MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

MADEN TETK‹K VE ARAMA DERG‹S‹

Türkçe Bask› 2014 148 ISSN : 1304 - 334X

‹Ç‹NDEK‹LER

Güney Marmara Bölgesindeki Büyük Vadilerin Olas› Deflilme Zaman› ...... Nizamettin KAZANCI, Ömer EMRE, Korhan ERTURAÇ, Suzan A.G. LEROY, Salim ÖNCEL, ...... Özden ‹LER‹ ve Özlem TOPRAK 1

Orta Toroslarda Bucakk›flla Bölgesinin (GB Karaman) Tektono-Sedimanter Geliflimi ...... Tolga ES‹RTGEN 19

Maden Tetkik ve Arama Dergisi Karaburun Yar›madas› Kuzey K›y› Kesiminin Neojen Stratigrafisi ...... Fikret GÖKTAfi 43

Edremit Körfezi ve Dikili Kanal›(KD Ege Denizi) K›y› Alanlar›nda Jeolojik Yap› Özelliklerinin Belirlenmesinde Bentik Foraminiferlerin Önemi ...... Engin MER‹Ç, Niyazi AVfiAR, ‹pek F. BARUT, Mustafa ERYILMAZ, Fulya YÜCESOY ERYILMAZ, ...... M. Baki YOKEfi ve Feyza D‹NÇER 63

Alibaltalu Laterit Yata¤›na Ait Jeokimyasal Araflt›rmalar, Shah›ndezh KD’su, KB ‹ran ...... Ali ABED‹N‹, Ali Asghar CALAGAR‹ ve Khadijeh M‹KAE‹L‹ 69

Toprak ve Akasya A¤ac› Sürgünlerindeki ‹z/A¤›r Element Da¤›l›m› ...... Alaaddin VURAL 85

Afflin-Elbistan-K›fllaköy Aç›k Kömür ‹flletmesindeki Do¤u fievlerinin Durayl›l›¤›n›n Sonlu Elemanlar ve Limit Denge Yöntemiyle ‹ncelenmesi ...... ‹brahim AKBULUT, ‹lker ÇAM, Tahsin AKSOY, Tolga ÖLMEZ, Dinçer ÇA⁄LAN, Ahmet ONAK, ...... Süreyya SEZER, Nuray YURTSEVEN, Selma SÜLÜKÇÜ, Mustafa ÇEV‹K ve Veysel ÇALIfiKAN 107

Simav Havzas›n›n Jeofizik Verilerle Analizi ve Modellenmesi http://dergi.mta.gov.tr ...... Ceyhan Ertan TOKER 119 Maden Tetkik ve Arama Dergisi Yay›n Kurallar› ...... 137

ORTA TOROSLARDA BUCAKKIfiLA BÖLGES‹N‹N (GB KARAMAN) TEKTONO-SED‹MANTER GEL‹fi‹M‹ TECTONO - SEDIMENTARY EVOLUTION OF BUCAKKIfiLA REGION (SW KARAMAN) IN CENTRAL TAURIDES

Tolga ES‹RTGENa a MTA Genel Müdürlü¤ü, Jeoloji Etütleri Dairesi 06800 ANKARA

ÖZ Anahtar sözcükler: Orta Toroslar’da Bucakk›flla yöresinde yer alan inceleme alan› Toros birliklerinden Bozk›r Bozk›r birli¤i, kar›fl›k, birli¤ini oluflturan kar›fl›¤›n kaya birimlerini ve bunlar üzerinde yer alan örtü kayalar›n› içerir. ‹ç Toros Okyanusu, rift Bu kar›fl›k içinde farkl› ortam koflullar›nda oluflmufl volkanik, ofiyolitik ve sedimanter kayalar volkanizmas›, orojenik bulunur. Bu kaya gruplar› Torid-Anatolid k›talar› aras›nda aç›lan ‹ç Toros Okyanusu’nda Orta çökme. Üst Triyas–Paleosen döneminde oluflmufl birimleri kapsar. Bu çal›flma kapsam›nda Bozk›r birli¤ini oluflturan Hu¤lu, Boyal› tepe ve naplar›n›n ve örtü kayalar›n›n litostratigrafik özellikleri incelenmifl, paleontolojik ve yap›sal verilerle birlikte inceleme alan›n›n tektono-sedimanter evrimi kurulmufltur. Orta Üst Triyas döneminde bölgede bafllayan riftleflmeye ba¤l› olarak rift merkezinde rift volkanizmas› ürünleri ve havza kenarlar›nda ise karbonat çökelimi gerçekleflmifltir. Riftleflme sürecini sa¤layan genifllemenin devam etmesi Orta Üst Triyas–Alt Senoniyen döneminde havzada çökmeye neden olmufltur. Bu evrede havza merkezinde derin deniz çökelimi gerçekleflmifl, havza kenarlar›nda ise neritik ve pelajik kireçtafllar› çökelmeye devam etmifltir. Santoniyen döneminden itibaren bölgede etkin olmaya bafllayan yeni tektonik rejim etkisiyle bölge s›k›flmaya bafllam›flt›r. Bu s›k›flma ters faylar ve bindirmelerle yeni kar›fl›klar›n oluflumuna neden olmufltur. Bu kar›fl›klar›n oluflumu Paleosen sonuna kadar devam etmifltir. Ancak inceleme alan›nda Paleosen sonras›nda s›k›flmaya ba¤l› bir oluflum gerçekleflmemifltir. Eosen dönemine kadar s›k›flma etkisinde güneye do¤ru ilerleyen naplar havzan›n kapanmas› ve çarp›flma evresine geçilmesi nedeniyle daha fazla ilerleyememifl ve geriye bindirmelerle (back-thrust) kuzeye yönlenmifllerdir. Geriye bindirmelerle binikli (imbrike) bir yap› kazanan istifler s›k›flman›n duraklamas› ve gravite etkisi ile çökmeye maruz kalm›fllard›r. Binikli yap›daki tüm istifler e¤im at›ml› normal faylarla kesilmifl ve düflen bloklar üstünde gölsel havzalar oluflmufltur. Bu göllerde Erken Oligosen yafll› karasal çökellerin oluflmas› Oligosen dönemi veya hemen öncesinde çökmenin meydana geldi¤ini göstermekte, yeni tektonik dönemin tarihlenmesine olanak sa¤lamaktad›r. Erken Oligosen yafll› çökellerin e¤im at›ml› faylara ba¤l› olarak e¤im kazanm›fl olmas› bölgedeki yeni tektonik dönemin Oligosen sonras›nda da sürdü¤ünü göstermektedir.

ABSTRACT Keywords: The study area located in Bucakk›flla region in Central Taurides consists of rock units of the Bozk›r unit, mélange, melange which form Bozk›r unit of the Tauride units and the overlying cover rocks. There are Inner Tauride Ocean, volcanic, ophiolitic and sedimentary rocks which generated in different environmental rift volcanism, orogenic conditions. These rock groups comprise units which formed in Middle-Upper Triassic- collapse. Paleocene periods in Inner Tauride Ocean that had been opened between Tauride – Anatolide continents. Within the scope of this study, lithostratigraphic characteristics of Hu¤lu, Boyal› tepe (hill), Korualan nappes and cover rocks which form Bozk›r Unit and tectono sedimentary evolution of the study area was built up by paleontological and structural features. Due to rifting, which started in Middle Upper Triassicin the region, the products of the rift volcanism in rifting center and the carbonate deposition on margins of basin have occurred. The

* Baflvurulacak yazar : [email protected] 19 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

continuation of extension which initiated rifting caused collapse in the basin in Middle Upper Triasic – Lower Senonian. Deep marine deposition has occurred at the center of basin, however pelagic and neritic limestones were deposited in basin margins during this time. The region has become compressed by the effect of a new tectonical regime which had been effective starting from Santonian. This compression caused new complexes to take place due to reverse faults and thrust. The formation of these complexes has continued until the end of Eocene period. However, there has not been observed any formation depending on the compression in post Paleocene. The nappes have moved southward by the effect of compression until Eocene. But then, these nappes could not advance forward anymore so, northward back thrusts took place as basin was closured andreached the collisional stage. Sequences which had become imbricated structures by back thrusts were subjected to collapsing by the stop of compression and the gravitational effect. All sequences in the imbricated structure were cut by dip slip normal faults and lacustrine basins were formed on fallen blocks. The formation of Early Oligocene terrestrial deposits in these lakes indicates that the collapse occurred in Oligocene or immediately before this time, and this allows the dating of new tectonical period. Early Oligocene deposits to become tilted by dip slip faults show that new tectonic period in the region has also continued after Oligocene.

1. Girifl konusunda yap›lm›fl olan çal›flma ya s›n›rl›d›r (Ör. Görür vd. 1984, 1998; Dilek vd., 1999; Okay ve Orta Toroslar’da, Karaman’›n güneybat›s›ndaki Tüysüz, 1999; Andrew ve Robertson, 2002; Bucakk›flla bölgesinde yüzeylenen Triyas-Kretase Robertson vd., 2009, 2012; Pourteau vd., 2010) veya yafll› tektono-stratigrafik birimler farkl› deformasyon ‹ç Toros Okyanusu’nun varl›¤› düflünülmez (Örn: evrelerini temsil eden kaya litolojilerinden oluflurlar Göncüo¤lu, 1986, 1992). ‹nceleme alan› ‹ç Toros (fiekil 1a, b). Bozk›r birli¤i (Özgül, 1997) içinde yer Okyanusu’nun jeolojik gelifliminin gözlendi¤i tipik alan bu kaya birimleri Toros kufla¤› boyunca uzan›r. bölgeler aras›ndad›r. Bu çal›flman›n amac› Orta Birlik, bazik deniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz, Toroslar’da tüm bu tektonik hareketlerin yap›sal ve ultrabazit, serpantinit, pelajik ve neritik kireçtafl›, stratigrafik verilerini içeren bölgenin Triyas–Miyosen radyolarit gibi litolojilerin gözlendi¤i farkl› dönemine ait farkl› tektonik rejimlere iliflkin verileri boyutlarda blok ve dilimleri kapsayan yayg›n kar›fl›k ortaya koymak ve bölgenin jeolojik geliflimini görünümündedir. Bu kaya gruplar› bölgede kurmakt›r. tan›mlanan ‹ç Toros Okyanusu’nun ürünlerini oluflturmaktad›r (Görür vd., 1984, 1998). Triyas 2. Stratigrafi riftleflmesine ba¤l› olarak oluflan ‹ç Toros Okyanusu Torid-Anatolid platformunun kuzeyini s›n›rlar ‹nceleme alan›n›n stratigrafik istifi Orta (Robertson vd., 2012). Bozk›r birli¤i üzerinde Toroslar’da Özgül (1997) taraf›ndan Bozk›r birli¤i Oligosen döneminden itibaren geliflen örtü kayalar› içinde tan›mlanan Hu¤lu, Boyal› tepe, Korualan yer al›r. Tüm bu kayalar›n yap›sal ve dokusal gruplar› ile bunlar üzerinde örtü birimleri olarak yer özellikleri, bileflimleri, birbirleri ile olan dokanak alan Oligo-Miyosen yafll› kayalardan oluflur. Hu¤lu, iliflkileri bölgenin Triyas–Kuvaterner dönemi Boyal› tepe ve Korualan gruplar›n›n birbirleriyle boyunca geliflen ve riftleflmeden bafllay›p dalma- yap›sal bir iliflki sunmas› sebebi ile bu çal›flmada nap batmaya, okyanusun kapanmas›ndan çarp›flmaya ve dilimleri olarak tan›mlanm›fl ve s›ras›yla Hu¤lu nap›, çarp›flma sonras› orojenik çökmeye kadar zaman Boyal› tepe nap› ve Korualan nap› olarak içinde geliflen jeolojik evrimi hakk›nda kuvvetli adland›r›lm›flt›r (fiekil 2). Fak›rca ve Mut veriler sunmaktad›r. Literatürde gerek ‹zmir-Ankara- formasyonlar›ndan oluflan Oligo–Miyosen yafll› örtü Erzincan Okyanusu, gerek Neotetis’in güney kolu kayalar› nap hareketleri sonras›nda oluflmufl olup bu konusunda yap›lm›fl pek çok araflt›rma bulunmaktad›r hareketlerden hemen hiç etkilenmemifllerdir (fiekil (Örn: Robertson ve Woodcock, 1981; fiengör ve 3a, b). Temel ve örtü birimlerin yafllar› ve görünür Y›lmaz, 1981; Göncüo¤lu vd., 1997; Robertson, kal›nl›klar› stratigrafik kesitte gösterilmifltir (fiekil 4). 1998; Dilek vd., 1999; Robertson, 2000; Kelling vd., 2001; Stampfli vd., 2001; Kelling vd., 2004; 2.1. Hu¤lu Nap› Robertson vd., 2004). Ancak ‹ç Toros Okyanusu olarak adland›r›lan okyanus kolunun kaya ‹lk kez Monod (1977) taraf›ndan Hu¤lu birimi topluluklar› ve bu süreç içerisindeki geliflimi olarak adland›r›lan birim inceleme alan›n›n 20 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 1- a- Çal›flma alan›n›n konumunu ve Türkiye’nin ana tektonik hatlar›n› gösteren topo¤rafik görüntü (90 m çözünürlüklü SRTM verileri Jarvis vd. (2008)’den al›nm›flt›r) b- Çal›flma alan›n›n yer bulduru haritas›. güneybat›s›nda Yukar› Ak›n, Afla¤› Ak›n köyleri kahve renkli vitrifiye tüf ve volkanitler ile yer yer kuzeybat›s›nda yüzeyler. Hu¤lu nap› inceleme alan› k›r›nt›l› kayalardan oluflur (fiekil 5a, b). içinde yüzeylenen en yafll› birimi içeriyor olmas›na ra¤men, tektono-stratigrafik olarak ortada yer al›r. Tüfler tabakal› ve de¤iflik ölçeklerde k›vr›ml› ve Hu¤lu nap› formasyonu, Mahmut tepesi çatlakl› yap›dad›r. ‹nce kesitlerde kaya bileflimini kireçtafl› ve Kovanl›k kar›fl›¤› olmak üzere üç cam k›ym›klar›, kuvars, plajiyoklas, biyotit kristalleri formasyondan oluflur. Korualan nap›n› üzerler ve ve kaya parçalar› oluflturur. Kayada bulunan kristaller Boyal› tepe nap› taraf›ndan üzerlenir. ince tanelidir. Kuvarslar ve biyotitler öz flekilsiz, plajiyoklaslar yar› öz flekillidir. Plajiyoklaslar›n 2.1.1. Dedemli Formasyonu baz›lar›nda elek dokusu egemendir. Kaya parçalar› cams›, porfirik dokuludur. Bu bileflenler, killeflmifl ve Hu¤lu nap›n›n en alt›nda yer alan ve Özgül (1976) kloritleflmifl altere cam k›ym›klar›n›n oluflturdu¤u bir taraf›ndan adland›r›lan Dedemli formasyonu, yeflil ve ba¤lay›c› taraf›ndan ba¤lanm›flt›r. Yine kayan›n 21 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

fiekil 2- Çal›flma alan›ndaki naplar›n konumlar›, birbirleri ve örtü birimleriyle iliflkilerini gösteren harita.

genelinde yo¤un alterasyon (kloritleflme ve Çal›flma alan›nda Çevlik Da¤› kuzey silisleflme) izlenir. K›r›nt›l› kayalar kuvars, yamaçlar›nda yüzeylenen formasyon (501000 D/ plajiyoklas, kalsit minerallerinden ve kaya 4085500 K) yaklafl›k 150 m görünür kal›nl›¤a parçalar›ndan oluflur. Bu kaya parçalar› mikrolitik, sahiptir. Dedemli formasyonu Yukar› Ak›n köyü porfirik, trakitik ve cams› doku gösteren volkanik güneybat›s›nda Baflk›flla kar›fl›¤› üzerine tektonik kaya parças›, ince taneli mika-kuvars flist parças›, dokanakla gelir. Birim üstündeki Mahmut tepesi ince taneli biyotit flist parças› ve az miktarda fosilli kireçtafl› ile geçifllidir. Volkanik kayalar ve az kireçtafl› parçalar› ile temsil edilir. K›r›nt›l› kayalar miktarda k›r›nt›l›lardan oluflan birimden herhangi bir genelde tane desteklidir. Yersel kalsit ba¤lay›c›lar yafl bulgusu elde edilememifltir. Ancak formasyonun, gözlenir. Taneler köfleli, yar›-köfleli, yar›-yuvarlak Mahmut tepesi kireçtafl› ile geçiflli konumu nedeniyle olup, orta derece boylanmal›d›r. Bu kayalar›n ince formasyonun yafl› Aniziyen–Noriyen olarak kesit görüntülerinde ikincil karbonat mineralleriyle yorumlan›r (Özgül, 1997). Monod (1977), birimi dolgulanm›fl yayg›n damar geliflimleri bulunmaktad›r. oluflturan moloz akmas› çökellerine ait bloklardan Kaya litik arenit olarak adland›r›lm›flt›r. Aniziyen yafl› alm›flt›r. Dedemli formasyonuyla 22 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 3a- Çal›flma alan›n›n topo¤rafyas›n› ve jeolojisini gösteren O30-a1 paftas›.

23 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

fiekil 3b-1/25.000 ölçekli O30-a1 paftas›nda A-A’ ve B-B’ aras›ndan geçen jeolojik enine kesitler.

geçiflli dokanakl› olan Mahmut tepesi kireçtafllar› ise genifl bir zaman aral›¤›nda çökelmifltir (Özgül, 1997). orta Karniyen olarak yaflland›r›lm›flt›r (Tekin, 1999; Sonraki çal›flmalarda birimi oluflturan çörtlü Tekin ve Bedi, 2007). Bu nedenle formasyonun yafl› kireçtafllar›ndaki radyolaryalardan orta Karniyen yafl› Aniziyen-orta Karniyen olarak kabul edilmifltir. al›nm›flt›r (Tekin, 1999; Tekin vd., 2001; Tekin ve Bedi 2007). Birimin yafl› önceki çal›flmalarla birlikte Gökdeniz (1981) taraf›ndan Dedemli de¤erlendirilerek orta Noriyen-Santoniyen olarak formasyonunun kalk-alkalen bir jeokimyaya sahip kabul edilmifltir. Yaklafl›k 200 m görünür kal›nl›¤a oldu¤u ileri sürülüyor olmas›na karfl›n, birimin tüf ve sahip olan bu formasyon çökelim boyunca belirgin bazik volkanitlerden olufltu¤u ve Orta-Üst Triyas fasiyes de¤iflimi göstermeyen kesiksiz bir istif sunar. döneminde riftleflme boyunca deniz alt› alkali Kondanse bir istif oluflturan bu formasyonun karadan bazaltlar›n› püskürttü¤ü belirtilmektedir sediman getiriminin s›n›rl› ve çökelme h›z›n›n çok (Whitechurch vd., 1984; Tekin, 1999). Robertson ve düflük oldu¤u pelajik bir ortamda çökeldi¤i Dixon (1984), Türkiye mikrok›tasal blo¤unun Triyas düflünülmektedir. döneminde Gondwana’dan riftleflti¤ini ileri sürmektedir. Bu veriler ›fl›¤›nda Dedemli 2.1.3. Kovanl›k Kar›fl›¤› formasyonunun rift ortam› ürünü, alkali volkaniklerden oluflan bir birim oldu¤u ‹lk kez Özgül (1997) taraf›ndan adland›r›lan görülmektedir. Kovanl›k kar›fl›¤› de¤iflik boyut, tür ve yaflta kaya parçalar›n›n k›rm›z›-bordro renkli bir matriks 2.1.2. Mahmut Tepesi Kireçtafl› içerisinde bir arada bulundu¤u bir birimdir. Pembe- bordo renkli radyolarit-çamurtafl› ardalanmas›, yeflil- Mahmut tepesi kireçtafl› ilk kez Özgül (1997) kahve renkli tüf ve lav parçalar›, kireçtafl› bloklar› ve taraf›ndan adland›r›lm›flt›r. Birim kahve, turuncu, di¤er k›r›nt›l›lardan oluflur. Birim içinde az da olsa pembe renkli, çörtlü, ince tabakal›, k›vr›ml› pelajik mafik kayaç parçalar› gözlenir (fiekil 5e, f). ‹nceleme kireçtafllar›ndan oluflur (fiekil 5c, d). ‹nceleme alan›nda Yukar› Ak›n köyü civar›nda ve Gündo¤an alan›nda Çevlik Da¤› kuzeybat› yamaçlar›nda Yukar› köyünde (502000 D /4094400 K) yüzeylenen birimin Ak›n köyü kuzeybat›s›nda (500500D/4083000 K) görünür kal›nl›¤› 50 m civar›ndad›r. Kovanl›k kar›fl›¤› yüzeyler. Dedemli formasyonunun volkanitleri ile Mahmut tepesi kireçtafl›n›n üzerine radyolarit- geçiflli olarak bafllayan birim, Kovanl›k kar›fl›¤› çamurtafl› ardalanmas› ile bafllar. ‹stif çak›l-blok boyu taraf›ndan olas›l›kla uyumsuz olarak üzerlenir. tüf, lav, kireçtafl› ve radyolarit parçalar›ndan oluflan Mahmut tepesi kireçtafllar› Orta Toroslar’›n farkl› çak›ltafl› ile devam eder. Birimde belirgin bir kesimlerinde farkl› yafllarla temsil edilmekte olup, tabakalanma, yönlenme ya da derecelenme Orta–Geç Triyas’tan erken Senoniyen’e kadar uzanan gözlenmemektedir. Bu özellikler masif moloz akmas› 24 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 4- Çal›flma alan›ndaki birimlerin genel stratigrafisini gösteren ölçeksiz sütun kesit.

25 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

fiekil 5- a- Dedemli formasyonunun k›vr›ml› tüfleri b- Dedemli formasyonu ve üstünde geçiflli olarak bulunan Mahmut tepesi kireçtafl› c- Mahmut tepesi kireçtafl›n›n ince tabakal›, k›vr›ml› kireçtafllar› d- Mahmut tepesi kireçtafl›n›n Dedemli formasyonuyla geçiflli dokanak iliflkisi e- Kovanl›k kar›fl›¤› ve içindeki Mahmut tepesi kireçtafl› blo¤u f- Kovanl›k kar›fl›¤›n›n k›vr›ml› ince radyolarit-çamurtafl› ardalanmas›.

ürünü çökelleri yans›tmaktad›r. Kar›fl›¤› oluflturan Kar›fl›¤› oluflturan biyomikritler kripto- kayaçlar›n petrografik incelemeleri Streckeisen mikrokristalin karbonat kristalleri içerisinde bol (1976)’a göre kireçtafllar›n›n biyomikrit ve mafik miktarda silis dolgulu radyolarya mikrofosilleri kayaçlar›n ise gabro ve serpantinit bilefliminde içerir. De¤iflik kal›nl›klarda ve bol miktarda bulunan oldu¤unu göstermektedir (fiekil 6a, b, c, d, e, f, g, h, çatlaklar mikro-mezokristalin karbonat mineralleriyle i, j). dolgulanm›flt›r. Genel olarak demiroksit ve 26 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 6- Kovanl›k kar›fl›¤›n› oluflturan farkl› litolojilere ait petrografik görüntüleri. a- Silisleflmifl klorit cam tüfün çift nikol görüntüsü (kl: klorit, c: cam k›ym›¤›) b- Silisleflmifl klorit cam tüfün tek nikol görüntüsü c- Gabronun çift nikol görüntüsü (px: piroksen, pl: plajiyoklaz feldispat) d- Gabronun tek nikol görüntüsü, e- Serpantinitin çift nikol görüntüsü (s: serpantin), f- Serpantinitin tek nikol görüntüsü, g- Litik arenitin çift nikol görüntüsü (pl: plajiyoklaz feldispat, k: kuvars, ka: kalsit), h- Litik arenitin tek nikol görüntüsü, ›- Biyomikritin çift nikol görüntüsü (r: radyolarit), j- Biyomikritin tek nikol görüntüsü. 27 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

hidroksitlerle boyanm›flt›r. Gabrolar› oluflturan birim Özgül (1997) taraf›ndan Boyal› tepe grubu taneler yar› özflekilli, tanesel dokuludur. ‹ri taneli ad›yla incelenmifltir. ‹nceleme alan›nda yüzeylenen olan kayaç bafll›ca plajiyoklas, klinopiroksen, ayn› kaya gruplar› bu çal›flmada da Boyal› tepe nap› ortopiroksen ve olivin minerallerinden oluflmaktad›r. ad› alt›nda incelenmifltir. Boyal› tepe nap› inceleme Plajiyoklaslar yar› özflekilli, özflekilsiz olup, alan›nda Kuztepe kireçtafl›, Asar tepe kireçtafl› ve poyiklitik ikiz göstermektedir. Genellikle yo¤un Aybast› formasyonu olmak üzere üç formasyondan derecede alterasyona u¤ram›fllard›r. Plajiyoklaslar›n oluflur (fiekil 7a, b, c, d, e, f). ço¤unda serizitleflme, yer yer de killeflme ve zeolitleflme görülmektedir. Kayaçta bulunan mafik 2.2.1. Kuztepe Kireçtafl› minerallerin büyük bir ço¤unlu¤unu klinopiroksenler oluflturmaktad›r. Az miktarda ise ortopiroksen Beyaz, yer yer gri renkli, bol megalodont fosilli mevcuttur. Ço¤unlukla yar› özflekilli ve özflekilsiz kireçtafl›ndan oluflan birim Özgül (1997) taraf›ndan olan piroksenler plajiyoklaslar›n aksine alterasyona Bozk›r’a ba¤l› Aslantafl güneydo¤usunda yer alan u¤ramam›fllard›r. Baz› klinopiroksenler eksolüsyon K›z›ltepe s›rtlar›nda tan›mlanm›fl ve Kuztepe kireçtafl› lamelleri halinde ortopiroksen içermektedir. Olivin olarak adland›r›lm›flt›r. Çal›flma alan›nda yaklafl›k mineralleri tamamen serpantine dönüflmüfltür. 300 m görünür kal›nl›¤a sahip olan Kuztepe kireçtafl› Serpantiniti oluflturan serpantin mineralleri elek Bucakk›flla köyü güneydo¤usunda (505500D/ dokusu göstermektedir. Kenarlara dik yönde dizilim 4088300K), Yukar› ve Afla¤› Ak›n köyleri kuzeyinde, göstererek kafes oluflturan krizotil mineralleri ve Kurucabel ve Bostanözü köyleri çevresinde görülür. bunlar›n aras›ndaki antigorit minerallerinden Birimin ilksel taban dokana¤› görülmemektedir. oluflmaktad›r. Opak minerallerin parlak kesit Kuztepe kireçtafl› bölgede Hu¤lu ve Korualan incelemelerinde manyetit yayg›n opak mineral naplar›n› oluflturan tüm birimleri tektonik olarak türüdür. Az oranda krom ve eser miktarda millerit üzerler. ‹stifin üst dokana¤›nda ise dereceli olarak mineralleri de opak mineral olarak gözlenir. Kayaçta Asar tepe kireçtafllar›na geçer. Petrografik yer yer talklaflma mevcuttur. incelemelere göre Kuztepe kireçtafllar› biyomikrit ve mikritik kireçtafl› (fiekil 8a, b) özelli¤indedir. Kovanl›k kar›fl›¤›n›n yafl› Mahmut tepesi Kireçtafllar› içinde çatlak dolgusu fleklinde iri kristal kireçtafl›n› üzerlemesinden ve bu kireçtafllar›na ait büyümeleri (fiekil 8c) ve dolomitleflmeler gözlenir parçalar içermesinden dolay› erken Senoniyen sonras› (fiekil 8d). Breflleflme, çatlak geliflimi, karbonat olarak verilmifltir (Özgül, 1997). Tekin (1999), Hu¤lu dolgulu damarlar yer yer demir boyamalar› ola¤and›r. kireçtafl› olarak adland›rd›¤› Mahmut tepesi Kuztepe kireçtafllar›nda saptanan: Aulotortus gr. kireçtafl›n›n yafl›n›n Santoniyen’le s›n›rl› oldu¤unu sinuosus Weynschenk, Aulotortus communis belirtmifltir. Kovanl›k kar›fl›¤›n›n Mahmut tepesi (Kristan), Aulotortus cf. tenius (Kristan), Aulotortus kireçtafl› bloklar›n› içermesi nedeniyle birimin yafl› spp., Auloconus sp., Thaumatoporella Santoniyen ve sonras› olmal›d›r. parvovesiculifera Raineri faunas›ndan geç Noriyen- Resiyen (Geç Triyas) yafl› al›nm›flt›r. Aulotortus sp., De¤iflik türden kaya birimlerini bir arada Turriglomina sp., Ammobaculites sp., Frondicularia bulunduran Kovanl›k kar›fl›¤› ofiyolitik bir kar›fl›kt›r. sp., Ophthalmidium sp., Cetates sp., Lamellibranfl Bu kar›fl›k içinde tan›mlanan ofiyolitik kayaçlar ayn› kavk› kesitleri, Sünger spikülleri faunas›ndan kuflak içinde yer alan Likya, Beyflehir, Divri¤i ve Ladiniyen-Karniyen (Orta–Geç Triyas) yafl›n› Mersin ofiyolitlerinde de oldu¤u gibi jeokimyasal vermektedir. Ophthalmidium sp., Pelajik pelesipoda içeriklerine göre SSZ tipi ofiyolitler “supra- kavk› kesitleri, Ophthalmidium sp., faunas›na göre ise subduction zone type” olarak tan›mlanmaktad›r Geç Triyas-Liyas? yafllar› elde edilmifltir. Tüm bu (fiengör ve Y›lmaz, 1981; fiengör, 1984; Robertson bulgulara göre Kuztepe kireçtafl›n›n yafl› Ladiniyen- ve Dixon, 1984; Dercourt vd., 1986; Parlak vd., Liyas? olarak saptanm›flt›r (fiekil 9a, b, c, d). 1996a, 1996b; Okay ve Tüysüz, 1999; Barrier ve Vrielynck, 2009; Robertson vd., 2012). Birim Boyal› Yayg›n olarak bentik foraminiferlerden oluflan ve tepe nap› taraf›ndan tektonik olarak üzerlenir. mikritik kireçtafl› fasiyesine sahip olan Kuztepe kireçtafllar›n›n ba¤›l olarak düflük enerjili neritik bir 2.2. Boyal› Tepe Nap› ortamda çökeldi¤i düflünülmektedir. Kuztepe kireçtafllar›n› oluflturan istifin üst kesimlerine do¤ru Bat› Toroslar’da Orta Triyas-Alt Jura yafll› çökelme ortam›nda dereceli olarak derinleflme megalodontlu kireçtafllar› ilk kez Gutnic ve Monod görülür. Havzadaki bu derinleflme Asar tepe (1970) taraf›ndan Boyal› Tepe birimi ad›yla kireçtafllar›nda belirgin hale gelir. Resiyen’in tan›mlanm›flt›r. Orta Toroslar’da da yüzeylenen ayn› sonlar›na do¤ru bafllayan bu derinleflme Liyas’ta 28 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 7- a- Üst Triyas yafll› Kuztepe kireçtafl› içindeki megalodont fosilleri b- Kuztepe kireçtafl›n›n kal›n tabakal› neritik kireçtafllar› c, d- Asar tepe kireçtafl›n›n eklemli, kahve renkli çört yumrulu pelajik kireçtafllar› e- Aybast› formasyonu içinde farkl› birimlerden al›nan radyolarit ve kireçtafl› parçalar› f- Aybast› formasyonundaki volkanik malzemeli kumtafllar›ndaki küresel bozunma. maksimum derinli¤e eriflerek yamaç-havza Bozk›r ilçesinin güneyindeki Asar Tepe’de koflullar›na kadar ulafl›r (Ekmekçi vd., 2007). tan›mlanm›fl ve Asar tepe kireçtafl› olarak adland›r›lm›flt›r. Düzlemsel tabakalanmaya sahip olan 2.2.2. Asar Tepe Kireçtafl› kireçtafllar›nda tabaka kal›nl›klar› genel olarak 10-60 Bol çörtlü, makro fosilli, gri renkli pelajik cm aras›nda bulunmaktad›r. Çörtler kireçtafllar› kireçtafl›ndan oluflan birim Özgül (1976) taraf›ndan içinde 5-10 cm çap›nda, sar›-kahve renkli, de¤iflik 29 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

fiekil 8- Kuztepe kireçtafl›ndan al›nan farkl› litolojilere ait petrografik numunelerin ince kesitlerdeki tektonik etkiler a- Biyomikrit b- Mikritik kireçtafl› c- Kireçtafl› d- Dolomit

fiekil 9- Kuztepe kireçtafl›n›n fosil içeri¤i; a- Griphoporella curvata b- Aulotortus sp. c- Aulotortus sinuosus d- Trochammina sp.

30 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42 s›kl›kta, ba¤›ms›z çört yumrular› halinde kireçtafl› bloklar› ile kahve renkli volkaniklastik gözlenmektedir. ‹nceleme alan›n›n kuzeybat›s›nda kumtafl›, çak›ltafllar›ndan oluflur. Yer yer boyutlar› yayg›n olarak yüzeyleyen birim (502500D/ birkaç metreye varan köfleli kireçtafl› bloklar›n›n 4091700K) bu alanda yaklafl›k 80-100 m görünür Kuztepe kireçtafl›na ait oldu¤u düflünülmektedir. kal›nl›¤a sahiptir. Tabanda Kuztepe kireçtafllar› ile Çak›ltafllar› genellikle volkanik bloklar›n kaotik bir dereceli geçifle sahip olan Asar tepe kireçtafllar› kar›fl›m› fleklinde görülür. Volkanoklastik inceleme alan›n›n kuzeyinde Aybast› köyünde kumtafllar›nda küresel bozunmalar yayg›nd›r. Aybast› formasyonunun k›r›nt›l›lar› taraf›ndan uyumsuz olarak üzerlenir. Kireçtafllar›n›n petrografik Çal›flma alan› içinde en iyi gözlendi¤i yer incelemelerinde silisleflmifl dolomitik kireçtafl› (fiekil Bucakk›flla köyünün do¤usu ile Aybast› köyünün 10a) ve biyomikrit (fiekil 10b) tan›mlamalar› güneyi (506000D/4091000K) aras›nda kalan yap›lm›flt›r. kesimdir. Yaklafl›k 20 m görünür kal›nl›¤a sahip olan Aybast› formasyonu, Kuztepe ve Asar tepe Asar tepe kireçtafllar›nda saptanan Aulotortus sp., kireçtafllar› üzerinde uyumsuz olarak yer al›r ve Turriglomina sp., Ammobaculites sp., Frondicularia Fak›rca formasyonu taraf›ndan yine uyumsuzlukla sp., Ophthalmidium sp., Cetates sp., Lamelli branfl üzerlenir. Formasyonun kal›nl›¤› Aybast› köyünün kavk› kesitleri, Sünger spikülleri faunas›ndan kuzeyine do¤ru incelir. Aybast› formasyonu Do¤u Ladiniyen–Karniyen (Orta-Geç Triyas), Aulotortus Toroslar’da Munzur Da¤lar› yöresinde Özgül vd. sp., Endothyra sp. faunas›ndan Geç Triyas, (1978) taraf›ndan tan›mlanan Kemaliye formasyonu radyolarya ve pelajik pelesipoda kavk› kesitlerine ile denefltirilebilir. göre ise Karniyen–Liyas yafllar› elde edilmifltir (fiekil 11a, b, c). Tan›mlanan fauna toplulu¤u göz önüne Formasyondan al›nan örneklerin paleontolojik al›narak formasyonun yafl› Ladiniyen–Erken Jura incelemelerinde Quinqueloculina sp., Ophthalmidiidae, olarak verilmifltir. Miliolidae, Nodosariidae, Brakiyopoda, Gastropoda faunas›na göre Malm?-Neokomiyen? yafl› elde 2.2.3. Aybast› Formasyonu edilmifltir (fiekil 12a, b). Ancak fosil verilerinin yetersizli¤i nedeniyle birimin yafl› geç Kampaniyen- ‹lk kez Esirtgen (2009) taraf›ndan Bucakk›flla erken Maestrihtiyen (Özgül vd., 1978) olarak kabul yöresinde tan›mlanan Aybast› formasyonu ad›n› edilmifltir. Bucakk›flla’n›n kuzeydo¤usundaki Aybast› köyünden 2.3. Korualan Nap› almaktad›r. Aybast› formasyonu de¤iflik boyut, tür ve yaflta kayaç parçalar›n›n kahve renkli bir matriks ‹nceleme alan›n›n güneybat› köflesinde Yukar› içerisinde bir arada bulundu¤u bir birimdir. Bu Ak›n, Afla¤› Ak›n köyleri çevresinde yüzeylenen ve formasyon sar›-kahve renkli çört, bordo renkli Özgül (1997) taraf›ndan Korualan grubu olarak çamurtafl›, yeflil-kahve renkli tüf ve lav parçalar›, tan›mlanan kayaç topluluklar› Hu¤lu ve Boyal› tepe

fiekil 10- Asar tepe kireçtafl›n›n petrografik incelemelerinde tan›mlanan litolojiler a- Silisleflmifl dolomitik kireçtafl› b- Biyomikrit 31 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

tüflerin oluflturdu¤u kaotik görünümlü bir kar›fl›mdan oluflur (fiekil 13a, b).

Ad›n› inceleme alan›n›n güneybat›s›ndaki Baflk›flla köyünden alan kar›fl›k, nap dilimleri içinde tan›mlanan en genç birimi oluflturur. Çal›flma alan› içinde görülebilece¤i tek yer yukar› Ak›n köyü güneyidir (501300D/4082500K). ‹nceleme alan› içinde yaklafl›k 100 m görünür kal›nl›¤a sahip olan Baflk›flla kar›fl›¤› içinde tan›mlanan kaya birimleri di¤er nap dilimlerini oluflturan birimler ile benzerlikler sunmaktad›r. Yeflil tüf ve volkanitler Dedemli formasyonu, radyolaritli ve ince tabakal› kireçtafllar› ise Mahmut tepesi kireçtafl›na ve Kuztepe kireçtafl›na benzemektedir. Birimin yafl› tespit edilememifltir. Özgül (1997), içerdi¤i de¤iflik yafltaki bloklar›n yafl aral›klar› göz önüne alarak kar›fl›¤›n oluflum yafl›n›n geç Senoniyen ve sonras› olmas› gerekti¤ini belirtmektedir. Ancak birim Kovanl›k kar›fl›¤›na ait malzemeler içermesi nedeniyle en az Paleosen yaflta olmal›d›r. Baflk›flla kar›fl›¤›n›n alt ve üst s›n›rlar› di¤er nap dilimleriyle tektonik dokanakl›d›r. Kar›fl›k, Geç Kretase’de bafllayan ve Geç Eosen’e kadar devam eden s›k›flma rejiminden etkilenmifltir. Kuztepe kireçtafl›, Yukar› Ak›n köyü güneyinde Mahmut tepesi kireçtafl›n›n üstünde güneyden kuzeye do¤ru bindirmeli olarak yer al›r. Kuztepe kireçtafl› ve Mahmut tepesi kireçtafl›ndan oluflan bu tektonik dilim ise, Baflk›flla kar›fl›¤›na bindirir. En kuzeyde bu üç birim yine Mahmut tepesi kireçtafllar›n› tektonik olarak üzerler. Farkl› litolojideki kayaçlar›n moloz akmas› ürünlerinden oluflan ve kaotik bir görüntü sunan Baflk›flla kar›fl›¤›n›n, naplar›n önünde aç›lan bir havzan›n ürünü oldu¤u düflünülmektedir. Bölgede devam eden s›k›flmaya ba¤l› olarak kayaç gruplar› olas›l›kla ayn› deformasyona u¤ram›flt›r.

2.4. Fak›rca Formasyonu

fiekil 11- Asar tepe kireçtafl›n›n fosil içeri¤i; a- Mut Havzas›’nda Mesozoyik yafll› temel kayaçlar› Ophthalmidium sp., b- Galeanella panticae c- üzerinde yer alan gölsel çökeller ilk kez Atabey vd. Galeanella panticae. (2000) taraf›ndan Mut’un kuzeybat›s›ndaki Fak›rca köyüne atfen Fak›rca formasyonu olarak naplar› ile napl› bir yap› sunmakta olup bu çal›flmada adland›r›lm›flt›r. Tabanda çak›ltafl›, kumtafl› ve Korualan nap› olarak tan›mlanm›flt›r. Korualan nap›n› çamurtafllar› ile bafllayan Fak›rca formasyonu genelde oluflturan kayaç topluluklar›ndan sadece Baflk›flla ince tabakal›, krem-beyaz renkli, kireçtafl›-marn kar›fl›¤› inceleme alan›nda yüzeylenmektedir. ardalanmas›ndan oluflur (fiekil 14a, b). Yaklafl›k 250 m görünür kal›nl›k sunan Fak›rca formasyonu Göksu 2.3.1. Baflk›flla Kar›fl›¤› vadisinde Topalhac› Çiftli¤i (508000D/4081800K) ve çevresinde görülür. Orta Toroslar’da Özgül (1997) taraf›ndan tan›mlanan Baflk›flla kar›fl›¤› kireçtafl›, radyolarit, Formasyon tabandaki Mesozoyik yafll› birimler moloz akmas› ürünü k›r›nt›l›lar, volkanitler ve yeflil ile belirgin bir aç›l› uyumsuzlu¤a sahiptir. Üstüne 32 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 12- Aybast› formasyonunun fosil içeri¤i a- Ophtalmidiiade b- Miliolidae.

fiekil 13- a, b- Baflk›flla kar›fl›¤› ve kar›fl›¤› bindirmeyle güneyden kuzeye do¤ru üzerleyen Boyal› tepe nap›n›n Kuztepe kireçtafl› aras›ndaki tektonik iliflki.

fiekil 14-a- Fak›rca formasyonunun laminal› marn-kireçtafl› ardalanmas›, b- fak›rca formasyonunun taban›ndaki tanjansiyel kumtafl›-çamurtafl› ardalanmas›

33 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

gelen Mut formasyonu ile de yine aç›sal uyumsuzluk 2.6. Pliyo-Kuvaterner Çökelleri gösterir. Fak›rca formasyonunun yafl›n› Gedik vd., (1979) Burdigaliyen; Bilgin vd., (1994) Oligosen-Alt ‹nceleme alan›nda yüzeylenen Pliyo–Kuvaterner Miyosen; Tanar ve Gökçen (1990) Üst Oligosen- çökellerini kolüvyonlar, taraçalar ve alüvyonlar Akitaniyen; Özdo¤an (1999) Akitaniyen- oluflturur. Kolüvyonlar vadi kenarlar› ya da fay Burdigaliyen; Atabey vd. (2000) Akitaniyen-Alt sarpl›klar›ndaki kiremit renkli çak›l-kum boyu köfleli Burdigaliyen; Kayseri vd., (2006) ise Erken Oligosen tanelerden oluflan ve tane dizilimine ba¤l› olarak tespit etmifllerdir. Fak›rca formasyonunun katmanlanma gösteren çökellerden oluflur (fiekil taban›nda yer alan çak›ltafl›, kumtafl› ve çamurtafl› 16a, b). istifi e¤im at›ml› faylar önünde geliflen alüvyon yelpazesi çökellerini, bunlar üzerinde yer alan ve Bu çökellerde taneler aras› ço¤unlukla Planorbis türü gastropod fosillerini içeren marn- bofllukludur. Taraçalar Göksu Vadisi’nde vadi kireçtafl› ardalanmas› ise tatl› su koflullar›na sahip bir taban›ndan 4-5 m yüksekte devaml› olmayan gölsel ortam› iflaret eder (Ilgar vd., 2010). yüzlekler halinde bulunur ve oldukça iyi 2.5. Mut Formasyonu yuvarlaklaflm›fl, iyi boylanm›fl polijenik çak›llardan oluflur (fiekil 17). Çal›flma alan›n›n yak›n do¤usunda Fak›rca formasyonu üstünde aç›sal uyumsuz olarak Miyosen Bunlar Göksu Nehri’nin her iki yan›nda da ayn› yafll› Mut formasyonunun kireçtafllar› bulunur (fiekil seviyelerde bulunur. Nehrin kaz›mas› nedeniyle 15a, b). tabandan yukar›da olan taraçalarda herhangi bir aktif tektonizma etkisi görülmemektedir. Alüvyonlar Mut havzas› ve civar›nda yüzeyleyen Miyosen genelde Göksu vadisi içi (502500D/4089650K) ve yafll› tüm kireçtafllar› Gedik vd., (1979) taraf›ndan kenarlar›nda yer al›r. Bol kireçtafl› çak›ll›, yer yer çört Mut formasyonu olarak adland›r›lm›flt›r. Formasyon çak›ll›, polijenik malzemeden oluflan alüvyonlar orta-kal›n tabakal› beyaz, gri renkli resifal kal›nl›¤› birkaç m olan, en genç birimdir. kireçtafllar›ndan oluflur. Mut Formasyonu denizin transgresif evresinde oluflan resif birikimlerini temsil 3. Tektonik Evrim ve Tart›flma etmektedir (Atabey vd., 2000). Mut Havzas›’nda Geç Burdigaliyen döneminde geliflen denizel Toroslar, hemen hemen tüm kuflakta takip transgresyona ba¤l› olarak Mut Havzas› bo¤ulmufl ve edilebilen ay›rt edici özelliklere sahip 6 tektonik bu dönemden itibaren temel kayaçlar› ve Fak›rca birlikten oluflur (Özgül, 1976). Di¤er birliklerin formasyonu üzerinde Mut formasyonunun karbonat alt›nda paraotokton konumlu olarak bulunan platformu, yama ve set resifleri ile lagün çökelleri Geyikda¤› birli¤i Kambriyen-Tersiyer aral›¤›nda çökelmeye bafllam›flt›r (Ilgar vd., 2010). Mut çökelmifl kaya birimlerini kapsar. Bu birlik kuzeyde formasyonunun yafl› Üst Burdigaliyen–Tortoniyen Bozk›r, Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri taraf›ndan olarak saptanm›flt›r (Atabey vd., 2000). güneyde ise Alanya ve Antalya birlikleri taraf›ndan

fiekil 15- a- Mut formasyonunu oluflturan resif kanad›; b- resif çekirde¤i geometrisi gösteren kireçtafllar›. 34 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 16- a- Asar tepe kireçtafl›n› kesen normal fay önündeki kolüvyonlar b- Mahmut tepesi kireçtafl›n› kesen normal fay önündeki kolüvyonlar.

fiekil 17- Göksu Nehri kenarlar›ndaki taraçalar›n arazi görünümü. tektonik olarak üzerlenir. Bu çal›flmaya konu olan (Blumenthal, 1956) adlar› ile bilinmektedir. Birlik Bozk›r birli¤i Toros kufla¤› boyunca Milas’tan Hu¤lu, Boyal› tepe ve Korualan naplar› olarak Munzur Da¤lar›na kadar uzan›r. Bat› Toroslar’da tan›mlanan farkl› kaya gruplar›ndan oluflur. Triyas- Fethiye-Köyce¤iz dolay›nda Bat› Likya naplar› Kretase aral›¤›n› temsil eden kaya gruplar›n›, bazik (Graciansky, 1967; Brunn vd., 1971), Korkuteli deniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz, ultrabazit, dolay›nda Do¤u Likya naplar› (Brunn vd., 1971), serpantinit, pelajik ve neritik kireçtafl›, radyolaritler Orta Toroslar’da Beyflehir-Seydiflehir dolay›nda oluflturur. ‹ç yap›s› nedeniyle kar›fl›k özelli¤indedir. Beyflehir-Hoyran nap› (Gutnic vd., 1968), - Bu kar›fl›¤›n ve kar›fl›¤› örten kaya birimlerinin Bozk›r dolay›nda Ofiyolitli seri (Özgül, 1971), Triyas–Kuvaterner dönemi jeolojik evrimi s›ras›yla Karaman bölgesinde fiist-Radyolarit formasyonu afla¤›da anlat›lm›flt›r. 35 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

3.1. Riftleflme Evresi Orta Karniyen-Santoniyen döneminde Dedemli formasyonu üzerinde derin denizel ortam Gondwana’n›n kuzeyinde Triyas döneminde koflullar›nda Mahmut tepesi kireçtafllar›n› oluflturan meydana gelen riftleflmeye ba¤l› olarak birden fazla pelajik, çörtlü kireçtafllar› çökelmifltir. Mahmut tepesi okyanusal havza aç›lmaya bafllam›fl ve k›tasal bloklar kireçtafllar› Dedemli formasyonu ile geçiflli dokanak aras›nda yer alan bu havzalar Mesozoyik–erken iliflkisine sahiptir. Rift volkanizmas› ürünleri içeren Senozoyik dönemi boyunca varl›klar›n› Dedemli formasyonu üzerinde çökelen Mahmut sürdürmüfllerdir (Robertson vd., 2012). Bu riftleflme tepesi kireçtafllar›n›n varl›¤›, orta Karniyen’den ve aç›lmaya iliflkin veriler Do¤u Akdeniz’de yayg›n itibaren havzadaki volkanik aktivitenin ve olarak gözlenmektedir. Triyas döneminde Torid- riftleflmenin sona erdi¤ini göstermektedir. Anatolid k›tas›n›n riftleflmesine ba¤l› olarak ise bölgede “‹ç Toros Okyanusu” olarak adland›r›lan Havzan›n derin kesimlerinde Mahmut tepesi okyanusal havza aç›lm›flt›r (Görür vd., 1984, 1998). kireçtafllar› çökelirken (fiekil 18c) ayn› havzan›n Hu¤lu nap›n›n en alt birimi olan Dedemli platform kenar›nda ise Kuztepe ve Asar tepe formasyonunun Aniziyen-orta Karniyen döneminde kireçtafllar› çökelime devam etmifltir. ‹ç Toros Okyanusu’nun riftleflmesi s›ras›nda meydana gelen rift volkanizmas›n›n ürünü olarak 3.3. S›k›flma Evresi olufltu¤u düflünülmektedir. Bozk›r nap›n› oluflturan bu birimler ayn› kuflakta yer alan Alihoca kar›fl›¤› ve Kovanl›k kar›fl›¤›n›n havzan›n rift merkezindeki Triyas yafll› alkali lav ve radyolarya gibi silisli Dedemli ve Mahmut tepesi formasyonlar› üstünde yer çökellerden oluflan Mersin kar›fl›¤› ile korole almas›, bu birimlerden parça alarak oluflmas› ve edilebilir (Dilek ve Whitney, 1997; Parlak ve jeokimyasal olarak SSZ tipi ofiyolitleri içermesi Robertson, 2004; Robertson vd., 2012). bölgede s›k›flman›n ve dalma-batma sürecinin bafllang›c› olarak yorumlanm›flt›r (fiekil 18d). Tekin Okyanus ortas›ndaki volkanizmadan kaynaklanan (1999) taraf›ndan Mahmut tepesi kireçtafl› için tüf, tüfit, volkan cam›, alkali bazik volkanikler ve belirlenen Santoniyen yafl› göz önüne al›nd›¤›nda lavlar çökelirken bir yandan da platform kenar›ndan Kovanl›k kar›fl›¤›n›n yafl› Santoniyen sonras› sediman getirimine ba¤l› olarak oluflan k›r›nt›l› olmal›d›r. kayaçlar bu volkanizmaya efllik etmifltir (fiekil 18a). Kovanl›k kar›fl›¤› ile birlikte s›k›flma ve dalma- 3.2. Çökme Evresi batma döneminin bafllamas› ayn› zamanda bölgede etkin olan tektonik rejimin de¤iflti¤i anlam›na Kal›n tabakal› kireçtafllar›ndan oluflan ve neritik gelmekte ve bu dönem Santoniyen sonras› olarak bir ortamda çökelen Kuztepe kireçtafl›, pelajik yaflland›r›lmaktad›r. Bu dönem boyunca SSZ tipi çökellerden oluflan Asar tepe kireçtafl› (fiekil 18b) ile ofiyolitlerin ve ofiyolitik kar›fl›¤›n oluflumu Geç yanal ve düfley yönde geçifllidir. Ladiniyen–Erken Kretase’de ‹ç Toros Okyanusu’nun kuzeye do¤ru Jura dönemi boyunca çökelen bu kayalardan Asar dalmas›na ba¤l› olarak geliflmifltir (Robertson vd., tepe kireçtafl›, istifin orta-üst kesimlerinde çört yumrulu kireçtafllar›na dönüflmekte ve yer yer 2012). Bu dalma-batmaya ba¤l› olarak Kovanl›k tamamen çörtlerden oluflan tabaka düzeylerine kar›fl›¤›na ait birimler oluflmaya ve zaman içinde geçmektedir. ‹stifin orta-üst kesimlerine do¤ru güneye do¤ru hareket etmeye bafllam›flt›r. gözlenen bu de¤iflim çökelme ortam›n›n zaman içinde Havzan›n iç kesimlerinde Kovanl›k kar›fl›¤› derinleflmesi ve çökelme ortam koflullar›n›n karbonat çözünme derinli¤i (CCD) alt›na indi¤i fleklinde oluflurken havzan›n kenar kesimlerinde ise geç yorumlanmaktad›r. ‹stifte gözlenen bu de¤iflimler Kampaniyen-erken Maastrihtiyen döneminde havzadaki derinleflmeyi yans›tmaktad›r. Havzadaki Kuztepe ve Asar tepe kireçtafl› üstünde, bu derinleflme ve transgresyon östatik deniz düzeyi birimlerden parça alarak Aybast› formasyonu yükselimi, havzadaki çökme ya da her ikisinin ortak oluflmufltur (fiekil 18d). Aybast› formasyonunun geliflimine ba¤l› olabilir. Torid karbonat Kuztepe ve Asar tepe kireçtafllar› üzerinde uyumsuz platformunun kuzeyinde yer alan ve pasif k›ta olarak yer almas› bölgede Orta Jura-erken kenarlar›ndan oluflan bu okyanusun havza s›n›rlar› Kampaniyen yafl aral›¤›nda geliflen çökelmezlik Jura–Erken Kretase periyodu boyunca çökmüfltür dönemini ya da kireçtafllar›ndan oluflan istifin üst (Read, 1982; Andrew ve Robertson, 2002; Robertson kesimlerinin tektonik ve/veya afl›nma süreçleri ile vd., 2012). ortamdan uzaklaflt›r›ld›¤›n› yans›tmaktad›r. 36 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 18- Çal›flma alan›nda; a- Aniziyen dönemindeki rift volkanizmas› ve neritik kireçtafl› çökelimi; b- Ladiniyen döneminde havzan›n derin kesimlerinde pelajik kireçtafllar›n›n çökelimi c- orta Karniyen döneminde, rift volkanizmas›n›n sonlanmas› ve pelajik çörtlü kireçtafllar›n›n çökelimi d- Geniflleme evresinde havza kenarlar›ndan malzeme alan Aybast› formasyonunun oluflumu e- Üst Senoniyen döneminde s›k›flma evresinin bafllamas› ve Kovanl›k kar›fl›¤›n›n oluflumu f- Paleosen döneminde s›k›flman›n devam etmesi ve Baflk›flla kar›fl›¤›n›n oluflumu g- Eosen döneminde çarp›flma ve back- thrust’lar›n oluflumu h- Oligosen döneminde çarp›flma sonras› orojenik çökmenin meydana gelmesi.

37 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

Baflk›flla kar›fl›¤› Özgül (1997)’e göre genellikle birbirleri üzerinde kuzeye do¤ru var olan bindirmeler Bozk›r birli¤inin di¤er dilimlerine ait kaya birimleri fleklinde görülmektedir (fiekil 18f). Bu naplardan ile benzer özelliklerde (olas›l›kla onlardan türemifl) Hu¤lu nap› en altta bulunur. Üstünde s›ras›yla olan ve boyutlar› yüzlerce metreye varabilen Korualan nap›, Hu¤lu nap› ve Boyal› tepe nap› bloklar›n kaotik bir kar›fl›¤› görüntüsünü vermektedir. bulunur. Baflk›flla kar›fl›¤› çal›flma alan›n›n güneyinde Birim içindeki yeflil tüf-tüfitler Dedemli iki Hu¤lu nap›n›n aras›nda kalm›flt›r. Oysa Baflk›flla formasyonunun volkanitlerine, radyolarit-çörtler kar›fl›¤›, Hu¤lu nap›n›n birimlerinden daha gençtir. Mahmut tepesi formasyonu ve Kovanl›k kar›fl›¤›na, Ayr›ca Baflk›flla kar›fl›¤›n› üzerleyen Hu¤lu nap› da kireçtafllar› ise Boyal› tepe grubunun Kuztepe kendi birimlerinden daha yafll› Kuztepe kireçtafl›n› kireçtafllar›na benzemektedir. Baflk›flla kar›fl›¤› içeren Boyal› tepe nap› taraf›ndan tektonik olarak kendinden önce oluflan tüm birimlerden malzeme üzerlenmifltir. alarak olas›l›kla Paleosen döneminde oluflmaya bafllam›flt›r (fiekil 18e). Bu formasyondan yafll› en Bu yap›sal iliflki ‹ç Toros Okyanusu’nun genç birim Kovanl›k kar›fl›¤›d›r. Baflk›flla kar›fl›¤›n›n kapanmas› s›ras›nda güneye yerleflen nap dilimlerinin Kovanl›k kar›fl›¤›na ait birimlerden ve Kuztepe çarp›flma sürecinde ters yöne do¤ru hareket etti¤ini ve kireçtafllar›na ait bloklardan oluflmas›, Kovanl›k geriye bindirmeler fleklinde, kuzeye ilerleyerek kar›fl›¤›n› oluflturan dalma-batma sürecinin devam oluflumunu tamamlad›¤›n› göstermektedir. Birlikler etti¤i ve ileri aflamada Kuztepe kireçtafllar›n› da içine günümüzde gözlenen son konumlar›n› bu geriye alarak Baflk›flla kar›fl›¤›n› oluflturdu¤u fleklinde bindirme hareketleri ile alm›fllard›r. yorumlanm›flt›r. Böylece Kampaniyen-Maastrihtiyen döneminden itibaren Bozk›r nap› Anatolid-Torid 3.5. Orojenik Çökme Evresi platformunun kuzey kenar›n› üzerlemifltir (Bergougnan, 1975; Dürr, 1975; Ricou vd., 1975; Orta Toroslarda Eosen sonras›nda etkin olan Özgül, 1976; Özgül vd., 1978; fiengör ve Y›lmaz, tektonik hareketin niteli¤i tart›flmal› olup, çarp›flma 1981). Bozk›r birli¤ine ait kayalar›n, herhangi bir sonras› s›k›flma hareketinin Oligosen’de de devam metamorfizma veya önemli bir deformasyon etti¤i ve bu dönemde erozyon ve karasal çökelimin göstermemeleri de bu birli¤in daha yak›ndaki ‹ç gerçekleflti¤i ileri sürülmektedir (Kuflçu vd., 2010). Toros Okyanusu’nun kapanmas› ile bölgeye Kaymakç› vd. (2010) ise Güneybat› Anadolu’daki yerleflti¤i görüflünü desteklemektedir. ikinci deformasyon faz›n›n, Geç Eosen–Oligosen süresince Afrika-Avrasya yaklaflmas›n›n sonucu 3.4. Kapanma ve Çarp›flma Evresi oldu¤unu belirtir. Ancak, Orta Toroslar’da gerek Bucakk›flla yöresinde gerekse Ermenek, Mut, Silifke Paleosen–Erken Eosen dönemi boyunca ve Çaml›yayla yörelerinde Oligosen dönemi gölsel Neotetis’in güney kolu k›smen aç›k kalm›fl ancak ‹ç k›r›nt›l› ve karbonatl› çökellerle temsil edilmektedir Toros Okyanusu büyük ölçüde kapanm›fl ve yükselim (Bilgin vd., 1994; Ilgar, 2004; Ilgar ve Nemec, 2005; sonucu karasallaflma dönemine girmifltir (Koçyi¤it, Ilgar vd., 2010). Bu gölsel çökelimlerin gerçekleflti¤i 1983; Robertson, 2000; Robertson vd., 2012). Orta çökelme alanlar›n›n tamam› e¤im at›ml› normal Toroslar’da denizel Lütesiyen sedimantasyonu faylarla s›n›rland›r›lm›fl olup, bu alanlarda fay yaln›zca Geyikda¤› birli¤ine ait istiflerde olistolit ve kontrollü bir sedimantasyon geliflmifltir. olistostromal olufluklu filifl fasiyesinde k›r›nt›larla temsil edilir. Bu filifl içerisinde yer alan olistolitler Orta Toroslar’da kuzey-güney yönlü s›k›flma Bolkarda¤› ve Alada¤ birliklerine ait olup, Lütesiyen hareketine ba¤l› olarak bölgede oluflan Oligosen havzas›na tafl›nm›fl ve çökelime dahil edilmifltir öncesi tüm birimler Geç Eosen dönemine kadar (Özgül, 1997; Andrew ve Robertson, 2002). s›k›flarak binikli bir yap› kazanm›fllar ve orojenik Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri daha sonraki geliflimlerini tamamlam›fllard›r. Maksimum dönemde Geyikda¤› birli¤ini üzerlemifllerdir. Gerek yüksekli¤e eriflen birimler orojenez sonras› Kovanl›k gerekse Baflk›flla kar›fl›¤›ndan oluflan s›k›flman›n duraklamas› veya sona ermesi, bölgede Bozk›r birli¤i de Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri gibi geliflen gerilme ya da gravite etkisi ile çökmeye güneye yerleflmeye devam etmifltir (Alan vd., 2007; maruz kalm›fllard›r (fiekil 18g). Bu orojenik çökme Robertson vd., 2009). olay›na ba¤l› olarak naplar› oluflturan birimler e¤im at›ml› normal faylarla kesilmifller ve böylece faylar›n ‹nceleme alan›nda Bozk›r birli¤ini oluflturan önünde, düflen bloklar üstünde küçük gölsel havzalar Hu¤lu, Boyal› tepe ve Korualan naplar›n›n geliflmifltir. Bu göllerde çökelen ilk birim gölsel günümüzdeki yap›sal iliflkileri ise bu nap dilimlerinin Fak›rca formasyonudur. 38 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

Birimin alt yafl›n›n Erken Oligosen olmas› ve çökelme ortam koflullar›n›n kabonat orojenik çökme olay›n›n Oligosen’de ya da çözünme derinli¤i (CCD) alt›na indi¤i Oligosen’in hemen öncesinde meydana geldi¤ini fleklinde yorumlanm›flt›r. göstermektedir. Erken Oligosen çökelleri de Bucakk›flla bölgesinde yine güneydo¤uya do¤ru • Kovanl›k kar›fl›¤› ile birlikte s›k›flma ve e¤imlidir. Fak›rca formasyonunun sahip oldu¤u e¤im, dalma-batma döneminin bafllamas› ayn› orojenik çökmeye ve negatif alanlar›n oluflmas›na zamanda bölgede etkin olan tektonik rejimin neden olan tektonik hatlar›n Erken Oligosen dönemi de¤iflti¤i anlam›na gelmekte ve bu dönem ve sonras›nda da aktivitesini yitirmedi¤ini Santoniyen sonras› olarak yaflland›r›lmaktad›r. göstermektedir. E¤im at›ml› normal faylara ba¤l› olarak aç›lan bu çökelme alanlar› bölgesel ölçekte • Paleosen yafll› Baflk›flla kar›fl›¤›n›n litolojisi ve erken Senoniyen’de bafllayan s›k›flma hareketlerinin bulundu¤u stratigrafik konum bölgede sona erdi¤i ve Orta Toroslarda Oligosen çökelimine s›k›flman›n devam etti¤ini gösterir. neden olan yeni bir tektonik rejimin bafllad›¤› fleklinde yorumlanm›flt›r. • Paleosen-erken Eosen dönemi boyunca ‹ç Toros Okyanusu büyük ölçüde kapanm›fl 4. Sonuçlar Bozk›r birli¤i güneye yerleflmeye devam etmifltir. Ancak inceleme alan›nda Bozk›r Orta Toroslar’da Bucakk›flla bölgesinde birli¤ini oluflturan Korualan, Hu¤lu ve Boyal› yüzeylenen ve bazik deniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz, tepe naplar›n›n günümüzdeki konumlar›, nap ultrabazit, serpantinit, pelajik-neritik kireçtafl› ve dilimlerinin çarp›flma sürecinde ters yöne radyolaritlerden oluflan Bozk›r birli¤i farkl› do¤ru hareket etti¤ini ve geriye bindirmeler boyutlarda blok ve dilimleri kapsayan büyük bir fleklinde kuzey ilerleyerek oluflumunu kar›fl›k görünümündedir. Bu kaya birimleri Torid- tamamlad›¤›n› göstermektedir. Anatolid platformunun kuzeyini s›n›rlayan ‹ç Toros Okyanusu’nda oluflmufllard›r. Bölgede Triyas–Eosen • Nap dilimleri üstünde geliflen ve e¤im at›ml› dönemi boyunca s›ras›yla riftleflme, çökme, s›k›flma, normal faylarla s›n›rlanan gölsel Oligosen kapanma ve çarp›flma olaylar› ve bu olaylara ba¤l› çökelleri bölgede s›k›flma rejiminin sona olarak tektonostratigrafik dizilimler meydana erdi¤ini gösterir. Erken Oligosen yafll› gelmifltir. ‹nceleme alan› Oligosen’den itibaren ise birimlerin de e¤im at›ml› faylara ba¤l› olarak orojenik çökmeye maruz kalm›fl ve bu çöküntü e¤im kazanm›fl olmalar› Oligosen havzalar›n›n alan›nda gölsel çökelim geliflmifltir. Bu geliflim aç›lmas›na neden olan tektonik sürecin evreleri afla¤›da özetlenmifltir. Oligosen sonras›nda da devam etti¤ine iflaret eder. • Gondwana kuzeyinde Orta-Üst Triyas döneminde meydana gelen riftleflme ve bu Katk› Belirtme süreçte oluflan rift volkanizmas› ürünü tüf ve alkali volkanikler içeren Dedemli formasyonu Bu çal›flma MTA taraf›ndan Toroslar’da oluflmufltur. yürütülen “Orta Toroslar’›n Jeodinamik Evrimi” projesi kapsam›nda yürütülen Yüksek Lisans Tez • Ladiniyen-Erken Jura döneminde havza çal›flmas›n›n bir bölümünü oluflturmaktad›r. kenarlar›nda Kuztepe ve Asar tepe kireçtafllar› Paleontolojik determinasyonlar Say›n Sibel fiener ve çökelmifltir. Say›n Burcu Coflkun Tunaboylu, petrografik incelemeler ise Say›n Talia Yaflar ve Say›n Nezihe • Rift volkanikleri üzerinde geliflen Mahmut fiatvan taraf›ndan yap›lm›flt›r. Say›n Ayhan Ilgar ve tepesi kireçtafllar›, orta Karniyen’den itibaren Say›n Veysel Ifl›k bu makalenin ilk tasla¤›n› titizlikle havzadaki volkanik aktivitenin ve riftleflmenin okuyarak geliflmesine büyük katk› sa¤lam›fllard›r. sona erdi¤ini göstermektedir. Çal›flmalar›m s›ras›nda katk›da bulunan herkese ve her zaman bana destek olan eflim Esra Esirtgen’e • Ladiniyen–Erken Jura dönemi boyunca pelajik teflekkürlerimi sunar›m. Asar tepe kireçtafl›n›n, istifin üst kesimlerine Gelifl Tarihi: 14.04.2013 do¤ru çört yumrulu kireçtafl›na dönüflmesi Kabul Tarihi: 15.01.2014 çökelme ortam›n›n zaman içinde derinleflmesi Yay›nlanma Tarihi: Haziran 2014 39 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

De¤inilen Belgeler Dilek, Y., Thy, P., Hacker, B., Grundvig, S. 1999. Structure and petrology of Tauride ophiolites and mafic Alan, ‹., fiahin, fi., Keskin, H., Altun, ‹., Bak›rhan, B., intrusions (): implications for the Balc›, V., Böke, N., Saçl›, L., Pehlivan, fi., Kop, Neotethyan Ocean. Geological Society of America A., Hanilçi, N., Çelik, Ö.F. 2007. Orta Toroslar’›n Bulletin 111 (8), 1192-1216. Jeodinamik Evrimi Ere¤li ()- Uluk›flla Dürr, S. 1975. Uber Alter und geotektonische Stellung des (Ni¤de)- Karsant› (Adana)- Namrun (‹çel) Yöresi, Menderes-Kristallins/SW-Anatolien und seine Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlü¤ü, Rapor Aequivalente in der mittleren Aegaeis. No: 11006, 261 S., Ankara (yay›mlanmam›fl). Habilitations-Schrift, Marburg/ Lahn, 107 s. Andrew, T., Robertson, A.H.F. 2002. The Ekmekçi, E., Özkan Alt›ner, S., Alt›ner, D., Y›lmaz, ‹.Ö., Beyflehir–Hoyran–Hadim Nappes: Genesis and Erdo¤an, K., Coflkun, B., fiener, S., fienel, M., emplacement of Mesozoic marginal and oceanic Ifl›ntek, M. 2007. Domuzda¤ Nap›nda Üst Triyas- units of the northern Neotethys in southern Turkey. Liyas Foraminifer Biyostratigrafisi: Noriyen- Journal of the Geological Society, London 159, Resiyen Karbonat Platformunun Pelajikleflmesi ‹le 529-543. ‹lgili Veriler, 61. Türkiye Jeoloji Kurultay› Bildiri Özleri Kitab› Atabey, E., Atabey, N., Hakyemez, A., ‹slamo¤lu, Y., , S. 315-316. Sözeri, fi., Özçelik, N., Saraç, G., Ünay, E., Esirtgen, T. 2009. Bucakk›flla Bölgesinin (Karaman Babayi¤it, S. 2000. Mut-Karaman Aras› Miyosen Güneybat›s›-Orta Toroslar) Tektonik Evrimi. Yüksek Lisans Tezi, 107 S. Havzas›n›n Litostratigrafisi ve Sedimantolojisi (Orta Toroslar). Maden Tetkik ve Arama Dergisi Gedik, A., Birgili, fi., Y›lmaz, H., Yoldafl, R. 1979. Mut- 122, 53-72. Ermenek-Silifke Yöresinin Jeolojisi ve Petrol olanaklar›. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 22, 7- Barrier, E., Vrielynck, B. (eds) 2009. Palaeotectonic Maps 26. of the Middle East, Middle East Basins Evolution Gökdeniz, S. 1981. Recherches Geologiques Dans Les Programme. Université Pierre et Marie Curie, Taurides Occidentoles Entre Karaman Et Paris. Ermenek, Turquie, Le titre de doctour 3 eme cycle, Bergougnan, H. 1975. Relations entre les edifices pontique Universite de Paris-Sud Centre D’orsay, 202 s. et taurique dans le Nord-Est de I’Anatolie. Bull. Göncüo¤lu, M.C. 1986. Geochronological data from the Sot. GBol. Fr., Ser. 7.17: 1045-1057. southern part (Ni¤de area) of the Central Anatolian Bilgin, A.Z., U¤uz, M.F., Elibol, E., Güner, E., Gedik, ‹. massif. Mineral Research and Exploration 1994. Mut-Silifke-Gülnar yöresinin (‹çel ‹li) Institute of Turkey (Maden Tetkik ve Arama) jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Bulletin, 105/106, 111-124. Müdürlü¤ü Rapor No: 9715, Ankara Göncüo¤lu, M.C., Erler, A., Toprak, V., Yal›naz, K., (yay›mlanmam›fl). Olgun, E. Rojay, B. 1992. Orta Anadolu Masifin Blumenthall, M. M. 1956. Karaman ve Konya Havzas› Bat› Kesiminin Jeolojisi. Vol. 2. Orta Kesim. Güneybat›s›nda Toros Kenar Silsileleri ve fiist Turkish Petroleum Corporation (TPAO) Reports, Radyolarit Formasyonu stratigrafi meselesi. 3155. Maden Tetkik ve Arama Dergisi , No:48, Ankara. Göncüo¤lu, M.C., Dirik, K., Kozlu, H. 1997. Pre-Alpine Brunn, J.H., Dumont, J.H., Graciansky, P.C., Gutnic, M., and Alpine terranes in Turkey: explanatory notes Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O., Poisson, A. to the terrane map of Turkey. In: Papanikolaou, D., 1971. Outline of the geology of the Western Sassi, F.P. (Eds.), IGCP Project n°276; Paleozoic Taurids. Campbell, A.S. (Ed.), Geology and domains and their alpidic evolution in the Tethys. history of Turkey: Pet. Expl. Soc. Libya Tripoli, Annales Géologiques des Pays Helléniques, pp. 225-255. 515-536. Dercourt, J., Zonenshain, L. P. Ricou, L.-E., Kozmin, V.G., Görür, N., Oktay, F.Y., Seymen, I. ve fiengör, A.M.C. Le Pichon, X., Knipper, A.L., Grandjacquet, C., 1984. Paleotectonic evolution of Tuz Gölü Basin Sbortshikov, I.M., Geyssant, J., Lepvrier, C., complex, central Turkey. In: Dixon, J.E. ve Pechersky, D. H., Boylin, J., Sibuet, J. C., Robertson, A.H.F. (eds) The Geological Evolution Savostin, L.A., Sorokhtin, O., Westphal, M., of the Eastern Mediterranean. Geological Society, Bazherov, M.L., Lauer, J. P., Biju-Dural, B., 1986. London, Special Publications, 17, 81–96. Geological evolution of the Tethys belt from the Görür, N., Tüysüz, O. ve fiengör, A.M.C. 1998. Tectonic Atlantic to the Pamirs since the Lias. evolution of the central Anatolian basins. Tectonophysics, 123, 241–315. International Geology Review, 40, 831-850. Dilek, Y., Whitney, D. L. 1997. Counterclockwise P-T-t Graciansky, P.C. de. 1967. Existance d’une nappe trajectory from the metamorphic sole of a Neo- ophiolitique a lettremite accidentale de la chaine Tethyan ophiolite (Turkey). Tectonophysics, 280, Sud – Anatolienne. C.R. Acad. Sci., Paris 264, 295-310. 2876-2879. 40 MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

Gutnic, M., Keller, D., Monod, O. 1968. Decouverte de orogen. In: Sosson, M., Kaymakç›, N., nappes de charriage dans le nord du Taurus Stephanson, R., Bergarat, F., Storatchenoko, V. occidental (Turquie mSridionale). C.R. Acad. Sci., (eds) Sedimentary Basin Tectonics from the Black Paris 226, 988-901. Sea and Caucasus to the Arabian Platform. Gutnic, M., Monod, O. 1970. Un serie Mesozoigue Geological Society, London, Special Publications, condansee dans les nappes du Taurus Occidental, 340, 437-460. la serie du Boyal› Tepe: C.R., somm, soc. Geol. Monod, O. 1977. Recherches ge’ologiques dans Ie Taurus France, fasc., 5, 166-167. Occidental au sud de Beyflehir (Turquie). These, Ilgar, A. 2004. Zorunlu Regresyon, Transgresyon ve l’universite de Paris sud “Centre d “Orsay”, Sediman Getiriminin, Havza Kenar› Çökelme Docteur es Sciences, 442 s. (yay›mlanmam›fl). Sistemlerinin Sedimantolojik ve ‹stif Stratigrafik Okay, A.I., Tüysüz, O. 1999. Tethyan sutures of northern Geliflimi Üzerindeki Kontrolü, Ermenek Havzas› Turkey. Durand, B., Jolivet, L., Horvath, F., (Orta Toroslar). Maden Tetkik ve Arama Dergisi Seranne, M. (Ed.), Mediterranean Basins: Tertiary 128, 49-78. extension within the Alpine Orogen. Geological Ilgar, A., Nemec, W. 2005. Early Miocene lacustrine Society of London, Special Publication 156, 475- deposits and sequence stratigraphy of the Ermenek 515. Basin, Central Taurides, Turkey. Gilbert Kelling, Özdo¤an, M. 1999. Mut (NW) havzas›ndaki Miyosen yafll› Alastair Robertson ve Frans van Buchem (ed). çökellerin depolanma özellikleri ve sedimantolojik Cenozoic Sedimentary Basins of South Turkey de. evrimi. H.Ü. Doktora Tezi, 135 s. Sedimentary Geology, Special Publication, 173, (yay›mlanmam›fl). 233-275. Özgül, N. 1971. Toroslar’›n kuzey kesiminin yap›sal Ilgar, A., Yurtsever, fi., Nemec, W., Lovlie, R., Messina, C. gelifliminde blok hareketlerinin önemi. Türkiye 2010. Toroslarda Oligo-Miyosen Havzalar›n›n Jeoloji Kurumu Bülteni 14-1, 85-101. Tektono-Sedimanter Evrimi ve Gölsel Ermenek Özgül, N. 1976. Toroslar’›n Baz› Temel Jeoloji Özellikleri. Havzas›n›n Erken Miyosen Manyetostratigrafisi ve Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 19, 5-78. Astronomik Denetimli ‹klimsel De¤iflimlerin Özgül, N. Turflucu, A., Özyard›mc›, N., Bingöl, I., fienol, Maden Tetkik ve Arama Genel Belirlenmesi. M., Uysal, S., 1978. Munzurlar’›n, temel jeoloji Müdürlü¤ü , Rapor No: 11125, 95 S., Ankara özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu 32. Bilimsel ve (yay›mlanmam›fl). Teknik Kurul., Bildiri Özetleri, s. 10-11. Jarvis, A., Reuter, H., I, Nelson, A., Guevara, E. 2008. Özgül, N. 1997. Bozk›r-Hadim-Taflkent (Orta Toroslar’›n Hole-Filled Seamless SRTM Data (online) V4. Kuzey Kesimi) Dolay›nda Yer Alan Tektono- International Centre for Tropical Agriculture Stratigrafik Birliklerin Stratigrafisi. Maden Tetkik (CIAT) available from http://srtm.csi.cgiar.org. ve Arama Dergisi 119, 113-174. Kaymakç›, N., ‹nceöz, M., Ertep›nar, P., Koç, A. 2010. Late Parlak, O. Bozkurt, E., Delaloye, M., 1996a. The Cretaceous to Recent kinematics of SE Anatolia Obduction Direction of the Mersin Ophiolite: (Turkey). Geological Society of London, Special Structural Evidence from Subophiolitic Publication 340, 409-435. Metamorphics in Central Tauride Belt, Southern Kayseri, M.S., Akgün, F., Ilgar, A., Yurtsever, fi., Derman, International Geology Review S. 2006. Palynostratigraphy and Palaeoclimatology Turkey. , Vol. 38, p. of the Ermenek and Mut Regions (Southern 778-786. b Turkey) in the Earliest Oligocene Period. Abstract Parlak, O. Delaloye, M., Bingöl, E., 1996 . Mineral 7th European Palaeobotany-Palynology chemistry of ultramafic and mafic cumulates as an Conference, Prague, s. 63. indicator of the arc related origin of the Mersin Kelling, G., Egan, S.E., Gürbüz, K., fiafak, Ü., Ünlügenç, ophiolite (southern Turkey) Geol Rundsch Vol. 85, Ü. C. 2001. Oligo-Miocene basins of south-central p. 647-661. Turkey: synthesis and appraisal. Programme with Parlak, O. Robertson, A. H. F., 2004. Tectonic setting and Abstracts, Fourth International Turkish Geology evolution of the ophiolite-related Mersin Mélange, Symposium, 24-28 Sept., 2001. Çukurova southern Turkey: its role in the University, Adana, Turkey, p. 17. tectonic–sedimentary setting of the Tethys in the Kelling, G., Robertson, A.H.F., van Buchem, F.S.P. 2004. eastern Mediterranean region. Geological Cenozoic sedimentary basins of southern Turkey: Magazine, 141, 257-286. an introduction. Sedimentary Geology 173,-3. Pourteau, A. Candan, O., Oberhansl›, R., 2010. High- Koçyi¤it A. 1983. Hoyran Gölü (Isparta Büklümü) pressure metasediments in central Turkey: Dolay›n›n Tektoni¤i. Türkiye Jeoloji Kurumu constraints on the Neotethyan closure history. Bülteni 26-1, 1-10. Tectonics, 29. Kuflçu, ‹., Gençalio¤lu-Kuflçu, G., Tosdal, R.M., Ulrich, Read, J.F. 1982. Carbonate platforms of passive T.D., Friedman, R. 2010. Magmatism in the (extensional) continental margin, types southeastern Anatolian orogenic belt: Transition characteristics and evolution. Tectonophysics 81, from arc to post-collisional setting in an evolving 192-212. 41 Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

Ricou, L.-E. Argyriadis, I., Marcoux, J., 1975. L’Axe (southern Turkey, Cyprus, Syria). Petroleum calcaire du Taurus, un alignement de fendtres Geoscience, Vol. 18, pp. 381-404. araboafricains sous des nappes radiolaritiques, Stampfli, G.M., Mosar, J., Favre, P., Pillevuit, A., Vannay, ophiolitiques et metamorphiques. Bulletin de la J. C. 2001. Permo- Mesozoic evolution of the Société Géologique de France 7, 17, 1024-1044. western Tethyan realm: the Neotethys/East- Robertson, A.H.F. 1998. Mesozoic–Tertiary tectonic Mediterranean connection. In: Ziegler, P.A., evolution of the easternmost Mediterranean area: Cavazza, W., Robertson, A.H.F., Crasquin-Soleau, integration of marine and land evidence. In: S. (Eds.), Peri Tethys memoir 6: Peritethyan Roberstson, A.H.F., Emeis, K. C., Richter, C., rift/wrench basins and passive margins. IGCP 369 Camerlenghi, A. (Eds.), Proceedings of the Ocean Mémoires du Museum National d’Histoire Drilling Program, Scientific Results. Naturelle, Paris, pp. 51-108. Robertson, A.H.F. 2000. Mesozoic-Tertiary tectonic- Streckeisen, A. 1976. To each plutonic rock its proper sedimentary evolution of a south Tethyan oceanic name. Earth Sci Rev. 12: 1-33. basin and its margins in southern Turkey. Bozkurt, fiengör, A.M.C., Y›lmaz, Y. 1981. Tethyan evolution of E., Winchester, J.A., Piper, J.D.A. (Ed.), Tectonics Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics and Magmatism in Turkey and the Surrounding 75, 181-241. Area. Geological Society of London, Special fiengör, A.M.C. 1984. The Cimmeride orogenic system and Publication 173, 97-38. the tectonics of Eurasia. Geological Society of Robertson, A.H.F., Woodcock, N.H. 1981. Gödene Zone, America, Special Paper. Antalya Complex, SW Turkey: volcanism and Tanar, Ü., Gökçen, N. 1990. Mut-Ermenek Tersiyer sedimentation on Mesozoic marginal ocean crust. ‹stifinin Stratigrafisi ve Mikropaleontolojisi. Geologische Rundschau 70, 1177-1214. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 110, 175-181. Robertson, A.H.F., Dixon, J.D. 1984. Introduction: Aspects Tekin, U. K. 1999. Biostratigraphy and systematics of Late of the Geological Evolution of the Eastern Middle to Late Triassic radiolarians from the Mediterranean. In: Dixon, J.E. & Robertson, Taurus Mountains and Ankara region, Turkey. A.H.F. (eds) The Geological Evolution of the Geol. Paläont. Mitt. Innsbruck, Sonderband 5, 1- Eastern Mediterranean. Geological Society, 296. London, Special Publications, 17, 1–74. Tekin, U. K., Ekmekçi, E., Kozur, H.W. 2001. Dating of the Robertson, A.H.F., Ünlügenç¸, Ü. C., ‹nan, N., Tafll›, K. Hu¤lu tuffite based on the radiolarian fauna, Hu¤lu 2004. The Misis–And›r›n complex: a mid-Tertiary unit (Beyflehir-Hoyran nappes), Central Taurides, melange related to latestage subduction of the neo- Turkey. 4th International Turkish Geology tethys in S. Turkey. J. Asian Earth Sci. 22, 413- Symposium, Abstracts, p. 264. 453. Tekin, U. K., Bedi, Y. 2007. Middle Carnian (Late Triassic) Robertson, A.H.F., Parlak, O., Ustaömer, T. 2009. Melange Nassellaria (Radiolaria) of Köseyahya nappe from genesis and ophiolite emplacement related to eastern Taurides, eastern Turkey. Rivista Italiana subduction of the northern margin of the Tauride- di Paleontologia e Stratigrafia, Vol. 113, pp. 167- Anatolide continent, central and western Turkey. 190. Geological Society of London, Special Whitechurch, H., Juteau, T., Montigny, R. 1984. Role of the Publications 311, 9-66. Eastern Mediterranean ophiolites (Turkey, Syria, Robertson, A.H.F., Parlak. ,O., Ustaömer, T. 2012. Cyprus) in the history of the Neo-Tethys. Overview of the Palaeozoic-Neogene evolution of Geological Society of London, Special Neotethys in the Eastern Mediterranean region Publications, v. 17; p. 301-317.

42