DOCSLIB.ORG

Met De Voeten in Het Water - Archeologisch Onderzoek Aan Oostzijde Van Castellum Matilo Te Leiden

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Met De Voeten in Het Water - Archeologisch Onderzoek Aan Oostzijde Van Castellum Matilo Te Leiden met de voeten in het water - archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden met de voeten in het water archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden c.r. brandenburgh j. de bruin In het zuidoosten van Leiden, ingeklemd tussen woonwijken en de A4, ligt een gebied waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Vanaf 2009 werkte de gemeente hier met een groot aantal maatschappelijke partners aan de realisatie van een archeologisch park. In het park is het Romeinse verleden van deze plek bovengronds zichtbaar gemaakt. Hoge aarden wallen en wachttorens markeren de plaats waar vroeger het Romeinse castellum Matilo lag. In 2013 is dit bijzondere park geopend. Voorafgaand aan de herinrichting vond archeologisch onderzoek plaats om de exacte ligging van het castellum te bepalen. De resultaten van dit onderzoek worden in deze publicatie beschreven. erfgoed leiden en omstreken met de voeten in het water archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden c.r. brandenburgh j. de bruin colofon met de voeten in het water archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden © 2016 Gemeente Leiden Erfgoed Leiden en Omstreken Postbus 16113 2301 GC Leiden 071 - 516 53 55 [email protected] www.erfgoedleiden.nl Auteurs: C.R. Brandenburgh, J. de Bruin, B. Jansen, M.J. Allen, R. Scaife, C. Langdon, A.J. Clapham, N. Cameron, J. Light, J. Koopman, R. Niemeijer, E. Bult, T. Vanderhoeven, G. Gazenbeek, C. van Driel-Murray, K. Hänninen, G. Gazenbeek, A. Muller, I. van der Jagt. Redactie: C.R. Brandenburgh, J. de Bruin Vormgeving: Maya Timmer, M A T ontwerp BNO Druk: Grafisch Productie Centrum (GPC) Erfgoed Leiden en Omstreken brengt kennis van het verleden bij elkaar en maakt deze bruikbaar voor iedereen vanuit de overtuiging dat erfgoed bijdraagt aan de kwaliteit en identiteit van de moderne leefomgeving. Foto voorkant: W. Devilée Foto achterkant: Buro JP archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden inhoudsopgave 1. inleiding 4 C.R. Brandenburgh & J. de Bruin 2. landschappelijke en archeologische context van het onderzoeksgebied 8 C.R. Brandenburgh & J. de Bruin 3. onderzoeksvragen en strategie 18 C.R. Brandenburgh & J. de Bruin 4. sporen en structuren 24 C.R. Brandenburgh & J. de Bruin 5. fysisch-geografisch onderzoek 46 B. Jansen 6. roman castellum matilo leiden: evidence of environment and economy 57 M.J. Allen met bijdragen van R. Scaife, C. Langdon, Al.J. Clapham, N.Cameron & J.Light 7. vondstmateriaal 106 Met bijdragen van J. de Bruin, J. Koopman, R. Niemeijer, E.J. Bult, T. Vanderhoeven, C. van Driel-Murray, K. Hänninen, G. Gazenbeek & I. van der Jagt 8. leiden roomburg, een karterend booronderzoek naar de oostkant van het castellum matilo 212 A. Müller 9. discussie 220 C.R. Brandenburgh & J. de Bruin literatuur 238 bijlagen Bijlage 1. Alle sporen- en vlakkaarten werkput 1 en 2 250 Bijlage 2. Catalogus van de versierde Terra Sigillata en stempels 256 Bijlage 3. Aardewerkvondsten structuur 7. 262 Bijlage 4. Aardewerkvondsten structuur 14 266 Bijlage 5. Metaalvondsten 285 Bijlage 6. Lijst van medewerkers 287 met de voeten in het water 1. inleiding 1.1 algemeen In de periode 7 t/m 25 september en 5/6 oktober 2009 heeft het toenmalige Team Monumenten & Archeologie van de gemeente Leiden in samenwerking met de universiteit Leiden (Faculteit der Archeologie), Auxilia en RAAP archeologisch adviesbureau BV een archeologisch onderzoek middels proefsleuven en boringen uitgevoerd op het archeologisch monument Matilo, in de kas van Besjeslaan 3a, kadastraal bekend onder Sectie T 6282. Dit onderzoek werd voorafgegaan door een grondradaronderzoek door GT Frontline en een booronderzoek door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). 1.2 aanleiding tot het onderzoek Het monument Roomburg is heringericht tot archeologisch park. Met deze inrichting wordt beoogd het monument duurzaam te behouden en beleefbaar te maken voor het publiek. Deze ambitie is neergelegd in een plan van aanpak Archeologisch park Matilo en is op bestuurlijk niveau door de RCE, provincie en gemeente bekrachtigd door ondertekening van een intentieverklaring. Het verleden speelde een prominente rol bij het opstellen van de inrichtingsplannen. Het castellum, met name de steenbouwfase, is in het park gevisualiseerd en krijgt een centrale functie als ontmoetingsplek en open podium. De omvang en plaatsechtheid van het stenen castellum is hierbij een leidend ontwerpelement en wordt als een waardevol ingrediënt beschouwd voor de inrichting van het park. Om die reden was het van belang exact te bepalen waar het castellum in het verleden heeft gelegen. De exacte omvang en ligging van het castellum was daarnaast van belang om te bepalen of en welke kavels de gemeente nog diende aan te kopen om tot een verantwoord behoud en inrichting van het monument te komen. Aangezien bij voorgaand onderzoek de noordwesthoek van het 3e-eeuwse stenen castellum is ontdekt, is er voor gekozen de contouren van deze (laatste) fase van het castellum verder in beeld te brengen zodat het castellum in zijn geheel in de plannen kan worden opgenomen. Het doel van het onderzoek dat in 2009 plaatsvond was dan ook om de oostelijke en zuidelijke begrenzing van het castellum vast te stellen. Op basis van het grondradaronderzoek dat in het voorjaar van 2009 is uitgevoerd werd een kansrijke zone aangewezen waarbinnen de oostelijke muur en grachtengordel van het castellum verwacht kon worden. De uitkomsten van het grondradaronderzoek zijn eerst geverifieerd middels een booronderzoek, uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (hoofdstuk 8). Op basis van dit onderzoek is vervolgens een van de kassen aangewezen als onderzoeksgebied waarbinnen maximaal twee proefsleuven konden worden aangelegd. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft de gemeente Leiden op 9 juni 2009 een monumentenvergunning verleend tot het uitvoeren van het archeologisch onderzoek op het Rijksmonument. 4 archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden 1.3 administratieve gegevens Opdrachtgever: Gemeente Leiden Uitvoerder booronderzoek Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Onderzoeksmeldingsnummer: 35425 Uitvoerder proefsleuvenonderzoek: Gemeente Leiden, Team Monumenten & Archeologie, i.s.m. Universiteit Leiden (Faculteit der Archeologie), Auxilia & RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. Onderzoeksmeldingsnummer: 36826 Bevoegde overheid: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Gemeente, plaats: Leiden Toponiem: Roomburg Kadaster: Sectie T 5279, 6282, 6293 CAA-nr. 30F-79N CMA-nr. 30F-1 Monument-nr. 45576 Kaartblad 30F Coördinaten: 95.495 / 462.860; 95530 / 462.880; 95665 / 462.725; 95.550 / 462.650; 95.490 / 462.740; 95.550 / 462.785 Datum uitvoer: Booronderzoek: 10-11 juni 2009, 12 juli 2010 Proefsleuvenonderzoek: 7 t/m 25 september; 5/6 oktober 2009 Projectcode: 09RMB Documentatie & vondsten: Gemeente Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken Boisotkade 2A, 2301 GC Leiden Digitale documentatie DANS Persistent, http://dx.doi.org/10.17026/DANS-ZZV-8xqz Tabel 1.1 Administratieve gegevens van het onderzoek Leiden-Roomburg 2009. Afb. 1.1 Ligging van de gemeente Leiden binnen Nederland. 5 met de voeten in het water Afb. 1.2 Ligging van de opgravingslocatie Leiden- Roomburg 2009 (rode stip) binnen Leiden. Afb. 1.3 Ligging van de proefsleuven in het onderzoeksgebied 6 archeologisch onderzoek aan de oostzijde van castellum matilo te leiden 1.4 leeswijzer In dit rapport wordt verslag gedaan van meerdere deelonderzoeken die door verschillende samenwerkende instanties zijn uitgevoerd. Om te vermijden dat het rapport een aaneenschakeling wordt van gedetailleerde opsommingen is ervoor gekozen om – na een aantal inleidende hoofdstukken - de grote lijn van het onderzoek als eerste te presenteren. De inleidende hoofdstukken bestaan uit een korte schets van de landschappelijke en archeologische context van het onderzoeksgebied (hoofdstuk 2) en een weergave van de onderzoeksvragen en de gevolgde werkwijze in het veld (hoofdstuk 3). Hoofdstuk 4 bevat de kern van het rapport: een samenvattende presentatie van de fasering en stratigrafie van de structuren en de meest kenmerkende vondsten die in de proefsleuven zijn aangetroffen. Vervolgens wordt deze grote lijn verder ingevuld met ondersteunende hoofdstukken waarin achtereenvolgens de landschappelijke ontwikkeling vanuit fysisch-geografisch en paleobotanisch oogpunt wordt beschreven (hoofdstuk 5 en 6), de verschillende vondstcategorieën worden behandeld (hoofdstuk 7) en het booronderzoek van de RCE (hoofdstuk 8) aan bod komt. Tenslotte zal in de synthese nader worden ingegaan op de onderzoeksvragen. De catalogi zijn opgenomen als bijlagen achterin het rapport. Voor het gemak wordt in dit rapport gebruik gemaakt van enkele afkortingen. Vondstnummers worden afgekort tot V013, eventueel met een subnummer: V112.7. Omdat de spoornummers per werkput zijn uitgedeeld wordt hiernaar verwezen door de combinatie put-spoornummer, dus 1-1005 of 2-0014. Verwijzingen naar vullingen van een spoor krijgen het vullingnummer toegevoegd: 4-1023.6. Ook de nummers van doorlopende profielen en spoordoorsnedes (coupes) zijn gekoppeld aan de werkputten, dus 1-P3 en 2-C2. De afkorting voor een structuur – waaronder alles wordt verstaan van spoortype tot een gebouw of ophogingspakket – is ‘ST’. Dit wordt doorgaans voorafgegaan door het soort structuur, zoals ‘geul ST 7’ of ‘gracht ST 2’. dankwoord Een project van deze omvang en complexiteit kon alleen maar uitgevoerd worden dankzij de inzet van een
Load more

Recommended publications
  • 0.00 Download Free
    This is an Open Access publication. Visit our website for more OA publication, to read any of our books for free online, or to buy them in print or PDF. www.sidestone.com Check out some of our latest publications: ANALECTA PRAEHISTORICA LEIDENSIA 45 98163_APL_45_Voorwerk.indd I 16/07/15 13:00 98163_APL_45_Voorwerk.indd II 16/07/15 13:00 ANALECTA PRAEHISTORICA LEIDENSIA PUBLICATION OF THE FACULTY OF ARCHAEOLOGY LEIDEN UNIVERSITY EXCERPTA ARCHAEOLOGICA LEIDENSIA EDITED BY CORRIE BAKELS AND HANS KAMERMANS LEIDEN UNIVERSITY 2015 98163_APL_45_Voorwerk.indd III 16/07/15 13:00 Series editors: Corrie Bakels / Hans Kamermans Editor of illustrations: Joanne Porck Copyright 2015 by the Faculty of Archaeology, Leiden ISSN 0169-7447 ISBN 978-90-822251-2-9 Subscriptions to the series Analecta Praehistorica Leidensia can be ordered at: P.J.R. Modderman Stichting Faculty of Archaeology P.O. Box 9514 NL-2300 RA Leiden The Netherlands 98163_APL_45_Voorwerk.indd IV 16/07/15 13:00 Contents The stable isotopes 13C and 15N in faunal bone of the Middle Pleistocene site Schöningen (Germany): statistical modeling 1 Juliette Funck Thijs van Kolfschoten Hans van der Plicht ‘Trapping the past’? Hunting for remote capture techniques and planned coastal exploitation during MIS 5 at Blombos Cave and Klasies River, South Africa 15 Gerrit L. Dusseldorp Geeske H.J. Langejans A Late Neolithic Single Grave Culture burial from Twello (central Netherlands): environmental setting, burial ritual and contextualisation 29 Lucas Meurkens Roy van Beek Marieke Doorenbosch Harry
    [Show full text]
  • Plangebied Besjeslaan 3 Te Leiden
    Plangebied Besjeslaan 3, Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo G.H. de Boer Archol 489 Archol Plangebied Besjeslaan 3 te Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo G.H. de Boer Colofon Archol Rapport 489 Plangebied Besjeslaan 3, Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo Projectleiding: drs. A.J. Tol Auteur: ir. G.H. de Boer Tekstredactie drs. A.J. Tol Beeldmateriaal: ir. G.H de Boer Opmaak: A.J. Allen Druk: Haveka, Alblasserdam / Archol bv, Leiden Autorisatie: drs. A.J. Tol Handtekening ISSN 1569-2396 © Archol, Leiden 2019 Einsteinweg 2 2333 CC Leiden [email protected] Tel. 071 527 33 13 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding 7 1.1 Aanleiding en doelstelling 7 1.2 Ligging plangebied en bouwplannen 8 1.3 Onderzoeksopzet en organisatie 10 2 Bekende gegevens 13 2.1 Landschappelijk kader 13 2.2 Archeologisch kader en verwachte bodemopbouw 14 2.3 Mogelijke verstoringen 16 3 Verkennend booronderzoek 17 3.1 Doel en vraagstellingen 17 3.2 Methodiek 17 3.3 Resultaten 19 3.3.1 Algemeen 19 3.3.2 Bodemopbouw 20 3.4 Interpretatie 25 4 Conclusie 27 4.1 Onderzoeksvragen 27 4.2 Advies 29 Literatuur 31 Figurenlijst 33 Tabellenlijst 33 Bijlage 1 Boorkolommen 35 BESJESLAAN 5 Samenvatting In opdracht van de familie Langezaal heeft Archol BV een inventariserend archeologisch veldonderzoek (verkennende fase door middel van boringen) uitgevoerd op het perceel Besjeslaan 3 te Leiden. Aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen sloop van de huidige woning en de bouw van een nieuwe woning op globaal dezelfde locatie.
    [Show full text]
  • Derks 2008 Naaldwijk
    VU Research Portal Inscripties op brons Derks, A.M.J. published in De nederzetting te Naaldwijk II. Terug naar de sporen van Holwerda 2008 Link to publication in VU Research Portal citation for published version (APA) Derks, A. M. J. (2008). Inscripties op brons. In B. J. D. Blom, E. Feijst, L. van der (Ed.), De nederzetting te Naaldwijk II. Terug naar de sporen van Holwerda (pp. 149-161). (ADC Monografie; No. 4).. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. E-mail address: [email protected] Download date: 04. Oct. 2021 De nederzetting te Naaldwijk II Terug naar de sporen van Holwerda ADC Monografie 4 Onder redactie van: L. van der Feijst J. de Bruin E. Blom Met bijdragen van: P. Ploegaert A. De Boer A. Brakman C. van Pruissen E.A.K. Kars T. Derks (ACVU) M.
    [Show full text]
  • Archäologische Berichte 27, 2017, 19-36
    Building timber auxiliary forts in the Lower Rhine Delta in the Netherlands (AD 40 –140) Julia P. Chorus Zusammenfassung – Nach detaillierten Analysen der Ausgrabungen von neun hölzernen römischen Kastellen am Rhein Delta (Nieder- germanischen Limes) in Vechten, Utrecht, De Meern, Woerden, Bodegraven, Zwammerdam, Alphen aan den Rijn, Leiden-Roomburg und Valkenburg (Süd-Holland) sowie von einem Kleinkastell in Valkenburg-Marktveld können nahezu 40 Bauphasen unterschieden werden. Sie sind die Grundlage für den hier präsentierten Vergleich. Die frühkaiserzeitlichen Kastelle wurden alle aus Holz gebaut. Die später häufig anzutreffende kombinierte Holz- und Steinbauweise ist erst ab etwa 160 n. Chr. feststellbar. Frühe Kastelle wurden aus Bauhölzern errichtet, die den umliegenden Wäldern entstammen. Dagegen ist von etwa 70 n. Chr. an das meiste Holz aus Nutzwäldern entnommen, dadurch wurden im Laufe der Zeit andere Baumarten bevorzugt genutzt. Es gibt viele Unterschiede zwischen diesen Kastellen in den West-Niederlanden und denen im weiteren Verlauf der Rheingrenze. Layout, Baustil und Bautechniken zeigen markante Variationen. Dies könnte eine Beziehung zwischen den Soldaten, die die Kastelle bauten, ihrer Herkunft und ihren Bautraditionen aufzeigen, die sich aus der Kenntnis eisenzeitlicher Bautechniken in Holz erschließen läßt. Einige Kastelle wurden in einer Tradition gebaut die man von den Elbgermanen, der Przeworsk Kultur und möglicherweise auch von den Batavern kennt. Andere Kastelle zeigen wiederum Ähnlichkeiten zum murus gallicus aus Gallien. Schlüsselwörter – Römerzeit, Kastelle, Rheinmündung, Dendrologie, Fälljahr, Feuchtboden Title – Building timber auxiliary forts in the Lower Rhine Delta in the Netherlands (A.D. 40 –140) Summary – After studying the excavations of the nine Roman timber auxiliary forts in the Rhine delta at Vechten, Utrecht, De Meern, Woerden, Bodegraven, Zwammerdam, Alphen aan den Rijn, Leiden-Roomburg and Valkenburg (South Holland) and the fortlet at Valken- burg-Marktveld, almost 40 building phases are distinguished.
    [Show full text]
  • Early Medieval Settlements Along the Rhine: Precursors and Contemporaries of Dorestad
    Early Medieval settlements along the Rhine: precursors and contemporaries of Dorestad W.A. van Es & W.J.H. Verwers Review data: Submission // Revision // nd submission // available online at www.jalc.nl and www.jalc.be Abstract From the sixth century onwards, the northernmost branch of the Rhine in the Netherlands regained the transport-geographical importance that it had partially lost during the Migration Period. The high point of this development was the rise of Dorestad at the fork of the Rhine and the Lek in the mid-seventh century. This article examines a number of Early Medieval settlements situated along the Rhine, some of which were the immediate precursors of Dorestad. They are settlements of differing character and ancestry. Some go back to the days when the Rhine formed the frontier of the Roman Empire. Others emerged in Merovingian times, when the Franks and the Frisians came to oppose each other in the Rhine delta. The frontier character of this zone persisted into the eighth century. In these days, all settlements along the Rhine were part of a vast, international exchange network, with Dorestad evolving into one of the principal ports of the Carolingian realm. For this period, pottery is an important source of archae- ological evidence. Keywords: Dorestad, Roman Period, Early Middle Ages, settlement systems, pottery Introduction For several centuries in the early part of the Christian era, the Lower Rhine – continuing as Kromme Rijn and Oude Rijn – formed part of the limes of the Imperium Romanum and this situa- tion remained a determining factor in the history of the Netherlands for a long time after the end of the empire.
    [Show full text]
  • Could the Local Population of the Lower Rhine Delta Supply the Roman Army? Part 1: the Archaeological and Historical Framework
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Could the local population of the Lower Rhine delta supply the Roman army? Part 1: The archaeological and historical framework Kooistra, L.I.; van Dinter, M.; Dütting, M.K.; van Rijn, P.; Cavallo, C. Publication date 2013 Document Version Final published version Published in Journal of Archaeology in the Low Countries Link to publication Citation for published version (APA): Kooistra, L. I., van Dinter, M., Dütting, M. K., van Rijn, P., & Cavallo, C. (2013). Could the local population of the Lower Rhine delta supply the Roman army? Part 1: The archaeological and historical framework. Journal of Archaeology in the Low Countries, 4(2), 5-23. http://jalc.nl/cgi/t/text/get-pdf6920.pdf General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:01 Oct 2021 Could the local population of the Lower Rhine delta supply the Roman army? Part : The archaeological and historical framework Laura I.
    [Show full text]
  • Unarmed Cananefates?
    Unarmed Cananefates? Roman military equipment and horse gear from non military context in the civitas Cananefatium. Julius van Roemburg Front cover illustration: bronze umbo from Rotterdam (Photo Boor: Rotterdam). Unarmed Cananefates? Roman military equipment and horse gear from non military context in the civitas Cananefatium. MA-Thesis University of Leiden, Faculty of Archaeology Master Programme: Archaeology of North-western Europe Supervisors: Drs. J. de Bruin/Dr. S. Heeren Julius van Roemburg Student number: 0233285 Leidschendam, 15 December 2011 - Unarmed Cananefates? - Contents Preface 5 1. Introduction 7 1.1 Research background 7 1.1.1 Armed Batavians 9 1.1.2 Unarmed Cananefates? 10 1.2 Research objectives and questions 11 1.3 Research methods: overview 12 1.4 Research area 13 1.5 Thesis structure 14 2. The civitas Cananefatium: an overview of the research area and the 15 involvement of Cananefates with the Roman army. 2.1 The Cananefates 15 2.2 Tribal areas and civitates in the Netherlands 16 2.3 Geology and landscape 17 2.4 Settlement pattern and civilian sites 19 2.5 Chronological development and size of population 22 2.6 Military installations and military occupation in the civitas Cananefatium 24 2.7 Recruitment and the Cananefatian auxilia units 27 3. Roman military equipment 37 3.1 The typology of Nicolay 37 3.2. Critique on the typology of Nicolay and recent developments in the field 45 of Roman military equipment studies 4. Roman military equipment from the civitas Cananefatium 49 4.1 Survey method and completeness 49 4.2 Archaeological collection methods of the finds 51 4.3 Data overview: find contexts 52 4.4 Chronological and spatial patterns 57 4.4.1 Chronological patterns of military equipment: weaponry 58 4.4.2 Chronological patterns of military equipment: suspension 60 4.4.3 Chronological patterns of horse gear 63 3 - Unarmed Cananefates? - 4.5.
    [Show full text]
  • Praetorium Agrippinae
    PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26421 Please be advised that this information was generated on 2021-10-01 and may be subject to change. BULL. K.N.O.B. 6 K.N.O.B. BULL. d E SERIE 17 (1964) PL. E SERIE Afb> /. Tabula Peutingeriana, deel van segment n en m. — Peuiinger Map, pari of segments I I and IIL (Naar K. Mi lier, Die Pentingerscbe Tafel^ Stuttgard 19ó2) PRAETORIUM AGRIPPINAE DOOR J. E. BOGAERS A. W. BYVANCK OCTOGENARIO Deze bijdrage is in de eerste plaats bedoeld als een uiting van bewondering, dankbaarheid en hulde — mede namens de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek — jegens de tachtigjarige schrijver van nExcerpta Romana” en ,,Nederland in den Romeinschen tijd”, die het werk van de Nederlandse archeologen steeds met de vruchtbare interesse van zijn kritische geest heeft gevolgd. Op segment II 2 l van de Tabula Peutingeria­ Na de succes volle opgravingen welke A. E. na (afb. 1) is ten zuiden van de Fl(uvius) van Giffen sedert 1941 onder auspiciën van de Renus, de (Oude) Rijn, aan de weg die van Vereniging voor Terpenonderzoek in het cen­ Noviomagi naar Lugduno loopt, de nederzetting trum van het dorp Valkenburg heeft verricht 3 Pretoriü Agrippine ingetekend. Deze plaats en waarbij tal van overblijfselen aan het licht zijn (Praetorium Agrippinae), die volgens de Tabula gekomen van zeven Romeinse castella, is men ligt op een afstand van 2 leugae (Gallische mij­ het er naar het schijnt vrijwel algemeen over eens len) 2 of 4.44 km van Lugduno en 3 leugae of dat Praetorium Agrippinae — sinds het midden 6.66 km van Matilone, moet dicht bij de mon­ van de 1ste eeuw na Chr.
    [Show full text]
  • XXIII. Limes Congress 2015
    XXIII. Limes Congress 2015 Abstracts of Lectures and Posters List of Participants Abstracts of Lectures Inhalt Fawzi Abudanah, Via Nova Traiana between Petra and Ayn al-Qana in Arabia Petraea .................... 10 Cristina-Georgeta Alexandrescu, Not just stone: Building materials used for the fortifications in the area of Troesmis (Turcoaia, Tulcea County, RO) and its territorium (second to fourth century AD) ... 11 Cristina Georgeta Alexandrescu, Signaling in the army ...................................................................... 11 Ignacio Arce, Severan Castra, Tetrarchic Quadriburgia, Ghassanid Diyarat: Patterns of Transformation of Limes Arabicus Forts during Late Antiquity ............................................................ 12 Martina Back, Brick fabrication ............................................................................................................ 14 Gereon Balle/Markus Scholz. The monumental building beside the fort of the ala II Flavia milliaria in Aquileia/Heidenheim – Public baths or administrative building of the provincial government? (Raetia) .............................................................................................................................................................. 14 Thomas Becker/Ayla Jung, Unusual building structures in the vicus of Inheiden (Germania Superior) .............................................................................................................................................................. 15 Thomas Becker, Der Pfeilerbau im
    [Show full text]
  • Frontiers of the Roman Empire – the Lower German Limes
    Frontiers of the Roman Empire – The Lower German Limes Nomination File for Inscription on the UNESCO World Heritage List Part I – Nomination file Frontiers of the Roman Empire – The Lower German Limes Nomination File for Inscription on the UNESCO World Heritage List Netherlands | Germany Acknowledgements Programme manager Tamar Leene Main authors Marinus Polak, Steve Bödecker, Lisa Berger, Marenne Zandstra, Tamar Leene Text contributions Astrid Gerrits, Martijn Goedvolk, Tessa de Groot, Sebastian Held, Peter Henrich, Thomas Otten, Sebastian Ristow, Alfred Schäfer, Jennifer Schamper, Dirk Schmitz, Martin Wieland, Lisa Wouters Additonal support Matthias Angenendt, Sandra Rung, Johanna Steffesthun Final editing Jens Wegmann English correction Nigel Mills Cartography Eugen Rung Design Christoph Duntze Printing LVR-Druckerei, Inklusionsabteilung Many thanks are due to all those involved in the preparation of the nomination, of national and federal govern- ments and institutions, provinces, regional services and municipalities, universities, archaeological contractors, museums and other organisations for public outreach, professionals as well as volunteers, and to the owners of parts of the nominated property and buffer zones. Preface Rome and the huge Empire it built during the first centuries AD extended over vast swathes of Europe, the Near East and North Africa. This Empire has fascinated people since the days of the Enlightenment. In the wake of Rome’s military conquests, Roman culture also spread and began to influence the cultural expressions of the societies it vanquished. These developments, combined with intensive mobility and trade – especially within the Empire – ensured a flourishing exchange between cultures and peoples. When Rome’s expansion came to an end, linear frontiers known as limites were created from the 1st century AD onwards to secure the borders.
    [Show full text]
  • Walk My Street to Rome
    WALK MY STREET TO ROME COMMUNITY PERCEPTIONS OF ROMAN HERITAGE Roos Nagtegaal Registration number: 850325 595 080 MLE student GEO-80433 Submission date: 7 September 2015 Department of Environmental Sciences Cultural Geography Chair Group Examiners: Meghann Ormond and Claudio Minca 1 TABLE OF CONTENTS Table of Contents .................................................................................................................................................... 2 Table of figures and tables ...................................................................................................................................... 5 Summary ................................................................................................................................................................. 6 1 Introduction ......................................................................................................................................................... 7 1.1 Problem statement ....................................................................................................................................... 8 1.2 Scientific objectives ...................................................................................................................................... 9 1.3 Research question ........................................................................................................................................ 9 1.4 Characteristics of the study .........................................................................................................................
    [Show full text]
  • Frontiers of the Roman Empire – the Lower German Limes
    Frontiers of the Roman Empire – The Lower German Limes Nomination File for Inscription on the UNESCO World Heritage List Part III – Annex 2 | Management Plan 2 Management Plan 3 FRONTIERS OF THE ROMAN EMPIRE THE LOWER GERMAN LIMES MANAGEMENT PLAN 2021–2027 4 Acknowledgements Programme manager Tamar Leene Main authors Tamar Leene, Lisa Berger Text contributions Steve Bödecker, Astrid Gerrits, Martijn Goedvolk, Tessa de Groot, Peter Henrich, Marinus Polak, Bianca Roelink, Loes van der Vegt, Lisa Wouters, Marenne Zandstra Final editing Jens Wegmann English correction Nigel Mills Design Christoph Duntze Printing LVR-Druckerei, Inklusionsabteilung 5 List of contents MANAGEMENT PLAN – PART I OVERARCHING FRAMEWORK 9 1. Context, status and structure of the Management Plan 10 1.1 General introductionthe property 10 1.2 Frontiers of the Roman Empire World Heritage site 10 1.3 Status of the Management Plan 11 1.4 Involvement of stakeholders 12 1.5 Terms and abbreviations 13 2. Value and importance of the Lower German Limes 14 2.1 The Lower German Limes 14 2.2 Statement on boundaries and buffer zones 17 2.3 The outstanding universal value of the Lower German Limes 17 3. Overarching structures for management and decision making 22 3.1 Guiding principles 22 3.2 Management of the Lower German Limes at a transnational level 23 4. Main management challenges 26 4.1 Long term objectives 26 4.2 Management Strategy 26 4.3 Risk management 26 5. Overall monitoring and reporting to WHC 32 5.1 Monitoring 32 5.2 Periodic Reporting to the WHC 32 MANAGEMENT PLAN – PART II THE LOWER GERMAN LIMES IN THE NETHERLANDS 35 1.
    [Show full text]