Jaarverslag 2015 Bonnefantenmuseum Jaarverslag 2015 Bonnefantenmuseum

Bonnefantenmuseum 2 Inhoud voorwoord 6 jaarrekening Balans 31.12.2015 88 bericht raad van toezicht 8 Staat van Baten en Lasten 90

bestuursverslag bijlagen Programmalijnen 13 Formatieve opbouw (per 31.12.2015) 93 Tentoonstellingen 14 Organisatiestructuur 94 Collectiebeheer & Documentatie 43 Personeelsbestand 2015 95 Publicaties 44 Nevenfuncties directie 96 Cultuureducatie 57 Communicatie, marketing & Publieksbegeleiding 61 Kunstuitleen 71 Museumshop 72 Bedrijfsvoering 73 Personeel 76 Gebouw 76 Personeelsvertegenwoordiging 77 Stichting Collectie Bonnefantenmuseum 78 Vereniging Vrienden van het Bonnefantenmuseum 79 Begunstigers 83

Bonnefantenmuseum 4 Jaarverslag 2015 5

Voorwoord directie Het museum heeft zich in zijn 130-jarige bestaan gevierd van het door Aldo Rossi ontworpen ontwikkeld tot een solide, professionele museale museumgebouw, dat al twintig jaar lang één van instelling met een internationale reputatie, die de belangrijkste landmarks in Maastricht is. niet meer weg te denken is uit het nationale en euregionale culturele landschap. Dat neemt niet De collectie werd in 2015 uitgebreid met werken weg dat wij ons bewust zijn van de dynamische van onder meer Aldo Rossi, Laura Lima, Folkert maatschappelijke werkelijkheid waarbinnen de Jong, Grayson Perry, Lee Kit, Maha Maamoum, culturele instellingen heden ten dage hun positie Emo Verkerk, Lara Gaspartto, Jutta Koether, moeten (her)bepalen. Het museum wil zich dan Zachary Drucker & Rhys Ernst, Tanja Ritterbex, ook nadrukkelijk op een zelfkritische wijze Rory Pilgrim, Gèr Boosten, Liu Ding, Liu Han-Chih, 1 verhouden tot die veranderende maatschappe- Han van de Wetering, Sidi El Karchi, Ed Templeton­­ lijke werkelijkheid. Internationalisering, samen- en Camille Henrot. werking, digitalisering, profilering, publieksbeleving en verbinding zijn kernbegrip­ Het Bonnefantenmuseum zoekt actief de verbin- ­pen die daarbij een belangrijke rol spelen. Naast ding met de stad, de provincie, de wereld, en wil een inhoudelijke visie op de collectie, op de een thuishaven zijn voor een breed publiek, voor programmering en op educatie, gaat het meer een nieuw publiek, voor jongeren, voor zijn vrij- dan ooit ook om het ontwikkelen van strategieën willigers, stagiaires, collega’s, verzamelaars, scho- die leiden tot de grootst mogelijke betrokken- lieren, studenten­­ en kunstenaars. Het heid van een brede schakering van maatschappe- Bonnefantenmuseum is geen ivoren toren waar lijke doelgroepen en communities. kunst alleen maar wordt geconserveerd en kennis wordt gekoesterd, maar het is een plek waar op Het jaar 2015 was voor het Bonnefantenmuseum allerlei manieren de beleving van kunst en kunst- een vruchtbaar jaar, met bijzondere en specta­ geschiedenis centraal staat en gedeeld wordt. culaire projecten, met veelbelovende bezoekers- aantallen, en met diverse stappen vooruit in het Directie en medewerkers van het Bonnefanten- vernieuwingstraject dat onder de nieuwe directie museum bedanken een ieder voor de betrokken- in gang is gezet. heid bij en de steun aan het museum. Het We hebben in 2015 schitterende tentoonstellingen­­ museum zal zich blijven inspannen om, in lijn kunnen maken, denk aan Henri de Fromantiou, met de uitgezette artistieke en zakelijke koers, Gèr Boosten, Aldo Rossi – La Finestra del Poeta, die steun en betrokkenheid te belonen met origi- (een tentoonstelling die in 2016 doorreist naar nele, aantrekkelijke en uitzonderlijke presenta- Lausanne en naar Bergamo), Peter Buggenhout, ties en activiteiten voor het publiek. How to look at art from China, het Pinkpop-up Onze dank is ook voor de belangrijkste subsidi- museum, Toon Teeken en als pièce de résistance ënten, te weten de provincie Limburg, de Bank­ ceramix. Deze werd in samenwerking met La Giro Loterij, dsm, Vereniging Rembrandt, het Maison Rouge en Cité de la Ceramique (Sèvres) Mondriaanfond, de Vrienden en onze mecenassen. gerealiseerd. ceramix is van maart tot en met juni in voornoemde instituten te bewonderen. Op 14 Stijn Huijts Sandra Holtjer en 15 november 2015 hebben we de verjaardag Artistiek directeur Zakelijk directeur

Bonnefantenmuseum 6 Jaarverslag 2015 7 Bericht van de Raad van Toezicht Het Bonnefantenmuseum is zowel internationaal, De Raad van Toezicht is nauw betrokken bij alle nationaal als regionaal een belangrijk instituut. aspecten van het museum. De belangrijkste De ambities van het museum zijn groot. onderwerpen van gesprek tussen de Raad van Ondanks de noodzakelijk door te voeren Toezicht en de directie betroffen de implemen- bezuinigingen blijft het streven er op gericht tatie van beleid, aankopen collectie, planning & het museum nationaal en internationaal control, risicomanagement, fondsenwerving en een eigen plek te geven. Met de motivatie, positionering van het museum. de vernieuwende plannen en het cultureel ondernemerschap van de directie, medewerkers De Raad van Toezicht kwam het afgelopen jaar en vrijwilligers, zijn wij van mening dat het vier keer bijeen. Hierbij waren telkens ook de 2 museum gestaag verder kan bouwen aan zijn bestuurders aanwezig. Eén keer werd er verga- toekomst.’ derd zonder de directie. Daarbij kwam aan de orde het functioneren van de directie, het functi- Maastricht, 23 juni 2016 oneren van de Raad van Toezicht en de verhou- ding tussen de Raad van Toezicht en de directie. Drs. J.H.H. Mans, voorzitter Tevens heeft de Raad van Toezicht één maal Drs. J. van den Belt overleg gevoerd met de Personeelsvertegenwoor- Ir. N.H. Gerardu diging. In 2015 heeft de Raad van Toezicht inge- Mr. Drs. A. Nicolaï stemd met de volgende beleids- en Prof. Dr. C.J.M. Zijlmans informatiedocumenten: • Informatieprotocol 2015/2016 • Procuratiereglement • Fraude-risico analyse

De jaarrekening is door Deloitte Accountants bv gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring van de onafhankelijke accountant. Wij kunnen ons verenigen met het in de jaarrekening opgenomen voorstel van resultaatbestemming.

De Raad van Toezicht wil de heer Rulkens harte- lijk danken voor de verdiensten die hij voor het Bonnefantenmuseum heeft gehad.

De professionaliteit van het Bonnefantenteam is een enorme asset en het geeft ons het gevoel dat we het publiek in 2015 wederom op de bekende goede manier hebben kunnen bedienen.

Jaarverslag 2015 9 De Raad van Toezicht en het bestuur volgen de De leden van de Raad van Toezicht van Stichting Drs. J.H.H. Mans Ir. N.H. Gerardu beginselen van deugdelijk bestuur en best-prac- Provinciaal Museum Limburg (Het Bonnefanten- Nevenfuncties Nevenfuncties tice-bepalingen met betrekking tot cultural museum) beschikken allen over ‘één of meer van Voorzitter Raad van Toezicht Slachtofferhulp Lid Raad van Commissarissen Voestalpine governance zoals vastgelegd in de Code of Ethics de volgende competenties: financieel-economi- Nederland Polynorm nv, Bunschoten van het icom en de Governance Code Cultuur. sche deskundigheid, hrm- en bedrijfskundige Voorzitter koor Studium Chorale Maastricht Lid bestuur Muziekgieterij Maastricht De Governance Code Cultuur geeft richtlijnen deskundigheid, juridische deskundigheid, kunst- Lid Raad van Toezicht Jan van Eyck Academie voor goed, verantwoord en transparant bestuur en cultuurhistorische deskundigheid, affiniteit Maastricht van en door culturele instellingen en richtlijnen met de overheid en affiniteit met de markt/ Voorzitter Raad van Commissarissen jaha/ Prof. Dr. C.J.M. Zijlmans voor toezicht daarop. De code heeft betrekking commerciële sector. Naast het lidmaatschap van Group Kerkrade Functie op de Nederlandse gesubsidieerde culturele de Raad van Toezicht van het Bonnefantenmu- Voorzitter Stichting esic Maastricht Hoogleraar ul Kunstgeschiedenis en architec- instellingen. seum worden de volgende (neven)activiteiten Voorzitter Ontw. Mij enci tuurgeschiedenis ontplooid: Voorzitter Muziekgieterij Maastricht Nevenfuncties De raad van toezicht is ultimo 2015 Voorzitter Jury van de Dr. A.H. Heinekenprijs als volgt samengesteld: voor de Kunst drs. J.H.H. Mans, voorzitter Drs. J. van den Belt Lid Raad van Toezicht Boekman Stichting drs. J. van den Belt Nevenfuncties Bestuurslid Wertheimer Stichting (2016 laatste Prof. Dr. C.J.M. Zijlmans Lid van de Raad van Commissarissen Accell jaar) ir. N.H. Gerardu Group nv Mr. Drs. A. Nicolaï Lid van de Raad van Commissarissen Groeneveld bv Mr. Drs. A. Nicolaï Lid Stichting Ahold Continuïteit Functie Lid Raad van Commissarissen nv Holmatro President dsm Nederland bv Lid van de Raad van Commissarissen Attero Nevenfuncties Holding nv Commissaris Eneco Lid Bosal Council Commissaris Brightlands Campus Raad (plaatsvervanger) in de Ondernemings- Commissaris Chemelot Venture Fund kamer van het Gerechtshof Amsterdam Vicevoorzitter vnci Penningmeester bestuur Natuurmonumenten Bestuurslid vno/ncw Lid Adviescommissie Limburgs Energie Fonds Voorzitter Vogelbescherming Lid van bestuur Stichting Stadion vvv Bestuurslid Nederlandse Bachvereniging Bestuurslid Wetenschap en Maatschappij Bestuurslid Limburgse Werkgeversvereniging Lid Academie De Gouden Ganzenveer Lid Dagelijks Bestuur vno/ncw

Bonnefantenmuseum 10 Jaarverslag 2015 11 Het Bonnefantenmuseum Programmalijnen

Sinds 2013 wordt er gewerkt met programma- lijnen, dat wil zeggen herkenbare, terugkerende rode draden in de programmering, die moeten bijdragen aan een onderscheidende profilering en een beter begrip van de koers van het museum. Voorbeelden van deze programmalijnen zijn:

Getting the bigger picture 3 Aandacht voor de verschillende (kunst)geschiede- nissen die er te vertellen zijn. Mondiale artistieke diversiteit gespiegeld aan regionale

Collectors items Zichtbaar maken van de samenwerkingsverban­ ­den met publieke en particuliere verzamelaars

Tales from the backyard Aandacht voor kunstenaars uit de (Eu)regio

Guestcurators Samenwerking met internationale (jonge) gastconservatoren

Storage telling Verrassende presentaties op basis van de eigen collecties

Eye catchers; representanten van de ‘secret canon’ Internationale topkunstenaars en -tentoonstel- lingen die passen in het Bonnefanten-profiel en (nog) niet overal in de mainstream instituten getoond worden

Bonnefantenmuseum 12 Jaarverslag 2015 13 tentoonstellingen

Hedendaagse Kunst Bij Laura Lima – the fifth floor verscheen een publi- Voor ex-Van Eyck-deelnemer Rodrigo Hernández Jutta Koether treedt sinds de jaren 80 op de voor- catie. Dit kunstenaarsboek van Laura Lima zijn het anarchisme en de experimenteerlust grond als publicist, columnist, schilder, musicus, Walldrawing #801: Spiral (1996) vormde een belangrijk onderdeel van de baca- van dada en het surrealisme een voortdurende schrijver, dichter, filmmaker en theoreticus. De muurschildering Walldrawing #801: Spiral tentoonstelling. Net als bij haar werken voor inspiratiebron. Opvallend middelpunt in zijn Haar samensmelting van schilderkunst, under- (1996) van Sol LeWitt, een schenking van de Ouro Flexíveis (Flexible Gold), waarin de kunste- sfeervolle en raadselachtige installatie What is ground en kunsttheorie inspireert kunstenaars kunstenaar in 2002, was ook in 2015 permanent naar met gouden inkt reproducties van klassieke the Moon?, die Hernández voor het Bonnefanten in Europa en de Verenigde Staten. In ons museum te bezichtigen in de koepeltoren van het museum. kunstwerken uit de renaissance en andere ontwikkelde, is een bijzondere afdruk van een toonde zij een vloerinstallatie en drie grote schil- De muurschildering is twee keer eerder uitge- periodes bewerkte, besloot Lima een ‘boek boven menselijke figuur. Hernández maakte in samen- derijen in een bijzondere opstelling, gebaseerd voerd in het Bonnefantenmuseum: in 1996 en in op een boek’ te maken. Ze bewerkte daarvoor de werking met Van Eyck een kunstenaarsboek. op het meesterwerk Un bar aux Folies Bergère uit 2005 bij het tienjarig bestaan van het door archi- catalogus Collectie Nederlandse en Duitse schilder- 1882 van Edouard Manet. tect Aldo Rossi ontworpen museumgebouw. kunst 1500-1800 van het Bonnefanten. Het boek Beating around the bush Episode #4 was een samenwerking tussen het Bonnefanten- 07.11.2014 – 22.03.2015 Maha Maamoun is actief in Caïro, waar ze in 2004 Laura Lima – the fifth floor museum en het Museo de Arte Moderno in Programma: Beating around the bush het initiatief nam voor de oprichting van het 27.09.2014 – 11.01.2015 Buenos Aires (mamba) in Argentinië waar de Conservator: Stijn Huijts en Paula van den Bosch Contemporary Image Collective (cic); een onaf- Programma: Getting the bigger picture / tentoonstelling vanaf februari 2015 te zien was. hankelijke, non profit-ruimte voor hedendaagse Eye Catchers In de vierde en laatste episode van het tentoon- kunst en cultuur. Kenmerkend voor haar werk Conservator: Stijn Huijts ‘Door klassieke stoelen te transformeren in rolstoelen, stellingsprogramma Beating around the bush stelde als beeldend kunstenaar is de kortsluiting die ze probeer ik mensen anders naar de dingen te laten het Bonnefanten kunstwerken centraal die in in haar foto’s en video’s weet te bewerkstelligen Tot en met 11 januari was Laura Lima – the fifth kijken.’ Laura Lima verband kunnen worden gebracht met thema’s tussen verschillende symbolische representaties floor nog te zien in ons museum. baca-winnares zoals identiteit, performance en lichamelijkheid. van de dagelijkse werkelijkheid, zoals ze die aan­­ Laura Lima had deze grensverleggende tentoon- baca Projects De tentoonstelling liet zien hoe kunstenaars met treft in zowel de hoge als de lage cultuur. Naast stelling, die een innovatieve dialoog tot stand 27.09.2014 – 11.01.2015 inzet van de meest uiteenlopende media zich in de video Domestic Tourism II uit 2008 was in de bracht met de museumpraktijk, speciaal voor het Programma: Getting the bigger picture hun werk verhouden tot onderwerpen zoals tentoonstelling ook Maamouns meest recente Bonnefanten ontwikkeld. Het museum werd in Conservator: Paula van den Bosch afkomst, gender, seksualiteit, (sub)cultuur en film Shooting Stars Remind Me of Eavesdroppers te de tentoonstelling letterlijk tot leven gewekt moraliteit. zien. door de aanwezigheid van menselijke figuranten. In samenwerking met Van Eyck presenteerden Zo werd er een geïmproviseerd naaiatelier inge- we parallel aan Laura Lima – the fifth floor werk Van het uit Los Angeles afkomstige kunstenaars­ De Amerikaanse prof-skateboarder en beeldend richt, waarin kleermakers ‘maatpakken’ maakten van de jonge Latijns-Amerikaanse kunstenaars ­duo Zackary Drucker en Rhys Ernst (la) presen- kunstenaar Ed Templeton geniet een ware cult- voor schilderijen. De werken die hier tot stand Jonathas de Andrade en Rodrigo Hernández. In teerden we het fotografieproject Relationship, dat status. Maar terwijl de fysieke consequenties van kwamen, werden als portretten in de aangren- het complexe en poëtische werk 40 Nego Bom e voor het eerst te zien was tijdens de Whitney- het ouder worden geleidelijk een beperking gaan zende zalen geïnstalleerd. Ook kwam iedere dag um real vertelt Jonathas de Andrade het verhaal biënnale 2014 in New York. Het geheel van 46 vormen voor het skateboarden, ontstaat er tege- een (steeds andere) jonge vrouw op de museum- van een snoepje. Aan de hand van het productie- foto’s is als een visueel dagboek van de periode lijkertijd meer ruimte voor Templetons talenten vloer slapen. De vrouw was gekleed in een door proces van deze nego bom, vergelijkbaar met de 2008-2013, waarin Drucker en Ernst een tegen­ en kwaliteiten als beeldend kunstenaar. Onder de kunstenaar ontworpen jurk en haar hoofd was Nederlandse negerzoen, belicht hij de sociale, gestelde geslachtsverandering ondergingen; de de titel Wayward Cognitions bracht Beating around via een extensie van textiel verbonden met de politieke en ideologisch realiteit van de Brazi­ één van man naar vrouw, de ander vice versa. Voor the bush #4 in het Bonnefanten het werk van wand van de museumzaal. liaanse samenleving waarin lastige kwesties de tentoonstelling in het Bonnefanten werd de Templeton als fotograaf pur sang, met een intri- liever ‘vergeten’ worden. installatie uitgebreid met negentien niet eerder gerende selectie van meer dan honderd beelden getoonde foto’s en de film She gone rogue uit 2012. uit zijn omvangrijke fotoarchief.

Bonnefantenmuseum 14 Jaarverslag 2015 15 Aline Thomassen is al meer dan twintig jaar Grayson Perry – The Walthamstow Tapestry Bob Eikelboom – Medusa Michael Dean – LLLL (Working title) Analogue gefascineerd door het psychologische landschap Met het zeven meter lange wandtapijt The Walt- Het schilderij Medusa (2014) is het tweede Series (muscle) dat Marokko voor haar vertegenwoordigt; een hamstow Tapestry (2009) onderzoekt Perry de werk van de jonge Nederlandse kunstenaar Bob De Britse kunstenaar Michael Dean maakt sculp- landschap waar ze zich mee vereenzelvigt alsof emotionele resonantie van merknamen in ons Eikelboom dat het museum in korte tijd heeft turen van gegoten beton of andere industriële het in haar eigen dna besloten ligt. Met haar leven, en in het verlengde daarvan onze quasi- verworven. Bob Eikelboom is een uitgesproken materialen, die vaak een ongewone fysieke reac- solotentoonstelling Cherchez la femme voegde religieuze relatie ten opzichte van consumen- representant van de allerjongste generatie. Bij tie uitlokken. Op en tegen een vrijstaande gevou- Thomassen een nieuw hoofdstuk toe aan een tisme. We zien de levenswandel van de mens hem verbindt de ‘deftige’ monochrome abstractie wen plaat in gegoten beton zijn twee cartooneske gestaag groeiend beeldend epos, met als drij- verbeeld, van geboorte tot sterven, maar ook zich met de sfeer van Pop en, zoals hij zelf zegt: betonnen tongen gedrapeerd. De sculptuur LLLL vende kracht de existentiële ervaringen die ze in hoe die levenswandel doordesemd is met een ‘bling bling en getunede auto’s’. De horizon van (Working title) Analogue Series (muscle) (2013) Marokko opgedaan heeft. De tentoonstelling eindeloze reeks commerciële merken die de deze generatie kunstenaars bestaat uit gerecy- roept uiteenlopende sensaties op: van zoutlik- omvatte naast 40 portretten van jonge Marok- mens onderweg tegenkomt. Van Grayson Perry clede beelden: de wereld van facebook en sound- ken, lachen, cartoons en schilderijen van Philip kaanse mannen een nieuwe serie monumentale heeft het Bonnefanten tevens de monumentale, cloud is de nieuwe realiteit waar Bob Eikelboom Guston, tot sex, een lap vlees en marteling. vrouwenportretten. vierdelige ets A map of days aangekocht – samen en zijn generatie zich toe verhouden. Zijn schil- met het tapijt is dit een mooie aanloop naar een derijen zijn niet zelden krom en bolvormig, Stansfield/Hooykaas – See through lines Co-starring in Episode #4: Ben d’Armagnac, grote solotentoonstelling van Grayson Perry gespoten met autolak of blijken in werkelijkheid See through lines (1978) is een video-environment Monika Baer, Paul Chan, Marlene Dumas, Sidi El die wij in samenwerking met het aros Kunst­ een monochroom magneetbord met magneetjes van het kunstenaarsduo Stansfield/Hooykaas. Karchi, Hadassah Emmerich, Ferdi, Lara Gaspa- museum in Aarhus (Denemarken) in 2016 orga- in plaats van geschilderde vormen. Vanaf 1972 werkten de Schotse Elsa Stansfield en rotto, Gilbert en George, Jörg Immendorff, Lee niseren. de Nederlandse Madelon Hooykaas samen aan Kit, Nam June Paik, Sol LeWitt, Mario Merz, Rik projecten met een spirituele inslag waarin heden- Meijers, Dennis Muñoz Espadiña, Bruce daagse technologie zoals film, audio en video een Nauman, Navid Nuur, Tanja Ritterbex, Karen relatie aangaat met natuurkrachten en aardse Sargsyan, Lara Schnitger, Lily van der Stokker, materialen zoals zand, glas en koper. Onder de Shinkichi Tajiri, Joëlle Tuerlinckx, Luc Tuymans, naam Stansfield/Hooykaas realiseerden zij vanaf Ger van Elk, Franz West. 1975 hun eerste video-installaties en verwierven zij grote bekendheid als Europese videopioniers. Collectietentoonstelling hedendaagse kunst Tijdens hun 32-jarige samenwerking creëerden 30.01.2015 – 20.09.2015 Stansfield/Hooykaas ruim honderdvijftig kunst- Programma: Storage Telling werken. Bijzonder is dat er een link is naar de Conservator: Stijn Huijts en Paula van den Bosch Maastrichtse Van Eyck waar Elsa Stansfield in de jaren tachtig hoofd van de videoafdeling was. In de ‘Collectietentoonstelling Hedendaagse Dit werk werd verworven door middel van een Kunst’ lieten we onze eigen(wijze) koers zien aan schenking. de hand van een aantal nieuwe topstukken die voor het eerst gepresenteerd werden aan het publiek. Zoals een spectaculair wandtapijt van Grayson Perry, een sculptuur van Michael Dean, een video-installatie van Stansfield/Hooykaas en een schilderij van Bob Eikelboom.

Bonnefantenmuseum 16 Jaarverslag 2015 17 Zes solo’s Tommy Hartung – The Bible Programma: Tales from the backyard / 03.04.2015 – 28.06.2015 Eyecatchers We toonden de recente video The Bible van Tommy Conservator: Stijn Huijts en Paula van den Bosch Hartung (1979). Deze Amerikaanse kunstenaar mixt animatie, fictie en feiten tot een fascinerende Gèr Boosten – Entre chien et loup science fiction docudrama. Zo biedt The Bible een 03.04.2015 – 07.06.2015 filmische verkenning van fictieve nieuwsberich­ De tentoonstelling Entre chien et loup toonde ­ten, uitgaande van de narratieve structuur van recente schilderijen van Gèr Boosten (1947, Maas­­ het Oude Testament. tricht) uit zijn bezit, in combinatie met monotypes uit de collectie van het Bonnefantenmuseum. The floor is yours: Han van Wetering Deze tentoonstelling ging samen met de presen- 03.04.2015 – 20.09.2015 tatie van het gelijknamige boek, dat de kunstenaar Onder de titel The Floor is Yours kreeg de Maas- in samenwerking met schrijver Emile Hollman trichtse kunstenaar Han van Wetering als gast- realiseerde. conservator letterlijk ‘de vloer’ ter beschikking om zijn persoonlijke keuze uit de museumcollectie Peter Buggenhout samen te stellen. Van Wetering koos voor een 03.04.2015 – 20.09.2015 mooie presentatie van sculpturen van Limburgse In het kader van Nederland-Vlaanderen presen- beeldhouwers, aangevuld met enkele nieuwe teerden we imposante sculpturen van de uit keramische en bronzen beelden van eigen hand. Dendermonde afkomstige Peter Buggenhout. Gelijktijdig was in M – Museum Leuven de eerste Cedar Lewisohn – Black Drawings grote solotentoonstelling van Buggenhout te zien. 09.06.15 – 28.07.15 Cedar Lewisohn is kunstenaar, schrijver en Jalousie de métier: Part 1 tentoonstellingsmaker. In zijn werk verkent hij 03.04.2015 – 28.06.2015 de traditie van onze beeldcultuur dwars door de Met een knipoog naar het fenomeen Jaloesie de kunstgeschiedenis heen en sampelt hij de meest métier toonden we, eveneens in het kader van uiteenlopende beelden, die een vertolking Nederland-Vlaanderen, jaloersmakende kunst- krijgen in Lewisohn’s eigen beeldtaal. Zelf noemt werken uit de verzamelingen van drie Vlaamse hij deze praktijk ook wel ‘beeldkanibalisme’. Een collega-musea. In het eerste deel van deze grens- van de grootformaatboeken, die Lewisohn verleggende samenwerking kozen wij ervoor om maakte tijdens zijn deelname aan de Van Eyck, werk te presenteren van Thierry De Cordier en toont een aantal grote zwarte tekeningen. Wij Thomas Schütte uit de collectie van het Stedelijk presenteerden dit werk in combinatie met twee Museum voor Actuele Kunst s.m.a.k. in Gent. films die de toeschouwer meer aanknopings- punten verschaffen over Lewisohn’s kunstenaar- spraktijk.

Bonnefantenmuseum 18 Jaarverslag 2015 19 Bonnefantenmuseum 20 Jaarverslag 2015 21 De Black Drawings van Cedar Lewisohn waren van Pop-up tentoonstelling fashionclash 12 juni t/m 14 juni ook te zien in het Bonnen- Gendercodes in fashion throughout the fanten@Pinkpop-up Museum. Bezoekers van 20th century Pinkpop kregen gedurende de looptijd van Black 03.06.2015 – 14.06.2015 Drawings gratis toegang tot het Bonnefantenmu- Programma: Tales from the backyard seum op vertoon van hun Pinkpopbandje. Conservator: Monique Rakhorst

Van 11 t/m 14 juni vond de zevende editie van het jaarlijkse modefestival fashionclash plaats in Maastricht. Het festival stond in het teken van het thema ‘Gendercodes in fashion throughout the 20th century’. De modewereld heeft de ‘cross- gender’-aanpak opgepikt als een heuse strategie, met als gevolg dat de onderlinge kruisbestuiving van mannen- en vrouwenmode door de jaren heen alsmaar duidelijker zichtbaar is geworden. Sinds de opkomst van ‘genderneutrale’ kleding is er sprake van een volledige keuzevrijheid om door middel van mode uit te drukken wie we zijn. fashionclash 2015 wilde deze zelfex- pressie vieren.

Het Bonnefantenmuseum nam voor het eerst deel aan het randprogramma van fashionclash met een pop-uptentoonstelling van silhouetten afkomstig van het mmh Modemuseum in Hasselt. De presentatie toonde een ‘gender-gere- lateerd’ historisch overzicht van vrouwenkleding uit de jaren 20 tot heden, met iconisch design van ontwerpers als Yves Saint Laurent, Jean-Paul Gaultier, Paul Smith, Dries van Noten en Vivienne Westwood.

Bonnefantenmuseum 22 Jaarverslag 2015 23 Aldo Rossi – La finestra del poeta / Het venster beelden van grafiektechnische voorwerpen als van de dichter – Grafiek 1973-1997 drukplaten, proefdrukken e.d. te zien. 26.06.2015 – 15.11.2015 Programma: Storage telling / Collectors items Bij de tentoonstelling verscheen de publicatie Aldo Conservator: Ton Quik Rossi. Opera Grafica. Incisioni, litografie, serigrafie / Etchings, lithographs, silkscreens prints. Gedeputeerde Ter gelegenheid van de 20e verjaardag van Aldo Ger Koopmans reikte tijdens de opening het eerste Rossi’s Museo di Maastricht stelden wij de rijke exemplaar van dit werk uit aan Vera Rossi, pre­­ verbeeldingswereld van de Italiaanse architect en sident van de Fondazione Aldo Rossi en dochter kunstenaar Aldo Rossi (1931-1997) voor met een van de architect. tentoonstelling gewijd aan een minder bekend, De publicatie is de resultante van een wijdvertakt maar fascinerend deel van zijn oeuvre: de Opera internationaal studieproject waarbij de in 2011 Grafica. Het museum toonde een collectie van door het Bonnefantenmuseum verworven, bijna 100 prenten, aangevuld met tekeningen en schil- complete collectie grafiek geanalyseerd, beschre­ derijen uit particuliere collecties. Deze tentoon- ­ven en gedocumenteerd is. Het boek (256 pagina’s) stelling kan in het voorjaar van 2016 tevens in doet verslag van dat onderzoek en geeft voor het Lausanne en Bergamo worden bezocht. eerst een compleet en grondig overzicht van de Opera Grafica in vier essays en een uitgebreid Tussen 1973 en 1997 creëerde Aldo Rossi een gedocumenteerde catalogus, aangevuld met een grafisch oeuvre, waarmee het eerbiedwaardige biografie en een bibliografie. Publicatie en distri- genre van de architectuurprent, dat grote namen butie zijn in handen van Silvana Editoriale in als Palladio, Piranesi en Schinkel aan zich verbindt, Milaan. een nieuw leven kreeg. Rossi combineerde de professionele aspecten van de architectuurvoor- De tentoonstelling en het boek kwamen tot stelling met zijn poëtische en persoonlijke stand in nauwe samenspraak met de Fondazione verbeeldingswereld. Zijn prenten geven een Aldo Rossi te Milaan. Instellingen zoals Istituto persoonlijke blik op de wereld van de architect, Cen­trale per la Grafica in Rome, l’Archivio del La finestra del poeta. De Opera Grafica bevat 100 Moderno in Rome en Van Eyck in Maastricht prenten die het hele gamma aan 20ste-eeuwse verleenden wetenschappelijke medewerking. Ook grafische technieken omvatten: ets, aquatint, konden we voor het onderzoek een beroep doen houtsnede, lithografie, zeefdruk en offset. Wij op de kennis en de herinnering van tientallen kozen ervoor om de prenten chronologisch- personen, die betrokken waren bij de productie thematisch te ordenen. Thema’s werden aan of de distributie van Rossi’s grafiek. Dit samen- elkaar verbonden door de manier waarop Rossi werkingsproject werd gesteund door het Mon­­ de technische mogelijkheden van de grafiek wist driaan Fonds en het Istituto Italiano di Cultura te benutten in een bijzondere combinatie van in Amsterdam. eigenhandigheid en afstandelijkheid. Naast deze grafische werken waren nog 40 tekeningen en ‘Architect Aldo Rossi was een maniakaal tekenaar.’ schilderijen uit particuliere collecties en voor- nrc****

Bonnefantenmuseum 24 How to look at art from China een plaats waar vragen werden gesteld. In deze Programma: Getting the bigger picture context van tegenstrijdigheden binnen het Conservator: Paula van den Bosch, Stijn Huijts algemene artistieke discours werd het publiek i.s.m. gastconservatoren uit China uitgenodigd te reageren op de vraag How to look at art from China. Ofwel, hoe te kijken naar kunst In aanloop naar de Bonnefanten Award for Con­­ uit China? Liu Ding en Carol Lu toonden met hun temporary Art (baca) 2016, die focust op China, conceptuele zoektocht naar een betekenis zonder organiseerden we in 2015 onder de titel How to de drang om te classificeren, de complexiteit van look at art from China twee tentoonstellingen in deze ogenschijnlijk eenvoudige vraag. In het combinatie met residenties aan de Van Eyck licht van de culturele verschillen en de beper- Academie, lezingen, performances, workshops kingen met betrekking tot wederzijdse begrip is en atelierbezoeken. Samen presenteren het Reef: A prequel niet alleen een wezenlijk rif, maar Bonnefantenmuseum en Van Eyck in 2016 een ook een plek waar we elkaar kunnen ontmoeten. short guide van ontwikkelingen in China op het gebied van hedendaagse kunst. Dit programma Cao Fei: La Town (2014) wordt mede mogelijk gemaakt door het Mon­­ Als tweede project binnen de context van How to driaan Fonds en het Ministerie van Buitenlandse look at art from China toonden we La Town van de Zaken. Chinese kunstenaar Cao Fei. In de live-action film, die ook te zien was op het 56e Venice Biennale How to look at art from China #1 (2015), vertelt Fei het verhaal van een donkere, Reef: A prequel mythische stad waar de tijd stilstaat. De kunste­ 12.07.2015 – 20.09.2015 nares refereert hiermee aan verschillende film- klassiekers als The Godfather en de horrorfilm 30 Het project Reef: A prequel van Carol Yinghua Lu Days of Night (2007). Daarnaast is de film Hiroshima­ (1977 Chaozhou, Guangdong) en Liu Ding (1976 mon amour een grote inspiratiebron. Dankzij de Changzhou Jiangsu) markeerde de start van verschillende voice-overteksten van Marguerite How to look at art from China. De gerenommeerde, Duras uit deze titel creëert Fei een extra dimensie in Beijing gevestigde, curator en kunstenaar door de grenzen tussen realiteit en fictie te ver­­va­­ ontwikkelden speciaal voor deze presentatie een gen. Thema’s rondom het geheugen en ‘vergeten’ zaalvullende installatie, waarin zij de dialoog worden verder uitgediept, ten gunste van een aangingen met het kunstwerk L’Entrée de wereld vrij van sociale structuren: een volledig l’Exposition (1974) van de Belgische kunstenaar nieuwe autonome plek. Acteurs zijn in deze film Marcel Broodthaers (1924–1976). Via zijn beeld- niet te zien. Juist dankzij een stad vol kleine bepalende installatie van potpalmen, reproduc- figuren zien we een weloverwogen opgebouwde ties van gedichten en foto’s uit de collectie van fictiewereld waarin alles fout is gegaan. Naast de het Bonnefanten maakten Lu en Ding de kritiek complexe en intrigerende verhaallijn achter Cao’s van de Belgische kunstenaar op de westerse levendige verbeelding, is de extreme precisie kunstwereld weer actueel. Het museum werd waarmee ze de details van deze sprookjeswereld omgetoverd van een plek vol zekerheden naar weergeeft een lust voor het oog.

Bonnefantenmuseum 26 Jaarverslag 2015 27 Juul Sadée: Ub-O ceramix – Keramiek in de kunst ge­­mengde techniek. Om deze veelzijdigheid Het museum is immers 20 jaar geleden op het Video-installatie met soundscape van Rodin tot Schütte binnen één context te plaatsen, kozen wij voor voormalige fabrieksterrein van de Maastrichtse 17.09.2015 – 20.09.2015 16.10.2015 – 31.01.2016 zowel een chronologische als thematische opstel- Société Céramique gebouwd. Vanaf 14 november Programma: Eyecatchers ling. Zo bood een zaal een chronologisch overzicht 2015 besteden we in het museum speciale aan­­ Tijdens Musica Sacra Festival in Maastricht Conservator: Camille Morineau van het gebruik van keramiek in de kunstgeschie­ dacht aan de producten van deze fabriek, o.a. met toonde het Bonnefanten de video-installatie Ub-O en Lucia Pesapane denis in Europa, de Verenigde Staten en Japan. In een presentatie van kunstwerken van kunstenaar/ van Juul Sadée. Deze installatie maakte binnen een andere zaal lag de focus op het ontstaan van ontwerpers als Edmond Bellefroid, Charles Vos, het festival deel uit van het programma Archi­ In ceramix toonden we een eigenzinnige selectie de keramische sculptuur met werk van kunste- Johan Lint, Henri Breetvelt en Henri Verstijnen. pelago; een ‘sociale sculptuur’ van sculpturen, met werken van meer dan 100 kunstenaars, waar- naars zoals Rodin en Gauguin. Er was een zaal In samenwerking met de Vereniging Maastrichts multimedia-installaties en performances waarin onder Matisse, Rodin, Picasso, Thomas Schütte met werk van de Otis-groep uit Californië en een Aardewerk zijn we daarnaast een studie gestart vragen over intermenselijke relaties centraal en Ai Weiwei. Maar liefst 50.000 bezoekers zaal met ‘vallende vazen, brekende borden’ met naar de duizenden stukken aardewerk uit de stonden. De Molukse geschiedenis en hun verhaal hebben de topstukken afkomstig uit internatio- werk van Picasso, Ai Weiwei, Anne Wenzel en collectie Polling. Deze collectie is geschonken aan fungeerde hierbij als gereedschap om een univer- nale museum- en particuliere collecties, zoals het Edmund de Waal. Tenslotte hadden we mono­ het museum door echtpaar Aak en Arie Polling seel verhaal te tonen over botsende culturen en Victoria & Albert Museum in Londen, Museo grafische zalen ingericht in samenwerking met uit Voorschoten in 1993. Vanaf 14 november onverdraagzaamheid naast verzoeningspogingen. Internazionale della ceramica in Faenza, Petit de kunstenaars in kwestie: Katinka Bock, Johan kunnen bezoekers dit inventarisatieproject ‘live’ Gelijktijdig aan Ub-O werden binnen dezelfde Palais in Parijs, Marck Larock-Granoff, Isabelle Creten, Eduardo Chillida & Antoni Tàpies, Leiko volgen in ons museum. Deze expositie wordt thematiek in Theater aan het Vrijthof de sculp- Maeght, Alain Tarica en Luciano Benetton, be­­­ Ikemura, Klara Kristalova, Luigi Ontani, Elsa mede mogelijk gemaakt door Mosa. tuur Jiwa en in de Onze Lieve Vrouwe Basiliek de wonderd. En dit aantal groeit nog steeds, want na Sahal, Thomas Schütte. performance Ikatan opgevoerd. de première in Maastricht reist ceramix verder De internationale pers was enthousiast: naar Parijs en Sèvres. Bij ceramix verscheen een catalogus. Ook hebben ‘Nooit eerder is in Europa een even groot als divers Het Ub-O is een lied in drie delen over dragen en we bij deze tentoonstelling een uitgebreid pro­­ overzicht gegeven van de keramische kunst als in het balanceren, over leven en dood, lot en erfzonde. Aan de wieg van het succes van ceramix staat de gramma van evenementen en educatieve activitei­ Bonnefantenmuseum te Maastricht met de expositie Het lied werd binnen de Molukse cultuur intensieve samenwerking tussen het Bonnefan­ ­ten georganiseerd. In dit programma kwam ook ceramix.’ – De Groene Amsterdammer gezongen tijdens de visvangst, als wiegelied en ­ten, Cité de la céramique (Sèvres, f) en la Maison de relatie tussen Maastricht, het Bonnefanten en ‘The show challenges notions that ceramics are ter verering van de voorouders. Echter vanwege Rouge (Parijs, f). Samen met gastconservatoren het thema keramiek aan bod. traditional, mannered and overly precious.’ – The de mystieke lading wordt met name het derde en Camille Morineau en Lucia Pesapane, die eerder International New York Times laatste fragment nog maar zelden gezongen, zelfs samenwerkten aan tentoonstellingen van o.a. ‘Een betere indruk van wat er de afgelopen honderd niet bij speciale familieaangelegenheden. De Roy Lichtenstein en Niki de Saint Phalle, toonden jaar op keramiek gebied gemaakt is, kun je niet verschillende thema’s van het Ub-O komen terug we het verhaal van de keramische kunst vanaf krijgen.’ – De Telegraaf****. in Sadée’s video-installatie. ‘Wat verbindt en wat het begin 20e eeuw tot heden aan de hand van verdeelt ons? En welk pad zijn we bereid hierin te meer dan 250 kunstwerken. Waar en wanneer bewandelen?’ is de vraag die de installatie oproept. kreeg keramiek invloed op het werk van schil- ders en beeldhouwers? Welke stijlen, stromingen, landen en productiecentra stonden aan de wieg van deze kunstvorm?

De geselecteerde kunstenaars hebben het mate- riaal in uiteenlopende vormen gebruikt: van schilderijen en sculpturen tot installaties in

Bonnefantenmuseum 28 Jaarverslag 2015 29 Bonnefantenmuseum 30 Jaarverslag 2015 31 Toon Teeken – Fotoboeken 1968-2015 schilderij. Het zijn geen voorstudies in strikte en recent Werk zin. Hij werkt er dagelijks aan om zijn relatie tot 04.12.2015 – 27.03.2016 de dingen en de wereld op te helderen. Programma: Tales from the backyard Conservator: Paula van de Bosch Samen met de Maastrichtse schilder Fons Haagmans werd Toon Teeken in de jaren 80 een Op 3 december opende de tentoonstelling Toon prominent exponent van de destijds populaire Teeken Fotoboeken 1968-2015 en recent werk. Aanlei- ‘Wilde schilderkunst’. Teeken trok de aandacht ding voor dit ‘bijzondere verhaal uit onze achter- met expressieve geschilderde naakten, tuin’ was de publicatie Toon Teeken. The vervormde koppen en uitvergrote delen van het Photobooks-De Fotoboeken, met méér dan 400 menselijk lichaam. Gaandeweg ontwikkelde hij spreads uit de collageboeken van beeldend een geabstraheerde tekenachtige beeldtaal, die kunstenaar Toon Teeken, een uitgave van Huis verwantschap toont met het schrijven. Vanuit Clos. In de tentoonstelling presenteerden wij het onnavolgbare rekenkundige of muzikale logica volledige oeuvre aan fotoboeken op speciaal suggereren lijnen, slingers en ornamenten daarvoor ontworpen lessenaars, omringd door relaties en verbanden tussen dingen of tussen recente series werken op papier en enkele schil- mensen en dingen. Voor zijn werk won Teeken derijen van Teeken – deels uit de eigen collectie meerdere prijzen, waaronder de Koninklijke van het Bonnefanten. Toon Teeken (1944 Subsidie voor de Vrije Schilderkunst in 1978 en Heerlen) groeide op in Heerlen en ontwikkelde, de Van Bommel Van Damprijs in 1985. Eind jaren onder de radar van een groot gezin, een onafhan- 80 waren er tentoonstellingen in onder meer het kelijke en eigenzinnige geest. In 1979 verhuisde Stedelijk Museum Schiedam, Stadsgalerij hij naar Maastricht waar hij tot op heden woont. Heerlen, Museum Commanderie van Sint-Jan in Al meer dan 40 jaar werkt Teeken aan zijn foto- Nijmegen (het latere Museum Het Valkhof) en boeken. In 1968 maakte hij zijn eerste fotocol- het Bonnefantenmuseum. In 2006 had Toon lage, inmiddels zijn er 96 genummerde banden Teeken in Museum Het Valkhof te Nijmegen een van elk ongeveer honderd bladzijden. solopresentatie en verscheen het boek More is More over zijn werk. Foto’s, meestal door de kunstenaar zelf gemaakt, vormen de rode draad. Aanvankelijk overheersen familiekiekjes, al snel worden de composities complexer door toevoeging van krantenknipsels, handgeschreven teksten en tekeningen. Op een gegeven moment is Teeken delen van pagina’s uit gaan knippen of scheuren waardoor onderlig- gende collagebladen het labyrintische karakter van de voorstelling nog versterken. De foto- boeken zijn het magnum opus van Toon Teeken. De collages gaan vooraf aan het maken van een

Bonnefantenmuseum 32 Jaarverslag 2014 33 tentoonstellingen

Oude Kunst In 2014 werd de aanvraag aan het Conservatoren Stipendium van het Prins Bernard Cultuurfonds Schatkamer Collectie Neutelings gehonoreerd om de Collectie Neutelings nader te 01.01.2015 – 31.12.2015 onderzoeken en een publicatie voor te bereiden. Programma: Storage Telling / Collectors Items Dit onderzoek vond in 2014 /2015 plaats en vindt Conservator: Lars Hendrikman zijn weerslag in een publicatie die in 2016 zal verschijnen. De Collectie Neutelings bestrijkt de West-Europese (klein)sculptuur van de hoge en late middel- eeuwen. Een gedeelte van de meer dan honderd middeleeuwse voorwerpen uit de periode 1200- 1500, werd in 1995 als particulier legaat in bruik- leen gegeven aan het Bonnefantenmuseum. In 2007 is het geheel – behoudens twee stukken – ondergebracht in een Vereniging Zonder Winst- oogmerk, die de collectie in langdurige bruikleen heeft gegeven aan het museum.

De Brabantse verzamelaar Willem Neutelings (1916-1986) begon in de jaren 60 met het ver­­wer­ ­ven van middeleeuwse religieuze kunstvoorwer­ ­pen. Hij nam zijn beslissingen op esthetische, kwalitatieve en vaak ook religieuze gronden. Met het overlijden van Willem Neutelings op relatief jonge leeftijd was de verzameling, die zich naar materiaal, regio en periode laat onderverdelen in zes deelgebieden, per definitie afgesloten. Zijn weduwe en kinderen besloten de verzameling als geheel te respecteren en onderkenden naast de esthetische ook het internationaal kunst­ historische belang ervan. Zij kozen voor het Bonnefanten als ‘onderkomen’ vanwege de omvangrijke verzameling hout- en steensculp- tuur die al in ons museum aanwezig is. Beide collecties sluiten perfect op elkaar aan.

Jaarverslag 2015 35 Henri de Fromantiou, vorstelijke stillevens De tentoonstelling in het Bonnefantenmuseum Sebastiaan, van martelaar naar gay icon 06.03.2015 – 28.06.2015 en de bijbehorende publicatie Vorstelijke illusies 13.06.2015 – 30.09.2015 Programma: Getting the Bigger Picture / heffen deze grote kunsthistorische lacune op. Programma: Getting the Bigger Picture Tales from the Backyard Naast een overzicht van zijn complete oeuvre Conservator: Monique Rakhorst Conservator: Lars Hendrikman en bevat deze catalogus essays van verschillende Monique Rakhorst auteurs over De Fromantiou’s levensloop, zijn Speciaal voor de Roze Week, die jaarlijks in ons functie aan het hof, zijn oeuvre en zijn rol als land word georganiseerd om de acceptatie en Op 6 maart, een week voor de tefaf, opende de kunstagent. Bij de tentoonstelling organiseerden integratie van transgenders, homo- en biseksuele allereerste overzichtstentoonstelling van de in we ook een uitgebreid educatie- en evenementen­ inwoners te vergroten, presenteerden we de Maastricht geboren 17e-eeuwse meester Henri programma waarin we een 17e-eeuwse beleving kleine tentoonstelling Van martelaar naar gay icon de Fromantiou. De getoonde werken kwamen creëerden voor jong en oud. met een hoofdrol voor de Heilige Sebastiaan, de vanuit alle windstreken naar Maastricht voor deze beschermheilige van homoseksuelen. unieke presentatie, waarmee wij de ‘vergeten’ reputatie van de kunstenaar wilden herstellen. Het thema (homo)seksualiteit is onlosmakelijk ‘Hofschilder bleef onterecht onbekend’, schreef nrc. verbonden met verschillende uitingen in de En het Limburgs Dagblad kopte: ‘Plots heeft Maas- kunst. De Heilige Sebastiaan, beschermheilige tricht er een kunstenaar van formaat bij.’ van homoseksuelen, is binnen deze context een geliefd onderwerp voor beeldende kunstenaars. De in circa 1633-1634 in Maastricht geboren In Van martelaar naar gay icon hebben wij afbeel- Henri de Fromantiou was in de tweede helft van dingen van Sebastiaan samengebracht met foto’s de zeventiende eeuw actief als stilleven schilder. van het jonge uit Los Angeles afkomstige kunste- Hij had het talent om een vorstelijke wereld te naarsduo Zackary Drucker en Rhys Ernst. Hun scheppen en deed dit in prestigieuze jachtstil­ serie foto’s met de titel Relationship biedt een levens en stillevens van luxe producten als inkijk in hun liefdesrelaties, in de periode waarin bloemen en fruit. In 1670 werd de ambitieuze De beiden een tegengestelde geslachtsverandering Fromantiou aangesteld als hofschilder van Frie- ondergingen: de één van man naar vrouw, de drich Wilhelm, de keurvorst van Brandenburg. ander vice versa. Hier werkte hij ook als bemiddelaar tussen de vorst en de kunsthandel en bouwde hij als agent van Friedrich Wilhelm een internationale carrière op. Door de jaren heen raakte zijn naam echter in de vergetelheid en werden zijn schilde- rijen ten onrechte toegeschreven aan grote meesters als Willem van Aelst, Jan Davidsz de Heem en Jan van Huysum.

Bonnefantenmuseum 36 Jaarverslag 2015 37 Bonnefanten Buitenshuis onder de aandacht. De tentoonstelling bevatte schilderijen uit verschillende periodes van diens Onze tentoonstellingen in de ‘extra muros’ bewogen kunstenaarscarrière. Vaitiekunas trokken in 2015 in totaal 8.500 bezoekers. Het woont en werkt in Vilnius. Terwijl hij steeds de blijft bijzonder: een museum op een popfestival. expressionistische Litouwse traditie uit het inter- En wat te denken van beeldende kunst in een bellum heeft gecultiveerd, valt zijn werk ook te museale ruimte die tevens dienst doet als orchi- plaatsen in de Europese traditie van de expressio- deeënkas, orangerie en kippenhok? In het Bonne- nistische coloristen, zoals die met name in Duits- fanten Hedge House maken natuur en cultuur land en Frankrijk en in mindere mate in een liefdevolle pas de deux en scharrelen de Nederland en Scandinavië te vinden waren. kippen tevreden rond. Kleuren en hun interactie laten zich opvatten als de spil van zijn werk, de ‘ruggengraat’ waarom- Bonnefanten Hedge House Foundation, Wijlre heen vorm, inhoud en het existentiële ‘lichaam’ van het schilderij worden gebouwd. Inhoudelijk Het landgoed van het echtpaar Jo en Marlies Eyck onderscheidt Vaitiekunas’ oeuvre zich door de is op zichzelf al een gesamtkunstwerk te noemen: persoonlijke geschiedenis die er in de schilde- het kasteel, de tuinen en het door Wiel Arets rijen besloten ligt, waardoor het werk een contex- ontworpen (paviljoen) Hedge House vormen één tueel, zelfs conceptueel karakter heeft, en ruimte geheel. Vanuit een specifieke levensfilosofie heeft geeft aan meer dan een puur formalistische inter- het echtpaar de afgelopen jaren kunst verbonden pretatie. met de prachtige natuur rond het kasteel in Wijlre. In 2012 droegen ze hun kunstcollectie, Stephen Wilks – Bottle River (Vessels) met steun van de Provincie Limburg, over aan 10.09.2015 – 15.11.2015 het Bonnefantenmuseum. De Bonnefanten Conservator: Zsa Zsa Eijck Hedge House Foundation is sindsdien verant- woordelijk voor het beheer, de openstelling en de In het najaar presenteerde de Britse kunstenaar exploitatie van het gesamtkunstwerk Kasteel Stephen Wilks in het Bonnefanten Hedge House Wijlre. Het Bonnefantenmuseum is artistiek voor het eerst zijn nieuwe kunstwerk Bottle River verantwoordelijk voor de programmering van de (Vessels), bestaand uit een duizendtal flessen van tentoonstellingen in deze bijzondere buitenlo- keramiek. De installatie nam de gehele tentoon- catie. stellingsvloer in het Hedge House in beslag. Bottle River (Vessels) toont de duizend keramische Ricardas Vaitiekunas flessen, die Wilks in zijn studio in Berlijn heeft 26.03.2015 – 28.06.2015 gemaakt, in een vloeiende lijn. Het beeld roept Conservator: Stijn Huijts i.s.m. Kestutis Sapoka verschillende associaties op: een rivier, een vloed van mensen, vervuiling van de oceanen en de In samenwerking met schunck* in Heerlen tegenstelling van de schoonheid van keramiek brachten we in het voorjaar van 2015 de Litouwse en de alomtegenwoordigheid van plastic schilder Povilas Ricardas Vaitiekunas (1940) petflessen. Zien we een referentie naar de massa-

Bonnefantenmuseum 38 cultuur? Of juist de breekbaarheid van een enkel van de bekende Amerikaanse kunstenaar en prof- keramiek object? De monumentale installatie skateboarder Ed Templeton, en enkele groot weerspiegelt de balans tussen natuur, de formaat kunstboeken van de Britse kunstenaar mensheid en ons leefmilieu. Daarnaast zijn er Cedar Lewisohn. verwijzingen naar het Qin Shi Huangdi Terracot- taleger alsook naar kunstenaars als Tony Cragg, Ed Templeton – Wayward Cognitions Richard Long en Henry Moore. Met meer dan honderdduizend volgers op Insta- gram en bijna evenveel ‘likes’ op Facebook, heeft Stephen Wilks werd in 1964 in het Britse de kunstenaar Ed Templeton (1972 Garden Grove, Somerset geboren en behaalde in 1987 zijn Californië) een ware cultstatus bereikt. Hoewel Bachelor Fine Arts en English Literature in zijn leeftijd geleidelijk aan een beperking vormt Canterbury (Kent). In 1990 ging hij naar het voor het skateboarden, ontstaat er juist meer École Nationale Supérieure des Beaux-Arts in ruimte voor Templetons kwaliteiten als beeldend Parijs en vier jaar later naar de Rijksakademie kunstenaar. Templeton toonde in het Pinkpop-up van beeldende kunsten in Amsterdam. Uiteinde- Museum een intrigerende selectie van meer dan lijk vestigde Wilks zich in 1998 in Berlijn, waar honderd door hem gemaakte foto’s. Beelden van hij een beurs had verworven bij de Deutscher het leven van alledag, dat veel gekker blijkt te Akademischer Austauschdienst (daad). zijn dan je met alle fantasie van de wereld zou kunnen verzinnen. De tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door Andriesse Eyck Galerie Cedar Lewisohn – Black Drawings and of Wood- cuts Books Cedar Lewisohn (1977, Londen) is kunstenaar, Pinkpop, Landgraaf schrijver en tentoonstellingsmaker. Hij toonde Bonnefanten @Pinkpop-up Museum in het paviljoen enkele xl-boeken; één gebaseerd 12.06.2015 – 14.06.2015 op reusachtige houtsnedes, in het andere boek Conservator: Stijn Huijts staan grote zwarte tekeningen. Daarnaast was er een film te zien over zijn leven als kunstenaar. Het Bonnefanten wil met het Pinkpop-up Het werk van Cedar Lewisohn was op dat Museum op innovatieve wijze beeldende kunst moment ook te bekijken in het Bonnefantenmu- tonen in een niet-alledaagse setting en zo een seum in Maastricht. nieuw publiek bereiken voor de kunst waar het museum zich op richt. Bezoekers van Pinkpop kregen gratis toegang tot het museum op vertoon van hun Pinkpopbandje.

Pinkpop 2015 vormde het decor voor de tweede editie van het @Pinkpop-up Museum. In het paviljoen aan de Kalm-aan-laan toonden we werk

Jaarverslag 2015 41 CER A MIX

DE RODIN À SCHÜTTE

MAASTRICHT MAASTRICHT PARIJS - SÈVRES PARIJS - SÈVRES collectiebeheer en -documentatie

CERAMIX VAN RODIN TOT SCHÜTTE Terugblik 2015 De afdeling begeleidde ook in 2015 de Elective Theory and Practice of Contemporary Art Conservation KUNST EN KERAMIEK KUNST EN KERAMIEK Voor de afdeling collectiebeheer en -documen- aan de Universiteit van Maastricht, die dit jaar tatie stond 2015 grotendeels in het teken van werd omgedoopt tot Collection Management and het faciliteren en ondersteunen van de museale Conservation. En ook de restauratoren in opleiding programmering. Het was een jubileumjaar waarin, van de Universiteit van Amsterdam bezochten vanwege de twintigste verjaardag van het museum­ deze zomer opnieuw het Bonnefantenmuseum, gebouw, architect Aldo Rossi werd ge­­­­­­­­­ëerd met zij werkten aan het van achterzijdebescherming Waar en wanneer begon keramiek de werkwijze een tentoonstelling van zijn prentkunst. voorzien van schilderijen van René Daniëls, een van schilders en beeldhouwers te veranderen? analyse van de conservering en restauratie van Welke stijlen, stromingen, landen en productiecentra Werken uit de eigen verzameling én bruiklenen de Hortisculpturen van Ferdi en een toekomstige liggen aan deze ommekeer ten grondslag? Is keramiek uit binnen- en buitenland waren te zien in uit­­ restauratie van een installatie van Suchan eenlopende tentoonstellingen als die van Henri Kino­shita. slechts een randfenomeen of is het juist een van de de Fromantiou, Gèr Boosten en The Floor is Yours meest mysterieuze en steeds terugkerende aspecten met als gastconservator Han van Wetering. De Door het inzetten van een Erfgoedtalent kon op van moderniteit alvorens het in de eenentwintigste tentoonstelling ceramix, over keramiek in de constructieve wijze met de uitvoering van het eeuw opkwam als baanbrekende kunstuiting? Dit zijn 20e en 21e eeuw, én de nevenpresentatie waarbij in 2014 opgestelde plan van aanpak ten behoeve vrijwilligers van de Vereniging Maastrichts van reorganisatie van de museale depots worden allemaal vragen waarop ‘Ceramix’ antwoord geeft. Aardewerk de omvangrijke verzameling keramiek­­ begonnen. Door optimaal gebruik te maken van Er wordt bijvoorbeeld een verband gelegd tussen van verzamelaar Arie Polling inventariseerden, de beschikbare opslagruimte kon bovendien terracotta en hedendaagse kunst. De objecten in de was een van de hoogtepunten. Ook werd de tegemoet worden gekomen aan de noodzaak tot tentoonstelling ‘Ceramix’ zijn grensoverschrijdend laat­­­­ste hand gelegd aan de toekomstige (perma- kostenreductie voor externe opslag. nente) zaalopstelling van de collectie Neutelings, en beslaan een groot tijdsbestek. waarbij eveneens een publicatie verscheen, Achter de schermen werd verder gewerkt aan samengesteld door conservator oude kunst Lars de professionalisering van aankoopdossiers, Hendrikman. schenkings- en bruikleenovereenkomsten. Actualisering van bruikleenovereenkomsten met De samenwerking met de Stichting Restauratie het Limburgs Geschiedkundig- en Oudheidkun­ Atelier Limburg werd gecontinueerd. Opmerke- ­dig Genootschap (lgog), het Bisschoppelijk VAN RODIN lijk was de restauratie van de zestiendelige Kruis- Museum en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed VAN RODIN wegstaties van Aad de Haas in de parochiekerk (rce) stond op de agenda en er werden voorbe­­ TOT SCHÜTTE H. Cunibertus te Wahlwiller. In combinatie met reidingen getroffen voor een standplaats- en PARIS

MAASTRICHT de restauratie van de kerk, waarbij aspecten als conditiecontrole van langdurige bruiklenen aan TOT SCHÜTTE klimaat, verlichting en veiligheid werden gereno- derden. veerd en vernieuwd, werd ervoor gezorgd dat dit

-

MAASTRICHT voor de regio belanghebbende stuk erfgoed weer Belanghebbende bruiklenen aan derden waren in SÈVRES PARIJS - SÈVRES MAASTRICHT in volle glorie door bezoekers te bezichtigen is. 2015 de zaalvullende installatie Eigentum Himmel- 39 € reich van Imi Knoebel, die aan het Kunstmuseum PARIJS - SÈVRES Wolfsburg werd uitgeleend in het kader van de

Bonnefantenmuseum 42 Jaarverslag 2015 43 KUNST EN KERAMIEK 75e verjaardag van de kunstenaar en de instal- Publicaties Nieuwe aankopen Inv.nr. 5970 latie van Marcel Broodthaers, L’Entrée de Lee Kit l’Exposition, die naar Gent en Kassel afreisde en Henri de Fromantiou – Vorstelijke Illusies Inv.nr. 5963 Cut your finger, give it to Pete, 2014 ook in 2016 en 2017 te zien zal zijn in New York, Auteurs: Anna Cecilia Koldewij, Friso Lammertse, Aldo Rossi Beschilderd karton waaroverheen een video Madrid en Düsseldorf! Volker Manuth, Fred Meijer, Monique Rakhorst, Edifici Collina, 1987 is geprojecteerd, 48 x 54 cm (karton) Viënna van Rosmalen; 123 pagina’s, design Buro Ets en aquatint op papier, 49,5 x 34,8 cm Vitamin Creative Space, Guangzhou Marcel van der Heyden; isbn 9789082296518 Giovanni Bertolotto, Genua Inv.nr. 5971 Aldo Rossi – Opera Grafica – Etchings Lithographs Inv.nr. 5964 Maha Maamoun Silscreen Prints Laura Lima Shooting Stars, 2013 Auteurs : Stijn Huijts, Germano Celant, Ton Miro, 2014 Dvd, duur: 4,45 min. Quik, Chiara Spangaro, Beatrice Lampariello; Hout en textiel, 100,8 x 185,5 x 7 cm Gypsum Gallery, Caïro 256 pagina’s; publisher Silvana Editoriale; Galeria A Gentil Carioca, Rio de Janeiro isbn 9788836630844 Inv.nr. 5972 Inv.nr. 5965 Emo Verkerk Ceramix – Van Rodin tot Schütte Laura Lima Portret van George Ives, vader van Charles Ives, 2012 Auteurs: Stijn Huijts, Camille Morineau, Lucia Lola, 2014 Olieverf op doek, 90 x 70 cm Pesapane, Edouard Papet, Olivuier Le Bihan, Luca Hout en textiel, 170,7 x 160,8 x 7 cm Willem Baars Projects, Amsterdam Bochicchio, Masahiro Karasawa, Jenelle Porter, Galeria A Gentil Carioca, Rio de Janeiro Emilie Bouvard; 320 pagina’s; publisher Snoeck; Inv.nr. 5973 isbn 9789461612502 Inv.nr. 5966 Lara Gasparotto Laura Lima Giulia, 2014 Toilet, 2014 Print, 51 x 71 x 3,5 cm Hout, spiegelglas Stieglitz, Antwerpen Galeria A Gentil Carioca, Rio de Janeiro Inv.nr. 5974 Inv.nr. 5968 Lara Gasparotto Folkert de Jong Blue Morning, 2012 Mandylion, 2015 Print, 140 x 100 cm Polyurethaan, metaal, hout, koolstof, spraypaint, Stieglitz, Antwerpen plexiglas, 185 x 55 x 45 cm Galerie Fons Welters, Amsterdam Inv.nr. 5975 Lara Gasparotto Inv.nr. 5969 Untitled no. 40 Grayson Perry Print, 50 x 70 cm Memory Jar, 2013 Stieglitz, Antwerpen Geglazuurd en gebakken keramiek, 54 x 33 x 33 cm Victoria Miro Gallery, Londen

Bonnefantenmuseum 44 Jaarverslag 2015 45 Inv.nr. 5977 Inv.nr. 6019 Jutta Koether Rory Pilgrim Angelique, Angela, 2013 Sacred Repository nr.1: Violently Speaking, 2014 Diverse materialen, 30 x 300 x 200 cm hd film, duur: 14 min, 57 sec. Galerie Francesca Pia, Zürich Galerie Andriesse Eyck, Amsterdam

Inv.nr. 5979-5990 Inv.nr. 6020 Zachary Drucker & Rhys Ernst Gèr Boosten Relationship #12, #14 – #15, #20, #22, #24, #31, #35, Entre chien et loup, 2012 #40, #44 – #45, #54, 2008-2013 (12x) Oost-Indische inkt op papier, C-print, 26 x 38 cm ; 53 x 36,2 cm 70 x 100 cm Luis de Jesus, Los Angeles Gèr Boosten, Poilly lez Gien

Inv.nr. 5999 Inv.nr. 6021 Tanja Ritterbex Gèr Boosten Nutten Frühstuck, 2014 La Rue I, 2013 Gepatineerd brons, 81 x 55 x 17 cm Houtskool en zand op paneel, Tanja Ritterbex, Amsterdam 200 x 240 x 12 cm Gèr Boosten, Poilly lez Gien Inv.nr. 6000 Tanja Ritterbex Inv.nr. 6022 Pornography is like sciencefiction, 2014 Gèr Boosten Kleurenprint, 180 x 127 cm La Rue, 2010 Tanja Ritterbex, Amsterdam Oost-Indische inkt op papier, 70 x 100 cm Gèr Boosten, Poilly lez Gien Inv.nr. 6017 Rory Pilgrim Inv.nr. 6025 Ships, 2015 Liu Ding Posterverf op papier, 95 x 45 cm No introduction, 2013 (14x) Galerie Andriesse Eyck, Amsterdam Print op canvas, 140 x 100 cm Liu Ding, Beijing Inv.nr. 6018 Rory Pilgrim Inv.nr. 6033 Cornerstone, 2015 Liu Han-Chih Gelatinezilverdruk, 65 x 45 cm Through the window, 2011 Galerie Andriesse Eyck, Amsterdam Gemengde techniek op papier, 70 x 35 x 40 cm; 30 x 21 cm Vitamin Creative Space, Changzhou

Bonnefantenmuseum 46 Jaarverslag 2015 47 Inv.nr. 6034 Schenkingen Liu Han-Chih Cangue for an Encounter, 2015 Inv.nr. 5960 Gemengde techniek, op papier, hout, Aldo Rossi 85 x 105 x 50 cm; 30 x 42 cm Altre Torri, 1986-1988 Vitamin Creative Space, Changzhou Lithografie en offsetdruk op papier, 82,5 x 47 cm Inv.nr. 6035 Richard Newlin, Houston Han van Wetering Godot, 2011 Inv.nr. 5967 Keramiek, 62 x 36 x 45 cm Laura Lima Han van Wetering, Maastricht Orfeu, 2014 Hout, textiel, 140,4 x 100,9 x 7 cm Inv.nr. 6036 Galeria A Gentil Carioca, Rio de Janeiro Sidi el Karchi Like a silent poet, 2014 Inv.nr. 5976 Olieverf, acrylverf en lakverf op doek, Lara Gasparotto 130 x 150 cm Untitled Galerie post + García, Maastricht Print, 27 x 20,5 x 3 cm Stieglitz, Antwerpen Inv.nr. 6039 Ed Templeton Inv.nr. 5978 Wayward Cognitions suite of photographic prints, Jan van Gendt diverse data (109x) Koffiekan, 1734-1736 Fotografie op papier (kleur en zw/w), Zilver, hout, h. 21 cm diverse formaten Vereniging Vrienden Bonnefantenmuseum, Ed Templeton, Huntington Beach Maastricht

Inv.nr. 6040 Inv.nr. 5991-5998 Camille Henrot Toon Teeken Working/Resting, 2014 Zonder titel, 2001-2010 (8x) Zeefdruk op papier, 56 x 72 cm Gouache en potlood op papier, Chisenhale Gallery, Londen div. formaten (7x) Olieverf op doek, 50 x 70 cm (1x) Marja & Jan-Willem Groenendaal, Delft

Bonnefantenmuseum 48 Jaarverslag 2015 49 Inv.nr. 6001 Inv.nr. 6016 Langdurige bruiklenen Anonieme bruikleengever Aldo Rossi Aldo Rossi Studie Altre Torri Studie Altre Torri Inv.nr. 6005 Inv.nr. 6030 Lithografie op papier, 18 x 15,5 cm Aquarel op papier, 43,2 x 28 cm Schatkist, 16e eeuw Marlene Dumas Houston Fine Art Press, Houston Houston Fine Art Press, Houston IJzer en beschilderd hout, Difficult decisions, 1993 45,5 x 81,6 x 47,5 cm Waterverf en inkt op papier, Inv.nr. 6002 Inv.nr. 6027 Ger Eenens, Horn 38,5 x 48,5 x 2,8 cm Aldo Rossi Han van Wetering Anonieme bruikleengever Studie Altre Torri Mon(t)blanc Inv.nr. 6023 Aquarel op papier, 43,2 x 28 cm Geglazuurd keramiek, h. 165 cm Cornelis de Vos Inv.nr. 6031 Houston Fine Art Press, Houston Han van Wetering, Maastricht Portret van een echtpaar/moeder en zoon?, 17e eeuw Marlene Dumas Olieverf op doek, 170 x 160 cm Roodkapje, 1991 Inv.nr. 6003 Inv.nr. 6026 rce, Rijswijk Olieverf op doek, 63 x 53 x 3,5 cm Aldo Rossi Liu Ding Anonieme bruikleengever Theatrum Sabaudiae Old bridge, 2015 Inv.nr. 6024 Gouache op papier, 64 x 80,3 cm Takken, spiegelglas, nagellak, Cornelis Pietersz. Bega Houston Fine Art Press, Houston 160 x 173 x 186 cm Herberginterieur, 1650-1664 Liu Ding, Beijing Olieverf op paneel, 47 x 47 cm Inv.nr. 6004a rce, Rijswijk Appie Drielsma Inv.nr. 6032 Penning, 1996 Aldo Rossi Inv.nr. 6028 Brons, d. 10,3 cm Geometrie Romane Marlene Dumas Stichting Edmond Hustinx, Maastricht Ets op papier, 30,2 x 39,6 cm Dark Moods, 1992 (6x) Vera & Fausto Rossi, Milaan Inkt en potlood op papier, Inv.nr. 6004b 28,5 x 20 x 1,5 cm Fons Haagmans Anonieme bruikleengever Penning, 2015 Brons, d. 11,6 cm Inv.nr. 6029 Stichting Edmond Hustinx, Maastricht Marlene Dumas The Internalizers, 1982 Inv.nr. 6006-6015 Waterverf, gouache, pastel, potlood en nietjes op Aldo Rossi papier, 76,5 x 101,5 x 1,5 cm Zonder titel, 1997 (10x) Houtsnede op papier, 40 x 30 cm Vera & Fausto Rossi, Milaan

Bonnefantenmuseum 50 Jaarverslag 2015 51 Uitgaande bruiklenen 2015 – Hedendaagse Kunst broken landscapes collectieonderzoek iii Inv.nr. 3954 stedelijk museum, schiedam s.m.a.k., gent René Daniëls broken landscapes 25-04-2015 t/m 21-06-2015 13-09-2014 t/m 30-04-2015 De swingende decoratie, 1983 situation kunst, bochum Potlood, inkt en aquarel op papier, 33 x 24 cm 06-09-2014 t/m 11-01-2015 Inv.nr. 1005076-07 Inv.nr. 3512 Jan Dibbets Marcel Broodthaers Inv.nr. 4069 Inv.nr. 1005076-07 Zonder titel, 1967 L’Entrée de l’Exposition, 1974 René Daniëls Jan Dibbets Pen, potlood en fotografie op papier, 62,7 x 44,9 Installatie, zaalvullend De sterren, 1980 Zonder titel, 1967 x 3,5 cm Aquarel op papier, 30 x 20 cm Pen, potlood en fotografie op papier, 62,7 x 44,9 x 3,5 cm Inv.nr. 5312 marcel broodthaers Jan Dibbets fridericianum, kassel cirque d’encres. l’oeuvre sur papier Inv.nr. 5312 Land/Horizon 45 graden, 1973 10-07-2015 t/m 11-10-2015 de gèr boosten Jan Dibbets Fotografie op papier, 88 x 122 x 3 cm fondation custodia, parijs Land/Horizon 45 graden, 1973 Inv.nr. 3512 21-03-2015 t/m 21-06-2015 Fotografie op papier, 88 x 122 x 3 cm Marcel Broodthaers imi knoebel: works 1966-2014 L’Entrée de l’Exposition, 1974 Inv.nr. 2088 kunstmuseum wolfsburg Installatie, zaalvullend Gèr Boosten broken landscapes 26-10-2014 t/m 15-02-2015 Proefmaquette toneeldecor ‘Suiker’ ludwig museum, koblenz van Hugo Claus, 1974 25-01-2015 t/m 08-03-2015 Inv.nr. 3935 picture deficiency Hout, papier, 21 x 40 x 30 cm Imi Knoebel art stations foundation, poznan Inv.nr. 1005076-07 Eigentum Himmelreich, 1983 01-11-2014 t/m 15-03-2015 Jan Dibbets Installatie, zaalvullend hans lemmen Zonder titel, 1967 Inv.nr. 3348-b museum de buitenplaats, eelde Pen, potlood en fotografie op papier, 62,7 x 44,9 René Daniëls 20-06-2015 t/m 06-09-2015 x 3,5 cm rainbow in the dark Een warme dag in de vuurtoren, 1985 salt galata, istanbul Aquarel op papier, 20 x 30 cm Inv.nr. 5899 t/m 5918 Inv.nr. 5312 14-11-2014 t/m 17-01-2015 Hans Lemmen Jan Dibbets Inv.nr. 3947 Zonder titel (20x), 2010-2013 Land/Horizon 45 graden, 1973 Inv.nr. 5449 René Daniëls Inkt en caseïneverf op papier, 48 x 58 x 3 cm Fotografie op papier, 88 x 122 x 3 cm Pawel Althamer & Artur Zmijewski De tijdgeest van de westerse kunst op de docu- So genannte Wellen und andere Phänomene des menta, 1982 Geistes, 2003-2004 Aquarel op papier, 30 x 41,5 cm Dvd

Bonnefantenmuseum 52 Jaarverslag 2015 53 o muze! Uitgaande bruiklenen 2015 – Oude Kunst frans halsmuseum, haarlem 20-06-2015 t/m 30-08-2015 minderbroederklooster, maaseik livinia van eyck, een verborgen leven Inv.nr. 461 07-09-2014 t/m 22-02-2015 Henri Jonas Portret van Mevr. Jonas-Servais Inv.nr. 2000518 Olieverf op doek, 45,5 x 35,5 cm Jan van Steffeswert H. Bisschop, ca. 1520 Inv.nr. 3712 Eikenhout, h. 113 cm Henri Jonas De drie baadsters Olieverf op doek, 159 x 169,5 x 6 cm carlo portelli, an eccentric painter between rosso fiorentino and vasari galleria dell’accademia, florence festival batta & co – muzikale verhalen 21-12-2015 t/m 30-04-2016 van maastricht museum aan het vrijthof, maastricht Inv.nr. 667 06-11-2015 t/m 08-11-2015 Navolger Primaticcio Caritas, 1550-1600 Inv.nr. 1470 Olieverf op paneel, 148 x 86 x 8 cm Jacobus Eeckhout Portret van Alexander Batta, 1851 Olieverf op doek, 113 x 93,5 x 7 cm

nederland dineert. vier eeuwen tafelcultuur gemeentemuseum den haag 17-10-2015 t/m 28-02-2016

Inv.nr. 5706 Peter Struycken Wandbekleding kamer kasteel Wijlre Geweven polyester en satijn, ruimtevullend

Bonnefantenmuseum 54 Jaarverslag 2015 55 cultuureducatie

Het Bonnefantenmuseum heeft cultuureducatie verkenningen’ aangeboden. Wij proberen een hoog in het vaandel staan. De conservator meer vraaggerichte benadering toe te passen educatie opereert samen met de conservatoren door actief in gesprek gaan met de docenten om oude kunst en hedendaagse kunst in één er achter te komen op welke wijze wij kunnen afdeling. Het verbinden van jongeren als commu- inspelen op de projecten die zij ontwikkelen nity aan het museum is een van de uitgangs- binnen het onderwijs. Dit geldt tevens voor het punten in de programmalijn Curating voortgezet onderwijs. Communities van het Bonnefantenmuseum. Het onderwijs is een belangrijke doelgroep voor het Bezoek leerlingen voortgezet onderwijs museum. Een bezoek aan ons museum draagt bij Er is programmering ontwikkeld en uitgevoerd aan het cultureel zelfbewustzijn en inspireert op het gebied van de tentoonstellingen, de kinderen en jongeren. De afdeling educatie hedendaagse en oude kunst. In het kader van de ontwikkeld voor alle onderwijsgroepen educatieve programmering voor onderwijsinstel- producten, verzorgt de randprogrammering lingen wordt nadrukkelijk de samenwerking met rondom tentoonstellingen en ontwikkeld de andere culturele instellingen in en rond Maas- publieksinformatie (zoals audiotours, zaal- tricht gezocht. In dat kader vermelden we het kaarten en rondleidingen). samenwerkingsproject met het Bonnefanten College waarin volgens het principe van ‘peer to (Groeps)rondleidingen peer education’ ouderejaars een intensieve oplei- Ieder weekend op zaterdag en zondag, de feest- ding krijgen om jonge leerlingen rond te leiden. dagen op maandag en in de kerstvakantie krijgt In 2015 vond in samenwerking met philhar- het publiek rondleidingen aangeboden. Als extra monie zuidnederland wederom Tussen Kunst en activiteit werd in de zomervakantie de toren Klank plaats waarbij leerlingen privé-concerten opengesteld voor rondleidingen. Daarnaast trak- aangeboden krijgen die zijn geïnspireerd op de teren medewerkers van het museum een keer kunst in het museum. per week onder de noemer Bonnefanten Ontvangt de bezoekers op een persoonlijke ontvangst en yo! vertellen vanuit hun vakgebied over de kunst- Het Bonnefantenmuseum heeft een lange voorwerpen in het museum. traditie op het gebied van jongerenparticipatie, o.a. door het jongerenevenement m2live Convenantpartners (gestart in 2000). Vanaf 2015 geeft het museum Voor de studenten van onze partners is voorzien jongeren en jongerenparticipatie niet langer in een royaal aanbod: gidsenopleiding, het incidenteel, maar structureel een plek binnen de programma Vakdidactiek van het kunstbeschouwen organisatie. Daartoe is het Bonnefantenmuseum en een introductieprogramma. in 2015 een pilot gestart waarin jongeren onder begeleiding programmering verzorgen rondom Bezoek leerlingen basisonderwijs museale activiteiten, eigen initiatieven etaleren Docenten van basisscholen krijgen om hun en het Bonnefanten extern vertegenwoordigen. kunsthart op te warmen een ‘Masterclass kunst- De ‘afdeling Jeugd en Jongeren’ onder de noemer

Jaarverslag 2015 57 Bonnefantenmuseum 58 Jaarverslag 2015 59 communicatie, marketing & publieksbegeleiding

YOUNG OFFICE is inmiddels een feit en heeft o.a. Publieksbegeleiding Nationale Museumweek in 2016 op Pinkpop acte de presence gegeven. yo! Het nationale Museumweekend van de Neder- is op 14 november 2015 officieel gelanceerd. Algemeen landse Museumvereniging is geëvolueerd naar Publiekszaken is mede verantwoordelijk voor het een nationale museumweek. Het Bonnefanten Randprogrammering kinderen doorlopend optimaliseren van de kwaliteit en participeert in de activiteiten omdat ze gelooft in Er is voor kinderen altijd iets te doen in het dienstverlening aan alle museumbezoekers. het netwerk en de communicatiekracht van de museum. Het aanbod gaat van kleuterboekje Deskundigheidsbevordering vormt een continu museumvereniging. (nieuw vanaf oktober 2015), speurtochten en een aandachtspunt in verband met de wisselende kindertour met de ‘Inspecteur van Kloppende tentoonstellingen. Het tijdig informeren van de Film première Zaken’ tot (inloop)workshops en ontmoetingen front-office over de nieuwe tentoonstellingen en Op 30 oktober ging de documentaire ‘Sidi El met kunstenaars in de schoolvakanties. bijbehorende producten en activiteiten is van Karchi – portret van een schilder’ in première in belang voor een servicegerichte en professionele het Bonnefantenmuseum. Regisseur Jan Louter Deskundigheidsbevordering gidsen en houding. heeft in opdracht van L1 een documentaire museumdocenten gemaakt over de in Sittard geboren schilder Sidi Om hun taken als gids en museumdocent goed te De vrijwilligers zijn mede verantwoordelijk voor El Karchi, een van de meest opvallende kunnen vervullen is er jaarlijks een achttal de gastvrijheid en servicegerichtheid van het Limburgse kunstenaars van dit moment. Sidi bijeenkomsten en previews voorzien. Daarnaast Bonnefantenmuseum en zij nemen een belang- wordt gevolgd in een periode waarin hij merkt wordt geïnvesteerd in deskundigheidsbevorde- rijke plaats in. Zij vormen het eerste aanspreek- dat het overlijden van zijn moeder ruim drie jaar ring om o.a. de nieuwe manieren van omgaan punt voor de gasten, verstrekken later nog steeds van invloed is op zijn leven. met publiek te implementeren en worden tentoonstellingsinformatie en algemene infor- catalogi ten behoeve van de informatievoorzie- matie over het gebouw en de activiteiten en Verjaardagsweekend ning verstrekt. verzorgen de uitgifte van audiotours. Vrijwilli- Twintig jaar geleden nam het Bonnefantenmu- gers stimuleren de gasten in het achterlaten van seum zijn intrek in het gebouw van Aldo Rossi. Randprogrammering volwassen een reactie. Het Bonnefantenmuseum streeft Tijdens het verjaardag weekend wilden we met Het geanimeerde en kwalitatieve randpro- naar het behouden en uitbreiden van haar vaste name de inwoners van Limburg de kans geven gramma in 2015 omvatte onder andere lezingen enthousiaste pool van vrijwilligers. In 2015 is het het museum gratis te bezoeken en te genieten door deskundigen uit binnen- en buitenland, vrijwilligersbeleid geformaliseerd in een nota en van het jarige gebouw, de tijdelijke tentoonstel- paneldiscussies, kunstenaarsgesprekken en handleiding. lingen en de vaste collectie opstellingen. Op workshops. zaterdagochtend vond de feestelijke opening Openingen plaats met een heerlijke taartversie van het jarige Audiotour Openingen van tentoonstellingen zijn in gebouw. De eerste tweehonderd bezoekers Voor de highlights van de vaste collectie oude principe altijd openbaar. Deze evenementen kregen een gratis stuk. Museumgidsen, mede- kunst en hedendaagse kunst is een audiotour passen bij het motto Curating communities werkers, studentgidsen én Young Office stonden voor volwassenen ontwikkeld. Per tentoonstel- waarmee het Bonnefantenmuseum zijn sociaal- elk half uur klaar om bezoekers mee te nemen ling wordt beoordeeld of uitbreiding van de maatschappelijke functie zichtbaar maakt als het voor een korte rondleiding. audiotours aan de orde is. gaat om het onderhouden en intensiveren van de relaties met het publiek. Dankzij een financiële bijdrage van Rabobank Maastricht en omstreken konden we extra aandacht schenken aan de jongste bezoekers en

Bonnefantenmuseum 60 Jaarverslag 2015 61 Bonnefantenmuseum 62 Jaarverslag 2015 63 een speciale plek voor hen creëren in het Pop Up Het museum wordt hierbij ondersteund door Rabo Kinderatelier. Een plek voor kinderen om te een vrijwilliger met een specialisatie op dit relaxen en te creëren en waar oudere bezoekers gebied. konden genieten van alle bezige bijen. Creatieve- lingen konden aan de slag bij twee inloop knut- Rent-a-museum: verhuur en ontvangsten selworkshops. Bij 3D Print Museum konden Het museumgebouw is een aantrekkelijke locatie jongeren hun eigen glow in the dark museum voor zakelijke ontvangsten, evenementen en maken met een echte 3D pen; bij Crazy Pop up City tailor made groepsprogramma’s zoals exclusieve konden kinderen in de in de rol van architect avondopenstellingen. Een evenement in het kruipen om hun eigen ideale stad te bouwen. Bonnefantenmuseum is een ware belevenis. In samenwerking met o.a. Museumcafé Ipanema, Mecc, Maastricht Convention Bureau, Platform Relatiebeheer en commerciële verhuur Museumlocaties en diverse hotels wordt ingezet op kwalitatieve zakelijke bijeenkomsten. Previews De previews en openingen worden zoveel als Bezoekcijfers mogelijk op 1 dag georganiseerd. De besloten In 2014 ontving het Bonnefantenmuseum previews worden ingezet ten behoeve van het 122.000 bezoekers (2014: 102.000). De tentoon- onderhouden en intensiveren van de relaties met stellingen in de extra muros (Bonnefanten Hedge diverse stakeholders en communities. Belang- House en Pink Pop) hebben samen 8.500 bezoe- rijke relaties, mecenassen, vertegenwoordigers kers getrokken. van fondsen, subsidieverstrekkers en expose- rende kunstenaars worden hiervoor uitgenodigd. Marketing en Communicatie Bonnefanten Afterparty Ter gelegenheid van de prestigieuze kunstbeurs Algemeen tefaf organiseert het Bonnefantenmuseum De afdeling Marketing en Communicatie is de traditiegetrouw op de dag van de tefaf Preview spin-in-het-web afdeling voor alle activiteiten haar belangrijkste besloten relatie evenement van het Bonnefantenmuseum. In- en externe voor stakeholders, mecenassen, kunstverzame- communicatie en strategisch marketingbeleid laars en museumcollega’s. zijn belangrijke speerpunten voor het succesvol opereren van de afdeling. De projectmatige over- Evenementen Mecenaat aan de Maas legstructuur met betrekking tot de tentoonstel- In 2015 is een start gemaakt met het opzetten van lingen draagt bij aan het proactief signaleren van een inhoudelijk activiteitenprogramma, een mogelijkheden en kansen. Daarnaast zorgt een inrichtingsplan voor de nog te realiseren mece- regelmatige afstemming rondom publieks- en naatslounge ingekleurd en een contactplan voor educatieactiviteiten voor een optimalisering van de mecenassen opgesteld. Deze plannen zullen diverse publieksacties. in 2016 geeffectueerd c.q. gerealiseerd worden.

Bonnefantenmuseum 64 Jaarverslag 2015 65 Voor alle te vermarkten projecten, evenementen Online marketing en activiteiten zijn marketingcommunicatie Ook online weet het museum veel mensen aan notities opgesteld met daarin beschrijving van zich te binden. Zo ontvangen bijna 5.500 mensen het project, doelgroep, media-inzet en pr activi- de tweewekelijkse digitale nieuwsbrief, heeft de teiten. De externe communicatie bestaat vooral Facebook pagina van het museum ruim 5.000 uit ingekochte media in landelijke en regionale fans, heeft het museum op Twitter ruim 5.500 kranten, tijdschriften, vakbladen en outdoor volgers en heeft de Pinterest pagina van het campagnes. Online communicatie vindt voorna- museum ruim 250 volgers. We plaatsten regel- melijk plaats via de website, nieuwsbrief, social matig verschillende berichten op social media: media kanalen van het Bonnefantenmuseum en betreffende onze tentoonstellingen, de museum- externe online agenda’s. collectie, praktische informatie en verslagen van evenementen en educatieve activiteiten in het Free publicity & persbewerking museum. In 2015 is het Bonnefanten gestart met In 2015 zijn 21 Nederlandse persberichten, 8 het ontwikkelen van (teaser en reportage) video’s Engelse persberichten, 4 Duitse persberichten en over tentoonstellingen voor gebruik op social 2 Franse persberichten verzonden. De volgende media. Deze video’s worden online zeer goed onderwerpen kwamen aan de orde: tentoonstel- ontvangen, gedeeld en gewaardeerd. 169.000 lingen, evenementen en educatieve activiteiten. gebruikers hebben in 2015 de website van het Alle tentoonstellingen konden rekenen op museum geraadpleegd. In 2015 heeft het Bonne- (online) recensies. De totale free publicity in 2015 fantenmuseum ook sterk ingezet op het vertegenwoordigt een waarde van ruim vermarkten van de online ticketing bij de €2.000.000. tentoonstelling ceramix, dit resulteerde in een substantiële groei van de online ticketverkoop. Media Voor de tentoonstelling ceramix werd met regio- During tefaf naal cultureel magazine Zuiderlucht een special Het Bonnefantenmuseum participeerde in het ontwikkeld met daarin journalistieke bijdragen programma During tefaf, een initiatief van vvv over deze tentoonstelling. Met het nrc Handels- Maastricht dat o.a. beoogt tefaf bezoekers beter blad werd een door het museum ontwikkelde bekend te maken met hoogwaardige culturele special over ceramix verspreid. evenementen en tentoonstellingen. Dit heeft geresulteerd in de tefaf-pas waarmee bezoekers In samenwerking met het Limburgs Museum en een aantal deelnemende musea in Maastricht het Continium (financieel ondersteund door de konden bezoeken. Provincie Limburg) werd een Ster & Cultuur commercial gerealiseerd. Deze commercial werd Overig in het najaar uitgezonden in het kader van in 2015 heeft het Bonnefantenmuseum samenge- ceramix. werkt met Berden Mode, Wonen & Slapen in het kader van de 20e uitgave van Stijl, het consumen- tenblad van Berden. De samenwerking omvatte

Bonnefantenmuseum 66 Jaarverslag 2015 67 een mode en wonen fotoshoot in het Bonnefan- Van Abbemuseum, Museum Boijmans van Het sponsorbeleid komt echter nog niet binnen het Bonnefantenmuseum middels tenmuseum in combinatie met diverse bezoe- Beuningen, Stedelijk Museum Amsterdam, voldoende van de grond. Met dsm hebben we cursussen en workshop tools aangereikt krijgen kersacties. Centraal Museum Utrecht, Kröller-Müller een prachtige ondersteuner in huis. Voor de gericht op werven. Tevens onderzoekt de directie Museum en het Gemeentemuseum). komende jaren is dat echter niet voldoende. We de mogelijkheden om een fondsenwerver aan te crm • ‘Netwerk Cultuurmecenaat’. Dit netwerk hebben materiële sponsoren nodig om naast de stellen. Om de herkenbaarheid in binnen- en buitenland bestaat uit de directeuren en hoofden develop- tentoonstellingen óók de dagdagelijkse exploi- en de betrokkenheid van communities te ment van 30 Nederlandse culturele instellingen, tatie op een toereikend peil te kunnen houden. kunnen meten (denk hierbij aan de naamsbe- die hun development activiteiten en in het Randvoorwaarde voor een succesvol sponsorbe- kendheid in Nederland en euregionaal Limburg, bijzonder hun inkomsten uit major gifts willen leid is de versterking van het bewustzijn binnen het percentage bezoekers dat afkomstig is uit versterken door actief kennis en ervaring uit te het museum dat dergelijk ondersteuning in alle Nederland (en de euregio) of het buitenland en wisselen. geledingen een belangrijke rol speelt. Om een het aantal publicaties (free publicity) in binnen- • Internationaal is het Bonnefantenmuseum uitgebreid netwerk van partners en steungevers en buitenland), is behoefte aan een aantal tools actief met de tweejaarlijkse uitreiking van de te kunnen onderhouden en vergoten is een om deze gegevens beter te kunnen meten. In dit baca (Bonnefanten Award for Contemporary Art) goede infrastructuur een vereiste. Professionali- kader heeft in 2015 een scan plaatsgevonden om Award. sering van het relatiebeheer van het museum de huidige en gewenst situatie op het gebied van • Global Museum Leaders Colloquium: leider- blijft daarin een zeer belangrijke factor. Marketing in kaart te brengen. Hieruit is een schapsprogramma van Metropolitan Museum of plan van aanpak voortgevloeid. In 2016 wordt o.a. Art in New York. Op uitnodiging van Thomas P. BankGiro Loterij is sinds een 8-tal jaren een een crm-systeem (afgestemd op de omvang en Campbell, directeur en ceo van het Metropolitan belangrijke geldgever. We ontvangen jaarlijks branche van onze organisatie) geïntroduceerd Museum of Art in New York, nam artistiek direc- €200.000. Dit geld is geoormerkt voor de waarin de gegevens van onze bezoekers op een teur Stijn Huijts van 7 tot en met 18 april 2014 aankoop van nieuwe collectiewerken. Jaarlijks toegankelijke wijze worden vastgelegd. Op basis deel aan de eerste editie van het prestigieuze kent de bgl tevens gelden toe voor éénmalige hiervan kunnen onze bezoekers beter bereiken, leiderschapsprogramma Global Museum Leaders projecten. We hebben in 2015 geen aanvraag in informeren en binden. Colloquium (gmlc). Het colloquium richt zich dit kader ingediend. op het stimuleren en faciliteren van een dialoog Samenwerkingsverbanden over museum-management en collectiebeleid. Per 16 mei 2013 is het Mecenaat aan de Maas We zijn steeds geïnteresseerd in (nieuwe) rele- opgericht en is op 13 maart 2014 formeel gepre- vante samenwerkingsverbanden die bijdragen Fondsenwerving senteerd. In 2014 is een brochure gerealiseerd aan een positieve beeldvorming van het museum Fondsenwerving heeft zich binnen het Bonnefan- waarmee het Bonnefantenmuseum en de Stich- in het algemeen of een activiteit in het bijzonder. tenmuseum tot een volwaardig taakveld ontwik- ting Mecenaat aan de Maas zich presenteren aan Het Bonnefantenmuseum participeert in diverse keld. We constateren dat de door het de buitenwereld. Vanaf medio 2014 wordt actief samenwerkingsverbanden: Bonnefantenmuseum aangeschreven fondsen de geworven. Ultimo september 2015 hebben 15 • Lokaal zijn we vertegenwoordigd in de aanvragen met gemiddeld 90 % positief beant- mecenassen zich aan het Bonnefantenmuseum volgende gremia: Cultureel Overleg Maastricht, woorden. Het betreft hier fondsenwerving verbonden. Het streven is om op termijn Maastricht Convention Bureau en vvv Maas- gericht op uitbreiding van de collectie en het minimaal 50 mecenassen aan het museum te tricht. ondersteunen van specifieke tentoonstellingen. verbinden. • Nationaal is het museum lid van de Museum- De ingezette lijn zetten we in 2016 door. vereniging en opereert zij in het mini-convent Recent is het Plan van Aanpak ‘Wijzer Werven’ (o.a. Groninger Museum, Frans Hals Museum, getekend. In 2016 zullen diverse medewerkers

Bonnefantenmuseum 68 Jaarverslag 2015 69 kunstuitleen

De Bonnefantenorganisatie Algemeen van de naamsbekendheid en het verbeteren van Het doel van de Bonnefanten Kunstuitleen is het het imago van de kunstuitleen als begrip/ verspreiden van een representatieve collectie principe met als resultaat groei van het aantal hedendaagse beeldende kunst, samengesteld op abonnees. basis van kwaliteitscriteria, onder een zo groot mogelijk publiek en tegen een voor iedereen Overzicht 2015 betaalbare prijs. februari • Verspreiding nieuwe wervingsfolder op circa Daarnaast willen we een markt creëren voor 80 locaties over heel Limburg kunstenaars waar ze eigen werk op een toeganke- april 4 lijke manier onder de aandacht kunnen brengen • Dependance Maastricht: verkoop werken van een groot publiek en tevens inkomsten Gèr Boosten in het kader van de expositie kunnen genereren. De Bonnefanten Kunstuit- mei leen beschikt over een collectie van ruim 5.000 • Dependance Landgraaf: verkoop unica’s uit werken die provinciebreed onder de aandacht de kunstuitleencollectie worden gebracht bij een zo groot mogelijk • Dependance Venlo: ledenwerving ambtenaren publiek. Bonnefanten Kunsuitleen heeft buiten gemeente Venlo (cadeau boek Diaghilev) de locatie in het Bonnefantenmuseum nog 5 • Dependance Maastricht: grafiekverkoop tijdens dependances in Landgraaf, Roermond, Sittard, kunsttoer 2015 Venlo en Weert. • Dependance Maastricht: verkopen werken Aldo Rossi in het kader van de expositie Continue wordt het aanbod van de collectie beel- augustus dende kunst van de kunstuitleen geactualiseerd. • Dependance Venlo: fototentoonstelling De eventuele niet gangbare werken worden na september een bepaalde tijd verkocht tegen een geredu- • Venlo: deelname aan de Ouverture Venlo. ceerde prijs. Om de synergie tussen het museum • Weert: deelname aan cultureel lint met stand. en de kunstuitleen te versterken omvat de kunst- oktober uitleencollectie eveneens werken van kunste- • Dependance Maastricht: verkoopexpositie van naars, wier werk wordt tentoongegesteld in het keramische werken van Limburgse kunstenaars Bonnefantenmuseum. in het kader van de expositie ceramix november Een belangrijk gedeelte van de collectie is in 2015 • Realisering en lancering Web-catalogus digitaal ontsloten via de website van het Bonne- (collectie kunstuitleen online) fantenmuseum. De verwachting is dat eind 2016 • Realisering en lancering marketingfilm kunst- de volledige collectie online staat. In 2015 is uitleen, deze is verspreidt via social media, onze tevens in samenwerking met circa 10 non-profit website en de Web-catalogus kunstuitlenen de voorbereiding van een lande- • Ledenwerving: cadeau Delfts – blauwe aardappel lijke campagne opgestart. De lancering staat van de Amsterdams Chinese kunstenaar van Ni gepland in het najaar 2016. Doel is vergroting Haifeng

Bonnefantenmuseum 70 Jaarverslag 2015 71 museumshop bedrijfsvoering

Aantal verkopen 2015: 308 reguliere kunstwerken Ontwikkeling eigen producten Marketing Planning & Control en 232 kunstwerken via speciale verkoopacties. In 2015 zijn een aantal merchandise producten In de eigen kanalen van het Bonnefantenmu- Met bedrijfsvoering wordt bedoeld de sturing en geproduceerd en in de Museum Shop collectie seum zoals de nieuwsbrief en de populaire Face- beheersing van alle primaire en ondersteunende Aankopen 2015: 281 kunstwerken (waarvan 125 opgenomen. De ervaring heeft geleerd dat kleine bookpagina worden bijzondere artikelen uit de processen in een organisatie. De kern ervan is werken van Limburgse kunstenaars). stationary producten zoals koelkastmagneten & collectie van de Museum Shop onder de aandacht dat het de aansturing van de organisatie betreft, boekenleggers populaire items voor de museum- gebracht. Vanuit de tentoonstellingspagina’s, de zoals die onderscheiden kan worden van de feite- bezoekers zijn. Het ontwikkelen van eigen nieuwsbrief en persberichten wordt verwezen lijk uitvoering (het daadwerkelijk maken van producten (merchandise artikelen) is een steeds naar de webshop. producten en het verlenen van diensten) en van terugkerend proces dat ook in 2016 wordt ge­­­ het bepalen van beleid (keuzes maken over wat continueerd. Net zoals het per tentoonstelling Herinrichting wel en wat niet te doen). De term bedrijfsvoering proberen te linken van producten met de des­­ In 2015 is de herinrichting van de begane grond betekent in deze omschrijving hetzelfde als betreffende expositie. afgerond. Bij deze herinrichting zijn in de voor- control. malige ruimte van de Museum Shop drie vakdis- Verfijning assortiment. ciplines samengevoegd. Te weten de Museum Twee maandelijks wordt middels managemen- De Museum Shop geniet een reputatie als kunst- Shop, de Kunstuitleen en ticketverkoop. In 2016 trapportages gerapporteerd. Daarnaast vindt boeken- en cadeauwinkel. Oriënteren en inspi- is er daarnaast voor de Museum Shop een nieuw maandelijks financiële monitoring plaats, met reren door middel van o.a. beursbezoeken is en winkelinterieur voorzien. voornamelijk financiële gegevens. Deze rappor- blijft een must om zo steeds een dynamisch en tages worden continue verder ontwikkeld. Naast interessant ‘up to date’ aanbod te kunnen blijven Verkopen financiële informatie bestaande uit balans en bieden. Met name ambachtelijke artikelen van In 2015 is de geprognosticeerde omzet gereali- staat van baten en lasten wordt tevens aandacht jonge talenten blijken populair. Een van de uit­­ seerd. Met de start van de tentoonstelling besteed aan de bezoekcijfers, het ziekteverzuim, gangspunten is dan ook het blijven zoeken naar ceramix werd een eindspurt ingezet. Met name de collectieaankopen en de tijdelijke presenta- en het proberen te voeren van dit soort items. de verkoop van de catalogus (uitverkocht) had ties. De interne beheersing van de bedrijfspro- een positieve impact op de verkopen. De overall cessen voldoet aan de daaraan te stellen eisen. Museum Shop online resultaten van de shop zijn echter nog steeds niet De webshop is een belangrijk service tool die wij op het gewenste niveau. Risicoanalyse onze (potentiële) klanten en bezoekers bieden. Een goede beheersing van risico’s en benutting Het aantal producten op de webshop breidt zich van kansen zijn cruciaal voor het realiseren van gestaag uit. Elke publicatie en merchandise strategie en doelen. Risicobeheersing vormt een artikel van het Bonnefantenmuseum wordt aan integraal onderdeel van onze dagelijkse bedrijfs- de webshopcollectie toegevoegd. De webshop voering. Kansen en bedreigingen moeten tijdig biedt de bezoeker de mogelijkheid tot een worden geïdentificeerd en beheerst binnen onze herhaalbezoek op afstand en is daarmee een ‘risk appetite’. imago versterkend en service verhogend middel. Wij hanteren het beleid dat de continuïteit van Tevens draagt de webshop bij aan een betere de bedrijfsvoering moet worden gewaarborgd zichtbaarheid van de Museum Shop in de buiten- met een gezonde balans tussen risico en rende- wereld. ment. Voor de operationele risico’s wordt een beperkte risicoacceptatie gehanteerd. Als het gaat om financiële risico’s moet een stabiel financieel

Bonnefantenmuseum 72 Jaarverslag 2015 73 beleid met minimale en beheersbare risico’s het regelen genomen. In het gebouw is roken Beheersingskaders De systemen voor risicobeheersing en -controle uitgangspunt zijn. Op het gebied van compliance verboden, er zijn rookmelders aanwezig, risico- De externe wet- en regelgeving is kaderstellend staan onder toezicht van de Raad van Toezicht. met wet- en regelgeving hanteren wij een zero- volle werkzaamheden vinden plaats onder bege- voor het Bonnefantenmuseum. Wij maken De directie rapporteert en legt verantwoording af tolerancebeleid. leiding, er zijn compartimenteringen indien nodig gebruik van externe specialisten aan de Raad van Toezicht over de opzet en de Vanaf 2014 wordt op jaarbasis over de status van aangebracht, op veel plaatsen hangen blusappa- om de wet- en regelgeving op te volgen en tijdig werking van de systemen voor risicobeheersing de risico’s en maatregelen gerapporteerd aan de raten en met de brandweer vind geregeld overleg op veranderingen te kunnen anticiperen. Daar- en -controle. Aan de hand van evaluaties door directie. Aanvullend organiseert de directie jaar- over de brandveiligheid plaats. naast hanteren wij interne richtlijnen zoals opge- externe audit kunnen verbeterpunten worden lijks een risicomanagementsessie. Dit proces • Bij rondleidingen mogen niet meer dan 15 nomen in het personeelshandboek, het geconstateerd. Op deze punten worden verbete- stelt het Bonnefantenmuseum in staat haar personen tegelijkertijd mee. calamiteitplan en het Toegangsprotocol. We ringen geïmplementeerd en vervolgens opnieuw risico’s binnen de acceptatiegraad te houden en • Op papier staat vermeld wie welke sleutel in leven de icom code of Ethics for museums en de getoetst. Door middel van dit proces van perio- de implementatie van risico beperkende maatre- zijn bezit heeft (toegangsprotocol). Governance Code Cultuur na. Gezamenlijk dieke evaluatie blijft het Bonnefantenmuseum gelen te waarborgen. Jaarlijks wordt de risicoana- • Desbetreffende medewerkers beschikken over vormen deze richtlijnen de beheersingskaders de risico’s beheersen in een continu verande- lyse besproken met de Raad van Toezicht. de vereiste certificaten om de heftruck te waarbinnen wij onze doelen willen verwezen- rende omgeving. De sessies richten zich op het gebouw, de besturen en/of de hoogwerker te mogen lijken. De actuele set van kaders wordt blijvend collectie, de veiligheid van bezoekers en mede- gebruiken. beschikbaar gesteld voor al onze medewerkers. werkers en de verzekering. De sessies maken ons • Er zijn voldoende bhv-ers in de organisatie bewust van alles waar het in een museum om opgeleid en aanwezig. Jaarlijks volgen deze Stuurmechanismen draait. Gaan we bijvoorbeeld nog wel goed om medewerkers een opfriscursus. De frequentie Om de doelen binnen de beheersingskaders te met het gebouw en de collectie? We proberen alle van oefeningen behoeft echter aandacht. realiseren, zijn stuurmechanismen nodig. Zo is mogelijke risico’s in en rond het museum zo • Op het gebied van verzekeringen is geïnventa- er een financiële plannings- en controlcyclus (o.a. precies mogelijk in kaart te brengen. riseerd of het Bonnefantenmuseum op dit gebied de tweemaandelijkse managementrapportage Veel ingrepen zijn reeds in de organisatie doorge- risico’s loopt. In dit kader heeft tevens een tech- inclusief ontwikkeling verzuimpercentages en voerd: nische inspectie plaatsgevonden. Aan de hand bezoekersaantallen) in de organisatie aanwezig. • Binnen de organisatie is een calamiteitenplan van de Museum ScoreCard is een risicoprofiel De grondslagen van waardering en resultaatbe- van kracht. Aandachtspunt is dat alle medewer- opgesteld. Deze inventarisatie is vooral gericht paling zijn intern bekend en worden jaarlijks kers de inhoud moeten kennen én ook toepassen. op het managen van preventieve en repressieve middels de jaarrekening inzichtelijk gemaakt. Er • In het facility rapport zijn maatregelen voorzieningen ter voorkoming en beperking van wordt doorlopend gewerkt aan verbetering van beschreven gericht op de bescherming van de schade door brand en criminaliteit. Samen met de plannings- en controlcyclus. De rapportages collectie en bruiklenen. Aandachtspunt is dat alle voornoemde inventarisatie geeft dit een breed worden aangepast bij een gewijzigde manage- medewerkers de inhoud moeten kennen én ook inzicht in het risicoprofiel. mentinformatiebehoefte, waardoor effectieve toepassen. sturing mogelijk blijft. • Het onderwerp Arbo en Integriteit maakt struc- Het is de verantwoordelijkheid van de directie tureel deel uit van de agenda van alle in de orga- om systemen voor interne risicobeheersing op te Aansturing door de directie nisatie te onderkennen werkoverleggen zetten en de werking en effectiviteit daarvan te De directie is verantwoordelijk voor het goed • Toezicht van surveillanten, camerabewaking en waarborgen en te controleren. Volledigheid is bij functioneren van het model van risicobeheersing een verbod op ‘te’ grote tassen zijn erop gericht dergelijke systemen vanzelfsprekend niet te en -controle zoals hiervoor beschreven. Deze schade en waardeverlies zo veel mogelijk te garanderen. We onderscheiden de volgende verantwoordelijkheid is deels gedelegeerd aan de beperken. elementen: hoofden en de controller in de organisatie. • Op het gebied van brand zijn preventieve maat-

Bonnefantenmuseum 74 Jaarverslag 2015 75 personeel gebouw personeelsvertegenwoordiging

Het Bonnefantenmuseum streeft ernaar een Het Bonnefanten is nog steeds één van de belang- Overleg & communicatie Lopende processen/dossiers organisatiecultuur te creëren waarin iedereen rijkste landmarks in Maastricht. Een mooi In 2015 hebben vier reguliere overlegmomenten • De pvt heeft positief gereageerd op de invoe- zich bewust is van de gezamenlijke én de indivi- gebouw moet je koesteren. Dat doen we dan ook, tussen de pvt en de directie plaatsgevonden. ring van een Collectieve Ongevallen Verzekering duele rol. Het wil een museum zijn waarin met in harmonieuze samenwerking met de Provincie Daarnaast vonden er twee extra overleggen (cov) als aanvulling op de zorgplicht en verant- passie en in een goede werksfeer wordt gewerkt Limburg. plaats, ten behoeve van een evaluatie van de woordelijkheid voor werknemers binnen de aan een mooie toekomst met de meest optimale Het onderhoud is een constante factor in het eerste achterbansessie en de behandeling van het organisatie. faciliteiten. Belangrijk is dat we als organisatie dagdagelijkse reilen en zeilen van ons museum. Werkplan & Begroting 2016. Er vond één regulier • De pvt neemt op roulerende basis deel aan de voortdurend professionaliseren om betere Door goed onderhoud en het inspelen op veran- overleg met de Raad van Toezicht plaats, waarbij inmiddels gestarte werkgroep Het Andere Werken samenwerking en onderlinge afstemming te derende eisen kan het gebouw op de juiste wijze is afgesproken om met ingang van 2016 de (haw) en zal daarbij vooral toezien op Arbo-gere- bereiken. Hierbij wordt continue gezocht naar in dienst blijven staan van zowel de kunst, haar frequentie te verhogen naar tweemaal jaarlijks. lateerde aspecten maar ook de complexiteit en een goede balans tussen creatieve vrijheid en bezoekers en de medewerkers. Tussentijds overleg blijft te allen tijde mogelijk. haalbaarheid van dit proces monitoren. ‘zakelijke’ kaderstelling. Interne communicatie, • De pvt heeft het instemmingsverzoek voor het afstemming en coördinatie zijn belangrijke In 2015 zijn de volgende aanpassingen gereali- Leren & Voortgang besluit tot formalisering van de samenwerking aandachtspunten. Hierna volgt een samenvatting seerd: De pvt werd bijgeschoold door solon. Onder- tussen Balie, Museumshop en Kunstuitleen in van de in het afgelopen jaar gerealiseerde zaken: • Realisatie vergaderzaal in het back office. werpen die aan bod kwamen: update van de wor één Front Office en de daaruit voortvloeiende • Aanbrengen zonweringen in de Rossi-zaal. (Wet op de Ondernemingsraden), veranderingen wijzigingen ten aanzien van werkplek, bezetting • In 2015 is het vernieuwde Personeelshandboek • Herinrichting Front Office (1e fase) in wet- en regelgeving, invloed (rechten en (taakverdeling en werkrooster) in beraad. van kracht geworden. Uitgangspunt hierbij plichten) van de pvt en onderhandelingstech- Eind 2015 troffen pvt en directie voorberei- vormt de Cao Provincie, rekening houden met de Voor 2016 staan de volgende bouwkundige verbe- nieken, reglement en verkiezingen, de aanpak dingen voor een onderzoek naar tevredenheid geldende wettelijke bepalingen. teringen gepland: van een mto (medewerkerstevredenheid) en van medewerkers. Terugkoppeling van resul- • In december 2015 is het Plan van Aanpak inzake • Realiseren van toekomstbestendige toiletten in interne communicatie. Bovendien gebruikte de taten en eventuele verbetertrajecten krijgen ri&e door een gecertificeerde organisatie het gehele gebouw. pvt een heidag om zaken als Planning 2015-2017, vorm in 2016. getoetst en akkoord bevonden. In 2016 zal het • Herinrichting auditorium (stoelen en vitrage). dossiervorming, verkiezingen en overdracht, • De pvt heeft ingestemd met het (concept) Plan Plan zijn verdere uitvoering krijgen. Tevens zijn • Inrichten mecenaatslounge. achterbanbeleid en toekomstige scholing door te van Aanpak en de Risico Inventarisatie & Evalu- 2 preventiemedewerkers benoemd. • Herinrichting Neutelingszaal nemen. atie (ri&e) en het ter beoordeling voorleggen • Eind 2015 is de medewerker Senior Adviseur • Belichtingsplan gebouw van het Plan van Aanpak aan een Arbo-organi- Museale Zaken met pensioen gegaan. De vrijko- • Fase 2 Front Office Luisteren satie. Het dossier zal op de agenda blijven staan. mende vacature wordt niet ingevuld. Het vrijko- • Verbetering akoestiek Museum Café Ipanema Er vonden twee achterbansessies plaats met Ook zullen de pvt-leden roulerend deelnemen mende budget is mede nodig om toekomstige afvaardiging van de afdelingen Bedrijfsvoering, aan het overleg van de werkgroep. indexeringen van de personeelskosten op te Collectiebeheer en -documentatie, Communi- kunnen vangen. catie, marketing & fondsenwerving, Kunst & Verkiezingen • De pop-gesprekken zijn in 2015 gecontinueerd. educatie, Kunstuitleen, Management ondersteu- Ten behoeve van besluitvorming over een aantal • Eind 2015 is de werkgroep ‘Het Andere Werken’ ning, Museum shop en Presentatie. Deze vorm lopende dossiers en/of instemmingsverzoeken van start gegaan. In 2016 moet duidelijk worden blijkt een goede manier om feedback en input te heeft de pvt voorgesteld om de verkiezingen uit wat haw voor het Bonnefantenmuseum gaat verkrijgen. te stellen tot april 2017. De medewerkers hebben betekenen. via een anonieme enquête laten weten achter dit • Er wordt een ruimhartig stage beleid gevoerd, voorstel te staan. zodat studenten tijdens hun studies reeds werk- ervaring op kunnen doen.

Bonnefantenmuseum 76 Jaarverslag 2015 77 stichting collectie bonnefantenmuseum vrienden van het bonnefantenmuseum

Vooruitblik De Stichting Collectie Bonnefantenmuseum is de De in een jaar aangekochte kunstwerken worden Vereniging van Vrienden van het Bonnefanten- De pvt zal zich in 2016 blijven inzetten ten dato 10 september 2007 statutair opgericht. De in het jaar van aanschaf direct ten laste van de museum (hierna vvb) is een actieve vereniging behoeve van de lopende dossiers. Met name kijkt statutaire vestigingsplaats is Maastricht. De exploitatie verantwoord. Het eigendom wordt die het museum zowel financieel ondersteunt als de pvt uit naar de feedback van medewerkers, samenstelling van het Bestuur (ten minste 5 overgedragen aan de Stichting Collectie Bonne- meer bekendheid geeft en daarnaast tal van acti- mede ingegeven door het mto, waarmee leden) wordt gevormd door 3 leden van de Raad fanten Museum. viteiten organiseert voor haar leden. Op dit constructief de organisatie verder doorontwik- van Toezicht (waaronder de voorzitter) en de moment telt de vvb circa 350 leden. Een groot keld kan worden. directie van de Stichting Provinciaal Museum De Stichting Collectie Bonnfantenmuseum stelt deel van de contributiegelden van de vvb wordt Limburg (Het Bonnefantenmuseum). jaarlijks een jaarrekening op. gestort in een speciaal fonds waarmee het museum in staat wordt gesteld aankopen De stichting stelt zich ten doel: Het bestuur van de stichting bestaat ultimo 2015 mogelijk te maken. • Het in stand houden en uitbreiden van de uit de volgende leden: collectie ter ondersteuning van de belangen van • drs. J.H.H. Mans, voorzitter In 2015 heeft de vereniging een koffiekan (1734- de Stichting Provinciaal Museum Limburg (Het • drs. J. van den Belt, secretaris 1736) van Jan van Gendt aan het museum Bonnefantenmuseum); • Ir. N.H. Gerardu, penningmeester geschonken. Dit werk is volledig gefinancierd uit • Het verrichten van alle verdere handelingen, • A.J. Huijts het Aankoopfonds. die met vorenstaande in de ruimste zin verband • S.M.E. Holtjer ra houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn, Het bestuur van de Vereniging bestond op 31 zoals het in stand houden van een aankoopfonds. Het bestuur van de stichting Collectie Bonne­ december 2015 uit de volgende personen: fantenmuseum heeft in 2015 één keer vergaderd. • Guido Beckers (voorzitter) De stichting probeert dit doel te bereiken door Aan de orde kwam de vaststelling van de jaar­ • Harry Degens (penningmeester) het verwerven van kunstwerken, die naar het rekening 2014. • Irene Raedts-Schreuder (secretaris) oordeel van de directie van het museum in het • Matthia Tacken verzamelbeleid van het museum passen, • Hetty Geursen teneinde deze aan het museum ter beschikking • Frie Hoekstra te stellen voor exposities, onderzoek en publica- ties. Door het werven van subsidies, sponsor- Samen met de directie van het Bonnefantenmu- gelden, andere bijdragen en het werven van seum wordt in 2016 onderzocht hoe we de donateurs en begunstigers, alles voor zover toekomst het beste vorm gaan geven. Voor de daardoor verworven gelden ten doel hebben het leden zijn diverse interessante activiteiten geor- in stand houden en uitbreiden van de collectie, ganiseerd, waarvoor veel belangstelling bestond. alsmede al hetgeen met het voorgaande recht- streeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.

Bonnefantenmuseum 78 Jaarverslag 2015 79 Gedurende het verslagjaar werden voor de leden o.a. de volgende activiteiten/faciliteiten georga- niseerd: • Nieuwjaarsbijeenkomst; • Algemene ledenvergadering; • Excursies en bezoeken naar het mudam in de stad Luxemburg, de kathedraal Saint Paul en Prins bisschoppelijk paleis in Luik, het Museum aan het Vrijthof. • Atelierbezoek bij de kunstenaars Dave de Leeuw, Marcel Willems; • Kunstlunches en lezingen. • Ledenwerving actie tijdens het verjaardagsfeest van het Aldo Rossi gebouw op 14 & 15 november 2015.

Bonnefantenmuseum 80 fotocredits dank p16 Grayson Perry, The Walthamstow Tapestry, 2009, foto Peter Cox p19 Zaalfoto tentoonstelling Gèr Boosten – Entre chien et loup, Begunstigers foto Pascale Leenders Het Bonnefantenmuseum ontvangt meerjarige p20-21 Zaalfoto tentoonstelling Peter Buggenhout, foto Pascale financiële ondersteuning van de Provincie Leenders Limburg, BankGiro Loterij, Mondriaanfonds en p22 Zaaloverzicht Pop-up tentoonstelling fashionclash Gendercodes in fashion throughout the 20th century, foto dsm. Voor aankopen, tentoonstellingen, Bonnefantenmuseum educatie, restauratie en onderzoek ontvangt het p24 Aldo Rossi, Il cortile di Broni, 1987, colouretching, copyright Bonnefantenmuseum met regelmaat steun van Eredi Aldo Rossi. Coll Bonnefantenmuseum, foto Peter Cox p26 Zaaloverzicht, How to look at art from China #1 Reef: A prequel, diverse fondsen en bedrijven. foto Bonnefantenmuseum p29 Opening ceramix, Stijn Huijts, Jan Mans, Camille Morineau, Lucia Pesapane, Theo Bovens foto Pascale Leenders p30-31 Zaaloverzichten ceramix, foto Pascale Leenders p32-33 Toon Teeken, Fotoboeken 1968-2015 (detail), foto Pascale Bruikleengevers Leenders Wij danken onze langdurige bruikleengevers: p34 Hoofd van Johannes de Doper, albast, Nottingham einde 15de eeuw. Collectie Neutelings de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, p35 Bisschopsstaf, Limoges ca. 1240. Collectie Neutelings de Fondation Jeanne et Charles Vandenhove, p36 Henri de Fromantiou, Stilleven met fruit en glas, ca. 1670, de Fundatie Willem en Jeanne Neutelings, de olieverf op doek Stichting Bisschoppelijk Museum, het Limburgs p36 Foto Pascale Leenders p37 Foto Bonnefantenmuseum Geschied- en Oudheidkundig Genootschap en p38 Stephen Wilks, Bottle River (Vessels), detail, 2015, foto Peter Cox verschillende privé verzamelingen. p39 Foto Bonnefantenmuseum p47 Rhys Ernst, Zackary Drucker, Relationship #44 (Flawless Through the Mirror), 2013 p48 Han van Wetering, Godot, 2011 p55 Foto Pascale Leenders p57 Foto Workshop ceramix, Bonnefantenmuseum p58-59 Foto’s Young Office Mecenassen p60 Foto’s Young Office, Pascale Leenders Wij danken onze mecenassen voor hun (onder) p62-63 Foto’s Pascale Leenders, Bonnefantenmuseum steun(ing), te weten Buro Marcel van der Heyden, p65 Foto’s Pascale Leenders p80 Foto Young Office Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants, p87 Foto Kim Zwarts Hago Nederland, Intergarde, Mediaservice Maas- tricht, Strukton Worksphere Elsloo, Schrijen Lippertz Nova Media en diverse andere bedrijven en/of organisaties die anoniem wensen te blijven.

Vrienden Het museum dankt de Vereniging Vrienden van het Bonnefantenmuseum voor haar steun.

Bonnefantenmuseum 82 Jaarverslag 2015 83 Bonnefantenmuseum 84 Jaarverslag 2015 85 Financieel verslag 5 balans per 31.12 (x €1.000) activa 31•12•2015 31•12•2014 passiva 31•12•2015 31•12•2014 € € € € Vaste activa Eigen vermogen Materiële vaste activa Stichtingskapitaal – – Inrichting 283 167 Fondsen 1.574 1.659 Inventaris 51 48 Algemene reserve 194 13 Automatisering 111 165 1.768 1.672 445 381 Voorzieningen Vlottende activa Voorziening onderhoud 639 590 Voorraden 21 18 Voorziening jubileumuitkeringen 22 22 Vorderingen Debiteuren 347 188 661 612 Belastingen en premies 183 146 Overlopende activa 794 188 Kortlopende schulden Kooptegoeden abonnees 940 948 1.324 521 Vooruitontvangen subsidies 81 4 Schulden aan leveranciers 204 438 Liquide middelen 2.336 3.269 Belastingen en premies 133 146 Overlopende passiva 339 369

1.697 1.905 Totaal activa 4.126 4.189 Totaal passiva 4.126 4.109

Bonnefantenmuseum 88 Jaarverslag 2015 89 staat van baten en lasten over 2015 (x €1.000)

Rekening 2015 Begroting 2015 Rekening 2014 Rekening 2015 Begroting 2015 Rekening 2014 € € € € € € baten Exploitatieresultaat vóór bestemming 96 –228 –333 Directe opbrengsten: Publieksinkomsten 521 600 326 Bestemming: Sponsorinkomsten 106 137 82 Fonds restauratie –12 0 0 Overige inkomsten 307 250 223 Fonds publikaties –48 –78 0 Fonds tentoonstellingen –150 –150 0 934 987 631 Fonds afschrijvingen 0 0 2 Indirecte opbrengsten 778 820 778 Fonds aankopen 125 0 0 Fonds herinrichting 0 0 –151 Totaal opbrengsten 1.712 1.807 1.408 Mutatie bestemmingsfondsen –85 –228 –149 Structurele subsidie Provincie Limburg 4.844 4.844 4.844 Onverdeeld resultaat 181 0 –184 Structurele subsidie gemeente 10 10 14 Overige (niet structurele) subsidies/bijdragen 770 555 594 96 –228 –333

Totaal subsidies/bijdragen 5.624 5.409 5.452

Financiële baten 31 35 34

Totaal baten 7.367 7.251 6.894

lasten

Salarislasten 2.701 2.774 2.790 Afschrijvingen 166 155 148 Huur 915 909 901 Aankopen 434 535 763 Overige lasten 3.049 3.101 2.620

7.265 7.474 7.222 Financiële lasten 6 5 5 De balans en de de staat van baten en lasten zijn ontleend aan de jaarrekening 2015, waarbij op 31 maart 2016 door Totaal lasten 7.271 7.479 7.227 Deloitte Accountants bv een goedkeurende controleverklaring is verstrekt.

Bonnefantenmuseum 90 Jaarverslag 2015 91 formatieve opbouw (per 31.12.2015)

Bijlagen 2015 2014 2013 2012

Totaal aantal fte’s 32,17 32,93 32,60 30,75 Aantal fulltime + parttime medewerkers 39 43 43 40 Gemiddelde leeftijd 50,87 48,93 49,63 47,70

Gemiddelde dienstverband (jaren) 14,45 13,19 12,93 14,66 Aantal fulltimers / deeltijders 15/24 17/26 17/26 17/23 Gemiddelde (Md) salarisschaal 7,76 8,12 8 7,85 Aantal mannen / vrouwen 11/28 12/31 12/31 12/28 6 Instroom medewerkers 0 3 7 2 Uitstroom medewerkers 4 3 4 2

Ziekteverzuim % 7,86 1,88 3,06 2,48 Gemiddelde frequentie p/mw 1,10 1,22 2,27 1,95 Gemiddelde verzuimduur (dagen) 11,20 3,07 4,86 3,96 Medewerkers zonder verzuim % 33,00 37,00 28,00 40,00

Jaarverslag 2015 93 organisatiestructuur personeelsbestand

Directeur/bestuurder Collectiebeheer & Documentatie A.J. Huijts, artistiek directeur I. Kentgens, hoofd collectiebeheer en S.M.E. Holtjer, zakelijk directeur -documentatie C. Zijlstra, depotbeheerder Managementondersteuning M. Meisen, registrator collecties M. van Belkom, management assistent J. Curfs, registrator tentoonstellingen T. Quik, senior adviseur museale zaken P. Stoopman, erfgoedtalent (m.i.v. 18-05-2015) (tot 01-12-2015) I. van der Zande, erfgoedtalent (m.i.v. 01-09-2015)

Kunst & Educatie Presentatie P. van den Bosch, conservator hedendaagse kunst T. Goossen, projectleider L. Hendrikman, conservator oude kunt J. Peeters, projectleider C. Thomassen, conservator educatie M. Rakhorst, assistent conservator (tot 01-07-2015) Communicatie, Marketing & Publieksbegeleiding I. van Rooy, assistent conservator C. van Roermund, hoofd communicatie, S. Wewers, assistent conservator marketing en fondsenwerving (tot 01-09-2015) G. van der Hout, hoofd inrichting L. Heijmans, medewerker communicatie R. Brouwer, medewerker inrichting & marketing M. Schepers, medewerker inrichting M. Nijsten-Lardenoye, medewerker pers R. Vondenhoff, medewerker inrichting & publiciteit A. Claessens, medewerker inrichting (mtb) A. Nita, junior medewerker online marketing C. van den Brand, medewerker audio video & communicatie (tot 01-12-2015) L. Hovens, erfgoedtalent (m.i.v. 09-06-2015) A. Bonnier, medewerker evenementen & spon­soring Financiën & ict M. Meese, medewerker reserveringen & M. van der Graaf, controller ont­­vangst G. Bakker, medewerker administratie F. Nijenhuis, ticketbalie en coördinator P. Lenting, medewerker administratie vrijwilligers S. Corsten-Brok, ticketbalie Personeel & Organisatie C. Van Leeuwen, ticketbalie M. Gerets, medewerker personeel & organisatie D. Castermans, ticketbalie Facilitaire Zaken en beveiliging G. Baade, huishoudelijke en technische dienst

Bonnefantenmuseum 94 Jaarverslag 2015 95 nevenfuncties directie

Museumshop Stijn Huijts, artistiek directeur R. Servais, coördinator museumshop Voorzitter Stichting Behoud Moderne R. Hamers, medewerker museumshop Kunst (sbmk) P. Leenders, medewerker museumshop Bestuurslid De Maatschappij J. Roncken, medewerker museumshop Bestuurslid Muziekgieterij Maastricht Bestuurslid Poppodium de Nieuwe Nor Kunstuitleen Adviseur Mondriaan Fonds L. Brandts-Rokx, coördinator Kunstuitleen Columnist mgl R. Wilhelmus, medewerker Kunstuitleen (mtb) J. Blei-Ponjee, medewerker Kunstuitleen Sittard Sandra Holtjer, zakelijk directeur I. Lucas, medewerker Kunstuitleen Roermond Bestuurslid Federatie van Musea in A. Debeye, medewerker Kunstuitleen Maastricht Limburg (fml) I. Neijnens, medewerker Kunstuitleen Weert Penningmeester Jeugdcultuurfonds Limburg I. Paliska, medewerker Kunstuitleen Landgraaf Lid Comité van aanbeveling 200 jaar Koninkrijk T. Billekens, medewerker Kunstuitleen Venlo der Nederlanden, Maastricht M. Hodzelmans, medewerker Kunstuitleen Venlo

Stagiaires V. Bemelen, L. Berlang, L. van Iwaarden, J. Knieps, C. Stoenescu, I. van der Zande.

Vrijwilligers E.Casius, W. Coumans, J. van Dijk, B. Fehmers, H. Gardeneers, M. Geebelen, H. Haane, J. Hamerlinck, M. Hooft, L. Houbiers, C. Huits, M. Lahaye, M. Nadaud, R. Schiffers, J. Severijns, P. Slegers, A. Smits, J. de Visscher, T. Vossen, A. van der Zanden.

Museumgidsen en museumdocenten: (freelancers) A. Agasi, K. van Berlo, M. van der Bos, A. v.d. Bund, M. op den Camp, D. Castermans, J. Casu, M. Greweldinger, L. Hage, C. Hendrix-Vogels, N. Janssen, O. van de Koppel, I. van Lieshout, M. Martens, V. Pinckaers, D. Schiffelers, M. Smeets, M. Vanderputte, W. Willems, A. van der Zanden, D. Zurek.

Bonnefantenmuseum 96 Bonnefantenmuseum 98