksander Iwona Socha i Elżbieta Towarnicka (soprany), Magdalena Kruczek (tenor) and Kamil Zdebel (baritone), accompanied Idzik (mezzosopran), Aleksander Kruczek (tenor) oraz by the Beethoven Academy Orchestra and a hundred- Kamil Zdebel (baryton). Towarzyszyć im będzie Orkiestra strong choir led by Wiesław Delimat, with Ewa Strusińska Akademii Beethovenowskiej oraz stuosobowy chór pod conducting the performance. kierownictwem Wiesława Delimata, a całością zadyryguje Although the work touches on important issues (ac- Ewa Strusińska. cording to Christian dogma, the Valley of Josaphat is Choć dzieło porusza ważkie kwestie (tytułowa dolina where humankind will gather to await Judgement Day), to według nauki chrześcijańskiej miejsce, gdzie po końcu the composer describes it with his usual distance: “Songs świata ludzie oczekiwać będą na sąd Boży), jego twórca of the Valley of Josaphat is a concert of songs whose zapowiada koncert z właściwym sobie dystansem: „Pieśni premiere was originally intended to be held much, much doliny Jozafata to koncert śpiewany, którego premiera later. I am talking about the time which will come after w pierwotnym zamiarze miała odbyć się w terminie the Last Judgement (as is written in Scripture), so a time znacznie późniejszym. Chodziło o czas, który nastąpi in a distant and unknown future. But my natural impatience po Sądzie Ostatecznym (jak podaje Pismo), a więc mo- has made me decide to premiere the work rather earlier, ment dość odległy i bliżej nieznany. Wszelako wrodzona on 7 October at ICE Kraków. Welcome!” (bs) niecierpliwość skłania mnie do przedpremierowej pre- zentacji dzieła dnia 7 października w ICE Kraków. Tak więc przedpremierowo zapraszam!”. (bs) 18 d KONIECZNY WYSPIAŃSKIEMU KONIECZNY FOR WYSPIAŃSKI

Opowieść Composer’s Stories kompozytora Both masters in their field, both art- ists, both Cracovians – the concert Ko- Mistrz mistrzowi, artysta artyście, nieczny for Wyspiański is unmissable krakowianin krakowianinowi – koncert for all lovers of music and theatre! Konieczny Wyspiańskiemu to program obowiązkowy dla miłośników muzyki Zygmunt Konieczny – composer, legend of the Piwnica i teatru! pod Baranami cabaret, author of Polish literary songs and multi-award winning composer of film and theatre Zygmunt Konieczny – kompozytor, legenda Piwnicy music – sums up his life thus far, saying, “Kraków – since pod Baranami, twórca polskiej piosenki literackiej, wie- birth. Fryderyk Chopin High School, Academy of Music. lokrotnie nagradzany autor muzyki teatralnej i filmowej First compositions while still a student, for Piwnica pod – potrafi streścić swój imponujący życiorys w mniej niż Baranami. The song Ogon in 1958. Then endless songs trzystu znakach: „Kraków – od urodzenia. Liceum Mu- for Ewa Demarczyk and others, still with Piwnica, and zyczne im. Chopina, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna. compositions for theatre, film, music. The end.” Pierwsze kompozycje jeszcze na studiach w Piwnicy pod The artist’s 80th birthday is the perfect opportunity Baranami. Rok 1958 – piosenka Ogon. No a potem stale to expand on this story using the language Konieczny piosenki dla Ewy Demarczyk i nie tylko w Piwnicy, a także feels most comfortable with: the language of music. kompozycje do teatru, filmu, telewizji. Koniec”. The starting point of the anniversary concert held at ICE Okrągła, 80. rocznica urodzin artysty jest okazją, Kraków Congress Centre on 23 October is the composer’s by tę opowieść rozwinąć, posługując się językiem, w któ- fascination with Stanisław Wyspiański, forming a regular rym Konieczny czuje się najlepiej – muzyką. Punktem motif in his works. We will hear music which accompanied wyjścia jubileuszowego koncertu, który usłyszymy 23 paź- theatre plays November Night and The Curse directed on dziernika w Centrum Kongresowym ICE Kraków, stała się stage by Andrzej Wajda, Liberation directed by Konrad fascynacja kompozytora obecną od lat w jego twórczości Swinarski, as well as Acropolis and Legend; we will also sztuką Stanisława Wyspiańskiego. Zabrzmi muzyka, hear Konieczny’s composition I Play My Heart, using która na teatralnej scenie ilustrowała Noc listopadową excerpts from Wyspiański’s lyrical poems and his iconic i Klątwę w reżyserii Andrzeja Wajdy, Wyzwolenie Kon- play The Wedding. Performers include Joanna Słowińska, rada Swinarskiego, Akropolis czy Legendę; usłyszymy Przemysław Branny, Marek Bałata, Marta Bizoń, Lidia także utwór Serce moje gram, w którym Konieczny wy- Bogaczówna, Beata Wojciechowska, Jacek Wojciechowski korzystał fragmenty Wesela i liryków Wyspiańskiego. and Tadeusz Zięba, accompanied by the Polish Radio Choir Wystąpią m.in.: Joanna Słowińska, Przemysław Branny, and the Sinfonietta Cracovia orchestra under the baton Marek Bałata, Marta Bizoń, Lidia Bogaczówna, Beata of Rafał Jacek Delekta. The programme also features Wojciechowska, Jacek Wojciechowski i Tadeusz Zięba Piano Concerto written especially for the occasion, with z towarzyszeniem Chóru Polskiego Radia oraz orkiestry Piotr Latoszyński on piano and Leszek “Hefi” Wiśniowski Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Rafała Jacka Delekty. on bass flute. Program wieczoru uzupełni skomponowany specjalnie The concert Konieczny for Wyspiański, prepared na tę okazję Koncert fortepianowy, w którym partie by the City of Kraków and the Krakow Festival Office, solowe wykonają Piotr Latoszyński (fortepian) i Leszek forms a part of the Kraków: The City of Wyspiański pro- „Hefi” Wiśniowski (flet basowy). ject, inaugurated on the 110th anniversary of the artist’s Koncert Konieczny Wyspiańskiemu, organizowany passing. (bs) przez Miasto Kraków i Krakowskie Biuro Festiwalowe, wpisuje się w ramy projektu „Kraków miastem Wyspiań- skiego”, rozpoczętego w 110. rocznicę śmierci artysty. (bs) 20 d BALET TRIADYCZNY

Matematyka tańca

Wysmakowane wizualnie i na wskroś nowoczesne dzieło, prawdziwa gratka dla wielbicieli tańca, sztuk performatyw- nych, a przede wszystkim – piękna w najczystszej postaci! Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, SACRUM PROFANUM: Krakowskie Biuro Festiwalowe i Dom Norymberski zapra- Muzyczka/Samotność Dźwięku szają na jedyne w swoim rodzaju wydarzenie, które wpisuje 1 się w trwający Rok Awangardy. 10 SACRUM PROFANUM: Balet triadyczny, który zrodził się w wyobraźni Oskara Afrykańskie Reperkusje Schlemmera, to sztandarowe dzieło wywodzące się ze szkoły 4–5 Bauhausu. Wystawiony po raz pierwszy w 1923 roku spek- DŹWIGACZE KULTURY. Konferencja takl opierał się na idei triady (trzy akty, troje wykonawców, 10 dwanaście tańców, osiemnaście kostiumów) i był pozba- wiony klasycznej akcji. Stanowił za to odzwierciedlenie Triadic Ballet © Wilfried Hösl 7 Imaginarium Jana Kantego Pawluśkiewicza ówczesnej fascynacji mechanizacją i postępem technolo- gicznym. Tancerze, ubrani w abstrakcyjne kostiumy będące 10 kombinacją brył geometrycznych i form wywiedzionych Mathematics of Dance 15 z natury, mieli przypominać figury mechaniczne, a poddane DZIEŃ DOBRY ICE Kraków rygorystycznym regułom układy taneczne – nawiązywać This visually sophisticated and thoroughly modern 10 do matematycznych sekwencji. Wszystko to sprawiło, work is a real treat for all fans of dance and performative 16 Kroke & Przyjaciele że Balet triadyczny stał się jednym z najważniejszych arts; but, first and foremost, it is beauty in its purest form! Jubileusz 25-lecia eksperymentów europejskiego tańca początku XX wieku. The Cricoteka Centre for the Documentation of the Art 10 W 2014 roku dzieło Oskara Schlemmera zostało zrekon- of Tadeusz Kantor, the Krakow Festival Office and Nurem- 20 struowane przez Bayerisches Staatsballett we współpracy berg House have joined forces to host this unique event Balet Triadyczny z berlińską Akademią Sztuk Pięknych. Zarówno przebudowa forming a part of the Year of the Avant-garde. 10 choreografii baletu dokonana przez Gerharda Bohnera, The Triadic Ballet, conceived by Oskar Schlemmer, jak i odtworzenie kostiumów baletowych do spektaklu is a touchstone work straight from the Bauhaus school. 21 Balet Triadyczny doprowadziły do powstania jednego z najwybitniejszych First shown in 1923, the spectacle is structured as a triad przedsięwzięć sztuki baletowej ostatnich dekad. Okazja, (three acts, three performers, twelve dances, eighteen 10 by je podziwiać, nadejdzie 20 i 21 października w Centrum costumes) and doesn’t follow a classical plot line. It was The Beatles Symfonicznie Kongresowym ICE Kraków. Zadziwienie, zachwyt i zasko- a reflection of the fascination with technological and 22 czenie gwarantowane! (js) mechanical progress of the day. The dancers, clad in ab- 10 Cezary Pazura - The Best Of 2017 stract costumes combining the shapes of geometric and Balet triadyczny © Wilfried Hösl natural forms, recalled mechanical figures, while the highly 23 rigorous dance arrangements represented mathematical Konieczny Wyspiańskiemu sequences. All this makes the Triadic Ballet one of the most 10 important experiments in early 20th-century European 27 dance. Kabaret Neo-Nówka In 2014, Oskar Schlemmer’s masterpiece was recon- 10 structed by the Bayerisches Staatsballett in collaboration 29 with the Academy of Fine Arts in Berlin. The choreography, Gala Finałowa Grechuta Festival 2017 arranged by Gerhard Bohner, and the recreated costumes 10 make it one of the most outstanding achievements of bal- let arts of recent decades. We will have an opportunity to admire it for ourselves on 20 and 21 October at the ICE Kraków Congress Centre. Enchantment, fascination and surprises guaranteed! (js) 22 d TARGI KSIĄŻKI W KRAKOWIE BOOK FAIR IN KRAKOW

Magia czytania The Magic of Reading ®

Szelest przewracanych kartek, zapach The rustle of turning pages, the smell farby drukarskiej, tysiące, ba, milio- of printer’s ink, thousands – nay, mil- ny literek układających się w słowa, lions – of letters making up words, let- TargiKsià˝ki zdania i rozdziały, roziskrzony wzrok ters and chapters, the reader’s gleam- czytelnika… ing eyes…

...czyli najprawdziwsza magia nowej książki! Do- …or the truest magic of a new book in a nutshell! 26-29 paêdziernika 2017 świadczmy jej po stokroć po raz kolejny – przed nami We are about to experience it a hundred times over with 21. Międzynarodowe Targi Książki (26-29 październi- the 21 International Book Fair (26-29 October). ka). Podczas ubiegłorocznej, jubileuszowej edycji pobito Last year’s anniversary edition struck several new re- kolejne rekordy: ponad 700 wystawców z 25 krajów, 759 cords: over 700 exhibitors from 25 countries, 759 authors autorów z Polski i zagranicy oraz około 68 tysięcy zwie- from Poland and abroad and around 68,000 visitors. And dzających. A z roku na rok czytelników, autorów i gości each year the numbers of readers, authors and guests jest coraz więcej. Nie mówiąc już o samych tytułach... keep growing. To say nothing of the titles… Czytam Gościem honorowym targów będzie Francja. Z ojczyzny This year’s guest of honour will be France, with pub- Moliera, Prousta i Houellebecqa przyjadą wydawcy, pisa- lishers, authors, poets and illustrators arriving from i staj´ si´ rze, poeci i ilustratorzy. Organizatorzy zapewniają, że przed the land of Molière, Proust and Houellebecq. The or- nami niezwykle ciekawy program obejmujący nie tylko ganisers promise a fascinating programme including literaturę, ale i spotkania z autorami oraz tłumaczami. literary events and meetings with authors and translators, wolny W jego tworzenie zaangażowały się liczne instytucje prepared by numerous institutions and publishing houses i oficyny wydawnicze promujące literaturę francuską promoting French literature in Poland. The majority Fernando Pessoa w Polsce. Większość wydawnictw „przywiezie” do Krakowa of publishers bring their latest titles and their most nie tylko swoje najnowsze tytuły, ale również najbardziej popular authors. Kraków welcomes guests including poczytnych autorów. W Krakowie pojawią się m.in. Ka- Katarzyna Bonda, Fr. Adam Boniecki, Arlette Cousture, tarzyna Bonda, ks. Adam Boniecki, Arlette Cousture, Daniel de Latour, Jacek Dukaj, Katarzyna Grochola, Marek Daniel de Latour, Jacek Dukaj, Katarzyna Grochola, Marek Krajewski, Camilla Läckberg, Roma Ligocka, Łukasz Krajewski, Camilla Läckberg, Roma Ligocka, Łukasz Orbitowski, Olga Tokarczuk, Michał Rusinek, Szczepan Orbitowski, Olga Tokarczuk, Michał Rusinek, Szczepan Twardoch and Krzysztof Varga. Pop into the Authors’ Twardoch czy Krzysztof Varga. W weekend po autograf Zone at the weekend for autographs and selfies with your i pamiątkowe zdjęcie z ulubionym pisarzem warto zajrzeć favourite writers. As ever, there will be salons of chil- GoÊç Honorowy do Strefy Autorów. Jak zawsze na czytelników czekają dren’s and young adult literature, new media, graphic salony książki dziecięcej i młodzieżowej, nowych mediów, novels, and academic, scientific and religious publishers. Conrad Festival komiksu, wydawców akademickich i naukowych oraz wy- This year also marks the 20th anniversary of the Jan Francja www.conradfestival.pl dawców religijnych. W tym roku przypada też 20. edycja Długosz Competition, awarding prizes for best popular Konkursu o Nagrodę im. Jana Długosza, przyznawaną science books. dziełom o wybitnych wartościach poznawczo-naukowych. This year’s meetings are held under the banner Tegoroczne książkowe spotkania upłyną nam pod of freedom, with the words of the Portuguese author znakiem wolności – hasłem przewodnim stały się słowa Fernando Pessoa “I read and I become free” as the motto. portugalskiego pisarza Fernanda Pessoi „Czytam i staję się Give in to your natural desire to read! (bz) wolny”. Tylko co z organicznym przymusem czytania? (bz) EXPO Kraków,ul.Galicyjska 9

Organizator: Targi w Krakowie Organiser: Targi w Krakowie www.ksiazka.krakow.pl www.ksiazka.krakow.pl www.ksiazka.krakow.pl 24 d SACRUM PROFANUM

W drugiej części tego wydarzenia wrócimy do ko- Wyostrzona percepcja Heightened Perception rzeni polskiej elektroniki. W koncercie Samotność dźwięków przypomnimy sobie m.in. postać Tomasza Sikorskiego, outsidera, który nie dbał o wykonania Tegoroczna edycja Sacrum Profanum This year’s Sacrum Profanum festival swoich utworów czy wpływy z honorariów i zmarł dobiega końca. O niespodziankach przy- is drawing to a close. We talk to Krzysz- samotnie w swoim domu w 1988 roku. Myślisz, że dziś gotowanych na ostatni dzień festiwalu tof Pietraszewski, curator of the festi- – w czasach drapieżnego show-biznesu – takiemu introwertykowi udałoby się odnaleźć? opowiada jego kurator Krzysztof Pie- val, about the surprises he has in store Obecnie też nie brakuje takich autentycznych, bezkom- traszewski. for the last day. promisowych artystów, pogrążonych zupełnie w swoim artystycznym świecie. Może to truizm, ale najczęściej ich Karnet: 1 października w ICE Kraków Quiet Music En- Karnet: On 1 October, ICE Kraków hosts a three-hour dzieła doceniamy dopiero po śmierci. Wydaje mi się, semble w ponadtrzygodzinnym koncercie Medytacje concert Meditations featuring the Quiet Music Ensem- że jednak w przypadku Sikorskiego do teraz nie doczeka- wykona minimalistyczne utwory Davida Toopa, Alvina ble performing minimalist, meditative works by David liśmy się wystarczającego przypomnienia jego twórczości. Luciera, Jennifer Walshe, Rishina Singha i zmarłej Toop, Alvin Lucier, Jennifer Walshe, Rishin Singh and To na pewno jest temat do nadrobienia. A dla nas sygnał, w ubiegłym roku Pauline Oliveros, twórczyni prak- Pauline Oliveros, founder of the concept of deep lis- by takich artystów odkrywać, zanim nie jest za późno. tyki głębokiego słuchania. Nawet papieskie msze tening who passed away last year. Even Papal masses Wzorem ubiegłego roku w programie znalazło się

na Błoniach nie trwały tak długo. Czy w tych szybkich held at Błonia weren’t that long. How will the audience także coś dla najmłodszych, m.in. koncert-opera Krzysztof Pietraszewski, fot. Szymon Witkowski czasach widzowie to wytrzymają? cope in this era of instant gratification? Dragon-zoo z muzyką Juliana Skara. Twoim zdaniem Krzysztof Pietraszewski: To jest muzyka wciągająca Krzysztof Pietraszewski: The music is all-absorbing; dzieci mogą odbierać złożone konstrukcje i kompo- tude of Sounds recalls Tomasz Sikorski – an outsider człowieka w trans i wprowadzająca go w stan, w którym it puts us in an almost trance-like state and takes us zycje tak samo jak dorośli? who never cared about royalties or how his works were czas przestaje mieć znaczenie. Obecnie coraz częściej to a place where time no longer matters. We all long To jest muzyka dostosowana do percepcji dzieci, wy- performed, and who died alone at home in 1988. Do you szukamy jakiegoś spowolnienia. Pojawiają się dzieła, to find a way to slow down, and growing numbers różniająca się chociażby długością wykonania (do pół think that today, in the era of predatory showbusiness, które stoją w kontrze do dynamicznej rzeczywistości. of compositions are taking a stand against our rapid godziny) czy punktami zwrotnymi kompozycji, mającymi such an introvert would have been able to find himself? W minimalizmie, muzyce od lat funkcjonującej na ubo- everyday lives. In Minimalism, which tends to operate przywrócić ich uwagę. Zresztą dzieci – bardziej niż dorośli There is no shortage of authentic, uncompromising art- czu, w filmach Jarmuscha, Tarkowskiego czy w ostatnim on the sidelines, in films by Jarmusch or Tarkovsky or – otwarte są na nietypowe brzmienia. W zamyśle projekt ists working today, wholly immersed in their own artistic sezonie Miasteczka Twin Peaks Lyncha powolny rytm in the latest season of Lynch’s Twin Peaks, slow rhythms duetu Dieserud/Lindgren ma też pośrednio przyciągnąć universes. Perhaps it’s a cliché, but their works are jest atutem. Przy takim rozciągnięciu w czasie nasza are a real advantage. At this slowed down pace, our uwagę rodziców, by pokazać im, że muzyka współczesna generally only really valued after their death. I do think, percepcja się wyostrza i zwracamy uwagę na mniejsze perception becomes heightened and we start noticing nie jest – wbrew stereotypom – taka straszna. though, that in Sikorski’s case we still haven’t reached detale, na bardziej subtelne zmiany. tiny details and increasingly subtle changes. Na zakończenie festiwalu wylądujemy w Afryce. the stage where we fully appreciate his works. We can „Góreckiego porównałbym do mędrca Wschodu, który The conductor Jan Krenz once said, “I would compare Ale po drobnych „reperkusjach” zamiast pierwot- certainly do better than that. And we should strive kontempluje naturę i wydobywa głębszy sens życia, Górecki to a Wise Man of the East who contemplates nie planowanego utworu In C Mali Terry’ego Rileya to discover such artists before it’s too late. odkrywa to, co na co dzień niedostrzegalne” – po- nature and finds a deeper sense of meaning, discovering usłyszymy innego klasyka minimalizmu. Co zatem To finish, the festival heads to Africa. After some mi- wiedział niegdyś dyrygent Jan Krenz. W niedziel- things which are usually concealed.” During the finale wspólnego z Afryką miał Steve Reich, co usłyszymy nor “repercussions”, instead of Terry Riley’s In C Mali nym koncercie muzycy z różnych estetyk wezmą concert, musicians from different aesthetics take on w finale? we will hear works by another master of Minimalism. na warsztat cykl Muzyczek Henryka Mikołaja Gó- Henryk Mikołaj Górecki’s cycle Muzyczki. Are you not Bardzo się cieszę, że udało nam się znaleźć wartościową Tell us what Steve Reich has in common with Africa, reckiego. Czy nie obawiasz się, że nasz pomnikowy worried that our monumental composer will be taken alternatywę, która w stu procentach wypełnia pierwotny and what we will hear during the finale. kompozytor zostanie potraktowany zbyt nabożnie too seriously and instead of improvisations we will zamysł na finał. Rzecz jest zupełnie wyjątkowa ze wzglę- I’m delighted we were able to find an alternative which i zamiast improwizacji będziemy mieli dosłowne hear direct excerpts from his works? du na obecność Gideona Alorwoyie'a z Ghany, u którego perfectly fits with our original concept. The performance cytaty z jego dzieł? We have invited musicians who search for new meanings Steve Reich w latach 70. XX wieku uczył się polirytmii will be all the more exceptional thanks to the special Do tego koncertu udało nam się zaprosić muzyków in sounds; musicians who are just as at ease perform- i tradycyjnych technik afrykańskich. Tuż po powrocie guest Gideon Alorwoyie from Ghana. Back in the 1970s, bardzo poszukujących, sprawnie odnajdujących się ing strict compositions as free improvisations. When do domu Reich napisał Drumming, kluczową kompo- he taught Steve Reich polyrhythms and traditional zarówno w graniu kompozycji, jak i w swobodnej im- we add artistic direction from Evan Ziporyn, a highly zycję w swoim dorobku, która inspiruje wielu twórców African music during Reich’s visit to Ghana. As soon prowizacji. Dokładając do tego artystyczną opiekę experienced musician in both spheres, we know we can dzisiejszej elektroniki. Sam finał skonstruowany jest as Reich returned home, he wrote Drumming – one Evana Ziporyna, człowieka ze wszech miar doświad- expect something really special. In any case Górecki’s tak, by utwory Reicha zaprezentować naprzemien- of the most important compositions of his life which czonego w obu tych rejonach, możemy spodziewać się Muzyczki cycle is loosely structured, giving musicians nie z tradycyjną muzyką afrykańską. Pokażemy w ten continues to inspire electronic and dance musicians until czegoś niepowtarzalnego. Zresztą bazowa materia, plenty of space for their imaginations. sposób, że te dwa – wydawałoby się – bardzo odległe today. The finale concert is structured such that Reich’s czyli Muzyczki Góreckiego, to utwory o potencjale During the second part of the concert, we return światy są tak naprawdę bardzo blisko siebie. works are intertwined with traditional African music. do improwizacji, dające sporo przestrzeni muzykom. to the roots of Polish electronica. The concert Soli- Rozmawiał Artur Jackowski Interviewed by Artur Jackowski Wydarzenia

26 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 27

Jak z marmuru Słowiańska dusza

Inspiracją tej opery była dla kanonu scen operowych na całym Sinfonietta Cracovia zaprasza Polską a Chorwacją, w jego progra- Vincenzo Belliniego sopranistka świecie. w muzyczną podróż po Słowiańsz- mie nie może więc zabraknąć dzieł Giuditta Pasta, słynąca z wirtuoze- Po arcydzieło Belliniego sięga czyźnie, w którą ruszymy wraz z or- znad Adriatyku. Zabrzmi Samba da rii i muzykalności, która królowała Opera Krakowska, która wystawi kiestrą i jej gościem – chorwackim camera, jeden z najbardziej znanych na scenach Paryża, Londynu i rodzin- premierowo Normę 27 października dyrygentem Mladenem Tarbukiem. utworów Ivo Josipovicia, muzyka i… nej Italii w erze rozkwitu bel canto. (kolejne spektakle 28, 29, 31 paź- Artysta zyskał międzynarodowe byłego prezydenta Chorwacji, a także WAŻNA RELACJA Kompozytor wykorzystał niezwykłe dziernika). Historię galijskiej arcy- uznanie, regularnie koncertując kompozycja gościa wieczoru: Seba- możliwości wokalne włoskiej śpie- kapłanki, rozdartej między powin- w Nadreńskiej Operze Niemieckiej, stian im Traum nawiązujący do wier- Koncertowy cykl Mistrzowie i ich waczki (podobno skala jej głosu nością wobec religii, ojca i ojczyzny odnosi również sukcesy jako kom- sza ekspresjonisty Georga Trakla. uczniowie zestawia dokonania wybit- sięgała trzykreślnego d!) i z myślą a miłością do rzymskiego prokonsula pozytor, pedagog, producent oraz Polską scenę reprezentować będzie nych kompozytorów-pedagogów i ich o niej stworzył operę z tytułową rolą, Polliona, między miłością do swych dyrektor Letniego Festiwalu w Du- Maciej Bałenkowski, młody kompo- wychowanków, którzy sami są już którą wkrótce ochrzczono… „morder- dzieci a żądzą zemsty zdradzonej browniku. zytor-rezydent krakowskiej orkiestry dojrzałymi twórcami. W jego trzeciej czynią sopranów”. Kariera Pasty dość kochanki, między uczuciem a obo- Koncert z cyklu Gwiazdy z Sinfo- i jego Sinfonietta: Time Is Ticking. odsłonie zabrzmią dzieła Zbignie- szybko dobiegła końca, natomiast wiązkiem, wyreżyseruje Laco Adamik, niettą (8 października, Galeria w Su- Ducha „słowiańskiej melancholii” wa Bujarskiego i Pera Nørgårda, zaś Norma ze swoimi posągowymi kan- podkreślając ludzki, uniwersalny wy- kiennicach) wpisuje się w obchody przywoła natomiast Serenada Josefa pokolenie uczniów reprezentować tylenami (o których Piotr Kamiński miar konfliktu. Kierownictwo mu- chorwackiego Święta Niepodległości Suka, czeskiego twórcy uważanego będą Mendi Mengjiqi i Zaid Jabri oraz napisał: „Bellini rzeźbi swe tematy zyczne nad spektaklem objął Tomasz oraz 25. rocznicy nawiązania sto- za najzdolniejszego ucznia Antonína Hans Abrahamsen i Bent Sørensen. w białym marmurze, wygładza ich Tokarczyk, zaś z rolą Normy – w tym sunków dyplomatycznych między Dvořáka. (bs) W jaki sposób osobowość i dzieła kształty, nadaje im niezrównany po- słynną cavatiną Casta Diva – zmierzy tych, którzy byli wcześniej, wpływają łysk i energię”) weszła do żelaznego się Katarzyna Oleś-Blacha. (bs) na twórczość ich sukcesorów? Czy Slavic Spirit uczniowie odnaleźli swój indywidu- alny język muzyczny? Sprawdzimy Carved in Marble Sinfonietta Cracovia hosts a music tion by the guest of honour recalling 25 października w Auli Florianka. journey through Slavic lands, with the poem by the expressionist Georg Vincenzo Bellini was inspired The Kraków Opera reaches for the orchestra joint by a special guest: Trakl. Poland is represented by Maciej IMPORTANT to write the opera for the soprano Bellini’s masterpiece, presenting the Croatian conductor Mladen Tar- Bałenkowski, young composer-in- RELATIONSHIPS Giuditta Pasta, renowned for her the premiere on 27 October with buk. The internationally acclaimed residence with the Cracovian orches- virtuosity and reigning the stages subsequent performances scheduled artist performs regularly at the North tra and his Sinfonietta: Time Is Tick- The concert cycle Masters and Their of Paris, London and her own Italy for 28, 29 and 31 October. The history Rhine German Opera, as well as be- ing. The spirit of Slavic melancholy is Pupils juxtaposes works by eminent during the era of bel canto. The com- of the high priestess, torn between her ing an active composer, pedagogue, recalled with Serenade by Josef Suk, composers and pedagogues with poser made the most of her vocal duty to religion, her father and her producer and director of the Summer Czech composer regarded as the most those by their pupils who are ma- skills (her range was said to reach homeland, and her love for the Ro- Festival in Dubrovnik. talented pupil of Antonín Dvořák. (bs) ture composers themselves. We will D6!) and wrote the title part of the op- man proconsul Pollione, between her Since the concert, held as part hear works by Zbigniew Bujarski Mladen Tarbuk, photo courtesy of the artist era especially for her, soon earning it love for her children and her desire of the cycle Stars with Sinfonietta and Per Nørgård, while the younger the nickname as a “murderer of so- for revenge, between emotion and (8 October, Gallery in Sukiennice), generation is represented by Mendi pranos”. Pasta’s career was rapidly obligation, is directed by Laco Adamik, forms a part of the Croatian Inde- Mengjiqi and Zaid Jabri, and Hans coming to an end, but Norma with bringing out the universal human pendence Day celebrations and Abrahamsen and Bent Sørensen. its monumental cantilenas entered dimension of the conflict. Music direc- the 25th anniversary of the diplo- How do the personalities and works the canon of operas around the globe. tion comes from Tomasz Tokarczyk, matic relationships between Po- by the predecessors influence their Piotr Kamiński wrote, “Bellini sculpts with Katarzyna Oleś-Blacha in the ti- land and Croatia, the programme successors? Have the pupils found his motifs in white marble, smooths tle role, taking on the infamous ca- features works from the Adriatic. their own language of music? We’ll their shapes and gives them an un- vatina Casta Diva. (bs) We will hear Samba da camera, find out on25 October at Florianka rivalled lustre and energy.” one of the best known works by Ivo Recital Hall. Josipović, acclaimed musician and former president of Croatia, as well as Sebastian im Traum, a composi- www.opera.krakow.pl 28 d WYDARZENIA EVENTS

Fortepian solo

Podczas ośmiu dotychczasowych (13 października, Willa Decjusza) edycji w Krakowie wystąpiło 41 ar- i Michel Bourdoncle (20 paździer- tystów z 17 krajów, grając dzieła 76 nika, Dworek Białoprądnicki) zinter- kompozytorów. Uff… A główny bo- pretują sonaty Beethovena. hater jest jeden: fortepian. 9. Mię- Po mniej znaną muzykę fortepia- dzynarodowy Festiwal Pianistyczny nową sięgnie Hiszpan Antonio Soria: Królewskiego Miasta Krakowa bę- kompozycje z jego ojczyzny (Enrique dzie okazją, aby posłuchać wirtuozów Granados, Federico Mompou, Ricardo tego instrumentu, a w ich wykona- Viñes, Manuel de Falla, Joaquín Turi- niu zabrzmią arcydzieła literatury na) usłyszymy 8 października w Auli fortepianowej, ale i utwory rzadziej Florianka. Na rodzimy repertuar – goszczące na afiszach. utwory Janáčka i Martinů – stawia © Fotobank.PL, dzięki uprzejmości organizatora Tę pierwszą grupę – bo któż nie też Czech Martin Kasík (17 paździer- zna Chopina, Liszta czy Schumanna nika, Dworek Białoprądnicki), zaś CZARY MARY… – reprezentują recitale Antonia di Chorwat Robert Andres przypomni Cristofano (10 października, Aula dzieła swojej rodaczki Dory Pejače- …hokus-pokus! Oczaruje nas nomi- Florianka) oraz Lorenza di Belli vić (15 października, Pałac Biskupa nowana do Oscara muzyka Johna (22 października, również Aula Flo- Erazma Ciołka). (bs) Williamsa, a na wielkoformatowym rianka). Natomiast Francesca Carola ekranie HD pojawią się domowe elfy, latające miotły i bijące drzewa. Wido- wisko Harry Potter i Komnata Ta- Solo Piano jemnic In Concert (21 października, Tauron Arena Kraków) to projekcja During the previous eight festi- (20 October, Białoprądnicki Manor) drugiej części filmowej sagi o małym vals, Kraków was visited by 41 artists present their interpretations of Bee- czarodzieju, której towarzyszy ścieżka from 17 countries performing works thoven’s sonatas. dźwiękowa na żywo. Czarują Harry by 76 composers. But there is just one The Spanish pianist Antonio So- Potter i przyjaciele, gra orkiestra Sin- true protagonist: the piano. The 9th ria reaches for rarer works: we will fonietta Cracovia, dyryguje Timothy International Royal Cracow Piano hear compositions from his home- Henty. Przed nami magiczny wieczór! Festival is the perfect opportunity land (Enrique Granados, Federico to hear virtuosos of the instrument Mompou, Ricardo Viñes, Manuel MEET THE BEATLES! performing masterpieces of piano de Falla, Joaquín Turina) on 8 Oc- repertoires alongside less well known tober at the Florianka Recital Hall. All You Need Is Love, Yesterday, Hey works. On 17 October at the Białoprądnicki Jude… Te piosenki nigdy się nie nu- The former – who doesn’t know Manor, the Czech musician Martin Ka- dzą! 22 października w ICE Kraków Chopin, Liszt or Schumann? – are sík performs works by his compatriots usłyszymy je w nieco innych niż zwy- presented at recitals of Antonio di Janáček and Martinů, while Robert kle aranżacjach. Niezapomniane pio- Cristofano (10 October, Florianka Andres from Croatia introduces us senki czwórki z Liverpoolu podczas Recital Hall) and Lorenzo di Bella to the repertoire of Dora Pejačević koncertu The Beatles symfonicznie (22 October, same venue), while (15 October, Bishop Erazm Ciołek zagra Orkiestra Akademii Beethove- Francesca Carola (13 October, Vil- Palace). (bs) nowskiej. Na scenie pojawi się także la Decius) and Michel Bourdoncle zespół The Postman (czyli „Beatlesi z Polkowic”), a widowisko uzupełnią dźwięki gitar elektrycznych, wizuali- www.festiwalpianistyczny.pl zacje i gra świateł. 30 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 31

GOŚCINNIE Na chórze Rozmaitości Barbara Marcinkowska – znako- mita wiolonczelistka, uczennica Architektura opisuje emporę jako Conductus funebris i motety Grze- Ten miesiąc Filharmonia Kra- Tore Brunborg oraz Helge Lien Trio André Navarry, profesor Konser- rodzaj odrębnej kondygnacji czy an- gorza Gerwazego Gorczyckiego, Ve- kowska otworzy kameralną Krakow- (18 października). Wraz Adamem watorium Narodowego w Wersa- tresoli, usytuowanej nad kruchtą ko- sperae Dominicales Marcina Miel- ską Jesienią Muzyczną (1-4 paździer- Makowiczem za fortepianem i dzier- lu – będzie gościem krakowskiej ścioła lub jego głównym wejściem. czewskiego czy Magnificat Mikołaja nika), która przyniesie m.in. koncert żącym skrzypce Dawidem Czernikiem Orkiestry św. Maurycego. Podczas Capella Cracoviensis proponuje nie- Zieleńskiego, ale także wczesne kan- na dwa fortepiany – zagrają bracia Orkiestra FK pod batutą Wojciecha koncertu 8 października w kościele co inne skojarzenie: to… Gorczycki, taty Bacha, sonaty Albriciego i Bibe- Peter i Patrik Jablonscy. 14 paździer- Rodka uczci 100. rocznicę urodzin św. św. Piotra i Pawła posłuchamy jej di Lasso, Zieleński, Biber i Haydn. ra, Requiem Tabarta i Paukenmesse nika wystąpi Guarneri Trio Prague, Edwarda Czernego, dyrygenta, aran- w Koncercie g-moll na dwie wiolon- Zespół zaprasza na cykl Empory Haydna. Swych wnętrz muzyce uży- przywożące do Krakowa utwory żera i kompozytora, twórcy pierw- czele RV 531 Vivaldiego, zaś zespół muzyczne, dzięki któremu dzieła czą kościoły: Mariacki (5 paździer- Dvořáka, Schuberta i Suka oraz szego polskiego big bandu jazzo- uzupełni program kompozycjami dawnych mistrzów rozbrzmiewać nika), św. Krzyża (7 października), bezcenne instrumenty z warszta- wego (21 października). Repertuar Brucha i Chopina. będą z kościelnych chórów, budowa- św. Anny (9 października), Bożego tu lutniczych mistrzów. Swój naj- miesiąca zamkną Symfonia nr 103 nych przed wiekami właśnie z myślą Ciała (11 października) i św. Kata- nowszy album Brothers promować Es-dur „Z werblem na kotłach” Hayd- SPECIAL GUEST o śpiewakach i instrumentalistach. rzyny (14 października). (bs) będą: polski skrzypek jazzowy Adam na i Requiem d-moll Mozarta (27, Usłyszymy staropolskie arcydzieła: Bałdych, norweski saksofonista 28 października). (bs) Barbara Marcinkowska, eminent cellist, pupil of André Navarra and professor at the National Conserva- Sing From the Choir Variety tory in Versailles, is the special guest of Kraków’s Orchestra of St Maurice. In architecture, the matroneum Capella Cracoviensis, photo courtesy The Kraków Philharmonic starts promote their latest album Brothers. of the ensemble During the concert held on 8 Octo- is a separate storey or mezzanine the month with the low-key festival The Kraków Philharmonic Orches- ber at the Church of Sts Peter and situated usually inside a church, Kraków Music Autumn (1-4 Octo- tra is joined by Adam Makowicz on Paul she performs Vivaldi’s Concerto above its main entrance. Capella ber), featuring a concert for two piano and David Czernik on violin, in G minor for two cellos RV 531, with Cracoviensis suggests slightly dif- pianos performed by the brothers under the baton of Wojciech Rodek, the ensemble presenting composi- ferent association: it is… Gorczycki, Peter and Patrik Jablonsky. Later on in a celebration of the 100th anniver- tions by Bruch and Chopin. di Lasso, Zieleński, Biber and Haydn. in the month, on 14 October, we will sary of the birth of Edward Czerny, The ensemble hosts the cycle Music hear the Guarneri Trio Prague with conductor, arranger, composer and RECEPTA NA JESIEŃ Matronea presenting works by early works by Dvořák, Schubert and Suk founder of Poland’s first jazz big band masters resounding from the choir performed on priceless instruments (21 October). The month closes with Rozkołyszą nas dystyngowane walce, section of churches, built centuries from master luthiers. On 18 Octo- Haydn’s Symphony No. 103 in E flat rozgrzeją ogniste czardasze, a rozba- ago especially for singers and instru- ber, the Polish jazz violinist Adam major “Drumroll” and Mozart’s Req- wią skoczne polki – koncert Nie tylko mentalists. We will hear old Polish Bałdych, the Norwegian saxophonist uiem in D minor (27, 28 October). (bs) STRAUSS GALA z muzyką Straus- masterpieces including Conductus Tore Brunborg and the Helge Lien Trio sów, Lehára, Kálmána czy Montiego funebris and motets by Grzegorz Ger- to świetny sposób na jesienną pluchę wazy Gorczycki, Vesperae Dominicales i jej smuteczki! Do Filharmonii Kra- by Marcin Mielczewski and Mikołaj Elektroakustycznie kowskiej 23 października zapraszają Zieleński’s Magnificat, as well as soliści i Europejska Orkiestra Straus- early cantatas by Bach, Albrici and Chór Polskiego Radia zaprasza Anafora VII „Lament”) oraz kontrate- sowska pod dyrekcją Hansa-Petera Biber’s sonatas, Tabart’s Requiem and na kolejną odsłonę Salonu muzycz- nor Michał Sławecki i pianistka Joan- Mansera. Haydn’s Paukenmesse. The music re- nego w Willi Decjusza – 15 paździer- na Wicherek (Widziałem Cię z tekstem sounds at the churches of St Mary nika spotkamy się ze Sławomirem opartym na wpisach blogerów). Pod- (5 October), the Holy Cross (7 Oc- Kupczakiem i jego muzyką elek- czas spotkania gość Salonu opowie tober), St Anne (9 October), Corpus troakustyczną. Kompozycje wrocław- o roli ironii w jego dziełach, istocie Christi (11 October) and St Catherine skiego twórcy wykonają dwa duety: piękna i tkaniu muzyki z odgłosów (14 October). (bs) sopranistka Agata Zubel i odpowiada- codzienności, a być może także o spa- jący za elektronikę Cezary Duchnow- cerach po Suwalszczyźnie i ukocha- ski (kpiarska Akwaforta i przejmująca nym łowieniu ryb. (bs) 32 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 33

Z WYBIEGU POD STRZECHY Muzyka środka nocy Najmniej jazzowy w Polsce Zanim została piosenkarką, była Wydaje się, że obecny jest na ryn- Podobno Sting napisał ten przebój Tak żartobliwie o Krakowskiej Je- wysłuchamy ich w Alchemii w ma- modelką. Jej płytowy debiut Sha- ku już tyle lat, że trudno znaleźć po przebudzeniu się w środku nocy. sieni Jazzowej mówi Marek Winiar- łych składach, zaś pełna, 11-osobo- pe of a Broken Heart z 2011 roku

Me And That Man, fot. arch. organizatora w jego biografii coś zaskakującego. A mawiają, że kto rano wstaje... ski – dyrektor artystyczny festiwalu. wa orkiestra zjednoczy się na scenie pokrył się potrójną platyną. Na ko- A jednak! Sting od najmłodszych lat 12 października w Tauron Are- Tegoroczna 12. edycja potwierdza Hevre 11 października w finałowym lejny album Imany przyszło trochę BLACK IS BLACK chciał zostać muzykiem. Początkowo nie Kraków Sting zaprezentuje się zwrot imprezy w stronę programu koncercie. nam poczekać – dopiero w sierp- grywał z lokalnymi zespołami jazzo- w ramach trasy promującej jego naj- opartego na rezydencjach i premie- W tym miesiącu polecamy także: niu 2016 roku ukazał się krążek Ale to już było! I co z tego? Projekt wymi (jazz do dziś pozostaje jego mi- nowszy album 57th & 9th, na któ- rowych prezentacjach. Najważniej- wspólny występ Krakow Improvisers The Wrong Kind of War. To wciąż soul Me And That Man idealnie wpisuje łością). Na jednym z takich synkopo- rym – co może zaskakiwać – powraca sze w kraju wydarzenie dla twórców Orchestra z Satoko Fujii – japońską przemieszany z bluesem, okraszony się w modną ostatnio blues-rockową wych wieczorów wystąpił w swetrze do bardziej pop-rockowego grania. i słuchaczy muzyki improwizowanej pianistką jazzową i kompozytorką charakterystycznym wokalem Imany. estetykę oddającą hołd muzycznym w żółto-czarne pasy. Gordon Sumner Na scenie artyście towarzyszyć bę- rozpocznie trzydniowa rezydencja (15 października, Muzeum Mang- Ale za sprawą remiksu utworu Don’t korzeniom Ameryki. Na płycie Songs (tak właściwie nazywa się ten brytyj- dzie trzyosobowy zespół: jego wielo- Pera-Åke Holmlandera. Szwedzki gha), powrót do Krakowa Michaela Be So Shy autorstwa Filatov & Karas of Love and Death – nieoczywistego ski artysta) wyglądał jak osa, więc letni gitarzysta Dominic Miller, Josh wirtuoz tuby wystąpi wraz z grupą Zeranga, jednego z ulubionych wokalistka trafiła już pod strzechy bądź co bądź – duetu Nergal & Porter muzyczni partnerzy szybko ukuli mu Freese (perkusja) oraz Rufus Miller skandynawskich muzyków pod szyl- perkusistów sceny improwizowanej na całym świecie (17 października, znajdziemy mnóstwo oczywistych pseudonim Sting (ang. żądło). A czy (gitara), zaś gośćmi specjalnymi będą dem Carliot – It’s Never Too Late Or- (17 października, Alchemia), oraz 19.30, Tauron Arena Kraków). zapożyczeń (np. główny motyw pio- wiecie, że utwór Every Breath You dodatkowo jego syn Joe Sumner oraz chestra. Towarzyszyć im będą m.in.: koncert polskiego tria Lotto – ich senki Voodoo Queen jest żywcem Take (z płyty Synchronicity grupy akordeonista Percy Cardona, któ- saksofonista i klarnecista Mikołaj ostatnia płyta Elite Feline otrzymała WYBUCHOWO! wzięty z Runaway Dela Shannona). The Police) to najczęściej zamawia- ry regularnie występuje z The Last Trzaska, portugalska trębaczka tytuł polskiej płyty roku 2016 we- Jedni usłyszą tu Nicka Cave’a czy na piosenka w radiach na świecie? Bandoleros. (AJ) Susana Santos Silva i amerykań- dług recenzentów „Gazety Wyborczej” Mozart i Metallica, Stradivarius i gla- Johnny'ego Casha, inni Marka La- ski perkusista Tim Daisy. Przez dwa (19 października, Alchemia). (AJ) ny, wirtuozeria Paganiniego i chary- negana. Ale czy to wada tego al- pierwsze dni (9-10 października) zma gwiazdy rocka, studia w Juilliard bumu? Na pewno nie. Całość brzmi School i aranżacje hitów Michaela Piercing Music Susana Santos Silva, fot. arch. organizatora bardzo szczerze. To album barowy, Jacksona – David Garrett nie boi podszyty Saturnem, na którym aż roi Did you know that Every Breath moting his latest album 57th & 9th, się łączenia przeciwieństw. Podczas się od prywatnych demonów. John You Take (from Synchronicity, the last on which he makes a – perhaps sur- trwającego właśnie Explosive Tour Porter powiedział, że Me And That studio album he recorded with the Po- prising – return to pop-rock sounds. „diabelski skrzypek” promuje swo- Man to: „dwóch samotnych facetów, lice) is the most frequently request- He will be accompanied by his regular ją najnowszą crossoverową płytę, którzy znaleźli się w miejscu, w któ- ed song on radio stations around guitarist Dominic Miller, Josh Freese na której zawarł własne kompozy- rym nie byli nigdy wcześniej, którzy the globe? Sting wrote the song in half on percussion and Rufus Miller on cje inspirowane klasyką i muzyką nagle poznają się i podają sobie an hour after waking up in the middle guitar, with special guests Joe Sum- klubową oraz covery Lose Yourself ręce”. W efekcie otrzymaliśmy kil- of the night with the title in his head. ner (Sting’s son) and the accordionist Eminema czy Wrecking Ball Miley kanaście surowych, bezpośrednich On 12 October, he comes to Tauron Percy Cardona – a regular performer Cyrus. „Wybuchowe” tournée zawita utworów, które najlepiej komponu- Arena Kraków as part of his tour pro- with the Last Bandoleros. (AJ) także do Krakowa – Garrett i jego ją się ze szklanką bourbona w ręce zespół wystąpią w Tauron Arenie Sting, photo by Rebecca Blissett Poland’s Least Jazzy (5 października, 19.00, Krakowski Kraków 25 października. Teatr Variété). That’s how Marek Winiarski, the banner Carliot – It’s Never Too David Garrett, fot. Christoph Köstlin artistic director of the festival, de- Late Orchestra. They are accompa- W RYTM SERCA scribes the Krakow Jazz Autumn. This nied by the saxophonist and clarinet- year’s 12th festival once again returns tist Mikołaj Trzaska, the Portuguese W podziemiach historycznej ka- to a programme based around resi- trumpeter Susana Santos Silva and mienicy przy ul. Krakowskiej 41 swe dencies and premiere performances. the American percussionist Tim podwoje otwiera klub Serce. Jego The most important event for crea- Daisy. During the first two evenings pierwsze bicie usłyszymy 6 paździer- tors and lovers of improvised music (9-10 October), they appear at Al- nika podczas koncertu Bitaminy. kicks off with a three-day residency chemia in small groups, with the final, Z kolei 8 października zobaczymy by Per-Åke Holmlander. The Swed- eleven-strong orchestra coming to- tu szykujących się do wydania nowej ish tuba virtuoso performs along- gether for the finale concert at Hevre płyty chłopaków z Kamp! side Scandinavian musicians under on 11 October. (AJ) 34 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 35

POSZERZAMY HORYZONTY BEZ ZAPOWIEDZI Przyjdź! Artur Rojek, twórca OFF Festivalu, Na początku nieśmiało wszedł na rozpoczyna współpracę z Małopol- Najtrudniejszy pierwszy krok – wano zarówno dla seniorów, dzieci scenę jako wokalista i gitarzysta baso- skim Ogrodem Sztuki i tworzy cykl zdają się mówić organizatorzy 12. edy- w wieku od 5 do 12 lat, matek z mały- wy zespołu Kumka Olik, później stwo- koncertów pod hasłem Something cji Festiwalu 7xGospel. Przyjdź i prze- mi dziećmi do lat 3, jak i… wyłącznie rzył duet Małe Miasta z Mateuszem Must Break. Przy ul. Rajskiej mają konaj się, że muzyka gospel to coś dla mężczyzn. Coś dla siebie znajdą Gudelem, a w walentynki – bez zapo- pojawić się zespoły, które wyłamują więcej niż śpiew, taniec i klaskanie także miłośnicy tańca (warsztaty wiedzi – na półkach z prasą muzyczną się z konwencji i rzucają wyzwanie w dłonie. W dniach 12-22 paździer- choreograficzne z elementami języka (sic!) znaleźliśmy jego solowy krążek

słuchaczom. Na dobry początek nika czekają nas warsztaty, koncer- migowego), jak i chcący spróbować Pete Lockett, fot. Claudia Hansen The Introvert z autorskim zinem. Ho- 14 października usłyszymy nie- ty, inspirujące spotkania, ale przede swoich sił w grze na instrumentach lak, bo o nim mowa, lubi zaskakiwać. pokorny kwartet rockowy Priests wszystkim bezcenne kilowatogodziny perkusyjnych. Na nowy materiał nie kazał długo z Waszyngtonu. Recenzent serwisu pozytywnej energii. „Nie potrzebujesz W koncercie finałowym w Kijów. Znowu zabębnią! czekać i we wrześniu wypuścił kon- „Pitchfork” określił ich muzykę „jako muzycznego wykształcenia, by dołą- Centrum zdobyte umiejętności za- ceptualną EP-kę Niecierpliwość in- dioramę składającą się z żądlącej czyć do chóralnych warsztatów. Nie prezentują uczestnicy wszystkich „Chcemy pokazywać perkusję ralistyce – Percussion Chamber Music spirowaną… dziewczynami 2017 roku gitary, funku, tęsknego indie popu śpiewamy z nut, tylko z serca i pełnej warsztatów, jak i zagraniczni goście: w bardzo różnych kontekstach i przez zabrzmi w wykonaniu gości: Persecus- (19 października, 20.00, Szpitalna 1). i jazzu”. piersi” – zachęcają twórcy festiwalu. The Pentecostals of Katy, Shara Mc- pryzmat ciekawej muzyki” – dekla- sio Group z Hiszpanii i węgierskiej De- Tu nie ma znaczenia metryka, płeć Kee, Siobhan & Olrick Coker i Collin ruje Jan Pilch, inicjator i dyrektor brecen Percussion Group, a także du- NO FUTURE? DOBRZE JEST czy stan posiadania – piewcą Dobrej Vassell. Będzie międzynarodowo i ra- XI Międzynarodowego Festiwalu etu Jakub Kołodziejczyk i Paweł Dyyak. Nowiny może zostać dosłownie każdy. dośnie, więc bez lęku i ceremoniału Perkusyjnego „Źródła i Inspiracje”. Perkusyjne święto zamknie znakomity Podobno to przypadek, że premiera Nie wiem, czy to komplement, ale Poszczególne warsztaty przygoto- dołącz do wydarzenia. (AJ) Imprezę – powracającą do krakowskie- Pete Lockett, któremu równie bliski trzeciej płyty kanadyjskiej formacji utwory z jej najnowszej płyty w ni- go kalendarza kulturalnego po kilku jest rockowo-bluesowy drum kit, in- Austra zbiegła się z dniem oficjalne- Koncert finałowy Festiwalu 7xGospel, fot. Piotr Banasik czym nie odbiegają od dokonań ta- latach nieobecności – zapowiedzieli już dyjskie tabla i naal, irlandzki bodhran go zaprzysiężenia Donalda Trumpa kich elektropopowych wokalistek jak we wrześniowym prologu mistrzowie czy japońskie taiko. Brytyjski artysta na 45. prezydenta Stanów Zjednoczo- MØ, Grimes czy Fever Ray. Mieszka- amerykańskiej awangardy Joey Baron zagra wraz z saksofonistą Grzechem nych. Ale tytuł albumu już dziełem jąca od kilku lat w Leeds Kari przy- i Robin Schulkowsky. Kto zabębni, za- Piotrowskim i syryjsko-jemeńsko­ przypadku na pewno nie jest. Na Futu- pomniała się niedawno trzecim krąż- grzechocze i zastuka w głównej części ‑gambijskim gronem muzyków One re Politics odnajdujemy wyborny miks kiem I Am Fine. To, że u niej wszystko festiwalu (19-21 października)? Naj- World International Project. Festiwa- elektroniki i politycznych tekstów. Ob- w porządku, słychać już w singlowym pierw zagrają The Drummers of Kra- lowe wydarzenia w murach Akade- darzona specyficznym wokalem Ka- Talk To Me. Z jednej strony czuć nutkę ków, czyli absolwenci i wykładowcy mii Muzycznej uzupełnią wieczorne tie Stelmanis (uczyła się klasycznego melancholii i tęsknoty za ejtisowymi krakowskiej Akademii Muzycznej. Ko- drum-sessions i koncerty klubowe śpiewu operowego) piętnuje nie tylko brzmieniami, z drugiej od razu wyczu- lejny dzień poświęcony będzie kame- w Strefie. (bs) coraz większą nietolerancję, ale też wamy powiew świeżości i pozytywnej neoliberalny kapitalizm czy brak tro- energii. Zresztą cała płyta, składająca ski o środowisko naturalne. Przejmu- się z 11 utworów, zaskakuje zróżni- Drumming! jący i bardzo mroczny jest zwłaszcza cowaniem nastroju i rozwiązaniami kończący album 43, utwór poświęcony aranżacyjnymi. Co ważne, materiał There will also be rattling and The celebration of percussion closes ofiarom masakry studentów w meksy- broni się też na żywo, o czym mo- Come! knocking with the 11th International with the acclaimed Pete Lockett, kańskiej Iguali w 2014 roku. Tylko czy gliśmy się już przekonać na tego- Percussion Festival “Sources and equally at home with rock and blues z takim elektropopowym podkładem rocznym Open’erze (18 października, The first step is always the hardest, brings back participants in all work- Inspirations” (19-21 October). During drum kits, Indian tablas and naals, można iść na barykady? (26 paździer- 19.00, MOS). according to the organisers of the 12th shops to present their latest vocal the opening we will hear The Drum- Irish bodhrans and Japanese taikos. nika, 20.00, Kwadrat). 7xGospel Festival. Join us to discover and choreographic abilities. They are mers of Kraków – graduates and lec- The British artist is joined by Grzech Kari, okładka albumu artystki Austra, fot. Renata Raksha that gospel music is about much more joined by international guests includ- turers from the Academy of Music Piotrowski on saxophone and the One than singing, dancing and clapping! ing the Pentecostals of Katy, Shara in Kraków. The next day is dedicated World International Project incorpo- Between 12 and 22 October, there McKee, Siobhan & Olrick Coker, and to Percussion Chamber Music with rating musicians from Syria, Yemen will be workshops, concerts, inspiring Colin Vassell. The atmosphere will be guests including the Percussio Group and Gambia. The festival, held at meetings and – first and foremost – international and joyful, so cast aside from Spain, the Debrecen Percussion the Academy of Music in Kraków, also priceless, boundless positive energy. shyness or ceremony and join us! (AJ) Group from Hungary and the Jakub presents evening drum sessions and The finale concert at Kijów.Centrum Kołodziejczyk and Paweł Dyyak duo. club concerts at Strefa. (bs) 36 d WYDARZENIA EVENTS

ENERGIA KROKE Róbmy swoje To piękny jubileusz – 25 lat na scenie! Zespół Kroke świętuje swoje ćwier- Wielu artystów marzyło, by śpie- łowym Wojciech Młynarski. Awers ćwiecze koncertem w ICE Kraków wać jego teksty. Napisał ponad dwa – rewers udział wezmą Maciej Ma- (16 października), a do występu za- tysiące piosenek. Wojciechowi Mły- leńczuk (przedstawi fragmenty swojej prosił znakomitych gości: wokalistkę narskiemu, zmarłemu w tym roku najnowszej płyty poświęconej w ca- Annę Marię Jopek, trębacza Tomasza twórcy wielu szlagierów, m.in. Jeste- łości bohaterowi wydarzenia), Jan Stańko oraz perkusistów Zohara Fre- śmy na wczasach, Och życie, kocham Młynarski oraz laureaci poprzednich sco i Sławka Bernego. Członkowie cię nad życie czy W Polskę idziemy edycji festiwalu. Dzień wcześniej, Kroke podkreślają w wywiadach, poświęcona będzie 53. edycja Stu- 21 października, już od rana w Kra- że ich grupa nie mogłaby istnieć denckiego Festiwalu Piosenki – kowskim Forum Kultury trwać będą bez energii, którą daje jej publicz- Krakowskiego Festiwalu Piosenki. przesłuchania konkursowe. Artystów ność. Naładujmy im akumulatory „Z jednej strony jesteśmy winni ten oceni jury w składzie: Jan Kanty na kolejne lata! koncert Wojciechowi Młynarskiemu Pawluśkiewicz, Jan Młynarski, Jan – wielokrotnemu jurorowi festiwalu Poprawa i Jarosław Wasik. W ocze- STUDIO NA 102 i przez całe lata jego sojusznikowi, kiwaniu na werdykt w tym samym z drugiej strony winni jesteśmy ten miejscu spotkamy się wieczorem Zlokalizowany w środku miastecz- koncert naszemu znakomitemu kole- na koncercie zatytułowanym Różne ka akademickiego AGH klub Studio dze” – podkreśla Bogusław Sobczuk, piosenki – wspólne sprawy. A więc: przeszedł całkowitą metamorfozę dyrektor festiwalu. „Rodacy! Róbmy swoje!... Niejedną zarówno pod względem architekto- 22 października w Małopolskim jeszcze paranoję przetrzymać przyj- nicznym, jak i technicznym: zyskał Ogrodzie Sztuki w koncercie fina- dzie – robiąc swoje!”. (AJ) nowy sprzęt, większą scenę, reżyserkę i nagłośnienie. Obiekt po rozbudo- wie pomieści też więcej osób (nawet Tango Anawa do 1500). I dobrze się składa – wkrót- ce klub przeżyje prawdziwe oblężenie. Swoją sceniczną karierę rozpoczął śniarza. Solistom towarzyszyć będzie Grafik do końca roku jest wypełniony dokładnie pół wieku temu. W paź- Małopolska Orkiestra Kameralna pod po brzegi, a już w tym miesiącu cze- dzierniku 1967 roku Marek Grechuta batutą Joanny Natalii Ślusarczyk oraz kają nas koncerty takich artystów (1945-2006) wraz z zespołem Anawa instrumentaliści zespołu Anawa pod jak: Hunter z płytą NieWolnOść zaprezentował się na Studenckim kierownictwem Pawła Piątka. (20 października), Raz Dwa Trzy Festiwalu Piosenki. Utworem Tan- Festiwal zainauguruje 25 paź- z piosenkami Wojciecha Młynarskie- go Anawa młody artysta wyśpiewał dziernika Oberża pod złamanym go (21 października), IRA świętują- sobie drugie miejsce, ustępując tyl- groszem Krajowej Sceny Komedii ca swoje 30-lecie (22 października), ko Maryli Rodowicz. W 50. roczni- dell’Arte w Teatrze Praska 52 – wszak Tede & Sir Mich z albumem Skrrrt cę tego wydarzenia, zapraszamy Marek, student architektury, scenicz- (26 października), charyzmatyczna na niezapomniany spektakl muzycz- ną karierę zaczynał jako członek Coma (27 października), zjawiskowy ny Tu wszystko naprawdę się zaczęło. kabaretu. Z kolei 26 października xxanaxx (28 października) oraz Voo Dawid Ogrodnik, Andrzej Lampert, w Teatrze Szczęście z repertuarem Voo z krążkiem 7 (29 października). Maciej Miecznikowski oraz Łukasz Grechuty zmierzą się młodzi krakow- Jemioła – czterech znakomitych scy artyści. 27 października w Piwnicy xxanaxx, fot. arch. zespołu wokalistów wystąpi 29 października pod Baranami czeka nas premierowy w ICE Kraków podczas gali finałowej koncert Nie dokazuj miły, nie dokazuj, Grechuta Festival Kraków 2017. Wy- czyli historie miłosne Honzatko, zaś mienieni piosenkarze wykonają solo, w samo południe 28 października w duetach, ale też grupowo najpopu- dołączymy do korowodu wokół Rynku ul. Zwierzyniecka 23 / Old town / larniejsze utwory z repertuaru nieod- Głównego, który poprowadzi orkie- booking & delivery call 500 117 915 żałowanego poety, kompozytora i pie- stra reprezentacyjna AGH. (AJ) ul. Sukiennicza 8 / Jewish district Kazimierz / booking & delivery call 515 900 959 38 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 39

FARSA SZPIEGOWSKA RADIOAKTYWNA Zemsta doskonała Polski folklor Waniliowe myszy nigdy nie są syte Podobno wszystkie pozostawione sukcesu i ani myślą spocząć na lau- Po świetnie przyjętej przez krytykę gdy w naszym kraju coraz więcej jest Taneczna opowieść o weselu cowie Karola Kurpińskiego uchodzi przez nią rzeczy osobiste – notatki, rach! Po świetnie przyjętych przez Burzy granej na scenie szczecińskie- wiecznie skłóconych Cześników i Re- w podkrakowskiej wsi miała swoją za pierwszy polski balet narodowy. książki, ubrania i meble – pozostaną krakowską publiczność ośmiu od- go Teatru Współczesnego przyszedł jentów? Czy możliwe jest wydobycie prapremierę w 1823 roku w Teatrze Dwa lata temu dzieło to przywrócił radioaktywne jeszcze przez 1500 lat. cinkach cyklu Noce waniliowych czas na kolejny spektakl w reżyserii na nowo piękna wiersza w epoce, Narodowym w Warszawie i stała publiczności Balet Dworski „Cracovia Do dziś nazywana jest matką współ- myszy autorstwa zgranego tercetu Anny Augustynowicz – Zemstę – tym która zapomniała o poezji? W insce- się manifestacją polskości w cza- Danza”. Wspaniałe mazury, krako- czesnej fizyki. Noblistka, odkrywczy- w osobach Dawida Barańskiego, razem na deskach Teatru im. Juliu- nizacji Anny Augustynowicz zamiast sach, gdy Polska znajdowała się wiaki, polki i marsze w choreografii ni radu i polonu. Genialna uczona Amadou Guindo i Grzegorza Likego sza Słowackiego w Krakowie. Jedna muru podzieli nas... stół, ale jed- pod trzema zaborami. Bardzo szyb- Leszka Rembowskiego zobaczymy i wyjątkowa kobieta. Maria Skłodow- czas na dziewiątą część, tym razem z najważniejszych polskich reżyse- no pozostanie niezmienne: humor, ko spektakl okazał się scenicznym ponownie w pełnej scenicznej krasie ska-Curie będzie bohaterką spekta- pod wymownym tytułem Tęcza rek teatralnych powraca do polskiej ironia i doskonały Fredrowski język. przebojem, a jego popularność była w Teatrze Variété 17 października. klu Promieniowanie – rzecz o Ma- śmierci. Połączenie szpiegowskiej arcy­komedii, by podjąć próbę odpo- Premiera Zemsty na Dużej Scenie tak wielka, że pochodzące z niego Wcześniej, 2 października, w ramach rii Skłodowskiej-Curie Kazimierza farsy z political fiction i parodią wiedzi na kilka pytań, m.in. jak czytać 6 października. (js) tańce trafiły na XIX-wieczne salony cyklu Czas na taniec! spotkamy się Brauna, który zobaczymy gościnnie tego, co serwują współczesne me- tekst Aleksandra Fredry w czasach, i sale balowe. Jeszcze w okresie mię- z Maciejem Prochaską, który zre- 16 października na deskach Teatru dia – od Stawki większej niż życie, dzywojennym balet prezentowany konstruował oryginalną partyturę im. Juliusza Słowackiego. poprzez Tomasza Lisa i Kubę Woje- był m.in. na Lazurowym Wybrzeżu Wesela w Ojcowie. (js) wódzkiego, aż do Gwiezdnych wojen Zaczarowane piosenki czy w Nowym Jorku. Wesele w Oj- ARCHIPELAG WSPOMNIEŃ – to istna mieszanka wybuchowa! Bohaterowie staną przed trudną Grande Valse Brillante, Groszki i róże, już 7 października na nowohuckiej 29 października na scenie Nowohuc- misją wydarcia rodzimych środków Tomaszów, Grajmy Panu, Żywa scenie. Najnowszy spektakl muzycz- kiego Centrum Kultury zobaczymy masowego przekazu z rąk wrogiego woda… Komu z nas choć raz w życiu ny Zahipnotyzuj mnie – piosenki Archipelag w wykonaniu Teatru Imperium i zrobią wszystko, byśmy nie grały w duszy kompozycje Zyg- Zygmunta Koniecznego w reżyserii Tańca Caro. Spektakl w reżyserii uniknęli katastrofy… O tym, czy uda munta Koniecznego? Jedyne w swoim Małgorzaty Bogajewskiej to opowieść i choreografii Macieja Kuźmińskie- im się tego dokonać, przekonamy się rodzaju utwory – charakteryzujące o cudzie narodzin i życia, miłości i sa- go to złożony z migawek kalejdo- 9 października w Teatrze Barakah. się piękną muzyką i niezwykłymi motności, poszukiwaniu szczęścia skop obrazów ukazujący człowieka tekstami, śpiewane w przeszłości i ludzkiej potrzebie wolności. „Więc zawieszonego w czasie i przestrzeni. MAŁA DRAG QUEEN przez takie gwiazdy Piwnicy pod może byśmy tak, najmilszy, wpadli Pięcioro tancerzy tworzy pięć sce- Baranami, jak Ewa Demarczyk czy na dzień do Tomaszowa? Może tam nicznych postaci, których historie Billy Bloom – ensam som Gud (Billy Anna Szałapak – usłyszymy w wy- jeszcze zmierzchem złotym ta sama i pragnienia stają się częścią archi-

Bloom – samotny jak Bóg) w reży- konaniu aktorów Teatru Ludowego cisza trwa wrześniowa”... (js) Balet Dworski „Cracovia Danza”, Wesele w Ojcowie, fot. Tomasz Korczyński pelagu wspomnień... Po spektaklu serii Fredrika Lundqvista i Joséphine warto wziąć udział w warsztatach Wistedt to sceniczna adaptacja frag- tanecznych, które poprowadzą tance- mentów powieści Freak Show au- Poezja życia Polish Folklore rze: Anna Mikuła i Grzegorz Łabuda. torstwa Jamesa St. Jamesa – jednej z kluczowych postaci nowojorskiego „Do wnętrza prowadzą schody rzeniach matki i jej dwójki dzieci. Czy The dance-based tale of a wedding Wedding in Ojców is regarded as Po- ARCHIPELAGO ruchu Club Kids zapoczątkowanego przeciwpożarowe, których nazwa bohaterowie – wrażliwa, uciekająca in a village near Kraków premiered land’s first national ballet. The work OF MEMORIES pod koniec lat 80. XX wieku. Spektakl akurat ma w sobie coś z poezji ży- w świat swoich szklanych figurek in 1832 at the Narodowy Theatre was revived two years ago by the “Cra- o nastolatku, którego marzeniem jest cia, gdyż we wszystkich tych wiel- Laura, znudzony pracą w fabryce in Warsaw, instantly becoming an covia Danza” Court Ballet. The rous- On 29 October, the stage of the Nowa zostać słynną drag queen, podej- kich domach powoli i nieustępliwie Tom i porzucona przez męża, terro- embodiment of Polishness at the time ing mazurs, krakowiaks, polkas and Huta Cultural Centre presents Archi- muje temat norm społecznych, płci płonie ogień ludzkiej rozpaczy” – tak ryzująca swe dzieci Amanda – wciąż when Poland was under three parti- marches, choreographed by Leszek pelago performed by the Caro Dance i seksualności. Został nominowany Tennessee Williams opisuje miejsce są nam bliscy? Spektakl Szklana tions. The play soon became a stage Rembowski, are presented in their full Theatre. Directed and choreographed w 2016 roku do szwedzkiej nagrody akcji Szklanej menażerii, pierwszej menażeria w reżyserii Filipa Giel- hit – it was so popular that dances stage glory at the Variété Theatre on by Maciej Kuźmiński, it is a kaleido- teatralnej Scenkonstgalan. Mono- sztuki, która przyniosła mu światowy dona zobaczymy 12 października from the production became main- 17 October. A couple of weeks earlier, scopic show of snapshots revealing dram w brawurowym wykonaniu rozgłos. To subtelna, ale niesłychanie w przestrzeni Teatru Bagatela u stóp stays at 19th century salons and ball- as part of the cycle Time to Dance!, humankind suspended in time and Michala Axela Piotrowskiego zoba- przenikliwa, miejscami wręcz brutal- kopca Kościuszki – Strefie K-805. (js) rooms. The ballet was staged again we meet Maciej Prochaska who re- space. Five dancers become five stage czymy w Teatrze Barakah 29 paź- na opowieść o niespełnionych ma- during the interwar period, as far constructed the original score of Wed- persona whose stories and desires dziernika. afield as theatres on the French Rivi- ding in Ojców. (js) intertwine to create an archipelago era and in New York. Karol Kurpiński’s of memories… 40 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 41

WSZYSTKO GRA Ach, te noce, te noce Ha! Ale nowatorsko! Strategiczne, familijne, wojenne, nieprzespane... Literatura zmienia się na naszych oraz wstępne projekty uczestników przygodowe, a może kooperacyjne? oczach (jak i cały świat...). Jeśli chce- warsztatów. Następnego dnia w Café Dla dzieci i dorosłych, dla tych z za- A gdyby tak zarwać noc dla poezji? Przed nami jesień, poeta musi być panem? oraz Poetka zaangażowana, cie poszerzyć swoje literackie hory- Szafé zaprezentowane zostaną pre- cięciem biznesowym, wymagające a potem już tylko zima, zróbmy coś szalonego! poeta zaangażowany. Posłuchamy później punkowego zonty, to nie macie wyjścia: musicie mierowo dwie książki konceptualne: maksymalnego skupienia i te lekkie, W tym roku przypada 110. rocznica śmierci jednego duetu Siksa. W Muzeum Witrażu odsłonięciu rozległych tu być! Organizowany przez wydaw- Firmy Piotra Puldziana Płucienni- sprawdzające się w większym gronie? z najwybitniejszych polskich twórców – pisarza, drama- fragmentów rekonstruowanego właśnie Apolla spęta- nictwo Korporacja Ha!art Festiwal czaka z Rozdzielczości Chleba oraz Wydawać by się mogło, że w dobie turga, poety, scenografa, malarza i rysownika Stanisława nego Wyspiańskiego towarzyszyć będzie prezentacja Ha!wangarda (5-7 października) Wiersze za 100 dolarów z platformy zaawansowanych gier cyfrowych za- Wyspiańskiego. „Co się w duszy komu gra, co kto w swo- poematu Michała Zabłockiego pod tym samym tytułem. pozwala zgłębić nowatorskie obszary Amazon Mechanical Turk. Leszek interesowanie grami planszowymi ich widzi snach” – słowa Chochoła, postaci z Wesela, Wśród licznych zaplanowanych na tę noc spotkań warto współczesnej literatury. Tym razem Onak zaprezentuje słynny już gene- będzie maleć. Wprost przeciwnie! uważanego nie tylko za najważniejszy, ale i najlepszy wymienić także spektakl Fundacji Loch Camelot Tylko wydarzenie upłynie pod znakiem po- rator Winning! oraz nieprezentowany Chcecie się przekonać, jakie trendy polski dramat XX wieku służyć będą za motyw przewodni Chochoł gra wciąż namiętnie... czy projekt Chochoły ezji zaangażowanej. 5 października jeszcze Dajże mi Adblocka. Kolejny teraz królują, a może po prostu macie tegorocznej 7. Nocy Poezji (7/8 października). i paralusy, czyli z Krakowem w tle przygotowany przez warto zaglądnąć do undergroun- dzień upłynie pod egidą 7. Nocy Po- ochotę spędzić czas w gronie innych Ważnym punktem w programie wydarzenia będzie Ośrodek Kultury Kraków-Nowa Huta, obejmujący Sąd dowego skłotu Warsztat, gdzie Nick ezji (o wydarzeniach piszemy na są- „planszowników”? Stowarzyszenie przygotowywane specjalnie na tę okazję przez Teatr nad Stanisławem, szereg warsztatów plastycznych i lite- Montfort pokaże stworzone przez siedniej stronie). Krakowska Sieć Fantastyki we współ- KTO na Rynku Podgórskim widowisko plenerowe We- rackich oraz pochód chochołów, a zakończony poetycką siebie dzieła literatury cyfrowej Czyli co? Angażujemy się! (bz) pracy ze sklepem Dragonus zaprasza- selisko według scenariusza Bronisława Maja i Jerzego biesiadą. ją na drugą edycję Krakowskich Dni Zonia, oparte na motywach dramatu Wyspiańskiego. Czy poezja jest w dzisiejszych czasach potrzebna? Czy z Grami Planszowymi – „PlanSów- Na Rynku Głównym Teatr Hothaus zaprezentuje spektakl potrzebujemy poetów? Przekonajmy się! (bz) www.ha.art.pl/hawangarda ki” (7-8 października) w MDK przy poetycki Zabiłem brata mego..., natomiast w oknach za- ul. Grunwaldzkiej 5. W programie: bytkowego Dworca Głównego ukażą nam się cienie lalek nauka i prezentacja gier, turnieje, w przedstawieniu Teatru Otwartego TO Cienie „Wesela” Oh, These Sleepless Tremendum et fascinosum konkursy i prelekcje. Gramy! Stanisława Wyspiańskiego. www.plansowki.ksf.org.pl Wśród wielu spotkań z poezją warto wybrać się na czy- Nights… Lubicie się bać? Jesteście obrzydli- sarzami (m.in. z Aleksandrą Zielińską, tanie Niepokoju Tadeusza Różewicza do klubu Alchemia, wi (sic!)? Co was przeraża i fascynuje Łukaszem Orbitowskim, Kazimierzem SZLAKIEM ŚWIATŁA zaś w Księgarni Pod Globusem odbędzie się spotkanie What if were to pull an all-nighter for poetry? Autumn zarazem? 5. KFASON (21 październi- Kyrczem jr., Dawidem Kainem czy Łu- z Anną Grochowską, autorką monografii Wszystkie dro- is on its way, the days are getting shorter – let’s go crazy! ka) to coś, co literackie tygryski lubią kaszem Radeckim), dyskusje panelowe Kto ma ochotę na jesienną, nieba- gi prowadzą na Krupniczą. Spotkanie Cóż po poecie? The 7th Poetry Night (7/8 October) is dedicated to one najbardziej! Już sama nazwa brzmi i prelekcje. Na zakończenie zostanie nalną przechadzkę z nieoczywistą w magistracie poprowadzi Bronisław Maj – swoje wier- of Poland’s greatest artists – the author, dramatist, poet, zachęcająco – podajemy dla niewta- wręczona Nagroda Polskiej Literatury historią w tle? W ramach projektu sze o kondycji poety i jego roli w społeczeństwie czytać stage designer, painter and drawer Stanisław Wyspiański. jemniczonych: Krakowski Festiwal Grozy im. Stefana Grabińskiego. Wstęp Alternatywny przewodnik po No- będą m.in. Józef Baran, Wojciech Bonowicz, Ryszard The extensive programme features numerous meetings, Amatorów Strachu, Obrzydzenia i Nie- wolny, pamiętajmy jednak, że obowią- wej Hucie, organizowanego przez Krynicki czy Adam Ziemianin. W Cricotece zobaczymy in- slams and poetry duels, poetry in city spaces, perfor- pokoju. Co nas czeka? Spotkania z pi- zuje ograniczenie wiekowe 16+. (bz) Ośrodek Kultury im. C.K. Norwida, spirowany twórczością i życiem Brunona Schulza spektakl mances, concerts and spectacles. 5 października czeka nas spacer poetycki Kometa, w klubie Pod Jaszczurami spotkamy się An important point in the programme is the out- szlakiem światła nowohuckich neo- najpierw z Beatą Bronakowską-Sanak, laureatką 4. edycji door play on the Podgórski Square prepared special- Użytkownik zintegrowany nów. „Poprzez projekt i przewodnik Konkursu im. Anny Świrszczyńskiej na debiutancki tomik, ly for the occasion by the KTO Theatre with a script chcemy pokazać Nową Hutę z nie- by później posłuchać koncertu poetycko-muzycznego by Bronisław Maj and Jerzy Zoń, based on Wyspiański’s Kim jesteś, użytkowniku?, Czego stulecie Stowarzyszenia Bibliotekarzy typowej perspektywy. Dlatego bę- Taniec z ziemią. acclaimed drama The Wedding. At the Main Market pragniesz i co czujesz? – nad tymi Polskich. A miejsce? Cóż, to w końcu dziemy spacerować nietypowymi W 30. rocznicę śmierci Romana Brandstaettera Square, the Hothaus Theatre presents a poetry spectacle, zagadnieniami pochylimy się pod- Kraków i jego książnica akademicka – szlakami i poznawać nieoczywiste jego utwory zostaną przypomniane podczas koncertu while the windows of the former railway station building czas Małopolskiego Forum Bibliotek Biblioteka Jagiellońska. Uroczystym historie. Pokażemy też, że Nowa Huta Rachunek kamieni w kościele ss. Prezentek. Fundacja display shadow puppets in the Otwarty Theatre show 2017 (25-26 października). Uczestni- zwieńczeniem konferencji naukowej to miejsce, które tętni życiem” – pod- Ha!art, w ramach festiwalu Ha!wangarda, zaprezentuje Shadows of Stanisław Wyspiański’s “The Wedding”. cy zastanowią się nad definicją użyt- będzie inauguracja wystawy w Col- kreśla Jarosław Klaś, pomysłodawca w Bunkrze Sztuki multimedialną adaptację wiersza Ta- Is poetry still necessary in today’s world? Do we really kownika (czyt. czytelnika). Dowiemy legium Maius, zaś następnego dnia, i koordynator projektu. Wydarzenie deusza Peipera Kwiat ulicy z wykorzystaniem specjalnie need poets? Let’s find out!(bz) się także, kim są cyfrowi nomadzi podczas Targów Książki, organiza- zakończy wydanie tworzonej kolek- stworzonej mobilnej aplikacji, następnie przeniesie się i jakie „emocje” panują w relacji użyt- torzy zaproszą na uroczystą sesję tywnie publikacji w formie alterna- do Spółdzielni Ogniwo – tam redaktorka Maja Staśko kownik-biblioteka. Czas i miejsce nie- poświęconą jubileuszowi Stowarzy- tywnego przewodnika po przestrzeni zaprosi na dwie dyskusje: Pan poeta, pan poeta. Czy www.krakowskienoce.pl przypadkowe: w tym roku przypada szenia. (bz) i dziejach Nowej Huty. 42 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 43

NOCNE MARKI PRL-U Pejzażysta czystej krwi Obywatel świata Muzeum Historyczne Miasta Krako- Urodzony na Krymie niedale- Krzysztofory Soter Jaxa-Małachow- „Można powiedzieć, że był czło- wokół symbolizujących kolejne etapy wa zaprasza na wycieczkę przez świat ko Odessy Soter August Jaxa-Ma- ski. W 150. rocznicę urodzin artysty wiekiem nieprzeciętnym, łączącym życia pór roku – na nowo odkryjemy PRL-owskich kulinariów: na wystawie łachowski (1867-1952) przez lata (od 7 października) zaprezentuje naj- rozwagę czasów oświecenia, typowo bohatera narodów polskiego i ame- Bufet pod kombinatem w oddziale związany był z Krakowem, a jego bardziej typowe dla tego malarza pej- męskie cechy żołnierza oraz delikat- rykańskiego, dla którego wolność Dzieje Nowej Huty (od 26 paździer- niezwykle cenione w dwudziestole- zaże bałtyckie, a także inne przykłady ność i wrażliwość mężczyzny nowej była „najsłodszym dobrem”. Portret nika) zajrzymy do hutniczej stołów- Leon Chwistek, bez tytułu (autoportret), lata 20.-30. XX w., tusz/papier, kolekcja prywatna ciu międzywojennym marynistyczne jego bogatego dorobku, m.in. wi- epoki. Czasów romantyzmu” – czytamy wybitnego żołnierza, wizjonera i męża ki, zagłębimy się w klimat barów obrazy dotąd można spotkać w wielu doki Krakowa, pejzaże tatrzańskie, w zapowiedzi ekspozycji Rozważny stanu, ale też – o czym mniej wiadomo mlecznych i lokali oferujących szybką WIELOŚĆ RZECZYWISTOŚCI tutejszych mieszkaniach. Po II woj- sceny rodzajowe i krajobrazy wiejskie, i romantyczny. W 200. rocznicę – artysty, muzyka oraz projektanta, obsługę, a nawet… szwedzki stół, nie światowej artysta popadł jednak widoki włoskiego i dalmatyńskiego śmierci Tadeusza Kościuszki w Pa- poznamy m.in. poprzez kluczowe po- a także odwiedzimy ekskluzywne Leon Chwistek (1884-1944), mate- w niemal zupełne zapomnienie. wybrzeża czy weneckie weduty. „Pej- łacu Krzysztofory (od 3 październi- staci i miejsca z jego życia. Prezenta- kawiarnie i restauracje. Wystawa matyk i filozof, a także artysta i teo- Dopiero ostatnio jego twórczość zażysta czystej krwi” – pisano o ich ka). Na wystawie – zorganizowanej cja, przybliżająca zarówno polski, jak przypomni „Centralny”, czyli najbar-

retyk sztuki, malarz zafascynowany – za sprawą wystaw i krytycznych autorze przed stu laty, zachwycając Walery Eljasz Radzikowski, Scena poświęcenia i emigracyjny okres życia Kościuszki, dziej znany bar mleczny w dzielnicy, zjawiskiem ruchu i dynamiką nowo- opracowań – powraca do szerszej się jego warsztatem i wrażliwością szabel Tadeusza Kościuszki i gen. Józefa obejmuje bogaty wybór ikonografii który powstał w 1956 roku i działa Wodzickiego, 2 poł. XIX w., gwasz, czesnego miasta, przekonany był, świadomości. Ekspozycja w Pałacu na piękno przyrody. (dd) wł. Muzeum Historycznego Miasta Krakowa ze zbiorów polskich oraz reprodukcje do dziś! Przywoła także klimat wielu że „wielka, oryginalna sztuka może projektów z amerykańskich kolekcji, nieistniejących już kultowych lokali, rozwinąć się tylko na gruncie nowej w tym: plany rezydencji i ogrodu dla ich wystrój, menu, obowiązującą mu- teorii”. Był członkiem awangardowe- Pedigree Landscape Painter generała Horatio Gatesa w Traveller's zykę i styl. Poznamy też popularne go ugrupowania Formiści, autorem Rest, szpitala w West Point, portret anegdoty związane z knajpianym ży- teorii wielości rzeczywistości. Póź- Born near Odessa on the Crime- the 150th Anniversary of the Artist’s Lucetty A. Pollock czy karykaturę ge- ciem wokół kombinatu. Zobaczymy, niej opracował nowe teorie: strefizm an peninsula, Soter August Jaxa- Birthday at the Krzysztofory Palace nerała Charlesa Lee. Komentarzem czym kusiło otwarte w 1958 roku i motywizm. Postać jednej z najbarw- Małachowski (1867-1952) was closely (from 7 October) presents distinctive do różnych wątków z życia „człowieka Kasyno Huty im. Lenina – i kto w nim niejszych osobowości dwudziesto- linked with Kraków for many years. His Baltic landscapes and other examples podróży” i obywatela świata są cytaty bywał. Obejrzymy zdjęcia Anastasa lecia międzywojennego w Polsce, maritime landscapes are still com- of his extensive body of work, such z listów, a także wypowiedzi osób bli- Mikojana, autora reform kulinarnych przypomni wystawa Nowe kierunki monly found in many of the city’s as landscapes of Kraków, the Tatra sko związanych z jej bohaterem. (dd) w ZSRR, który wizytował nowohucką w sztuce (od 20 października), którą apartments. Sadly, after the Second Mountains, rural Poland, the Italian gastronomię. Podążymy śladem noc- zobaczymy w MOCAK-u. World War the artist was largely for- and Dalmatian coast and Venice. nych marków – poprzez eleganckie gotten. It is only recently that his works Around a century ago he used to be Global Citizen bale i dancingi, aż po owiane złą PLURALITY OF REALITIES are making a return to the public con- described as a “pedigree landscape sławą pijackie „mordownie”. Socja- sciousness, thanks to retrospective painter” by critics captivated by his “He could be described as a highly also an accomplished artist, musician listyczna oferta gastronomiczna lat Leon Chwistek (1884-1944), mathe- exhibitions and critics’ reviews. The ex- technique and sensitivity to natural unusual man; a man who was able and designer – through key events, 50., 60. i 70. ubiegłego wieku wydaje matician, philosopher, artist and the- hibition Soter Jaxa-Małachowski. On beauty. (dd) to combine the wisdom of the Renais- figures and locations from his life. się zaskakująco bogata! oretician of art, and painter fascinated sance with the masculinity of a soldier The exhibition recalls Kościuszko’s Soter Jaxa-Małachowski, Fishing Boats at the Coast, gouache on cardboard, 1933, Fot. Stanisław Gawliński, w barze by the phenomenon of movement, as owned by Grzegorz Kudelski and the sensitivities of the new era life in Poland and as an emigrant; it Pod Zegarem, 1962, wł. Muzeum Historycznego Miasta Krakowa well as dynamics of modern cities, of Romanticism,” we read in the in- includes a selection of iconography was convinced that “great, original art troduction to the exhibition Sense from Polish collections and repro- can only grow from the seeds of new and Sensibility. 200th Anniversary ductions from American collections, theories.” He was involved in the Pol- of Tadeusz Kościuszko Death, held at including plans of residences and ish Formist movement and supporter the Krzysztofory Palace (from 3 Octo- gardens for General Horatio Gates of the concept of the plurality of reali- ber). The exhibition, using the chang- at Traveller’s Rest, sketches of West ties. He created a new movements he ing seasons to symbolise different Point hospital, a portrait of Lucetta christened Strephism and Motivism. periods in his life, presents the hero A. Pollock and a caricature of General One of the most fascinating person- of the Polish and American nations, Charles Lee. Commentary on various alities of the interwar period in Po- for whom freedom was the “sweetest periods of Kościuszko’s well-travelled land, is recalled with the exhibition delight”, in a fresh light. We will learn life comes from excerpts of letters and New Trends in Arts (from 20 October) more about the acclaimed soldier, quotes from his friends and acquaint- at MOCAK. visionary and statesman – who was ances. (dd) 44 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 45

TEATR WOLNOŚCI Co w sztuce? Biblia dla wszystkich Recytacja, dramat, przedstawienia lalkowe, a nawet opera i balet – w la- Inspirują się filmem, sztukami w tym Rafała Bujnowskiego, Romana „U Boyera i Blocha Bóg chce, osadzone w aktualnych kontekstach, tach 1939-1945 w niemieckich obo- wizualnymi, literaturą, ale także Dziadkiewicza, Karoliny Kowalskiej, żeby człowiek, do którego mówi, skondensowane wersje starotesta- zach koncentracyjnych i jenieckich kwestiami społeczno-politycznymi. Marcina Maciejowskiego, Cecylii Ma- przede wszystkim go usłyszał, mentowych opowieści w przystępny funkcjonowały teatry. Ich działal- Te ostatnie obecne są zwłaszcza lik czy Małgorzaty Markiewicz. W sta- nawiązał z nim osobistą relację” – sposób mówią o najważniejszych ność pomagała więźniom zachować w pracach artystek, bo to kobiety łej kolekcji krakowskiego muzeum pisał Tomasz Swoboda, autor opu- ponadczasowych problemach. Po- poczucie własnej wartości i god- bardzo często odnoszą się krytycz- można obejrzeć także ich wcześniej- blikowanego tej wiosny polskiego wstała także seria krótkich filmów ności. Na wystawie Lagertheater nie do otaczającej nas rzeczywistości sze, głównie malarskie prace. (dd) przekładu wyjątkowej ilustrowanej animowanych odpowiadających w MOCAK-u (od 20 października) i proponują wizje lepszego świata. Biblii. Wielkie opowieści Starego poszczególnym wątkom. W ramach Rafał Bujnowski, Bambus (1-3), 2012, olej, w specjalnej przestrzeni zaaranżo- Malarstwo, obiekty i instalacje, płótno, fot. dzięki uprzejmości Galerii Raster Testamentu zostały opracowane Festiwalu Conrada w Pawilonie Wy- wanej przez rzeźbiarza Jarosława a także komiks, fotografia oraz przez francuskiego tłumacza i bi- spiańskiego pokazana zostanie wy-

Kozakiewicza pokazane zostaną performans – wystawa Artyści blistę Frédérica Boyera, a autorem stawa Dawno, dawno temu… Biblia Günter Grass, Samotny w lesie, litografia przedmioty, archiwalia i dokumen- z Krakowa. Generacja 1970-1979 ekspresyjnych rysunków jest Serge według Serge’a Blocha i Frédérica tacja związana z obozową rzeczywi- w MOCAK-u (od 20 października) Bloch. „Komiksowa” Biblia (ilustracje Boyera (od 23 października) – grafiki REPERTORIUM GRASSA stością teatralną. Obejrzymy także zaprezentuje prace twórców, któ- zajmują większość miejsca na ponad i cytaty, multimedia oraz elementy filmy z nagraniami świadków. rzy ukończyli krakowską Akade- pięciuset stronach monumentalne- interaktywne zachęcające do stwo- Mało kto wie, że laureat Literackiej mię Sztuk Pięknych na przełomie go tomu) przemawia do starszych rzenia własnej wizji wieży Babel Nagrody Nobla z 1999 roku był także THEATRE OF FREEDOM XX i XXI wieku, a dziś są obecni i młodszych, do znawców i laików. wprowadzą w klimat współczesnej autorem ilustracji, grafikiem i rzeź- na międzynarodowym rynku sztuki Poparte głęboką wiedzą na temat Biblii pauperum. (dd) biarzem. Prace plastyczne Güntera Recitations, dramas, puppet per- i często sami wykładają na renomo- tradycji interpretacyjnej, a zarazem Grassa to wizualizacje motywów, formances, and even operas and wanych uczelniach artystycznych. metafor i pojęć, które autor Blasza- ballets – against all odds, between Ekspozycja uwzględniająca najważ- nego bębenka opisywał w książkach. 1939 and 1945, prisoners at Nazi POW niejsze tendencje w sztuce tworzo- Universal Bible Podczas Festiwalu Conrada w Domu and concentration camps managed nej aktualnie w Krakowie obejmuje Norymberskim otwarta zostanie to form theatre groups. They helped powstałe w ostatnich trzech latach “Boyer and Bloch’s God wants peo- mations touching on individual topics. wystawa Günter Grass – kolekcja then preserve at least some sense dzieła ponad dwudziestu autorów, ple He speaks to, to listen to Him and As part of the Conrad Festival, the ex- gdańska w drodze (od 24 paździer- of dignity and self-worth. The exhibi- develop a personal relationship with hibition A Long, Long Time Ago… nika) przygotowana przez Gdańską tion Lagertheater at MOCAK (from Him,” writes Tomasz Swoboda, author The Bible According to Serge Bloch Galerię Güntera Grassa, która posia- 20 October) presents objects, archives What’s Up in the Arts? of the translation of this unique il- and Frédéric Boyer at the Wyspiański da jedną z największych na świecie and documents from theatres at pris- lustrated Bible published in Polish Pavilion (from 23 October) presents kolekcji prac artysty. oners’ camps, displayed in a space They are inspired by film, visual nowned art schools around the globe. earlier this year. In the Beginning: prints, excerpts, multimedia and in- specially arranged by the sculptor arts, literature and socio-political The exhibition presents the most im- Illustrated Stories From the Old Tes- teractive elements helping visitors REPERTORY OF GRASS Jarosław Kozakiewicz. We will also issues. The latter are especially portant trends in art being created tament were created by the French create their very own Tower of Babel see a film featuring interviews with visible in works by women, since in Kraków today, including works translator and Bible scholar Frédéric and creating an atmosphere of a con- Not many people know that the 1999 witnesses. they frequently look analytically at prepared during the last three dec- Boyer, while the striking images are temporary Biblia pauperum. (dd) Nobel Prize laureate for literature the world around us and propose ades by over twenty artists including the work of Serge Bloch. The graphic was also an illustrator, printmaker Jan Knothe, Stanisław Żukowski, cover In the Beginning: Illustrated Stories From of a compilation of graphics commemorating visions of a better future. Paintings, Rafał Bujnowski, Roman Dziadkiewicz, novel version of the Bible (the illus- the Old Testament (Polish edition) and sculptor. Günter Grass’s artworks the Theatre Week, Oflag II C Woldenberg, 1942, courtesy of Theatre Museum in Warsaw objects, installations, graphic novels, Karolina Kowalska, Marcin Macie- trations take up most of the space on are the visualisations of the motifs, photos and performances – the exhi- jowski, Cecylia Malik and Małgorzata the five hundred pages) is as appeal- metaphors and concepts described bition Artists From Krakow: Genera- Markiewicz. The museum’s perma- ing to kids as it is adults, scholars and by the author of The Tin Drum. Dur- tion 1970-1979 held at MOCAK from nent collection also presents their laypeople. Supported by an extensive ing the Conrad Festival, Nuremberg 20 October presents works by artists earlier masterpieces. (dd) understanding of translation tradi- House opens the exhibition Günter who graduated from the Academy tions and rooted in current contexts, Grass: Travelling Gdańsk Collec- of Fine Arts in Krakow around the turn the abridged versions of Old Testa- tion (from 24 October), prepared of the millennium; artists who have ment tales present an accessible in- by the Günter Grass Gallery in Gdańsk, a presence on the international stage sight into timeless issues. The book is holding one of the largest collections and who frequently lecture at re- accompanied by a series of short ani- of the artist’s works. 46 d WYDARZENIA EVENTS

AI DLA SZTUKI Miejsca wspólne Poszukiwanie innowacyjnych roz- wiązań w oparciu o nowe media, Tworzenie przyjaznego, a zara- stającymi na styku strefy prywatnej najnowsze technologie i programo- zem pięknego miejskiego krajobrazu i społecznej przestrzeniami kra- wanie – 6. Patchlab Festival 2017 to idea przewodnia Międzynarodo- kowskich podwórek, śródmiejskich (24-29 października) poświęcony wego Biennale Architektury Kraków kwartałów oraz placów i skwerów będzie sztuce danych oraz sztucznej 2017, a tematem jest „Podwórze – postpeerelowskich osiedli. Wystąpień inteligencji. Zbudowany wokół zaso- pole wyobraźni” (12-13 paździer- uczestników biennale, członków jury bów cyfrowych program festiwalu nika). Inspirację dla organizatorów oraz zaproszonych gości można bę- zaprezentuje możliwości ich twór- stanowiła koncepcja urbanistyczna dzie wysłuchać podczas dwudniowej czego wykorzystania, ale i zagrożenia, określana jako „placemaking”, czyli konferencji w Centrum Kongresowym jakie niosą. Instalacje, performansy, takie planowanie, projektowanie ICE Kraków, której towarzyszyć będą warsztaty, spotkania i prezentacje i zarządzanie przestrzenią publiczną, wystawy konkursowe (obowiązuje z udziałem artystów mediów elek- które sprzyja budowaniu sąsiedz- rejestracja). A przez kolejne trzy ty- tronicznych z Europy i Azji odbędą kiego poczucia odpowiedzialności godnie zgłoszone do biennale prace się w Małopolskim Ogrodzie Sztuki za wspólnie użytkowane tereny pokazywane będą w dawnym hote- oraz galerii Bunkier Sztuki. Tydzień „półprywatne”. Uczestnicy konkur- lu Cracovia. Dopełnienie programu ze sztuką cyfrową zwieńczy sobot- sów MBA (urbanistyczno-architek- głównego stanowią poświęcone nia noc na Szpitalnej 1 – z legendą tonicznego, multimedialnego oraz architekturze współczesnej wysta- niemieckiej muzyki elektronicznej konkursu-seminarium na najlepszy wy w Pałacu Krzysztofory, na placu Anthony Rotherem w roli głównej. referat, prezentację bądź manifest) Szczepańskim, w Muzeum Manggha mieli za zadanie zmierzyć się z pozo- i Forum Przestrzenie. (dd) AI FOR ART

The 6th Patchlab Festival 2017 Common Spaces (24-29 October) is dedicated to the data art and artificial intelligence Creating friendly and beautiful and private spheres, such as Kraków’s used as part of a search for inno- urban landscapes is the leading con- courtyards, street intersections and vative solutions using new media, cept behind the International Bien- squares in post-communist hous- state-of-the-art-technologies and nale of Architecture Kraków 2017 ing estates. Presentations by par- coding. Built around digital resources, (MBA Kraków 2017), with the subtitle ticipants, jurors and guests will be the festival programme introduces “Backyard – Field of Imagination” held during the two-day conference creative and artistic applications (12-13 October). The organisers were at the ICE Kraków Congress Cen- of new media and touches on their inspired by the urban design concept tre, accompanied by an exhibition potential threats. Installations, per- of placemaking – planning, designing of competition designs (registration formances, workshops, meetings and and managing public spaces which required). During the following three presentations with the participation support creating a neighbourly sense weeks, works submitted to the bien- of artists working with digital media of responsibility for all shared spaces. nale will be exhibited at the former from Europe and Asia are held at Participants in the MBA competi- Cracovia Hotel. The programme also the Małopolska Garden of Arts and tions (urban and architectural design, features accompanying exhibitions the Bunkier Sztuki gallery. The week multimedia and a seminar competi- of contemporary architecture at with digital arts culminates on Sat- tion for best report, presentation or the Krzysztofory Palace, Szczepański urday night at the Szpitalna 1 club manifesto) were tasked with rethink- Square, Manggha Museum and Fo- with the legend of German electronic ing spaces on the boundary of public rum Przestrzenie. (dd) music Anthony Rother in the star- ring role. www.patchlab.pl www.mba2017.sarp.krakow.pl 48 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 49

DŹWIGACZE KULTURY JĘZYK BEZ STRACHU! Trochę energii zza oceanu 20 lat temu powstało Krakowskie Przekraczanie granic między pań- Biuro Festiwalowe – z tej okazji Barwna i pełna energii kultura i bogactwo kulturowe Argentyny, stwami jest coraz łatwiejsze. Aby w Centrum Kongresowym ICE Kraków latynoamerykańska wypełni polskie Kolumbii, Kuby czy Chile. W Kinie takie było też wzajemne porozumie- 4 i 5 października podczas konferen- jesienne dni. Pierwszy Festiwal Kul- Pod Baranami oraz w Kinie Paradox wanie się, warto znać nie tylko swój cji Dźwigacze Kultury swoimi do- tury Latynoamerykańskiej w Krako- będzie można zobaczyć m.in. zaka- rodzimy język. Podczas Europejskie- świadczeniami będą dzielić się orga- wie (12-19 października) zainaugu- zany na Kubie film Santa i Andres, go Dnia Języków (1 października) nizatorzy wydarzeń, przedstawiciele rowany zostanie dokładnie w 525. latynoamerykańskie animacje czy w czasie gry miejskiej dowiemy się, świata biznesu, miejscy aktywiści… rocznicę „odkrycia Ameryki”. chilijskie krótkie metraże. Swoistym czy języków obcych „strach się bać”,

www.dzwigaczekultury.pl Krakowskie odkrywanie Nowe- połączeniem filmu i literatury będą Przemek Pakulniewicz, Mongolia – off-road bez samochodu, fot. dzięki uprzejmości organizatora a wieczorem zasiądziemy w przyja- go Świata rozpoczniemy w Piwnicy natomiast pokazy ekranizacji powie- znej atmosferze ZetPeTe, by obejrzeć RETRO WEEKEND pod Baranami muzyczną podróżą ści Mario Vargasa Llosy połączone komedię Maren Ade Toni Erdmann. po Ameryce Łacińskiej – będzie z wykładami (więcej o festiwalo- Spotkanie obieżyświatów Każdy bowiem wie, że najlepiej uczyć Papierowe serwetki i opakowa- kubańskie bolero, ranczera meksy- wych projekcjach filmowych czytaj się poprzez zabawę! nia, krzesła rodem z PRL-u, ukłon kańska, pieśni chilijskie, argentyński na str. 50). Obieżyświaci, trampi, turyści, po- scy, Jerzy Grębosz, Anna Jaklewicz, w kierunku kapeluszy, dzierganie blues oraz… piosenki Marka Gre- Festiwalowi towarzyszą warsztaty dróżnicy, poszukiwacze przygód prze- Cecylia Małgorzata Dziewięcka albo TRADYCJE POGRANICZA na drutach, kloszowe spódnice, chuty w rytmie flamenco i po hisz- kulinarne w Taco Mexicano inspiro- mierzają świat samolotem (do Au- Jan Kurzela i Alicja Kubiak, czyli Dos do tego swingowe tańce i pokaz mody pańsku! Podczas Nocy Konsulatów wane daniami samej Fridy Kahlo oraz stralii), samochodem (po Wschodnim Gringos – ale także fascynaci, dla W dniach od 6 do 15 października – wracamy do stylu rodem z pierw- misje dyplomatyczne krajów Ameryki poświęcona jej wystawa fotograficzna Wybrzeżu USA), kajakiem (po Morzu których odległe kraje są odskocznią, na Małym Rynku spotkają się sztuka szej połowy XX wieku. Warsztatowy Łacińskiej na wystawach, koncertach, Frida Kahlo. Niech żyje życie w Ga- Arktycznym dookoła Spitsbergenu), miejscem naładowania akumulato- ludowa, rękodzieło artystyczne oraz Retro Weekend (6-8 października) wykładach i projekcjach filmowych lerii ZPAF. (bf) motocyklem (do krainy wikingów), rów czy po prostu spełnieniem ma- regionalne przysmaki właściwe dla zakończą Targi Vintage i Retro Kogel zaprezentują atrakcje turystyczne rowerem (przez prerie, góry i pusty- rzeń. Raz w roku spotkać ich można różnych kultur południowego po- Mogel w Hotelu Forum. nie) albo na piechotę (w amazońskiej w Krakowie na Festiwalu Podróżni- granicza Polski. Podczas III Kierma- dżungli). Brną przed siebie, by zaj- czym Travenalia. szu Pogranicza Kultur do Krakowa RODZINNA NIEDZIELA Energy From Beyond the Ocean rzeć do niezwykłych zakątków świata, 21 i 22 października w Audito- przyjadą m.in. hafciarki, rzeźbiarze, by na własnej skórze doświadczyć rium Maximum posłuchamy opowie- kuśnierze i pszczelarze. Warsztaty dizajnu, gotowanie pod Kraków’s cool autumnal days will gentina, Colombia, Cuba and Chile egzotyki, poznać zapomniane kul- ści z Rwandy, Kuby, Mongolii, Indone- czujnym okiem Mastersów i kucharzy soon be filled by dazzling, spirited with exhibitions, concerts, lectures tury, poczuć przysłowiowy „wiatr zji, Papui Zachodniej, Kiribati, Tonga, CULTURAL BORDERLANDS z Łysej Góry, pokaz straży pożarnej culture of Latin America. The Latin and film screenings. Pod Baranami we włosach”. Są wśród nich zawo- Kauai czy Nowej Zelandii. W tym roku i służb ratowniczych, dyskoteka – tak American Culture Festival in Kraków Cinema and the Paradox Cinema dowi wyjadacze, którzy z podróżo- Travenaliom towarzyszyć będzie Mię- Between 6 and 15 October, the Small swoje kolejne urodziny świętować (12-19 October) kicks off on the 525th present Santa and Andres, banned wania uczynili sposób na życie – jak dzynarodowe Sympozjum „Oceania Market Square presents folk arts będzie 15 października Centrum anniversary of the “discovery of Amer- in Cuba, as well as Latin American an- Rafał Król, Elżbieta i Andrzej Lisow- – Centre of the Pacific Rim”. (bf) and crafts and regional delicacies Kongresowe ICE Kraków. Na spo- ica”. imations and short films from Chile. from myriad cultures from Poland’s tkanie z cyklu Dzień dobry ICE Kra- Cracovian celebrations of the New A blend of film and literature comes southern borderlands. During the 3rd ków zaproszone są jak zwykle całe World start at Piwnica pod Baranami with screen adaptations of novels www.travenalia.pl Cultural Borderlands Fair, Kraków is rodziny, dla których odbędzie się też with a musical journey to Latin Amer- by Mario Vargas Llosa, combined visited by embroiderers, furriers and specjalne zwiedzanie Centrum oraz ica: there will be Cuban boleros, Mexi- with lectures (more on p. 50). beekeepers. projekcja filmu-niespodzianki! can rancheros, Chilean songs, Ar- The festival also features culinary Krakowska Florencja Pokaz straży pożarnej, fot. arch. KBF gentinian blues and songs by Marek workshops at Taco Mexicano inspired Grechuta, translated into Spanish by Frida Kahlo and a photography ex- Choć leżą poza utartymi szla- patrzymy z nietypowej perspektywy and set to flamenco rhythms. Dur- hibition dedicated to the artist, Frida kami, kryją w sobie wiele ciekawo- na plac Biskupi, kościół oo. Karme- ing the Consulate Night, diplomatic Kahlo. Long Live Life! at the ZPAF stek wartych poznania. Dzięki Sto- litów, Dom Mehoffera czy Muzeum missions from Latin America present Gallery. (bf) warzyszeniu Krakowska Florencja Witrażu, a także przejdziemy śladami the natural and cultural wealth of Ar- 7 i 8 października po raz kolejny Młynówki Królewskiej po Garbarach Odkrywamy Kleparz i Garbary. Po- i Nowym Świecie. (bf)

www.centrolatino.pl www.krakowskaflorencja.pl 50 d WYDARZENIA EVENTS EVENTS WYDARZENIA d 51

DOBRY WIECZÓR FILMOWY SIŁA BEZSILNYCH Fiesta! Z miłości do kin